Archives for October 2022

HISTORIA E LETËRSISË SHQIPTARE, BOTIMI I DYTË NË RUMANI

October 21, 2022 by s p

– I riparë dhe me shtesa –

Nga Visar Zhiti

Pas daljes së Historisë së Letërsisë Shqiptare në Rumani, vepër madhore e Dr. Luan Topçiut, për herë të parë kaq totale dhe me rigorozitet shkencor e artistik, jehona e botimit do të ishte e madhe jo vetëm në Rumani, ku do të shkruanin kritikë të njohur të arteve, gjithashtu dhe në median shqiptare, në Shqipëri e Kosovë e në Diasporë, në Europë dhe Amerikë.

Autori Luan Topçiu do të dekorohej nga Presidenti i Rumanisë me medaljen e lartë “Kalorës i Meritave Kulturore” për gjithë atë veprimtari e arritje të shkëlqyer, për botimet me rëndësi, studime e pêrkthime të ndërsjellta, që kanë rritur njohjen mes dy popujve tanë, por dhe forcimin e mëtejshëm të miqësisë së hershme.

Kërkesat për “Historia e Letërsisë Shqiptare” do të shtoheshin, jo vetëm pse shpaloset informimi i gjerë, që nga fillimet e deri më tani i letërsisë së një populli në Europë, i lashtë dhe i vuajtur, por ajo është shkruar dhe vetë si letërsi, si mendim i begatë kritik.

Dhe pas një viti tani vjen botimi i dytë i saj.

Autori Luan Topçiu sērish me një modesti të pandryshueshne na bën me dije në rrjetet sociale:

“Sapo ka dalë nga shtypi botimi i dytë, i riparë dhe me shtesa, i librit: ‘Historia e letërsisë shqiptare, nga gjeneza deri në ditët sotme’. Vepra ka 900 faqe dhe është financuar nga Qeveria e Rumanisë, në kuadrin e ALAR-it. Është një nderim për letërsinë shqiptare, për autorët shqiptarë…”.

E riparë dhe me shtesa…

Pra, na mbetet të kuptojmë se studiuesi Dr. Luan Topçiu e sheh letërsinë si të gjallë, në zhvillim të vazhdueshëm që koha, qoftë dhe e shkurtër, sjell prurje të reja dhe ndërgjegjia e profesionistit ia kërkon t’i pasqyrojë ato. Ai e ka të qartë misionin dhe vlerën e tij. Dhe shtoj në fjalën e tij paraqitëse:

“Sipas Milan Kundera-s, veprat e mëdha nuk mund të lindin veçse në kuadrin e historisë së artit, duke marrë pjesë në këtë histori. Vetëm në kuadrin e historisë mund të kuptojmë se çfarë përsëritet, çfarë është zbulim apo imitim… Asgjë nuk më duket më e tmerrshme sesa arti që bie jashtë historisë së tij, sepse është fjala për një rënie në kaosin e vlerave estetike që nuk mund të perceptohen. (Milan Kundera, ‘Testamentet e tradhtuara’ Humanitas 2021, fq. 23-24)”.

Ky konstatim dhe porosi e shkrimtarit të madh dhe mendimtarit Milan Kundera duhet se është dhe motoja qenësore e qëllimi të hartimit të kësaj historie të letrave tona, edhe pse në gjuhë tjeter, por në një vend të Bashkimit Europian tani, i cili ka ndihmuar rilindjen shqiptare dhe pavarësinë e vendit tonë që kur ishte në perandorinë osmane.

Si qytetar shqiptar, por dhe si shkrimtar i përfshirë në këtë histori, unë do të shprehja entuziazmin dhe mirënjohjen dhe përshëndetja ime do të botohej në disa media tonat.

KRYEPUNË

E DR. LUAN TOPÇIUT…

do të shkruanin gazetat në Tiranë e Prishtinë, në “VOAL” në Zvicër, në “Dielli” dhe “Illyria” në SHBA dhe televizione të ndryshme në Rumani dhe Shqipëri do të intervistonin autorin.

…ka dalë nga shtypshkronja libri më i ri: “Istoria Literaturii Albaneze, de la origini până în prezent” (Historia e letërsisë shqipe nga zanafilla deri më sot). Është realizimi i një pune shumëvjeçare. Vëllimi ka 868 faqe… citoja unë autorin në shkrimin tim, por botimi II është me 900 faqe dhe shtoja: Autori i Veprës me modesti heroike si ata studiuesit e manastireve dhe kuvendeve… Kjo histori, që është shumë më me rëndësi se ajo e luftërave, se është histori e shpirtit dhe e krijimit, pra dhe e identitetit, nis që nga hershmëria e gjuhës shqipe, kalon te letërsia e saj e vjetër, mesjeta, rilindja, e cila, e përsëris, nën pushtimin otoman i shtypte veprat e veta në Rumani, te arbëreshët magjepsës, pavarësia, letërsia pas Luftës II Botërore, e reja, ajo e burgjeve dhe internimeve, e diasporës, deri në SHBA, etj, e deri më tani në shekullin XXI, shoqëruar me dokumente, imazhe, pasazhe librash, etj, dhe plotësoj që arrin deri te botimet më fundit, tek autorë 20 vjeçarë tani. E gjitha mahnitëse. Ngjarje kulturore – e kanë quajtur menjëherë në Rumani. Prandaj dhe u desh dhe një botim i ri.

Duhet ta kishim në gjuhën shqipe së pari, por ishte Rumania ajo, tashmë vend i Bashkimit Europian, e cila kaloi nëpër kalvarin e diktaturës komuniste, jo aq rëndë si vendi ynë dhe nuk pati ndonje Realizëm Socialist aq vrastar sa letërsia jonë, pra s’do të ishte Atdheu, por Rumania, që do ta mbante Dr. Luan Topçiun që të shpaloste punë dhe vlera, sa kombëtare, shqiptare dhe rumune, po aq dhe europiane e universale, duke arritur i vetëm të bënte atë që duhej tē bënin akademitë, universitetet, katedrat e shqipes, lidhjet e shkrimtarëve, etj…

Luani shqiptar, me afërisht 1.000 faqet e Historisë së Letërsisë Shqipe, duket sikur permbushi një punë mijëvjeçare, duke ngritur këtë Katedrale hijerëndë, ku Shqipëria është më e bukur, por dhe e përjetëshme…

Është një vepër që do t’i duhet më shumë, ardhmërisë.

Ky lajm është gëzim për ne ashtu siç shpreh gëzimin e tij sinqerisht shkrimtari i ri i brezit të 20-vjeçarëve Andreas Dushi:

“- Ç’lumturi të jesh pjesë e ‘Historia e Letërsisë Shqipe’!… përgatitur prej prof. Luan Topçiut. Në foto edhe zëri që më kushtohet mua. Asnjëherë nuk e kam menduar se 23 vjeç do të isha pjesë e Historisë së Letërsisë Shqipe prandaj ky botim, ky fakt, më gëzoi sinqerisht!”

Thjeshtë dhe kuptimplote. Pa e tepruar besoj se është një gëzim i Shqipërisë, dhe i Rumanisë, por dhe i letrave europiane, i kulturës në përgjithësi, jo vetëm asaj Perëndimore…

Greva e pedagogëve, e ligjshme, e drejtë dhe dinjitoze

October 21, 2022 by s p

Bujar Leskaj/

Greva e pedagogëve është 100% e ligjshme, e drejtë dhe dinjitoze. Është greva e elitës së kombit tonë, e cila është jo vetëm pasuri për kombin, por edhe truri i kombit tonë.

Pedagogët e universiteteve janë trajtuar në mënyrën më të keqe të mundshme në këto 9 vite të këtij sekti në pushtet, jo vetëm për pagat, por edhe për kërkimet e punën shkencore, për vlerësimin sipas titujve e meritokracisë, për pagesën që ata meritojnë për orët suplementare, për kontributin që japin në formimin, arsimimin e kombit tonë.

Ndërkohë që pedagogët protestojnë, Rama, në vend që të ulet e të gjejë zgjidhje kërcënon me mbylljen e universiteteve në jug, kërcëno me vetting, pavarësisht se vettingun duhet ta fillonte nga vetja e anëtarët e sektit që ka pranë.

Në vend që të marrë vendime e të bëjë gjithçka që të rinjtë e studentët të qëndrojnë në Shqipëri nuk thotë asnjë fjalë për studentët që përballen me një kosto të papërballueshme të studimeve, me rritjen galopante të çmimeve të ushqimeve, transportit, veshjeve, qirave, etj.

Në vend që të ulen e të mendojnë për politika arsimore që të rimëkëmbin arsimin tonë të shkatërruar, i cili është në gjendjen më të keqe në këto 30 vitet e fundit, kërcënojnë studentët me bllokim të diplomave për të mos u larguar nga Shqipëria.

Në vend që të bëjë më shumë për pedagogët, universitetet, arsimin në përgjithësi; sepse universiteti dhe pedagogët janë e vetmja gjë që i kanë ngelur Shqipërisë; i shkel syrin sistemit të dikurshëm komunist dhe centralizimit të pushteteve, pavarësisht se ashtu si arsimi, po shkon drejt greminës edhe Shqipëria.

Por ky sekt e urren arsimin, i urren elitat e arsimuara të kombit, pasi ka qëllimin e mendimin e mbrapshtë që të sundojë më mirë e më lehtësisht një komb të varfër e të paarsimuar!

Ndaj Rama e sekti i tij të lenë mënjanë presionet e papranueshme dhe kërcënimet, të cilat nuk trembin askënd, por të plotësojnë kërkesat e drejta të pedagogeve dhe studentëve.

Rama dhe qeveria e tij duhet që të lexojnë me kujdes një shkrim të sotëm të analistit Shpëtim Nazarko, i cili ngre këmbanën e alarmit dhe i drejtohet Ramës e sektit të tij: “Ditëzes, pa universitet e pa pedagogë, jemi pa atdhe!”

GAZETA DIELLI NJOFTON VATRANËT, ABONENTËT DHE KOMUNITETIN

October 20, 2022 by s p

Gazeta “Dielli” – Organ zyrtar i Federatës Panshqiptare të Amerikës Vatra, njofton vatranët, abonentët, komunitetin dhe dashamirësit e Diellit dhe të Vatrës rreth Numrit Special të gazetës Dielli me rastin e Festës së Flamurit Kombëtar:

Çmimet për publikim të njoftimeve, urimeve, reklamave, mesazheve sensibilizuese, botimeve specifike, shpalljeve të ndryshme në gazetë do të jenë si më poshtë:

1 Faqe me ngjyra – 550 Usd

½ Faqes me ngjyra – 350 Usd

¼ Faqes me ngjyra – 200 Usd

1 Faqe pa ngjyra – 350 Usd

½ Faqes pa ngjyra – 250 Usd

¼ Faqes pa ngjyra – 150

Gazeta “Dielli” fton të gjithë patriotët shqiptarë në Amerikë, Kanada e më gjërë, organizatat, shoqatat, grupimet atdhetare, shkollat shqipe, shoqëritë kulturore, klubet patriotike, rrjetin e bizneseve në mërgatë e mëmëdhe që ti bashkohen kësaj fushate për forcimin e gazetës Dielli dhe promovimin e identitetit, vlerave e historisë sonë kombëtare.

Çdo njoftim duhet të vijë në gazetën Dielli përpara datës 10 Nëntor 2022.

Të gjitha njoftimet duhet të dërgohen në adresën elektronike zyrtare të gazetës Dielli: gazetadielli@gmail.com dhe pagesat përkatëse të postohen në Adresën e Vatrës: 2437 Southern Blvd, The Bronx, NY 10458.

Mirënjohje dhe falenderim të përzemërt për të gjithë ata që do i bashkohen kësaj fushate.

Calling for Action Vatra Vows Support for the Rights of Albanians in the Presheva Valley to a Delegation Visiting the US

October 20, 2022 by s p

Rafaela Prifti/

Recognizing the urgency of the moment, Vatra President Elmi Berisha pledged full support and coordination in the framework of a nationwide strategy by the Pan-Albanian Federation of America Vatra.

“Acknowledging that there is momentum with regard to the rights of the Albanian population in the Presheva Valley is not enough now,” said members of the Presheva Valley delegation who were hosted at the headquarters of Vatra, the Pan-Albanian Federation of America, on Monday evening. In a series of meetings last week in Washington DC, the delegation is calling attention to the issue and urging for action.

Vatra President Elmi Berisha, who called the meeting “historic”, vowed that Presheva Valley is an integral part of “Vatra’s national strategy’ that is in full alignment with the US State Department policy as well as the home countries’. He drew comparisons between the current situation of Albanian population in municipalities of Southern Serbia with the campaign of terror by the Serbian state in Kosovo in the 90s.

“It is a matter of stability for the West Balkan region,” said Ragmi Mustafa, Chairman of the Albanian Democratic Party, “given that Presheva Valley sits at the borders of three states: Serbia, Kosovo and Northern Macedonia.” He is one of the four member group composed of: Shaip Kamberi, Member of Serbian Parliament and Chairman of the Party for Democratic Action, Nagip Arifi, Mayor of Bujanoc, Ragmi Mustafi, Chair of the National Albanian Council of the Presheva Valley.

Although they represent different political parties and organizations, at the meetings with the US officials as well as with Vatra leadership on Monday, all of them presented the situation of the Albanian population in the Presheva, Bujanoc and Medvegj municipalities as “very dire”. Ragmi Mustafa indicated that “especially, in the last two decades, these Albanian populated areas are being depleted at an alarming rate.” Due to depopulation campaigns and violations of minority rights by the Serbian state, he said “Albanians of Presheva are not allowed to participate in state-level offices, they get purged in the civil rolls and their records get erased impacting their ID cards, properties, landownership.”

While the issue of respecting the minority rights is included in “three agreements signed by the Serbian authorities as part of its aspirations to join the EU, there is no enforcing mechanism,” said Shaip Kamberi, Member of the Serbian Parliament and Chairman of the Party of Democratic Action. Faced with the reality of escalating violations of their rights by the Serbian government and the Brussels inability to enforce the agreements, the Albanian politicians of Presheva are asking that the issue of their rights be urgently included in the ongoing Kosovo-Serbia dialogue.

Since Kosovo independence in 2008, the EU-led dialogue has been largely unsuccessful with the majority of signed agreements not implemented. Serbia has vowed to never accept mutual recognition while increasing pressure for the Kosovo acceptance of the Association of Serb Municipalities, comprising the Serb-majority municipalities of Kosovo. The position of the Presheva delegation is that, in the same manner, the issue of the Albanian populated municipalities of Serbia should be included in the dialogue.

Faton Bislimi of the Albanian American Civic League, a lobbying arm of Albanians in Washington DC, said that the next couple of months are extremely important. He gave an overview of some high level meetings in the course of the visit following a previous round in June. Bislimi expressed gratitude for the support of Gabriel Escobar, Deputy Assistant Secretary, Bureau of European and Eurasian Affairs, James McGovern, Chair of the Rules Committee and members of the Congressional Albanian Caucus. Emphasizing the urgency and need for coordination, he said “[W]e are working towards a Congressional hearing on the issue,” with the aim of having an institutional basis here.

“The war in Ukraine factors in the current situation,” said Shaip Kamberi, “revealing how Serbia has tried to play the game of benefiting from Europe while doing Putin’s bidding.” The attention on the issue of the Presheva Valley is long overdue. “One way to address it is to bring it to the Kosovo Serbia dialogue,” said Ragmi Mustafi, Chairman of the National Albanian Council of Presheva Valley.

Feeling “hopeful” after the meetings in the US, members of the group see the current administration as the only solution for the plight of the Albanians in the Presheva Valley. Kosovo Bishop Rev. Dode Gjergji, who was a guest of honor at Vatra, placed emphasis “on the unity of minds and hearts.”

Recognizing the urgency of the moment, Vatra President Elmi Berisha pledged full support and coordination in the framework of a nationwide strategy by the Pan-Albanian Federation of America. Agim Rexha, Vatra’s Honorary President, Nazo Veliu, Secretary, Dr. Pashko Camaj, Executive Council member echoed the same message.

Fjalë e lirë dhe shpiftje

October 20, 2022 by s p

Astrit Lulushi/

Ankesa dëgjohen se qeveritë janë shumë të paqëndrueshme; se e mira publike shpërfillet në konfliktet e palëve rivale; dhe se masat vendosen shumë shpesh, jo sipas rregullave të drejtësisë dhe të drejtave të palës së vogël, por nga forca superiore. Sipas ligjeve të natyrës dhe të Zotit të natyrës, të drejtave dhe drejtësisë së patjetërsueshme, nuk ka besim apo liri publike. Është emërtim i gabuar që lejon socializmin teokratik të bëhet skllavpronar, tiran, pasi pushton tokën dhe mendjen; një tjetër argument për qeverisje.

Kohët e fundit, socialistët-komunistë tërhoqën projektligjin për shpiftjet, duke e lënë për herë tjetër; për njerëzit përbën fitore. Çdo përpjekje për të penguar shprehjen e lirë së mendimit është një akt josocial kundër shoqërisë. Kjo është arsyeja pse gjyqtarë dhe juritë që përpiqen të zbatojnë ligje të tilla e bëjnë veten qesharakë.

Kjo është arsyeja pse ligjet e gjuhës së urrejtjes janë kaq qesharakë. Në Shqipëri, secili ka të drejtë të predikojë shfarosjen e tjetrit nga pushteti. Megjithatë, është shoqëria, jo ligjet, ajo që i shtyn ata që veprojnë në skaj dhe i etiketon si të krisur. Kur përpiqeni ta mbytni atë lloj të foluri përmes ligjeve, thjesht krijoni një grup viktimash dhe disa do t’u japin atyre një vesh dashamirës. Kanadaja, meqë ra fjala, ka të njëjtin lloj ligjesh për gjuhën e urrejtjes, ndaj shiko çfarë thua dhe mos guxo ta lexosh Biblën me zë të lartë.

“Gjuha e urrejtjes” nuk është e paligjshme.

Unë kam çdo të drejtë të urrej këdo. Ndjenjat nuk mund të ligjërohen. Krimet e urrejtjes janë një korrupsion tinëzar i së drejtës zakonore ku një krim përkufizohet si një veprim i qëllimshëm keqdashës. Është faktori vendimtar për të përcaktuar nëse një vepër është kriminale apo jo. Ndërsa parlamenti nuk mund të bëjë asnjë ligj për të shkurtuar të drejtat e fjalës dhe shtypit, kryerja e një akti me qëllim keqdashës konsiderohet ende si kriminal, megjithatë, dënimi duhet t’i përshtatet krimit – cilat janë dëmet e drejtpërdrejta?

Të protestosh kundër një mase nuk është një veprim keqdashës, përveç rasteve kur të drejtat e tjetrit janë shkelur qëllimisht dhe me keqdashje.

Të punësosh një person bazuar në merita nuk është ‘urrejtje’ ndaj atyre që nuk janë. Të dëshmosh për mizoritë e kryera nga një tjetër nuk është urrejtje. Zbatimi i këtyre ligjeve në rastin më të mirë është selektiv. Mund të jetë mëkat të urresh, por nuk është krim.

Çdo përpjekje për të penguar shprehjen e lirë të mendimit është një akt kundër një sovrani individual. Kjo është arsyeja pse gjyqtarët dhe juritë që përpiqen të zbatojnë një despotizëm të tillë të paligjshëm e bëjnë veten tiranë.

E vërteta mund t’ju lëndojë më keq në zgjedhje sesa për çdo gjë që mund t’ju ndodhë. Njëherë e një kohë të largët: admirimi i hapur i Enverit dhe një shtytje për utopinë e tij të pafe, apo ndjekja e Marksit ishin ligj.

Utopia nuk përfshin fisnikërinë e jetës, sakrificën e foshnjave; një ekzistencë e privuar, e goditur nga varfëria, kaotike, e dhunshme, tiranike dhe despotike që sundimtarët e quajnë liri; dhe, të gjitha të drejtat siç diktohen nga teokracia e plotfuqishme etatiste. E vërteta nuk i dëmton zgjedhjet, aplikimi i tyre mundet. Fatkeqësisht e vërteta duket se është injoruar vonë.

Absolutisht, e vërteta mund të lëndojë. Qorto gjërat e fshehura të errësirës. Individët me mendje të errët në vendet e pushtetit, do të hiqen. Humanisti laik sjell zinxhirë për mendjet dhe pranga për kyçet e këmbëve të fëmijëve që nuk dyshojnë. Zgjedhjet perfekte në qëllim dhe vendosmëri në emër të Popullit, Një shumicë morale ka folur, unitet i pamohueshëm. Socialistët si Rama-Balla Inc., duhet të shpërngulen në Kubë dhe të shohin socializëm dhe zinxhirë. Citimet janë shumë të ngjashme me të vërtetën – të thjeshta.