dgreca – Page 2110 – Dielli

Mes letërsisë dhe gazetarisë

March 30, 2017 by dgreca

Ese- publicistika letrare e „Mjeshtres së Madhe“Vilhelme Vrana Haxhiraj/Nga Gëzim Llojdia*/ “E vendosur midis letërsisë dhe gazetarisë së mirëfilltë, publicistika letrare mbetet lëvrimi më specifik e më interesant”,- thotë studiuesja, Akademikja Floresha Dado. Dhe ajo vijon…” njëkohësisht edhe më problemori është lidhja apo përshtatja, për sa i përket ruajtjes së kufijve me letërsinë, nga njëra anë, dhe me llojet e tjera gazetareske, nga ana tjetër. Dihet se letërsia, si arti i fjalës, ka poetikën e vet, që në themel ka parimet estetike të ndërtimit të një vepre letrare, që e dallojnë atë nga gjithë format e tjera të krijimtarisë fjalore. Në literaturën teorike është pranuar lidhja midis poetikës së letërsisë dhe poetikës së publicistikës letrare. Kjo vlen për të njohur si ngjashmëritë, ashtu edhe tiparet dalluese midis tyre. Kjo vlen edhe për të patur përfytyrime të sakta mbi strukturën përmbajtësore dhe estetike të llojeve të publicistikës letrare. Kjo vlen për ta afruar atë me letërsinë, brenda dimensioneve që nuk cënojnë identitetin e saj, por gjithashtu, edhe thelbin social, mënyrën specifike të shprehjes së mendimit në këto lloje publicistike “,- thotë studiuesja F.Dado.

2.Pas prezantimit të vëllimit të parë me Ese-publicistikë “Pa Titull” të autores Vilhelme Vranari Haxhiraj, me 320 faqe, gjithsej 69 krijime të të dy gjinive (ese- publicistikë), autorja partaqitet sot para lexuesit me një vëllim të dytë po të këtyre gjinive. Libri Titullohet “Pa koment” . Shtëpia botuese, që i solli në dritë këto dy botime, është Shtëpia Botuese „Nacional“,Tiranë 2011, me redaktor: Mujë Buçpapaj.

3.Do të shqyrtojmë përveçse disa ese, publicistikë apo studime prej brendisë së librit që nxori pena e kësaj autoreje, por edhe situata dhe kthjellime historike apo ndijime shpirtërore, që përjeton nën dalldinë e zërit ëmbëltor të penës së Vranarit. Cila është kostua vallë? Ka derdhur me një kosto jo të vogël qindra vargje, mijëra fjalë, që janë produkt i këtij deti shpirti të pafund njëkohësisht të paanë të kësaj autoreje brilante me shumë botë dhe me një këndvështrim krejt të ri .

4.Ky botim që ta ka ënda ta rilexosh, shfaq e shpalos qysh në fillim befasi në mënyrën e trajtimit të temave si dhe në mënyrën e të shkruarit. Pra tek ky libër ka një mënyrë tjetër kompozimi që të bënë për vete. Tre shkrime që prekin gjenezën tonë, apo ku kërkohen rrënjët e historisë sonë të sa e lashtë dhe po aq e patjetërsueshme, të cilat titullohen: “Shqipëria kombi më i lashtë në Evropë,” ose “Arbëreshët e Italisë & Arvanitët e Greqisë janë degë që kërkojnë rrënjët e tyre iliro-arbërore” si dhe replikën me znj. L.C.

Vranari në të vërtetë ka një penë që buron. Për çudi pena e saj nuk mbetet asnjëherë e zbrazët. Më duket se gjen një varg tepër të pasur, por i thellë. Të tre temat kanë gërvishtur palcën kombëtare. Ka ende mjegullinaja të kalitura mes errësisrës në hapësirën ballkanike për çështjen e gjenezës iliro- pellazge të shqiptarëve të sotëm. Vranari futet e sigurt ngase për një arsye të thjeshtë. Nuk ka pasur kurrfarë mungesë hapësire në të njohurit e saj, lidhur me këtë temë, të cilën e ka trajtuar qysh nga viti 1975, kur ende shqiptarët vuanin brenda një rrethimi me tela, në kushtet e një shteti diktaturë, jo të cilësuar apo deklaruar nga historianët, por të ndërtuar me kushtetutë. Teza e paperëndueshme (sepse vazhdon të punohet për të dhe do të vazhdojë të kërkohet deri sa e vërteta të flasë për mohimin e padrejtë të shekujve) për çështjen e lashtësisë së një kombi, i cili kërkon shumë punë edhe më shumë botime sidomos të rretheve akademike shqiptare. Sepse në mungesë të të cilëve shpesh herë pseudo-historianët, i janë përkushtuar dhe i përkushtohen me studime të kafeneve apo reportazheve të medieve. Kurse Vranari në këtë botim sjell fakte duke bërë citimin nëpër dokumentet bazë, që vërtetojnë këto teza. Ndoshta njohurit e shumta, studimi rigoroz, të shkuarit e vazhdueshëm, tema e mbrojtur prej saj, “Autoktonia e Shqipërisë Jugore” etje, i ka në dhënë ndihmesë për të krijuar disa shkrime të cilat nuk bëhen as të mërzitshme dhe nuk përsërisin as studiuesit e tjerë të kësaj fushe. Kjo tregon mrekullisht, stilin e veçantë të kësaj autoreje. Këtu do të ndalem, tek ky fakt. Të gjithë kanë orë shpirti, por ora poetike dhe brumi i kësaj autoreje e ndjen ardhjen e shpirtit, është ora e kuptimit të gjuhës së fjalëve të pathëna, për të cilat autorja i mëshon mendimit logjik, arsyes dhe të vërtetës historiko-shkencore me dokumente.

Në këtë kuadër ka shumë shkrime kushtuar Kosovës. Janë ose mbresa të çasteve kulminante të historisë së saj e shkruar me gjak të pastër shqiptari, ose shkrime historike. Të shkruar në përvjetor ose në raste tubimi për çështjen Kosovës. Këtu zbulohet jo vetëm mjeshtria në të shkruar, por edhe gjetja e faktorëve që shpunë në një Kosovë të pavarur. Autorja në krijimtarinë e saj përmend shpesh heroin Kombëtar Gjergj Kastrioti ,që ishte dhëndër në fshatin e saj Kaninë. Historia e shkëlqyer e të cilit i ngriti emrin kombit tonë.

Mirëpo le të bëhemi pak koshient. Dikur ka ekzistuar një kohë apo një shekull në historinë tonë të ndritur. Diku aty, nga shekulli i XV. Atëherë rrobat e të tjerëve pas krahëve tanë, ishin në duart tona. Ç’masë do të merrnim ne, do të vishnim ata, apo? D.m.th “sizmografi”,që përcaktonte lëvizjet e kohës, lëkundjet tronditëse të planetit, ishte shqiptar. Ndërkaq, shumë nga kancelarit e evropiane, sot e kanë harruar këtë. Shqipërisë i lënë vend përtej, jashtë kësaj porte. Historia pas saj ka ngelur në terrin e enigmës, e mbuluar nga pluhuri i shekujve. Përse vallë?!

5.Vranari është një mjeshtre e përkryer e gdhendjes së portreteve sidomos disa figurave për të cilat errësira e sistemit të kaluar kishte pluskuar gjithë kohën. Një ndër to, është figura e Prof.Dr filozofit Isuf Luzaj. Mbetur enigmë. E panjohur, e harruar. Flitej tej e këtej. Në thelb nuk njihej, ende nuk njihet kaq mirë. Ndriçimi i këtij personaliteti nuk bëhet me gjuhët e zjarrta të diellit. Por shkoqur autorja na rrëfen si u njoh me portretin akademik. “Përshkroja sheshin e Flamurit , shkruan Vranari,mes librave në lulishten e e Vlorës më kapi syri Isuf Luzaj.Ishte libri i tij”Gloria e çmendjes”… Autorja na sjell në kujtesën tonë të trishtë se ju përkushtua studimit të veprës së tij, veprës së një filozofi të një mendimtari të urtë me përmasa botërore. Etimologjia e fjalës filozofi, jepet në greqisht, me dashuri për urtësinë. Është një art i të jetuarit, një moral që konsiston në të sjellurit në mënyrë të arsyeshme, për të evituar çdo sjellje të pamatur, për të pritur çdo ngjarje me qetësi dhe urtësinë ta vësh në shërbim të së mirës.

I kësaj rruge mbetet edhe Prof. Dr. Luzaj. Mirëpo duke qenë se kam studiuar tarikatin bektashi, dua të shprehem se ky personalitet i përket kësaj udhe ndriçimi shpirtëror. Urtësia ka përshkuar si vijë bektashizmin. Njerëzit e mëdhenj i përshkon urtësia. Ky ishte ndriçimi më i madh në errësirat e largëta. Vranari sjell edhe një përkushtim, një poemë në vargje për Dr. Luzaj. Më tej zgjerohet në trajtimin dhe në zbërthimin e kësaj figure të një filozofi shqiptar me përmasa botërore.

6.Pastaj vjen gruaja, qeliza e shoqërisë njerëzore, vlerat dhe pozicionimi i saj. Mbi të gjitha si një udhërrëfyese, qëndron shenjtorja Nënë Tereza, dhe mjaftë shkrime produktive që i përkasin kësaj gjinie zënë vend në librin : “ Pa titull” të shkrimtares vlonjate V.H.Vranari. Analiza, komente ,letërkëmbime sjellin në vëmendje femrën shqiptare të një kohe tjetër, pikërisht në vitet e demokracisë. Ka penelata të ngrohta zemre, si një piktore, për figurën e shenjtores Gonxhe Bojaxhi. Ka fakte historike. Poezi zemre e shkruajtur nga Nënë Tereza, që shërben për sot dhe nesër si një himn jete. Letërkëmbimet për shkrimet kushtuar asaj, sjellin një risi të re në këtë gjini. Dhe autorja vazhdon… tema të larmishme që e shqetësojnë atë dhe gjithë shoqërinë tonë.

7.Jo më pak vend zenë figurat historike . Vilhelme Haxhiraj ka një shikim gjithmonë nga drita, për ta parë të vërtetën në sy. Vetëm drita e udhëheq këdo drejt realitetit dhe mirësisë. Kahu i saj, agimet e paperëndueshme dhe perëndimet e përflakura që premtojnë agun e bukur të së nesërmes… Figurat historike në thelb, ruajnë dritëzën si bardhësi në portretet e tyre. Gdhendjet për figurën e shquar të Ismail Qemalit mbeten të papërsëritshme. Sjellja e fakteve dhe dokumentave mbetet palca për publicistikën dhe esetë e shkruara. Vranari i përdor drejt faktet në shërbim të personaliteteve. Kjo është mjeshtri në artin e të shkruarit, ngjarje, që kanë vepruar shekuj më parë, sillen me vërtetësinë e një krijuesi, të një shkrimtareje të afirmuar në letrat shqipe. Ashtu si shumë krijues të mirëfilltë të letrave shqipe të cilët lëvrojnë herë pas here publicistikën edhe Vranari ka arshivuar shumë ngjarje e dokumenta, ndërkohë që “pika e vlimit” ka aritur gradacionin e sipërm , krijuesja Vranari-Haxhiraj ka derdhur gjithë këtë përvojë në një botim me vlera ese-publicistikë.

8.Figurat e shquara të letrave apo të artit dramatik përshkohen nga një ëmbëlsi, që nuk duket por që kuptohen shkarazi. Xhevahir Spahiu, Odhise Grillo, Adriatik Kallulli, Drita Kripa dhe aktorja Margarita Xhepa…Po ndalem te Drita Pelingu (Kripa), lindi, erdhi në jetë nëpër kohë në saj të një talenti më vital, që kaloi në një mjedis, që zhbirohet kompleksiteti. E lindur në Vlorë, atje ku deti llapashit dallgët, herë butë e ëmbël dhe herë gjithë zhurmë e ashpërsi, përmes talentit të vet, ajo portretizon, ndërton njeriun, qenien e vet në kohë dhe hapësirë duke synuar të shpalosi botën e saj. Do të sqarojë dhe ta lexojë, të shpalosë veten, shpirtin dhe zemrën e vet. Lindi, 80 e ca vite më parë, në Vlorë dhe u shkollua, në familjen tregtare të Kripajve një familje shqiptarësh të mirë e atdhetar. Kur ka mbritur në kryeqytet thelbësore ishte pastërtia e zërit, thellësia përmes arsyes, që mund të zotohet vetëm nga pushteti i talentit, dhunti e artistit. Në publicistikën e Vranarit janë kapur detaje për njerëzit e shquar të letrave dhe të skenës shqiptare.

9.Ç’letër apo pergament kaq gjigant ruan kështu mesazhet e paprishura, që ne hedhim çdo ditë në eter? Mesazhet sot kanë një urë të madhe digitale komunikimi. Autorja e librave ese- publicistikë :“Pa titull“dhe “Pa koment”, ka përdorur edhe gjuhën e folur të mesazheve, që u ka dërguar apo i kanë dërguar lexuesit pas çdo shkrimi të publikuar më parë në tabloidët shqiptarë. Madje mesazhet përbëjnë pjesën më të lexueshme. Janë spontanë dhe magjikë për t’u lexuar me një frymë. Mbartin mjaftë ngarkesë emocionale, atdhetare, përcjellin mall të zhuritur emigrimi.

Publicistika e V.V. Haxhiraj e përfshirë në në dy vëllime me 320 & 368 faqe libri është një arritje në këtë gjini. V.V. Haxhiraj futet fuqishëm edhe në këtë gjini duke treguar jo vetëm talent por vullnet dhe si gjithmonë mbetet e paepur për të përshkruar rrugë të reja. Publicistika e V.V. Haxhiraj në këto dy botime tregoi se kjo gjini nuk është thjeshtë një kronikë ngjarjesh, por art më vete. Publicistika e V.V. Haxhiraj tregoi me këtë botim probleme të mjeshtërisë së saj , të formave të pasqyrimit dhe të mjeteve shprehëse që karakterizon esenë dhe publicistikën e vet, që në themel ka parimet estetike të ndërtimit të një vepre letrare, që e dallojnë atë nga gjithë format e tjera të krijimtarisë fjalore. Në literaturën teorike është pranuar lidhja midis poetikës së letërsisë dhe poetikës së publicistikës letrare. Kjo vlen për të njohur si ngjashmëritë, ashtu edhe tiparet dalluese midis tyre. Kjo vlen edhe për të patur përfytyrime të sakta mbi strukturën përmbajtësore dhe estetike të llojeve të publicistikës letrare. Kjo vlen për ta afruar atë me letërsinë, brenda dimensioneve që nuk cënojnë identitetin e saj, por gjithashtu, edhe thelbin social, mënyrën specifike të shprehjes së mendimit në këto lloje publicistike modern dhe e adhurueshme për një lexim të këndshëm, ku, edhe ke se çfarë mëson.

Dhe tani para lexuesit autorja Vilhelme Vrana Haxhiraj vjen me botimin e saj më të ri me ese-publicistikë me titull „ Pa Koment“, jo më pak intrigues dhe po aq i bukur si libri i parë. Në të janë përfshirë – tituj me ese dhe publicistikë, ku autorja trajton sa e sa probleme sociale-politike e juridike që shqetësojnë atë dhe gjithë shoqërinë. Leximi i këtij libri për cilindo do të jetë jo vetëm kënaqësi dhe shlodhje , por temat e përfshira në këtë libër, të bëjnë të mendohesh dhe të pyesësh ndërgjegjen: „Përse ndodh kështu vallë?! „

Urimet më të mira autores për vepra të tilla të arrira!

*Gëzim Llojdia ( studiues, publicist, drejtor i Bibliotekës së Universitetit „Pavarësia „Vlorë)

Tahiri: Aleanca jonë strategjike me SHBA-të, e përhershme

March 30, 2017 by dgreca

Ministrja për Dialog, Edita Tahiri ka pritur dje në takim Zëvendësndihmës Sekretarin Amerikan të Shtetit z. Hoyt Brian Yee, me të cilin kanë biseduar për zhvillimet e fundit në Kosovë, marrëdhëniet e shkëlqyera mes Republikës së Kosovës dhe Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe avancimin e ardhmërisë euro-atlantike të Kosovës.

Pas këtij takimi, ministrja Edita Tahiri ka deklaruar se takimi me Zëvendësndihmës Sekretarin Amerikan të Shtetit z. Hoyt Brian Yee ishte shumë i rëndësishëm, ku u rikonfirmua partneriteti strategjik me SHBA-të në të gjitha proceset që forcojnë shtetin e Kosovës dhe integrimin euroatlantik të tij.

“Aleanca jonë strategjike me SHBA-të do të jetë e përhershme dhe Kosova po punon për një shtet të suksesshëm, që është qëllim përbashkët i Kosovës dhe SHBA-ve”, theksoi ministrja Tahiri, duke shtuar se roli udhëheqës i SHBA-ve do ta mbaj rajonin në paqe dhe stabilitet, ndërsa do të evitoj ndikimet negative të atyre që po shfaqin ambicie të rrezikshme gjeopolitike ndaj rajonit.

Mirepritet ne Belgjike “True Stories from Red Albania”

March 30, 2017 by dgreca

Libri “True Stories from Red Albania” i autorit Jorgji Kote (Botimet Toena, 2016) ka ngjallur kureshtje dhe interes jashtë vendit, sidomos në Belgjikë, Luksemburg dhe në vende të tjera të huaja.

Siç është bërë e ditur edhe më parë, e përditshmja belge “Brussels Times” botoi një përmbledhje të gjatë të këtij libri në fund të muajit janar.Pas librarisë shqiptare “ALBEL”, ditët e fundit, ky Libër është vënë në shitje në Bruksel nga “Libraria Europiane”, pranë institucioneve të BE-së, në librarinë tjetër të njohur “Cook&book” etj.

Më 3-5 mars, “True Stories from Red Albania” u ekspozua në Sallonin Ndërkombëtar të Librit në Luksemburg, ku autori ishte ftuar bashkë me dy autorë të tjerë shqiptarë.Stendën tonë e vizitoi edhe zv. Sekretarja e Përgjithshme e MPJ-së së Luksemburgut dhe Ambasadorja, jorezidente, për Shqipërinë, zonja Nadia Ernzer e cila u shpreh:“Këtë libër e lexova me kënaqësi dhe më pëlqen shumë mënyra elegante dhe interesante e të shkruarit; është kënaqësi me vete të udhëtosh prapa në kohë, sepse kështu mund të mësosh më mirë për të kaluarën e afërt të popullit tënd”.

Konsulli i Përgjithshëm i Nderit, i Luksemburgut, Vito Cassone tha:

“Jam tronditur nga të gjitha hollësitë mbi jetën e përditshme, të asaj kohe, të popullit guximtar shqiptar. Kam mbetur pa fjalë pas leximit të librit, duke jetuar me popullin tuaj, me obsesionet e pabesueshme dhe të çmendura të një Byroje Politike regresive”.

Më 8 mars autori Jorgji Kote ishte i ftuar nga Katedra e Slavistikës dhe Europës Lindore, në universitetin me emër të Gentit, ku zhvilloi një takim interesant mbi përmbajtjen e këtij libri dhe iu përgjigj shumë pyetjeve të të pranishmëve.Shefja e Katedrës, prof. dr. Rozita Dimova u shpreh me këtë rast:“Deri tani nuk kemi parë një libër të këtij lloji dhe formati që të tregojë për jetën e përditshme gjatë regjimit komunist, për të cilën kemi kaq shumë nevojë”.

Bashkatdhetaria Era Hajdari, menaxhere në një kompani në Antverpen e pranishme në atë takim nënvizoi:“Është kënaqësi ta lexosh këtë libër, të përçon nostalgji për një kohë të shkuar, sikur ta kesh jetuar vetë. Bën shpeshherë një subtle contrast me jetën e sotme, jo vetëm materialisht, por edhe shpirtërisht… Një botë ndryshim, ku ura është rrëfimi i autorit”. Më 21 mars 2017, “True Stories from Red Albania” u promovua në një takim me studentë të huaj dhe shqiptarë, si dhe ekspertë të tjerë në Université Libre de Bruxelles.Me këtë rast, shtetasi francez Sebastien Vilmot, dashamirës i vendit tonë, i cili po shkruan një libër mbi historinë e tij të afërt, menaxher në kompaninë e njohur “OMEGA” në Paris, ndër të tjera tha:“Autori i përshkruan ato vite të tmerrshme me një sens pozitiv dhe me një realizëm të mahnitshëm”.Ndërsa Serge Derycke, zyrtar në Parlamentin Federal belg, u shpreh:“Leximi i këtij libri më ka lënë mbresa të jashtëzakonshme. Sidomos pjesa që i kushtohet rinisë dhe ajo mbi “shfaqjet e huaja”. Sepse kam vizituar disa vende të tjera komuniste dhe me gjithë ngjashmëritë, Shqipëria duket qartë se ka qenë krejt e ndryshme”.

Edhe bashkatdhetarë të tjerë nga Gjermania, Danimarka dhe SHBA-ja, pas leximit të librit kanë dhënë opinion shumë pozitiv.

Inxhinieri Selo Mollaj, me banim në Nju-Jork, shkroi:“Tani që po e lexojmë librin kuptojmë se kopertina e tij ka lidhje organike me gjithë lëndën e shkruar, aq sa në shumë raste forma shpreh shumë bukur përmbajtjen e asaj! Edhe nga pikëpamja letrare libri është si i qëndisur”.Eshref Ymeri, profesor i mirënjohur i gjuhëve të huaja dhe ish-shef katedre në UT, i cili jeton në SHBA, tha:

“Jam i bindur që ‘True Stories from Red Albania’ do kërkojë ribotim për të mbërritur te shumë lexues të tjerë!”.Pritet që në javët e ardhshme ky libër të promovohet në institucione të tjera europiane, si në Bruksel dhe në vende të tjera të huaja.

NË TË DYZETËN DITË TEK “ÇADRA E LIRISË”….

March 30, 2017 by dgreca

Nga Ramiz LUSHAJ/

Dje, në të dyzetën ditë, isha tek e cilësuara nga politika e në masmedia si “Çadra e Lirisë” e Opozitës në Bulevardin “Dëshmorët e Kombit” në Tiranë.

Une, në simbolikë, me të gjitha shqisat e mia po laboratoroja nëse ky institucion tempullor i Demokracisë së sotme Shqiptare do të ketë të “Dyzeta”. Nëse une do të vij këtu pas 40 ditësh, për të “40-tat” e saj. Aty pashë se “Çadra e Lirisë” ende nuk kishte vdekur. Ajo ende jetonte aty. Po, po. Ajo ende jetonte tek ne, mes nesh. Për një jetë, për një kohë ma ndryshe, për një “Republikë të Re”.

Aty shqisoja dhe një tjetër rrezik, të vjetër e të ri: “Çadrën e Lirisë” mund ta vdisnin. Po, po. Mund “ta vdisnin”…! E kush? Të dy palët: të Tjerët (Rreziku), por edhe të Vetët (të Rrezikshmit). Ata, të parët (Rreziku) në dy godinat përballë në të majtë e në të djathtë – në të djathtë e në të majtë, në godinën e “Komitetit Qendror të vjetër” të Enverit dhe në godinën e “Komitetit Qendror të ri” të Edit. Ata, të dytët (të Rrezikshmit) të djathtët e majtë dhe të majtët e djathtë, ata miqtë-armiq e armiqtë-miq, që kur PD duan të hapet duan t’ia mbyllin Çadrën dhe kur Opozita bashkohët kështu, kësisoj, duan t’ia “thyejnë” ndonjë tel të Çadrës apo ta grisin Çadrën sa vrima e një plumbi “më fal”(!) apo sa vrima e një grushti “të fala”(!).

Bash tek Çadra e Lirisë” dyzet ditëshe, m’u kujtue diçka nga vitet e rinisë time të hershme. Njeriu që e shpiki për herë të parë çadrën e sodit, ai që doli për herë të parë në rrugët e një qyteti të madh europian me këtë çadër në dorë, e qëlluan me gurë. Me shumë gurë. E banë me plagë. Me shumë plagë. E keq quajtën “djallë”. Po, po. Thanë se ai ishte vet “djalli”…(!)

E, atë ditë e sot, i thinjun nga flokët e kohërat, unë – mbajtësi i Çadrës vetjake e publike, mendoj në pafundësi: Pse e trajtuan kështu, kësisoj, njeriun e shpikësit e mbajtësit të çadrës së parë në shek. XVIII, para 4 shekujsh?! Qysh, ai “djalli” i dikurshëm me çadër në dorë para 4 shekujsh është sot, tashti, edhe për mue, “ëngjëll” i çadrës time që e mbaj në dorë në shek. XXI?! Përndryshe: qysh kemi me i quajt, sot në të 40-tën ditë, në 40 ditët e ardhshme, në 40 vjetor, në 400 vjetor, këta “djajtë” tanë majtas e djathtas – në të djathtë e në të majtë, që e gjuajnë me gurë “Çadrën e Lirisë”…?! E, une, prej sodit e deri në fund të jetës time, kam me mendue e folnue: “Qysh, djajtë e vjetër e të rinj, e gjuajnë me kaq shumë gurë nga afër e larg “Çadrën e Lirisë” të Dhjetorit ’90 e të 18 shkurtit 2017?! E, une, sot, në të 40-tën ditë të “Çadrës së Lirisë” po i lutem Zotit e Demokracisë, Opozitës Politike e Shpirtit Opozitar Shqiptar që të mos shkoj(më) aty “për të Dyzetat e Saj”, pasi shkrehja e Saj është shkrehje e Ëndrrave e Shpresave, pasi “vdekja e Saj” është vdekje e qelizave për Liri e Demokraci, për Ardhmëri, pasi ajo është kthye në një “Kauzë”, në një “Universitet”, një një “Univers” për një “Republikë të Re’, për një Shqipëri Ndryshe.

Çadra e Lirisë, Tiranë, 29 mars 2017

Shteti eshte njesoj si familja!

March 30, 2017 by dgreca

Nga Enver Bytyçi /

Shteti, thote Antonio Smith, eshte si nje familje. Qytetaret e nje njesie shteterore jane si anetaret e nje familjeje. Kjo do te thote qe kryeadministratori i nje vendi duhet ta administroje ate njesoj siç nje kryefamiljar administron anetaret e familjes se tij. Nje kryeadministrator ose administrator i puneve shteterore qe nuk ka mundur ose nuk di te administroje nje familje, ne asnje rrethane, ne asnje rast, ne kurrefare menyre nuk mundet te administroje punet e nje shoqerie. Kryefamiljari i nje familjeje ka per detyre paresore te shtoje te ardhurat e familjes se tij. Ai projekton rruget dhe mundesite e rritjes se mireqenies se te gjithe anetareve te familjes se tij. Shtimin e te ardhurave kreu i nje familjeje e projekton jo thjesht duke u kerkuar anetareve te familjes se tij te dorezojne pjesen e te ardhurave qe duhet bashkadministruar, por duke krijuar mundesi sa me te medha per shtimin e te ardhurave dhe te fitimit permes bashkepunimit me te trete. Nderkaq kryefamiljari ka ne administrim asetet e familjes. Prej tyre ai projekton rritjen e fitimeve dhe te te ardhurave. Edhe kryeadministratori i shtetit nuk kerkon e nuk duhet te kerkoje qe buuxhetin ta shtoje vetem permes taksave e tatimeve, por permes marredhenieve me te trete, psh permes investimeve te huaja, ose formave te tjera qe shtojne asetet kombetare dhe mundesite per rritjen e fitimeve. Kryefamiljari i trajton te gjithe anetaret e familjes ne menyre te barabarte. Edhe nese ne familje bejne pjese femijet e vellait te tij, ai i trajton ata njesoj si femijet e tij. Por ne menyre te drejte dhe pa abuzuar ai e trajton edhe nje te trete, me te cilin eshte ne nje marredhenie biznesi, bashkepunim i cili ia shton begatine familjes. Kryeadministratori i shtetit i trajton e duhet t’i trajtoje gjithashtu qytetaret e tij ne menyre te barabarte, pa dallime, pa diskriminim per shkak te bindjeve, per shkak te perkatesise krahinore ose fetare, per shkak te aftesive etj. Ai nuk mund te beje shperndarje diskriminuese te te ardhurave per shkak te simpative ose empative. Nje kryefamiljar qe i trajton anetaret e familjes njesoj e pa dallim, krijon harmoni, ekuiliber, solidaritet nder ta. Ne te kunderten ai e shkaterron familjen, sepse pabarazia prodhon inate, xhelozi, deri hakmarrje. Kryeadministratori i shtetit ka te njejten detyre para kombit te vet. Te krijoje harmoni, ekuiliber, te mos fyeje, te sillet me thjeshtesi dhe me modesti, te deshmoje urtesi dhe durim edhe ne raste keqkuptimesh, te zgjidhe konfliktet, madje edhe ato konfliktet e vogla, siç ndodh me nje kryefamiljar te suksesshem. Kreu i nje familjeje e bashkon familjen ne raste fatkeqesish, u jep anetareve te saj kurajo, energji pozitive, i motivon ne çdo kohe, jo vetem ne fatkeqesi, por edhe ne kohe normaliteti. E njejta sjellje duhet ta karakterizoje edhe kryeadministratorin e nje vendi, te nje shteti e te nje kombi. Kjo lloj sjellje rrit energjite pozitive te te gjithe qytetareve, shton optimizmin per te ardhmen, forcon dhe krijon bindje e shprese per sukses dhe per nje jete me te mire, te begate dhe te dinjitetshme. Qe kur eshte krijuar njerezimi ne familje njerezit nuk kane patur aftesi te njejta. Dikush me i afte, dikush me pak i afte, dikush eshte me i zgjuar, dikush tjeter ndoshta edhe budalla, dikush me nje pergatitje fizike te larte, dikush me aftesi fizike te kufizuara. Kryetari i familjes ka per detyre qe sipas aftesive te beje ndarjen e puneve dhe nuk mendon qe te paaftet menderisht ose fizikisht t’i persekutoje per shkak te paaftesise se tyre. Madje kujdeset me humanizem per keta anetare te familjes. Kreu i nje qeverie te nje vendi ka te njejten detyre. Te ndaje mire punet per addministrimin e familjes se madhe qe quhet komb. Te mos i shohe disa pune si privilegj per njerezit e tij te afert, pavaresisht se ata jane te paafte te drejtojne dhe realizojne produkt pozitiv. T’i trajtoje me humanizem qytetaret e vet e jo t’u tregoje vetem deren e burgut. Kryesorja: Kryetari i nje familjeje nuk e vjedh familjen. Nese ai fillon dhe e vjedh ate, eshte e sigurt se e shkaterron, e rrenon dhe mbjell lufte brenda familjes. Keshtu ndodh edhe me shtetin. A duhet te prese pasoja katastrofale nje kryeadministrator ose administrator i shtetit kur ai vjedh, grumbullon fshehtas para nga droga e nga krimi ne dhunimin e te drejtes se anetareve te familjes se madhe?! Çfare pritet nga nje familje e tille e quajtur komb-shtet?! Katastrofa pritet. Imagjinoni çfare ndodh ne nje rast te tille me nje familje! Ajo ne permasa shume here me tragjike do te ndodhe ne nje shoqeri te madhe, ne nje familje te madhe. Ky eshte ligj i zhvillimit, nuk eshte ndonje shpikje e imja. Kreu i nje familjeje i ndeshkon anetaret e familjes kur ata bejne gabime, sidomos kur bejne gabime e faje te perseritura. Por i ndeshkon me drejtesi, me aq drejtesi sa te gjithe anetaret e familjes jane te vetedijshem per ndeshkimin qe eshte dhene. Por kjo ndodh kur kryetari i familjes nuk bashkepunon me ate anetar te familjes qe gabon ose ben faj, ose ben krim. Nese ai bashkepunon ne faj e ne krim, atehere ai nuk mund te ndeshkoje e per pasoje do te krijohet perçarja ne familje. Perçarja çon ne konflikt, konflikti mund te perfundoje edhe ne dhune. Perfundimisht dhuna shkaterron çdo gje. Familja pushon se ekzistuari. Asaj familjeje do t’i duhet te ndahet dhe te rifilloje jeten nga e para. Po kur kryeadministratori i shtetit ben te njejten gje, sa te renda do te jene pasojat? Nje kryeadministrator ose administrator i shtetit qe bashkepunon me krimin, krijon jo vetem padrejtesi. Ai diskriminon, dhunon, sillet ne menyre arrogante me te pafuqishmit. Fuqia qe ia jep krimi dhe krimineli i duket si nje fuqi e mbinatyrshme dhe si i tille mendon e beson se “mizat”, qytetaret, anetaret e familjes se madhe komb, mund t’i shkele me kembe! I fyen ata, i mashtron, pastaj i fyen prape, kur nuk binden i dhunon, i izolon, i injoron, i shperfill, madje i poshtron. Dhe familja e madhe kombi-shtet shkaterron veten e tij. Ne keto raste humbasin aleatet. Familja e vogel, me emrin e sakte familje, nuk do te ruaje marredhenie te mira me fqinjin, me fshatin, me lagjen, me qytetin, me njerezit me te cilit eshte ne nje marredhenie pune ose bashkepunimi. Familja e madhe, shteti, nuk do te mund te kete marredhenie te qendrueshme me partneret e saj te huaj, me shtetet e tjera, me miqte, me komshinjte, me bashkesine nderkombetare. Kur shkaterrohet nje familje e vogel nuk ka me integritet tek te tjeret. Kur shkaterrohet nje shtet nuk ka me besueshmeri e integritet te partneret e tij nderkombetare. Ne te dy rastet ndodh jo vetem perbuzja dhe perçmimi, por vjen edhe izolimi. Kjo eshte domethenia e idese te Smith per konceptin e njejte te shtetit dhe te familjes.