Archives for March 2023

KRYETARI I VATRËS SHTROI DARKË NDERIMI PËR UDHËHEQËSIT MË TË LARTË TË KISHËS KATOLIKE SHQIPTARE NË KOSOVË DHE MAL TË ZI

March 21, 2023 by s p

Kryetari i Vatrës z.Elmi Berisha shtroi një darkë nderimi, vlerësimi, falënderimi dhe respekti për Udhëheqësit më të lartë të Kishës Katolike në Kosovë e Mal të Zi, Imzot Dodë Gjergji Krye Ipeshkëv i Kosovës dhe Imzot Rrok Gjonlleshaj, Arqipeshkëv i Tivarit dhe Administrator Apostolik i Kotorrit. Në darkën e mirënjohjes ishte pjesëmarrës biografi i shquar i Nënës Terezë Dom Lush Gjergji së bashku me vatranë të nderuar e aktivistë të shquar të çështjes kombëtare në mërgatën shqiptare të Shteteve të Bashkuara të Amerikës. Kjo darkë tha z.Berisha është një respekt dhe nderim ndaj liderëve shpirtëror për punën e shkëlqyer fetare, patriotike e komunitare në shërbim të vëllazërisë, paqes e harmonisë ndërfetare.

Escobar: Marrëveshja Kosovë – Serbi, historike dhe duhet të zbatohet menjëherë

March 20, 2023 by s p

ZERI I AMERIKES: https://www.zeriamerikes.com/a/7013109.html

I dërguari amerikan për Ballkanin Perëndimor, Gabriel Escobar, tha të hënën se pajtimi ndërmjet Kosovës dhe Serbisë për zbatimin e marrëveshjes për normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet tyre është historik, dhe palët duhet të fillojnë vënien në jetë të saj.

Në një konferencë në distancë më gazetarë, ai tha se marrëveshja e së shtunës në Ohër është fillimi i ripajtimit ndërmjet Serbisë dhe Kosovës, që kanë detyrime ligjore për t’i përmbushur. Serbia tha ai, duhet të fillojë njohjen e disa dokumenteve të Kosovës dhe simboleve të tjera kombëtare, letërnjoftimeve dhe gjërave të kësaj natyre.

“Për Kosovën është e rëndësishme që të fillojë hartimin e versionit të saj të Asociacionit të komunave me shumicë serbe. Ka shumë detyrime të tjera, por mendoj se këto janë më të rëndësishmet”, tha zoti Escobar, duke nëvizuar se u takon palëve të përcaktojnë se si do të duket asociacioni.

“Por, ne besojmë se duhet të jetë një që u shërben interesave të popullit të rajonit, një që funksionon për të dyja palët, që lejon serbët etnikë të marrin pjesë plotësisht në jetën civile dhe demokratike të Kosovës, por po ashtu, duhet të jetë një asociacion që nuk shkel strukturën kushtetuese të Kosovës apo prek funksionalitetin e saj”, tha zoti Escobar.LEXONI EDHE KËTËBorrell: Kosova dhe Serbia u pajtuan për zbatimin e planit evropian

Sipas marrëveshjes së të shtunës, Kosova është zotuar t’i jap një shkallë më të gjerë të “vetë-menaxhimit” komunitetit serb në Kosovë dhe të zbatojë marrëveshjen për themelimin e Asociacionit.

Nga një pjesë e opozitës dhe kritikëve të kryeministrit Kurti, kjo është interpretuar ai autonomi e gjerë për komunitetin serb.

“Ekziston një paragraf i cili flet për një nivel adekuat të vetëmenaxhimit të komunitetit joshumicë serb dhe natyrisht se ne do të udhëhiqemi prej standardeve më të larta që edhe serbët në Kosovë të mos kenë asnjë cenim, asnjë diskriminim”, tha kryeministri Kurti të shtunën, duke theksuar se ndërkaq se në planin themelor evropian thuhet se të gjitha marrëveshjet e deritashme duhet të zbatohen.

Plani evropian për të cilën palët u pajtuan më 27 shkurt në Bruksel ndërsa të shtunën për zbatimin e tij kërkon marrëdhënie të mira fqinjësore, njohje të dokumenteve dhe simboleve dhe respektim të sovranitetit dhe tërësisë tokësore. Ai kërkon që palët të mos pengojnë njëra tjetrën në proceset integruese, por nuk kërkon njohje të ndërsjellë.

Mosnënshtrimi i dokumentit në takimin e së shtunës ka nxitur mëdyshje nëse marrëveshja mund të trajtohet si ligjërisht e detyrueshme.

“Dua ta bëjë të qartë. Ky është detyrim ligjor për të cilin Serbia është pajtuar, sikurse edhe Kosova. Diskutimi rreth nënshkrimit është përqendrim ndaj diçkaje që nuk ka ndikim në faktin se e kemi një marrëveshje. Është një marrëveshje, ne e trajtojmë të tillë, të dyja palët hynë në të me seriozitet dhe Bashkimi Evropian e konfirmoi se është e tillë në sytë e tij ”, tha zoti Escobar.

Shefi i politikës së Jashtme të Bashkimit Evropian Josep Borrell njoftoi sot ministrat e Jashtëm të bllokut ndërsa të enjten pritet të informojë shefat e shteteve për marrëveshjen, zbatimi i së cilës do të mbikëqyret nga një komision i përbërë nga të dyja vendet dhe Bashkimi Evropian.LEXONI EDHE KËTËPerëndimi mirëpret marrëveshjen Kosovë – Serbi, mëdyshje në të dyja vendet

Të përgëzuar nga diplomacia perëndimore për marrëveshjen e së shtunës, udhëheqësit e Kosovës dhe Serbisë po përballen me kritika në shtëpi.

Lëvizjet e djathta në Serbi akuzuan presidentin serb për pranimin e planit evropian, duke e cilësuar si njohje të pavarësisë së Kosovës të cilën Beogradi vazhdon ta kundërshtojë.

Opozita ftoi për të enjten në seancë parlamentare kryeministrin Kurti të raportojë për marrëveshjen për të cilën një pjesë e opozitës tha se do të dëmtojë për një periudhë të gjatë proceset integruese të vendit.

Vendimi për lirinë e Kosovës

March 20, 2023 by s p

Dr. Lulzim Nika/

Në këtë muaj, 24 vjet më parë, pra më 20 mars të vitit 1999, në zyrën ovale të Shtëpisë së Bardhë, ishte marrë vendimi historik për Kosovën. Presidenti Bill Klinton, në konsultim me stafin e tij, kishte vendosur për opcionin ushtarak kundër forcave ushtarake serbe që bënin krime kundër popullsisë shqiptare në Kosovë. NATO-ja, zyrtarisht e filloi luftën e parë kundër një shteti, që nga themelimi i saj në prill të vitin 1949. Kjo ndërhyrje bëri korrigjimin e historisë tragjike të shqiptarëve në Ballkan që zgjati afër një shekull, nga ndikimi i Rusisë që favorizonte zgjerimin e shteteve sllave në Ballkan. Shqiptarët, nga Kosova më 1999, janë larguar dhunshëm nga ushtria serbe. NATO-ja ndërhyri pikërisht për të ndaluar këto krime dhe deportimin e dhunshëm të shqiptarëve nga Kosova. Aleanca me SHBA-të, duhet të jetë e përjetshme, për sigurinë e shtetit të Kosovës. Këto dokumente dëshmojnë vendimin dhe vendosmërinë e SHBA-ve për çlirimin e Kosovës. Përjetësisht, do t’u jemi mirënjohës ndaj atyre grave dhe burrave, që u flijuan dhe u bënë gurthemel i lirisë së Kosovës.I përjetshëm qoftë kujtimi, respekti e vlerësimi për ta!

Arkimandriti* Theofan dhe Pashka e parë postkomuniste në ish Katedralen e re të Ungjillëzimit në Tiranë

March 20, 2023 by s p

Rafaela Prifti/

Episodi i hapjes së ish Katedrales të Ungjillëzimit dhe mbajtja e Pashkës së parë postkomuniste në Tiranë karakterizohen nga një atmosferë pasigurie por edhe guximi dhe shprese të përmasave kombëtare. Në atë kohë e ardhmja ndonëse “e prekshme” ishte e paqartë dhe e paparashikueshme por megjithatë mbarte në vete një perspektivë premtuese për shqiptarët dhe Shqipërinë – një nga temat që po qëmtojmë në bisedën tonë me Arkimandritin Theofan të Katedrales Ortodokse Shqiptare të Shën Gjergjit në Boston

Mes shërbesave të shumta ndaj besimtarëve në periudhën e Kreshmës së Madhe për përgatitjen e Pashkës së Shenjtë në Katedralen Ortodokse Shqiptare të Shën Gjergjit në Boston, Arkimandriti Theofan sjell në kujtesë Pashkën e parë në Tiranë pas ndërrimit të sistemit në Shqipëri. “Vetëm nga binaja e jashtme dhe stili arkitekturor mund të mendoje se ajo kishte qenë kishë sepse ish Katedralja e re e Ungjillëzimit në Tiranë ishte kthyer në sallë fizkulture,” thotë Arkimandriti Theofan. “Historia e saj si kishë kishte qenë jetëshkurtër,” vëren Urata, “sepse u ndërtua dhe inagurua në vitin 1964 dhe shërbeu vetëm tre-katër vite si e tillë përpara se të mbyllej në 1967,” që përkon me vitin e parë të lindjes së tij. Pas dy dekadave, fati do bashkonte përsëri pinjollin e familjes patriote të njohur dhe respektuar Koja me Kishën Ortodokse, nga ku do përcaktohej më së shumti drejtimi që mori jeta e tij. Stërgjyshi i tij, Pavllo Koja ishte një nga bamirësit dhe përkrahësit e mëdhenj dhe të rëndësishëm të Komunitetit Ortodoks të Tiranës dhe kontribuesi kryesor për ndërtimin e Kishës së Shën Prokopit.

Pas përfundimit të studimeve të lartë në Fakultetin Ekonomik në Tiranë 1988-1989, ai u emërua Inspektor në Kontrollin e Lartë të Shtetit në fabrikën e Azotikut të Fierit. “Mund t’ju kujtohet se në atë kohë vjedhjet e shpërdorimet kishin arritur përmasa të jashtëzakonshme aq sa gjatë rrugës përgjysmoheshin thasët e uresë përpara se të vinin te magazinat ku vazhdonte firasja në stacionin e vjetër të mallrave të trenit në Tiranë, aty ku më kishin caktuar të punoja. Po atë vit dolën nenet përkatëse për atë që quhej “demokratizimi dhe sistemi multipartiak” si edhe mësuam se “do hapej feja”. Unë nuk aderova dhe nuk kam qenë asnjëherë anëtar i asnjë partie politike. Por u ndihmova nga rrethanat meqë dy xhaxhallarët e mi, Skënder dhe Pavllo Koja, anëtarë të Këshillit Kombëtar për krijimin e grupit të Partisë Demokratike morën nismën për riaktivizimin e jetës fetare në Shqipëri. Ne ishim Grupi nismëtar për hapjen e institucioneve fetare. Anëtarësia ishte aq e vogël sa gishtat e dorës, por me ne u bashkuan shumë të tjerë midis tyre edhe pensionistë ordotoksë. Atëherë morëm në dorë çelësat e Katedrales së Ungjillëzimit, ndërtesë e cila ishte kthyer në sallë palestre për atletikën e Klubit Sportiv “17 Nëntori,” kujton Arkimandriti Theofan.

“Binaja” ndodhej te Fusha e Zezë, e njohur ndryshe si “Parku i xha Tomit” në fund të rrugës së “Kavajës” në Tiranë, por përveçse nga ana e jashtme dhe stili arkitekturor nuk kishte shenja të tjera identifikuese të saj si kishë. Detajet e imëta me të cilat ai e risjell momentin e hyrjes në mjediset e brendshme duke nisur nga kubeja e plasaritur te xhamat e thyer dhe gjithë gjendjen e mjerueshme të saj janë rrënqethëse: “Brenda kishës, afreskot e pikturuara nga motrat Androniqi dhe Sofia Zengo në gjithë hapësirën e saj, ishin mbuluar me gëlqere pas mbylljes së kishës. Mirëpo Motrat Zengo, mbase kishin pasur një vegim nga lart, sepse i kishin mbuluar me vernil ose lyer me llak afreskot prandaj pastrimi i pikturave në mure ishte deri diku i thjeshtë. Për afreskot e tavanit nevojitej të gjenim mjete të tjera, ndërsa për ta kthyer kishën në gjendje të pranueshme funksionale duhej edhe më shumë punë përfshirë edhe disa zgjidhje krijuese zdrukthtarije siç ishte ngritja e parketit që ndan Altarin nga Naosi, pjesa ku rrinë besimtarët e cila është e ndarë nga vendi i Ikonostasit me tre shkallë. Ato jo vetëm ishin sheshuar plotësisht por mbi to kishin vënë parket.” Në sajë të aftësive tona improvizuese dhe me ndihmën e të njohurve u arrit të krijohej ose rikrijohej dekori i një pjese të kishës për të kryer shërbesat e Pashkës së parë pas rrëzimit të sistemit të mëparshëm. “Me parketin e përdorur në sallë u improvizua rikrijimi i Ikonostasit. Me ndihmën e komshiut tim, i cili ishte shefi i Zyrës së Financës të Kombinatit të Përpunim Drurit “Misto Mame” ku prodhohej një material që quhet “letër imitacion druri” që përdorej për mobilje, siguruam disa topa të mbështjella. Vumë blloqe betoni që i shtruam rreth e qark Altarit duke u vënë përsipër dërrasa që të ngrinim sheshin nja 40-50 centrimetra mbi nivelin e dyshemesë, ku do të ecte Papa Gaqi Petri. Ideja ishte gjeniale por edhe e rrezikshme! I ndjeri Papa Gaqi, prifti 80 e ca vjeçar i kishës, i cili kishte mbetur gjallë, vinte rrotull Altarit, por e mbanin nga të dy krahët dy vetë dhe e ruanin se mos binte kur ecte mbi platformën e improvizuar si mbi një “tra ekuilibri”. Këto janë të dokumentuara edhe në disa fotografi të asaj kohe. Pra në të tilla kushte i bëmë shërbesat e para dhe Pashkën e parë të cilën e mbaj mend si tani dhe pse kanë kaluar më shumë se njëzet vjet. Kishte aq shumë njerëz sa në disa raste dikujt i digjeshin flokët nga qirinjtë që mbanin në duar ngaqë nuk kishte vend dhe hapësirë të mjaftueshme për të gjithë mes një zhurmë të hatashme sikur të ishe në kosheren e bletëve. E mbaj mend që u kthyem në shtëpi me qirinjtë e ndezur dhe me vezët e kuqe. Ndonëse kishim ardhur nga ora tre a katër e mëngjesit, vetëm pak orë më vonë, të parët që telefonuan për të na vizituar dhe uruar Pashkët ishin disa miq myslimanë të familjes.”

Por ishte viti 1991 dhe “sigurimi i shtetit shqiptar ishte ende i fuqishëm dhe vepronte me metodat e veta ndaj anëtarëve të grupit,” vëren Arkimandriti, i cili është pjesëtar i një brezi që u lind dhe rrit në periudhën e mohimit të besimit dhe mungesës së institucioneve fetare ku trumbetohej me të madhe vetëshpallja e Shqipërisë “i vetmi vend ateist në botë”. Një prej veprimtarëve të grupit nismëtar për hapjen e institucioneve fetare, Thoma Çomorra, i cili ishte pensionist, u zhduk për një javë dhe as familja dhe asnjeri nuk e dinin ku ishte dhe çfarë kishte ndodhur me të, vazhdon të tregojë Urata. “Thoma Çomorra, i cili vinte nga një familje e respektuar nga bregu, ishte një erudit. Ai kishte kryer katër fakultete njëherësh në Rumani, dhe ishte martuar me një shtetase rumune, Zoica, me të cilën jetonin në Tiranë bashkë me dy djemtë e tyre. Asaj i kishin kërkuar të largohej nga Shqipëria dhe nuk ia dhanë kurrë nënshtetësinë shqiptare por ajo kishte refuzuar ta linte familjen dhe prandaj për vite me radhë i duhej të paraqitej çdo muaj në degën e policisë së Tiranës. Siç mësuam më vonë, Thomai ishte rrëmbyer nga operativët e sigurimit. Sali Berisha dhe disa drejtuesë të Këshillit Kombëtar të PD-së paraqitën notë proteste duke kërkuar lirimin e anëtarit të rrëmbyer. Më pas Thomai vetë na tregoi se e kishin mbajtur mbyllur në një ndërtesë ku i bënin presion që të mos hapej kisha dhe të hiqte dorë nga puna e grupit. Por Thomai ishte një patriot i paepur dhe nuk u tërhoq kurrë,” përfundon rrëfimin hyrës Arkimandriti Theofan.

Shënim: Ndonëse fonetikisht titulli paraqitet të jetë Arhimandrit, këtu kemi ruajtur termin e përdorur nga Fjalori i shqipes së sotme: Arkimandrit~i -Titulli më i lartë për murgjit dhe kryetarët e manastireve

Foto të dërguara nga Arkimandriti:

Foto e Kupolës Qendrore me afreskot origjinale të motrave Zengo gjatë funksionimit të Katedrales së re të Ungjillëzimit (1966) dhe foto e Kupolës Qendrore me afreskot e zhdukura të motrave Zengo mbas kthimit të saj në palestër gjimnastike (1985)

Motrat Sofia (majtas) dhe Androniqi Zengo (djathtas) piktoret e Kishës së Ungjillëzimit në Tiranë (1964-1965)

Pamje e jashtme e fasadës së ish Katedrales së re të Ungjillëzimit në gjendje të degraduar mbas kthimit dhe funksionimit të saj për 23 vite si palestër gjimnastike 1991

“Liria ka emër” organizon Marsh për drejtësi në mbështetje të ish-krerëve të UÇK-së

March 20, 2023 by s p

Prishtinë, 19 mars – Të dielën, më 2 prill, në Prishtinë, platforma “Liria ka emër”, organizon Marsh qytetar dhe solidarizues në mbështetje të luftës së drejt të UÇK-së dhe ish-krerëve të saj, Hashim Thaçi, Kadri Veseli, Jakup Krasniqi, Rexhep Selimi dhe bashkëluftëtarët e tyre në Hagë.

Marshi do të niset nga sheshi “Zahir Pajaziti” dhe do të vazhdojë në drejtim të sheshit “Skënderbeu”.

Ideatorët e platformës “Liria ka emër, Eliza Hoxha dhe Ismail Tasholli, kanë thënë se ish-krerët e UÇK-së nuk janë duke u përballur me procesin gjyqësor për shkak të emrave të tyre të përveçëm, por për shkak se me emrat e tyre lidhet epoka më e ndritur e historisë sonë të re.

“Përkundër se populli shqiptar ka qenë viktimë e një lufte të imponuar, me vite të tëra, proceset gjyqësore të pabaza, i kanë përndjekur ndër vite ish-pjesëtarët e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, kulmi i të cilave manifestohet me procesin e Dhomave të Specializuara, në të cilat aktualisht po mbahen ish krerët e UÇK, Hashim Thaçi, Kadri Veseli, Jakup Krasniqi, Rexhep Selimi dhe bashkëluftëtarë të tjerë”, ka thënë Eliza Hoxha.

Më tej, ajo ka shtuar se duke qenë plotësisht koshient se drejtësia si parim, është e paanshme, e plotë dhe manifeston të vërtetën, ajo beson në drejtësi, si dhe pret një epilog të drejtë të këtij procesi gjyqësor.

“Gjithsesi, duhet të jemi edhe koshient, se përpjekja për ta ndryshuar historinë e luftës sonë çlirimtare, është përpjekje e pabazë dhe e pamundur dhe ne, nuk duhet ta lejojmë që të ndodhë. Prandaj, me rastin e fillimit të procesit gjyqësor kundër ish krerëve të UҪK-së, në emër të solidaritetit me heronjtë tanë, më 2 prill, ju ftojmë për një Marsh solidarizimi për drejtësi. Për drejtësinë që e kërkojmë dhe kundër padrejtësive të reja”, ka thënë Hoxha.

Ideatori tjetër, Ismail Tasholli, ka thënë se Ushtria Çlirimtare e Kosovës ka bërë luftë të drejtë për mbrojtjen e jetës së njerëzve dhe për lirinë e vendit tonë dhe kjo është një e vërtetë historike të cilën duhet ta ruajmë si të tillë, sepse është një e vërtetë e gjithsecilit prej nesh – është e vërteta e Kosovës.

“Megjithatë, përbrenda vetë nesh, e kemi për obligim që të vërtetën historike e dinjitetin tonë kombëtar ta mbrojmë me përkushtim dhe pikërisht për këtë qëllim”, ka thënë Tasholli.

Me këtë rast, Tasholli ka ftuar të gjitha grupet shoqërore që të solidarizohen dhe të marrin pjesë në këtë Marsh, sepse kështu manifestojmë krenarinë dhe bindjet tona të palëkundura për drejtësinë që duhet të triumfojë ashtu siç ajo duhet të përputhet me të vërtetën e Epokës së lavdishme të UҪK-së.

“Siç kemi ditur të ecim me hapa drejt Evropës dhe botës së qytetëruar perëndimore, ashtu siç edhe kemi ditur të bashkëpunojmë e të jemi të hapur për drejtësi, ngjashëm dimë dhe duhet të tregojmë kulturën tonë qytetarë në solidarizim dhe mbrojtje të vlerave tona historike”, ka thënë Tasholli.

Liria dhe pavarësia e Kosovës qëndron mbi sakrificën e pashembullt të luftëtarëve të lirisë, por edhe mbi sakrificën e popullsisë civile që gjatë viteve 1998-1999, ishte subjekt i një gjenocidi shtetëror të organizuar nga regjimi i Millosheviqit.

Eliza Hoxha tha se ne nuk mund t’i harrojmë skemat e krimeve të ushtrisë dhe policisë serbe, të cilat kanë qenë prezente kudo nëpër Kosovë dhe janë ushtruar brutalisht ndaj burrave, grave, pleqve, të rinjve, të rejave dhe fëmijëve.

“Kjo sakrificë në mes tjerash kuptohet përmes mbi 11 mijë viktimave civile, mes të cilëve 1.133 fëmijë, në mijëra të zhdukur, prej të cilëve, mbi 1600 vazhdojnë të jenë të pagjetur, në dhunimin e rreth 20 mijë viktimave të dhunës seksuale, me fokus gratë dhe vajzat, spastrimin etnik, shpërngulje të dhunshme nga shtëpitë dhe nga Kosova të mbi 1 milion shqiptarëve. Dhe, në vend se të kishim llogaridhënie për këto krime të rënda në përmasa gjenocidi, kriminelët nga mesi i paramilitarëve, policëve, ushtarëve dhe ushtarakëve serbë, në shumësi janë amnistuar apo nuk kanë dalë para përgjegjësisë”, ka përfunduar Hoxha.

Marshi solidarizues për drejtësi dhe në mbështetje të ish-krerëve të UÇK-së, do të nisë nga sheshi “Zahir Pajaziti” dhe do të vazhdojë në drejtim të sheshit “Skënderbeu”.