• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Archives for April 2024

Aleksandri dhe Aristoteli

April 2, 2024 by s p

Astrit Lulushi/

Rreth vitit 343 pes, Mbreti Filipi II i Maqedonisë i kërkoi filozofit grek Aristotelit që të mësonte djalin e tij 13-vjeçar, Aleksandrin III, i cili më vonë u bë i njohur si Aleksandri i Madh. Filipi II punësoi Aristotelin me shpresën për ta shndërruar trashëgimtarin e tij të ri në një udhëheqës të mirëarsimuar dhe të kulturuar, nga frika se vetëm aftësia ushtarake nuk do të mjaftonte për të kërkuar respekt nga vartësit e tij. Ai i besoi Aristotelit pjesërisht sepse babai i filozofit, Nicomachus, dikur kisjte qenë mjek i oborrit për një mbret të mëparshëm maqedonas. Si pagesë për tutorin e djalit të tij, Filipi II premtoi të rindërtonte qytetin e lindjes së Aristotelit, Stagira, të cilin mbreti e kishte pushtuar dhe rrafshuar vite më parë.

Aristoteli dhe Aleksandri u nisën për të studiuar në Nymphaeum (faltorja e Nimfave) në fshatin e largët të Miezës, ku kaluan afërsisht tre vjet së bashku. Megjithëse dihet pak për mësimet e sakta të Aristotelit, besohet se ai e shkolloi sundimtarin e ardhshëm në shumë lëndë, si mjekësia, poezia, retorika, gjeometria dhe madje edhe botanika. (Në fakt, ushtria e ardhshme e Aleksandrit përfshinte disa botanistë, puna e të cilëve ishte të mblidhnin mostra dhe të studionin tokat e reja që pushtuan.)

Ptolemeu e klasifikon Miezën midis qyteteve të Emathias. Stephanus i Bizantit, nga ana tjetër, duke marrë informacionin e tij nga Theagenes, aludon se nganjëherë Mieza quhej Strymonium. Vendi ku dikur qëndronte Mieza është Lefkadia moderne, pranë qytetit modern Naousa, Imathia, Maqedonia Qendrore, dhe ka qenë subjekt i gërmimeve arkeologjike që nga viti 1954.

Vendi i shpellës në Mieza besohet të ketë qenë pjesë e shkollës maqedonase të Aristotelit

Mieza u emërua nga Mieza, që në mitologjinë e lashtë maqedonase, ishte vajza e Beres. Në kohët e lashta, Bereasit ishin banorë të qytetit të Bereas, i referuar edhe si Berea në Bibël. Sot, qyteti njihet si Veria në Greqinë veriore.

Mieza ishte shtëpia e shokut të Aleksandrit, Peucestas. Ndër studentët e arsimuar në Mieza përfshihen Ptolemeu, Kassander dhe Kleitus, që u bënë gjeneralë të Aleksandrit.

Në vitin 340 pes, Filipi II e thirri Aleksandrin në shtëpi dhe koha e djalit me Aristotelin mori fund. Aleksandri mori fronin maqedonas në vitin 336 pes, ndërsa Aristoteli u kthye në Athinë dhe themeloi një shkollë të re publike të njohur si Liceu.

Foto: wikipedia.org

Filed Under: Analiza

LA CROIX (1946) / “GJON SHLLAKU, MIKEL KOLIQI, MUSINE KOKALARI, THOMA PAPAPANO…” — PERSEKUTIMET FETARE DHE POLITIKE NË SHQIPËRI

April 1, 2024 by s p


Gjon Shllaku – Mikel Koliqi – Musine Kokalari – Thoma Papapano
Gjon Shllaku – Mikel Koliqi – Musine Kokalari – Thoma Papapano

Nga Aurenc Bebja*, Francë – 31 Mars 2024

“La Croix” ka botuar, të enjten e 27 qershorit 1946, në faqen n°5, një shkrim rreth persekutimeve fetare e politike asokohe në Shqipëri, të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjet blogut të tij “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :

Persekutimet fetare në Shqipëri

Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France
Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France

Një fushatë sistematike kundër Kishës Katolike filloi në Shqipëri në janar të këtij viti. Sinjali u dha nga një sërë artikujsh të botuar në gazetën zyrtare “Bashkimi” që del në Tiranë. Këta artikuj të futur në botimet e 3, 8, 15, 17 dhe 18 janarit janë firmosur nën emrat e katolikëve si Tuk Jakova, Gjovalin Luka, Tonin Miloti dhe gjithashtu nën emra komunistësh.

Sot nuk bëhet më fjalë për arrestimin e disa priftërinjve, por për shtypjen (zhdukjen) e klerit katolik. Gjatë muajit shkurt u burgosën Dom Mark Hasi, Gjon Shllaku, Pal Doda, Dom Mikel Koliqi, të gjithë priftërinj shqiptarë. Përveç kësaj, 32 fetarë italianë dhe 3 motra të bamirësisë që ndodheshin në shtëpi të ndryshme të përkushtuara për punë bamirësie, të cilat ishin themeluar në Shqipëri në vitin 1939, u dëbuan brutalisht : u lejuan të merrnin vetëm gjërat e nevojshme. At Anton Harapi, i cili respektohej sa për virtytin dhe talentin e tij letrar, u ekzekutua në Tiranë më 15 shkurt, në të njëjtën kohë me ish-kryetarin e Këshillit Maliq Bushati dhe ish-anëtarin e Këshillit të Regjencës Lef Nosi.

Numri i rusëve që mbërrijnë në Shqipëri po rritet çdo ditë e më shumë. Ata janë të instaluar në të gjitha administratat. Ata janë të plotfuqishëm dhe vetë ministrat e qeverisë së Enver Hoxhës janë të detyruar t’u binden.

I ashtuquajturi komplot katolik i Shkodrës dhe zbulimi i simuluar i një tjetër komploti që dyshohet se ka ndodhur në Tiranë, kanë qenë shkak për arrestime të shumta në Tiranë, Shkodër, Korçë, Vlorë… Ndër arrestimet, le të citojmë emrat e Suat Asllanit, avokat; Zonjusha Musine Kokalari, shkrimtare; Spiro Disha, Qenan Dibra, të dy nëpunës; Thoma Papapano, profesor dhe anëtar aktual i Asamblesë Kushtetuese. Arrestimi i këtij të fundit është kryer në këto rrethana : i ulur në një tavolinë me një shok në tarracën e një kafeneje, Thoma Papapano dyshohet se i ka thënë të besuarit se shteti aktual nuk mund të zgjasë shumë në Shqipëri. Disa orë më vonë, ai u zhduk nga qarkullimi.

Filed Under: Analiza

LUFTA E KOSOVËS NË MEDIAT E TIRANËS

April 1, 2024 by s p

Dr.  Mujë Bucpapaj/

Në fillim të viteve 1990 shumica e mediave të Tiranës nuk përfillën ndryshimet, të cilat shumë shpejt do të shndërronin në gërmadhë ish-Federatën Jugosllave, ndërsa do të zhysnin në luftëra të njëpasnjëshme popujt e këtij rajoni.

Indiferenca me të cilin mediat e Tiranës ndoqën këto zhvillime është e çuditshme kur dihej se skena ku po zhvilloheshin luftërat për territore, shtete të reja dhe spastrime etnike ishte kryesisht hapësira shqiptare në ish-Federatën Jugosllave.

Në kushtet kur mediat shqiptare në Prishtinë ishin mbyllur prej verës së vitit 1990 dhe komunikimi me opinionin kryhej nëpërmjet disa gazetave që botoheshin në Perëndim, mediat e Tiranës zgjodhën të fokusoheshin në konfliktet e brendshme dhe shpesh banale, duke i afruar një tjetër prioritet perspektivës së zhvillimeve kombëtare.

Pas rënies së Murit të Berlinit dhe rënies së regjimit komunist në Tiranë, në skenë kishte dalë çështja shqiptare. Qeveria demokratike po përpiqej të siguronte një mbështetje të nevojshme ndërkombëtare për të rimëkëmbur ekonominë e vendit tërësisht të rrënuar nëpërmjet reformave të thella të tregut, në përpjekje për të faktorizuar Tiranën në hapësirat ballkanike.

Një shtet i rrënuar ekonomikisht dhe pa asnjë motivim për qytetarët e tij e kishte të vështirë të kompensonte kohën e humbur dhe të ecte përpara. Izolimi i gjatë e kishte lënë Shqipërinë dhe shqiptarët pa miq dhe aleatë të vërtetë në Perëndim, duke u lëshuar terren armiqve të shqiptarëve në rajon, të cilët i kishin prezantuar konfliktet me shqiptarët gjithmonë sipas interesave të tyre.

Në vitet 1992-1996 ndërsa Shqipëria po shtonte me shpejtësi prezencën e saj në kancelaritë perëndimore, si dhe forumet prestigjioze ndërkombëtare si OSBE, Këshilli i Evropës, NATO etj., mediat e shkruar me frymëzim të majtë, bënin thirrje që Tirana të qëndronte larg zhvillimeve rajonale. Ato ndikuan që Shqipëria të mos kishte një qëndrim konsensual për çështjen e Kosovës, sido që Parlamenti pluralist i vitit 1991, me insistimin e Grupit parlamentar të Partisë Demokratike, atëherë në opozitë, nëpërmjet një rezolute pati njohur Republikën e Kosovës.

Siç dihet, më 28 mars 1989 Kuvendi i Serbisë pati miratuar amendamentet kushtetuese, duke shpallur të ashtuquajturën “Serbi unike”. Pushtimi i Kosovës dhe mohimi i të drejtës për të qenë elementë konstituivë i ish-Federatës Jugosllave qe parë nga Perëndimi si përgatitje e Millosheviçit dhe serbëve për fillimin e luftës për të kontrolluar federatën dhe vendosjen e diktatit të tyre të hekurt mbi popujt e ish-Jugosllavisë.

Ndërsa në Beograd festohej aneksimi i Kosovës në Serbi, shqiptarët e kundërshtuan ashpër këtë vendim. Në vitet 1988-1989 u vranë rreth 80 protestues paqësorë shqiptarë, me mijëra të tjerë u burgosën apo keqtrajtuan nëpër stacionet e policisë serbe.

Ndërsa Ballkani po kërcënohej nga çmenduria serbe, mediat e majta bënë çdo përpjekje për të goditur imazhin e qeverisë së re demokratike në Perëndim, duke e paraqitur atë si “nacionaliste”, për pasojë edhe si “një kërcënim për paqen dhe stabilitetin rajonal”.

Kuptohet se pas këtyre tezave qëndronin interesa ngushtësisht partiake, të cilat për fat të keq patën pasoja negative në raportet e Shqipërisë me fqinjët, kryesisht me Serbinë dhe Greqinë.

Këto dy vende filluan ofensivën diplomatike për të minuar mbështetjen e qeverisë demokratike, kryesisht atje ku ajo ishte më e fortë, në Uashington.

Të nxitura nga një kulturë izolacioniste, marksiste, gazetat e majta kishin prirje për të trajtuar çështjen e rreth 3 milionë shqiptarëve si çështje të brendshme të Jugosllavisë dhe problemin e Kosovës vetëm si një çështje të të drejtave të njeriut.

Në vitet 1992-1996 ato për fat të keq shkuan deri aty sa të denonconin politikat sipas tyre “vasale” të Presidentit Berisha ndaj SHBA-ve, si dhe të formulonin akuza të tilla sikur “Berisha po na çon në luftë me fqinjët për Kosovën”. Në fakt Shqipëria po ndiqte një kurs tërësisht paqësor dhe të koordinuar mirë me faktorin perëndimor, duke treguar maturi dhe vendosmëri në trajtimin e çështjes së Kosovës.

Mediat që përfillnin tematikën e Kosovës ishin të pakta. Në verë të vitit 1991 një grup intelektualësh si Hysamedin Ferra, Skënder Buçpapaj, Myftar Gjana, Murat Gjonballa, Bedri Myftari, autori i këtyre radhëve etj., themelojnë gazetën javore “Kosova”, e cila kishte në fokus çështjen e Kosovës dhe zhvillimeve të reja rajonale. Gazeta ishte organ i shoqatës “Kosova”. Po atë vit themelohet edhe gazeta javore “Atdheu”, nga miku im Ismet Mehmeti dhe unë. Gazeta përpiqej të bënte prezente perspektivën e zhvillimeve ballkanike dhe kërcënimet ndaj shqiptarëve ne ish-Jugosllavi. Një tjetër gazetë me qëndrim të hapur politik, pro çështjes së Kosovës ishte “Kombi” i drejtuar nga Hydajet Beqiri. Kjo gazetë shihej e lidhur me diasporën kosovare në Evropën Perëndimore, por kishte një liri editoriale. Në pranverë të vitit 1991 në këtë gazetë pata botuar shkrimin e gjatë “Kosova është Shqipëri”. Analiza pati marrë shumë komente, pasi trajtonte një temë deri atëherë tabu për mediat e Tiranës, por edhe një reagim te ashpër serb.

Një ndjeshmëri  për zhvillimet në Kosovë kishte edhe gazeta “Rilindja Demokratike”, organ i Partisë Demokratike, aleate e ngushtë e Lidhjes Demokratike të Kosovës e drejtuar nga Dr. Ibrahim Rugova. “Rilindja Demokratike” do të ruante këtë kurs prej atëherë dhe deri në ditët e sotme. Nga viti 1992 derisa mbaroi Lufta e Kosovës në qershor 1999, kam shkruar në këtë gazetë qindra analiza, komente dhe shkrime sensibilizuese për gjendjen katastrofike të shqiptareve atje, por edhe mobilizuese për shqiptarët dhe qeverinë e Shqipërisë për të marrë pjesë në këtë luftë.

Në fillim të viteve 1990 gazetat e majta kishin zgjedhur për të pasqyruar temën e Kosovës, sipas një praktike të aplikuar për dekada me radhë nga regjimi komunist, botimin e artikujve të shtypit perëndimor për Kosovën. Editorialet e rralla të këtyre gazetave të majta për Kosovën fillonin me një keqardhje për tragjedinë e vëllezërve kosovarë që po vuanin nën regjimin e egër serb, vazhdonin me thirrje për njohjen e të drejtave të njeriut në Kosovë dhe përfundonin me sigurinë që i jepnin Serbisë për vazhdimin e bashkëpunimit dhe mosndërhyrjes në punët e brendshme. Në qershor të vitit 1993 shtypi i majtë i pati bërë jehonë të madhe një marrëveshjeje të arritur në Greqi mes Partive Socialiste të Shqipërisë, Greqisë dhe Serbisë. Kjo marrëveshje nëpërmjet sloganit “Ballkani i ballkanasve” kërkonte nga SHBA-të, që të qëndronin jashtë implikimit në rajon. Kjo do të thoshte përveç të tjerave që të ruhej dominimi serb në ish-Jugosllavi, i mbështetur në një fuqi të vërtetë ushtarake, si dhe pushtimi serb i Kosovës. Këtë apel drejtojnë herë pas here edhe sot Greqia dhe Serbia, me nismën Ballkani i hapur etj., nisma që synojnë të ruajnë dominimin greko-serb.

E njëjta tezë qe përdorur në pranverë të vitit 1999 nga diplomacia serbe dhe aleatët e tyre në rajon, duke i bërë rezistencë qëndrimit të prerë amerikan për të përdorur forcën ushtarake kundër pushtuesve serbë në Kosovë.

Harta e Ballkanit kishte ndryshuar me shpejtësi. Në qershor 1991 Millosheviçi kishte sulmuar Slloveninë, në gusht 1991 armata serbe pushton 40% të territorit kroat, në vetëm pak ditë në mars të vitit 1992 diktatori serb pushtoi Bosnjën. Që kur Millosheviçi kishte hipur në pushtet, në vitin 1987, Jugosllavia kishte marrë rrugën e luftës. Ish-Sekretari i Parë i Partisë Komuniste të Serbisë dhe President i Serbisë, ishte bërë zëdhënës i politikave ultranacionaliste serbe. Millosheviçi kishte kërcënuar të gjithë kombet e tjerë të ish-federatës duke deklaruar se, “askush nuk do të guxojë më të prekë serbët” apo se “aty ku ka serbë është Serbi”. Kjo platformë pati çuar në luftëra të përgjakshme dhe në shpërbërjen e Jugosllavisë. Sllovenia kishte shpallur pavarësinë, po kështu edhe Kroacia, Maqedonia dhe Bosnje-Hercegovina. Serbia kishte krijuar shtetin e dytë serb në të ashtuquajturën Republika Srbska, ndërsa kroatët shtetin e dytë në Hercegovinë. Vetëm shqiptarët ishin gjendur papritur të ndarë në tri shtete të sapokrijuara rishtaz, duke e bërë situatën edhe më të rëndë se sa gjatë kohës së federatës.

Për fat të keq mediat e Tiranës e shmangën sërishmi çështjen e Kosovës. Shumë gazetarë, publicistë apo historianë morën një ofensivë të vërtetë kundër çdo zëri të pavarur që kërkonte pavarësinë e Kosovës. Trajtimi i çështjes së Kosovës u quajt “folklorizëm”, “primitivizëm” dhe “një temë arkaike”, “e papërshtashme për kohët moderne”. Një grup publicistësh u përfshinë në formulimin e tezave të rënda dhe fyese ndaj shqiptarëve të Kosovës, duke u bërë nganjëherë jehonë edhe tezave antishqiptare të prodhuara sistematikisht në Beograd, si “kombi shqiptar dhe kombi kosovar”, “revanshi i veriut ndaj jugut etj.”.

Ashtu siç të vjen keq për këto shkrime dritëshkurtra, antikombëtare të shkruara sistematikisht gjatë regjimit komunist dhe deri më 24 mars 1999 në gazetat Zeri i Popullit, Koha jonë etj,  sot të vjen mirë që shumë autorë të këtyre komenteve tani më 2024 kanë ndryshuar koncepte. Disa prej tyre tani i shikon nga njëri televizion në tjetrin duke folur për rëndësinë e pavarësisë së Kosovës apo edhe për bashkimin kombëtar, për kombëtaren e futbollit etj., apo nëpër faqet e gazetave, sido që me pak njohuri rreth kësaj çështjeje dhe me pak sinqeritet ndaj vetvetes. Unë nuk besoj që këta tipa e bëjnë këtë ndryshim thjesht për të qenë në qendër të një debati të përbotshëm, siç është ai për Kosovën apo për shkak të portretit të tyre prej analistësh, por që vërtet ata si çdo shqiptar i gëzohen pavarësimit të gjysmës së kombit shqiptar. Vetë fakti që edhe serbofilët dhe grekofilët e Tiranës, biles edhe kozmopolitët tani flasin edhe për bashkimin kombëtar është vërtet diçka mjaft domethënëse.

Në vitet 1995-1996 Shqipëria kishte bërë përparime të rëndësishme në fushën e reformave ekonomike, por edhe ushtarake. Vendi ishte bërë anëtar i Partneritetit për Paqe, si dhe kishte forcuar lidhjet me SHBA edhe në sektorin e sigurisë kombëtare. Siç thuhej shteti shqiptar i kishte afruar SHBA-ve aeroportin e Gjadrit në mbështetje të përpjekjeve amerikane për të ndaluar masakrat serbe në Bosnje. Këto lëvizje strategjike, të cilat i shërbenin vendosjes së paqes në rajon, qenë keqinterpretuar nga disa gazeta të majta të Tiranës dhe publicistë. Ato akuzuan kryetarin e shtetit të asaj kohe S. Berisha për “vasalitet ndaj SHBA-ve” dhe politikë që “do të fuste vendin në konflikt me fqinjët”.

E vërteta është se mediat e majta kishin gabuar. Vetëm ndërhyrja ushtarake e kërkuar fort nga Presidenti Berisha dhe nga qeveria demokratike e drejtuar nga Aleksandër Meksi do t’i jepte fund agresionit serb në Ballkan, si dhe do të shpallte Kosovën një vend të lirë.

Në vjeshtë të vitit 1997 dukej qartë se Serbia po përgatiste luftën e Kosovës. Mediat e majta të Tiranës, ashtu si në fillim të viteve 1990, u distancuan nga problemet e Kosovës duke u përqendruar në sherrnajat e brendshme dhe në platformat e spastrimit të vendit nga demokratët, të cilët e kishin humbur pushtetin pas zgjedhjeve të 29 qershorit të vitit 1997, zgjedhje të cilat erdhën si pasojë e ngjarjeve dramatike që pasuan rënien e skemave mashtruese piramidale.

Ofensiva serbe për spastrimin etnik në Kosovë në fund të shekullit të kaluar e gjeti politikën shqiptare të përçarë, opinionin të papërgatitur për të krijuar një reagim gjithëkombëtar, si dhe mediat të fokusuara në të tjera probleme dytësore. Në rast se mediat e Tiranës do të kryenin rolin e tyre, fillimi i luftës së Kosovës prej 28 shkurtit të vitit 1998 deri 12 qershor 1999 nuk do ta gjente të papërgatitur në atë mënyrë shtetin shqiptar, i cili kishte pësuar gati një rrënim total gjatë kryengritjes komuniste të pranverës së vitit 1997.

Fillimi i spastrimit etnik në Kosovë në fillim të qershorit të vitit 1998 i dha fund çdo hamendje se lufta do të mund të shmangej. Ndërsa më 4 qershor 1998 mbi 20 mijë refugjatë kosovarë mësynë Tropojën për t’i shpëtuar gjenocidit dhe zhdukjes masive, shtypi zyrtar i Tiranës thuajse e injoroi këtë tragjedi.

Prej qershorit të vitit 1998 shumica e televizioneve amerikane dhe evropiane filluan të transmetonin direkt nga Tropoja, por për çudi RTSH nuk transmetonte thuajse asnjë lajm për jetën e vështirë të rreth 45 mijë refugjatëve të luftës që kishin gjetur strehim në familjet e varfëra të Tropojës.

Në vend që media të sensibilizonte qeverinë dhe opinionin për t’u ardhur në ndihmë vëllezërve të tyre, me përjashtim të “RD”-së dhe radio “Kontakt”, mediat e tjera heshtën.

Për fat të keq, ndonjë gazetë bëri thirrje që këta refugjatë lufte të mos kalonin Alpet për të shkuar drejt Shqipërisë Qendrore, pasi sipas tyre “ata ishin mbështetës të Berishës”.

Një pjesë e publicistëve, që sot janë bërë superpatriotë gjatë kësaj kohe dhe sidomos pas spastrimeve etnike masive në pranverë të vitit 1999, habitën botën kur kërkuan që refugjatët e luftës që vinin të tmerruar nga Kosova të izoloheshin në geto klasike. Ata i sugjeronin qeverisë së majtë që këta refugjatë të mos lejoheshin të zbrisnin nga Tropoja dhe Kukësi në brendësi të vendit, pasi sipas tyre do të ndryshonin raportet njerëzore në favor të demokratëve. Ata në mënyrë të pabesë kërkuan që mijëra gra dhe fëmijë të lodhur nga udhëtimi i gjatë, të kequshqyer dhe të tmerruar nga ato që kishin parë dhe lënë në Kosovë, të mos strehoheshin në Jug, sepse siç pati thënë një zëdhënës i Ministrisë së Jashtme greke “zhvendosja e tyre në jug, do të cenonte interesat e Greqisë” e të tjera përralla të ngjashme.

Krejt ndryshe do të reagonin shqiptarët. Nga Tropoja deri në Sarandë me mijëra familje do të hapnin shtëpitë dhe zemrat për vëllezërit e tyre nga Kosova, duke ndarë me ta dhembjen e pafund për njerëzit e humbur në luftë, për shtëpitë dhe trojet e braktisura.

Edhe vetë qeveria Majko ishte mosbesuese ndaj këtyre refugjatëve. Sido që ish-Kryeministrit Majko i ka pëlqyer gjithnjë të marrë pozat e heroit të kësaj lufte, e vërteta është krejt ndryshe. Vetëm pas ultimatumit të fortë amerikan dhe presionit të opozitës së djathtë qeveria e koalicionit të majtë filloi trajtimin e refugjatëve të luftës, si dhe organizimin e akomodimit të tyre në të gjithë vendin. Po kjo qeveri në mënyrë të ligë nuk u përfshi në luftë në mbështetje të UÇK-së, jo vetëm duke humbur një shans historik për bashkimin kombëtar, por edhe duke dëshmuar se ishte qartë kundër bashkimit të Kosovës me Shqipërinë. Për këtë temë kam shkruar qysh në atë kohë me qindra artikuj në shtypin e djathtë të Tiranës, me thirrjen se tani është koha e bashkimit kombëtar dhe e implikimit të ushtrisë shqiptare në këtë luftë direkt në terren, por historia dihet, kjo qeveri u mjaftua vetëm me shpërndarjen skandaloze dhe korruptive të ndihmave ndërkombëtare për refugjatët, shpesh duke vjedhur edhe bukën e fëmijëve të Kosovës.

Faktet janë fakte. Kësaj çështje i është rikthyer pas kaq vitesh edhe diplomati i shquar amerikan dhe miku i shqiptarëve, Kristofer Hill.

Në një intervistë ai parashtron se, Shqipëria nuk e dëshironte bashkimin kombëtar. Hill shprehimisht thotë: “Padyshim që Ballkani është një proces i papërfunduar. Mendoj se është bërë përparim. Kam punuar në Shqipëri dhe më vonë kur bisedoja me negociatorin e Kosovës, një gjë e kuptova më mirë se të tjerët: që Shqipëria nuk donte të ishte një vend me Kosovën; e kuptova se ishin dy vende me të ardhmen e vet. Asnjëherë nuk shqetësohesha si të huajt e tjerë mbi krijimin e Shqipërisë së Madhe. Shqetësimi kryesor për mua ishte të arrihej mbizotërimi i ligjit, ngritja e institucioneve demokratike, të cilat ishte shumë vështirë të krijoheshin. Tani që pashë përparimin e Shqipërisë jam shumë i kënaqur me këtë. Në Kosovë ka ende shumë për të bërë”. (Panorama, 3 tetor 2016)

Pra, koha e bashkimit kombëtar ishte atëherë, por u pengua nga qeveria e majtë, e cila punoi kundër këtij opsioni, thënë më qartë e tradhtoi çështjen tonë kombëtare. Në atë kohë, duke qenë në dijeni të shumë fakteve që po dalin tani pas 25 vjetësh, kam shkruar librin e mirënjohur “Kombi i Tradhtuar”, sepse shqiptarët, siç thotë Krist Hill, u tradhtuan. Të tjerat janë dokrra.

Por sot në Tiranë dhe Shqipëri kanë ndryshuar gjërat, konceptet dhe ideologjitë për sa i përket çështjes së bashkimit kombëtar. Sipas sondazhit të fundit të GALLUP-it bërë katër-pesë vjet më parë, rreth 73% e shqiptarëve të Shqipërisë janë për bashkim kombëtar dhe ky është zhvillim shumë domethënës, të cilit nuk mund t’i shmanget asnjë qeveri në Tiranë apo Prishtinë, duke i besuar kështu edhe konkluzionit të Kris Hill se, “Ballkani është një proces i papërfunduar”.

Duke ju rikthyer kronologjisë së ngjarjeve pas 24 marsit 1999 mediat e Tiranës do të ndryshonin qëndrim ndaj Kosovës. Urdhri i Presidentit amerikan, Bill Klinton për të nisur sulmet ajrore mbi Serbi, me qëllim shkatërrimin e makinës ushtarake të Millosheviçit kishte ndarë historinë e Ballkanit. Lajmet nga zonat e luftës në Kosovë, por edhe vuajtjet e refugjatëve në Kukës, Has e Tropojë hapnin edicionet e lajmeve anembanë botës. Në këtë periudhë disa televizione të Tiranës filluan të transmetonin lajme nga lufta e Kosovës, konferencat e shtypit të Presidentit amerikan, Bill Klinton, të zëdhënësit të Departamentit të Shtetit, si dhe të NATO-s. Televizioni “Arbëria” filloi emisionin e njohur “Luftë apo paqe në Kosovë”, “Shijak” Televizion ndërtoi disa emisione me tema nga Kosova, radio “Kontakt” etj. Kursi ideologjik i TVSH-së dhe disa gazetave të majta në Tiranë bëri që ato të përfshiheshin në sulme të pabesa ndaj Presidentit të Kosovës, Ibrahim Rugova të marrë peng nga Millosheviçi në kulmin e luftës së Kosovës në pranverë të vitit 1999. Në të njëjtin kor me politikën zyrtare mediat e majta nxituan të shpallnin “Tradhtar” Rugovën dhe “bashkëpunëtor të Millosheviçit”. Tirana zyrtare në këtë kohë prodhoi një qeveri të dytë në emigracion, duke mohuar atë të Bukoshit. Kjo la një shije të keqe në Perëndim, i cili ishte përfshirë në një luftë të ashpër për çlirimin e Kosovës nga pushtimi serb.

Mediat e majta nuk do të kishin këtë opinion për Rugovën, ndërsa ai do të fitonte të gjitha zgjedhjet e zhvilluara në Kosovë pas çlirimit të vendit nga NATO dhe UÇK, më 12 qershor 1999 dhe në vazhdim. Por ky qëndrim ekstremist do të bënte që Rugova për disa vite të mos vizitonte Tiranën.

Në vitet 1999 dhe në vijim mediat e Tiranës kanë qenë të matura ndaj zhvillimeve në Kosovë. Ndërsa qeveritë e majta u implikuan në krijimin e të majtës në Kosovë apo sipas raporteve ndërkombëtare dhe të eksportimit të trafiqeve dhe disa krimeve etj., mediat vepruan në një mënyrë më të ekuilibruar. Ato megjithatë, vetëm pas formulimit të “Paketës së Ahtisarit” dhe vizitës së Presidentit amerikan George W. Bush në Tiranë më 10 qershor 2007, shprehën besimin e tyre për Pavarësinë e Kosovës.

Aktualisht Kosova është tema kryesore e mediave të Tiranës pavarësisht politikave editorialiste dhe ngjyrimeve politike që përfaqësojnë pronarët e tyre. Ata që për vite me radhë kishin përqeshur dhe sulmuar egërsisht çdo shkrim që bënte thirrje për pavarësinë e Kosovës apo bashkimin kombëtar, tani i ke idhtarë të fortë të kësaj pavarësie, biles këta tipa thirren thuajse në çdo tryezë për zhvillimet në Kosovë për të folur si ekspertë, si analistë apo thjesht për modë, pavarësisht pse e njohin në mënyrë sipërfaqësore këtë çështje dhe shpesh bëhen qesharakë me ato që thonë apo shkruajnë.

Për fat të keq këta analistë nuk u panë të bëjnë asnjë reagim për deklaratën kërcënuese të ministrit të mbrojtjes se Serbisë “për pushtimin e Kosovës”.

Unë mendoj se klasa politike në Tiranë dhe Prishtinë duhet të tregojë më shumë pjekuri dhe mos përfshihet kurrë më në deklarata emocionale dhe të panevojshme, të amplifikuara edhe nga mediat përkatëse.

Serbët dhe mediat e tyre, për të gjitha qëndrimet nacionale flasin me një zë, si serbët në Serbi, në Mitrovicën e Veriut, në Republikën Srbska në Bosnje, në Kroaci apo edhe në Mal të Zi.

Ky shkrim nuk ka si qëllim të hidhërojë askënd, as ata që e kanë quajtur “UÇK-në prodhim të Millosheviçit”, as ata që dënuan sulmet ajrore të NATO-s mbi Serbi, as ata që Kosovën e dëshironin vetëm si pjesë e Serbisë “me autonomi thelbësore”, as ata që shpiken “kombin kosovar”, as ata “që i tremben bashkimit kombëtar” e kështu me radhë. Si autor i qindra e qindra shkrimeve për Kosovën, autor i dy librave të shkruara vetëm gjatë Luftës së Kosovës dhe organizator i dhjetëra protestave dhe tryezave për Kosovën, ndjehem mirë që kam kryer detyrën si intelektual dhe patriot me përkushtim dhe atdhetari. 

Shënimi ka si qëllim të sjellë një dëshmi të thjeshtë të koherencës së shtypit të Tiranës, rolit të humbur apo të fituar në momentet kyçe të një kombi, për t’i vendosur përballë një pasqyre ku secili do të shohë vetveten. E rëndësishme ka qenë dhe është bindja e komunitetit perëndimor për suksesin e pavarësisë së Kosovës dhe në vijim të shtetit të lirë të Kosovës, në këtë pjesë të Ballkanit Perëndimor dhe Evropës. Është detyra jonë të bindim aleatët tanë perëndimorë së bashkimi kombëtar i shqiptarëve është e vetmja rrugë e stabilitetit afatgjatë në rajonin e Ballkanit. Ditë më të mira do të vijnë për shqiptarët.

Filed Under: Mergata

Tempulli më i madh Hindu BAPS Akshardham në New Jersey, SHBA si dhe jashtë Indisë

April 1, 2024 by s p

Nga Keze Kozeta Zylo/

Tempulli më i madh hindu BAPS Swaminarayan Akshardham prej 183 hektarësh në SHBA dhe i dyti në botë është ndërtuar në New Jersey, në qytezën e vogël të Robbinsville. Ky vend me pamje magjike, i vendosur në fushat e gjelbërta të Robbinsville, Nju Xhersi, është një tempull hindu.

Pjesa e jashtme e madhe, ose mandapi, strehon shenjtëroren e brendshme, mandirin aktual, dhe i gjithë kompleksi është një “Akshardham”. Sipas përkufizimit, “mandir” në sanskrishten e lashtë do të thotë “një vend ku mendja qetësohet dhe përjeton paqen e brendshme”. Atmosfera e paqtë të perpinte të tërën dhe ishtë shumë emocionuese. Këto ndjesi reflektoheshin në veshtrimet tona me besimtarët dhe vizitorët gjatë rrugës dhe brenda mandirit. Kete tempull me një arkitekturë të përsosur kishim kohë që mendonim për ta vizituar, natyrshëm ta shtojnë dhe më shumë frymëzimin kur ke kolege indiane që dhe në diskutime të lirshme flasin me aq qetësi dhe përkushtim për këtë sekt tëHinduizmit.

Ky tempull edhe pse akoma se ka mbushur vitin po bëhet një vend popullor pelegrinazhi për hindutë nga e gjithë bota tha ciceronja një grua e re veshur me shallin, sari, indian dhe një pullë të kuqe të rrumbullaktë në ballë. Në thelb, termi Akshardham rrjedh nga dy fjalë “Akshar” që do të thotë i përjetshëm dhe “Dham” që do të thotë vendbanim, që së bashku nëkuptojnë vendbanimi i hyjnores ose i përjetshëm.

Në lirikën me tekst sanskrishte thuhet se: Swaminarayan Akshardham/ është e bukur dhe e mbarë/është një kryevepër artistike që shpon zemrën/ u ndërtua përmes shërbimit të vullnetarëve të përkushtuar/ është një fener vlerash kulturore/ Swaminarayan Akshardham është vendbanimi hyjnor i Bhagwan/ Frymëzuar nga Pramukh Swami Maharaj/ dhe krijuar nga Mahant Swami Maharaj/ është e bukur dhe e mbarë dhe jep paqe, lumturi dhe forcë/ Akshardham është i përjetshëm…/Ajo është e stolisur me gdhendje dhe skulptura të ndërlikuara…/…dhe zbukuruar me shtiza flamuri floriri. Të gjithë gjysmëperënditë dhe perëndeshat dhe shpirtrat e çliruar banojnë brenda. Akshardham është i përjetshëm…

Ajo tha se eshte ndërtuar nga 12,500 vullnetarë nga e gjithë bota, Akshardham ka qenë në punë që nga viti 2011.

Artizanët që ndihmuan në ndërtimin e mandirit erdhën në SHBA si vullnetarë.

Vendosja e 2 milion këmbëve kub gur në Robbinsville Township nuk ishte diçka e vogël, dhe tempulli në vetvete është një përzierje kulturore, me materiale të marra nga e gjithë bota dhe i referohet historisë amerikane gjatë gjithë kohës. Une i preka disa kubik guresh, ndjeva magjinë brenda tyre, ata këndonin, flisnin, “rrënkonin” lehtas për historinë mijëravjecare dhe të pasur të Indisë sëlashtë.

Për t’i bërë ballë dimrave të ftohtë të Nju Xhersit, pjesa e jashtme e tempullit u ndërtua me gur gëlqeror jo-tradicional bullgar. Brenda përmban gurë me burim nga e gjithë bota, duke përfshirë Greqinë, Italinë dhe Indinë, dhe një pus tradicional indian që përmban ujëra nga 300 trupa në Indi dhe të 50 shtetet e SHBA-së.

Akshardham është një Mahamandir (shtëpia e adhurimit hindu) e gdhendur në gur sipas shkrimeve të lashta hindu. Është mandiri i dytë më i madh hindu në botë dhe një nga mandirët më të veçantë hindu prej guri të ndërtuara në 600 vitet e fundit. Të lë pa frymë nga çdo kënd, të gjithë vizitorët janë të mirëpritur të eksplorojnë dhe përjetojnë bukurinë dhe qetësinë e BAPS Swaminarayan Akshardham, i cili përmban diçka për të gjithë, pavaresisht besimit.

U deshën një total prej rreth 4.7 milionë orë pune nga artizanët dhe vullnetarët për të gdhendur me dorë rreth 2 milionë metra kub gur. Katër varietetet e mermerit nga Italia dhe guri gëlqeror nga Bullgaria udhëtuan fillimisht në Indi dhe më pas mbi 8000 milje nëpër botë për në Nju Xhersi.

Më pas ata u vendosën së bashku si një bashkim pjesësh figure gjigante për të krijuar atë që tani konsiderohet si tempulli më i madh hindu jashtë Indisë.

Tempulli qendror i BAPS Swaminarayan Akshardham strehon kupolën më të madhe eliptike të arkitekturës tradicionale prej guri të ndërtuar ndonjëherë me detaje të ndërlikuara.

Mandiri i gdhendur në gurë tradicionalisht (shtëpia e adhurimit hindu) është 133 këmbë i gjatë, 87 metra i gjerë dhe 42 metra i gjatë në pikën e tij më të lartë me 1.9 milion metra kub gurë me burim nga e gjithë Evropa.

Qendra e Mirëseardhjes është një holl madhështor me shtylla, harqe dhe panele prej druri të gdhendura të ndërlikuara që mirëpresin të gjithë të përjetojnë mandirin. Atmosfera është e ndriçuar me llamba tradicionale dhe ornamentet qiellore. Është projektuar në arkitekturën indiane Haveli të shekullit të 17-të.

Statuja 49 ft. e lartë e Shri Nilkanth Varni dhe pelegrinazhi epik 12. 000 km

Në hyrje të tempullit në mes të sheshit ngrihet madhështore një statujë e florinjtë 49 ft. (këmbë) e gjatë.

Në Nilkanth Plaza është një imazh djali simpatik prej bronzi 49 ft. (kembe) i gjatë i Shri Nilkanth Varni, forma adoleshente e Bhagwan Swaminarayan, në një pozë peme jogjike për të përkujtuar 49 vitet që ai jetoi në tokë. Ashtu si një poezi e gdhendur në skulpturë, djaloshi qëndron si një testament i fuqisë së pakufishme të besimit, sakrificës dhe mjeshtërisë.

Ai jetoi duke u shërbyer të tjerëve, si dhe duke frymëzuar reforma sociale dhe shpirtërore. Poza në imazh përmendet këtu si “Tapomurti”.

Mesazhet dhe veprat e përkushtuara te tij jane të përjetshme dhe traditat e gjalla hindu janë jehonë në artin dhe arkitekturën brenda skulpturës që duket aq spirituale.

Kjo statuje është një histori e vërtetë e një djali 11-vjeçar të quajtur Nilkanth Varni, i cili ndërmori një pelegrinazh epik në Indi. Pelegrinazhi zgjati 7 vjet, një muaj e 11 ditë, duke kaluar 12.000 km në këmbë. Qëllimi i tij ishte të drejtonte, inkurajonte dhe ndihmonte njerëzit të kuptonin rrugën e drejtësisë. Në kohën kur Nilkanth përfundoi pelegrinazhin e tij në Gujarat, ai ishte një i ri 18 vjeç.

Ai e filloi udhëtimin e tij me pasuri të pakta – objekti më i çmuar që mbante me vete ishte një shaligram, një mbështetëse dore, një lëkurë dreri, një kamandal dhe një copë leckë për të filtruar ujin. Ai mbante një kanthi në qafë dhe një mala në dorën e djathtë. Ai zotëronte gjithashtu një mini-libër, të cilin e kishte përgatitur vetë, që përmbante thelbin e shastrave hindu. Nilkanth ecte zbathur i veshur vetëm me ijë edhe në borën rrëqethëse të Himalajeve! Ai zbriti në lugina të thella dhe u ngjit në majat që dilnin jashtë territorit të pashënuar. Ai u zhyt në përrenj të zhurmshëm pa u vënë re protestat e tmerrshme të shikuesve. Pa frikë ishte një shenjë dalluese e këtij aventurieri shpirtëror. Ai nuk mbante asnjë hartë apo tabelë.

Në vitet e para të jetës së Tij, vazhdimisht kryente veprime që shfaqnin atributet e tij hyjnore dhe dëshirën e tij për të përhapur dijen. Pasi prinderit i vdiqën, ai u largua nga shtëpia në moshën 11-vjeçare për të udhëtuar në gjatësinë dhe gjerësinë e Indisë. Udhëtimi i tij 7-vjeçar u fokusua në rivendosjen e idealeve të Hindu Sanatan Dharma. Gjatë këtyre viteve, ai njihej me emrin Neelkanth Varni.

Ai udhëtoi vetëm me atë që ishte e nevojshme, hoqi dorë nga familja e Tij dhe pasuritë e tjera të kësaj bote dhe vazhdoi udhëtimin e tij të përjetshëm për t’i afruar njerëzit më pranë Perëndisë.

Udhëtimet e Neelkanth përfshinin mbi 12,000 kilometra të terrenit të larmishëm të Indisë: ngricat e mbuluara me majat e Himalajeve, xhunglat e Asamit dhe plazhet e Jugut. Shtrëngimi dhe guximi i jogut të ri mistikoi dhe la përshtypje te njerëzit e panumërt, me fat me të cilët Ai ra në kontakt.

Në fshatin Shripur, Neelkanth u paralajmërua për një luan që kishte terrorizuar fshatarët. Mahanti i mandirit lokal i kërkoi Neelkanthit të kalonte natën brenda mureve të Mandirit për të shmangur dëmtimin. Neelkanth e hodhi poshtë ftesën dhe u tërhoq për të kaluar natën nën një pemë jashtë mureve të fshatit. I frikësuar për djalin e ri, mahanti shikoi nga dritarja e tij. Ai u trondit kur pa luanin duke u përkulur me qetësi në këmbët e Neelkanth. Personaliteti i patrembur i Neelkanth dha guxim në jetën e miliona aspirantëve në rrugën drejt arritjes së Zotit.

Ndërsa udhëtonte nëpër Himalajet, Neelkanth duroi klimën e ashpër të muajve më të ftohtë të vitit, një kohë kur edhe banorët e Himalajeve migrojnë në temperatura më të ngrohta. Pavarësisht sfidave fizike, Neelkanth u ngjit në një lartësi prej 12,500 këmbësh për të mbërritur në mandirin e nderuar kushtuar Vishnu, Muktinath. Këtu, ai kaloi katër muaj duke u penduar pavarësisht temperaturave të ashpra, reshjeve të acarta dhe erërave të forta.

Neelkanth tërhoqi vëmendjen e njerëzve në çdo fshat nëpër të cilin ai kalonte. Pas nëntë muajsh, Neelkanth u takua me Ramanand Swami në Piplana, një fshat fqinj i Loj. Pas takimit me të, Ramanand Swami e krahasoi veten me një rrahës daulleje që kishte mbledhur një turmë për interpretuesin e vërtetë, si prologu i aktit kryesor. Ramanand Swami u tha dishepujve të tij se Neelkanth ishte Zoti në formë njerëzore dhe ishte rruga drejt çlirimit.

Pas statujes madhështore ishte shatërvani si liqeni tradicional me shkallë. Stërkalat e shatërvanit të puthnin lëkurën dhe përjetoje qetësinë e një pellgu tradicional indian me shkallë, ku ishte mbushur me ujë nga 108 lumenjtë e shenjtë të Indisë dhe ata që rrjedhin nëpër pesëdhjetë shtetet në U.S.

Nilkanth Plaza është gjithashtu shtëpia e një pusi tradicional indian.

Pas vizitës disa orëshe natyrshëm mund te shkoje ne Shayona Café, Shayona Snacks & Sweets Shop për të parë delikatesën e amvisave indiane dhe ushqime autentike indiane gati për t’u marrë në shtëpi.

Ky tempull i madh Mandir është një haraç për trashëgiminë e pasur kulturore dhe shpirtërore të Indisë. Nga shtetet fqinje amerikane si Nju Jorku, Filadelfia dhe Uashingtoni DC, mund te gjejnë një vend ku vizitorët mund të zhyten në mjedisin e qetë të spiritualitetit hindu. Natyrshëm të ndodhesh përballë këtyre tempujve fetarë duket sikur të ofrojnë një vend për reflektim, adhurim, njohuri dhe vlerësim kulturor, duke e bërë atë një destinacion të domosdoshëm për ata që kërkojnë një përvojë shpirtërore dhe kulturore.

Aty dukej se dhe gurët mund të flisnin, këndonin dhe tregonin histori. Mermeri dhe guri gëlqeror që zbukuronte majat, shtyllat dhe harqet e tempullit mahnitës hindu në qendër të Nju Xhersit, padyshim qe sjellin nje mozaik pranë qiellit me hyjnoren.

Per ne ishte një e premte në zemrën e Swaminarayan Akshardham – Akshardham Mahamandir, tempullit madhështor, qe ka një testament për arkitekturën dhe kulturën hindu. Me përkushtimin dhe shërbimin në thelbin e saj, kjo mbretëri qiellore na mirepriti me paqe dhe mirësi brenda saj pavarësisht përkatësisë etnike apo besimit.

29 mars, 2024

Robbinsville, New Jersey

See insights and ads

Create Ad

Like

Comment

Share

Filed Under: Kulture

Me Prillin 1996 nisi kalimi i kufirit nga Kosova në Shqipëri pa viza dalëse

April 1, 2024 by s p

-Pas botimit të reportazhit tim të Marsit 1996 “Muri ndërshqiptar si ‘fundi i botës’”, që edhe u përkthye dhe arriti edhe te diplomatë më erdhi edhe mesazhi se kurrë më nuk do të jetë ashtu ai kufi

 Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë Behlul Jashari

PRISHTINË, 1 Prill  2024/ Para 28 viteve, në 1 Prill 1996 për herë të parë kalova kufirin Kosovë-Shqipëri nëpër vendkalim kufitar, në Vërmicë-Morinë, ishte dita e parë e heqjes së vizave dalëse. Viteve më parë udhëtoja drejt Shqipërisë duke kaluar nëpër Mal të Zi, e ilegalisht në një rast i nisur nga Ulqini duke ecur këmbë drejt Shkodrës, e në një rast tjetër duke ecur këmbë nga Kumanova në Maqedoni drejt Preshevës – Kosovës Lindore…

“Lajmi i fundit” në gazetën e Kosovës “Bujku”  në ballinë, i shkruar në 1 Prill 1996  nga Prizreni e Kukësi,   kishte titullin “Kufiri Kosovë-Shqipëri kalohet pa viza dalëse”  dhe në fund paralajmëronte: “Raport më të gjerë nga të dy anët e kufirit ndërshqiptar japim në numrin e nesërm”.

Në pasditën e 1 Prillit 1996 shkova deri në Kukës dhe u ktheva në Prizren e natën vonë në Prishtinë për të shkruar raportin nga ai udhëtim. Një fragment të atij raportimi e kam ribotuar me titull “Kronikë kufiri” para më shumë se çerek shekulli kur kam shkruar reportazhin e ardhmërisë – futuristik “Udhëtimi për në Prizren” botuar në Prishtinë e Tiranë në 31 Dhjetor 1996. Këtë reportazh futuristik që paralajmëronte bashkimin kombëtar – heqjen e kufirit Shqipëri-Kosovë e lidhjen edhe me autostradë e gjejë në Arkivin Shtetëror të Kosovës të botuar në Prishtinë në gazetën e rezistencës e pjesë e lëvizjes e luftës për liri e pavarësi “Bujku”, kryeredaktor i parë-themelues i së cilës isha, dhe në Bibliotekën Kombëtare të Shqipërisë të botuar në gazetën tradicionale të Kosovës Rilindja që dilte në Tiranë pasi në Prishtinë u ndalua me dhunë nga Serbia okupatore. Brenda reportazhit është edhe shënimi “Kronikë kufiri” – pjesë nga shkrimi që kam bërë në 1 Prill 1996 nga kufiri Kosovë-Shqipëri,  të cilin vetëm zogjtë e kalonin pa pengesa…

“Udhëtimi për në Prizren” ishte reportazhi i dytë i ardhmërisë që kam shkruar. I pari ishte “KOSOVË: REPORTAZHI I ARDHMËRISË – Një ditë e një viti që vjen”, i shkruar dhe  dërguar nga Prishtina drejt Tiranës në 27 Dhjetor 1995 dhe është botuar në atë fundvit në të dy kryeqytetet shqiptare, ndërsa i treti ishte  “Kufiri i ëndrrës”  që e kam shkruar në fundvitin 1997, botuar në 3 Janar 1998…

Reportazhet e ardhmërisë i botoja edhe në Kosovë edhe në Shqipëri, duke thyer kufirin e hekurt me shkrimet shqip edhe me shumë raportime që bëja si korrespondent në Prishtinë i Agjencisë Shtetërore-Zyrtare të Lajmeve të Shqipërisë që nga 24 Maji i vitit 1992 i zgjedhjeve të para pluraliste presidenciale e parlamentare në Kosovë, kur lideri historik i lëvizjes për liri e pavarësi Dr. Ibrahim Rugova u zgjodh President.

Shumë nga ato që shkruaja në reportazhet e ardhmërisë – futuristike atëherë e që dukeshin si ëndërra,  që ishin ngjarje të fantazuara-parashikuara, tashmë janë realizuar në Kosovën e lirë nga Qershori 1999 dhe të pavarur nga 17 Shkurti 2008…

Reportazhi i ardhmërisë II “Udhëtimi për në Prizren” i para më shumë se çerek shekulli ishte ky:

 UDHËTIMI PËR NË PRIZREN

(Reportazhi i ardhmërisë II)

Behlul JASHARI

Nuk kishte arritur as t’i shfletojë mirë botimet e  mëngjesit, të gazetave që i kishte marrë në Tiranë, e as ta pijë deri në fund kafenë. Udhëtimi me aeroplan nga Rinasi deri në Sllatinë kishte zgjatur vetëm njëzet e tre minuta. Kishte fluturuar mbi brerimat e bardha të reve, e nga dritarja nuk kishte mundur as përafërsisht të shohë a të përcaktojë se ku mund të jetë vija e kufirit, prej nga vinte lajmi i ditës, që e kishin botuar të gjitha gazetat: “Hiqen gurët e kufirit…”  Njoftohej se lumjanët me daulle, si në dasma, kishin dalë t’i hiqnin gurët, që para shumë e shumë viteve kishin venë kufi midis tokave të tyre. Nuk ishte ky kurrëfarë incidenti kufitar, por edhe paralajmërim i një ngjarjeje, për të cilën reporteri nga Tirana ishte nisur për në Prizren.

            Kishte ardhur më parë në Prishtinë për të shfletuar kronikat e viteve të bujshme të Kosovës. Donte të bënte edhe një kronikë ngjarjesh që i paraprinë një Kuvendi të madh kombëtar, që do të mbahej pas një kohe në Prizren, në kryeqytetin e Lidhjes Shqiptare. Në Prizren pritej edhe  manifestimi qendror i përurimit të autostradës Lezhë-Prizren-Prishtinë, të ndërtuar nëpër shtigjet e rrugës së vjetër  Lis-Dardani…

            Pikërisht udhëtimet Kosovë-Shqipëri nëpër vite ishin një nga interesimet gjatë shpalimit të kronikave në Bibliotekën Kombëtare e Universitare  në Prishtinë. Viti 1996 iu duk se ishte një vit kthesë. Më 1 prill të këtij viti,  për herë të parë pas shumë viteve,  shqiptarët e Kosovës së pushtuar filluan të udhëtojë për në Shqipëri pa viza dalëse, që i kishte aplikuar regjimi i Beogradit për të penguar komunikimet ndërshqiptare. Rexhimi i vizave ishte tepër rigjid. Vetëm brenda një viti mbi një mijë shqiptarëve të Kosovës iu kishin konfiskuar pasaportat e u ishin shqiptuar dënime nga policia e nga gjyqet serbe vetëm e vetëm pse kishin udhëtuar në Shqipëri pa viza dalëve. Po, udhëtimet nuk ndaleshin me gjithë vrasjet në kufirin e ndodhur nën kontrollin e hekurt të forcave serbe.

            Pasi ishte hequr regjimi i vizave dalëse, sipas kronikave të kohës, Prizreni priste të bëhet qendër shumë e rëndësishme e komunikimeve ndërshqiptare nëpër magjistralin Prishtinë-Lezhë. Magjistrali është quajtur rrugë e ardhmërisë nëpër shumë shkrime gazetash  të vitit 1996, kur nga Prishtina për në Tiranë udhëtohej më shumë nëpër Podgoricë apo Shkup dhe udhëtimi zgjaste deri shtatëmbëdhjetë orë. Ishte llogaritur se magjistrali Lezhë-Prizren do të shkurtonte për tre herë rrugën nga Kosova për në bregdetin shqiptar. Midis këtyre dy qyteteve shqiptare  ai magjistral i shtrirë nëpër luginat e lumenjeve Fani i Vogël e  Drini i Bardhë do të kishte maksimum 130 kilometra…

            Tek shfletonte kronikat e vitit 1996 në Kosovë, gazetarit nga Tirana përshtypje të veçantë i bëri edhe një titull i madh në faqen e parë të gazetës: “Jemi zotuar për të ardhmen  e lirinë tuaj”. Ishin këto fjalët e ndihmëssekretarit amerikan të Shtetit Xhon Kornbllum në hapjen e Zyrës Amerikane në Kryeqytetin e Kosovës, më 5 qershor. “Kjo është një ditë historike për Kosovën”, deklaronte me këtë rast presidenti i Republikës së Kosovës dr. Ibrahim Rugova.

            Shfletimi i kronikave për përfaqësinë e parë të një shteti të hapur në Kosovë ia përkujtoi se duhet të shkojë brenda ditës në ambasadën e Shqipërisë në Prishtinë, në kuadrin e ambasadave në kryeqytet…

            Derisa po kthehej, kishte rënë nata, rrugët dhe sheshet e kryeqytetit të ndriçuara me neon ishin të mbushura plot njerëz.  Masa e njerëzve që shëtitinin në atë mbrëmje të këndshme ia kujtoi të dhënën se numri i banorëve të Kosovës kishte arritur në mbi tre milionë.

            U ndal më gjatë para reklamave të kinemave e teatrove të kryeqytetit. E shihte se do ta kishte vështirë të përcaktohej ku të shkojë, por as nuk kishte kohë. E priste takimi me kolegët gazetarë të Prishtinës në hotelin “Bozhurët e Kosovës”, ku ishte vendosur. I pihej edhe një raki rrushi e Rahovecit…

            Po, kishte pirë edhe ca më shumë, dhe derisa po lexonte teletekstin shqiptar dhe gazetat e mbrëmjes, e kishte zënë gjumi. E kishte zgjuar herët cingërrima e telefonit. Ishte një telefonatë nga Tirana, që e paralajmëronte se pas një ore duhej të paraqitej drejtpërdrejt me raport për lajmet e mëngjesit në Televizion.

            Raportin e kishte në mendje, po, megjithatë, po e shkruante edhe në letër: “Në Prishtinë dhe në gjithë Kosovën pritet me interesim shumë të madh  Kuvendi gjithëkombëtar, që do të mbahet në Prizren. Pritet edhe përurimi i magjistralit…Heqja e gurëve që shënonin kufirin është manifestim i entuziazmit e gëzimit të popullit për bashkimin kombëtar që paralajmërohet…”

            Pas festës së madhe që paralajmërohej me mbajtjen e Kuvendit kombëtar në Prizren po e priste edhe një festë e bukur: Dita e Verëzes – Dita e Luleve.

Është kjo një festë e lashtë iliro-pagane, që, pos në Prizren e rrethinë, nga të gjitha trojet shqiptare festohet vetëm edhe në Elbasan, në të njëjtën ditë, më 14 mars,  po me emër ca ndryshe: Ditë e Verës – Ditë e Luleve. Prandaj, në këtë festë në Prizren udhëton edhe një delegacion nga qyteti i Elbasanit.

            Kështu, si një surprizë hyn edhe Festa e Luleve në reportazhin e ardhmërisë të reporterit në udhë për në Prizren, prej nga do të kthehet përsëri në Tiranë, për herë të parë nëpër magjistralin e sapoperuruar, vetëm për afër dy orë. E, në Vermicë s’do të jetë më pika kufitare, s’do të jetë më kufiri…

KRONIKË KUFIRI

Kufiri Kosovë-Shqipëri nuk është më si fundi i botës. Pas shumë vitesh kalohet sot për herë të parë pa viza dalëse nëpër pikën kufitare të Vermicës. Po, megjithatë, aty ende ndalojnë forcat serbe dhe është një kontroll i hekurt.

Në njërën anë – bunkerët e betonit, që kanë mbetur si të harruar e janë mbuluar nga ferrat e bari.

Në anën tjetër – “piramidat e betonit”, kaherë të vendosura në zonën kufitare si “pengesa antitanke”.

E, mbi të gjitha pejzazhet shqiptare, midis të cilave sikur mbytet vija e mallkuar e kufirit të aq shumë ndarjeve. Mbi malet e ashpra me borë të Sharrit, Pashtrikut e Koretnikut fluturon një Shqiponjë, nëpër qiellin e përflakur nga dielli në pranverë si në sfondin e flamurit.

E, jo vetëm stinën, por edhe kohën që vjen, sikur e paralajmërojnë dallëndyshet e lejlekët që fluturojnë mbi syprinat e kaltra të lumit të Drinit.

Megjithatë, vetëm zogjtë kalojnë kufirin pa pengesa…(Vermicë, 1 prill 1996)

NGA REPORTAZHI IM I MARSIT 1996 “MURI NDËRSHQIPTAR SI ‘FUNDI I BOTËS’”:

E më pak se dy javë para 1 Prillit 1996, jo rrugës po nëpër male fshehtas nëpër shtetrrethimin e forcave serbe shkova deri afër kufirit Kosovë-Shqipëri dhe nga një kodrinë shihja si dukej e çka ndodhte në vendkalimin kufitar në Vermicë-Morinë, prej nga shkrujta reportazhin “Muri ndërshqiptar si ‘fundi i botës’”, të cilin e botova në gazetën e rezistencës “Bujku” më Prishtinë para 27 viteve, në 18 Mars 1996.

Reportazhin e dërgova edhe në Agjencinë Shtetërore-Zyrtare të Lajmeve të Shqipërisë. Në “Paraqitje e shkurtër e regjistrimeve të gjetura” të Bibliotekës Kombëtare të Shqipërisë e gjejë se reportazhi është botuar në 19 Mars 1996 edhe në gazetën Rilindja që dilte në Tiranë pas ndalimit nga regjimi okupues në Prishtinë. Në atë reportazh mes tjerash, kam shkruar:

“Një grup i të rinjëve dhe të rejave nga rrethi i Prizrenit, ditë më parë ishin penguar të shkojnë në Shqipëri, meqë nuk iu ishin dhënë vizat dalëse nga administrata e instaluar policore serbe në Prizren.

Qëllimi i udhëtimit të tyre në Shqipëri ishte të marrin pjesë në festën e njohur të qytetit të Elbasanit-të Ditës së Verës, Ditës së Luleve, të 14 Marsit.

Donin të shihnin se si kremtohet në Elbasan e njëjta festë që është edhe në Prizren e rrethinë”…

***

Pas botimit të reportazhit “Muri ndërshqiptar si ‘fundi i botës’”, që edhe u përkthye dhe arriti edhe te diplomatë më erdhi edhe mesazhi se kurrë më nuk do të jetë ashtu ai kufi…

Në gazetën “Bujku” reportazhi ka nënshkrimin edhe të korrespondentit të saj në Prizren, Fatmir Pireci, bashkë me të cilin shkuam drejt kufirit…

Filed Under: Reportazh

  • « Previous Page
  • 1
  • …
  • 57
  • 58
  • 59
  • 60
  • 61
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • IMAM ISA HOXHA (1918–2001), NJË JETË NË SHËRBIM TË FESË, DIJES, KULTURËS DHE ÇËSHTJES KOMBËTARE SHQIPTARE
  • UGSH ndan çmimet vjetore për gazetarët shqiptarë dhe për fituesit e konkursit “Vangjush Gambeta”
  • Fjala përshëndetëse e kryetarit të Federatës Vatra Dr. Elmi Berisha për Akademinë e Shkencave të Shqipërisë në Seancën Akademike kushtuar 100 vjetorit të lindjes së Peter Priftit
  • Shqipëria u bë pjesë e Lidhjes së Kombeve (17 dhjetor 1920)
  • NJЁ SURPRIZЁ XHENTЁLMENЁSH E GJON MILIT   
  • Format jo standarde të pullave në Filatelinë Shqiptare
  • Avokati i kujt?
  • MËSIMI I GJUHËS SHQIPE SI MJET PËR FORMIMIN E VETEDIJES KOMBËTARE TE SHQIPTARËT  
  • MES KULTURES DHE HIJEVE TE ANTIKULTURES
  • Historia dhe braktisja e Kullës së Elez Murrës – Një apel për të shpëtuar trashëgiminë historike
  • Lirizmi estetik i poetit Timo Flloko
  • Seminari dyditor i Këshillit Koordinues të Arsimtarëve në Diasporë: bashkëpunim, reflektim dhe vizion për mësimdhënien e gjuhës shqipe në diasporë
  • Ad memoriam Faik Konica
  • Përkujtohet në Tiranë albanologu Peter Prifti
  • Audienca private me Papa Leonin XIV në Selinë e Shenjtë ishte një nder i veçantë

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT