• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Archives for March 2023

NJË FTESË PËR TË GJITHË SHQIPTARËT E AMERIKËS

March 15, 2023 by s p

Filed Under: Komunitet

NJË FTESË PËR TË GJITHË SHQIPTARËT E AMERIKËS

March 15, 2023 by s p

Filed Under: Opinion

VATRA TELEGRAM NGUSHËLLIMI NËNKRYETARIT TË KËSHILLIT DRITAN DEMIRAJ PËR HUMBJEN E BABAIT

March 14, 2023 by s p

E nderuar familja Demiraj

I dashur dhe i çmuar miku ynë Dritan

Me keqardhje mësova lajmin e largimit nga jeta tokësore të babait tuaj të nderuar Baki Demiraj. Në emër të Federatës Pan- Shqiptare të Amerikës VATRA, të gazetës Dielli, në emër të të gjithë vatranëve e të familjes sime ju përcjell ngushëllimet tona më të sinqerta e më të dhimbshme për humbjen e babait tuaj të shtrenjtë Baki Demiraj.I dashur DritanZoti ju dhashtë forcë për të përballuar dhimbjen për humbjen e babait tuaj të dashur.Të gjithë bashkë si vatranë jemi pranë jush e familjes Demiraj, familjarëve, miqve e dashamirësve tuaj në këto momente trishtimi, lamtumire e humbjeje të pa kthyeshme. Lusim Zotin për shpirtin e tij.Baki Demiraj pushoftë në paqe e përjetësi.I pikëlluarPranë jush dhe me nderimeKryetari i VATRËSElmi BERISHA

Filed Under: Politike Tagged With: Dritan demiraj

Gjyq në tokën e bekuar

March 14, 2023 by s p

Nga Bejdo Malo/

Më 14 mars 2023

Mirela Kanini turbullon, befason dhe intrigon përsëri. Madje këtë herë shkon aqë thellë sa vë gishtin mbi një plagë të pashërueshme të kësaj shoqërie njerëzore në tokën e shenjtë. Njerzit që nga koha e Ameriko Vespuçit kanë udhëtuar me çdo lloj forme në tokën e bekuar duke marrë me vete për ti lënë pas cpëza jete të errëta. Me librin e saj të katërt “Trafikanti” ajo sjell një vepër letrare shumë të veçantë. Një betejë psikologjike si doktor Fjordi, apo si filozofi Osho tek libri i tij Intuita. Këto modele të vështira ka zgjedhur ajo për tja sjellë botës moderne në tokën e bekuar. Mirela ka guxuar të prekë probleme të mbrehta sociale, raporte të thella të marrëdhënieve njerëzore, të thojë hapur dhe me kurajo, ato që gjera që të shkaktojnë të dridhura edhe atëhere i pëshpërit në monologun e brendshëm. Mirela i flet lexuesit të saj me gjuhën e butë përmetare, me gjuhën flamande, por dhe me anglishten moderne të tokës së shenjtë, duke i thënë ato gjera që askush nuk do ti ndodhin në jetën e tij. Pas tre romaneve te meparshme “Mekatet e zonjes Ema”, “Klienti”, dhe “Mallkimi i Melloneve”, kjo shkrimtare e maturuar dhe sprovuar dhe në SHBA, Shqipëri e më gjerë, me rrënjë të thella në dritën e diturisë nga familja e saj vjen me nje liber te ri, “Trafikanti”. Libri i saj është një histori e pazakonshme dashurie, me komplikaconet e tërë jetës së njeriut. Një histori që ka brenda tërë reaksionin e qënies njerëzore me të mirat dhe të këqijat e veta. Ka roman triller i ngjan tabelës së Mendelejevit ku çdo aspekt i psikologjisë njerëzore është vendosur në vendin e duhur është një libër i mbushur me emocione depresion ankth dhe pasion. Një histori plot kolorit që rrjeth sa turbulluese, interesante intriguese aq dhe tërheqëse. I mbushur me ngjarje, hera-herës të rënda, dhe kthesa të paparashikueshme ky libër ka sjellë një risi në apoteozën e kronikës së zezë. Adrenalinën njerëzore e ka futur si një letër lakmuesi në dashuri, në urretje, në ngjarje tragjike por të gjitha të vëerteta dhe të besueshme, sepse kështu është Mirela e guximshme, e veçantë një “dhi e egër” e shtigjeve të thepisura dhe lartësive mbi 5000 metra. Ajo ka qëmëtuar atë “bimësi” njerëzore të rrallë që ndodhet në këto lartësi. Në librin e saj gjen mbijeteën njerëzore dhe fatin e saj si në Atakamë, si në Kilimanxharo por dhe Amazonë në atë pyllin tropikal. Ajo ka luajtur me jetën thriller që në rreshtin e parë të librit dhe deri në rreshtin e fundit. Dy personazhet e saj Aleni njëri flamand dhe tjetra Mia amerikane, fati i sjell pranë njëri-tjetrit. Mia është avokatja e re që Aleni ka zgjedhur për ta ndihmuar në legalizimin e investimeve të tij dhe në vendosjen e përhershme në Amerikë. Aleni ka gjithçka bukurinë intrigën të kaluarën e errët pasurinë sharmin. Bota e tij e nëndheshme dhe bota e tij e mbidheshme janë dy botë që ai i kontrollon bukur dhe kjo e bën Mian të bjerë kokë e këmbë në dashuri dhe të jetë si ajo anija që udhton në një anije buzë shkëmbinjve ku është e fikur drita e farit. Aleni si një usta me shumë përvojë do të bëjë gjithçka për vajzën që dashuron por nuk nxjerr dot spirancën e anijes së të kaluarës që është thellë në detin e zi. E kaluara nuk lëshon ajo me metastazat e saj na mbërthen për gryke dhe kur duam të bëjmë gjera të mira ku dashurojmë dhe kur duam ti vëmë kapak. Fati është njerk, martesa llotari dhe dashuria bixhoz. Këto anë të shoqërisë njerëzore ka zbuluar Mirela. Loja e fatit është si ruletë na duket sikur na vendos në anën e ligjit por realisht jemi tek e kundërta e tij jemi peng tek ajo që ke investuar në jetë. Libri sjell dilemën më të madhe, të gjithë jemi qënie me të mira dhe të këqija të mëdha. Në jetë ke fat dhe shpëton nga të këqijat dhe ke fat dhe të vinë të mirat por ndodh që të të përzien bashkë. Egziszecializmi i Mirelës është më shumë purgator një zinxhir me hallka të mëdha hekuri që i mbështillet jetës së njeriut. Mirela di të paragjykojë, di të sitë, di të kullojë, di të futet në skutat e jetës së njeriut. Ashtu si një nuselalë, që zotëron dhjetë realitete njëherësh ashtu dhe Mirela të dhjetë realitet e jetës së Alenit dhe Mias i ka sjellë të ndeshen në tokën e shënjtë e të bekuar. Ngado që të vijnë gjyqi i madh aty do të bëhet në tokëne bekuar Amerikë. Loja psiologjike e Alenit dhe e Mias shkon tej çdo dashurie, shkon në atë cep të shpirtit njerëzor që ne e zbulojmë një herë më jetë për vetëm një njeri dhe me të duam të hedhim pas çdo mëkat.

Filed Under: LETERSI Tagged With: bejdo malo, Mirela Kanini

Ujë

March 14, 2023 by s p

Astrit Lulushi/

Pse fjala ujë është kaq e ndryshme nga gjuhët e tjera romane (acqua, agua, eaue)? Ajo është rrënja, mund të jetë përgjigjia. Si shndërrohet një fjalë dyrrokëshe me dy zanore dhe një bashkëtingëllore në mes në një fjalë njërrokëshe? Procesi është disi i ndërlikuar, por duke e parë hap pas hapi, në fakt ka kuptim.Një nga gjërat interesante në lidhje me gjuhët moderne romane është se nëse shikoni format aktuale të fjalëve të afërta, shpesh mund të merrni një ide të mirë se si fjala ndryshoi nga shqip në latinisht. Një shembull i kësaj është kalimi nga shqipja amë e atë në latinishten pater. Në italisht, fjala është padre, dhe spanjisht, është e njëjta fjalë, por [d] më të butë, duke çuar në shqiptimin e së njëjtës fjalë. Katalanja e ka çuar procesin një hap më tej, duke fshirë plotësisht /d/-në dhe duke e bërë fjalën pare; dhe prej andej është thjesht një ndryshim i thjeshtë i zanoreve për të marrë pere frëngjisht. Kjo nuk do të thotë, sigurisht, se fjala kaloi disi nga shqipja e italishtja në spanjisht, dhe më pas përmes katalanishtes përpara se të mbërrinte në frëngjisht; është thjesht për të treguar llojet e proceseve që ishin në fuqi në të gjithë botën e gjuhës romantike që rezultuan në gjëra të tilla.Një proces i ngjashëm është i dukshëm për eau. Fjala latine për ujë ishte aqua, e shqiptuar me një tingull të fortë pa zë. Italishtja moderne është më e afërta nga gjuhët kryesore romane, me origjinalin pa zë të forcuar disi: acqua. Në një moment, të gjitha gjuhët romantike perëndimore e dobësuan [k] në një zë [ɡ]. Në portugalisht agua, është ende një tingull i plotë, i fortë [ɡ] në shumicën e dialekteve, por zanorja e dytë është disi e relaksuar. Në agua spanjolle, [ɡ] është është dobësuar edhe më tej. Në disa dialekte dhe për disa folës, g-ja mezi shqiptohet.Fjala shqipe filloi si diçka e ngjashme me shqiptimin modern spanjoll, me një g të dobësuar, por gjithashtu e ngjashme me shqiptimin portugez, me zanoren e fundit të relaksuar disi. Përveç kësaj, në shqipe, zanorja e parë ndryshoi nga a në u në një moment, ashtu si ndodhi në fjalën baba. Pra, diku rreth vitit 1050, fjala është shkruar si egua, ndoshta me një shqiptim diçka si [ujë], me një tingull të butë g dhe një zanore fundore të relaksuar. Ka të ngjarë që edhe në këtë kohë, g-ja të ishte në dalje, duke u shqiptuar nga disa folës dhe e lënë jashtë nga të tjerët, siç është sot. Rreth vitit 1100, ka shembuj të së njëjtës fjalë që shkruhet dele, ndoshta me të njëjtin shqiptim si egua, përveç me g që nuk shqiptohet fare. Deri në vitin 1185 e shohim si eaue, me gjasë me zanoren fundore ende të shqiptuar, por me kombinimin ‹eau›. Deri në vitin 1490, drejtshkrimi kishte arritur në formën e tij moderne të eau, duke sugjeruar humbjen e zanores fundore. Në frëngjishten moderne, ende shqiptohet në disa dialekte, por është bashkuar në një zanore të vetme të pastër. Dhe në përmbledhje, fjala mori kursin e mëposhtëm: ujë >aqua > agua > egua > eaue > eau.

Filed Under: Sociale Tagged With: Astrit Lulushi

  • « Previous Page
  • 1
  • …
  • 27
  • 28
  • 29
  • 30
  • 31
  • …
  • 55
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • “Shënime për historinë antike të shqiptarëve”*
  • Si funksionon sistemi juridik në Shqipëri dhe pse ai ka nevojë për korrigjim?
  • Emisionet postare festive të fundvitit në Kosovë
  • JAKOBSTADS TIDNING (1939) / MBRETI ZOG, SHUMË BUJAR ME BAKSHISHE. — EMRI I TIJ NUK DO TË HARROHET KAQ SHPEJT NGA PRONARËT DHE PERSONELI I HOTELEVE NË VARSHAVË.
  • HAFIZ SHERIF LANGU, DELEGATI I PAVARËSISË TË CILIT IU MOHUA KONTRIBUTI PËR 50 VJET ME RRADHË, KLERIKU DHE VEPRIMTARI I SHQUAR I ÇËSHTJES KOMBËTARE
  • RIPUSHTIMI I KOSOVËS – KUVENDI I PRIZRENIT 1945
  • Nikola Tesla, gjeniu që u fiksua pas pëllumbave dhe u dashurua me njërin prej tyre
  • Bahamas njeh Kosovën!
  • Legjenda e portës shkodrane, Paulin Ndoja (19 dhjetor 1945 – 16 prill 2025) do të mbushte sot 80 vjeç
  • “Roli dhe kontributi i diplomacisë shqiptare në Maqedoninë e Veriut nga pavarësia deri sot”
  • Marie Shllaku, kur një jetë e re u shndërrua në përjetësi kombëtare
  • Në sinoret e Epirit…
  • Mbrëmë hyri në fuqi Ligji i SHBA për autorizimin e mbrojtjes kombëtare
  • Skënderbeu “grek”, ose si të bëhesh grek pa e ditur
  • A historic moment of pride for the New Jersey Albanian-American community

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT