Archives for November 2023

Nga Albert Vataj/

“Luleborë” nuk është vetëm kënga ikonike e muzikës shkodrane, kënga himn që këndohet në çdo tubim artistik, gazmim familjar e aheng miqsh, “Luleborë” është edhe pagëzimi i Festivalit të Këngës, i cili sivjet solli në një kushtrim vlerash artistike, edicionin e 8-të. “Luleborë” është festivali i dytë shtetëror dhe konceptohet si një festë e muzikës, që organizohet nga Bashkia Shkodër dhe institucionet artistike të qytetit.

Me drejtor artistik, një nga personalitetet e muzikës shkodrane dhe asaj shqiptare, Markelian Kapedani, mbi të cilin padyshim rëndoi pesha e përgjegjësisë së këtij eventi kaq të rëndësishëm, “Luleborë” përmbushi pritshmëritë me pjesëmarrjen gjithëkombëtare të saj dhe prurjet me një nivel të lart artistik dhe mesazh për dashurinë, paqen dhe mallin. Për drejtorin artistik, Markelian Kapedani, në këtë sprovë “Asht ngrit aja steka e pretendimeve tona muzikore”. Për mjeshtrin synimi i këtij festivali është ta bëjmë “Luleborë” kartvizitën e qytetit tonë, qytetit të kulturës, Shkodrës së etërve të muzikës dhe këngës.

Për dy net radhazi, më 10 dhe 11 nëntor salla e teatrit “Migjeni”, u shndërrua në epiqendrën e një prej ngjarjeve artistike kulmore shqiptare. Publiku shkodran dhe jo vetëm, e përcolli me interesim dhe emocion këtë spektakël krijimi të vlerave përfaqësuese, ku 18 këngë, krijime dhe virtuozitete interpretuese, ishin yje në qiellin e mramjes shkodrane.

Nën një atmosferë festive të këngës, duartrokitjesh dhe emocionesh të natës finale, do të ishte Bashkim Alibali, ai që do t’i dorëzonte trofeun e këtij festivali këngëtarit, Gjergj Kaçinari, me këngën “Shko dallëndyshe”, poezi nga liriku dhe veprimtari i Rilindjes Kombëtare, Filip Shiroka dhe kompozim të Alfred Kaçinarit. Çmimin “Simon Gjonit”, në nderim të kompozitorit të këngës “Lulebore” që ka pagëzuar festivalin, e morën këngëtarët e rinj, Ea Zogaj dhe Aseld Muca, të cilët me këngën dhe interpretimin e tyre, nuk sollën në këtë festival vetëm mesazhin e paqes, por shpresë dhe besim, së vlerat krijuese po pasohet nga brezi në brez si një testament.

Siç paraprakisht ishte bërë prezent në media në edicionin e 8-të të Festivalit të Këngës, “Luleborë”, këngët e përzgjedhura për t’u ndeshur në këtë ballafaqim të festës së këngës ishin: “Në ditën e dasmës“,“Me ty“,“M’don“,“Si mundem“,“Shiu i kujtesës“,“Nostalgjik“,“Në klubin tonë“,“Gjithë diellin ta fal“,“Ndjenja e dëshpërimit“,“Dallëndyshe eja“,“Rapsodi e vëndit tim“,“Zgjuar“,“N’dashni“,“Të ndjej“,“Gjithë jetën dashuri kërkojmë“,“Ti vetëm ti“,“Nesër“,“Qyteti i fshehtë“.

Mbyllja e siparit të këtij festivali bëhet dëshmi i një klime dinamike zhvillimesh artistike në qytetin e Shkodrës. Teatri “Migjeni” është tashmë tempulli ku bashkon shqiptarët nga gjitha viset, sofra ku shtrohet festat e mëdha të vlerave krijuese, shtëpia me zemër të bardh e begatim shpirteror.

Festivali i Këngës, “Luleborë” i kthyer tashmë në traditë, ka qenë, është dhe do të jetë një mundësi e artë e promovimit të krijimeve artistike, prezantimit të virtuoziteteve interpretuese dhe vullnetit të mirë të institucioneve për të bashkëpunuar në shërbim të një kauze që përfaqëson Shkodrën dhe aspiratat e saj për ta merituar statusin “Djepi i kulturës”.

Ai, Lasgush Poradeci, nuk është prej 36 vitesh në të jetshmit e kësobote. Por poezia e tij, shpirti i dlirë e këndimtar i një zemre andshmërie, vijon të ledhatojë valët e liqenit të mallshëm të Pogradecit, atij mëtimi të urtë që flinte në ëndjen e poetit dhe zgjohej në tamëltimin e vargjeve e epjen joshëse të syve të tij të ujtë e zemrën trazimtare.

Dhe erdhi ajo ditë nëntori, për të kumtuar një mort dhe për të nënshtruar një zëshmëri zjarrmëtare, duke e mëtuar vdekshmërinë si një cytje përnga një tjetër dimension, si një hop për nga një tjetër gjëmimshmëri përjetimi. Behu te pragu fjala që u ngri në buzë, plazmoi në caqe përjetësie, atje tej në yjësi, atje ku shpirti i tij e mbrujti me fjalë dhe vargëzim gjithmonshmërinë e një zemre që e mat gjithësinë me hapa ndjenjash, me çapitje drithëruese trupash që frymojnë në ajrin e kujtimeve si zogj.

Më 12 nëntor të vitit 1987, ajo ditë e cergët e prushit të valëve, gatitej për një cak të mbarimtë fluturimi shpirti që shtegtoi me zjarret dhe këndoi me dëshirimet, e shtrinte pikëllimin e vet me rrëke lotësh dhe zjarmim dhimbjeje. Lajmësit vinin me erën dhe ngrinin me ecjen e mbetur në eter.

Kish vdekur Lasgushi, ishte dhënë dorzan trishitmit ajo prehje e prehërt e mallit dhe kujtimeve.

U bë lajmës kjo gjam që pikoi me retë dhe rrugëtoi me ajrin e ftohtë e kërciti në hapin prej bryme të atij zgjimi terratues, atij mëtimi që ligështon e pikëllon, atij kumtimi që me ndalimin e frymimit të gjoksit, që u ngop me hyjni poezie dhe ndijimi.

Ishte shuar kështu poeti 35 vite të shkuara, si dje moti ish zemëruar e qielli ish ngrysur në gërmushjet gri, kishte reshtur së pluskuari në trokth ai kraharor zjarresh në moshën 88-vjeçare. Shuar kish kënga, këputur ish cicërimi kishte liriku i valëve të liqenit, dashnori i përjetshëm i aventurave zjarrmëtare.

Vdekja e Lasgush Poradecit ishte ndalimi i kohës. Vdekja e Poradecit, ishte vdekja e poetit, fikja e një ylli, ishte ngjarje e galaktikës së shpirtit të botës, i cili jepej në çdo frymim e çdo mëtim.

Vdekja e poetit, nuk përngjason me asnjë tjetër vdekje. Ajo është vetanake sepse gjithçka përkundrull këtij ndalimi ka reshtur së frymuari. Ka ngrirë rrëkaja e strehëve, ka ndalur zogu këndimin, gjethet dhe degët, trishtueshëm kalërojnë kortezhit të stinës dhe thyerjes së një drite.

Gjithçka më pas rrugëton pa të, pa kreshtën jehuese të atij kumbimi shpirti që gjemoi hovshëm në atë gjoks që e shterroi mosha por jo zjarri.

Hapat e hedhur drojshëm dhe pëshpërima e i një zemre që gatitej për trokun e fundit, i viheshin nga pas asaj hijeje që ndiqte trupin e tij të shndërruar në ajër. Ai do të thyhej siç zgjedh një valë të thërmohet në gjurmën që la në rërën e grishur nga etja. Ai do t’i mungonte valëve të liqenit, aq sa do ta pikëllojë zemrën flakatare të dëshirimit. Ai do t’i kthente shpinën gjithçkasë që nuk donte të pranonte asnjë ndarje zemërthyese, siç ishte ajo e poetit.

Të gjithë zgjedhin të ikin, por ai kërkoi dhe la më shumë se aq, la një shtjellë të errët mungimi. Qyteti, njerëzit, liqeni, valët, qielli, retë, era, gjethet, çapitja e hapave, krejt do të mbeten të nderura në kujtesën e kohës si qiej të zbrazur nga fluturimet.

Ai, poeti, Lasgush Poradeci, u këput bashkë me gjethen e fundit dhe iku me valën e liqenit, tej, atje kur asnjë ikje nuk mbërrin dot. Iku për të mbetur tek ne, fjalë gatuara me përjetim dhe prush, poezi e mbrujtur me andje e andërrim, dëshirim e dehje. Poeti i ajrit dhe ledhatimeve i ishte dorëzuar dritës së hyjshme të amshimit, duke mbetur shkëndi në kujtesë që sot ndez mall dhe qiri. Përjetësia i qoftë prehër atij shpirti, poezia i’u bëftë prehër çdo zemre që u prush e çdo andje që ju blatua asaj që ai mëkoi.

Albert Vataj