don Lush Gjergji – Dielli

Nënë Tereza: Nënë e jetës, dashurisë dhe e paqes

August 26, 2020 by dgreca

Disa mendime me rastin e 110-vjetorit të lindjes së Gonxhe Bojaxhiut-

Nga Don Lush Gjergji-

Nëna e jetës-

Nëna Tereze e ka çmuar, nderuar, dashur dhe përkrahur jetën e njeriut në çdo kënd dhe vend të botës, prej ngjizjes deri te ofshama e fundit para kalimit në amshim, duke e mbrojtur nga kërcënimet dhe rrezikimet e ndryshme, me parimin e njohur të saj: “Kudo që jeta është në rrezik, aty duhet të jemi ne”.

Tradita jonë e mirë shqiptare mbështetet në pranimin e jetës dhe të familjes, në kujdes për fëmijë dhe për pleq. “S’ka shtëpi pa pleq dhe pa fëmijë” dhe “Mjerë ajo shtëpi që nuk ka pleq dhe fëmijë”.

Këtë parim ungjillor dhe fryt të traditës sonë ilire, arbërore dhe shqiptare, Nëna Tereze e ka shpallur dhe mbrojtur vendosmërisht nga “Katedra e Paqes” në ditën e marrjes së Shpërblimit Nobel për Paqe (10 dhjetor 1979).

Kështu Shenjtëresha jonë ka dëshmuar kulturën e jetës dhe qytetërimin e dashurisë, si përgjigje më të mirë ndaj frikës së jetës së re, fëmijës, dhe braktisjes së të moshuarve, duke i “varrosur” ata për së gjalli, edhe para vdekjes. Kjo dukuri është vetëshkatërrimi i të ashtuquajturës botës së të pasurve material, pra, kultura e vdekjes, varfëria dhe të mjerimi shpirtëror i botës së sotme.

Jeta është e rrezikuar edhe nga varfëria, sëmundjet, mungesa e shkollimit dhe kulturës, mospërfilljeve, sidomos sot nga egoizmi, materializmi, konsumizmi, hedonizmi dhe ateizmi praktik, që njeriun e trajton më shumë si gjësend, objekt,vegël pune dhe përfitimi, se subjekt, person, qenie njerëzore, edhe më pak vëlla apo motër.

Mu për këtë Nëna Tereze ka thënë: “Sëmundja më e rëndë nuk është gërbula apo kanceri, por mungesa e kujdesit dhe dashurisë, vetmia… Shërimi i vetmisë është dashuria”.

Feja dhe dashuria e frymëzonin dhe aftësonin Nënën Tereze për dashuri flijuese dhe dhuruese, pa asnjë dallim dhe përjashtim, si Nënë universale. “Nuk ka asnjë sëmundje që mund ta shëmtojë njeriun aq, saqë unë në të mos ta njoh Njeriun, Vëlla apo Motër, edhe më tepër vetë Jezusin…”.

Nëna e dashurisë

Jeta ka kuptim, shije, bukuri, lumturi vetëm në dashuri. Burimi i jetës dhe dashurisë, në veçanti për Nënën Tereze, është Zoti – Dashuri, që na ndihmon, udhëzon, aftëson për takim, afrim dhe bashkim me Vëllain apo Motrën Njeri.Ajo me dorën dhe zemrën e saj na ka shkruar dhe dhuruar këtë porosi: “Dashnija fillon n’familje Dhe familja qi lutet bashk, mbetet bashk”.

Nëna e paqes

Porosia e saj për të gjithë ne është kjo: “Pa dashuri dhe flijim, jeta s’ka kuptim”. “Vetëm dashuria do ta shpëtojë botën.” “Veprat e dashurisë janë vepra të paqes”.

Në këto tri shtylla mbështet e tërë jeta dhe vepra e Shën Nënës Tereze.

Porositë e Shën Nënës Tereze për paqe mund të përmblidhen në këto qëndrime dhe parime:

“Për ta mbajtur që ndezur një llambë, duhet vazhdimisht të shtojmë vajin”.

“Nëse gjykon dikë, nuk ke kohë për ta dashur”.

“Në këtë botë mund të bëjmë shumë pak. Atëherë të bëjmë vepra të vogla me dashuri të madhe”.

“Një buzëqeshje e vogël është fillimi i paqes”.

“Mos të përdorim armë për ta fituar luftën. Arma jonë është mirëkuptimi dhe dashuria”.

“Buzëqeshu së paku pesë herë në ditë. Dikush ka nevojë për ty dhe për buzëqeshjen tënde”.

“Dikush më pyeti: “Çka mund të bëj unë për paqe? I thashë kështu: “Shko në shtëpi dhe duaje familjen tënde”.

“Paqja fillon në mua dhe në ty, në ne. Me Zotin Dashuri dhe vëllain apo motrën njeri, ne jetojmë në paqe dhe jemi bartësit, dëshmitarët e paqes”.

“Dashuria është përgjigjja e vetme për vetmi. Ajo e shëron vetminë”.

Deri tash ndoshta ne e kemi njohur, nderuar dhe dashur Bijën, Motrën, Nënën, Shenjtëreshën tonë Terezen, si emër, si shqiptare, si përfaqësuese të Kishës dhe Popullit tonë shqiptar. Tash, pas shenjtërimit të saj, në praninë e gjakut – reliktit të gjakut në Shenjtërore dhe Katedrale, ajo na thërret, pret dhe frymëzon për jetë me Zotin dhe me të afërmin, për dashuri dhe paqe, që buron nga ndërgjegjja dhe zemra e pastër, me ndihmën e Zotit dhe përkrahjen vëllazërore./drita.info

DON LUSH GJERGJI- Edhe një mik, vëlla, bamirës, kaloi në amshim!….LEKE GOJÇAJ

August 5, 2020 by dgreca

In memoriam -/

Lekë GOJÇAJ- Edhe një mik, vëlla, bamirës, kaloi në amshim!/

Don Lush Gjergji gjate promovimit te librit ne VATER.

Edhe një mik, vëlla, bamirës, kaloi në amshim – Lekë GOJÇAJ. Ky njeri, shqiptar, i krishterë, familjar, së bashku me vëllanë tashmë të ndjerin Pash Gojçaj (2018), ishte i shquar dhe dalluar si mërgimtar në SHBA-në, jo vetëm për punë dhe sukses personal, familjar, por mbi të gjitha për angazhimin dhe veprimin në dobi të çështjes tonë kombëtare shqiptare.

Ishte “njeri zotni”, si thotë Populli ynë, me tipare, karakteristika dhe virtyte të veçanta dalluese dhe treguese: mikrpritës, bujar, gojtar, traditor, guximtar, largëpamës, mbi të gjitha shpirtbardhë dhe zemërmirë. Çdo takim, ndejë, bisedim, veprimtari me të ishte një kënaqësi dhe begati, dhuratë e Zotit, sa që të “detyronte” ta duash dhe ta nderosh një Njeri të traditës tonë shqiptare – “malësore”, por edhe të kohës dhe rrethit ku jetonte dhe vepronte, pra, të aktualitetit tonë.

Qysh nga vitet 90-të, kur Shqipëria së fundi ishte hapur pas diktaturës së egër komuniste – ateiste, ndërsa Kosova ishte në gjendje tejet të vështirë, shumë të rrezikshme, me batica dhe zbatica të paparapara, me rreziqe të ndryeshme, me thyerje të mëdha politike, shoqërore, kulturore dhe shpirtërore, vëllazërit Lekë dhe Pashk Gojçaj, ndër të parët nga SHBA-ja u bashkërenditen me prijësin tonë historic Dr. Ibrahim Rugovën në kërkimin e zgjidhjes me mjete paqësore jo-dhunore. Ata së shpejti u bënë bashkëpunëtorë dhe përkrahës të tij, të Popullit tonë në Kosovë dhe më gjerë.

Njohuritë, pasuritë, jetën, miqësitë e tyre i vunë në shërbim të të mires së përbashkët, të mbijetesës sonë, dhe një pjesë të rëndësishme të jetës dhe të veprimtarisë, ia kushtuan bashkëpunimit me miqtë tanë kombëtarë dhe ndërkombëtarë, duke dhënë gjithnjë dhe gjthçka ishin dhe kishin për Popullin tonë.

Mishërimi i kësaj strategjie dhe bamirësie erdhi në shprehje nëpërmjet Nënës Tereze, si pasojë e logjikshme dhe natyrore e nderimit, falenderimit dhe imitimit të saj në botën tonë shqiptare.

Vëllezërit Lekë dhe Pashk GOJÇAJ, të frymëzuar nga feja dhe të përkrahur nga Dashuria në zbatim, ata i mbushën shumë sheshe dhe rrugë në Kosovë, Maqedoni dhe Mal të Zi, me shtatoret e Nënës Tereze. Nëpërmjet kësaj, edhe më mirë të themi, ata mbushën shumë mendje dhe zemra me vlerat dhe virytet e saja – tona, me traditë dhe lashtësi shekullore ilire, arbërore dhe shqiptare.

Emrat e tyre janë të shkruar jo vetëm në mendjen e shumë shqiptarëve, por edhe më shumë në zemra dhe ndërgjegjie, sepse ata edhe më shumë kanë dëshmuar fisnikënërinë, bujarinë, mikpritjen, bamirësinë, si stil jete dhe veprimi, duke pasur dhe kultivuar gjithnë dhe kudo ide dhe ideale të larta shpirtërore, kulturore, kombëtare dhe fetare shqiptare.

Dhe së fundi angazhimi në ndërtimin e Shenjtërores dhe Katedrales “Nëna Tereze” në Prishtinë, që ishte sfidë për të gjithë ne, për vëllezërit Lekë dhe Pashk Gojçaj ishin rast i mire i bashklëpunimit, vëllazërisë dhe dëshmisë se çdo shqiptari, pa dallim vendi apo feje, që dëshmon para nesh dhe mbarë njerëzimit që ne në Nënën Tereze e kemi gjetur vetveten dhe të vërtetën, jetën dhe dashurinë, flijimin dhe dhurimin, si mundësi për të jetuar dhe për të vepruar me dashuri dhe për dashuri.

Edhe në këtë fushëveprim vëllazërit Lekë dhe Pashk Gojçaj nuk kursyen asgjë, për të qenë pjesë aktive dhe bamirëse, si bijë shpirtëror të Shën Nënës Tereze, të Popullit tonë.

Në emër të Imzot Dodë Gjergjit, ipeshkvit të dioqezës Prizren – Prishtinë (të Kosovës), të klerit dhe besimtarëve tanë, shprehim ngushëllimet tona të krishtera, të përcjellura me nderime, falenderime, uratë dhe dashuri.

Për këto dhe shumë vepra tjera të mira, që Zoti i di dhe I shpërblen, të ndjerin Lekë Gojçaj e shpërbleftë me paqe, dritë, jetë dhe lumturi të amshuar, ndërsa familjen e dashur dhe të nderuar Gojçaj, miqtë dhe dashamirët e tyre dhe tanë, me ngushëllime të krishtera.

Kush mbjellë në dashuri, do të korrë në lumturi.

Pushoftë në paqe! Prishtinë, 5 gusht 2020

BOTIME PER NENE TEREZEN

September 1, 2018 by dgreca

Vepra kushtuar Nënën Tereze:/

Nëna jonë Tereze, shqip, 1980; 1990; kroatisht, 1982; 1990; sllovenisht , 1983; italisht, 1983; 1985, 1988; frëngjisht, 1985; spanjollisht, 1988, 2016; hungarisht, 1990; anglisht, 1992.

Lule për Nënën, shqip, 1986; italisht, 1987.
Dashuria në vepër: Nëna Tereze, shqip, 1992; kroatisht, 1995.
Gonxhja jonë – Nëna e botës, 1998.
Madre della carità, italisht, 1990, ribotohet për çdo vit; anglisht, 1991; 2010; frëngjisht, 1993; spanjollisht, 1993, 2010; polakisht, 1994; gjermanisht, 1995; shqip, 2000; 2010; kroatisht, 2007; sllovenisht 2009.
Gonxhe Bojaxhiu – Nënë Tereza, Poezi dhe Uratë, zgjodhi: Dr. don Lush Gjergji, 1998; 2000.
Vivere, amare, testimoniare, La spiritualita’ di Madre Teresa, dy vëllime, italisht, 1995, ribotohet për çdo vit; anglisht, 1998; polakisht, 1999.
Živjeti s Kristom, kroatisht, 1997.
Ljubiti s Marijom, kroatisht, 1997.
Svjedočiti s Crkvom, kroatisht, 1998.
Zraka Božje Ljubavi, kroatisht, 1998.
Madre Teresa, L’amore in azione, italisht, 2002; 2003, 2007; 2009; polakisht, 2002; 2003; litvuanisht, 2003; anglisht 2008; 2010.
Bog ljubi danas preko nas, kroatisht, 2003, sllovenisht, 2009.
Nëna Tereze, dashuria në veprim, 2010; anglisht, 2010; italisht, 2010; polakisht, 2010.
Nëna Tereze, Shenjtëresha e Dashurisë, shqip, 2010; italisht, 2010; anglisht, 2010; polakisht, 2010; rumanisht, 2010.
Shenjtëresha e Dashurisë. Prej Shën Palit te Shën Nëna Tereze, italisht, shqip, kroatisht, 2017.

Prishtinë, shtator 2018

Don Lush GJERGJI

***

BOTIME PËR NËNË TEREZËN NË GJUHËN SHQIPE

1. Lush Gjergji, Dashuria tërheqëse: Nëna jonë Tereze, Drita, Ferizaj, KS, Zagreb, 1980.

Dr. Lush Gjergji,Lule për Nënën, Drita, Ferizaj, 1985.

Ibrahim Kadriu , Nëna, Rilindja, 1988.

Dr. Lush Gjergji,Nëna jonë Tereze. Dashuria tërheqëse, Botimi i dytë, Zagreb, Drita, Ferizaj, 1990.

Ibrahim Kadriu,Qerrja e Dritës, Prishtinë, Zëri i Rinisë, 1990.

Don Lush Gjergji , Dashuria në vepër : Nëna Tereze, Drita, Ferizaj, 1992.

Franka Xambonini, Tereza e Kalkutës. Lapsi i Zotit, Tiranë, Shtëpia Botuese “Elena Gjika”, 1994.

Don Pren Kola,Një jetë për të tjerët, Drita, Prizren, 1997.

Frrok Kristaj, Nënë Tereze. Botim i revistës “Tribuna”, 3-4/1997.

Don Lush Gjergji, Gonxhja jonë – Nëna e botës, SHSHK, Prishtinë, 1998.

Nevin Kaula, Nënë Tereze, shqipëroi Gëzim Hadaj, Tiranë, “OMSCA” – “Afërdita”, 1998.

Genc Leka, Agnes Gonxhe Bojaxhiu – Nënë Tereze, New York, 1998.

Kadri Mani, Nënë Tereza e Shqipërisë, Koha, 1998.

Don Pren Kola, Nënë Tereza në fotografi dhe fjalë, Drita, Prizren, 1999.

Jose Luis Gonzales-Balado,NENE TEREZA, me vet fjalët e mia,shqipëroi: Gëzim Hadaj, Shtëpia Botuese Koha, Tiranë, 1999.

Lush Gjergji, Nëna e Dashurisë, SHSHK – FFK, 2000.

Lush Gjergji, Nëna e Dashurisë, Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Kosovës, 2000.

Frrok Kristaj, Sofra e Nënës, SHHB “Nënë Tereza”, Prishtinë, 2000.

Mehmet – Kadriu Sherefid Rexhepi, Kohëngjeshje bamirësie, SHHB “Nënë Tereza”, dega në Gjilan, 2000.

Pjetër Përgjoka, Punë dhe devotshmëri, SHHB “Nëna Tereze”, dega në Prizren, 2000.
QibrijDemiri e, Gonxhe për Gonxhen, Ferpress, Ferizaj, 2000.

Klajd Klapinova,Engjëll vuajtje dhe shprese, Shkodër, Camaj – Pipa, 2002.

Renzo Allegro, Tereza e të varfërve, Bisedë me Nënën e Kalkutës. Përktheu Emil Cimbi, Albas, 2003.

Liljana Verdho/ përpiloi/, Nënë Tereza, Bibliografia, Muzeu Historik Kombëtar, Tiranë, 2003.

Dr. Majkom Zeqo, Portreti i një shpirti, Muzeu Historik Kombëtar, Tiranë, 2003.

Ibrahim Kadriu, Shqiptarja e gjithë botës, roman biografik, Shtëpia botuese UEGEN,Tiranë, 2003.

Nuhi Vinca, Te Deum Laudamus, Lirikë për Nënë Terezen, Prishtinë, 2003.

Don Pren Kola,Nënë Tereza, dëshmi-kujtime-meditime-mbresa, Fjala Hyjnore, Prishtinë 2004.

Nikë Anton Berisha, Nëna e Dritës, roman, Shpresa, Prishtinë, 2004.

Maks Velo, Nënë Tereza, Vizatime,Botimi i dytë, Shtëpia botuese “55’, 2004.

P. Pashko Gojçaj, Sytë e Shenjeshës, shqip – anglisht, poezi, Zani Shna Ndout, Tuz, botimi i dytë, 2004.

Pjetër Përgjoka, Nëna Tereze frymëzim për jetën dhe veprën, Shpresa, Prishtinë, 2005.

Pjetër Përgjoka – Rami Berisha,Dashuri për të gjithë “NËNA TEREZE”, SHHBK “Nëna Tereze”, Prishtinë, 2005.

35 Nikë Anton Berisha, Nëna Tereze: Jeta është vetë jeta e Zotit në ne,Sanctae Crucis, Prishtinë, 2007.

Nikë Anton Berisha, Testamenti shpirtëror i Nënës Tereze. Fjala Hyjnore, Prishtinë, 2008.

Nikë Anton Berisha, Errësira dhe vuajtja shpirtërore e Nënës Tereze përligjje e hirit të Hyjit dhe e hyjnimit të saj, Sanctae Crucis, Prishtinë, 2008.

Kadrije Zejnullahu,Nëna ime Nëna Tereze, Tring Design, Tetovë, 2008.

Dr. Gani Demolli, Një luftë më ndryshe, Kushtuar Shërbimeve Shëndetësore të SHHB “Nëna Terezë”, Koha Ditore, Pruishtinë, 2008.

Nikë Anton Berisha, Shën Pali dhe Nëna Tereze, Botimi i dytë i plotësuar, Sanctae Cruscis, 2009.

Don Lush Gjergji, Nëna Tereze, Shenjtëresha e Dashurisë, DRITA-VELAR, 2010.

Don Lush Gjergji, Nëna Tereze, Dashuria në veprim, DRITA-VELAR, 2010.

Leo Maasburg, Nëna Terezë, Histori magjepsëse, Shtëpia përkujtimore e Nënë Terezës, Shkup, 2010.

Nënë Tereza nderimi në trevat shqiptare, Don Ndue Ballabani, Tonin Çobani, Ylli Drishti, përktheu në anglisht Mimoza Çobani, Fondacioni Imzot Lazër Mjeda, Prishtinë, 2010.

Mehmet Gëzhilli, nënë Tereza në shtypin shqiptar, Bibliografi, Argeta – LMG, Tiranë, 2010.

Mehmet Gëzhilli, Nënë Tereza në sytë e botës, I, Autorë botëror për të, Argeta – LMG, Tiranë, 2010

Demir Behluli, Shenjtëresha Shqiptare, Portrete dhe vargje për Nënë Terezen, Drita, 2012.

Zef Prenaj, Monografi për Nënën Terezeë, Prishtinë, 2012.

Alfred Beka, Në zemër të botës, Nënë Tereza, përktheu: Meditime, Rrëfime dhe Lutje, DEON – AB, 2014.

Lutfi Alija, Agnes Gonxhe Bojaxhiu Nënë Tereza, Shtçpia botuese “Erik” Tiranë, 2015.

Nënë TerezaShqiptarja nga Shkupi, Konferencë shkencore 26. 08. 2015, Scupi, 2015.

Frrok Kristaj, Si e njoha Nënën Tereze, Shoqata e Shkrimtarëve “Shtjefën Gjeçovi”, Zym, 2016.

Nëntëshja në përgatitje të kanunizimit të së Lumes Nënë Tereza e Kalkutës, Shkodër, 2016.

Gjon Keka, Nënë Terezea, Arbërorja e famshme e të gjitha kohërave, Botart, 2016.

Don Lush Gjergji, Jeta, dashuria, dëshmia, Përshpirtëria e Nënës Tereze, Drita, 2016.

Çetta Kolë, Lutu për ne, Poezi për Nënën Terezë, Prizren, 2016.

Don Lush Gjergji, Shenjtëresha e Dashurisë, Prej Shën Palit te Shën Nëna Tereze, Drita, 2017.

Didie Chardes r, Nënë Tereza Një dritë për botën, Fjala Hyjnore, përktheu nga gjuha gjermane Don Pren Kola, 2017.

Prishtinë, shtator 2018

Pergatiti: Don Lush GJERGJI

***

LIBRATË NËNËS TEREZE NË GJUHËN SHQIPE

Gonxhe Bojaxhiu –Nëna Tereze, Dashuria fillon në shtëpi, shqipëroi dhe përgatit për shtyp Pren Kola, “Urtia”, Zagreb, 1991.
Nënë Tereza, Lutjet e Nënë Terezës,“Lisitan”, përkthyer nga Doruntina Çobani, 1994.

Nënë Tereza /Gonxhe Bojaxhiu/, Takohemi nëpër lutje, Poezi, zgjodhi dhe përktheu Visar Zhiti, Tiranë, “Çabej”, 1997.

Nënë Tereza – Gonxhe Bojaxhiu, Poezi dhe Uratë,zgjodhi dr. Lush Gjergji, SHSHK, 1998.

Nënë Tereza, Nënë Tereza Mëremërimë shenjtoreje,lutje – poezi, përzgjodhi, poetizoi: Visar Zhiti. Botimet “OMSCA-1”, Tiranë, 2000.

Nënë Tereza – Roxher Frere, Lutja freskia e një burimi, përktheu dhe përgatit për botim Ferdinand Ndocaj, Tiran, Milosao, 2003.

Gonxhe Bojaxhiu – Nënë Tereza – Mother Teresa, Mësomë të dua – Teach mi to Love, Poezi shqip – anglisht, Përkujdesja: Ali Podrimja, Sali Bashota; Redaksia: Dr. Don Lush Gjergji, Visar Zhiti; Perkthimi anglisht: Avni Spahiu; Veprat artistike i zgjodhi: Luan Mulliqi, Rozafa, Prishtinë, 2003.

Gonxhe Bojaxhiu – Nënë Tereza, Mësomë të dua – Lehre mich zu lieben, , ARS Albanische Beratungsstelle / Basel –CH, Nga shipja në gjermanisht përktheu Hans-Joachim Lanksch, Rozafa, Prishtinë, 2003.

Nënë Tereza, Jeta 100 fjalë të urta dhe disa fotografi. Përmblodhi dhe përktheu Mr. Don Marjan Frrok Marku, Misioni Katolik Shiptar në Zvicrën Lindore, Sirnach, 2005.

Nënë Tereza, Më shumë dashuri, përtheu Laureta Çobani, Botimet Toena, 2003.

Prishtinë, shtator 2018

Perg: Don Lush GJERGJI

Të kujtohet e mos të harrohet

August 28, 2018 by dgreca

Nga Don Lush Gjergji/*

“Familjet katolike shqiptare në Shkup, (dokumente, fotografi, dëshmi I), studim dhe botimiInstituti i Trashëgimisë Shpirtërore e kulturore të shqiptarëve të Shkupit (2018), Acta non Verba. Autorë: Skender Asani, Albert Ramajm Natasha Didenko, Shkup, 2018, f. 481.

Ky libër mbulon një zbrazëti dhe mangësi historike dhe aktuale për Shkupin e dikurshëm, sidomos sivjet në 90 vjetorin e nisjes së Shën Nënës Tereze për misione në Indi.

“Memoria perditur”, po tretet kujtesa, pasi që çka nuk është shënuar dhe dokumentuar, si të mos kishte egzistuar.

“I mençuri shkruan, i marri mbanë në mend”, thotë fjala popullore, ose urtia latine: “Verba volant, scripta manent” – fjalët fluturojnë, shkrimet qëndrojnë. Mungesa e këtij qëndrim na ka dëmtuar shumë historikisht dhe aktualisht gati në çdo lëmi.

Prandaj, të kujtohet e mos të harrohet,qortim historik dhe gjithnjë aktual për ne.

Ky studim dhe botim është mjaft i qëlluar, i rrallë dhe specifik, deri diku i plotëson nevojat e historiografisë sonë kaq të mangët, të copëtuar dhe cunguar, të pranishme ende kryesisht nëpër arkiva të huaja, aty-këtu edhe ndër ne.

Botimi në fjalë është dy gjuhësor, shqip dhe anglisht, për një komunikim sa më të gjerë dhe domethënës.

Pjesa e parë i kushtohet Ipeshkvisë Shkup-Prizren nëpër shekuj, me trajtim të veçantë të disa figurave karizmatike, si Imzot Pjetër Bogdani,Toma Raspasani, Don Zef Ramja, Imzot Lazër Mjeda…

Një kapitulli i rëndësishëm i kushtohet shkollave katolike shqiptare në Shkup, si dhe kontributit të çmuar të Kolë Bojaxhiut në këtë drejtim.

Nuk lihet pasdore as figura e ndritur e Don Ndue Bytyqit, shkupjan, poet, shkrimtar, përthyes, mësues, bamirës, patriot, fatkeqësisht pak i njohur dhe studiuar ndër ne.

Në këtë monografi përpunohen edhe figura e prof. Lorenc Antonit, njeri shumë i lidhur me familjen Bojaxhiu, sidomos me Gonxhen, nga i cili kam marrë shumë shënime, dëshmi dhe fotografi. Dua të theksoj se jeta e tij artistike ka filluar me Gonxhe Bojaxhiur, me komponimit e parë të poezisë së Hil Mosit, Në breg të liqenit, enkas për Gonxhen dhe Dranen (25 mars 1928), dhe ka përfunduar me komponimin e tekstit Lamtumirë, (shtator të vitit 1991), që është himni i bamirësisë. OKB-ja, siç dihet, 5 shtatorin e ka shpallur Dita Ndërkombëtare të Bamirësisë.

Nuk mungojnë as figurat tjera, si Dr. Don Gaspër Gjini, Vinçenc Gjini e tjerë.

Një kapitull i veçantë i kushtohet Gonxhe Bojaxhiut – Nënës Tereze dhe Nasta Mihillit, m. Gabriela, si motra të Loretos.

Botimi vijon me familje tjera shqiptare katolike: Antoni, Serreqi, Ukajdini, Gjini, Nreca, Marku.

Pjesa e fundit i paraqet varrezat katolike shqiptare në Shkup, si dëshmi e gjendjes së vështirë edhe për të vdekur, e jo më për të gjallë, me trysni të ndryshme. Libri përfundon me historinë e kishave në Shkup.

Përparësitë e këtij botimi:

Është studimi dhe libri i parë i tillë ndër ne;
Shpjegon dhe dokumenton me fakte, dëshmi dhe fotografi kontekstin familjar, shoqëror, fetar dhe kulturor të asaj periudhe në Shkup;
Argumenton trashëgimin historike shumëvjeçare, si mundësi për ta njohur Shkupin të atëhershëm tonë dhe të Gonxhe Bojaxhiut, kontekstin shpirtëror, kulturor, fetar dhe kombëtar që e linden, rriten dhe edukuan Nënën tonë Tereze.

Ndoshta, me ndonjë studim dhe botim të ardhshëm, mund të përpunohet më tepër famullia e “Zemrës së Krishtit”, veprimtaritë e ndryshme baritore, shkollore, edukative, fetare dhe kombëtare të meshtarëve që kanë ndikuar në edukim dhe formimin e Gonxhe Bojaxhiut në fëmijëri dhe rini, ndihma e tyre për zbulimin dhe zbatimin e thirrjes rregulltare dhe misionare.

* (Fjala në promovimin e librit Skender Asani, Albert Rama, Natasha Didenko, “Famljet katolike shqiptare në Shkup” (dokumente, fotografi, dëshmi I), Instituti i Trashëgimisë Shpirtërore dhe Kulturore i Shqiptarëve – Shkup, 2018, i mbajtur në Bibliotekën Kombëtare “Pjetër Bogdani” në Prishtinë, më 26 gusht 2018)

Gjergj Kastrioti – Skënderbeu – “Moisiu arbëror”

January 20, 2018 by dgreca

Nga Don Lush GJERGJI/

Kaluan 550 vjet pas vdekjes së tij. Shumëçka ka shkruar historiografia botërore, diçka më pak ajo arbërore dhe shqiptare. Megjithatë kemi mjaft elemente për ta portretizuar dhe paraqitur atë në dimensione historike dhe aktuale. Figura e tij zgjon gjithnjë shumë mendime, vlerësime, shqyrtime, këndvështrime, deri te kundërshtimi, urrejtja, keqinterpretimi, frika nga e vërteta dhe jeta e tij. Kjo dëshmon bindshëm që aktualiteti i tij, “ballafaqimi” me të, siç duket, jo vetëm që nuk zbehet kurrë, por gjithnjë është personalitet, përmbajtje, porosi për të tashmen dhe të ardhmen tonë.

Ai popullit tonë Ilir dhe Arbëror ia gjeti rrënjët, ia gjeti damarin, ia ktheu besimin dhe dinjitetin, lirinë dhe pavarësinë, duke i përmirësuar gabimet e shumta të dinastive apo princave tanë, që të ndarë dhe përçarë, luftonin njëri – tjetrin duke u bërë “pré” e të huajve, në vend që të bashkoheshin për t’i luftuar armiqtë tanë të përbashkët dhe të përbetuar..

Besëlidhja e Lezhës (1444), akti kulmor i urtisë dhe strategjisë vizionare të tij, ku u vunë themelet për shtetin arbëror, me kohezion dhe bashkim në çdo kuptim dhe drejtim për formimin e binomit Shtet dhe Komb.

Hapi tjetër i strategjisë dhe urtisë së tij ishte bashkëpunimi me aleatet perëndimor, ndër të cilët duhet përmendur Mbretërinë e Napolit, atë të Venedikut, Raguzës, Papatin, Hungarinë, sidomos trimin Janos Hunyadi, por edhe shumë të tjerë. Këtu erdhi në shprehje aftësia e tij në diplomacinë e mirëfilltë dhe komunikim i vazhdueshëm me qendrat e rëndësishme evropiane.

Në këtë punë tejet të madhe dhe vendimtare Gjergj Kastrioti i ndriçoi dhe vlerësoi rrënjët tona ilire, pra, lashtësinë, traditën, kulturën, qytetërimin, krishterimin tonë që nga kohët apostolike, duke u frymëzuar nga këto vlera dhe virtyte ai dhe populli ynë, si pasardhës të Aleksandërit të Madh, të Ilirikut antik, të një historie dhe tradite të gjatë dhe të lavdishme shekullore, që qëllimisht ishte mbuluar me harresë dhe mospërfillje.

Nëpërmjet Jeroni De Radës, më vonë rilindësve tanë, Gjergj Kastrioti – Skënderbeu ishte “ngjallur” edhe një herë në popullin tonë, në histori, traditë, kulturë, qytetërim, si model dhe ideal për çdo shqiptar, si mundësi për rikuperimin e historisë, ndërgjegjes, vlerave dhe virtyteve tashmë të harruara dhe tjetërsuara.

Nga ajo që dimë dhe mund të theksojmë:Gjergj Kastrioti – Skënderbeu, pati forcën, vizionin, guximin, trimërinë t’i kthehet vetvetes, rrënjëve ilire dhe arbërore, fesë së krishterë dhe të vërtetës historike. Kthimi te burimi është porosi dhe testament shpirtëror i tij edhe sot për ne, kaq të ndarë dhe të përçarë, të shkapërderdhur anekënd, pa ndonjë identitet dhe personalitet bazik, pa vetëdije dhe përcaktim në këto tri pika: kush jemi, çka duam dhe si duam të realizojmë atë çka vërtet duam.

Ai nuk e kishte humbur kujtesën historike personale, familjare, fetare dhe kombëtare. Edhe pse babai i tij Gjon Kastrioti qe i detyruar t’ua dorëzonte Gjergjin në moshën e brishtë 9 vjeçare, diku në fillim të vitit 1415, Gjergji ynë i mbeti besnik historisë familjare, kombëtare dhe fetare.

Ai është shembull i shkëlqyer i përfaqësuesit të “diasporës”, i cili nuk mendonte me “bark”, por me krye, vlerësonte me mendje dhe me zemër, dhe thënë me gjuhën e Shën Nënës Tereze, e “jep pjesën më të mirë të vetvetes”, por për të tjerët, për të mirën e përbashkët për të gjithë, si model flijimi dhe dhurimi, altruizmi dhe atdhedashurie shembullore. Shtyllë jete dhe veprimi pati BESËN, dhe me Besëlidhjen Shqiptare më 2 mars 1444, vuri themelet e reja dhe të vjetra tona kombformuese dhe shtetformuese, duke nderuar traditat e përbashkëta, simbolet, mbi të gjitha synimet, idetë dhe idealet tona, nën flamurin e përbashkët drejt historisë dhe ardhmërisë.

Ai është dhe mbetet model i intelektualit, filozofit, dijetarit, vizionarit, burrështetasit, luftëtarit të pashembullt për popullin tonë ilir dhe arbëror, për ta gjetur edhe një herë vendin dhe dinjitetin e humbur, bashkimin dhe vëllazërinë gjithëkombëtare me popuj dhe vendet e qytetërimit të krishterë dhe evropian.

Kështu unë e vlerësoj figurën më madhore të historisë sonë, Gjergj Kastriotin – Skënderbeun, i cili së bashku me Shën Nënën Tereze, është përfaqësuesi më i mirë i lashtësisë, autoktonisë, krishterimit, traditës, kulturës dhe qytetërimit tonë shekullor ilir, arbëror dhe shqiptar, Njeri i Provanisë së Zotit dhe historisë sonë, figurë për nderim, admirim, mbi të gjitha imitim dhe vijim për çdo shqiptar. Historia, si Mësuesja e jetës, edhe një herë na fton dhe na mëson për atdhedashuri dhe vëllazëri gjithëshqiptare, si parakusht për zhvillim dhe përparim të gjithanshëm