Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Archives for May 2024

Kryeministri Kurti përkujtoi me homazhe të vrarët në masakrën e Dubravës

by

Dubravë, Istog 22 maj 2024/

Në 25-vjetorin e masakrës në burgun e Dubravës, Kryeministri i Republikës së Kosovës, Albin Kurti, nderoi dhe përkujtoi me homazhe të vrarët në mënyrë mizore në masakrën e Dubravës, nga forcat armike serbe.

Pranverën e majit, nga 19 e deri më 24 maj të vitit 1999, u vranë e u masakruan 116 të burgosur dhe një u zhduk, nga 980 sa ishin grumbulluar në burgun e Dubravës. Prej tyre 771 i mbijetuan kësaj masakre, ndërsa 185 mbetën të plagosur nga forcat serbe.

Secili prej të burgosurve shqiptarë që ishin në burgun e Dubravës në ato ditë të majit të vitit 1999, është dëshmitar i historisë dhe dëshmitar i së vërtetës së Kosovës, tha kryeministri, teksa theksoi se emrat e skalitur në memorialin e 116 të vrarëve në këtë masakër, janë e vërteta dhe akuza më e fuqishme për masakrën e Dubravës.

Kryeministri theksoi se i zhdukuri në këtë masakër, që është politikani dhe ideologu politik i çështjes sonë kombëtare Profesor Ukshin Hoti, është e vërteta e shkruar dhe e jetuar e fatit politik të shqiptarëve nën Serbi. Është e vërteta e mijëra të zhdukurve me dhunë nga Serbia, prej të cilëve 1597 janë ende të pagjetur.

Shteti ynë, Republika e Kosovës, do të gjejë rrugë dhe mënyra, për të dëshmuar sërish e përsëri, sikur sot, sikur vitin e kaluar, sikur që e kemi bërë gjatë këtyre 25 viteve, për të vënë drejtësi dhe për të vërtetën aq të rëndësishme të historisë, të sakrificës dhe të qëndresës së popullit tonë, tha Kryeministri.

Ndër të tjera, ai përmendi edhe tri gjeneratat që përfshijnë të burgosurit politikë përgjatë tri dekadave, gjatë viteve ’50-të, ’60-të, e të viteve të ’70-të; gjenerata e dytë, e quajtur edhe Brezi ’81, që përfshinë të burgosurit politikë pas demonstratave studentore të vitit 1981, si dhe gjenerata e tretë e viteve ’90-të, duke përfshirë edhe të burgosurit gjatë luftës. “Këtu bëj pjesë dhe vetë unë, që bashkë me shumë prej jush që jeni sot këtu dhe me shumë të tjerë, u arrestova, u burgosa dhe u mbajta peng lufte, ndërkohë që edhe u gjykova në Nish në një proces politik nga autoritet e regjimit kriminal të Serbisë”, shtoi kryeministri.

Të pranishëm në këto homazhe, organizuar nga Zyra e Kryeministrit të Republikës së Kosovës, në bashkëpunim me Këshillin organizativ të ish të burgosurve politikë të Burgut të Dubravës, ishin Saranda Bogujevci, nënkryetare e Kuvendit të Republikës së Kosovës, Albulena Haxhiu, Ministre e Drejtësisë, Enver Dugolli, deputet në Kuvendin e Republikës së Kosovës, Nait Hasani, ish i burgosur politik, Andin Hoti, kryetar i Komisionit Qeveritar për personat e zhdukur, deputetë të Kuvendit, anëtarë të kabinetit qeveritar, familjarë të të vrarëve, dëshmorëve dhe të mbijetuarve të masakrës së Dubravës.

SHQIPTARËT E GREQISË KËRKOJNË VOTËN E DIASPORËS

by

Aktivisti i komunitetit shqiptar në diasporën shqiptare të Greqisë z.Lulzim Cina në një intervistë ekskluzive për gazetën “Dielli” organ i Federatës Vatra në New York, shpjegon në detaje organizimin e diasporës së Greqisë, punën e shoqatave shqiptare në Kretë, aktivitetet komunitare e atdhetare në ndihmë të shkollës shqipe të Kretës dhe peticionin drejtuar qeverisë shqiptare në ridimensionimin e politikave në ndihmë të shqiptarëve në Greqi.

Me z.Lulzim Cina bisedoi Editori i “Diellit” Sokol Paja.

SHQIPTARËT E GREQISË KËRKOJNË VOTËN E DIASPORËS

Lidhja Shqiptare e Kretës me gjithë Shoqatat e saj ka mbledhur mbi 10.000 firma në një peticion drejtuar të gjitha instancave shtetërore dhe diplomatike ku është kërkuar disa pika bazike që shqetësojnë jo vetëm jetën e bashkatdhetarëve por dhe mbarëvajtjen dhe funksionimin e demokracisë në Shqipëri. Pikat kryesore të peticionit janë :

1-Të drejtën legjitime të votës së Diasporës Shqiptare në zgjedhjet Parlamentare dhe lokale në Shqipëri. Një e drejtë e pa realizuar për 30-vite.

2-Garantimin e mësidhënies së gjuhës shqipe për fëmijët shqiptarë në Diasporë nën kujdesin dhe financimin nga Qeveria Shqiptare.

3-Lehtësimin e procedurave që shqetësojnë emigrantët në lejet e qëndrimit në Greqi.

4-Marrëveshjen midis dy qeverive për pensionet e emigrantëve shqiptarë në Greqi.

5-Mosndërhyrjen dhe pavarësinë e çdo organizimi shqiptarë në Greqi nga sekserë apo “paterica diplomatike” për qëllime partiake dhe elektorale, të cilat mbajnë peng Shqipërinë por dhe integrimin e shqiptarëve në Greqi dhe në vëndet tjera të Bashkimit Europian. Këto janë disa nga problemet dhe pikat e panegociushme të Lidhjes Shqiptare të Kretës dhe këto do jenë busulla orientuese në të ardhmen e Diasporës Shqiptare në Greqi.

ORGANIZIMI I DIASPORËS SHQIPTARE TË GREQISË

Si e bekuar nga Zoti lindi dhe ideja e krijimit përfundimtar të organizimit të “Diasporës Shqiptare të Greqisë”. Kur qëllimi i qartë dhe i kthjellët takon burra të urtë por të vëndosur si Lulzim Cina, Klement Osmanllari, Angjel Alizoti, Kristo Dule, Petrit Jushi, Vangjel Halili, Flober Baholli, Eleni Ikonomi dhe Elvir Belbaj ku suksesi dhe lartësimi shqiptarë është i pathyshëm dhe i sukseshëm madje edhe në një vënd skeptik ballkanik si Greqia. Mrekullia gjithë -shqiptare ndodhi në gjithë Greqinë me dt 21-Prill -2024 në Athinë duke themeluar de-fakto dhe de_juro” Diaspora Shqiptare e Greqisë” ku u mblodh për herë të parë Kuvendi i -I- i Diasporës me një pjesmarrje nga shumica e gjithë shoqatave shqiptare e Greqisë, por dhe përfaqësusë të Parlamentit Grek dhe Partive politike Greke dhe Ambasadës Shqiptare në Athinë dhe intelektualë shqiptarë. Nën drejtimin e pesë intelektualëve dhe supër aktivistave shqiptarë dhe drejtues të Organizimeve të shkallës dytë Shqiptare ato janë:

1-Dr. Luan Zyka (Komuniteti Shqiptar Selanik).

2- Z. Lulzim Cina (Kryetari i Lidhjes së Kretës)

3-Z. Edmond Guri (Ish-kryetari Federatës Shqiptare në Greqi)

4-z.Ardian Daullja (Unioni Shqiptarë Greqi).

5-z.Iliaz Bobaj (Studiues, profesor dhe aktivist i hershëm në Komunitetin Shqiptar Patra).

Pra Diaspora shqiptare udhëhiqet e sigurtë drejt sfidave të reja të kohës nga “Pentagoni shqiptar” që simbolizon qëndresën dhe pathyshmërinë shqiptare në Greqi. Modeli i bashkimit shqiptarë në Kretë dhe shtrirja e saj në gjithë Greqinë nga Lidhja Shqiptare e Kretës kërkon një qasje të vazhdimësisë në këtë rrugë, duke patur parasysh sfidat e reja që kërkojnë një vizion të ri në projektimin e shqiptarit bashkohor në një shoqëri hibride europiane greke dhe padyshim me rrënjë shqiptare të origjinës. Nga Lidhja shqiptare e Kretës ka lindur binomi i dy sfidave që ballafaqohen shqiptarët jo vetëm në Greqi por dhe në Europë: integrimi dhe mos-asimilim. Këto janë të ndërlidhura me njëra -tjetrën në ekzistencën tonë jashtë kufijvë Arbnorë duke sjellë një “risi” të re edhe në marrëdhëniet midis shtetit amë dhe vëndeve fqinjë por dhe Integrimin Europian të Shqipërisë në EU.

QEVERIA SHQIPTARE TË NDËRTOJË POLITIKA REALE PËR EMIGRACIONIN

Do ti kërkohet dhe do ti propozohet qeverive shqiptare të ndërtojnë politika reale për Emigracionin shqiptar në Greqi, pasi deri tani kemi një jo politikë, një inekzistencë të shtetitt shqiptarë për sa i përket kujdesit të saj për emigracionin shqiptar në Greqi. Nuk është aspak produktive, prezenca patetike dhe folklorike, biles sporadike dhe pa asnjë “bereqet” e disa deklarata të politikës së vjetër të shtetit Amë vetëm për përdorur Diasporën si shportë elektorale të radhës. Nga kjo bisedë u bëjmë thirrje Tiranës zyrtare; mos u frikësoni nga votat e Diasporës Shqiptare dhe vota jonë do jetë në të mirën e Mëmëdheut dhe vëndlinjes tone, Shqipëri.

SHQIPTARËT NË ISHULLIN E KRETËS

Ishulli i Kretës është një ndër ishujt më të mëdhenj të Greqisë me një sipërfaqe prej mbi 15,000 km katror dhe laget nga tre dete kryesore të mesdheut, nga deti Egje, nga deti Libik që e lidh me Afrikën e veriut dhe deti Jon. Mbas viteve 1990 dhe në vazhdimësi filluan zbarkimet e para të emigrantëve Shqiptarë në ishullin e Kretës. Ishulli i Kretës lidhet me pjesën tjetër të Greqisë, me Athinën nëpërmjet rrugëve detare dhe Aeroportet e saj në Iraklio, dhe Hania. Ishulli ka një Qeverisje lokale në shkallë Qarku (Periferia) dhe nga qeveria Greke, kështu dhe shqiptarët janë të vëndosur në gjithë qytetet kryesore të saj Iraklio, Rethimno, Hanja dhe Agio Nikolao dhe Irapetra, Mesara dhe Paliohora. Në gjithë këto qytete të Kretës llogaritet të jetojnë rreth 33.000 shqiptarë të cilët janë të punësuar në turizëm, ndërtim dhe bujqësi. Fillimet e para të organizimeve shqiptarë fillojnë pas viteve 1998 dhe krijimi i organizimit të parë shqiptarë filloi në Hanja në kontributin e tim ku arritëm të hapim shkollën e parë të gjuhës shqipe në Hania të vitit 2000. Gjithashtu kam ndihmuar e kontribuar edhe në vendlindjen time në Pukë për njerëzit në nevojë e vështirësi ekstreme. Do vazhdoj ta bëj pasi ndjej kënaqësi shpirtërore kur dikujt ia lehtësoj një hall apo ia kaloj një vështirësi.

SHKOLLA E PARË SHQIPE NË KRETË MË 2000

Kështu filloi “Odiseja “ e bukur e organizimeve shqiptare në Kretë pas viteve 2000 dhe në saj të përpjekjeve të mia e miqve të mi u arrit shfaqja e parë artistike e Ansamblit Kombëtarë Shqiptarë në qytetin e hanijas dhe pastaj në Kalanë Forteza Rethimno në vitin 2003 në saj edhe të ndihmës së sekretarit të përgjithshëm të Ministrisë Kulturës Shqipërisë dhe me ndihmën e z. Luan Zyka (sot Kryetar i Diasporës Shqiptare Selanik). Në çdo qytet të Kretës funksionojnë Shoqata të Ligjëruar dhe me një aktivitet të fuqishëm kulturor dhe kombëtar dhe me kurse të gjuhës Shqipe pranë çdo Shoqate Shqiptare. Konsolidimi i vazhdueshëm i Shoqatave Shqiptare në qytetet e Kretës dhe problematikave të njëjta të tyre lindi ideja e bashkëveprimit të ndërsjelltë midis tyre. Harmonizimi i përbashkët të shoqatave bëri që bashkërisht në bashkëpunim me shoqatën e Hanijas që është një nga më aktivet në diasporë z.Klement Osmanllari, Angjel Alizoti, Kristo Dule dhe shumë bashkatdhetarë dhe aktivistë të tjerë e udhëhoqëm në një Lidhje të përbashkët duke themelur një organizim të shkallës së dytë dhe të fundit në Kretë.

“LIDHJA E SHOQATAVE SHQIPTARE TË KRETËS”

Me lindjen e diellit në mëngjesin e ditës 1 nëntor 2020 lindi dhe u themelua “Lidhja e Shoqatave Shqiptare të Kretës” ku morën pjesë katër shoqata të ligjëruara deri në atë ditë në Hania të Kretës: Bashkimi Shqiptar Iraklio me kryetar z.Vangjel Halili, Shoqata Shqiptare Hania me kryetarë z.Klement Osmanllari, Shoqata Shqiptare Rethimno dhe Shoqata Shqiptare Kasteli. Jehona dhe përçafimi i problematikave shqiptare në Kretë në fillimet e saj i dha zgjidhje shumë problemeve akute që shqetësoni bashkatdhetarët në ishull. Lidhja Shqiptare e Kretës arriti që për herë të parë të sjellë në Kretë një ekip konsullor nga Ambasada Shqiptare në Athinë për të bërë aplikimet për pasaporta dhe karta identiteti në Kretë dhe në Rodos duke vazhduar për çdo vit në Projekt për Kretën dhe Ishujt. Kështu shqiptarët në kretë nuk duhet të udhëtojnë me tragete dhe duke kursuer jo pak të holla për të udhëtzar drejt Athinës vetëm për tu paisur me një Pasaportë biometrike. Lidhja e Kretës arriti të bëjë kontakte të vazhdushme me të gjithë kryebashkiakët e qyteteve të Kretës duke hapur rrugën e kurseve të gjuhës shqipe pranë çdo shoqate dhe çdo qyteti, kjo edhe në saj të bashkëpunimit me Ambasadën Shqiptare.

MËSIMI DHE HAPJA E KURSEVE TË GJUHËS SHQIPE

Mësimi dhe hapja e kurseve të gjuhës shqipe është prioriteti kryesor për Lidhjen Shqiptare të Kretës. E gjithë Isomorfia pozitive e Lidhjes Shqiptare u pa me një dashamirësi dhe përtej Detit në pjesën tjetër të Greqisë nga Shoqatat motra në Athinë, Patra dhe Selanik. Kështu kryetari i Lidhjes Kretës me këshillin drejtus krijojë kontakte dhe takime me faktorin gjithë-shqiptarë në Greqi. Nuk do të ndalemi asnjëherë në shërbim të kombit e çështjes kombetare duke ndihmuar bashkëvendasit tanë, bashkëqytetarët tanë e çdo shqiptar në Greqi.

MIRËNJOHJE PËR “VATRËN” E “DIELLIN”

Më lejoni në emër të bashkatdhetarëve në Kretë dhe Lidhjes Shoqatave Shqiptare të Kretës të përcjellim ngrohtësisht dhe vëllazërisht bekimet tona hyjnore për të gjithë vëllezërit tanë shqiptarë në SHBA. Falenderimet tona e mirënjohja jonë shkon veçanërisht për Federatën Pan-Shqiptare VATRA në Amerikë dhe gazetën “Dielli” për punën e jashtëzakonshme në të mirë të popullit e kombit shqiptar. Jeni frymëzim për çdo shqiptar anëkënd botës. Ju jemi mirënjohës përjetë që historikisht i keni qëndruar kaq pranë kombit dhe atdheut.

Noli Film Festival Press Release

by

The inaugural Noli Film Festival (NFF), a pioneering event celebrating Albanian cinema in the United States, will take place at St. George Albanian Orthodox Cathedral, 523 E. Broadway in South Boston, from May 31 to June 2. The festival producers are Erand Sojli/Sojli Art Production and Bujar Alimani/90 Production.

Showcasing an eclectic mix of Albanian films by talented Albanian filmmakers, the festival lineup includes eight feature films, seven shorts, five documentaries, and three animated films. The festival kicks off on May 31 at 5:30 PM with a reception in the Cathedral’s garden, followed by the premiere of a documentary on the life of Fan S. Noli. Noli, a preeminent figure in Albanian history, will be honored throughout the festival.

Over the course of the three-day event, attendees will engage with directors and actors who will share their unique insights into their work. Feature films will be screened on the second floor in the Athanas Auditorium (named for the family of Boston’s Anthony Athanas of Pier 4 fame, who was a world-renowned restauranteur). The Auditorium is professionally fitted by Boston Audio, offering an unparalleled cinematic experience, while documentaries and animations will be shown on the first floor.

This festival is the first Albanian film festival to be held in Massachusetts, a state with deep historical ties to the Albanian community. The state was the first home for many Albanian immigrants who arrived in the early 1900s. The NFF will highlight the creative talents of professionals filmmakers from Kosovo, Albania, Macedonia and the U.S. The organizers hope this festival will be the first of many, mirroring other significant Albanian firsts in Boston, including the first Albanian Orthodox Church, the oldest Albanian-American newspaper (Dielli/ The Sun), and the first Albanian American Bar Association.

The festival is named in honor of Archbishop Fan S. Noli, a towering figure in Albanian history. Noli founded the first Albanian Orthodox Church, served as the first democratically elected prime minister of Albania, and was a prolific poet and literary scholar who translated numerous works, from the New Testament to Shakespeare. He wrote the definitive biography of the Albanian national hero, Scanderbeg. He earned degrees from Harvard University, Boston University, and the New England Conservatory. Noli’s contributions to literature and the arts are universally celebrated among Albanians. The festival’s start date, May 31, commemorates the 118th anniversary of his arrival in the United States, while the conclusion on June 2 marks the anniversary of his poem “Jepni për Nënën” (“Give to Mother”), which rallied support for Albania’s independence after World War I. Noli’s representation of Albania at the League of Nations, where he secured the country’s independence, is considered his greatest political achievement.

Admission to the festival’s screenings is free with required registration on the NFF website. The public is invited to experience Albanian culture through these films. Donations to support the Fan S. Noli Library & Cultural Center and Albanians Fighting Cancer are welcome.

A closing Gala and Award Ceremony will be held at Alba on 53, Leo Keka’s Albanian-owned restaurant in Hanover, at 7PM Sunday, June 2. Tickets are $118 per person.

For more information and to register for screenings, visit the NFF website. https://nolifilmfestival.com

Grupi artistik “Skënderbej” shkëlqen në rrugën “Gjergj Kastrioti Skënderbeu” në Nju Jork

by

Luljeta Xhediku/

E diela e 19 majit në Bronx të Nju Jorkut ishte mjaft e veçantë për komunitetin shqiptar në Nju Jork, pasi për të tretin vit radhazi nën kujdesin e veçantë të z. Mark Gjonaj, aktivist i mirënjohur, kryetar koordinues i Diasporës, ish-anëtar i Asamblesë shtetit të Nju Jorkut, dhe personazheve të tjera të shquara e biznesmenëve të suksesshëm shqiptarë u mbajt panairi i tretë në rrugën “Gjergj Kastrioti Skënderbeu”. Në këtë panair mori pjesë edhe kryetari i Bashkisë së Nju Jorkut z. Erik Adams, anëtarë të këshillit bashkiak të qytetit të Nju Jorkut, biznesmeni Harry Bajraktari, si dhe ministrja e Kosovës, Donika Gërvalla, ambasadorja e Shqipërisë në OKB, Suela Janina etj. Mbajtja e këtij panairi ka si mision ruajtjen e kulturës, vlerave e traditave shqiptare. Kjo rrugë ishte mbushur plot e për plot me shqiptarë aq sa nuk kishe ku të vije këmbën. Vëmendjen në fillim të kësaj rruge ta tërhiqte pastori i kishës ungjillore shqiptare, Beni Pango, i cili ishte veshur si Skënderbeu dhe pothuajse që të gjithë ndalonin për të shkrepur një fotografi me të. Në panair ishin të reklamuara biznese të ndryshme shqiptare kryesisht kulinaria e vendit tonë, por edhe libra e simbole të tjera që flasin për kulturën shqiptare. Në programin e gjatë që u mbajt për nder të këtij panairi performuan grupe artistike si edhe këngëtarë e artistë që ishin ftuar për të argëtuar të pranishmit. Për shoqatën shqiptaro-amerikane “ Skënderbej” Inc. ishte një ditë e rëndësisë së veçantë, pasi grupi artistik “Skënderbej” mori pjesë për herë të parë në këtë event ku edhe shkëlqeu me performancën e tij. Atmosfera e grupit artistik “Skënderbej” ishte magjike, drithëruese për nga emocionet që përcolli në skenë dhe interpretimit të shkëlqyer të vallëtarëve të këtij grupi e sidomos dy balerinëve profesionistë Klevis Tafaj e Bianka Skënderi, të cilët janë edhe pjesë e “Ajkun Ballet”. Pjesëmarrja në këtë aktivitet u bë e mundur nga puna e palodhshme e dy zonjave që drejtojnë këtë grup znj. Adelina Lacaj dhe znj. Gela Bulku, koreografit artistik z. Klevis Tafaj, balerinës profesioniste Bianka Skënderi, si dhe kërcimtarëve të tjerë të grupit si: Anja Kojku, Jori Lamçe, Jessica Ndregjoni, Klaus Veshi, Eneo Rustani, Jonathan Ndregjoni dhe Kelvin Rustani. Gjatë interpretimit në skenë u ngjitën edhe kryetari i shoqatës z. Imer Lacaj, nënkryetari i shoqatës, Lekë Preçi, sekretarja e shoqatës, znj Alketa Veshi dhe anëtarë e dashamirës të kësaj shoqate, të cilët e shoqëruan grupin artistik “Skënderbej” me valëvitje flamujsh shqiptarë. Grupi “Skënderbej” interpretoi kërcimin nën tingujt e këngës “Jena Gzu” dhe këngës “Rrisim jetën tonë”. Të dyja interpretimet u duartrokitën shumë fort nga publiku. I urojmë shumë suksese grupit artistik “Skënderbej”, si dhe ngjitje në skena edhe më të mëdha! Për të festuar suksesin e merituar të grupit “Skënderbej” u shtrua një drekë simbolike në lokalin me pronar shqiptar “O Ccaffe”.

NË JUNIK U FERMENTUA IDEJA E SHTETNDËRTIMIT SHQIPTAR

by

Kuvendi i Junikut, të cilin sot e kujtojmë si një ngjarje me dimensione madhore kombëtare, duhet shikuar në dy kontekste kohore. Në kohën kur ai u mbajt, më 21 – 25 maj 1912, si përgjigje e drejtpërdrejt e Lëvizjes kombëtare shqiptare për të ndryshuar gjeopolitikën rajonale në favor të çështjes shqiptare, dhe në kohën e sotme, kur një Kuvend i tillë na mungon, jo thjesht si një kopje, por si model frymëzimi për të tejkaluar bajraktarizmat dhe krahinorizmat e panevojshëm.

Nëse para 112 viteve Hasan Prishtina përmes Kuvendit të Junikut arriti të mobilizojë ndërgjegjen kombëtare në mbrojtjen e interesave vitale të shqiptarëve, duke e trajtuar hapësirën kombëtare si një dhe të pandarë, territorialisht dhe kombëtarisht, sot kemi nevojë për një mobilizim tjetër, që do ta bënte hapësirën tonë kombëtare më dinamike në planin e bashkëpunimit dhe kohezionit etno-kulturor.

Po qe se i analizojmë me kujdes 12 pikat e Kuvendit të Junikut, do të vërejmë një aspiratë sublime që kishte synim të vetëm mëvetësinë politike të shqiptarëve nga sundimi i huaj, në njërën anë, dhe kundërshtimi me forcë i ambicieve ekspansioniste të shteteve fqinje për ta dezintegruar tërësinë territoriale të kombit shqiptar, në anën tjetër.

Pavarësia e Shqipërisë që ndodhi më 28 nëntor 1912, nuk erdhi vetvetiu, pasi që ishte Kuvendi i Junikut dhe ideologu Hasan Prishtina që trasuan politikisht, diplomatikisht dhe ushtarakisht synimin final independist.

Për rrjedhojë, nëse në të kaluarën me të drejt është thënë se Kosova është djep i shqiptarizmës, sot kësaj thënie do të duhej t’ia shtojmë edhe Kuvendin e Junikut, i cili mbi djepin e shqiptarizmës këndoi ninullën e kushtrimit kombëtar, ku Hasan Prishtina ishte zëri më artikulues i këtij kushtrimi.

Rëndësia historike e Kuvendit të Junikut duhet shikuar në dy plane: në planin e parë ai shërbeu si hallkë e ngjarjeve të mëdha në mes të periudhës së Rilindjes Kombëtare Shqiptare, me Lidhjen Shqiptare të Prizrenit si strumbullar i saj dhe në planin e dytë, të fazës së finalizimit të aspiratës kombëtare shqiptare për shtendërtim, por me një kurs gjeopolitik që ishte në koherencë me pacenueshmërinë e hapësirës kombëtare shqiptare, duke e zgjeruar gamën e zhvillimeve në hapësirat etnike të Vilajetit të dikurshëm të Kosovës, me Shkupin si epiqendër e kësaj gjeopolitike kombëtare.

Prandaj, jorastësisht hapi i radhës që erdhi pas Kuvendit të Junikut, ishte marshimi i kryengritësve shqiptarë drejt Shkupit dhe çlirimi tij në gusht të 1912-tës, si parakusht për krijimin e rrethanave që ky qytet të jetë piemonti i ardhshëm shtefromues i shqiptarizmës.

Kjo lidhshmëri e ngjarjeve e proceseve që u prodhuan pas Kuvendit të Junikut, nuk ishte aspak e rastësishme dhe duhej të ishte një mendje gjeniale si ajo e Hasan Prishtinës për të projektuar arkitekturën e ardhshme të shtetit shqiptar, e cila fatkeqësisht mbeti projekt i papërfunduar për shkak të rrethanave që u krijuan e që ishin në disvafor të këtij projekti.

Ajo çka duhet të nxjerrim mësim nga mesazhi dhe fuqia ndikuese e Kuvendit të Junikut në përshpejtimin e proceseve historike në fillim të shekullit 20-të, është aftësia për t’i shndërruar ngjarjet tona të mëdha kombëtare në fermentuese të ideve të reja, si nga politikanët, ashtu edhe nga studiuesit.

Kuvendi i Junikut para 112 viteve mblodhi shqiptarët e të gjitha viseve, pa dallim feje, ideologjie apo krahine dhe ky është mesazhi tjetër që mund t’i shërbejë politikës aktuale shqiptare që ta nxjerr politikbërjen nga provincializmi dhe feudalizmi krahinor dhe ta vendos atë në epiqendrën e interesimit gjithëkombëtar, ashtu siç veproi dikur truri i shqiptarizmës – Hasan Prishtina.

Dr. Skender Asani, drejtor i ITSHKSH në Shkup