Archives for June 2024

“Noli Film Festival” mbylli perden e edicionit të parë në Boston, çmimet për 13 fituesit

June 4, 2024 by s p

Flamur VEZAJ/

Noli Film Festival mbylli perden e edicionit të parë në Boston, në një mbrëmje gala të mirëorganizuar për ndarjen e 13 çmimeve fituese në ambientet e restorantit “Alba” në Hanover!

Mbrëmja filloi me ritmet e muzikës së një talenteje të re shqiptaro-amerikane, Edlina Laho, dhe grupit muzikor “Dea Band” që kishin ardhur nga Nju Jorku, të cilët u prezantuan nga ideatori i këtij festivali, Erand Sojli.

Aktori Sojli tha se ky event ishte një nga ëndrrat e tij për ta organizuar këtu në Boston, në vendin ku Fan Noli, përveç aktiviteteve patriotike, kishtare dhe letrare, studioi dhe ushqeu shpirtin me art! “Edicioni i parë i Noli Film Festival është nisja e një rrugëtimi të gjatë në Boston për të promovuar kineastët e rinj shqiptarë dhe prezantimin e shqiptarëve ndryshe nga çfarë jemi mësuar ndër vite! Uroj që ky rrugëtim të vazhdojë me më shumë filma, mbështetje dhe organizim edhe më të bukur se ky që tashmë përfundoi,” tha Sojli. Ky i fundit falënderoi ata që e mbështetën këtë event si “Bibliotekën e Fan Nolit dhe qendrën kulturore” pranë saj, “Katedralen e Shën Gjergjit”, “Albanian Fighting Cancer” si dhe producentët e koordinatorët Elissabeta e Nikolin Gaçe!

Gjithashtu, Sojli përshëndeti dhe falënderoi të gjithë producentët e filmave dhe dokumentarëve që morën pjesë në edicionin e parë të Noli Film Festival, si dhe regjisorët dhe aktorët që ishin prezent!

Më pas, ideatori Sojli ftoi në skenë kryetarin e jurisë, aktorin Astrit Çermja, të cilin ai e konsideron si idhullin e tij personal nga aktorët shqiptarë!

Aktori veteran Çermja, ndër të tjera tha se nuk ishte e lehtë përzgjedhja e fituesve. “Ne nuk zgjodhëm më të mirin nga të këqijtë, por më të mirin nga të mirët. Pasi filmat konkurrues ishin të një niveli të lartë dhe kjo tregon një shenjë të mirë për të vazhduar me cilësi këtë projekt edhe vitet e tjera,” tha aktori Çermja duke theksuar se jurisë iu deshën më shumë se 7 orë debate për të vlerësuar filmat.

Ndërkohë, fitues i çmimit të madh të filmit më të mirë të edicionit të parë të Noli Film Festival u shpall regjisori Bujar Alimani me filmin “Virgjireshat Shqiptare” (The Albanian Virgin)! Çmim ky që iu nda z. Alimani nga një prej organizatorëve të këtij eventi të rëndësishëm, ish-gjyqtari shqiptaro-amerikan Robert Tochka që përfaqësonte bibliotekën e Fan Nolit dhe qendrën kulturore pranë saj! Regjisori Alimani falënderoi jurinë për vlerësimin dhe theksoi se në edicionin e dytë duhet t’i jepet më shumë hapësirë kineastëve të rinj që të vazhdojnë këtë traditë këtu në Boston! Regjisori Alimani mori gjithashtu një vlerësim për filmin më të mirë edhe nga organizata shqiptare këtu në Boston, “Albanian’s Fighting Cancer”, që iu dha nga Roberta Nashi/Panariti.

Po ashtu nga filmi i Alimanit, u shpall fituese edhe aktorja më e mirë, çmim të cilin e rrëmbeu Rina Krasniqi, po nga filmi “Virgjireshat Shqiptare”. Këtë çmim ia dhuroi kryetari i VATRES në Boston, z. Mentor Maksutaj, ku në emër të aktores e pranoi vlerësimin kineastja znj. Tefta Bejko Alimani. Gruaja e regjisorit Bujar Alimani, e cila ritheksoi shprehjen e Klaudia Hiles ne hapjen e ketij festivali. “Ky festival është një fëmijë i vogël dhe duhet të rritet çdo vit për të vazhduar legatin e Nolit në promovimin e artit pasi është një festival unik”!

Fitues i çmimit “Skenaristi më i mirë” i Noli Film Festival u shpall skenaristi Eduard Grishaj me filmin “Sofia”, çmim të cilin e ndau ideatori i këtij festivali, Erand Sojli.

Çmimin e “Dokumentarit më të mirë”, të fituar nga Suela Bako dhe Yllka Gjoleka për dokumentarin “Drita” të Gjon Milit, e dha nga peshkopi i katedrales së Shën Gjergjit, hirësia e tij Nikodhim Preston!

Producenti i Noli Film Festival, z. Nikolin Gaçe, në emër të jurisë, i dha çmimin e parë për “Kolonën zanore më të mirë” Valentin Veizit me filmin “I Love Tropoja”.

Sa i përket çmimit të aktorit më të mirë të këtij festivali, juria kishte përzgjedhur aktorin Neritan Liçaj, çmim të cilin e dhuroi përfaqësuesi i kompanisë “Pirro Dentist”!

Po në emër të jurisë, për çmimin e filmit më të mirë animuar, e dhuroi përfaqësuesja e “Albanian’s Fighting Cancer”, Roberta Nashi, për regjisorin Vlash Droboniku.

Çmimi “Albanian Excellency” i shkoi aktores Marjana Kondi, të cilës ia dhuroi në emër të jurisë së Noli Film Festival, Andis Gjoni. Aktorja Kondi, përveç batutave të rastit, e vlerësoi shumë këtë festival duke thënë se edhe nga emisioni “Ferma VIP” në Shqipëri kishte dalë vetem se I kishte dhene fjalen z. Sojli që do ishte pjese e Edicionit te pare te NFF. Që të vinte në Boston!

Nuk i mungoi skenës së ndarjes së çmimeve edhe aktori i humorit, Arben Dervishi, që kishte udhëtuar nga Miçigani për të qenë mes komunitetit shqiptar të Bostonit për këtë festival!

Nata vazhdoi me ndarjen e çmimeve të tjera, ku po në emër të jurisë, çmimin për “filmin më të mirë të shkurtër” e ndau avokati Pavli Përmeti për Erion Mustafarajn me filmin “The Shot”.

Sipas jurisë, çmimin e “Regjisores më të mirë” e ndau për fituesen Blerta Basholli me filmin “Zgjoi” peshkopi i Filomilise dhe i peshkopatës ortodokse shqiptare të Amerikës, hirësia e tij Theofan Koja.

Çmimi për “Yjet e së ardhmes” nga juria i shkoi aktorit të njohur Reshat Arbana, çmimin të cilin e ndau zv/kryetarja e MaasBesa, znj. Jorida Qirollari. Për çmimin e filmit inkurajues të këtij festivali, juria vendosi të nderojë regjisorin Erald Kraja, çmim të cilin ia dhuroi në emër të jurisë, Jona Brari!

Dhe çmimi i fundit për aktorin mbështetës më të mirë të festivalit, në emër të jurisë, e ndau Arjan Simaku për aktoren Jonida Vokshi.

Pak para mbylljes së natës finale të ndarjes së çmimeve, producentët dhe koordinatorët e “Noli Film Festival” Elisabeta dhe Nikolin Gaçe falënderuan të gjithë donatorët që mundësuan këtë event të bukur treditor në Boston!

Në mbyllje, arkitektja Nensi Karanxha, një nga anëtarët e jurisë së këtij festivali, i dhuroi Bibliotekës së Nolit dhe qendrës kulturore pranë saj një portret të Fan S. Nolit në shenjë vlerësimi për gjithë këtë kontribut të dhënë për shqiptarët jo vetëm në Boston! Këtë portret e pranoi në emër të bibliotekës ish-gjyqtari i Masaçusetsit, shqiptaro-amerikani Robert Tochka, i cili përveç falënderimeve, ndër të tjera tha se sot është një ditë e veçantë pasi ky event përkon pikërisht në datën kur Noli shkroi poezinë “Jepni për Nënën”, duke mbyllur fjalën e tij me vargjet “Mbahu Nënë, mos ke frikë, se ke djemtë në Amerikë”!

Vargje me të cilat ideatori dhe moderatori i kësaj nate, Erand Sojli, mbylli eventin e suksessh të ndarjes së çmimeve të “Noli Film Festival” edicion i parë në Boston!

Vatra Çikago organizoi turneun e futbollit për fëmijë

June 4, 2024 by s p

Disa momente të bukura nga Turneu i Futbollit për fëmijë që u zhvillua sot në ambientet e Albanian Cultural Center organizuar nga Vatra Chicago. Ky aktivitet sportiv u realizua me ndihmën e sponsorizueses, shumë të nderuarës Zj. Manuela Papazisi e cila është tashmë e njohur në komunitetin shqiptar. Vlen për tu përmendur këtu dhe kontributi shumë i çmuar i z. Naser Hoxha për mbështetjen e tij të vazhdueshme në aktivitetet tona. Pjesëmarrja ishte e gjërë, me fëmijë nga të gjitha trevat shqiptare të cilët u brohoritën nga prindërit dhe familjarët që ishin të pranishëm. Një e dielë ndryshe do ta quanim dhe ishte kënaqësi të shihje fëmijë të entuziazmuar me proekupimin për të shënuar sa më shumë gola. Në fund të ndeshjes u ndanë kupa për fituesit dhe golshënuesit më të mirë, u ndanë medalje, topa futbolli dhe gjithashtu fëmijëve ju dhuruan kostume sportive. Ky aktivitet mbetet ndër më të pëlqyerit këtë vit dhe shpresojmë të kemi sa më shumë të këtij lloji në vazhdim. Një falenderim i veçantë për Z.Ardian Ruci për kordinimin e gjithë aktivitetit dhe Z.Shkëlzen Cakeri për bashkëpunimin e palodhur si dhe sponsorizimin e të gjitha të pijeve, ujë, lëngje frutash, patatina etj për të gjithë lojtarët.

Ju mirëpresim në aktivitetet e ardhshme

KASEM TREBESHINA, SHTIGJE TË PARRAHURA QË TRAZOJNË PRUSHIN E ËNDRRAVE DHE BASHKOJNË KOHËT

June 4, 2024 by s p

Kosta Nake/

Libri me tregime “Ku bie Iliria?” nga Kasëm Trebeshina hapet me një parathënie në vargje, por ajo duhet rilexuar pasi kthen edhe faqen e fundit të librit për të kapur mesazhet e kriptuara aty. Së pari, mëria që nuk u zbut e nuk u shua deri në fund të jetës ndaj Ismail Kadaresë, suksesin e të cilit edhe jashtë kufijve të Shqipërisë e përtypi, por nuk e pranoi, “Pun’ prej dëngla-shumi!” (f.9) Së dyti, mbrojtja e thesareve të një vendi sipas modelit gjerman. Së treti, shkrirja e kufirit midis ëndrrës dhe zhgjëndrrës, sjellja e të gjithë kohëve në bashkëkohësi, pa i përzier me njëra-tjetrën.

Lehtësisht mund të vihet re vëmendja e veçantë të autorit për formën. Të gjithë tregimet janë me tituj të dyfishtë, të gjithë janë të ndarë me kapituj që pasohen me një shpjegim lakonik të përmbajtjes ose thjesht formal, në të gjithë tregimet vjen një çast shpesh i mezidallueshëm kur fillon ëndrra që mban ngarkesën kryesore të mesazheve. Brenda ëndrrës bashkëjetojnë realja dhe surrealja, miti dhe legjenda, e vërteta dhe imagjinarja.

Në rrafshin gjuhësor ka një qasje të vetën që nuk duket e ndikuar nga Kongresi i Drejtshkrimit i vitit 1972.

Përdorimi i zanores –ë- atje ku standarti e ka me –e-: vënd, zëmra, mëndja, dhën, dërra, trëmbej, çmënd.

Përdorimi i zanores –ë- tek emrat që nuk e kanë si tingull fundor, pasuar me prapashtesën ~shme: e tmerrëshme, e përvajëshme, e jashtëzakonëshme.

Fjalë të tipit Trebeshina që të kujtojnë leksikun lazgushjan: e pakuptuarshme, i njohshëm, e pamohuarshme, e përnjëhertë, e vyershme, stëprapthi, fshehtërisht, historikan, lashtëri.

Përdorimi i disa fjalëve me –rr- aty ku duhej -r-: mjekërr, torrua, coprrat, qeverri, e furrishme.

“Lashtëri moderne, një rrëfenjë Odërrase”

Është një rrëfenjë me konceptim dhe strukturë servanteske duke filluar me udhëtimin që ndërmarrin drejt Egjiptit dy personazhe Asmut Rrakaraku dhe Dylon Shuploin të cilët të kujtojnë Don Kishotin dhe Sanço Pançën, me ndarjen në kapituj që sjellin një përmbledhje lakonike të përmbajtjes, por largohet nga Servantesi me tonin të hidhur sarkastik dhe veshjen mjegullore e surrealiste.

Le të përpiqemi të besojmë që Odërrasi, vendi i përrallave më të bukura në botë, është Tirana, madje edhe më gjerë – Shqipëria, pastaj ngjashmëritë e tjera janë qartësisht të kapshme, me atë vërshim leksikor aq të pasur sa diçka që shihet përtej qelqit të tejdukshëm.

Mbreti i meteoritshëm dhe i oborrtarshëm Hu Lëngu, mëkëmbës i Lolonit të Madh, “atij që kishte vetëm datën e lindjes pa mort” (f.14), i dërgon dy misionarët e mësipërm për t’i sjellë një piramidë si ajo e Keopsit. Piramida në këtë rast mund të shihet në disa rrafshe kuptimorë: Së pari, në kuptimin simbolik si pushtet i pakufizuar diktatorial. Së dyti, si rimarrje e një vepre me të njëjtin titull, ku Trebeshina zbulon se është gabuar historikisht kur flitet për duhanin dhe misrin në Egjiptin e lashtë. Së treti, piramida si mauzole për diktatorin dhe së fundi, piramida e Lidhjes së Shkronjëtarëve ku Asmutin e shikojnë si të paprekshëm.

Pjesën e parë të përmbushjes së misionit e zënë peripecitë e udhëtimit që karrikaturizohet pasi nuk është e sigurtë në se shkuan në këmbë apo hipur në gomar, nuk dihet si e kanë kapërcyer detin, nuk dihet në se deveja ishte me një apo me dy gunga, përcjellë me pasthirrmën ironike “bre, bre, bre!” Të dy misionarët përballen me situata të vështira dhe vuajtje, siç ishte mbyllja në banjë, zhveshja lakuriq dhe larja e mirë; ndëshkimi me njëzet fshikuj në prapanicë që u zbut me ndezjen e prapanicës me hithra dhe së fundi, futja në burgjet faraonike ku Asmuti bëri disa punëra të mëdha që s’i kishte bërë njeri tjetër: gjeti datën e saktë kur do liroheshin dy të burgosur, zbuloi dy vjedhës, paralajmëroi ndryshimin e kohës dhe gjeti unazën e humbur të mbretëreshës faraonike.

Ëndrra dhe thirrja në skenë e xhindeve është pjesë e artificës për ngjarje pa kufi në kohë dhe hapësirë. Gjerësisht janë përdorur edhe aliteracionet për të krijuar pompozitet: lidhur me zhuka të zhulatura (f.14), librat e shkencëruara shkencërisht (f.19), do të gjenden këngëtarë që t’i këndojnë këngët që ti këndoje me këngëtarinë e zjarrtë këngëtare (f.30), në zyrën perandorisht të perandorishme (f.38), ai punoi punëra që s’i kishte punuar njeri i punësuar (f.45), fjalimi i tij nga më të rëndësishmit që kishin rënduar në rëndësinë e rëndësishme (f.66).

Rrëfimit nuk mund t’i mungonte Dylqinja e Tobozës dhe ja ku vjen bukuroshja Harmjana që bën zbulimin e madh: “Pikërisht tani arrita të kuptoj se dashuria nuk kalon përmes shalëve, por nëpër portat e zemrës.” (f.72)

Edhe pse rrëfenja është e vitit 1992, ajo përmbyllet dëshpërimisht: “ata nga Odërrasi nuk heqin dorë nga të kërkuarit skelete dhe piramida.” (f.73) Kjo tregon se lufta e klasave që zhvillohej në vend dhe finalizohej me prerje kokash dhe internime, zhvillohej edhe brenda kastës së krijuesve që duhej të sillnin një model të ndryshëm tolerance e qytetërimi. Kërkesa për të gjetur engjëjt te Lidhja e Shkronjëtarëve është surreale, ajo tingëllon iluzive edhe sot, pas më shumë se 30 vitesh transformimesh demokratike, thjesht sepse tek i gjalli është edhe engjëlli, edhe djalli.

“Ngatërresa në Apoloni – Ëndërr qershori”

Tregimi vendos në qendër Nazo Ymerin që është shpallur kulak, prandaj të parët e partisë e të pushtetit jo vetëm që e quajnë reaksionar, por edhe e shqepin me gjoba. Fshatarët ia kërkojnë gomarin për punë, e punojnë në një ditë sa për një muaj dhe, kur mbarojnë punë, e lëshojnë në arat e kooperativës. Me një akt revoltues Nazifi e djeg samarin e gomarit të vet, por kjo vetëm ia shton hallet, pasi interpretimi është politik dhe jo ekonomik.

Kaq mjafton nga realiteti dhe pastaj Nazifi, në kërkim të të ardhurave për gjobën që rritet e duhet paguar shpejt, bie në një gjumë me ëndrra ku shkrihen kufijtë kohorë dhe në të njëjtën skemë hyjnë romakët, gotët, turqit, partizanët e ballistët, në një pamundësi për të vepruar në kohën e të tjerëve. Është e njëjta teknikë e lojës me kohën që ndeshet edhe te tregimet paraprijës “Lashtëri moderne, një rrëfenjë Odërrase” dhe “Dy mijë vjet në një natë – Ëndërr e një nate vjeshte.” Djegia e samarit çon në kërkimin e lëkurëve të kunadheve dhe plekset me rrëmbimit e vajzës së Klaud Viniçio Marçelit, njeriut më të pasur në Apoloni, me ardhjen e trupave të Isa beut që dallohen nga çallmat turke dhe kanë lidhje me Ahmed Gjedik Pashain, me shfaqjen e Sinan Malos që nuk është Sinan po Alvini i gotëve dhe së fundmi njeriu i vogël që vjen nga thellësia e katër mijë viteve dhe ftillon teorinë trebeshiniane për kohën: “Këtu të gjithë u ndodhëm rastësisht dhe secili do kalojë atje ku ka vëndin, për të mos ardhur më kurrë këtu, për të mos u parë më kurrë tek flakërima e përnjëhertë e së tashmes së përjetëshme.” (f.137) “Nuk do të arrini kurrë të përzjeni ëndrrën me jetën dhe të bashkoni kohët që nuk janë takuar kurrë me njëra-tjetrën.” (f.138)

Cila është zgjidhja që ofrohet? “Atje më poshtë, pranë një gjiri, është një barkë. Hipni në të e çani detin ku t’ju shohin sytë!” (f.139)

Ky tregim është shkruar në janar 1993 kur ngjarjet kishin ndodhur dhe braktisja e atdheut po merrte përmasat e eksodit biblik.

“Hani i Bregomirës – një bukuri e shëmtuar”

Është tregimi më i mirë i këtij vëllimi, një përqeshje e jetës në fshatin socialist që tregon se kooperativizmi solli edhe një bjerje të moralit shoqëror duke filluar nga krerët e partisë dhe të ekonomisë.

Pasi ironizohet ajo që ndodh në fshatin Bregomirë, në skenë hyn mjeshtri këpucar Zigur Goti, i cili, pasi ka mbetur pa gruan që iku me arixhiun, bëhet objekt i mbledhjeve nga që dehet dhe, për të shpëtuar, lë qytetin e shkon në fshat. Po në atë kohë internohen atje një nënë me të bijën, pas pushkatimit të burrit si armik i popullit. Dëbimi në fshat nuk është fundi i vuajtjeve, pasi atyre do t’u qepet operativi i ri që urdhëron kuadrot e kooperativës të mos ia njohin sasinë reale të punës së kryer dhe t’ia dërgojnë në zyrën e tij në katin e dytë. Ziguri e ka dyqanin e tij në katin e parë, prandaj dëgjon disa nga bisedat që zhvillohen lart, intrigat që thuren kundër të tjerëve. Fillimisht këpucari mendon të bëjë nga një palë këpucë për të dyja të persekutuarat, por nuk gjen mundësinë t’ua japë. Atëherë shkon të kërkojë para borxh te një mik që t’ua japë për të kompesuar mungesat jetike, por nuk ia del sepse ato i japin fund jetës duke u mbytur në liqenin e bukur të Bregomirës. Atëherë autori i rikthehet artificës artistike të fshirjes së kufijve kohorë, të shkrirjes së ëndrrës me zhgjëndrrën: shfaqet dikush me emrin e ngjashëm Zig Gynter nga fisi i gotëve që zgjedh të vdesë me dënimin Shqiponja. Në mëngjes Ziguri gjendet i varur te dera e Hanit.

Operativi i ri është personazhi i dytë i vendosur në fokus dhe autori, si pjesë e strukturave të sigurimit, i njeh politikat dhe teknikat me të cilat operohet. Fillimisht zbulohet morali i tij kur thuhet “ra në dashuri që në vështrimin e parë me gruan e kryetarit të kooperativës” (f.182) dhe kjo shpjegon dhe rrugët dhe metodat vetjake të punës së tij: “Kryetari i kooperativës duhej të ndiqej, që të merrej vesh çfarë bënte dhe ku shkonte. Duhej të hapej një proces për atë brigadierin që e kishte gruan të bukur. Duhej t’i hiqej një hu atij që i falej Zotit fshehurazi.” (f.184-85) Që sigurimi ishte organi i plotfuqishëm mbi gjithçka duket te urdhri kategorik i operativit për magazinierin: “Dëgjo ti këtu! Të thonë që normën t’ua shënosh të pakryer dhe ti kështu do të bësh! Të tjerat i di unë” (f.186) Ose kur ai i bërtet brigadierit për dy të persekutuarat: “I dua këtu! Tashi! Dhe nuk dua të dëgjoj fjalë të tjera!” (f.203)

Pika kulmore e demaskimit të sistemit shënohet në dialogun e operativit me gruan e persekutuar. Në fjalët e gruas luhet me shprehjen “do të hamë bar dhe parimet nuk i tradhëtojmë”: “Po qe se nuk e kemi bërë normën, mos na paguani! Do të jetojmë duke ngrënë bar.” (f.189) Përgjigja e operativit është sintezë e demagogjisë: “…Në pushtetin tonë asnjeri nuk vuan për bukë!… Të gjithë ne duhet të punojmë për të ndërtuar socializmin… Rruga me të vërtetë që është e vështirë, sa nga të gjitha anët na kanë rrethuar armiqtë e tërbuar të vendit tonë kështjellë heroike,… ne do të mbulohemi me lavdi ngaqë jemi i vetmi vend socialist në botë. Kështu duhet të mendoni edhe ju, megjithëse jeni një rezervë e reaksionit më të egër kundër vendit tonë!” (po aty)

Autori bën edhe një kapërcim në kohë për të deklaruar që këta inkuizitorë të diktaturës vazhduan të vegjetojnë edhe pas ndryshimit të sistemit politik: “Për operativin shqetësohesh, zotrote?! As mos e bëj gjakun ujë, se është shëndoshë e mirë, si molla në degë dhe ka hapur një dyqan të bukur atje në mes të fshatit. Ku i gjeti të hollat?! As mos pyet fare! Se ka aq shumë, sa nuk di as t’i numërojë.” (f.210)

Tregimi fillon një ton humoristik duke i dhënë rrëfimit ngjyrat e ligjërimit bisedor: E di, zotërinj! Bre, bre, bre! Po, more, po! Aty qëndro e mos shko më tutje. Të thuash atë që ishte. Prit, more dashamir, prit! Kështu janë punët, more dashamir!

Ku dhemb dhëmbi vete gjuha, prandaj autori u kthehet edhe një herë thumbave ndaj figurave të Lidhjes së Shkrimtarëve që pati artikuluar te tregimi i parë i këtij vëllimit: “Do të mbahet mend gjersa të prishet bota ajo jetë e bukur që bëhej në Bregomirë në ato kohëra të lavdëruara edhe nga shkronjëtarë si Asmut Rrakatakja dhe Dordolec Aghorri.” (f.183) U rikthehet edhe një herë atyre i vendosur në bashkëkohësi, duke mos kursyer as figura të reja që provuan burgjet e komunizmit: “Europa e do shumë Asmut Rrakataken dhe Dordolec Aghorrin.” (f.210)

“Koka e Artemidës – tregimi i Murgut të Zi”

Në pranverë profesori plak i letërsisë në shkollën e mesme i drejtohet një nxënëse duke e quajtur Koka e Artemidës dhe atë verë ajo vret veten; punëtorët hapin themelet e një shtëpie dhe kazma godet mbi mermer duke zbuluar kokën e Artemidës; Murgu i Zi tregon si e gdhendi në mermer statujën e Artemidës dhe turmat e copëtuan sepse ishte nudo. Të trija këto Artemida mblidhen bashkë për të rrëmbyer mesazhe nga thellësitë e kohës dhe për t’i sjellë në ditët tona si prushi i Prometeut. Sipas mitologjisë, Artemida ishte e bija e Zeusit dhe e Letos dhe motra binjake e Apolonit, perëndesha e gjuetisë dhe e natyrës së egër që shfaqet te të dyja poemat homerike. Kur veçojmë kokën e një femre, vetëtimthi përvoja na çon te bukuria e përsosur që e bën të luhatshëm karakterin e një të moshuari, i bën të papërmbajtshme thashethemet e komunitetit, e bën të pakontrollueshëm tërbimin e turmës.

Tregimi merr ngjyrimin surreal kur njëri nga ustallarët që bënë zbulimin, pretendon se mermeri iu duk si një gjë e butë, se koka kishte hapur sytë, prandaj tjetri e copëton me vare. Paria e dy fshatrave bën provën e kalit për kapërcimin e varrit të nxënëses, fshatarët arrijnë në përfundimin se ishte ngjallur lugat, prandaj varri përdhoset e kufoma digjet.

Një mbrëmje shokësh me misra të pjekur bëhet shkas që rrëfimtari të mësojë për Murgun e Zi për të cilin njerëzit besojnë se shfaqet përtej manastirit. Dikush tregon një vidh të vetmuar që zhduket pas mesnate dhe kaq mjafton që kufiri i kohës të rrafshohet sipas parimit “ne jemi aty ku s’jemi.” (f.231) Murgu i Zi vjen e tregon duke u bërë shprehës i filozofisë së autorit mbi të vërtetën: “E vërteta e secilit është e veçantë, ndaj dhe secili kupton dhe jeton vetëm të vërtetën e tij. Ai e tregon atë të vërtetë që nga toka dhe gjer te yjtë dhe përsëri i duket sikur nuk e ka treguar… E tregon dhe e tregon pa mbarim, se vetëm atëherë mund të qetësohet, kur ta ketë varrosur në zemrën e një tjetri, në zemrën e zhuritur nga e vërteta e ngjashme. Mjerë ajo zemër e përvëluar që nuk gjen një zemër tjetër për ta varrosur të vërtetën e veçantë që e mundon.” (f.228) Mesazhi që përcjell autori nëpërmjet këtij tregimi është: “Asnjë nga të gjitha sa shohim nuk mund të jetë e mallkuar. Të gjitha sa ka krijuar jeta në pafundësitë ku nuk mund të arrijë mendimi, kanë bekimin e jetës…” (f.233) Rrjedhimisht asgjë nuk duhet shkatërruar në emër të paragjykimeve që flenë e zgjohen në shpirtin e vogël të turmës. Ca më keq kur këto fshihen pas ligjeve që bëjnë një grup njerëzish “që sjellin një besim të ri, por… vazhdimi është vetëm ligësi.” (f.241) Si tek shprehja “bjeri pragut të dëgjojë dera”, edhe këtu bëhet aluzion për atë që ndodhi pas çlirimit të Shqipërisë. Kjo përforcohet nga reflektimet e Murgut të Zi mbi përmbysjen revolucionare: “Të varfërit duhej të shpëtoheshin nga ajo gjendje, ndaj dhe u shfaq besimi i ri me besimtarët e tij të devotshëm. Por mos vallë duhej të mbytej në gjak njerëzimi duke u nisur nga ana e kundërt?” (f.244) Në këtë vështrim, asgjësimi i vajzës dhe përdhunimi i varrit të saj mund të shihet edhe si goditje e së bukurës nga valët e indoktrinuara. Së fundi, autori ndalet dhe te marrëdhënia e njerëzve me Zotin të cilin “e thërrasin vetëm për një dëshmi të detyruar, për një dëshmi në mes të njerëzve dhe për puna që nuk kanë të bëjnë fare me të.” (f.248)

Festë shqiptare në Saint Louis, Missouri

June 4, 2024 by s p

Ditën e dielë, më datë 2 qershor 2024, shoqata social-kulturore shqiptaro amerikane “Iliria” në bashkëpunim me biznesin shqiptar organizoi festën e abetares dhe “festën e lakrorit”.

Veprimtaria filloi me këndimin e himnit shqiptar nga nxënësit e shkollës shqipe. Pas himnit fjalën përshëndetëse e bëri kryetari i shoqatës, Z. Besian Gjika. Ai, pasi falenderoi të pranishmit në festë, përmblodhi në një rezyme të shkurtër rezultatet e punës së shoqatës dhe falenderoi organizatorët dhe mbështësit e kësaj veprimtarie komplekse shumë kuptimëshe për komunitetin.

Më pas fjalën e mori i ftuari i nderit, sekretari i parë i konsullatës së Kosovës në Iowa, Z. Fatmir Rrahmanaj i cili vlerësoi pjesmarrjen masive dhe po ashtu frymën bashkëpunuese ndërmjet shqiptarëve në St. Louis si dhe rëndësinë e investimit në mësimin e gjuhës shqipe.

Përpara se të fillonte festa e abetares mësuese Marjeta Myrtaj me fjalën e saj përmbledhëse paraqiti punën e shkollës shqipe këtu dhe përparimin e nxënësve në mësimin dhe thellimin e njohurive në gjuhën shqipe. Gjithashtu një fjalë falenderuese bëri edhe ish aktori i teatrit të kukullave , “Mjeshtër i madh”, Z. Sokol Myzeqari, që gjatë muajit të fundit ndihmoi dhe udhëhoqi nxënësit dhe mësueset si në hartimin e programit, e po ashtu për interpretimin sa më mirë të vjershave dhe recitimeve të shkurtra teatrale.

Pas fjalimeve, nxënësit përmes vargjeve e deklarimeve kuptimore për veçori të çdo shkronjë të alfabetit, kënduan këngë për fëmijë dhe në fund interpretuan edhe dy pjesë të shkurtra teatrale. Pasi morën duartrokitjet e ngrohta nga prindërit dhe të pranishmit, nxënësit u argëtuan me aktivite të ndyshme sportive të organizuara nga trajnerët e sportit dhe mësuesit.

Më tej anëtarë të shoqatës dhe të komunitetit shqiptar shijuan gatimet tradicionale shqiptate, kryesisht lakrorë të shumëllojshëm të gatuara me shumë kujdes nga amvisat e mrekullueshme të komunitetit këtu në Saint Louis e përreth.

Është viti i dytë që organizohet një aktivitet i tillë dhe jemi të bindur që një organizim i tillë do të kthehet në një festë me program më të zgjeruar edhe me pjesëmarrje më të gjerë. Mendohet që të punohet për ta pasuruar edhe me elementë muzikorë e lojra popullore me të rritur për ta kthyer në një ekspozim të gjithanshëm traditash. Pjesëmarrje më e zgjeruar e këtij viti, e bën më bindës një synim të tillë për të qenë i vetvetishëm. Kjo festë e bukur shihet dhe si promovim i bukur i stinës së Verës, pushimeve e mbarësive njerëzore për ne shqiptarët këtu në Amerikë.

KURSI I GJUHËS, KULTURËS DHE TRADITËS SHQIPTARE TE SHOQATA “BESËLIDHJA”, GJUHË SHQIPE DHE IDENTITET KOMBËTAR TE SHQIPTARËT E ITALISË

June 4, 2024 by s p

Dila Rrapi, mësuese në kursin e Gjuhës, Kulturës dhe Traditës Shqiptare pranë shoqatës “Besëlidhja”, në Rovereto, Itali, rrëfen ekskluzivisht për gazetën “Dielli”, Organ i Federatës Pan-Shqiptare të Amerikës “VATRA”, New York, ruajtjen e identitetit kombëtar, historisë, gjuhës, kulturës dhe traditës shqiptare në Rovereto, Itali, nëpërmjet mësimit të gjuhës, kulturës shqipe dhe historisë kombëtare. Me mësuesen Dila Rrapi bisedoi Editori i “Diellit” Sokol Paja.

HISTORIKU I KURSIT TË GJUHËS, KULTURËS DHE TRADITËS SHQIPTARE TE SHOQATA “BESËLIDHJA” NË ROVERETO

Mësimi i Gjuhës Shqipe në emigrim ishte dhe është një nevojë e domosdoshme. E dimë tashmë të gjithë që një komb kur humbet gjuhën ka humbur gjithçka dhe nuk mund ta quajmë më komb. Në emigrim, integrimi është kaq i fortë dhe kaq i domosdoshëm, sa shumë herë gjuha mëmë mbetet në plan të dytë, gjë që nuk është aspak e drejtë….Duam apo nuk duam ne, çdo nënë kur përkëdhel fëmijën, i flet nga shpirti në gjuhën e saj. Pastaj kur fillon kopshti, shkolla…, për motive të ndryshme, përqëndrimi është në gjuhën e vendit pritës. Duke parë këto vështirësi dhe nga ana tjetër domosdoshmërinë dhe dëshirën për të ruajtur dhe trasmetuar brezit të ri gjuhën, kulturën dhe traditën tonë të bukur, shoqata “Besëlidhja”, me datën 7 Mars të vitit 2013 i krijoi mundësinë komunitetit shqiptar me banim në Rovereto dhe përreth, të ketë për fëmijët e tyre kursin e Gjuhës, Kulturës dhe Traditës Shqiptare. Kjo gjë u arrit me inisiativën e kryetarit dhe njëkohësisht mësuesit të parë z. Osman Parruca së bashku më mësuesen Nereida Xhakolli. Mësimi organizohej dhe vazhdon të organizohet edhe sot në ambientet e shoqatës dhe falas pa asnjë lloj detyrimi nga ana e prindërve. Për motive shëndeti largohen mësuesi Osman Parruca dhe një vit më vonë në Mars të vitit 2016 mësuesja Nereida Xhakolli. Në Prill të vitit 2016 disa anëtarë të shoqatës propozuan emrin tim si mësuese vullnetare, mision të cilin e mora me dt 30 Prill 2016 dhe vazhdoj ta ushtroj me shumë dashuri dhe pasion edhe sot. Ndërkohë në shkollë jepte mësim z.Esat Barjami i cili u largua në fund të vitit. Për vitin shkollor 2017-2018 shkollës sonë i bashkëngjitet mësuesja Erjona Belegu e cila tashmë jeton me familjen në SHBA. Me rritjen e numrit të nxënësve afrohen si mësimdhënëse në ndihmë të mësuëseve edhe tre prindër: Ertugela Dervishi, Merita Ujupi dhe Jonilda Dervishaj. Ertugela dhe Merita japin një ndihmë të madhe në mbarëvajtjen e shkollës. Merita largohet në vitin 2022, ndërsa Ertugela në vitin 2023. Mësuesja Jonilda Dervishaj e cila ka mbaruar studimet e larta në Itali, vazhdon të japë një kontribut të jashtëzakonshëm si mësuese vullnetare dhe njëkohësisht anëtare e këshillit dhe sekretare e shoqatës. Disa herë janë afruar mësues por për motive të ndryshme nuk kanë vazhduar gjatë. Numri i nxënësvë ka arritur edhe në 40 nxënës në një vit shkollor, por ka rënë edhe në 20 nxënës. Për vitin shkollor 2023-2024 kemi 25 nxënës të regjistruar. Gjatë periudhës së pandemisë COVID mësimi nuk është ndërprerë por ka vazhduar në Classroom dhe në Meet, platforma më të cilat punonte edhe shkolla publike në Itali. Aktualisht për vitin shkollor 2023-2024 jemi katër mësuese, Jonilda Dervishaj mbaruar studimet e larta në Trento Itali, Minire Ferati mbaruar studimet e larta Pedagogjike në Maqedoni, Shotë Zana mbaruar studimet e larta në Shqiperi në degët Gjuhë-Letërsi dhe Cikël i Ulët dhe unë. Mësimi zhvillohet çdo ditë të shtunë në ora 15 – 17. Por kur kemi një aktivitet apo duhet që fëmijët të jenë edhe gjatë javës, disponibiliteti është gjithmonë si nga ana e mësueseve ashtu edhe nga ana e prindërve dhe e fëmijëve. Fëmijët i kemi ndarë sipas grupmoshave dhe sipas aftësive komunikuese. Këtë vit kemi edhe grupin e parashkollorëve që lindi si ide për të ndihmuar prindërit që sjellin fëmijët më të rritur. Në këtë grup ndihmojnë shumë edhe ish nxënësja e shkollës sonë Alissa Shullazi se bashku me Anxhela Saliun të cilat me shumë pasion e dashuri, nëpërmjet lojës, vizatimit dhe muzikës ndihmojnë fëmijët e këtij grupi të mësojnë të flasin në gjuhën shqipe. Anxhela bëri edhe disa orë të praktikës mësimore si nxënëse e shkollës së mesme. Një ndihmesë mjaft e madhe për ne si mësuese dhe për nxënësit e jep edhe studentja Mirela Mhilli e cila studion në universitetin e Trentos dhe tek shoqata jonë është orientuar te kryejë një pjesë të praktikës mësimore.

KURRIKULA MËSIMORE, ORGANIZIMI I MËSIMIT SHQIP

Kurrikula që përdorim është kurrikula e mësimit plotësues të gjuhës shqipe dhe të kulturës shqiptare në diasporë dhe në mërgatë. Në bazë të kësaj kurrikule brenda një mësimi të vetëm nxënësi merr njohuri për letërsinë, artin, historinë, gjeografinë, kulturën dhe zakonet, si edhe fiton shprehi gjuhësore për të kuptuar dhe për të shprehur në mënyrë korrekte njohuritë që i propozohen. Nëpërmjet kësaj kurrikule ne mundemi ta organizojmë mësimin në kohë dhë në hapësira të ndryshmë. Këngë, vjersha, dramatizime për fëmijë, lojë, ekskursione etj… Në vitin shkollor në bazë të kurrikulës ne kemi në dispozicion 72 orë mësimi. Kurrikula është ë shtjelluar në 5 tematika kryesorë, ku për secilën tematikë sugjerohen edhe tema mësimore të ndryshme ku ne mundemi të përzgjedhim në bazë të nivelit të fëmijëve.

1- IDENTITËTI IM – Gradualisht flasim për identitetin kombëtar, për gjuhën dhe veçoritë e saj.

2- SHQIPTARËT NË HAPSIRË DHE KOHË – Nxënësi njihet me koordinatat dhe me hartën e vendosjes hapësinore të shqiptarëve ndër shekuj.

3- SHOQËRIA DHE KULTURA – nxënësit i jepen disa njohuri se si është ndërtuar shoqëria shqiptare që në kohën e ilirëve. Këtu përfshijmë: historinë, artin, muzikën, zakonet dhe traditat, trashëgiminë, monumentet e kulturës, parqet natyrore, vendet turistike etj….

4- NJË BOTË PËR TË GJITHË – Në këtë tematikë nxënësi përdor njohuritë e marra duke krahasuar historinë dhe kulturën shqiptare me historinë dhe kulturën e vendit ku jeton.

5- MËSIMI, PUNA, LOJA, KOHA E LIRË – Përmes kësaj tematike nxënësi njihet më mirë dhe më konkretisht me mësimin, shkollën, punën, lojën, kohën e lirë, pushimet në atdhe etj…. Gjithashtu përmes kësaj tematike nxënësi pasuron fjalorin dhe aftësohet për të bërë edhe krahasime me vendin ku jeton. Është normale që shumë herë hasen edhe vështirësi në trajtimin e temave të ndryshme për mungesë të bazës materiale, grupmoshave të ndryshme, niveleve të ndryshme Brenda një grupi etj etj….Gjithsesi ne si staf mësuesish kemi patur gjithmonë mbështetjen dhe përkrahjen e prindërve dhe të shoqatës ku bëjmë pjesë. Përfitoj nga rasti të falenderoj prindërit, ish kryetarin e shoqatës në kohën kur unë fillova si mësuese, z. Miltiadh Ziu dhe kryetarin aktual z. Dashamir Kërtusha për përkrahjen, mbështetjen dhe ndihmën që vazhdojnë të na japin në mbarëvajtjen e shkollës.

BASHKËPUNIMI ME KOMUNITETIN SHQIPTAR NË ROVERETO

Prindërit janë forca jonë në mbarëvajtjen e shkollës, janë baza e punës sonë. Prindërit i kemi gjithmonë përkrah në organizimin e festave, në mirëmbajtjen e ambienteve, në sigurimin e bazës materiale për ekskursionet mësimore që zhvillojmë, etj…. Kjo ndihmë, kjo përkrahje e bën më të lehtë punën tonë dhe motivon më shumë fëmijët të mësojnë dhe të marrin pjesë me kënaqësi në shkollë apo në aktivitete të ndryshme. Me ndihmën e prindërve disa herë janë organizuar ekskursione në natyrë, ku synimi kryesor ka qenë të afrohen fëmijët dhe të kutojnë se si piqet mishi ne zgarë, zarzavatet etj pa patur furrë me korent apo me gas, si bëhet byreku, si përgatiten perimet për tu ruajtur për një kohë të gjatë pa u prishur etj etj…. Pra fëmijët kanë mundësinë të mësojnë nëpërmjet praktikës dhe duke qenë vetë protagonistët kryësorë. Meritë të jashtëzakonshmë për këtë ka grupi i punë së shoqatës: Dashamir Kërtusha, Miltiadh Ziu, Gjovalin Gjergji, Luljeta Çereku, Jonilda Dervishaj, Ertugela Dervishi, Aida Sena dhe prindër të nxënësve në shkollën tonë, Olta, Bukra, Blendi, Arjani, Hajdija, Beqiri, Denada, Sandri, Doriana, Arbeni, Doruntina, Admiri etj.

THIRRJE PËR KOMUNITETIN SHQIPTAR

Dikush që e shikon nga larg këtë bashkëpunim , shoqatë – mësues – prindër – nxënës, mundet të thotë apo të mendojë se është humbje kohe, mundet të thotë apo të mendojë edhe një mijë e një gjëra të tjera, por unë e them me bindje se nuk ka investim më të vlefshëm në jetë se të investosh për të ardhmen e fëmijës tënd, për të ardhmen e kombit tënd, dhe, e ardhmja e kombit tonë janë fëmijët, këta filiza të njomë të cilët pa patur asnjë faj po rriten larg atdheut të tyre, larg kushërinjve dhe të afërmve të tyre. Ndaj të dashur bashkatdhetarë që jetoni në emigrim, bashkohuni, bashkëpunoni për të ardhmen e fëmijëve tanë, për të ardhmen e kombit tonë. Është e drejta e çdo fëmije të lindur dhe të rritur në emigrim të dijë të flasë dhe të shkruajë, të njohë zakonet dhe traditat e kombit të tij ashtu si të gjithë bashkëmoshatarët e tij të cilët jetojnë në Shqipëri. Një komunitet sa më i lidhur të jetë mes bashkatdhëtarësh aq më i fortë dhe i sigurtë do të jetë edhe pse në dhe të huaj, gjithashtu edhe integrimi bëhet më i lehtë dhe pa shumë vështirësi duke qenë të bashkuar. Ne kemi shembullin më të mirë për tu ndjekur ARBËRESHËT tanë, të cilët ndër shekuj janë integruar më së miri por kurrë nuk kanë harruar apo lënë pas dore gjuhën, traditat dhe kulturën e atdheut tonë të dashur. Emigrimi ka ekzistuar dhe do të ekzistojë, por, duke qenë të bashkuar ne respektojmë veten tonë, respektojmë vendin nga kemi ardhur, kështu edhe vendi ku jetojmë e ka më të lehtë të respektojë dhe të identifikojë ne si një komunitet të bashkur dhe të vetë identifikuar me punë dhe me sakrificë. Shoqata “Besëlidhja” në Rovereto mirëpret në radhët e saj çdo individ apo familje që ka në zemër dashurinë për atdheun e tij dhe dëshirën e mirë për tu identifikuar me emrin më të bukur Shqiptar, cdo individ apo familje që ka dëshirë të kontribuojë sa do pak për komunitetin e tij për vëllezërit e tij bashkatdhetar, për të qenë të bashkuar, për të ruajtur dhe trasmetuar brezave të rinj, gjuhën, kulturën dhe traditën e bukur shqiptare, dashurinë për Shqipërinë tone te bukur dhe me shumë vlera. Përfitoj nga rasti të informoj komunitetin shqiptar me banim në Rovereto dhe përreth: Shoqata “Besëlidhja” mirëpret të gjithë bashkatdhetarët në ambientet e saj në rrugën “MOZART” nr.5, Rovereto TN. Për informacione mund të kontaktoni në numrat e telefonit: 00393208068719 dhe 00393271303858. Çdo ndihmë e juaja sado e vogël të jetë është një investim i rëndësishëm për të ardhmen e komunitetit tonë që jeton në Rovereto, është një investim me shumë vlerë për të ardhmen e fëmijëve tanë që po rriten në emigrim, larg atdheut të tyre të dashur, larg kushërinjve apo familjarëve të tyre.

MËSIMI I GJUHËS SHQIPE SI FORMË E RUAJTJES SË IDENTITETIT KOMBËTAR

Të gjithë e dimë se një ndër simbolet më të rëndësishme të një kombi është gjuha, e dimë gjithashtu se duke jetuar në dhe të huaj nuk është aspak e lehtë por jo e pamundur të ruhet dhe të trashëgohet ndër breza gjuha, kultura dhe tradita Unë si prind por edhe si mësuese e them me bindje se fëmijët shqiptarë që ndjekin së bashku kursin e gjuhës shqipe dhe që janë në vazhdimisht në kontakt me bashkëmoshatarë të tyre me të cilët flasin të njëjtën gjuhë e kanë shumë herë më të lehtë të mësojnë gjuhën shqipe, por edhe traditën, kulturën. Fëmija që ndjek kursin e gjuhës shqipe jo vetëm që mëson gjuhën por edhe muzikën, artin, traditën dhe kulturën shqiptare. Është bukur kur fëmijët vijnë nga qytete të ndryshme. Duke sjellë në klasë informacione të zonave të ndryshme, ata e kanë mundësinë të mësojnë dhe të shkëmbejnë informacione për Shqipërinë, Kosovën apo Maqëdoninë dhe për qytete të ndryshme nga vijnë. Sa më shumë mësojnë për atdheun e tyre, aq më të sigurt dhe krenarë ndihen në vendin ku jetojnë. Fëmija mëson se ka edhe ai një identitet, ka një histori dhe nuk është thjesht një fëmijë emigrant i lindur në Itali, por, është fëmijë shqiptar me gjuhë, traditë dhe kulturë ndër më të lashtat në botë. Duke u identifikuar si shqiptar që në fëmijëri gjithmonë rritet dashuria dhe dëshira për të njohur akoma më shumë vendin e të parëve të tij, dhe, pse jo, mund të kthehet dhe të kontribuojë për atdheun e tij.

SHOQËRIA ITALIANE NË ROVERETO E MIRËPRET DHE E PËRKRAH MËSIMIN E GJUHËS SHQIPE

Populli italian është popull artdashës dhe me kulturë. Për këtë, them me bindje se shoqëria italiane në Rovereto e mirëpret dhe e përkrah mësimin e gjuhës shqipe. Gjithmonë kemi patur dhe vazhdojmë të kemi mbështetjen e shoqërisë italiane, në gjetjen dhe shfrytëzimin e ambienteve të ndryshme për mësimdhënie. Bashkëpunimi me autoritetet vendase ka qenë mjaft frutdhënës në mbarëvajtjen e shoqatës dhe të shkollës. Shumë herë janë të pranishëm në takimet dhe në festat tona. Gjithmonë na presin dhe na ndihmojnë në probleme apo vështirësi të ndryshme. Këtu vlen për tu përmendur dhe për tu falenderuar nga ana jonë si komunitet, kryetarja e komunës në Rovereto, znj Giulia Robol e cila gjithmonë ka qenë e pranishme jo vetëm fizikisht por edhe me ndihmën e madhe që na ka dhënë me sigurimin e ambienteve për shkollën dhe për shoqatën. Me dt 20 Prill të këtij viti, shoqata jonë festoi inagurimin e selisë së re dhe 16 vjetorin e krijimit. Bashkëpunim me shumë vlera ka qenë dhe vazhdon të jetë bashkëpunimi me dy konsullatat tona në Milano (Shqipëri dhe Kosovë), me Qendrën e Botimeve për Diasporën, me FNAI (Federata Kombëtare e Shoqatave Shqiptare në Itali), me Lidhjen e Mësuesve Shqiptarë në Itali dhe së fundmi por jo me më pak rëndësi, me Lidhjen e Shkollave Shqipe në Itali. Dëshiroj të përshëndes dhe të falenderoj në emrin tim personal por edhe në emër të të gjithë grupit, oficeren e diasporës pranë Konsullatës së Përgjithshme të Republikës së Shqipërisë në Milano znj. Luljeta Çobanaj, Konsullin e Pergjithshëm të Kosovës z. Diamant Kastrati dhe kryetarin e Lidhjes së Shkollave Shqipe në Itali z. Dritan Mashi, për mbështetjen dhe ndihmën e madhe që na kanë dhënë me prezencën e tyre në festat dhe takimet tona dhe jo vetëm…Edhe bashkëpunimi me shoqatat shqiptare ka qenë mjaft i mirë dhe me vlera. Mundem të përmend shoqatën “AssoAlbania” në Asti, Piemonte ku ndër shkollat e tjera edhe ne ishim pjesëmarrës në konkursin e diturisë, Shoqata “Shqipet” me kryetar Klaudio Findiku kemi bashkëpunuar për aktivitete të ndryshme. Klaudio ka qenë një ndihmë mjaft e madhe edhe për ne si shoqatë. Kemi mardhënie shumë të mira me LSHASHI (Lidhja e Shkrimtarëve dhe Artistëve Shqiptarë në Itali), e cila nxit dhe stimulon fëmijët në recitime në gjuhën shqipe, nëpërmjet konkursit të poezisë. Kemi bashkëpunim dhe shkëmbim eksperiencash me shoqatën “Nënë Tereza” në Trento, shkollën “Artur Lleshi” në Trento dhe Bolzano. me shkollën shqipe “Gjergj Fishta” në Levico Terme. Bashkëpunojmë me Associazzione “Acquila Albanese” në Arco, me shoqatën “Rinia” në Riva Del Garda, me shoqatën dhe shkollën shqipe “Zëri i Atdheut” në Montebelluno etj

MËSIMI PËRMES TEKNOLOGJISË, VËSHTIRËSITË NË MËSIMDHËNIE ME FËMIJËT MË DY GJUHËSI

Vështirësitë në mësimdhënie me fëmijët me dy gjuhësi janë jo të pakta. Ne si mësues për të lehtësuar të kuptuarit nga fëmijët shumë herë përdorim të dy gjuhët, por shikojmë që nga ana tjetër fëmijët mësojnë shpejt. Ndihmë e madhe për këtë janë edhe prindërit të cilët në shtëpi flasin me fëmijët në gjuhën shqipe. Në klasë përdorim video projektorin por pa lënë pas dore dërrasën dhe fletoret për të shkruar. Falë Qendrës së Botimeve për Diasporën dhe aplikacionit Albas e-libër kemi edhe librin Gjuha Shqipe dhë kultura shqiptare në variantin material (liber) dhe digjital, në mënyrë të tillë që nxënësit çfarë shikojnë dhe lexojnë në libër e dëgjojnë dhe e komentojnë të gjithë së bashku nëpërmjet aplikimit digjital. Njëkohësisht përdorim edhe aplikime të ndryshme si: Schoolme Education, WordWoll, G-Suite For Education, Kahoot etj, aplikacione të cilat janë të pasura me video, rebuse, lojra, pyetësorë etj…. Këto aplikacione e bëjnë më të lehtë mësimdhënien nga ana jonë si mësues dhe mësimnxënien dhe të kuptuarit nga fëmijët.

EFEKTI QË KA PASUR TE FËMIJËT NË RRITJEN E NDJENJËS PATRIOTIKE MËSIMI I GJUHËS SHQIPE

Shihet qartë që fëmijët që ndjekin shkollën për mësimin e gjuhës shqipe janë më të prirur në ruajtjen dhe përdorimin e simboleve, kulturës dhe traditave të kombit tonë. Këta filiza të bukur me shumë dashuri shpalosin flamurin tonë nëpër festat tona por edhe në festa italiane, me shumë dashuri mësojnë vjershat dhe këngët popullore, me shumë dashuri, përkushtim dhe vullnet mësojnë vallet tona të bukura. Këtë vit me fëmijët e shkollës është krijuar edhe grupi i valleve, ku një ndihmë shumë të madhe e jep edhe ish nxënësja e kësaj shkolle, tani edhe valltare e grupit të të rriturve, Alissa Shullazi, e cila punon me shumë fantazi, passion dhe dashuri. Alissa që e vogël me shumë dëshirë këndonte, vallzonte dhe recitonte në gjuhën shqipe, ka qënë gjithmonë një ndër nxënëset më të mira dhe më të përkushtuara. Tani Alissa është koreografe e grupit të fëmijëve dhe soliste në grupin e valleve për të rritur.

KUSH ËSHTË MËSUESJA DILA RRAPI ?

Jam Dila Rrapi, vij nga qyteti i Rrëshenit. Kam mbaruar studimet e larta në universitetin “Luigj Gurakuqi” në Shkodër, në Fakultetin e Shkencave të Edukimit, dega mësuesi për Ciklin e Ulët. Për rreth 10 vite kam punuar si mësuese informatike në gjimnazet e qyteteve Rrëshen – Rubik, mësuese në shkollën e mesme profesionale “Shën Jozefi Punëtor” në Rrëshen dhe si instruktore kompjuteri me anë të kurseve private për fëmijë dhe të rritur për qytetin e Rrëshenit dhe të zonave përreth ( pjesë e Qendrës Didaktike “IRISOFT”, me qendër në Tiranë, ku jepej edhe provimi për certifikimin ). Jam ndier e vlerësuar në të shumtën e rasteve nga rezultatet e nxënësve dhe të personave që kryenin kursin pranë qendrë që drejtoja në Rrëshen. Jam vlerësuar shumë nga dy profesorët e mi të Qendrës Didaktike “IRISOFT”, Genci Brahimaj dhe Esmeralda Tasho të cilët i falenderoj pa masë per ndihmën, përkrahjen, mbështetjen dhe kurajon që më kanë dhënë gjithmonë. Për motive familjare, kam emigruar në vitin 2008 në Rovereto TN ku vazhdoj të jetoj me familjen edhe sot. Me dt 30 Prill të vitit 2016 kam patur fatin të jap orën e parë të mësimit me nxënësit e kursit të gjuhës shqipe pranë shoqatës “Besëlidhja” në Rovereto TN. Pas një shkëputje prej shumë vitesh nga arsimi, ka qenë shumë emocionues rikthimi në ëndrrën time të realizuar me mjaft mund e sakrificë në vendin e lindjes, në mësimdhënie. Nuk ka gjë më të bukur për një mësues se sa te jetë i rrethuar nga zërat e ëmbël të fëmijëve. Cicërimat e dallëndysheve në klasë janë vetë jeta e mësuesit, për këtë falenderoj shumë të gjithë prindërit të cilët më kanë mbështetur, ndihmuar, përkrahur në misionin tim të bukur, falenderoj shumë prindërit të cilët prej 8 vitesh vazhdojnë të më besojnë fëmijët e tyre ketu ne Rovereto. Bashkëpunimi me prindërit ka qenë forca më e madhe për të ruajtur gjuhën shqipe, kulturën dhe traditën tonë të bukur Falenderoj shoqatën “Beselidhja” e cila më ka vlerësuar me stimuj të ndryshëm mirënjohjeje, jo vetëm kaq, por më ka mbështetur dhe ndihmuar në çdo hap të ecurisë së shkollës, të realizimit të programeve, të sigurimit të bazës materiale dhe të organizimit të ekskursioneve të ndryshme. Falenderoj edhe koleget e mia të cilat për 8 vite radhazi kanë qenë dhe vazhdojnë të jenë forcë e madhe bashkëpunimi për të kontribuar së bashku në ruajtjen dhe trasmetimin e gjuhës, kulturës dhe traditës tonë të bukur. Së fundmi, por jo të fundit nga dashuria dhe respekti që kam për ta, dëshiroj të falenderoj me zemër kolegët e mi, Esmeralda Sadiku në shkollën “Artur Lleshi” në Bolzano, Eleni Spahiu në Merano, Irena Vuka dhe Dritan Mashi në shkollën “Gjergj Fishta” në Levico Terme TN, për mbështetjen, përkrahjen dhe ndihmën e madhe si nga ana profesionale, morale, por edhe për shkëmbimin e eksperiencave dhe bashkëpunimin mes kolegësh dhe shkollash. Faleminderit edhe ju i nderuar z. Sokol për intervistën, për respektin dhe durimin që keni treguar në drejtimin tim. Me respekt Dila Rrapi mësuese vullnetare pranë shoqatës “Besëlidhja” Rovereto TN, Itali.