Archives for March 2024

Gazeta historike Rilindja, 19 Mars 2004: PËRGJAKJA E KOSOVËS VËREJTJE PËR TË GJITHË

March 20, 2024 by s p

-Gazeta tradicionale Rilindja, që është histori e Kosovës, doli edhe në kushtet kur nuk mund të dilte, botim i jashtëzakonshëm për ngjarjet – trazirat e marsit 2004 në Kosovë… Në ballinë editoriali që kam shkruar me mbititullin MESAZHET E KOSOVËS e me titullin PËRGJAKJA E KOSOVËS VËREJTJE PËR TË GJITHË/

-22 Mars 2004: Duke u përgjegjur në një pyetje nëse pas ngjarjeve të fundit, pavarësia e Kosovës është vënë në rrezik, Presidenti Ibrahim Rugova e mohoi këtë pikëpamje, duke thënë se shtypi ndërkombëtar dhe personalitetet e ndryshme pohojnë se është e domosdoshme dhe është urgjente pavarësia e Kosovës, por edhe vetë këtë e thekson vazhdimisht. “Këto ngjarje mund të dobësojnë imixhin e progresin e Kosovës, por të gjithë e kanë kuptuar se pavarësia është e domosdoshme”, nënvizoi Presidenti Rugova/

Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë Behlul JASHARI

PRISHTINË, 17 Mars 2024/ Gazeta tradicionale e Kosovës Rilindja, kryeredaktor i së cilës isha, para 20 viteve, në ditën e 19 Marsit 2004, në botim të jashtëzakonshëm në kryeartikullin në ballinë kishte mbititullin ZHVILLIME DRMATIKE E TRAGJIKE NË KOSOVË, DHJETËRA TË VRARË E QINDRA TË PLAGOSUR dhe kryetitullin APELE: VETËPËRMBAJTJA DHE QETËSIA JANË INTERESI MADHOR I KOSOVËS.

Kryelajmi në këndin lart ishte TRUPA SHTESË TË NATO-s ARRIJNË NË KOSOVË.

Tituj të tjerë në ballinë që paralajmëronin shkrime nga faqet e brendshme të gazetës ishin: HOLKERI: POLITIKA E UNMIK-ut NUK KA NDRYSHUAR; PRESIDENTI RUGOVA: PROTESTAT JANË KUNDËR PAVARËSISË; SHQETËSIM I THELLË I KUVENDIT TË KOSOVËS PËR ESKALIMIN E PROTESTAVE; QEVERIA FTON QYTETARËT QË MENJËHERË T’I NDALIN PROTESTAT.

Editoriali që kisha shkruar e botuar në ballinën e gazetës Rilindja me mbititullin MESAZHET E KOSOVËS e me titullin PËRGJAKJA E KOSOVËS VËREJTJE PËR TË GJITHË i plotë është ky:

MESAZHET E KOSOVËS

PËRGJAKJA E KOSOVËS VËREJTJE PËR TË GJITHË

Behlul JASHARI:

Dhuna dhe destabiliteti janë tragjike për të gjithë në Kosovë, do të ishte mesazhi i parë i ngjarjeve të fundit të përgjakshme, që ishin edhe sinjal alarmi për mungesat në sigurinë e qytetarëve.

Tmerrin e mungesës së sigurisë e shpalosi në mënyrën më tronditëse mbytja barbare e tre fëmijëve shqiptarë, që si reagim u pasua me revoltën, me vrasjen e dhjetëra qytetarëve të tjerë të Kosovës, me plagosjen e qindra të tjerëve, si dhe me zjarrvënie.

Të gjithë ata që kujdesen në mënyrë të veçantë për sigurinë e serbëve në Kosovë tashmë duhet ta shohin e ta ndiejnë edhe më qartë mesazhin se nëse nuk ka siguri për shqiptarët nuk mund të ketë siguri as për serbët. Se, siguria dhe lëvizja e lirë duhet të mbretërojnë për gjithë qytetarët e Kosovës dhe nuk mund të arrihen me enklavizime e ndarje etnike, as duke paralizuar jetën me bllokimin e rrugëve.

Mesazhet u drejtohen atyre që sigurinë e kanë përgjegjësi të rezervuar, UNMIK-ut, KFOR-it të udhëhequr nga NATO-ja, misionit aq shumë të dashur e të kërkuar nga kosovarët, veçmas nga shqiptarët, që nga koha kur goditeshin egërsisht nga gjenocidi dhe spastrimi etnik.

Por, ato mesazhe nuk drejtohen me djegien e veturave të UNMIK-ut dhe me plagosjen e ushtarëve të KFOR-it.

Shumica e kosovarëve, më shumë se të gjithë, e dëshirojnë një përfundim të suksesshëm të Misionit të UNMIK-ut në Kosovë. Dështimi i Misionit të UNMIK-ut do të ishte edhe më shumë dështim për Kosovën.

Mesazhet iu drejtuan edhe liderëve e institucioneve të Kosovës, që të kryejnë punët që duhen kryer, e që të përmbushin obligimet që kanë marrë para elektoratit që i ka votuar. Disa liderë dhe institucione morën edhe mesazhin se duhet të reflektojnë edhe pse nuk kanë ndikimin që mendojnë se e kanë kur u drejtohen qytetarëve me thirrjet e tyre në rastet kur revolta shpërthen.

Zhvillimet e fundit në Kosovë, edhe për ndërkombëtarët, edhe për vendorët, kanë edhe mesazhin se nuk duhet të lejohen skenaret, manipulimet dhe dirigjimet nga Beogradi. As strukturat paralele, as organizimet e qendrat e shërbimeve të fshehta serbe, që janë vazhdimësi e një kohe e një regjimi që gjykohet në Hagë. As synimet e Beogradit për t’u futur me forca në Kosovë dhe për ta shfrytëzuar situatën më të re për ndarjen përfundimtare të Kosovës.

Për të gjithë, e në veçanti për ata që shohin ëndrra për rikthimin e Serbisë në Kosovë është mesazhi: E ardhmja e Kosovës nuk mund të ndërtohet pa vullnetin e kosovarëve.

Por, tash, mënyra më e mirë për përcjelljen e këtyre mesazheve dhe për të gjitha mesazhet e angazhimet e tjera për të mirën e Kosovës është: Rikthimi i qetësisë dhe paqes në Kosovë.

Dhe, është koha që të gjithë të jenë kundër dhunës. Asgjë nuk mund të arrihet me dhunë.

Dhuna nuk arsyetohet. Zgjidhjet e kërkuara do të gjenden në qetësi.

NË BALLINË ME SHKRONJA TË BARDHA NË TË ZEZËN BOTOHEJ EDHE KY REDAKSIONAL:

BOTIM I JASHTËZAKONSHËM, “RILINDJA” DEL EDHE NË KUSHTET KUR S’MUND TË DALË

“Rilindja” edhë në situatën që është dëshiron dhe është e përkushtuar t’i kontribuojë qetësisë, stabilitetit, demokracisë, tolerancës, orientimeve evroatlantike, aspiratave të Kosovës, të sotmes dhe të ardhmes më të mirë të qytetarëve të saj.

Është e përkushtuar për një informim të drejtë, profesonal, të jetë në nivel të proceseve e të standardeve për Kosovën.

Prandaj, “Rilindja”, që është histori e Kosovës qe 60 vjet, del edhe në kushtet kur nuk mund të dalë, botim i jashtëzakonshëm për ngjarjet e fundit në Kosovë. Ky numër u përgatit me llaptopë personalë, në mungesë të mjeteve për punë, e në shtëpi – në mungesë të lokaleve të punës, në një situatë të jashtëzakonshme, për të cilën opinioni është i njoftuar.

Besojmë e shpresojmë se së shpejti do t’i jepet fund mbylljes së gazetës tradicionale të Kosovës “Rilindja”, se do t’i krijohen kushtet për punë me kthimin në shtëpinë e saj në Pallatin e Rilindjes ose në lokale alternative. Presim të realizohen premtimet dhe zotimet e UNMIK-ut e të institucioneve të zgjedhura të Kosovës, realizimin e përkrahjes për të drejtën tonë të shprehur në një letër që na ka dërguar PSSP, Harrri Holkeri, që e vlerësojmë një ngjarje të madhe për “Rilindjen”.

SHËNIM NGA KRONIKAT E KOHËS – VITI 2004:
16 mars 2004: Në veri të Mitrovicës, tre fëmijë shqiptarë nga Çabra mbyten në ujërat e lumit Ibër, ndërsa pohimet e para të një fëmije tjetër që ka mbijetuar flasin se “ata janë ndjekur me qen prej serbëve dhe janë detyruar të hidhen në lumë”…Për tri ditë, 17-19 mars, Kosova përballet me ngjarjet më të rënda të pasluftës, të njohura si ngjarjet e marsit të vitit 2004…

NGA RAPORTIMET E MEDIAS – QENDRËS PËR INFORMIM TË KOSOVËS NË 20 E 22 MARS 2004:

PRESIDENTI RUGOVA, KRYEMINISTRI REXHEPI DHE KRYEPARLAMENTARI DACI KANË MIRATUAR MBRËMË NJË DEKLARATË TË PËRBASHKËT

Prishtinë, 20 mars 2004 – Tre udhëheqësit e institucioneve më të larta të Kosovës: Presidenti Ibrahim Rugova, Kryeministri Bajram Rexhepi dhe Kryeparlamentari Nexhat Daci kanë miratuar mbrëmë një deklaratë të përbashkët, me të cilën kanë vlerësuar se situata e sigurisë në Kosovë po përmirësohet.

Ata njëkohësisht kanë kërkuar që të shtohen përpjekjet për të kthyer gjendjen në suazat e normalitetit në Kosovë. Në një deklaratë të përbashkët të cilën e lexoi Presidenti Rugova thuhet se sulmet ndaj pjesëtarëve të pranisë ndërkombëtare janë në kundërshtim me interesat e Kosovës, sikurse edhe akte të tjera të dhunës dhe të rrënimeve, që kanë ndodhur ditët e fundit në Kosovë.

“E përsërisim se sulmet ndaj pranisë ndërkombëtare civile dhe ushtarake janë krejtësisht të papranueshme dhe në kundërshtim të drejtpërdrejtë me interesat jetike të Kosovës. Me këtë rast edhe njëherë theksojmë se shkatërrimet e objekteve fetare dhe kulturore, pasurisë publike dhe të shtëpive janë të papranueshme për popullin e Kosovës dhe të dënueshme”, thuhet në deklaratë.

Ndërkaq, kryeparlamentari Nexhat Daci tha se nuk do të ketë gjendje të jashtëzakonshme, që të shpallet nga dikush për shumë arsye. “Nuk mundet një vend që nuk i kontrollon vetë kufijtë, që nuk e ka ushtrinë e vet të shpallë gjendjen e jashtëzakonshme, por këtë e kishim në shqyrtim”, ka thënë Daci. Ai shtoi se admirali Xhonson e bëri të qartë para gazetarëve që ngritet shkalla e masave të ndërmarra dhe ishim në pajtueshmëri të plotë.

PRESIDENTI RUGOVA KA ANULUAR VIZITËN E PARAPARË NË SHBA PËR SHKAK TË ZHVILLIMEVE TË FUNDIT NË KOSOVË

Prishtinë, 20 mars 2004 – Për shkak të zhvillimeve të jashtëzakonshme të këtyre ditëve në Kosovë, Presidenti i Kosovës Ibrahim Rugova, ka anuluar një vizitë të paraparë për javën e ardhshme në SHBA.

Presidenti Rugova ka pasur një ftesë nga guvernatori i Pensilvanisë për të vizituar këtë shtet, ndërsa qëndrimi i tij në SHBA përfshinte edhe takime të nivelit shumë të lartë në Uashington D.C. dhe takime të rëndësishme në Nju Jork, njofton Zyra e Presidentit të Kosovës.

NË KOSOVË MBËRRIJNË FORCA SHTESË TË NATO-s

Prishtinë, 20 mars 2004 – Në Kosovë po mbërrijnë përforcime për paqeruajtësit e NATO-s dhe aleanca është zotuar të vërë në kontroll dhunën që shpërtheu mes shqiptarëve dhe serbëve.

Më shumë se 2 mijë ushtarë amerikanë, britanikë, francezë, gjermanë, italianë dhe finlandezë, u dërguan për të ndihmuar 17 mijë trupat e alenacës që ndodhen në Kosovë.

Ushtarët britanikë po vendosen në pikat strategjike për të ndihmuar në vendosjen e rendit, pas shpërthimiet të dhunës etnike që la të paktën 31 njerëz të vrarë dhe 500 të tjerë të plagosur, duke përfshirë edhe 61 paqeruajtës.

Komandanti i NATO-s për Evropën Juglindore, admirali Gregori Xhonson, i përshkroi përleshjet e përgjakshme jo shumë të ndryshme nga spastrimi etnik dhe tha se ato duhet të marrin fund sa më parë.

LDK NË NJU JORK: KONFRONTIMI ME FORCAT E KFOR-IT DHE TË POLICISË ËSHTË RREZIK PËR TË ARDHMEN E KOSOVËS

Nju Jork, 20 mars 2004 – Çmimi, të cilin po e paguan Kosova nga zhvillimet e fundit në Kosovë, të cilat u kurorëzuan me mbi 30 të vdekur e mbi 600 të plagosur, si dhe me dëme të mëdha materiale e pronësore, është një çmim tragjik për Kosovën dhe për përpjekjet e saj në ndërtimin e demokracisë e të pavarësisë.

Apelojmë te qytetarët e Kosovës, – thuhet në një deklaratë të Degës së LDK-së në Nju Jork me rrethe, duke shtuar se po rrezikohet e tashmja dhe e ardhmja e Kosovës dhe duke apeluar për gjakftohtësi dhe të përfillen kërkesat e institucioneve të Kosovës.

“E kuptojmë thellësisht shqetësimin dhe revoltën e qytetatëve të Kosovës pas ngjarjes tragjike të fëmijëve në lumin Ibër në Mitrovicë dhe solidarizohemi me dhembjen e tyre.

Poashtu e kuptojmë pakënaqësinë e tyre të thellë me bllokimin e rrugëve nga bandat e ekstemistëve serb dhe inskenimet e tyre të ndyta, por, në të njëjtën kohë, kërkojmë që pakënaqësitë e dhe protestat e qytetarëve me zhvillimet e kohëve të fundit në Kosovë të shqiptohen me rrugë paqësore dhe përmes institucioneve legjitime të Kosovës”, thuhet më tutje në këtë deklaratë dhe theksohet se “manifestimet e dhunshme, mbi të gjitha konfrontimi me forcat e KFOR-it dhe të policisë së UNMIK-ut e të SHPK-së si dhe aktet e djegieve e të shkatërrimit të shtëpive e të pronave sjellin para rrezikut të ardhmen e Kosovës”.

“Këto ditë, kur Kosova është duke kaluar nëpër ethet e rënda të një gjendjeje të jashtëzakonshme, mbi të gjitha duhet të mbretërojë arsyeja dhe veprimet e matura, vetëpërmbajtja nga aktet dhe manifestimet e dhunës. Sepse veprimet e dhunshme krijojnë imazhin për Kosovën si për një vend të dhunës, imazh ky për të cilin mbi të gjitha janë të interesuar armiqtë e popullit shqiptarë”, thuhet në deklaratë.

Në fund të kësaj deklarate, Dega e Lidhjes Demokratike të Kosovës për Nju Jork me rrethe, edhe njëherë i bëb apel qytetarëve tanë që të udhëhiqen nga udhëzimet e lëshuara nga institucionet legjitime të Kosovës, në krye mer Presidentin Ibrahim Rugova dhe që në bashkëpunim me organet e rendit e të sigurisë, me ato vendore dhe ndërkombëtare, t’i kontribuojnë normalizimit të situatës e të gjendjes së sigurisë në Kosovë dhe që kërkesat e tyre t’i shqiptojnë me anë të rrugëve institucionale.

SOT DITË ZIE NË KOSOVË NË NDERIM TË QYTETARËVE QË HUMBËN JETËN GJATË TRAZIRAVE TË FUNDIT

Prishtinë, 22 mars 2004 – Presidenti i Kosovës Ibrahim Rugova ka shpallur ditën e sotme ditë zie në Kosovë për nderim dhe kujtim të qytetarëve që humbën jetën gjatë trazirave të fundit në Kosovë.

PRESIDENTI RUGOVA VLERËSOI SOT PARA GAZETARËVE SE GJENDJA KA FILLUAR TË NORMALIZOHET NË KOSOVË

Prishtinë, 22 mars 2004 – Presidenti i Kosovës Ibrahim Rugova pati sot një takim me gazetarë të vendit dhe të huaj në të cilën foli për situatën aktuale në vend.

Pasi përkujtoi se sot është ditë zie në Kosovë për të kujtuar dhe nderuar viktimat e trazirave të javës së kaluar, Presidenti Rugova vlerësoi se gjendja ka filluar të normalizohet, duke thënë se ishte më qetë gjatë këtyre ditëve në gjithë Kosovën.

“Ne do të fillojmë shqyrtimin e shkaqeve dhe të pasojave që u paraqitën në këto trazira.

Do t’i shqyrtojmë raportet me UNMIK-un që të jenë më produktive dhe më efikase”, tha më tutje ai. Presidenti theksoi se objektet e dëmtuara kulturore e historike, ato publike, si dhe shtëpitë e qytetarëve do të rindërtohen dhe në lidhje me këtë përkujtoi se Qeveria tashmë ka marrë një nismë në këtë drejtim.

Duke pasur parasysh progresin që ka arritur Kosova gjatë pothuajse pesë vjetëve të kaluara, Presidenti Rugova tha se vazhdimisht ka kërkuar të bëhet njohja formale e pavarësisë së Kosovës, duke nënvizuar se pavarësia është një çështje vitale për të gjithë qytetarët e Kosovës. “Pra një Kosovë e pavarur, demokratike e integruar në BE, në NATO dhe në miqësi të përhershme me SHBA-të, si dhe në marrëdhënie të mira me të gjitha fqinjët”, theksoi ai.

“Pavarësia i duhet Kosovës për të përshpejtuar zhvillimin e saj demokratik dhe ekonomik, sepse do të qetësonte popullin e Kosovës dhe këtë pjesë të Evropës dhe të botës”, tha Presidenti Rugova, duke shprehur optimizëm se do të kapërcehet gjendja e krijuar në vend pas trazirave.

“Jam optimist se do të tejkalojmë shpejt këtë gjendje dhe do të vazhdojmë progresin dhe afirmimin e Kosovës në botë”, u shpreh zoti Rugova.

Duke u përgjegjur në një pyetje nëse pas ngjarjeve të fundit, pavarësia e Kosovës është vënë në rrezik, Presidenti Rugova e mohoi këtë pikëpamje, duke thënë se shtypi ndërkombëtar dhe personalitetet e ndryshme pohojnë se është e domosdoshme dhe është urgjente pavarësia e Kosovës, por edhe vetë këtë e thekson vazhdimisht. “Këto ngjarje mund të dobësojnë imixhin e progresin e Kosovës, por të gjithë e kanë kuptuar se pavarësia është e domosdoshme”, nënvizoi zoti Rugova.

Në pyetjen tjetër në lidhje me përpjekjet për ndërtimin e një Kosove multietnike dhe nëse pas ngjarjeve të fundit mund të ketë reperkusione, Presidenti Rugova tha se Kosova është si çdo vend tjetër në Evropë. Është një vend ku ka shumicën shqiptare dhe grupet etnike, minoritetet…

Koncepti multietnik do të thotë komunikim brenda shoqërisë, kurrsesi një inxhiering i popullsië të një vendi, tha ai. “Pra, unë kam thënë shpesh se edhe sot Kosova është multietnike, ka shumicën shqiptare, ka minoritetet, ato që ekzistojnë në Kosovë, prandaj perspektiva është që do të ketë komunikim mes të grupeve etnike, popullit të Kosovës, qytetarëve të saj”.

Duke komentuar raportet me UNMIK-un dhe ndërkombëtarët, Presidenti tha se këto çështje shpesh i ka theksuar, dhe UNMIK-u është dakord që këto raporte të shyrtohen, për të pasur marrëdhënie më produktive, më efikase, siç tha, në kuptimin normal të fjalës dhe jo në kontekst të këtyre ditëve. “Pra çështja e kompetencave, pastaj e institucioneve dhe autoriteteve të Kosovës dhe çështjet e tjera që të kemi një efikasitet më të madh të dy palët”.

I pyetur për 24 marsin, për bilancin e pesë vjetëve të kaluara në Kosovë, Presisdenti Rugova tha se është një bilanc pozitiv dhe është shënuar progres i madh në të gjitha fushat e jetës vazhdimisht. Pra 24 marsi është një datë e shënuar, tha ai, duke shtuar se të rinjtë e Kosovës e kanë quajtur “ditën e shpresës”. “Një respekt dhe një nderim i madh për NATO-n, për focat e KFOR-it, të cilat prej pesë vitesh që ndodhen në Kosovë po bëjnë sigurinë e vendit”, tha ai.

Në pyetjen tjetër, rreth pohimeve për ndarjen e Kosovës, dhe nëse bashkësia ndërkokmbëtare mund të bëjë ndonjë kompromis për pavarësinë dhe ta ndajë Kosovën, Presidenti Rugova u përgjegj:
“Këto janë spekulime të ndryshme, të cilat nuk vijnë në konsiderim as për bashkësinë ndërkombëtare as për ne.

Pra kufijtë e Kosovës janë të paprekshëm. Dhe askund nuk janë prekur kufijtë e mëparshëm. Çdo lëvizje në këtë drejtim do të shkaktonte probleme të reja dhe çështje të reja”, tha Presidenti Rugova, duke ritheksuar se kufijtë janë të paprekshëm dhe të pandryshuar.

“INDIPENDET”: FUQITË E MËDHA DUHET PATJETËR TË CAKTOJNË DATËN PËR PAVARËSINË E KOSOVËS

Londër, 22 mars 2004 – Gazeta “Indipendent” e Londrës ka botuar një koment në të cilin përkujtohen fjalët e Riçard Hollbrukut që kishte paralajmëruar serbët se duhet të zgjedhin Kosovën apo Evropën, duke konkluduar se nëse zgjedhin Kosovën do të humbin të dyjat.

Në tekstin e Markus Tanerit, i cili më herët ka qenë korrespondent nga Ballkani i kësaj gazete, e tani bashkëpunëtor i Institutit për Luftën dhe Paqen, theksohet se politikanët e Beogradit nuk po tregojnë publikisht kurrfarë shenje se ky paralajmërim i Hollbrukut ka arritur deri në veshët e tyre.

Të gjithë druajnë, shkruan “Indipendent”, madje edhe nëse paralajmëroni diçka të tillë, Kosova me të vërtetë do të jetë e humbur. Tani Serbia rrezikon sërish të karakterizohet si vend jostabil, ngapak tmerrues dhe i pasigurt për investime.

Dhe, siç pritet, nëse në zgjedhjet presidenciale në Serbi fiton partia ultranacionaliste, e cila angazhohet për kthimin e të gjitha territoreve serbe të humbura gjatë viteve nëntëdhjetë, atëherë sheqetësimi vetëm sa do të rritet.

Autori në “Indipendent” përfundon se fuqitë e mëdha duhet patjetër të caktojnë datën për pavarësinë e Kosovës dhe të punojnë në këtë drejtim se si të sigurojnë autonomi për bashkësinë serbe në Kosovë, ose të ofrojnë ndonjë alternativë madje edhe nëse do të nënkuptonte ndarjen në vija etnike.

NË PROTESTAT E FUNDIT NË KOSOVË KANË HUMBUR JETËN 24 PERSONA DHE 551 JANË PLAGOSUR

Prishtinë, 22 mars 2004 – Sipas bilancit më të ri të KFOR-it në Kosovë në protestat e fundit kanë humbur jetën 24 persona dhe 551 janë plagosur, prej tyre 22 në gjendje të rëndë. Në mesin e të plagosurve janë edhe 98 pjesëtarë të policisë së UNMIK-ut dhe SHPK-së, si dhe 55 pjesëtarë të KFOR-it.

Ndërkaq, anembanë Kosovës janë djegur 27 makina të UNMIK-ut, 19 makina të SHPK-së dhe 24 makina të civilëve. Kështu kanë theksuar burimet e administratës së UNMIK-ut në Kosovë.

KOMUNITETI SHQIPTARO-AMERIKAN NË ÇIKAGO APELON TË RUHET MIQËSIA E KRIJUAR ME MUND ME SHBA-të

Çikago, 22 mars 2004 – Kryesia e Komunitetit Shqiptaro-Amerikan i Illinois-it, me seli në Çikago, në bashkëpunim me partitë politike dhe organizatat që veprojnë në këtë shtet, denon ashpër përshkallëzimin e dhunës dhe prishjen e rendit dhe qetesisë publike në Kosovë, kurse familjeve të viktimave u shpreh ngushellimet më të thella.

Ky komunitet, ka qenë, është dhe do të jetë gjithmonë me Kosovën dhe me popullin e saj. Prandaj, ai apelon te populli i Kosovës që të mos bjerë në provokimet dhe kurthat e sherbimeve të huaja të cilat gjatë kohe janë të përgatitura dhe planifikuara nga qeveria serbe në Beograd që me çdo kusht të pengohet Pavarësia e Kosovës.

Ky komunitet apelon te populli i Kosoves që institucioneve te saj dhe atyre ndërkombetare t’u japë përkrahje të plotë në zgjidhjen e problemeve dhe në normalizimin e situates.

Ky komunitet denon ashper sulmet ndaj forcave ndërkombetare te KFOR-it dhe te UNMIK-ut si dhe djegjet e monumenteve fetare ne Kosove dhe fton popullin e Kosoves të jetë me tolerant ne situata të vështira.

Ne i kuptojmë veshtiresitë dhe pengesat e popullit te Kosoves, por, jemi të bindur se ekzistojne forma tjera demokratike per realizimin e qellimeve kombetare, te cilat , nuk kane kurgje te perbashket me dhunen.

Populli i Kosoves është i vetëdijshem për kontributin e Shteteve te Bashkuara te Amerikes dhe të aleatëve të saj në çlirimin e Kosoves. Prandaj, ky popull duhet të jetë i përgatitur të sakrifikojë edhe durimin. Populli i Kosoves, me institucionet vendore dhe ndërkombetare duhet të bashkëpunojë maksimalisht me qëllim që të ruhet miqësia e krijuar me mund, sidomos me ShBA-të.

LAJMI QË KAM SHKRUAR NË 22 SHTATOR 2006: KOSOVË, ARRESTOHEN SHTATË VETA PËR NGJARJET E MARSIT 2004

Në Kosovë janë arrestuar dje shtatë persona të dyshuar për pjesëmarrje dhe kryerje të veprave gjatë trazirave të marsit 2004. Zyra për informim e Shërbimit Policor të Kosovës ka bërë të ditur se arrestimi është kryer me autorizimin e prokurorit, ndërsa hetimet janë zhvilluar nga hetuesit e SHPK-së dhe ata ndërkombëtarë. Policia ka bërë të ditur se hetimet janë të mbikqyrura nga prokurori kompetent, pa dhënë hollësi të tjera.

Deri tash për ngjarjet e marsit 2004 janë gjykuar dhe kanë marrë dënime të ndryshme rreth 240 persona. Trazirat e marsit, ku humbën jetën 19 veta e pati qinda të plagosur, pasuan një ngjarje tragjike të mbytjes së tre fëmijëve shqiptarë në lumin Ibër në veri të Kosovës.

Këshilli për të Drejtat e Njeriut në Prishtinë ka publikuar emrat e 11 shqiptarëve e 6 serbëve të vrarë gjatë protestave më 17 e 18 mars, si dhe emrat e tre fëmijëve shqiptarë të mbytur në Ibër më 16 mars, në rrethana ende të pandriquara.

Opinionin Publik, Shoqëria Civile dhe Media

March 20, 2024 by s p

Prof.Asc.Dr.Gëzim MUSTAFAJ/

Duke e parë opinionin publik si një mishërim, si shprehës por dhe si arkitekt të fjalës së përbashkët për problemet më themelore të jetës, të prodhimit, të mënyrës së jetesës mund të themi se opinioni publik është përtej gazetave, radiove, televizioneve, shtypit të shkruar dhe radiove në distancë, është një emërues i përbashkët që gjithmonë e më shumë duhet kumton të përcaktojë disa nga piketat e qeverisjeve.
Opinioni publik mund të ndikojë shumë në vendimet e ligjvënësve. Parlamentet dhe Presidentet në mënyrë të kuptueshme duhet të janë të ndjeshëm ndaj ndryshimeve në mbështetjen e publikut për qëndrimet e tyre në çështjen kombëtare. Një çështje themelore e qeverisjes është se në çfarë shkalle drejtuesit ekzekutiv dhe ligjvënës duhet të reflektojnë opinionet e zgjedhësve të tyre në raport me gjykimin e vlerësimin e tyre lidhur me interesat kombëtare.
Ka një sërë përfitimesh që lidhen me përfshirjen e qytetarëve në procesin e politikëbërjes. Përveç transparencës, përgjegjshmërisë dhe legjitimitetit, arritja e mirëkuptimit midis komuniteteve dhe vendimmarrësve duhet konsideruar si qëllimi final i pjesëmarrjes së publikut në procesin e politikëbërjes. Ndërtimi i konsensusit midis qeverive dhe komuniteteve çon në një politikë publike gjithëpërfshirëse, demokratike dhe mbi të gjitha të një cilësie të lartë, e cila reflekton interesin publik përballë axhendave politike në nivele të ndryshme qeverisëse. Pjesëmarrja e qytetarëve ndihmon në zgjidhjen efektive të konflikteve jo vetëm në nivel kombëtar por edhe në nivel global.
Të drejtosh në nivelin kombëtar nuk është e lehtë. Dhe kjo për disa arsye, në radhë të parë jo të gjitha parashikimet, rregullat, ligjet apo normat e vendosura nga kjo instancë janë plotësisht të aplikueshme, zbatueshme apo i përgjigjet nevojave dhe kërkesave të popullsisë, të asaj shtrese që edhe e ka votuar e zgjedhur këtë nivel për ta drejtuar. Nga ana tjetër, nevojat për parashikime dhe planifikime lindin në jetën e përditshme, në aktivitetin e gjallë dhe konkret të punës së njerëzve dhe sidomos të atyre që merren direkt me prodhimin e të mirave materiale. Njëkohësisht, përvojat mbarëbotërore kanë treguar se, sa më e madhe të jetë pjesëmarrja e publikut në politikëbërje dhe qeverisje aq me produktiv dhe efektiv do të jetë rezultati.
Udhëheqësit e këtyre niveleve duhet në mënyrë të vazhdueshme të shqyrtojnë vendimet dhe veprimet e parashikuara prej tyre, ndikimin që vendime dhe veprime të tilla mund të kenë në gjendjen shpirterore të publikut, në grupet mbështetës, në elementët e shoqerisë, që ka mundësi të preken, përfshirë këtu edhe organizatat e ndryshme dhe median. Media duhet që të japë një vështrim të balancuar të gjithë situates. Në të vërtetë ndodh se, media jo vetëm në Shqipëri, por edhe në shumicën e vendeve demokratike, beson se ato po bëjnë më të mirën për shoqërinë. Megjithatë, të mos harrojmë se ato merren me biznesin e plotësimit të dëshirës dhe kërkesës së publikut për lajme, që do i tërheqin lexuesit, dëgjuesit dhe shikuesit e tyre.
Media, natyrisht që të do përgatisë kronikën dhe do të bëjë njoftimin e lajmeve. Media mundet që të ndikojë shpejt e në mënyrë dramatike opinionin botëror dhe vetë politiken.
Shoqëria civile përfshin një numër të madh shoqatash vullnetare dhe lëvizjesh shoqërore, të cilat përfaqësojnë interesa të ndryshme shoqërore dhe lloje të ndryshme veprimtarish. Me fjalë të tjera njerzit vullnetarisht formojnë grupe për të avancuar vlerat dhe interesat e tyre, dhe angazhohen në jetën publike jashtë. Megjithëse përgjithësisht me këtë term, i referohemi organizatave jo fitimprurëse, koncepti i shoqërisë civile është më i gjërë dhe ai mund të përfshijë gjithashtu grupet e mbrojtjes, grupet e interesit, kishat dhe grupet fetare, shoqëritë profesionale, shoqëritë akademike, grupimet e grave, grupimet rinore, sportive dhe çdo formë tjetër të grupimeve shoqërore vullnetare.
Në përgjithësi shoqëria civile vlerësohet si tepër e rëndësishme për procesin e demokratizimit dhe është shprehje e këtij procesi. Ekzistenca e një shoqërie civile energjike është e domosdoshme për shoqëritë demokratike, dhe ato u kujtojnë udhëheqësve politik se kur duhet të marrin vendime të rëndësishme për politikat shtetërore, duhet të kenë parasyshë një larmi kërkesash që në shumicën e rasteve janë dhe kunkuruese.
Institucionet akademike, grupet e ekspertëve, (Organizatat jo fitimprurëse) OJF-të që merren me të drejtat e njeriut, por edhe ato të politikës në përgjithësi, kanë mundësi të plota për të ushtruar gjithë ndikimet e tyre tek vendimet dhe politikat që ndiqen dhe merren në fushën e sigurisë, dhe qeveritë duhet t’i mbështesin të gjithë këto organizma jo thjeshtë që të ndihmohen në një vendimarrje më të plotë por edhe si një shprehje e transparencës së saj ndaj publikut.
Shoqëria civile është sot një koncept i rëndësishëm në analizën e politikave bashkëkohore, dhe sot ajo duhet të jetë një faktor thelbësor në ndihmën për kufizimin e qeverisjes autoritare, forcimin e pjesmarrjes politike të njerëzve, interesin mediatik dhe në ushtrimin e presionit për të arritur llogaridhënien politike. Sot organzatat e shoqërisë civile, shërbejnë si kanale për të shprehur diversitetin dhe ndonjëherë interesat sociale kontradiktore ose konfliktuale në një demokraci.
Organizatat e shoqërisë civile janë shumë të rëndësishme, për arësye se anëtarët e tyre mund të posedojnë ekspertiza të specializuara për aspekte të qeverisjes dhe të çështjeve të sigurisë dhe mund të përfshijnë edhe departamentet e universiteteve, institucionet akademike, shoqëritë profesionale, grupet e të drejtave të njeriut dhe lirive qytetare, grupet e paqes, gazetarë, etj.
Organizatat e shoqërisë civile mund të asistojnë qeverinë në gjetjen e përgjigjejeve dhe qasjeve për çështjet e politikave publike. Ndërmjet diversitetit të pikpamjeve dhe eksperiencave që ato përfaqësojnë, imputi i tyre mund të ndimojë për të bërë politikbërjen e qeverisë më përfshirëse, dhe duke shërbyer si burim shtesë i analizës dhe informacionit mbi politikën dhe vendimarrjen e qeverisë, hetimi publik nga ana e organizatave të tjera të shoqërisë civile, kontribuon në një qeverisje më efektive.
Ato ndikojnë në problemet e qeverisjeve në shumë drejtime si: Duke shpërndarë në parlament, media dhe publik analiza dhe informacione të pavarura për prolemet e politikëbërjes; Duke monitoruar dhe inkurajuar respektimin e studimit të ligjit dhe të drejtave të njeriut; Duke futur në kalendarët e veprimtarisë së tyre çështje të sigurisë që janë të rëndësishme për shoqërinë; Duke organizuar kurse kualifikimi dhe seminare, për parlamentarë, përfaqësues të medias por edhe për persona që dëshirojnë të trajnohen në këto fusha; Duke paraqitur pikpamje alternative nga ekspertët e politikave përmes nxjerrjes së debatit publik; Duke dhënë informacion për vendimet e legjislativit dhe ekzekutivit në lidhje me politikën e sigurisë kombëtare.
Qytetaret mund të marrë pjesë dhe duhet që të marrin në veprimtaritë e shoqërisë civile i nisur nga nevojat shpirtërore personale për realizimin e vetvetes. Koncepti i shoqërisë civile parimisht e përjashton veprimtarinë prodhuese që drejtohet drejt përmbushjes së nevojave materiale të qytetarit. Tendenca është për të përjashtuar nga hapësira e shoqërisë civile organizimet fitimprurëse, si ndërmarrjet tregtare apo prodhuese dhe për të përfshirë në të lëme të tilla si kultura, shkenca, arsimimi, feja, sporti, shërbimet e përkujdesjes sociale etj, që nuk janë drejtpërdrejt të lidhura me prodhimin dhe fitimin material.
Për këtë arsye, sindikatat dhe organizime të tjera me bazë profesionale bëjnë pjesë në shoqërinë civile për aq sa ndikimi i tyre kapërcen lëmin e punës dhe i lidh anëtarët e tyre me interesa më të gjera shoqërore dhe politike. Përfundimisht, mund të thuhet se në shoqërinë civile ndodhemi atëherë kur nuk votojmë ose paguajmë taksat, që janë veprimtari të lidhura me shtetin, dhe atëherë kur nuk jemi duke punuar, prodhuar ose blerë, që i përkasin rrafshit fitimprurës dhe përmbushjes së nevojave materiale. Nëse këto ndodhin, siç ka tendenca kohet e fundit, nuk mund të themi më se kemi shoqëri civile.
Partitë politike si bashkime vullnetare me synime për të ruajtur ose marrë pushtetin shtetëror për realizimin e programeve të tyre lokalizohen diku ndërmjet shoqërisë civile dhe shtetit, duke i ndërthurur të dy lëmet dhe duke shërbyer si një hallkë lidhëse midis tyre.
Ideja e vetërealizimit të lirshëm të qytetarit me anë të zhvillimit të potencialeve vetjake në një hapësirë ku ai është i mbrojtur prej ndërhyrjes së shtetit, e afron idenë e shoqërisë civile me utopinë marksiste të zhdukjes së shtetit në etapën e komunizmit. Por në të vërtetë, për krijimin dhe mbarëvajtjen e shoqërisë civile nevojitet një shtet i konsoliduar ligjor, i cili duhet të garantojë ndarjen rigoroze të shoqërisë civile prej shtetit dhe ekonomisë. Një shtet i tillë duhet të jetë neutral përsa i përket pyetjes: “Cila është jeta më e mirë?”, përgjigjen e së cilës duhet ta kërkojë e ta gjejë çdo qytetar për veten e tij duke ndërvepruar me qytetarët e tjerë në shoqërisë civile.
Shteti duhet të sigurojë mosprekjen e të drejtave të qytetarit, të jetë garantues i kontratave shoqërore që qytetarët lidhin me njëri-tjetrin dhe të ndëshkojë veprimet që dëmtojnë lirinë e të tjerëve ose bien ndesh me rendin publik. Midis shoqërisë civile dhe shtetit në kohën tonë nevojitet vendosja e një barazpeshe mjaft delikate që duhet ruajtur me kujdes. Kur shteti dhe shoqëria civile janë të dy të shëndoshë, ata shërbejnë si dy shtylla ku mbahet dhe është frytdhënës rendi demokratik. Kur shoqëria civile është e fortë dhe shteti i dobët, ky i fundit nuk mund të përmbushë kërkesat që lindin në shoqërinë civile dhe për pasojë nuk mund të përmbajë konfliktet që lindin në të. Kur shteti është më i fortë dhe shoqëria civile e dobët, kemi rrezikun e kapërcimit të kompetencave shtetërore dhe vendosjen e një qeverisjeje autoritare, madje diktatoriale. Më katastrofike është situata kur shoqëria civile dhe shteti janë që të dy të dobët përballë veprimeve të pakontrolluara të individëve të udhëhequr vetëm nga interesi vetjak. Në një rast të tillë, jo vetëm që nuk bëhet më fjalë për ruajtjen e rendit dhe të mirëqenies të qytetarëve, por është rreziku që shoqëria ekzistuese të shkërmoqet.
Diversiteti i pafund i formave të aktivizmit qytetar dhe ndikimi i tyre mbi politikat, për pjesën më të madhe reflekton shumëllojshmërinë e konteksteve, tendencat aktuale dhe sfidat e së ardhmes.

PËR ISHULLIN E SAZANIT

March 20, 2024 by s p

Asllan Bushati/

Ishulli i Sazanit është pjesë shumë e rëndësishme e teritorit të Republikës së Shqipërisë, si edhe bazë ushtarake e rëndësisë së veçantë. Masmedia këto ditë e ka nxjerrë pa pritur si të thuash në “shitje’. Gjëja e parë që të shkon në mendje është kjo: është një e vërtetë apo një truk për të larguar vemendjen e opinionit nga “patatet e nxehta të momentit”? Në se është truk “hallall e paci” se ka plotë të pamend që ju ndjekin qorrazi nga pas prej kaq kohësh. Por në se është e vërtetë, unë si shqiptar dhe si ish komandant ushtarak i atij teritori, protestoj hapur kundër kësaj ”shitjeje”, duke e konsideruar vehten (si shumë të tjerë) pronar për aq sa më takon, si një nga 6 milion shqiptarët në trojet etnike. Në këto kushte prirem të kërkoj përgjigje nga Kryeministri për sa më poshtë: Ky problem a është diskutuar më parë në Shtabin e Përgjithshëm të Ushtrisë Shqiptare (USH) dhe në se po, cili është mendimi i tij dhe vecanërisht i specialistëve të fushës operacioneve? A është pyetur Kamandanti Përgjithshëm (Presidenti) i cili është autoriteti numër një për fushën e sigurisë kombëtare? A është pyetur Shtabi i NATO-s dhe së fundi a është pyetur Departamenti i Mbrojtjes i SHBA-së se ndoshta ata kanë plane perspektivë për ta përdorur ate si një bazë ushtarako detare jo permanente?

Me këtë rast dëshiroj të cfaq disa mendime, të cilat mund të mos kenë asnjë peshë në vendimmarrjen e ardhëshme, por si ish ushtarak i lartë në USH dua ta kemë ndërgjegjen të pastërt se e kam thënë hapur mendimin tim.

Kujtoj këtu se në shtator 1992 në Ishullin e Sazanit kam përgatitur e drejtuar një stërvitje të madhe me trupa dhe me qitje luftarake me të gjitha llojet e armëve dhe me pjesmarrjen e Divizionit “Labria”, Bazës Ushtarako Detare (BUD) të Vlorës dhe regjimenti i aviacinit gjuajtës bombardues i Bazës Ushtarako Ajrore (BUA) të Kucovës. Stërvitja kishte si qëllim aftësimin luftarak dhe bashkpunimin në operacion sepse lufta që po zhvillohej në Kroaci e Basnje pritej të zbriste në Kosovë e për rrjedhojë edhe në Shqipëri. Të pranishëm në stërvitje ishin Presidenti Sali Berisha, Ministri Mbrojtjes Safet Zhulali, dhe kuadrot kryesore të Shtabit Përgjithshëm dhe të njësive operative. Stërvitja ishte plotësisht e suksesëshme ku segmente te vecanta të së cilës u transmetuan edhe në TV kombëtar.

Për këtë stërvitje me sa duket ishin njoftuar edhe atashetë ushtarak të akredituar në atë kohë në Shqipëri. Kështu si rastësisht më pyeti për të, atasheu ushtarak britanik me rezidencë në Romë por që ndiqte edhe bashkpunimin me USH-në. Pyetja ishte: në rast se flota ruse e Mesdheut tenton të futet në ujrat e Adriatikut për ti ardhur në ndihmë Milloshevicit a mundet që USH-ja të bashkpunojë ushtarakisht me forcat e NATO-s? Përgjigja ime ishte: të drejtën për të shpall luftë e ka Parlamenti me propozimin e Presidentit. Në rast se kjo ndodh bashkpunimi është i mundur.

Në pranverën e vitit 1993 vjen për vizitë në Shqipëri edhe në Ishullin e Sazanit Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s Zoti Manfred Vërner. Për nder të tij u demostruan pjesë nga stërvitja e shtatorit 1992 të cilat ai i vlerësoi si shumë të suksesëshme. Në mbarim të demostrimit në prezencë të Presidentit, Ministrit dhe Shefit Shtabit Përgjithshëm, Zoti Vërner më pyeti mua si Komandanti i Divizionit pikërisht pyetjen që më kishte bërë 6 muaj më parë atasheu ushtarak britanik në se flota ruse hyn në Adriatik? Unë i thashë përgjigjen mund ta ja kërkoni Presidentit Shqipërisë, unë jam vartës i Shefit Shtabit Përgjithshëm. Presidenti Berisha më tha ti përgjigjesha pahezitim. Atëherë unë i thashë: Po është e mundur në qoftë se operacioni bëhet njëherëshi nga brigjet italiane dhe shqiptare dhe konkretisht nga Sazani dhe Otranto dhe nga Shëngjini e Brinisi si një pritë e madhe detare dhe më pas nga Durrësi e brigjet italiane të nis sulmi për asgjësimin përfundimtar të forcave të kapura në pritë. Zoti Vërner duke më shtërnguar dorën më tha ju falenderoj shumë dhe këtë mund ta quajmë fillimin e një bashkpunimi midis partnerësh. Shënoje si ide i tha shoqëruesit të tij.

Gjatë presidencës së Zotit Obama në SHBA, pati zëra se amerikanët mund të tërhiqeshin përfundimisht nga Baza Ushtarake e Bonstillit në Dardani duke ja lënë ate një antari tjetër të Nato-s (emër konkret). Të shqetësuar për këtë zhvillim, së bashku me disa miq të tjerë i kërkuam ish kongresmenit Xhozef DioGurdit (Joseph GioGuardi) të na mundësonte të takoheshim me senatorin Xhon Mekein (John McCain) e cila shpejt na u mundësua në Manhattan NY. Senatorit të nderuar që ishte dhe Kryetar i departamentit të Sigurisë, i spiegova se ne shqipratër ndjehemi të tradhëtuar nga amerikanët në se ata largohen nga trojet shqiptare (Kosova). Madje shtova se sygjeroj që edhe bazat ushtarake ajrore te Gjadrit e të Kucovës të riparohen e ti vihen në dispozicion NATO-s. Po ashtu bazat ushtarako detare të Sazanit e Pashalimanit të bëheshin pjesë e aleancës me prani të përherëshme amerikane. Vec sa më lart fusha e Bizës Martaneshit të përgatitej si një bazë e helikopterve të NATO-s me rreze të gjatë veprimi. Senatori i nderuar na i përkrahi mendimet dhe na premtoi se do ti shihte me përparësi.

Kur në Mitrovicë erdhi nga Beogradi një tren me mbishkrime fyese e provokuese për shqiptarët, i kërkuam takim kongresmenit Dana Rohrabacher (ish kryetar i Depatramentit te jashtëm te Kongresit Amerikan) edhe një herë ato ceshteje që ja kishhim kërkuar senatorit Xhon Mekein. Ai na dëgjoi me vemendje, na premtoi përkrahje dhe mua më tha ti shkruaja në një gjysëm faqe kërkesat ushtarake. Ashtu bëra dhe ata duhet të jenë në zyrat e Departamentit të Sigurisë.

I thashë këto gjëra, (disa edhe sekret më parë por jo tani) se gjykoj se Ishulli Sazanit nuk është vetëm në planet e turizmit e të biznemenëve të vecantë amerikan (qofshin ata edhe bij e dhëndurrë presidentësh), por edhe ne tavolinat e “skifterëve “ të Pentagonit. Prandaj lypset të mos fluturojmë, por të ecim me këmbë në tokë e me mend në kokë. Mund të kërkohet edhe për mundësi të tjera që Ishulli Sazanit të ruaj strukturën e të qënurit bazë ushtarake e rëndësisë vecantë, dhe të adapotohet si objekt pushimi për ushtarakët në detyrë e në pension (madje edhe të partnerëve) në plazhin e vogël që ka dhe të krijohen pishina me ujë deti duke shtuar hapsirën pushuese.

Shkurt, në ceshtjet teritoriale e ushtarake lypset të mos bëjmë avantura.

Prioritetet e OKB për barazinë gjinore

March 20, 2024 by s p

Nga Mimoza Dajçi/

Vijojnë të mbahen në New York punimet për sesionin e 68 të Komisionit për Statusin e Grave. OKB e kanë njohur muajin Mars si muajin e Gruas dhe kudo në botë organizohen konferenca e tubime për të drejtat e tyre. Kjo është mbledhja më e madhe vjetore e OKB për barazinë gjinore dhe fuqizimin e grave nën temën prioritare “Përshpejtimi dhe arritja e barazisë gjinore, duke adresuar varfërinë dhe forcuar institucionet”. Fokusi kryesor i këtyre takimeve është trajtimi i varfërisë dhe financimit, sipas statistikave të OKB globalisht 10.3 % e grave sot jetojnë në varfëri ekstreme dhe janë më të varfëra se burrat. Progresi drejt përfundimit të varfërisë kërkon investim në politika që adresojnë pabarazitë gjinore. Për të arritur suksesin deri në vitin 2030 angazhimet e vendimarrjet duhet të jenë shumë herë më të shpejta.

Me këtë rast OKB dhe OJQ e grave sëbashku janë duke zhvilluar programe tërheqëse me folës dhe ekspertë të qeverisë, OJQ dhe aktiviste nga e gjithë bota për të rënë dakort mbi veprimet dhe investimet që mund t’i japin fund varfërisë së grave dhe të avancojnë barazinë gjinore. Për të ndjekur nga afër punimet e këtij sesioni është ftuar edhe Organizata e Gruas Shqiptare – Amerikane “Shpresë & Paqe” në SHBA. Referuar materialeve informative dalë nga OKB mësojmë se ky program gjithashtu synon të aplifikojë zërat dhe përvojat e grave dhe vajzave rurale nga rajone të ndryshme dhe të përforcojë rolin e tyre. Fuqizimi i grave baritore në zonat malore shihet si pritshmëri e sfidave mjedisore dhe gjinore.

Rajonet malore në Europë strehojnë jo vetëm bukuri natyrore mahnitëse por edhe komunitete që kanë të rrënjosura thellë traditat baritore. Për shkak të rolit jetik që luajnë, fuqizimi i grave në komunitetet baritore është një strategji e pazëvëndësueshme dhe thelbësore, pasi siguron qëndrueshmërinë e blegtorisë dhe zhvillimet efektive ndaj kërcënimeve ekologjike dhe sociale. Sipas fushave të përcaktuara panelistet ishin veterinere, përfaqësuese të shoqatave bujqësore, blegtore, djathëbërëse, baresha nga Austria, Italia, Spanja, Rumania, Armenia etj. Disa nga punimet e këtij komisioni po mbahen online, ku përveç të drejtave të tyre gratë dhe vajzat janë bashkuar për të nderuar të kaluarën e punës së tyre dhe për të fuqizuar të ardhmen.

Në kuadër të Sesionit të 68 për Statusin e Gruas edhe Konsullata Italiane në New York në bashkëpunim me Qendrën Kulturore Italiane në New York, organizuan një drekë pune me kreun e delegacionit italian për samitin e W7 Martina Rogato dhe Presidenten e W7 Claudia Segre, W20, avokate, gazetare të televizionit amerikan dhe lidere të OJQ të grave nga vende të ndryshme të botës. E ftuar dhe prezente në këtë event ishte edhe Organizata e Gruas “Shpresë & Paqe” .

Për të nxjerrë në pah fuqinë dhe potencialin e grave kudo në botë ky forum shërben si një platformë dinamike për dialogun, avokimin e bashkëpunimin e OJQ dhe palëve të interesuara, të përkushtuara ndaj drejtësisë dhe barazisë gjinore, kundër trafikimit njerëzor, ku hyn edukimi, shkollimi dhe punësimi, pasi në solidaritet hartohen ura drejt një të ardhmeje ku çdo grua mund të lulëzojë. Mos të harrojmë dinjitetin dhe bujarinë e grave dhe vajzave kudo në botë që pasqyrojnë angazhimin e përbashkët për avancimin e të drejtave njerëzore.

Masakra e Tivarit

March 20, 2024 by s p

Uran BUTKA

Instituti i Studimeve Historike “Lumo Skendo”/

Masakra e Tivarit e 31 marsit 1945 është një nga plojat më të përgjakshme dhe më të pabesa, realizuar kundër shqiptarëve. Kjo masakër u projektua dhe u realizua nga shteti komunist jugosllav në marrëveshje dhe bashkëpunim me shtetin komunist shqiptar.

Platforma politike dhe ushtarake e këtij veprimi antishqiptar ishte projekti famëkeq i Çubriloviçit i 7 marsit 1937 dhe i 3 nëntorit 1944, që u bënë, për fat të keq, edhe platforma e Lëvizjes Nacionalçlirimtare të Jugosllavisë: “Dy janë mënyrat për spastrimin etnik të shqiptarëve: t’i zhdukim ose t’i shpërngulim”. Për Çubriloviçin dhe ata që zbatuan masivisht gjenocidin kundër shqiptarëve, kjo ishte vetëm njëra anë e medaljes. Ana tjetër, ishte kolonizimi i trojeve shqiptare të zbrazura, me kolonë serbë, hercegovinas, malazezë e maqedonas nëpërmjet ushtrisë dhe këshillave nacionalçlirimtare.

Këto projekte kriminale antishqiptare dhe antinjerëzore u bënë program dhe veprim konkret i PKJ dhe i Lëvizjes NÇJ ndaj shqiptarëve. Në fillim të nëntorit 1944, komandave të Ushtrisë NÇJ iu dha, nga ana e organeve më të larta partiake dhe ushtarake të Serbisë, direktiva që të “vrisnin së paku 50% të banorëve shqiptarë”.

Ky gjenocid shpërfaqej hapur në formën e vrasjeve masive të shqiptarëve të Kosovës e të viseve të tjera shqiptare nga forcat e Ushtrisë NÇ të Jugosllavisë, të OZN-ës dhe nga detashmentet çetniko-drazhiste, si edhe të shpërnguljes masive të shqiptarëve nga trojet e tyre.

Këtë luftë kundër shqiptarëve, PKJ e propagandonte si luftë kundër “reaksionit shqiptaro-madh”, kundër “bashkëpunëtorëve” të nazifashizmit etj. Kosova u konsiderua dhe u trajtua si reaksionare, kundërrevolucionare, irredentiste, që duhej nënshtruar dhe tjetërsuar etnikisht.

Por, në kushtet e Luftës së Dytë dhe menjëherë pas saj, ky nënshtrim e spastrim i plotë etnik, ishte tepër i vështirë për udhëheqjen politike dhe ushtarake të Jugosllavisë, sepse populli i Kosovës dhe i viseve të tjera shqiptare ishte i gjithë më këmbë, i ndërgjegjësuar dhe i armatosur për të mbrojtur qenien shqiptare dhe kufijtë kombëtarë, përkundër politikave e praktikave antishqiptare e kriminale të PKJ dhe të Ushtrisë NÇJ. Titos dhe udhëheqësisë jugosllave nuk u interesonte edhe një luftë tjetër në Kosovë, për ripushtimin e dhunshëm të saj, pas mbarimit të kësaj gjëje mund ta arrinin më lehtë e më tinëzisht, me ndihmën e propagandës dhe të armëve të Ushtrisë NÇ të Shqipërisë.

Këtë bashkëveprim ndërmjet Ushtrisë NÇ të Jugosllavisë dhe Ushtrisë Nacionalçlirimtare të Shqipërisë për të luftuar së bashku, për të nënshtruar reaksionin antiserb në Kosovë dhe për ta ripushtuar atë me ndihmën e forcave ushtarake të Shqipërisë, e kërkonte qysh në muajin mars 1944, komandanti i Korpusit II Sulmues të Jugosllavisë, gjeneral-lejtnant Peko Dapçeviç.

Titoja, në cilësinë e komandantit të përgjithshëm të Ushtrisë NÇJ, i kërkonte E. Hoxhës kalimin e formacioneve të UNÇ të Shqipërisë në Kosovë e Jugosllavi, për të luftuar kundër “pushtuesve dhe reaksionit”. Kjo kërkesë e Komandës së Përgjithshme të Ushtrisë NÇ Jugosllave u formulua në fund të muajit maj, u përsërit në korrik e gusht të vitit 1944. Misioni Ushtarak Jugosllav në Shqipëri prej shtatë ushtarakësh, me në krye kolonelin V.Stoiniç, i bashkërendonte veprimet e të dyja palëve. Kjo kërkesë u ribë edhe më 26 gusht 1944 nga Shtabi i UNÇJ për Kosovën e Rrafshin e Dukagjinit, firmosur nga komandanti i këtij shtabi, Fadil Hoxha dhe komisari Boshko Çakiç.

Pala shqiptare u tregua e gatshme. Më 12 shtator 1944, komandanti i përgjithshëm i UNÇSH, E. Hoxha, i dha urdhër Korparmatës I të përgatiste dhe të niste menjëherë dy brigada për në Kosovë.

Po në këtë datë, mentori i E. Hoxhës, Miladin Popoviç, i shkruante Liri Gegës, e plotfuqishme e KQ të PKSH për Korpusin I:

“Lajmëro Pavlen (Pavle Joviçeviç, shën.im UB) se dy brigadat shqiptare së shpejti do të marrin drejtim për Kosovë. Vetëm të mos dekonspirohet!”.

Dërgimi i brigadave partizane të Shqipërisë në Kosovë u mbajt në konspirativitet edhe për britanikët, ndonëse ata ishin aleatë dhe ndihmonin Luftën Nacionalçlirimtare në Shqipëri dhe Jugosllavi. Enver Hoxha porosiste Dali Ndreun, komandantin e Korparmatës I:

“Të mos i tregohet Inglizëve objektivi i brigadave V dhe III, që do të shkojnë në Kosovë”.

Në Kosovë ishin krijuar dhe vepronin organizata e të fuqishme politike dhe ushtarake nacionaliste si Balli Kombëtar, Lëvizja Irredentiste, Lidhja e Dytë e Prizrenit e më pas “Besa Kombëtare” dhe Organizata NacionalDemokratike Shqiptare (ONDSH), që kishin me vete thuajse gjithë popullin shqiptar të Kosovës e të viseve të tjera shqiptare.

Në këto kushte, Titoja thirri brigadat dhe divizionet e Ushtrisë NÇ të Shqipërisë “për të luftuar kundër armikut dhe reaksionit”, por i përdori kryesisht në luftën kundër “reaksionit shqiptar”.

E.Hoxha e dinte mirë pse thirreshin brigadat nacionalçlirimtare të Shqipërisë në Kosovë, ndaj si një vasal i bindur dhe i ndërgjegjshëm për çka bënte, urdhëronte brigadat e Divizionit I: “Të asgjësohen pa mëshirë nacionalistët dhe reaksionarët shqiptarë brenda dhe jashtë kufijve pa treguar as më të voglën tolerancë”.

Në muajin nëntor 1944, u angazhuan në këtë luftë edhe Divizioni V, që përfshiu Brigadat III, V dhe XXV dhe Divizioni VI (brigadat VI, VII, VIII dhe XXII), pasi u kthyen nga Sanxhaku e Bosnja, ku luftuan kundër gjermanëve.

Divizionet V dhe VI të Shqipërisë u vunë nën urdhrat e Armatës V të Ushtrisë NÇ Jugosllave. Në URDHËRVEPRIMIN e Armatës V të Jugosllavisë përfshiheshin edhe divizionet e Shqipërisë:

“Të gjitha forcat reaksionare që do të takoni, të rrethohen dhe të shpartallohen me çdo kusht… Të çarmatosen njerëzit e dyshimtë dhe ata që nuk duan të mobilizohen me dëshirë, të digjen shtëpitë e tradhtarëve që rezistojnë dhe bëjnë fortesë… Të sekuestroni mallin e kriminelëve të arratisur. T’u theksohet katundeve që përshkoni se ai katund që bëhet strehë i gjakatorëve, do të dënohet…”

Urdhrat për mësymjen kundër forcave të Adem Vocës dhe të Shaban Polluzhës, që refuzuan të largohen nga Kosova, në kohën që kishin nisur masakrat kundrejt popullsisë shqiptare në Mitrovice e Drenicë, e dhanë, më 1 shkurt dhe më 5 shkurt 1945, komandanti i Shtabit Operativ të Kosmetit, kolonel Fadil Hoxha dhe komisari politik, nënkolonel Krsto Filipoviç. Masakra e Drenicës dhe zhbërja e Brigadës VII kosovare që u nis për në Srem ishin prologu i masakrës së Tivarit.

Më 8 shkurt 1945, u shpall me urdhër të komandantit suprem të UNÇ të Jugosllavisë, J.B.Tito, pushteti ushtarak.

Divizionet e UNÇ të Shqipërisë u bënë pjesë e vendosjes së regjimit ushtarak në Kosovë për shtypjen e rezistencës kosovare triumfin dhe forcimin e pushtetit jugosllav.

Ndihmesën më të madhe për rekrutimin e shqiptarëve, por edhe për dorëzimin e qindra dezertorëve, që iknin nga ushtria jugosllave dhe dorëzoheshin në mirëbesim te brigadat e batalionet e Divizioneve V dhe VI të Ushtrisë NÇ të Shqipërisë, e dhanë komandat e këtyre divizioneve e brigadave të ushtrisë shqiptare, që ishin nën urdhrat e Komandës së Përgjithshme Jugosllave. Siç është zbuluar tanimë nga dokumentet arkivorë, Divizionet V dhe VI të Shqipërisë ndodheshin në Kosovë përgjatë muajve mars dhe prill të vitit 1945, kur u bë mobilizimi i dhunshëm i popullsisë shqiptare në Kosovë e trevat e tjera shqiptare dhe kur u nisën tri kolonat (eshalonët) me rekrutët shqiptarë për në Tivar më 24-27 mars 1945 dhe tri kolonat e tjera më 19-24 prill 1945. Bashkëpunimi i ngushtë dhe implikimi i divizioneve dhe brigadave të Ushtrisë NÇ të Shqipërisë për mobilizimin e rekrutëve shqiptarë dhe dorëzimin e tyre tek ushtria jugosllave, është evident dhe i dokumentuar.

Kemi në dorë radiogramet e shtabit të Divizionit V dhe VI dërguar Komandës së Përgjithshme të Ushtrisë NÇ të Shqipërisë gjatë muajve mars-prill 1945 e në vazhdim si edhe listat emërore të të arratisurve dhe vullnetarëve shqiptarë të Kosovës, që dorëzoheshin nga shtabet e diviz. V dhe VI tek ushtria jugosllave.

Lista e parë përmban 190 vetë, kryesisht vullnetarë shqiptarë të dorëzuar nga prefekturat e Mitrovicës dhe të Pejës;

Lista e dytë përmban 104 emra ushtarësh shqiptarë të ikur nga ushtria jugosllave, por dhe vullnetarësh shqiptarë të bashkuar me Divizionin V të Shqipërisë.

Lista e tretë, e bashkëngjitur, ngërthen 131 shqiptarë vullnetarë, të dorëzuar.

Po kështu edhe lista të Divizionit VI dhe brigadave partizane të Shqipërisë, që u bënin thirrje shqiptarëve të Kosovës që të bashkoheshin me ta, por që pabesisht i dorëzonin te ushtria jugosllave.

Ja edhe përgjigjja e Enver Hoxhës:

“T’arratisurit e dorëzuar në Divizionin tuaj, dërgojani Divizionit 52 të Serbisë”.

Si rezultat i këtij bashkëveprimi të ndërvarur ushtarak, vullnetarët dhe të mobilizuarit shqiptarë të Kosovës, përfundonin si robër lufte , me të cilët komanda e ushtrisë jugosllave mbushte kolonat ushtarake, që i dërgonte në Srem apo në Tivar. Për shoqërimin e tyre ishin caktuar disa batalione të Divizionit të 46-të dhe një batalion i Brigadës 27-të të Serbisë, si edhe një grup prej 50 ushtarakësh nga Armata IV, mandej nga Brigada X malazeze, tregonte se sa rëndësi i kishin kushtuar autoritetet jugosllave këtij marshimi, që duhet të përfundonte në një kasaphanë, ku do të merrnin pjesë pritësit dhe vetë shoqëruesit.

Të dhënat burimore ushtarake jugosllave tregojnë se u mobilizuan dhe u dërguan për në frontin e Adriatikut, ishin 13.323 rekrutë shqiptarë. Qeveria shqiptare, së pari, lejoi që kolonat e ushtrisë jugosllave të hynin e të kalonin nëpër territorin e Shqipërisë, jashtë çdo kontrolli dhe të vepronin si t’ua donte interesi. “Shkaktare e masakrës së parapërgatitur të Tivarit, është edhe udhëheqja partiake dhe shtetërore e Shqipërisë, me në krye Enver Hoxhën. Ajo lejoi që shqiptarët e mobilizuar, pa asnjë armë në dorë, të kalojnë nëpër territorin shqiptar, nëpër rrugën e vdekjes, të quajtur “Golgota e madhe Shqiptare”, konstatonte Zekeria Cana.

Nga raporti i shtabit të Kolonës IV të Armatës së Jugosllavisë, datë 8 prill 1945:

“Eshaloni shkoi mirë deri në Kukës. Në afërsi të Kukësit ndodhi një incident, kur njëri nga grupi i kolonës gjuajti një bombë mbi rojën tonë. Me ç’rast u shkaktua rrëmujë dhe, në këtë rrëmujë, arriti të arratisej një grup prej 10 vetash. Kështu, duke ikur, hasi në patrullën e ushtrisë shqiptare, e cila i ndaloi dhe iu bëri thirrje që të dorëzohen. Ndaj kësaj thirrjeje, ata nuk u përgjigjën, por vazhduan të iknin. Ushtarët shqiptarë hapën zjarr mbi ta dhe vranë në vend dy persona, dy të tjerë i plagosën, të cilët më vonë edhe ata vdiqën.

Siç shihet qartësisht nga ky dokument, asgjësimi i rekrutëve shqiptarë të Kosovës, u krye në bashkëveprim të forcave ushtarake të Jugosllavisë dhe të Shqipërisë, në këtë rast brenda territorit të Republikës së Shqipërisë.

Në një dokument të Ministrisë së Jashtme të Shqipërisë lexojmë:

“Me mijëra kosovarë të pafajshëm janë pushkatuar në masë, ilegalisht dhe pa gjyq, nga organet e UDB-së. Në këto masakra të pashembullta ndaj popullsisë së Kosovës, ka marrë pjesë Koçi Xoxe, në fillim të vitit 1945, kur në cilësinë si ministër i Brendshëm i Shqipërisë, ai autorizoi oficerët e UDB-së që të pushkatonin ilegalisht dhe pa gjyq, në tokën shqiptare, më tepër se 1000 kosovarë të pafajshëm”.

Këtë masakër brenda kufijve të Shqipërisë, e konfirmon edhe prokurori i përgjithshëm ushtarak, Bedri Spahiu:

“Xhelatët e Rankoviçit, që janë shquar për krimet e tyre alla-fashiste kundër popullit të thjeshtë të Kosovës, i kanë vazhduar këto masakra kundra tyre nëpërmjet rrugës prej kufirit tonë në Kukës e deri në Ulqin, duke vrarë me qindra prej tyre. Ishte kjo një rrugë e përgjakshme e fshatarëve të thjeshtë kosovarë brenda dhe jashtë tokës sonë deri në Ulqin.”

Natyrisht, ky është akti më antikombëtar dhe më i turpshëm i qeverisë komuniste shqiptare, jo vetëm në atë kohë kur u krye kjo masakër, por edhe për gjysmë shekulli, kur u hesht plotësisht për shkak të bashkëfajësisë.

Këtë na e dëshmon edhe deklarata e Zoi Themelit, shef i Mbrojtjes së Popullit të krahinës III (Shkodër), i cili pranon se rekrutët e mobilizuar kosovarë , jugosllavët “i vrisnin në masë rrugës, në Shqipëri, pa pasur faj”, se rekrutët shqiptarë që iknin nga kolonat për të shpëtuar kokën dhe u dorëzoheshin organeve të shtetit shqiptar, u ktheheshin, nga organet shtetit shqiptar, komandove jugosllave, prej të cilëve ata gjenin vdekjen. Zoi Themeli, gjithashtu, pohon se dorëzimi i rekrutëve kosovarë tek autoritetet jugosllave, bëhej me urdhër të krerëve më të lartë të shtetit shqiptar, pa marrë parasysh faktin se rekrutët ishin shqiptarë dhe nuk kishin bërë asnjë faj. Qeveritarët e Shqipërisë, jo vetëm që nuk bënë asgjë për të mbrojtur dhe siguruar jetën e tyre, jo vetëm që nuk protestuan për keqtrajtimin dhe vrasjet masive të shqiptarëve brenda kufijve të shtetit shqiptar, por i dorëzuan te jugosllavët edhe ata bashkëkombës që përpiqeshin të iknin nga kolonat e vdekjes. Po tragjedia më e madhe ndodhi me kolonën e dytë, pjesë e së cilës ishte edhe rekruti Azem Hajdini – Xani, i cili përjetoi tmerret e Masakrës së Tivarit, por rastësisht shpëtoi nga vdekja dhe dëshmoi për këtë tragjedi kombëtare. “Kur hymë në territorin e Shqipërisë, u gëzuam pa masë, – parashtron Azem Hajdini – duke menduar se tash e tutje do të jemi nën përcjelljen e ushtarëve të shtetit tonë, Shqipërisë dhe se nuk do të përjetonim mizoritë, siç i kishim përjetuar vazhdimisht në Kosovë nga serbët, malazezët dhe maqedonasit. Shumë shpejt, pra, u bindëm se as këtu nuk kishte vend për gëzim, sepse skenari i parapërgatitur vazhdonte të realizohej me përpikëri dhe ngase gjatë rrugës nëpër territorin e Shqipërisë, përcjellësit i shtonin torturat e vrasjet ndaj nesh. Ata nuk na konsideronin më si bashkëluftëtarë të tyre, madje as si robër të luftës… Ne nuk na konsideronin as si kope bagëtish.

Sipas të dhënave të arkivave jugosllave, në Fushë-Arrëz u vranë 126 rekrutë shqiptarë në gjendje agonie. Kur ishin në gjumë. Masakër dinake, jonjerëzore, në kundërshtim me çdo moral, fe dhe ligj.

“Kur kaluam Pukën, i nxorën nga kolona tre të rinj shqiptarë, të veshur me rroba kombëtare dhe i pushkatuan para syve të kolonës si edhe para një skuadre ushtarësh të Shqipërisë. Dhe, për çudi, deri sa ne qanim me dënesje, ushtarët e skuadrës së Shqipërisë e përcollën pushkatimin e tyre me duartrokitje!”.

Në Gomsiqe ranë në kanionin e thellë dhe gjetën vdekjen 36 rekrutë dhe 14 u plagosën. E njëjta gjë ndodhi edhe në Vaun e Dejës, në lumin Drin dhe në lumin Buna dhe në Shkodër, gjetën vdekjen qindra rekrutë shqiptarë dhe u lënduan një numër i madh të plagosurish.

Në mesditën e datës 31 marsit 1945 në qytetin e vogël të Tivarit, ku ishte ngritur kurthi, sipas një plani të parapërgatitur për asgjësimin e gjithë rekrutëve shqiptarë.

Masakrën ishte ngarkuar ta kryente Brigada X malazeze, pikërisht në Tivar, qytet shqiptar, që përfshihej në Malin e Zi.

Kasaphana nisi në hyrje të Tivarit të Ri, mandej arriti pikun e saj në oborrin dhe në mjediset e ndërtesës së Monopolit të Duhanit. Sipas përllogaritjeve rezulton se vetëm në Tivar u vranë 1560 shqiptarë nga kolona e dytë.

Edhe nga Kolonat e tjera me rekrutë shqiptarë të mobilizuar kryesisht në viset shqiptare të Gostivarit, Tetovës, Kumanovës, Kërçovës dhe Shkupit, gjatë marshimit nëpër Shqipëri, të njëjtin fat patën. Kolona e tretë me 2.680 shqiptarë të rekrutuar nga Shkupi, Tetova, Gostivari, Kumanova, Kërçova etj. u nis më datën 27 mars 1945 e përcjellë ushtarakisht nga një batalion i Brigadës 27 të Jugosllavisë. Sipas raportit të shtabit të Divizionit 46, gjatë rrugës se kalvarit nga Prizreni ku ishin grumbulluar e deri në Shkodër nga Kolona e tretë humbën nga sëmundjet, uria dhe torturat 170 rekrutë shqiptarë, pjesa tjetër u masakrua thuajse plotësisht në masakrën e Tivarit më 31 mars 1945 dhe në rrugëtimin e tutjetushëm.

Luftëtari i Brigadës IV, mandej ushtarak i lartë i ushtrisë Jugosllave në Shkup, Bajram Gola, i cili u mor me kurajë me studimin dhe denoncimin e masakrës së Tivarit, sjell fakte dhe dëshmi nga kjo plojë e përgjakshme: “Përgjatë rrugës Prizren, Kukës, Shkodër, Ulqin Tivar do të mbesin gjurmët e përgjakshme të gjakut. Të lodhur e të rraskapitur nga udha e gjatë, të uritur, të djegur e të përvëluar nga etja, për shkak se nuk iknin as të pinin ujë as t’i kryenin nevojat fiziologjike. Pasi arritën në Tivar i vendosën në mes të detit dhe mitralozave të Brigadës X malazeze rekrutët shqiptarë, që i kishin përcjellë nënat shqiptare të luftonin për çlirimin e Jugosllavisë”.

Nëse përpiqemi të konkludojmë për numrin e saktë të të vrarëve në këtë tragjedi të përmasave ballkanike, numrit prej 2933 vetash të masakruar në Tivar, Trogir, Dubrovnik etj., po t’i shtosh shifrën prej 1000 shqiptarësh të vrarë e të zhdukur në Shqipëri, sipas dokumenteve jugosllave e shqiptare, rezulton shuma prej 3933 shqiptarësh të vrarë, të mbytur, të helmuar e të zhdukur në tragjedinë e quajtur të Tivarit.