dgreca – Page 1295 – Dielli

DON ANTON KҪIRA DHE ROLI I TIJ NЁ BASHKЁJETESЁN FETARE

August 28, 2018 by dgreca

“Ёshtё marrёzi tё kёrkohet nga ministrat e kultit qё tё mos trazohen me gjёrat e kёsaj bote, sepse detyra e tyre pёrfshin tё gjithё njeriun.”- SELDEN (1584 – 1654), shkrimtar anglez/

Nga Eugjen Merlika/ Nё historinё shqiptare roli i meshtarёve katolikё, duke filluar nga Meskoha e Arbёrit e deri nё shekullin e njёzetё, ka qёnё gjithnji e njё rёndёsie tё dorёs sё parё. Pёr vetё formimin e tyre intelektual e kulturor klerikёt thirreshin nё oborret princore, kryesisht pёr tё trajtuar marrёdhёniet mes shteteve e ndёrmjet principatave, pra ishin si funksionarё tё ngarkuar me detyrёn e pёrfaqёsuesve tё politikёs sё jashtёme. Edhe Skёnderbeu, nё organizimin e tij shtetёror kёrkoi bashkёpunimin e meshtarёve katolikё pёr tё zhvilluar, nёpёrmjet tyre, lidhjet me shtetet fqinje, t’afёrt e tё largёt, si Mretёritё e Napolit apo tё Hungarisё, Selia e Shenjtё apo Republikat e Venedikut e tё Raguzёs. Por klerikёt katolikё, shpesh herё, ishin dhe ndёrmjetёs mes tij dhe princёrve shqiptarё, sidomos kur marrёdhёniet me ta bёheshin problematike pёr arsye tё ndryshme.

Mё vonё ipeshkvijtё u bёnё pёrfaqёsuesit mё nё zё tё kulturёs arbёrore, tё vetmit qё i dhanё asaj shtat e brendi, nёpёrmjet lёvrimit tё gjuhёs nё pёrkthimet e Ungjijve, veprat e vetme tё njohura e tё trashёguara nga shekujt e gjatё tё pushtimit osman. Duke mbajtur parasysh faktin se pushtuesit, gjatё gjithё kohёs sё sundimit tё tyre, nuk lejuan hapjen e asnjё shkolle shqipe, kuptohet se sa i madh e i dobishёm ka qёnё roli i Kishёs nё ruajtjen e identitetit arbёr e shqiptar n’ata shekuj. Edhe dy shekujt e fundit do t’i rezervonin klerit katolik njё rol po aq tё rёndёsishёm nё arsimimin e kulturimin e shqiptarёve, rol qё do tё shtrihej deri nё ndёrtimin e institucioneve tё shtetformimit e vёnien e tyre nё rrugёn e zhvillimit bashkёkohor.

Nё kёtё hulli historike e shoqёrore mё duket se hyn edhe don Anton Kçira, njё nga meshtarёt mё tё pёrkushtuar, mё tё vlerёsuar, por edhe mё tё pёrfolur tё kishёs shqiptare bashkёkohore. Veprimtaria e tij e gjithanёshme shpesh kalon caqet e jetёs sё meshtarit. Veçantitё e dukurive tё botёs shqipfolёse, sidomos nё tridhjetё vitet e fundit, me zhvillimet e tyre tё papёrfytyrueshme pёr pjesёn dёrmuese tё shekullit tё shkuar, pёrligjёsojnё plotёsisht aktivizmin e priftit kosovar, madje e nxjerrin atё nё ballё tё kёrkesave pёr pohimin e domosdoshmёrive jo vetёm fetare e shpirtёrore tё shqiptarёve, kudo qё ndodhen , kryesisht nё diasporё.

Formimi i thellё katolik dhe atdhetar, shpirti i nisjativёs, pёrvoja e ballafaqimit me tё keqen njerёzore tё mishёruar nё komunizmin qё pushtoi trojet shqiptare, qё nё fёmijёri e ndёrgjegjёsuan gjakovarin e ri pёr misionin e tij.

“Gjatё fёmijёrisё sime, arrita tё pёrjetoj tmerre edhe mё tё hatashme se ato tё Luftёs sё II Botёrore. Kur bolshevikёt morёn pushtetin, isha dёshmitar i persekutimeve mё tё pamёshirshme tё intelektualёve si edhe qytetarёve dhe katundarёve tё thjeshtё qё s’pushuan pёr dekada me rradhё sidomos mbi popullin shqiptar. Kam pёrjetuar pamjet mё tё trishtueshme si fёmijё, kur shikoja me sytё e mi pushkatime gjatё ditёs e sidomos kufomat e burrave mё tё zgjedhur qё agjёsoheshin natёn, shumica pa asnjё lloj gjyqi nё brigjet e lumit Erenik….” Kёshtu do t’i rrёfehej shumё vite mё vonё don Antoni gazetares Ana Tirana pёr revistёn “Ora shqiptare”. Ai ishte mjedisi rrёnqethёs nё tё cilin u rrit meshtari i ardhshёm, i dhjeti fёmijё i njё atdhetari intelektual qё, pёr t’i shpёtuar pёrndjekjeve komuniste serbe nё Kosovёn e ripushtuar nga Serbia mbas katёr vitesh bashkimi me Dheun amё, shkon nё Shkup, nё republikёn e Maqedonisё. Aty Antoni vazhdoi shkollat deri nё pёrfundimin e Fakultetit tё Filozofisё e Teologjisё nё Pazin tё Istrias dalmate. Fёminia pёr tre vjet e gjysmё pa baba, pёrballja pothuaj e pёrditёshme me krimin komunist tё viteve tё para tё mbasluftёs, kanё lёnё gjurmёt e tyre tё pashlyeshme nё formimin e djaloshit qё shquhet pёr gjykimin e tij objektiv e tё pavarur, tё cilin ai e ruan me fanatizёm gjatё gjithё jetёs sё tij.

Me vullnet e dёshirё tё madhe pёr dije ai studjoi me zell e ngulmim deri sa u shugurua prift, pёr t’i shёrbyer popullit tё tij nё funksionin e meshtarit. Nuk dij nёse e zgjodhi atё mision pёr njё prirje tё fortё tё mbrendёshme, apo mendoi se nё shekullin e ateizmit komunist nuk kishte detyrё mё tё rёndёsishme se sa t’i qёndronte afёr grigjёs sё Krishtit pёr t’i sjellё asaj çdo ditё mёsimet e tij. Meshёn e parё e tha nё qytetin e tij tё lindjes, nё Gjakovёn e Bajram Currit e tё Niman Ferizit, kur ishte nё moshёn 28 vjeçare. Meshtari i ri ishte i vetёdijshёm se ai 2 korrik 1967 do tё shёnonte kthesёn e jetёs sё tij, qё tash e tutje do tё merrte rrugёn e misionarit tё fjalёs sё Krishtit mes besimtarёve qё ishin bashkatdhetarё tё tij, qё pёballeshin me njё mjedis aspak miqёsor e me probleme shpesh mjaft tё vёshtira. Kjo ishte korniza nё tё cilёn duhej tё pёrmblidhej veprimtaria e pёrditёshme e detyrёs sё tij. Por, krahas saj, don Antoni i vuri vehtes edhe njё tjetёr synim, atё tё paqtimit e harmonizimit tё besimtarёve katolikё me pjesёn e popullsisё myslimane qё i rrethonte. Ky synim ishte nё pёrputhje me fjalёn e Zotit por edhe me parimin e tij se bashkatdhetarёt e besimit mysliman ishin vёllezёrit e motrat e tij e se harmonia mes tyre ishte melhemi mё i mirё kundrejt dhunёs sё hapur apo tё tёrthortё tё serbёve, qё i kёrcёnonte çdo ditё tё gjithё.

“Meshtari ze vёndin e posaçёm nё jetёn shoqёrore dhe traditёn shqiptare nё pёrgjithёsi. Pse pikёrisht kanё qenё shumё tё respektuar nё popull, atё e tregojnё faktet historike, se bariu shpirtёror ka qenё i vetmi ai qё ka jetuar me ta, si nё ditё tё mira edhe nё ditё tё kёqia. Ai ka qenё baba i shpirtit”.

Kёshtu do tё shprehte bindjen e tij don Anton Kçira nё fjalёn e rastit tё daljes nё pension, mё 13 shtator 1998, tё kolegut tё tij tё nderuar don Prekё Ndrevashaj. Ndёrgjegjёsimi pёr misionin e tij ёshtё njё nga pikat e forcёs sё personalitetit tё meshtarit gjakovar, qё do tё gjente shfaqjen e vet nё tё gjithё jetёn dhe veprёn e tij nё shёrbim tё Kishёs katolike e popullit tё vet. Kёshtu gjatё viteve 70 – 89 nё Gllogjan, ku shёrbeu pa ndёrprerje, don Antoni u bё proverbial pёr bashkёpunimin e tij vёllazёror me hoxhёn e Baranit nё pajtimin e gjaqeve e nё vizitat nё familjet e ndryshme pёr tё gjitha festat e krishtera e myslimane. Djetёvjetёshi i fundit, mbas vdekjes sё Titos, u bё shumё i vёshtirё pёr popullsinё shqiptare, qё ballafaqohej me agresivitetin gjithёnjё nё rritje tё serbёve. Pёr predikimet nё kishё dhe qёndrimet e hapura kritike kundrejt autoriteteve serbe e veprimeve tё tyre shtypёse, don Antoni u vu nё shёnjestrёn e policisё sё fshehtё sёrbe e Zoti, me mrekullinё e Tij, e shpёtoi duke ndihmuar ikjen e tij pёr nё Amerikё nё vitin 1989, viti i mrekullisё sё shembjes sё komunizmit n’Evropё.

Ardhja nё Detroit, nё kishёn e Shёn Pjetrit e Palit qe njё provё tjetёr e madhe pёr meshtarin gjakovar. N’Amerikёn e lirive e tё drejtave njerёzore don Antoni duhej tё rimёkёmbёte traditёn e Kishёs shqiptare, mbasi bashkёsia e Michiganit ishte e vjetёr dhe e integruar mirё nё jetёn amerikane. Por don Antoni nuk gjeti njё gjёndje tё dobishme pёr shqiptarёsinё e tij n’atё kishё, nё tё cilёn prelatёt e huaj kishin predikuar prej tetё vitesh.

Nё meshёn e parё qё tha u grumbulluan shumё shqiptarё, tё cilёt deri atёherё e ndiqnin pak kishёn ku nuk predikohej nё gjuhёn shqipe. Pranё meshtarit tashmё jo tё ri, ishte at Daniel Gjeçaj, prifti monument i Kishёs shqiptare tё mёrgatёs, qё punonte e jetonte nё Romё. Por qё tё nesёrmen e asaj dite meshe shpresёndjellёse don Antoni u ballafaqua me njё gjёndje tepёr tё vёshtirё pёr bashkёsinё shqiptare tё Detroitit, tё helmuar nga propaganda politike titoiste dhe enveriste, tё molepsur nga pёrçarjet nё gjirin e Mёrgatёs antikomuniste shqiptare, ku mendёsia zotёruese ishte ajo e vitit 1944, me tё gjitha pasojat e kёqia mbi mbarёvajtjen e bashkёsisё. Por nuk mungonin edhe shfaqjet e hakmarrjeve me rreth dyqind tё vrarё nё vite, ndasitё e familjeve, nё tё cilat kishte hyrё pёrdorimi dhe shpёrndarja e drogёs, si pasojё e sё cilёs ishte dhe burgosja e mjaft tё rinjve.

Duhej njё aftёsi e veçantё, njё vullnet e durim shёmbullor pёr tё pёrballuar i vetёm kёtё gjendje, pёr tё gjetur forcat e zgjuarsinё pёr tё rikthyer nё normalitet njё situatё tё komprometuar nё shumё drejtime. Ja si na e pёrshkruan ai vetё kundёrveprimin e tij n’atё kohё nё njё intervistё tё shumё viteve mё vonё dhёnё klerikut don Jeton Thaqi :

“Ҫka ishte shumё interesante e pashё se ky popull ishte i shёndoshё dhe dёshironte shёrim. Kёshtu qё fillova tё predikoj kundёr vёllavrasjes, e cila sё shpejti u ndёrpre. Kjo kolerё ka ditur pёr t’i shkatёrruar pёr 30 vjet njerёzit e pafajshёm, tё cilёt janё detyruar t’i lenё gratё tё veja e shumё fёmijё tё varfёr pa prindё e shumё nёna e etёr pa fёmijtё e tyre tё dashur. Pёrpos kёsaj i a fillova luftёn kundёr drogёs dhe ndasive e pёrçarjeve, kёshtu qё filloi tё dalё nё pah suksesi, ku shumё familje i ribashkova dhe u fola pёr rёndёsinё e kunorёs sё shenjtё tё cilёn duhet t’a ruajmё si sytё e ballit. Kёshtu ngadalё filluan tё tregojnё interes pёr kishёn dhe prej ditёs sё parё u mbush aq shumё me njerёz sa qё menjёherё u pa nevoja pёr njё parking e as nuk kishte vend nё kishё. Kisha i kishte 1300 ulёse megjithatё ishte e vogёl.”

Nё sajё tё pёrkushtimit madhor detyrёs sё tij si “bari shpirtёrash”, si ai qё Ungjilli e pёrshkruan tё lerё tufёn e tё shkojё nё kёrkim tё deles sё humbur, nё sajё tё vullnetit pёr tё mos u epur para asnjё çasti tё vёshtirё, nё sajё tё aftёsisё organizuese e prirjes pёr tё qenё gjithmonё nё lёvizje e veprimtari, nё sajё tё taktit e zgjuarsisё nё marrёdhёniet me njerёzit, nё sajё tё durimit e shpresёs nё ndihmёn e Zotit, don Anton Kçira i a doli t’a kthente kishёn e Shёn Pjetrit e Palit nё njё qendёr besimi e shprese pёr tё gjithё shqiptarёt e Detroitit e mё gjёrё. Kёmbёngulja e tij pёr tё ndёrtuar kishёn e re nё Rochester Hill u vlerёsua nga kardinali i Michiganit, Adam Maida, i cili e ndihmoi pёr t’a ngritur atё, madhhёshtore e tё pёrjetёshme, nё dobi tё bashkёsisё shqiptare t’atij shteti.

Don Anton Kçira e ktheu kishёn e Rochester Hillit nё njё copёz tё vogёl Shqipёrie tё trapiantuar nё njёrin nga shtetet e Shteteve tё Bashkuara tё Amerikёs. Ҫdo vizitor qё shkon pёr t’a parё atё do tё haset sё pari me shtatoret e Skёnderbeut e tё Nёnё Terezёs, simbolet mё tё qenёsishme tё vlerave pёrfaqёsuese tё kombit shqiptar, personalitetet mё tё spikatura tё popullit tonё. E gjithё kjo punё shumёvjeçare e jashtzakonshme u shoqёrua gjithmonё me marrёdhёnie tё shkёlqyera me bashkёsitё myslimane e bektashiane shqiptare n’Amerikё. Nё pёrurimin e kishёs sё re ishin tё pranishёm themeluesi i Qendrёs Islamike shqiptare nё Michigan, imam Vehbi Ismaili, i cili u shpreh: “Zoti i shpёrbleftё ata qё e bёnё tё mundur ndёrtimin e kёsaj kishe madhёshtore”. Duke folur pёr harmoninё fetare tё shqiptarёve, ai mori shembull “pjesёmarrjen e gjashtё klerikёve katolikё nё varrimin e nёnёs sё tij nё Shkodёr mё 1925”. N’atё ceremoni ishte i pranishёm edhe Kryetari i Teqes bektashiane nё Taylor, Shaban Shemsedini, edhe n’emёr tё baba Flamur Shkallёs. Duke dorёzuar 10.000 dollarё, si ndihmё pёr ndёrtimin e kishёs baba Shabani tha: “Kjo kishё me predikimet e saj, nёpёrmjet tё nderuarit don Anton Kçira i ka shёrbyer dhe vazhdon t’i shёrbejё me pёrkushtim tё lartё çёshtjes sё shenjtё”.

Don Antoni e tё tjerё kolegё katolikё tё tij, sё bashku me autoritetet islamikё shqiptarё n’Amerikё, si Baba Rexhepi, Vehbi Ismaili, Flamur Shkalla etj., nёpёrmjet veprёs sё tyre harmonizuese tё jetёs sё bashkёsisё shqiptare nё ShBA, i dhanё tёrthor njё mёsim politikёs sё vjetёr e tё re, qё nuk qenё nё gjendje tё prodhonin asgjё tjetёr veç grindjesh e lufte pёr pushtet e pozita. Ata vunё nё jetё mёsimet e besimeve tё tyre fetare, qё predikonin gjithmonё jo luftёn por paqen, harmoninё e dashurinё mes njerёzve, kёrkesa qё bёhen gjithёnjё e mё tё mprehta nё botёn e sotme, ku egoizmat dhe interesat e ngushta po shkojnё drejt zotёrimit tё jetёs politike e shoqёrore tё shqiptarёve nё tё gjitha trevat e tyre, e jo vetёm tё shqiptarёve.

Don Anton Kçira ёshtё shquar nё vite edhe pёr ndihmesёn e madhe dhёnё çёshtjes shqiptare, sidomos asaj tё Kosovёs nё vitet nёntёdhjetё e n’ata dymijё. Ajo ndihmesё nuk ёshtё kufizuar vetёm nё ndihmat ekonomike tё mbledhura nё famullinё e Shёn Pjetrit e Palit, pёr t’u dorёzuar tek pёrfaqёsuesit e institucioneve tё Kosovёs, por edhe nё veprimtarinё shumё tё pasur kontaktore me personalitetet tё jetёs politike amerikane deri nё Shtёpinё e Bardhё tё Presidentit Clinton. Respekti qё meshtari gjakovar ka fituar nё botёn amerikane e mё gjёrё, tё cilin ai e ka vёnё kryekёput nё shёrbim tё çёshtjes shqiptare, i jep atij njё pёrmasё tё veçantё nё hullinё e pararendёsve tё mёdhenj me zhgun, qё punuan me mish e me shpirt pёr atё çёshtje.

Vlerёsimet e mjaft personaliteteve tё jetёs kulturore e shoqёrore shqiptare nё adresё tё tij, si Ibrahim Rugova, Ismail Kadareja, Pjetёr Arbnori, Sami Repishti, Mergim Korça, Ekrem Bardha, Riza Sadiku, At Daniel Gjeçaj, Don Lush Gjergji e plot tё tjerё, janё dёshmi e personalitetit tё realizuar tё don Anton Kçirёs. Nuk e zbeh atё personalitet njё episod i veçantё i njё kundёrveprimi tё çastit kundrejt njё veprimi kriminal tё pak shqiptarёve qё shkelnin mbi vetitё mё tё vyera tё traditёs e karakterit shqiptar si mirёnjohja e respekti ndaj mikut, njё episod i pёrfolur dhe lakuar jashtё çdo mase e logjike, me njё qёllim meskin e t’ulёt.

Nuk e zbehin ndihmesёn themelore tё don Anton Kçirёs nё jetёn kishtare e atdhetare tё shqiptarёve as mungesa e vlerёsimit nga kryetarёt e vegjёl tё shteteve tё Kosovёs e Shqipёrisё, Atifete Jahjaga dhe Bujar Nishani, qё dekorojnё kishёn e Shёn Pjetrit e Palit, por jo meshtarin e saj, qё ka meritёn kryesore tё mbarёvajtjes sё saj. Ata kryetarё rastёsorё tё shteteve i pёrkasin kronikёs politike shqiptare, ndёrsa don Anton Kçira i pёrket historisё, jo vetёm tё Kishёs bashkёkohore shqiptare, por edhe tё jetёs shoqёrore, nё veçanti tё bashkёsisё sё Mёrgatёs shqiptare tё SHBA.

Gusht 2018

*Shёnim: Kjo ёshtё kumtesa e mbajtur nga autori nё simpoziumin e mbajtur nga Shoqata “Trojet e Arbrit” nё Gjakovё mё 1 gusht 2018, kushtuar jetёs dhe veprimtarisё sё Don Anton Kirёs.

MAGJIA E FESTËS PËR DASHURINË DHE JETËN ….

August 28, 2018 by dgreca

AIDA & ARBEN BEJTE, 25 VJET PAS CELEBRIMIT, NJË “DASËM” E MAGJISHME NË CLEARWATER, FLORIDA.(Kliko fotot te prekesh magjine, lexo tekstin te marresh mesazhin.., )/

Nga Dalip GRECA/

Celebrimi zyrtar i dashurisë së Aida Lumi nga Peqini me Arben Bejte nga Lushnja para nëpunësit të gjendjes civile, që i njohu si burrë e grua, ndodhi 25 vite të shkuara, në vitin e largët 1993.Ata bashkëjetuan në Tiranë për disa vite duke pritur momentin për dasmën, por me sot me nesër, ai moment vonoi….

Erdhi viti i mbrapshtë ’97-të për Shqipërinë, një javë para se të mbylleshin ambasadat dhe aeroporti i vetëm, çifti emigroi në Toronto- Kanada, ku Aida pati fituar aplikimin e Lotarisë kanadeze…
Kanë kaluar 21 vjet nga ai fillim i vështirë emigrimi, ku ish studentja e shkëlqyer e fakultetit Ekonomik të Tiranës, provoi dhe punë fare të rëndomta, por më pas shkëlqeu duke u ngjitur në majën e suksesit…. Mbështetja e parë ishte shoqja e saj e fakultetit Alma(e pranishme në festë), ku Aida dhe Arbeni, nisën të ngrenë “folenë ” e tyre. Së bashku kapërcyen sfida të vështira,fituan beteja, por edhe u gëzuan me dy fë mijë si ëngjëj, vajzën Redina, sot studente në Universitet dhe djalin Erlind, që sivjet nis shkollë n e mesme.

Festa e dashurisë, që nuk mund të bëhej 25 vite të shkuara, u organizua me familjen dhe një grup të kufizuar miqësh, përfshirë dhe katër shoqet e Universitetit të Tiranës dhe bashkëshort t e tyre,- në Clearwater, Florida, me 25 gusht 2018, duke nisë nga ora 4 e 30 të ditës së shtunë. Të ftuarit ishin bërë bashkë në një kompleks buzë ujit, në Sand Dollar Resort, 18500- Gulf Boulevard- Indian Shores, FL 33785. Aty buzë ujit ishte improvizuar edhe ceremonia e festës së dashurisë , përvjetorit të 25-të. E koncepruar si festë e jetës dhe dashurisë, dasmës, nuk i mungoi asnjë element tradicional, por dhe as rregullave traditave të vendeve ku jetojmë, SHBA dhe Kanada.Ka ardhur dhe përfaqësuesi i bashkisë së qytetit, për të udhëhequr ceremoninë e celebrimit në 25 vjetorin e martesës.

Pyetjeve të përfaqësuesit të Bashkisë për mbajtjen e premtimeve të dashurisë apo të vazhdimësisë së dashurisë, Aida dhe Arbeni, u përgjigjen me”PO” të fortë dhe me buzëqeshje rrezellitëse.
Prindërit e Aidës Hamit dhe Maja Lumi,vëllai David me bashkëshorten e fëmijët, motra Lira me bashkshortin Juli e fëmijët,shoqet e afërta universitare të Aidës që kanë ardhë, jo vetëm nga Toronto, por edhe nga Alberta,nga skajet e Kanadasë , duke udhëtuar 7-8 orë me avion, të gjithë ndjehen të emocionuar, ashtu si dhe fëmijët e tyre, nipër dhe mbesa. Unë së bashku me Xhemilen, Latifin dhe Almën, provojmë një ndjenjë krearie emotive, kur Arbeni na vecon:- Ju jeni përfaqë suesit e mi të vetëm sonte në festë për shkak të largësisë. Ju faleminderit që keni ardhë ! Së bashku me Aidën dhe fëmijët, Ju jemi shumë mirënjohës!
Ceremonia është e mbushur me emocione. Shiu i rrëmbyshëm si për ta bekuar këtë përvjetor nuk ia prishë magjinë kësaj ceremonie; shiu rreshti për pak kohë, pikërisht në momentin e fillimit të ceremonisë. Pamja është shumë romantike. Bluja e thellë e detit,lulet me ngjyrën e dashurisë, kështjella imagjinare në rërë, , që qendisin mjedisin ranor, me bardhësinë e vellos së nuses-Aidë,përzihen në njëra-tjetrën dhe reflektojnë nën rrezet e diellit, që nxjerr syrin e kuqerremtë përmes reve… Në korridorin ceremonial, të improvizuar bukur, kalojnë çiftet; të vegjël e të rritur. Sa shumë dashuri rrezatoi kjo ceremoni. Fotografët dhe kamerat televizive fiksojnë çastet magjike: betimin, vendosjen e unazës, zemrat e bashkuara, puthja…. Kush nuk e dëshiron një foto me çiftin?..Të gjithë nxitojnë ta kenë një foto me ciftin….madje dhe pushues të rastësishëm që ndjekin ceremoninë.
…Më pas autobuzi i ka marrë mysafirët së bashku me çiftin për t’i dërguar në anijen, ku do të organizohet”dasma”- darka e përvjetorit të 25-të . Edhe pse shiu ka nisë sërish, asgjë nuk e zbeh gëzimin dhe shkëlqimin e kësaj feste të mrekullueshme.
Darka e përvjetorit në anije ishte një mrekulli më vete, ku ceremonia, përcjellja e mesazheve nga Aida dhe Arbeni, nga vajza e tyre Redina dhe djali Erlind, krijuan emocione drithëruse.Veçanërisht Aida,na bëri që të lotojmë përmes mesazhit njerëzor. Ajo pasi falenderoi pjesmarrësit, që ia kishin zbukuruar këtë festë të dashurisë dhe Jetës, i përloti të pranishmit me mesazhin për jetën, dashurinë dhe fisnikërinë e shpirtit :- Miqtë e mi, jeta është aq e shkurtër dhe e pamjaftushme,sa nuk e marrim me mend.Ta duam njëri-tjetrin dhe t’i falim njëri-tjetrit vetëm dashuri njerëzore! Jo urrejtje, jo zemratë, vetëm dashuri dhe sinqeritet! Jeta jonë ka pasur dhe trubulenca, por ne kemi qëndruar. Ju duam fort! Faleminderit që keni ardhë në festën tonë të dashurisë, në festën e Jetës sonë! Kaq, zëri nuk i bindet për më shumë! Kaq mjafton! Faleminderit Aida! Edhe Arbeni përmes emocioneve shpreh dashurinë për Aidën dhe fëmijët, për jetën…dhe falenderon secilin prej nesh që jemi bërë pjesë e kësaj feste.
Ndërsa Redina dhe Erlindi, në mesazhin e tyre përçuan fisnikërinë e prindërve dhe gjyshërve, që kanë ditur t’i edukojnë. Redina, kujton çastet më të lumtura të rritjes së saj nën përkëdhejlet e përkujdesjen e prindërve, të cilëve-veçanë risht Aidës, jeta i ka dhënë shumë dhimbje për më shumë se një dekadë, por dhe kurajo dhe vullnet për të përballuar të keqen…pastaj solli ndërmend ardhjen në jetë të vëllait, Erlindit, që së bashku përbëjnë një ekip që shkojnë shumë me njëri-tjetrin, dhe rezatojnë dashuri e fisnikëri. Edhe Erlindi me fjalë shpirti shprehu krenarinë dhe dashurinë për prindërit.
Prindërit e Aidës ndjehen tepër të emocionuar. Hamit Lumi, babai i saj, më tregon se ndjehet shumë krenar për bijën e tyre Aidën, që është bërë Engjëll mbrojtjës për të gjithë familjen, ndërsa vetë Familja e madhe Lumi, ka dhënë gjithçka për t’ia lehtësuar sado pak jetën.
Më thoshte Hamiti gjatë darkës në anije :- Kurrë nuk e mendoja se një ditë do të pë rjetoja çaste kaq të gëzuara këtu në Amerikë. Kjo është një mbrëmje magjike. Kurrë nuk mendoja se familja ime do të mund të shkonte lirshëm në Perëndim, e jo më të festonte një përvjetor të tillë.
Hamit Lumi në kohën e diktaturës mbahej njeri me biografi të prishur, jo të besuar, problematike, ai kishte emrin e Hamit Lumit, Gjyshit të famshëm,menaxherit të Diellit, një ndër dishpujt e Faik Konicës, i cili kur erdhi gjatë vizitë s së fundit në Shqipë ri më 1928, solli me vetë një dhuratë të Mbretit Zog për Hamit Lumin, një ndër vatranët e parë dhe me peshë të Federatës Vatra.
…..Për më shumë se tre orë nuk e ndjemë fare lundrimin.Menuja e pasur dhe pijet e zgjedhura, ishin pakufi. Gjithçka e ka përballuar Familja. Aida në ftesën që na përcolli, kërkoi me këmbëngulje që t’i respoktonim dëshirën e saj dhe të Arbenit: Ju lutem mos sillni dhurata,asnjë shpenzim. Na mjafton ardhja Juaj në festën tonë!
Gjatë darkës u krijuan çaste të bukura, që prodhonin emocione, vallëzimi i çiftit, kombinimi me pridn rit e Aidës, apo mbesa e vogël Loriana, që kërcente aq bukur, hedhja e luleve nga nusja për “beqarkat”, imitimet muzikore të Beni dhe Aidës, na dhuruan një gazmend të pafund!
Një përvjetor fantastik, një mbrëmje plot magji- Nusja e mrekullueshme dhe dhëndri po ashtu, një çift ideal, që na dhuroi aq shumë energji pozitive…Shkëlqeu Aida e mrekullueshme, fisnike me shpirtin e bukur. Siç shkroi dhe një e ftuar: Aida & Arben- Ju jeni të bukur brenda shpirtrave dhe rrezatoni fisnikëri!
Urime Arben & Aida!
Ta gëzoni përvjetorin e 25-të ? E paçit të gjithë jetën Tuaj të gëzuar si ky Përvjetor i 25të,si Festën për Jetën dhe Dashurinë!
Zoti Ju ruajtë Ju dhe familjen Tuaj!
JETË TË LUMTUR!

***
Këtyre shënimeve të hedhura shpejt e shpejt natën e pasfestës, po ju shtoj një fragment të vogel nga një intervistë të botuar në vitin 2013 në gazetën Dielli:
***

DY BETEJAT E FITUARA TË AIDA (LUMI) BEJTE

Historia e shqiptares me karakter të fortë në Toronto,që fillimisht i ofruan pozicionin e një pastruseje në një Institucion financiar, por që me vullnet dhe pasion shkollimi ajo i gjeti “çelsat” për të hapur kështjellën e mbyllur kanadeze. Pozicioni më i fundit i vajzës nga Peqini:Drejtoreshë e Financës për Amerikën e Veriut në një kompani me buxhet rreth 200 milion dollarë.
Nga Ruki Konda & Dalip Greca/
Aida Bejte (Lumi), vajza nga Peqini, që jeton në Toronto(Kanada) është një grua me karakter të fortë, që nuk di të tërhiqet në përballje me jetën, edhe kur ajo, jeta, përpiqet ta sfidojë. Fillimi i saj në Toronto ishte paksa ironik, asaj, ish studentes së shkëlqyer të Ekonomikut, i duhej që të bënte punët e pastruses në një institucion financiar, ku paguhej sa për bukën e gojës. Kërkesave për një punë më afër profesionit, i përgjigjeshin”Je e mbikualifikuar”, ose ”Nuk keni eksperiencë kanadeze”! Po ku ta merrte eksperiencën kanadeze Aida, në Shqipëri? Por ajo nuk u tërhoq, krahas punës së rëndomtë, fillimisht ndoqi kurse shkollimi dhe kualifikimi për konvertimin e diplomës, që të njihej e barabartë në nivelin e “Bachelor of Commerce” me universitetet Kanadeze. Pastaj ndoqi studimet e mëtejshme dhe fitoi titullin/ licensën për kontabilist i pavarur në fushën e Kontabilititetit Drejtues (CMA-Certified Management Accountant designation). Beteja për shkollim nuk mbaroi aty. Ajo nuk ndjehej e plotësuar në profesion pasi që kur ishte në Tiranë e kishte ëndërr të kryente një Master në një Universitet prestigjoz. Dhe kështu aplikoi dhe pati fatin mes shumë konkuruesve të pranohet dhe të kryejë studimet për Master Ekzekutiv (Executive MBA – Master of Business Administration) në një nga shkollat më te mira te bisnesit ne Kanada, tek “Ivey School of Business”. Dhe ajo, vajza me shumë ëndrra, që iu afrua pozicioni i pastruses në një institucion financiar, falë zotësisë, vullnetit dhe pasionit për shkollim,e gjeti çelësin si ta “pushtonte” kështjellën kanadeze. Pozicioni më i fundit që ajo ka kapur është ai i Drejtoreshës se Financës për Amerikën e Veriut për një kompani me buxhet rreth 200 milion dollarë.
Beteja tjetër me të cilën u përball Aida ishte përballja me sëmundjen. Ishte pothuajse 35 vjeç kur në një ditë të bukur Gushti, një ditë para se djali t’i bëhej 4 vjeç, shkëputet nga puna për një takim te zakontë tek mjeku gjenekolog. Dhe aty mësoi se në trupin e saj kishte kancer, po, po, kishte atë sëmundjen e tmerrshme, por sërish nuk u dorëzua. Ndiqni intervistën që i morëm Aidës:
Pyetje: Aida, si do ta prisje intervistimin nga gazeta më e vjetër në botim e botës Shqiptare”Dielli” që botohet Amerikë ?
Aida Lumi Bejte– Thellësisht e nderuar dhe njëkohësisht ndjehem shumë e vogël krahasuar me dritën e Diellit dhe ngrohtësinë e Vatrës.
– Çfarë e lidh Aidën me Vatrën? Keni pasë dikë që ka pasë aktivitet në organizatën më jetëgjatë shqiptare”Vatra”?
Aida– Më lidh emri i tim ati, Hamit Lumi. Gyshi im i mënçur, ndjesë pastë, Kadri Lumi, në kujtim dhe nder të xhaxhait të tij, patriotit Hamit (Çela) Lumi ia vuri këtë emër babait tim. Hamit (Çela) Lumi, i lindur në Vermik të Vlorës në vitin 1869, dhe më pas diplomuar në Janinë, pasi u kap dhe u burgos nga perandoria Osmane për shkak se jipte mësim shqip ku të mundej, ne fshatra të Vlorës, në qytet, madje dhe në burg (me abetaret që ia sillte miku i tij Hasan Prishtina), më 1912 u largua për në Boston ku deri në fund të jetës së tij u bë pjesë e pandarë e Diellit dhe Vatrës duke lëvruar çështjen shqiptare.
(Intervista e plote gjendet ne gazeten Dielli online dhe Diellin e printuar, Gusht 2013.)

TUBIMI NË TEPELENË DHE DIFERENCIMI MIDIS TË BARABATËVE

August 28, 2018 by dgreca

Në atë kamp, vuajtjet kanë qenë të barabarta, për të gjithë, dhe vlerësimi duhet të ishte, një për të gjithë. Diferencimi, midis të barabartëve, është i padrejtë./

NGA SHEFQET DOBRA/

23 gushti, ishte dita përkujtimore e viktimave të diktaturave.Pikërisht në këtë ditë, të vuajturit e kampit më famëkeq të Tepelenës- ndoshta i pashoq- u mblodhën pikërisht në atë vend ku vuajtën, vdiqën dhe u gjymtuan të pafajshmit. A mund të quhen fajtor: fëmijët, gratë e pleqtë, vetëm sepse, baba, kushërini apo një i afërt, nuk qe dakord gjatë luftës me këtë të ardhme që “gëzuan” në atë kamp vdekjeje këtë njerëz?

Ka qenë më i pashoq se ne, nuk na keqtrajtoj pushtuesi, por shteti ynë, udhëheqësi ynë, qeveria “demokratike” e P.k. Shqipërisë.

A ka ndonjë shtet që keqtrajton popullin e tij në këtë mënyrë, veç shtetit tonë komunist?

Gjashtëdhjetë e katër vjet pas mbylljes të këtij kampi, dhe 24 vjet pas përmbysjes të diktaturës, ne mblidhemi pikërisht në atë vend vdekjeje, për të kujtuar vuajtjet dhe viktimat e atij kampi. Në këtë ditë, edhe ky kamp, me vendim të bashkisë, do quhet: kamp i ç’farosjes.

Në këtë takim, na nderoj me pjesëmarrjen e tij dhe z, president, e shumë te tjerë, fjalimi i zotit president qe shumë i pëlqyeshëm; vlerësoi më së miri vuajtjet e atyre njerëzve dhe e shpalli Muze këtë kamp. Faleminderit z, president! U desh një president i majtë të bënte këtë, se ata që merrnin votat tona, nuk u bënte zemra ta bënin këtë. Por, kur tha se:- Të gjithë kemi nga pak përgjegjësi, për ça ka ndodhur, më ngjau si thënia e dikurshme e një tjetri që tha: “të gjithë bashkvuajtës të gjithë bashkëfajtor” dy thënie të ngjashme në formë të ndryshme. Njehsimi me veten që na bëjnë këta, është sikur po na vrasin përsëri.

Jo, jo, z, president, përgjegjësinë e kanë ata që masakruan e bënë të vuajnë këta njerëz. Ne nuk mund të kemi asnjë përgjegjësi, për vuajtjet që na shkaktoi shteti, ashtu si edhe ti dhe shumë tjerë si ti, nuk ke asnjë përgjegjësi për ça bëri ai sistem me ne. Presidenti, i majtë a i djathë qoftë, ai përfaqëson gjithë popullin, të gjitha shtresat, prania jote, ne na nderoj dhe të falënderojmë

Në atë kamp, vuajtjet kanë qenë të barabarta, për të gjithë, dhe vlerësimi duhet të ishte, një për të gjithë. Diferencimi, midis të barabartëve, është i padrejtë. Ky diferencim, më ngjante me vlerësimet që bënte partia e punës me punëtorët që edhe se punonin njësoi, shpërbleheshin apo dekoroheshin sipas preferencës së partisë. Si duket ne, nuk shkëputemi nga metodat e asaj kohe.

Për në atë kohë, për në atë vend, nuk mund të flitet për të veçantë.

Fatmirësisht, ato nëna të nderuara, ishin fatlume që u liruan dhe mundën ti marrin eshtrat e fëmijëve të vet, sidomos në Turan, ku varret nuk i prishën.- unë, për fat të mirë, nuk kam asnjë, që më ka mbetur atje- por ka të tjerë që, nuk u shkëputën nga internimi dhe nuk mundën të marrin fëmijën apo prindit, dhe kjo, nuk ishte për e faji e tyre? jo! kjo qe fatkeqësi për ata, qe pamundësia, jo mungesa e dëshirës. Të gjithë këta që nuk mundën, ndjehen shumë keq tani.

Veprimi i këtyre nënave, nuk qe ndonjë akt heroik i bëri në shërbim të bashkëvajtësve.

A i ka hije shtresës tonë: mbivlerësim dhe nënë vlerësimi, në mes të barabartëve?

Lek precizi, ka një farë merite sepse, nëpërmjet pikturave, e ka konkretizuar atë kamp të urryer, pa aq sa ishte dhe shteti që e krijoi. Por, Leka tha një fjalë që i dha shumë vlerë vetes: – kjo dekoratë, nuk më përket vetëm mua por të gjithë juve! Sepse Leka, nuk e shkëpuste vetën nga tjerët.

Në ata të vuajtur, mund të gjendej ndonjë, që mund të flitej me supërlativa, në krahasim me ne tjerët dhe të dekorohej për veprimin heroik por, nëse nuk i njeh mirë ndodhitë, kjo nuk ka të keqe por, por të pyesësh për atë që nuk e di, përsëri nuk ka gjë të keqe. Ky konsultim duhet të ishte bërë se referuesit do i shtonte vlerën.

Shembulli më tipik, që e vlente të përmendej në atë takim, ishte Shega Frashëri, e cila i dha fund jetës- vari veten- në respekt për karakterin e vet dhe të gjithë bashkëvauatësve të sajë. Varja që bëri ajo vajzë, që me të drejtë mund të quhet: krenaria e atyre të vuajturve, qe veprimi më domethënës, kjo ka qenë protesta, akuza më e fortë kundër regjimit. Ky veprim ishte dëshmia më bindëse për trajtimin që u bëhej atyre njerëzve.

Edhe vrasja e Sali Kasa, nga polici, para gjithë të dënuarve, në mbrëmje kur po merrnim gjellë, ka qenë ngjarja më makabër dhe e pa harruar, për të cilën, nuk dha llogari askush.

Po pse këta persona nuk u kujtuan fare, të merreshin si shembulli më konkret i atij regjimi. Apo këta nuk ishin nga malësia, apo nuk kishin ndonjë të afërt me partitë, që të paktën të kujtoheshin, po ai djali, që i shpërtheu mina nënë këmbë, ditën që u lirua, në momentin kur sa do hipte në makinë, vetëm një copë çorap, i gjetën si nishan, ishte ky djalë fajtor apo shteti që nuk e ç’minosi fushën para se të çonte këta njerëz?

Në takimin që bëmë në 2015-tën, ishte një grua që e kishte atë copë çorapi me vete

Ne që vuajtëm falim, ata që na shkaktuan vuajtje, fajtorët e vërtetë, nuk kanë kërkuar falje, as si individ, as si subjekt politik. Veprimet tregojnë fisnikëri ose….

BERZH rritë fondet për Kosovën nga 70 në 120 milionë euro

August 28, 2018 by dgreca

-Kryeministri i Kosovës Ramush Haradinaj ka takuar në Durrës Presidentin e Bankës Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH) Suma Chakrabarti/

DURRËS, 27 Gusht 2018-Gazeta DIELLI/Kryeministri i Republikës së Kosovës, Ramush Haradinaj, në margjina të takimit të vendeve të Ballkanit Perëndimor, sot në Durrës ka zhvilluar takim me presidentin e Bankës Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH), Suma Chakrabarti.

Në takim, kryeministri Haradinaj ka falënderuar presidentin Chakrabarti për përkrahjen e projekteve zhvillimore për Kosovën dhe projekteve në kuadër të Integrimit Ekonomik Rajonal, të financuara nga ana e Bankës Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim.

Kryeministri Haradinaj, ka thënë se Qeveria e Kosovës është e përkushtuar për zhvillim të qëndrueshëm ekonomik, që Kosovës i siguron perspektivë të qartë integruese në strukturat e Bashkimit Evropian.

Gjatë takimit, kryeministri Haradinaj u njoftua nga presidenti Chakrabarti se në vitin e ardhshëm fondet për Kosovën, nga 70 milionë do të rriten në 120 milionë euro dhe do të fillojë realizimi i unazës së Prishtinës dhe projektet tjera infrastrukturore të prezantuara në shkurt në Samitin e Londrës që kanë të bëjnë me infrastrukturën e qyteteve të tjera të Kosovës.

Presidenti i Bankës Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim, Suma Chakrabarti, duke vlerësuar progresin e Kosovës, tha se BERZH-i do të vazhdojë mbështetjen e projekteve të cilat ndihmojnë zhvillimin ekonomik të vendit./b.j/

Të kujtohet e mos të harrohet

August 28, 2018 by dgreca

Nga Don Lush Gjergji/*

“Familjet katolike shqiptare në Shkup, (dokumente, fotografi, dëshmi I), studim dhe botimiInstituti i Trashëgimisë Shpirtërore e kulturore të shqiptarëve të Shkupit (2018), Acta non Verba. Autorë: Skender Asani, Albert Ramajm Natasha Didenko, Shkup, 2018, f. 481.

Ky libër mbulon një zbrazëti dhe mangësi historike dhe aktuale për Shkupin e dikurshëm, sidomos sivjet në 90 vjetorin e nisjes së Shën Nënës Tereze për misione në Indi.

“Memoria perditur”, po tretet kujtesa, pasi që çka nuk është shënuar dhe dokumentuar, si të mos kishte egzistuar.

“I mençuri shkruan, i marri mbanë në mend”, thotë fjala popullore, ose urtia latine: “Verba volant, scripta manent” – fjalët fluturojnë, shkrimet qëndrojnë. Mungesa e këtij qëndrim na ka dëmtuar shumë historikisht dhe aktualisht gati në çdo lëmi.

Prandaj, të kujtohet e mos të harrohet,qortim historik dhe gjithnjë aktual për ne.

Ky studim dhe botim është mjaft i qëlluar, i rrallë dhe specifik, deri diku i plotëson nevojat e historiografisë sonë kaq të mangët, të copëtuar dhe cunguar, të pranishme ende kryesisht nëpër arkiva të huaja, aty-këtu edhe ndër ne.

Botimi në fjalë është dy gjuhësor, shqip dhe anglisht, për një komunikim sa më të gjerë dhe domethënës.

Pjesa e parë i kushtohet Ipeshkvisë Shkup-Prizren nëpër shekuj, me trajtim të veçantë të disa figurave karizmatike, si Imzot Pjetër Bogdani,Toma Raspasani, Don Zef Ramja, Imzot Lazër Mjeda…

Një kapitulli i rëndësishëm i kushtohet shkollave katolike shqiptare në Shkup, si dhe kontributit të çmuar të Kolë Bojaxhiut në këtë drejtim.

Nuk lihet pasdore as figura e ndritur e Don Ndue Bytyqit, shkupjan, poet, shkrimtar, përthyes, mësues, bamirës, patriot, fatkeqësisht pak i njohur dhe studiuar ndër ne.

Në këtë monografi përpunohen edhe figura e prof. Lorenc Antonit, njeri shumë i lidhur me familjen Bojaxhiu, sidomos me Gonxhen, nga i cili kam marrë shumë shënime, dëshmi dhe fotografi. Dua të theksoj se jeta e tij artistike ka filluar me Gonxhe Bojaxhiur, me komponimit e parë të poezisë së Hil Mosit, Në breg të liqenit, enkas për Gonxhen dhe Dranen (25 mars 1928), dhe ka përfunduar me komponimin e tekstit Lamtumirë, (shtator të vitit 1991), që është himni i bamirësisë. OKB-ja, siç dihet, 5 shtatorin e ka shpallur Dita Ndërkombëtare të Bamirësisë.

Nuk mungojnë as figurat tjera, si Dr. Don Gaspër Gjini, Vinçenc Gjini e tjerë.

Një kapitull i veçantë i kushtohet Gonxhe Bojaxhiut – Nënës Tereze dhe Nasta Mihillit, m. Gabriela, si motra të Loretos.

Botimi vijon me familje tjera shqiptare katolike: Antoni, Serreqi, Ukajdini, Gjini, Nreca, Marku.

Pjesa e fundit i paraqet varrezat katolike shqiptare në Shkup, si dëshmi e gjendjes së vështirë edhe për të vdekur, e jo më për të gjallë, me trysni të ndryshme. Libri përfundon me historinë e kishave në Shkup.

Përparësitë e këtij botimi:

Është studimi dhe libri i parë i tillë ndër ne;
Shpjegon dhe dokumenton me fakte, dëshmi dhe fotografi kontekstin familjar, shoqëror, fetar dhe kulturor të asaj periudhe në Shkup;
Argumenton trashëgimin historike shumëvjeçare, si mundësi për ta njohur Shkupin të atëhershëm tonë dhe të Gonxhe Bojaxhiut, kontekstin shpirtëror, kulturor, fetar dhe kombëtar që e linden, rriten dhe edukuan Nënën tonë Tereze.

Ndoshta, me ndonjë studim dhe botim të ardhshëm, mund të përpunohet më tepër famullia e “Zemrës së Krishtit”, veprimtaritë e ndryshme baritore, shkollore, edukative, fetare dhe kombëtare të meshtarëve që kanë ndikuar në edukim dhe formimin e Gonxhe Bojaxhiut në fëmijëri dhe rini, ndihma e tyre për zbulimin dhe zbatimin e thirrjes rregulltare dhe misionare.

* (Fjala në promovimin e librit Skender Asani, Albert Rama, Natasha Didenko, “Famljet katolike shqiptare në Shkup” (dokumente, fotografi, dëshmi I), Instituti i Trashëgimisë Shpirtërore dhe Kulturore i Shqiptarëve – Shkup, 2018, i mbajtur në Bibliotekën Kombëtare “Pjetër Bogdani” në Prishtinë, më 26 gusht 2018)