Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Archives for September 2024

MIKEL KOLIQI ( 29 SHTATOR 1902 – 28 JANAR 1997)

by

Saimir Kadiu/

Duke kujtuar Mikel Koliqin, Kardinalin e parë shqiptar në përvjetorin # 122 të lindjes, njeriun që u “dekorua” nga diktatura me 21 vjet burg dhe 21 vjet internim…

Më 26 nëntor 1994, në sallën “Paolo IV”, kryesuar nga Papa Gjon Pali I Dytë, u mblodh Konçistori, për emërimin e kardinalëve të rinj, ndërsa të nesërmen, në Bazilikën e Shën Pjetrit u zhvillua ceremonia e dytë, gjatë së cilës, të emëruarit merrnin unazën e kardinalit.

Gjatë ceremonisë, kardinalët e rinj iu gunjëzuan Papës. Dom Mikelin nuk e linte mosha ( 92 vjec) e shëndeti, kështu që qëndroi i ulur në karrige dhe Papa do ta bekonte.

Por në atë moment do të ndodhte diçka e papritur; për herë të parë në historinë 2000 vjeçare të Kishës, një Papë u gjunjëzua para një Kardinali !!!

Me 28 nëntor 1994, Papa e priti në audiencë Kardinalin dhe njerëzit e tij. Mediat botërore i kushtuan vëmendje të veçantë emërtimit kardinal të Dom Mikelit, jo vetëm si kardinal i parë nga Shqipëria, por edhe si 92 vjeçar.

Por Dom Mikeli qëndroi gjithnjë i njëjti person, me thjeshtësinë e njeriut të madh, që e karakterizoi gjithë jetën. Ai tha: “Papa më ka zgjedhur mua për kardinal se isha më i moshuari” dhe “titullin e kardinalit e ka marrë gjithë Shqipëria.”

Per fatin e tij te keq dhe per turpin tone kombetar, ky njeri i perendise, kardinali i pare shqiptar, duke filluar nga viti 1945, kaloi 4 dekada te tera ne burgjet dhe internimet e diktatures per te vetmin “mekat” qe besonte ne zot dhe qe nuk besonte ne parajsen e premtuar ne toke te komunisteve.

Pervec kesaj ai ishte edhe vellai i madh i shkrimtarit dhe intelektualit te madh Ernest Koliqi…. Kaq mjaftonte qe studenti i shkelqyer i seminarit ” Corso di Venezia” te Milanos, kompozitori i talentuar dhe patrioti i madh shkodran, te fillonte zbritjen ne rrathet e ferrit komunist.

Këtë figurë shembullore kishtare e kombëtare po e kujtojmë me fjalët e imzot Klaudio Maria Çelit, ish Kryetar i Këshillit Papnor të Komunikimeve Shoqërore, i cili, si përfaqësues i Selisë së Shenjtë, gjatë vizitës zyrtare në Shqipëri në vitin 1991 e pati njohur e takuar në Shkodër dom Mikel Koliqin. Rasti qe një ndër takimet e para që përfaqësuesit e Vatikanit takonin popullin dhe klerin e persekutuar, që posa kishin dal nga dimri egër i diktaturës ateiste të komunizmit.

Ja si e kujtoi Imzot Çeli, vetëm dy ditë më parë, në sa përshkruante Meshën e kremtuar në Katedralen e Shkodrës, më 21 mars 1991:

“Sapo e kishim filluar Meshën, kur hyri në Kishë monsinjor Koliqi. Ishte vikari i përgjithshëm, që kishte shpëtuar gjallë nga persekutimi: fizikisht i shkatërruar, por tmerrësisht i gjallë e i fuqishëm në shpirt.

Hyri në Kishë i mbajtur për krahësh nga dy të rinj. Figurë interesante, emocionuese. Madje fjala interesante nuk mjafton për të shprehur atë që ndjemë të gjithë atë çast, sepse ishte një pamje e papërshkrueshme.

Më tha: “Unë nuk dal ma prej shtëpie, por kur më thanë se ju jeni këtu, e ndjeva për detyrë të isha i pranishëm, në një çast kaq të pritur, kur përfaqësuesi i Papës asht mes nesh!

Fillova homelinë. E kujtoj akoma, sepse më delte nga zemra, pa pasur nevojë fare për përgatitje. E, me që ishte data 21 mars, shqiptova fjalët: “Dimri po shkon! Sot fillon pranvera!”.

Nga të gjithë për të gjithë*

by

Flamur VEZAJ/

Kjo është motoja me të cilën *Albanian’s Fighting Cancer* mblodhi së bashku komunitetin shqiptar të Massachusetts në një mbrëmje gala të organizuar në “New England Conservatory”, ku për më shumë se dy orë, në sallën “Jordan Hall” të këtij institucioni të rëndësishëm dhe historik të Bostonit, interpretoi tenori i famshëm shqiptar nga Kosova, Rame Lahaj, i shoqëruar nga kompozitori dhe pianisti Genc Tukiçi.

Pikërisht në këtë mbrëmje të bukur shqiptare në mes të Bostonit dhe nën tingujt e pianos së mjeshtrit Tukiçi dhe zërit virtuoz të tenorit Lahaj, organizata me misionin e saj fisnik *Albanian’s Fighting Cancer* festoi 5-vjetorin e saj!

Në emër të *AFC*, në skenën e bukur të Jordan Hall foli presidentja dhe një nga themelueset e kësaj organizate të rëndësishme për komunitetin shqiptar, znj. Roberta Panariti. Ajo kujtoi qëllimin e krijimit të *AFC* dhe renditi punën e palodhur të gjithë bordit drejtues në misionin e tyre fisnik për të ndërgjegjësuar komunitetin shqiptar në parandalimin dhe ndihmën ndaj të prekurve nga sëmundjet kancerogjene. Sipas znj. Panariti, *AFC* prej 5 vitesh, me ndihmën e komunitetit shqiptar të cilët kanë kontribuar me dhurimet e tyre, jo vetëm ka ndihmuar pjesëtarë të komunitetit për të përballuar shpenzimet për trajtimin e sëmundjeve kancerogjene, por ka ndërtuar dhe ndihma spitalore në Kosovë dhe Shqipëri. Ajo theksoi se e gjithë puna e bordit të *AFC* është vullnetare, duke i bërë thirrje komunitetit që të vazhdojë të dhurojë për *AFC*, pasi çdo fond dhe qindarkë do të shkojë për njerëzit në nevojë, këtu në SHBA, Kosovë dhe Shqipëri!

Për të përshëndetur këtë event të rëndësishëm, tashmë të organizuar çdo vit nga *AFC* në skenën e famshme të Jordan Hall, u ftuan drejtues të organizatave të rëndësishme në Boston dhe më gjerë. Në emër të fondacionit “Kosloski Family” foli znj. Fotoni Allteni/Kosloski, e cila vlerësoi lart punën e *AFC* ndër vite. Z. Sokol Lushollari foli në emër të *MassBesa*, duke premtuar vazhdimin e bashkëpunimit me *AFC*! Ndërsa në emër të *Vatrës*, dega në Boston, që ishin edhe promotorë të këtij eventi, foli kryetari, Z. Mentor Maksutaj. Ndër të tjera, ai kujtoi se Fan Noli, një nga themeluesit e *VATRA-s*, diplomoi 86 vite më parë në këtë institucion të rëndësishëm të muzikës në Boston, siç është *New England Conservatory*. “Ne sot, tha z. Maksutaj, jemi bashkuar të gjithë këtu pranë *AFC* për të dhënë ndihmën tonë, sado të vogël, para kësaj organizate me mision fisnik që për 5 vite ka ndihmuar dhe vazhdon të ndihmojë njerëzit e komunitetit tonë të ndërgjegjësohen dhe të luftojnë sëmundjet kancerogjene. E ne si *VATRA* do të vazhdojmë të bashkëpunojmë ngushtësisht për të gjitha projektet në vazhdim!”

Skena e sallës Jordan Hall në Boston më pas vazhdoi me meloditë e pianos të luajtura nga kompozitori i famshëm shqiptar Genc Tukiçi, që shoqërohej nga tenori Rame Lahaj me zërin e tij virtuoz!

Në një repertor të zgjedhur me kujdes, tenori Lahaj disa herë ngrohu sallën e mbushur me shqiptarë, të cilët e shoqëronin me këngë të kompozuara nga Çesk Zadeja, si “O ju male”, apo kompozime të bukura shqiptare si “Moj e bukura more”, “Me ka shku mendja me u feju”, “Kroi i fshatit tonë” e shumë të tjera. Nuk munguan kompozimet e italianëve të famshëm si Giacomo Puccini dhe Giuseppe Verdi, apo ato të kompozitorit spanjoll Pablo Sorozábal. Të dy së bashku, Lahaj dhe Tukiçi, ndezën sallën disa herë me shoqërimin e këngëve të tyre!

Në fund të koncertit, vetë tenori Rame Lahaj vlerësoi lart punën e *AFC* dhe shprehu falënderime për ftesën! Ai tha se ndihet i nderuar që është në Boston, në këtë sallë të bukur të “Jordan Hall” të *New England Conservatory*, dhe do të jetë i pranishëm sa herë të ftohet për kauza të tilla të rëndësishme për jetën! Edhe pianisti Genc Tukiçi vlerësoi shumë punën e *AFC* dhe tha se me dëshirë të madhe do të pranonte të bëhej edhe qytetar i Bostonit, që të mos largohej nga ky komunitet i shkëlqyer!

Në fund, eventi u mbyll nga Dr. Agim Aliaj, anëtar i bordit të *AFC*, me fjalët e bukura: “Në emër të shqipes u mblodhëm bashkë, në emër të shqipes do të jemi të bashkuar, dhe në emër të shqipes do të vazhdojmë misionin e *AFC* me moton ‘Nga të gjithë për të gjithë!'”

Vatra President Elmi Berisha Welcomes Balla Brothers to Vatra as Goodwill Ambassadors

by

Rafaela Prifti/

Today Vatra President Elmi Berisha was with Albanian brothers Arnold and Artan Balla, the shining acrobatic duo, who are the newest members to join Vatra.

Vatra President Elmi Berisha congratulated them on their professional achievements. “It is wonderful to encourage such talents representing Albania in the US and around the world,” he said. Vatra appreciates the struggles of the young Albanians while continuously reassures them of the opportunities that are afforded to them here. Balla brothers, for their part, appreciate the historic role of Vatra in the Albanian American community. As new members, the distinguished duo is excited to be part of Vatra’s efforts to advance the national interests. Today, the Balla brothers are appointed Goodwill Ambassadors of the Pan Albanian Federation of America Vatra to promote the ideals that guide Vatra as a recognizable organization in the US and around the globe.

Balla brothers delighted America Got Talent judges as well as the audience in Season 17. In 2022, at the invitation of the show’s producers, Balla brothers had traveled from Albania in what promised to be a career-defining moment for the young athletes.

KRYEMINISTRI I KOSOVËS ALBIN KURTI U TAKUA NË NEW YORK ME ORGANIZATAT SHQIPTARE TË AMERIKËS

by

Sokol Paja/

New York, 28 shtator 2024 – Kryeminstri i Republikës së Kosovës z.Albin Kurti zhvilloi një bashkëbisedim me organizatat atdhetare, shoqatat patriotike, aktivistët, mediat dhe liderët e komunitetit shqiptar në New York, New Jersey, Philadelphia, Boston etj. Kryeministri Kurti shoqërohej nga zv.Kryeministrja dhe Ministrja e Punëve të Jashtme dhe Diasporës znj. Donika Gërvalla Schwarz, Zëvendësministrja znj.Liza Gashi dhe Ambasador Blerim Reka. Në fjalën e mirëseardhjes z.Mark Gjonaj renditi kronologjikisht krimin dhe genocidin serb në Kosovë, reformat në shtetin e Kosovës nën drejtimin e qeverisë Kurti, sfidat për shtetin e Kosovës dhe vlerësoi lidershipin e kryeministrit Albin Kurti. Në fjalën e tij kryeministri Albin Kurti vlerësoi mërgatën shqiptare të Amerikës si ambasadorë të kombit shqiptar dhe veçoi rolin e kontributin e Federatës Vatra si prushi i gjallë i patriotizmës e atdhetarizmit në Amerikë.

Kurti gjatë fjalës së tij nënvizoi Nolin e Konicën si ideatorë shpirtërorë të lëvizjes së fuqishme politike e kulturore të mërgatës shqiptare në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Kurti shprehu mirënjohjen për senatorë e kongresistë amerikanë që ndërkombëtarizuan çështjen e Kosovës në institucionet amerikane dhe referoi para të pranishmëve arritjet e sfidat e qeverisë e shtetit për mbrojtje e siguri, punësim, edukim, zhvillim ekonomik e luftë kundër krimit e korrupsionit. Z. Kurti u ndal specifikisht te puna e qeverisë për sundim të ligjit në veri të Kosovës që konsiston në mbylljen e 35 rrugëve ilegale të krimit të organizuar. Kryeministri Kurti citoi institucionet ndërkombëtare me reputacion global që kanë shënuar arritjet shtetërore e institucionale të Republikës së Kosovës duke rritur imazhin e saj në arenën ndërkombëtare. Kryeministri Kurti vlerësoi talentet shqiptare në mërgatë si një pasuri e krenari kombëtare dhe bëri thirrje publike që të kthehen për të kontribuar në Kosovë si kapacitete intelektuale, profesionale dhe ekonomike. Kurti përgjatë fjalës së tij nënvizoi reformat shtetërore dhe ekonomike për transformim rrënjësor në përballje me sfidat e integrimit evropian.

Kurti tha se Amerika është aleati, bashkëpunëtori dhe miku i pa ndashëm i Kosovës me bashkëpunim të ngushtë në fushën e diplomacisë dhe sigurisë kombëtare. Kurti tha se për vlera, qëllime, interesa e parime nuk kemi asnjë dallim me Amerikën, në strategji po. Ministrja e Punëve të Jashtme dhe Diasporës znj. Donika Gërvalla Schwarz në fjalën e saj u ndal te roli i jashtëzakonshëm i mërgatës dhe kontributi i saj i pa ndalur për Kosovën.

Nga Federata Pan-Shqiptare e Amerikës Vatra morën pjesë në takim Sekretari i Vatrës Dr. Pashko Camaj, anëtari i kryesisë Ilir Cubi, anëtari i këshillit Dritan Haxhia e vatranë të tjerë që kontribuojnë shpirtërisht e materialisht për Vatrën, komunitetin dhe kombin shqiptar në mërgatën e Amerikës. Në fund të takimit përfaqësuesit e organizatave patriotike pyetën delegacionin qeveritar rreth çështjeve shtetërore, shoqërore, administrative e komunitare, ndërsa editori i Diellit e pyeti kryeministrin rreth strategjisë së qeverisë së Kosovës për rritjen e njohjeje të pavarësisë së Kosovës nga shtetet ndërkombëtare.

Ordination of Fr. Juxhin (Shkurti) and visit of Fr. Grigori from the Orthodox Church of Albania

by

Rafaela Prifti/

On Sunday the first liturgy by the newly ordained priest of the diocese Father Juxhin (Shkurti) was held at St. Nicholas Albanian Orthodox Church in New York. The day before His Grace, Bishop Nikodhim of Boston and the Albanian Orthodox Archdiocese in America ordained him to priesthood.

During the deaconate, Eugene has assisted with liturgies for the past three years while attending St. Vladimir Orthodox Theological Seminary. Following the ordination, on September 22, Father Eugene serviced his first liturgy at St. Nicholas. The church was honored to have Father Grigori Pelushi, a visiting dignitary from the Orthodox Church in Albania. He is Secretary of the Holy Synod of the Orthodox Church of Albania and chair of Radio Ngjallja – Resurrection Radio – a local Albanian radio station with 24 hours broadcast of mostly religious programming since 2001.

From September 19 to 21, the Albanian Archdiocese annual assembly led by Bishop Nikodhim was held at the Albanian Orthodox Church of Saint Peter and Saint Paul in Philadelphia. At the invitation of the Right Reverend Bishop Nikodhim, Father Grigori attended the gathering and gave a presentation.

During his stay, Fr. Grigori is visiting several parishes of the Albanian Archdiocese in America including Boston, Trumbull, New York, Worcester as well as the theological seminary of Holy Cross and St. Vladimir.

Bishop Nikodhim has welcomed the cooperation with the Orthodox Church of Albania particularly in the media field and in future joint events designed to educate and forge friendships among the youth.

Photos Courtesy of Father Grigori Pelushi