Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

What’s the Future of the Republican Party Now?

by

By Keith Naughton, Ph. D. Co-founder of Silent Majority Strategies/*

The invasion of the Capitol was undeniably a disaster for Trump and the Republican Party. But Democrats should be careful about celebrating. Both parties are facing increasingly fractious politics, and the party that figures out how to walk through the minefield will win in the end.
No chance for a third party
Our electoral system is set up, if inadvertently, for a two-party system. When every office is winner-take-all with no proportionate representation, any third party will find it nearly impossible to win more than a handful of seats. Faced with permanent impotence, their supporters look for a home in one of the major parties.
Neither the populists, the progressives nor Ross Perot’s Reform Party were able to stay independent – and none ever will. The Republican Party only exists due to the collapse of the Whig Party and general pre-Civil War political meltdown.
In Europe, where all governments have parliamentary democracies with proportionate representation (except France and Britain), fringe parties stay independent and collect a share of seats. They bargain for power in coalition with the major parties. Every government in western Europe (again, except France and Britain) has a coalition government.
In Europe the radicals are outside the main parties, in the U.S. they are inside, which means that the Republicans and Democrats will always be fractious coalitions subject to constant internal ideological power struggles.
How we got here
Political systems in all western countries are still grappling with the fallout from the financial collapse in 2008 (and major financial crises always lead to political crises). Populist parties sprang up all across Europe, notably Podemos and Vox in Spain), Five Star in Italy) and AFD in Germany. The left-populist party Syrizia took control of Greece, and right-populist Fidesz runs Hungary. Populists have had success in Mexico, Brazil, Argentina, and India.
The rise of populism in the U.S. is part of a global phenomenon – and the American political leadership has dealt with it very badly.
Barack Obama seemed tailor-made for 2008 – charismatic and intellectual, claiming to identify with the working class. But it turned out to be a lot of talk. Obama is a timid incrementalist, a man aspiring to be the establishment, not fix it. At the heart of the 2008 financial crisis was massive and pervasive fraud. Yet, while millions were losing their homes, the Obama Justice Department prosecuted exactly no one. The recovery was the slowest in modern American history. 
Even Obamacare was a financial flop. While Obama touted the reduction in the uninsured (not too tough when you make it illegal), health care costs spiraled upward. After factoring in rising health care premiums and deductibles, median income grew a mere 3 percent from 2009 to 2017.
Obama did nothing substantive to tackle problems of racial inequality, income inequality, confront China or engage in a re-assessment of America’s laundry list of foreign entanglements (arguably, he expanded them).
Obama’s failure to recognize and address rising populism fractured his own party and put Trump on the path to the White House. That Bernie Sanders nearly wrested the Democratic nomination from Hillary Clinton was a clear rebuke of Obama’s policies.
Obama’s big sweep in 2008 is long, long in the past.
The Democratic Party is a squabbling coalition saturated with poisonous identity politics, conflicting economic visions and in thrall to unpopular tech billionaires. The contradictions barely hold together – and only because of hatred for Trump. Biden’s ascendancy is not an endorsement of the politics of Obama – he was the only candidate barely acceptable to the nation at large.
The Democrats should be concerned. In spite of Trump’s unpopularity and his constant fumbling, he still collected over 75 million votes. Biden didn’t win so much as Trump blew it. Democrats lost seats in the House and only won control (barely) of the Senate by squeaking past two lackluster candidates tarred with insider trading allegations while Trump suppressed the GOP vote.
Republican path forward
As gloomy as things look now, Republicans have a simpler path to winning – but not necessarily easier. The GOP needs to come to grips with its new voter base and jettison Trump.
Trump can’t win back the presidency now: The invasion of the Capitol is just a bridge too far.
Trump had some establishment Republican support, but that is now completely gone. Polling shows independents have turned against Trump. Bans by Twitter and Facebook amputate Trump’s ability to directly communicate not only with his base, but with potential swing voters he would need to win.
Trump could still win the Republican nomination in 2024. The GOP primary system awards early primary winners an outsized proportion of delegates. While this helps force an early decision, it also helps a candidate with hardcore minority support to build a big delegate advantage – perfect for Trump. With alternate online platforms like Parler and Rumble, he could ride victimhood to the nomination – and no one plays a better victim than Trump.
Along the way, expect Trump to wage a scorched earth campaign. For Trump, if he can’t win, then he wants everyone else to lose – even if it would pave the way for a crushing Democratic victory. 
Republicans have no choice: They have to do everything possible to disqualify Trump from any future ballot.
Job number one for Mitch McConnell should be to find the 17 votes necessary to convict Trump in the Senate on Impeachment.
In addition, Ted Cruz and Josh Hawley need to get it through their heads that there is no sharing with Trump. If they think pandering to hardcore MAGA voters is going to work without knocking Trump out of the box, they are wrong.
The second task for Republicans is understanding that they have a new base that can propel them to victory: working class have-nots. Trump rode a wave of economic resentment and even managed to break through to Hispanics and African-Americans (mostly men).
This means Republicans need to take income inequality seriously. No longer can the party just cut taxes and “let the chips fall where they may” – since mostly the chips have fallen into Wall Street and Silicon Valley. The GOP has to put together a program that is not big government but goes big on cash for the masses. Republicans must become pro-consumer, pro-competition and anti-trust, not pro-business and hands-off on big business.
If Republicans return to being a bunch of flinty Rotarians with a side of Arthur Laffer, they will walk away from their new supporters and hand the Democrats a real majority.
* Keith Naughton, Ph.D. is co-founder of Silent Majority Strategies, a public and regulatory affairs consulting firm. Dr. Naughton is a former Pennsylvania political campaign consultant. He is an Opinion Contributor for the Hill. 

THE CASE FOR IMPEACHMENT

by

By David Cicilline, one of the authors of the Impeachment Article against President Trump./*
In response to those who argue that another impeachment trial would further divide our country and further inflame Trump supporters, Rep. Cicilline writes that “Failing to act would set an irresponsibly dangerous precedent for future presidents who are about to leave office. Further, there can be no healing of the divisions in our country without justice for the man most responsible for this horrific insurrection. The president must be held accountable.”

Since his resounding defeat in the presidential election in November, Donald Trump has done everything but concede to the democratic will of the American people. He unleashed an avalanche of lies and baseless claims of fraud — conspiracy theories that filled his supporters with a delusional belief that the election had been stolen from him. He filed a bevy of absurd lawsuits. He attempted to cajole and intimidate officials at all levels of government into subverting the election and keeping him in office. And then, running out of recourse, legitimate and illegitimate, he incited an insurrection against the government and the Constitution that he swore to uphold.
The attempted coup at the United States Capitol last Wednesday, which took place as lawmakers inside counted the electoral votes that would formalize Joe Biden’s overwhelming election by the American people, marks one of the lowest points in our country’s 245-year experiment in democracy.
From Andrew Jackson to Richard Nixon, we have seen presidents abuse their power, but we had never witnessed an American president incite a violent mob on the citadel of our democracy in a desperate attempt to cling to power.
We cannot let this go unanswered. With each day, Mr. Trump grows more and more desperate. We should not allow him to menace the security of our country for a second longer.
Once the House opens for legislative business, my co-authors — Representatives Ted Lieu and Jamie Raskin — and I will introduce an article of impeachment to remove Mr. Trump from office for incitement of insurrection.
As lawmakers who have impeached this president once before, we do not take this responsibility lightly. In fact, it was not our first choice of action. In the midst of last Wednesday’s siege, we were among those that asked Vice President Mike Pence to convene the Cabinet to invoke the 25th Amendment to quickly remove Mr. Trump from office. We have called on the president to resign.
Days have passed, and it is clear that neither of those possibilities will be realized. So it is Congress’s responsibility to act.
The American people witnessed Mr. Trump’s actions for themselves. We all saw his speech on Jan. 6. We watched his fanatics storm the Capitol at his request. Five people died, including a U.S. Capitol Police officer and four of the president’s supporters. We fear what Mr. Trump may do with his remaining time in office.

That is why we believe the article of impeachment should be voted on as soon as possible. It is true that even after we act, Senator Mitch McConnell may, as he did one year ago, try to prevent a conviction in the U.S. Senate. It is also true that a trial might extend into the first days of the Biden administration.
Neither of those possibilities should deter us in our work. Some argue that another impeachment trial would further divide our country and further inflame Trump supporters. But the truth is that we do not have a choice. This impeachment charge is meant to defend the integrity of the republic. Both Democratic and Republican members of Congress must attend to the duties of their oath. Failing to act would set an irresponsibly dangerous precedent for future presidents who are about to leave office.
Further, there can be no healing of the divisions in our country without justice for the man most responsible for this horrific insurrection. The president must be held accountable. That can happen only by impeaching him for a second time and convicting him in the Senate. A conviction that would allow Congress to prohibit him from ever serving in federal office again.
What happened last Wednesday was an abomination. There is no question about that. There is also no question that Mr. Trump becomes more of a threat to public safety by the moment.
The only question now is what Congress will do about it.
* David N. Cicilline is a member of the Democratic Party and House Judiciary Committee who has represented Rhode Island’s First Congressional District since 2011.

“WOMEN ALB WORLD”, NJË ZË I FUQISHËM E FEMRËS SHQIPTARE NË ZVICËR

by

Mirela Mezani drejtuese e shoqatës Women Alb World (WAW) në Gjenevë të Zvicrës rrëfen ekskluzivisht dhënë gazetarit Sokol Paja për gazetën DIELLI, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, organizimin dhe aktivitet kryesore në bashkëpunim me rrjetin e bizneseve shqiptare në zvicër, projektet në përkrahje të femrave shqiptare në Zvicër dhe të mësimit të gjuhës shqipe. 

VËSHTIRËSITË E FILLIMIT TË KRIJIMIT TË WOMEN ALB WORLD

Women Alb World (WAW) është një organizatë shqiptare ndërkombëtare. Organizimi i saj lindi si një nevojë e pamohueshme. Unë kam ardhur në 2016 në Zvicër, vija me një CV dhe eksperiencë të pasur por pa asnjë njohje të Zvicrës qoftë edhe gjuhën. Pra kisha vetëm dëshirën për integrim. Qysh në 2016 fillova të trokas në çdo derë, individ të integruar, organizata të shqiptarëve, munda të futem në disa prej tyre tek njëra prej tyre jam edhe sot (Rrjeti i Bizneseve Shqiptare në Zvicër). Për këtë dua të falenderoj kryetarin e RRBSHZ z.Qamil Isufi që jo vetëm më pranoi të jap kontributin tim në rrjetin e bizneseve por ka pasur një rol mbështetës e inkurajues për ndërtimin e WAW më pas. Gjatë viteve 2016-2017 pasi kisha bërë mijëra km si brenda Zvicrës e nëpër Europë me Rrjetin e Bizneseve Shqiptare në Zvicër si përfaqësuese e medias, (për këtë një rol të jashtëzakonshëm ka pasur mbështetja e bashkëshortit tim), gjatë këtij rrugëtimi kam parë problematikat e mëdha që realisht  kishin e kanë  organizimet  në Diasporë: politizim i madh, mungesa femërore në gjithë mbledhjet e tyre (shumë organizata), pak bashkëpunim etj. Zvicra, një vend i pasur e social, të sjellësh në mbledhje të shoqatës një shqiptar të integruar duhet të jesh interesant për kohën që ai të fal (pra duhet seriozitet). E ardhur nga fusha e Biznesit e kuptova që kjo ishte «si thembra e Akilit» për funksionimin afatgjatë të një shoqate. Zhgënjimet nga e kaluara (pjessëmarrje në të tjera shoqata më parë) ishin bërë mure skepticizmi për shqiptarët me vullnet në këto shoqata që kishin ekzistuar. Një tjetër element që më ndihmoi për të njohur Diasporën me problematikat dhe kapacitetet që ajo ka ishte bashkëpunimi më TVSH3 e më emisionin URA.

ORGANIZIMI I BRËNDSHËM

Unë isha e jam e bindur që për të bërë një shoqatë (siç është WAW sot) duhen tre elemente: 1. Vullneti – Njerëz me Vullnet të mirë pozitiv pa mëri e zili në thelb të tyre që e duan bashkëpunimin e të mirën e përgjithshme të idesë, qëllimit që tentohet. 2. Profesionalizëm – Një shoqatë duhet të ketë shtyllën ligjore administrative të fortë që të arrijë të krijojë e menaxhojë anëtarësinë (gjithëpërfshirjen), pra duhen profesionist të fushës e sigurisht të kenë edhe vullnetin pozitiv. 3. Kapitali apo paraja – Sado vullnet të kesh, sado profesionist të jesh vjen një moment që duhet gjërat ti ndërlidhësh  e sigurisht kostot që krijohen gjatë një projekti duhen paguar derisa të rritet e të vetëprodhojë. Për këtë pjesë, më e diskutuara në fakt në çdo shoqatë, unë dola vetë finacuesja duke përcaktuar qartë edhe si do vazhdohej më pas: Anëtarësia e saj, donacione, sponsorizime të aktiviteteve, të ardhura nga shërbimet në kanalet marketing të WAW, financime nga projektet ndërkombëtare etj. Çdo anëtare e WAW që merr kartën e anëtarësisë përfiton shërbime me 10 % zbritje nga shërbimet e WAW apo të bashkëpuntorëve të saj. Sa i përket marrveshjeve me shtetin në Zvicër, kemi përfaqësues të tyre, jo marrëveshje të shkruara. Një veçanti e WAW ështē se të gjitha anëtaret e bordit internacional si dhe komitetit kanë firmosur për të qenë pjesë e WAW pasi ndodh rëndom të ketë përplasje me preteksin që organizata po shfytëzon imazhin e tyre. Në aspektin e drejtimit dhe të menaxhimit gjëja më e vështirë është të jesh gjithëpërfshirëse duke udhëhequr personalitete individuale në një të tërë.

WOMEN ALB WORLD NJË SHOQATË INTERNACIONALE

Women Alb World është një shoqatë Internacionale me seli në Gjenevë e rregjistruar sipas legjistacionit Zvicerian. Mbështetur në këto tre pika që ishin diskutuar e rrahur në një grup të ngushtë prej 5 vetash (komiteti), në datën 1 e 2 nëntor 2019 u bë hapja zyrtare publike e WAW. Ditën e parë bordi Internacional dhe ekspertët e politikes, barazisë gjinore, të ftuar nga të gjitha anët e botës bënë një vizitë në Parlamentin e Gjenevës e një pranë Kombeve të Bashkuara. Dita e dytë e hapur për të gjithë dashamirësit e anëtaret e bordeve, u fol për shoqatën, për misionin, qëllimin (të gjitha të mirëstrukturuara më parë). WAW kishte faqen e saj të webit, spotin e saj, logon e sloganin e saj. Ajo që spikati gjithashtu e tërhoqi vëmendjen ishte se WAW vinte me një panel bashkëpuntorësh me shumë integritet që në ditën e parë të saj. Pati sigurisht atë që edhe pritej, një sukses të madh, një shpresë se diçka e madhe pozitive po ndodh nga Gjeneva Internacionale. Për të thënë të vërtetën, si njeri i biznesit e di që e vështira vjen pas suksesit, të dish të ruash atë sukses apo prishmëri të anëtarësisë e dashamirësve. Tani nuk jam unë vetëm por kam një komitet (strukturë që vendos), ndaj sfida bëhet edhe më e vështirë. Unë jam e bindur që do të ruajmë dhe të realizojmë të gjitha ato që kemi hartuar në letër e janë publike në webin e në faqen tonë të FB Women Alb World vetëm nëse do dijmë ti gërshetojmë vullnetin e profesionalizmin për të prodhuar shërbime që çojnë tek gjithëpërfshirja, tek rritja e bazës së WAW sepse vetëm në këtë mënyrë do të realizohet qëllimi kryesor i joni. Qasja e standarteve të grave të mirë integruara profesionalisht në raport me pjesën e grave që kanë nevojë për shembuj të mirë.

AKTIVITETE QË SHËNUAN VITIN TONË

Edhe pse viti 2020 ka qenë një vit tejet i vështirë për mbarë globin, aktivitetet më kryesore të WAW që ishin në program por që u detyruam ti anullojmë ishin: Një panair-konferenë -argëtim në 8 Mars, një takim për informim të grave e vajzave shqiptare për të drejtat e punës në Suisse, një takim për këshillim të asurancave në Suisse, një mbrëmje për studentët shqiptar diplomuar  në Universitete etj. Arritëm të ishim prezent në disa konferenca në fund të 2019 e fillim të 2020 siç ishin:  Realizuam në 19 shtator të 2020 një takim (konferencë) për gratë e vajzat shqiptare në politikën  Zviceriane si shembull për të gjitha ato që duan të hyjnë në politikën Zviceriane si dhe për komunitetin shqiptar në Zvicër në përgjithësi. Sivjet për herë të parë, një shqiptare Ylfete Fanaj u vu në krye të një Parlamenti Kantonal. Xhevrie Osmani, Deputetja e Gjenevës vinte me një propozim të një projektligji “heqjen e të dhënave diskriminuese nga cv personale”. Këtë konferencë do ta dalloja për pjesëmarrjen e personaliteteve në politikë si shqiptar dhe të huaj (zviceriane), ndërthurje mes prezences e mesazheve audio për shkak të pandemisë. Më 12 dhjetor zhvilluam edhe asamblenë vjetore onlinë me praninë e bordeve dhe gjithë anëtareve të WAW .

WOMEN ALB WORLD DHE GJUHA SHQIPE

Ajo që e shoh si më të rëndësishme për tu përfshirë ndër aktivitet kryesore të diapsorës është lufta ndaj asimilimit kulturor e gjuhësor. Mësimi i gjuhës shqipe do të jetë prioritet në organizimet dhe nismat tona. Nuk është e lehtë për shumë arsye që duan kohë e arsyetime të gjata. WAW ka në bordit e saj internacional tri zonja që merren me gjuhën shqipe. Së pari po shohim të bëhemi pjesë e diskutimeve dhe më pas pse jo të bashkëpunojmë me institucionet përkatëse për të dhënë kontributin tonë në këtë fushë të rëndësishme për çdo shqiptar.

AKTIVITETET E PROJEKTET PËR VITIN 2021

Së pari urojmë që të jemi mirë e të largohet një herë e mirë, një orë e më parë ky virus tinzar. Në periudhën Janar – Prill jemi përfshirë në nje projekt të Ministrisë së Shëndetësisë për informimin e komunitetit shqiptar në luftën ndaj virusit. Në Mars aktivitetin e 8 Marsit (i përvitshëm), të gjitha aktivitetet e 2020 që janë anulluar si dhe po punojmë për Akademinë WAW. Një hapësirë tv për të trajtuar problematikat si dhe shembujt e suksesit të grave e vajzave tona në Diasporë.

Shkolla Shqipe“Alba Life” filloi me një klasë të re semestrin e dytë në Online

by

Shkolla shqipe”Alba Life” përvec nxënësve nga New Yorku e rrethinat ka Online edhe 17 nxënës nga Halifax Kanada si dhe nga shtete të ndryshme të Amerikës dhe të Europës, së fundi dhe nga Chicago./

Nga Keze Kozeta Zylo/

Pas përfundimit të semestrit të parë me plot sukses dhe pushimeve të fundvitit, nxënësit e Shkollës Shqipe “Alba Life” Ambasador i Kombit filluan semestrin e dytë në Online për shkak të pandemisë.

Mësuesit, nxënësit dhe prindërit e Shkollës Shqipe “Alba Life” po vazhdojnë të sfidojnë Covid 19 i cili ka izoluar një botë të tërë.  Ndonëse kanë qenë pushimet e fundvitit, por për bordin e shkollës ka pasur punë me intensitet për ta vazhduar sa më normalisht mësimin e gjuhës shqipe.  Pranimi i nxënësve, bisedat me prindërit në Online, telefonatat, puna me mësuesit, regjistrimet, intevista me mësues të rinj, si dhe sensibilizimi i opinionit në media bënë që të arrihet dhe të vazhdohet rregullisht procesi mësimor në bazë të metodave pedagogjike shkencore që përdorin mësueset e kësaj shkolle. 

Kjo veprimtari si mësimdhënie dhe si kategori themelore e didaktikës kryhet me mjaft profesionalizëm në këtë institucion në Diasporë krijuar me aq mund dhe sakrificë duke vazhduar gjurmët e udhërrëfyesve tanëRilindas.  E krijuar para 14 vjetësh vetëm me një klasë në Staten Island, shkolla shqipe ka ardhur vetëm në rritje dhe në shtim të numrit të nxënësve duke u përfshirë në të gjitha lagjet e Nju Jorkut çka tregon seriozitetin, përmbajtjen mësimore, ndryshimet si dhe komponentët sistematike, krijues dhe interaktiv. 

Nuk është aspak e lehtë në këtë krizë botërore të ushtrosh mësimin e Gjuhës Shqipe në Online ne Diasporë në kushte krejt izoluese, ku ekrani është bërë si klasë, të bashkëpunosh në të gjitha drejtimet, dhe nga ana tjetër të punosh që të mbash familjen, pasi mësimi i gjuhës shqipe është vullnetarisht. 

Për mësimin e gjuhës shqipe kemi zgjedhur ditët e fundjavës duke filluar në mbasditen e të premtes dhe vazhdon me intensitet të plotë gjithë dita e shtunë duke filluar në orën 10 paradite deri në 7 të darkës në klasa, mësues dhe orare të  ndryshme.  Numri i madh i nxënësve klasat e shumta deri 13 klasa e ka rritur ndjeshëm punën, si dhe pjesëmarrjen e më shumë mësuesëve.  Disa mësuese kanë nga dy klasa, të cilët japin mësim në ditë të ndryshme.  Këtë semestër u hap dhe një klasë e re pasi në këtë shkollë u regjistruan disa nxënës nga Chicago një sfidë tjetër në Online, pasi kjo platforme të jep mundësinë për të regjistruar nxënës nga e gjithë bota. 

Për këtë klasë të re u pranua mësuesja Marinela Kondakçiue licensuar nga dy shtetet shqiptare dhe tëAmerikës e cila e mirëpriti me shumë dashuri bashkëpunimin dhe tha se do të punojë me zell të madh për t’ju mësuar fëmijëve të Diasporës Gjuhën Shqipe.

Ne kemi 17 nxënës nga Halifax Kanada si dhe nga vende të ndryshme tëAmerikës dhe të Europës, së fundi dhe nga Chicago.

Prindërit e presin me shumë përzemërsi dhe dashuri mësimin e Gjuhës Shqipe ndaj shpesh ata thonë se programi juaj i mban ata shumë aktiv duke mos i lënë të rrinë gjithë ditën para teleofonit, lojërave kompjuterike pa lëvizur.  Ata në këtë program marrin kulturën, dashurinë dhe krenarinë për Shqipërinë nëpërmjet gjuhës shqipe.

Një prind nga Chicago Eligerta Cuka tha se: “Ju falënderoj për pranimin e fëmijëve tanë! Fëmijëve u ka munguar shkolla Shqipe, presim me padurim për këtë eksperiencë të bukur në Online”.

Artisti i shquar nga Chicago, atdhetari Pajazit Murtishi frymëzoi me përshëndetjen e tij duke shkruajtur midis të tjerash se: “I nderuar miku im Qemal, më bëhet zemra mal, kur shoh që jeni të gatshëm të regjistroni fëmijë edhe nga shtetet e largëta të Amerikës, në rastin konkret në periferinë e Chicagos, që si pasojë e pandemisë shkolla jonë nuk funksionon, dhe fëmijëtanë të ndjekin shkollën tuaj, “Alba Life” sic edhe vetë emri ta perkthesh në gjuhën tonëështë: “Jeta Shqiptarre”dhe për këtë veprat dhe faktet flasin, dhe jo fjalët boshe, jeni të gatshem për sakrificen maksimale, që dhe fëmijët e shteteva tëtjera të ndjekin orët e mësimit.  Dhe në fund uroj që kjo nismë të jetë e mbarë, dhe nuk e di sa do t’ju ngelim borxh ju Familja Zylo, për këtë akt kaq atdhetar, deri sa rethanat të kthehen në normalitet. Dhe nëse do të nevojitet pjesëmarrja ime në këtë proces, mos më kurseni, se në shkollën tonë këtu në Chicago deri kur ishim hapur jepja orën artistike.

Mësimi në Online i bën sfidë izolimit

Mësimi i Gjuhës Shqipe me platformën në Online nëpër klasa të ndryshme filloi me shumë seriozitet dhe plot dashuri.  Sipas themeluesit dhe drejtorit të Shkollës Shqipe z.Qemal Zylo i cili ka një përvojë jetësore në mësimdhënie në Akademine Ushtarake, Tiranë si shef katedre dhe në shkolla për vizatimin teknik dhe Autocad midis dy kontinenteve observon të githa klasat pa ndërprerjedhe tha se mjaft nxënës vinë 5 deri 10 minuta përpara ekranit çka tregon për interesimin e tyre të madh për Gjuhën Shqipe.  Në përshëndetjet dhe urimet 15 sekondshe që dhamë për çdo klase ajo që më ngelet në mendje janë dëshirat e nxënësve që mezi presin të hapen shkollat publike për të bërë mësimin nëklasë dhe për t’u takuar me njeri tjetrin.

Kur unëiu thashe në një klase se patjetër që ne do takohemi në shtator nëpër klasa konkrete, Ariana nje nxënëse e mrekullueshme me shumë trishtim më tha se është shumë kohë e gjatë deri atëhere… Emigrimi i madh, përhapja e gjithësecilit sipas interesave familjare doemos sjellë një farë ndarjeje, mosnjohje direkte midis shqiptarësh.   Kjo shkollë sipas mësuesëve, prindërve dhe nxënësve është bërëjo vetëm njëinstitucion i mësimit të Gjuhës Shqipe, por dhe sinjë familje e madhe, pasi është nje mundësi dhe privilegj i madh që të njihesh sa më shumë me shqiptarë dhe të lidhesh përgjithmonë si motra dhe si vëllezër të një gjaku.Nga përvoja jonë dhjetra vjeçare janë shumë prej familjeve,mësuesëve, nxënësve që janë bërë miq të ngushtë dhe tëpandarë pikërisht në saje të njohjes në këtë shkollë dhe të drejtimit me seriozitet dhe tejet profesional. Me të drejtë te dy koordinatorët e shkollës znj.Arta Xhaferrri dhe Blerim Gjocaj thonë se Alba Life është si shtëpia jonë e dytë.

Mësuese Entela Muda në klasën e saj iu spjegoi nxënësve rreth tekstit, kuptimi i kësaj fjale. Ajo tha se çdo gjë që ne e shohim dhe e mendojmë mund ta shkruajmë ose ta tregojmë me një ose më shumë fjali.

Fjalitë duke u lidhur me njera tjetrën formojnë tekstin.

Teksti shpreh një kuptim të plotë.  Pastaj e vazhdoi me pyetjet se si i kaluan festat e fundvitit, dhuratën më të bukur, ose cilin libër lexuat?

Në klasën e Dr. Manjola Dulit,  z.Zylo pas mësimit të saj përfundoi se:Tema që mësuesja trajtoi sot ngjalli shumë interes tek nxënësit.Dr. Duli u ndal tek mbretëritë ilire, si banorët më të hershëm të Gadishullit Ballkanik, që e kanë origjinën nga Pellazgët.  Ajo spjegoi rreth fiseve ilire e mbretëritë e tyre si: Albanët, nga të cilët kanë marrë edhe emrin shqiptarët dhe e kishin qendrën në Albanopoli, sot Qyteti i Krujës dhe vazhdoi me Dardanët, Atintanët,Taulantët, Enkelejdët dhe Ardianët. Interesim e diskutime pati nga nxënësit, kur mësuan për mbretëreshën Teuta  e fisit të Ardianëve me qendër në Shkodër, emrin e të cilës e trashëgonte edhe nëna e një nxënësi. Ata mësuan për emancipimin e gruas në fiset ilire qysh në kohë të lashtë.

Veç të tjerash nëpërmjet platformës “Schoolme” nxënësit morën edhe mjaft njohuri gramatikore.

Mësuese Laçajnxënësve të saj në Brooklyn dhe Bronx iu spjegoi për Gjuhën e muzikës. Ajo tha se pse në koncertin e Vienës çdo Vit te Ri vinë nga vende të ndryshme të botes ata e kuptojnë njëlloj gjuhën e muzikës.  Në ekran shfaqej Viena kryeqyteti i Austrisë që shtrihet në Veripërëndim të lumit Danub.  Viena është shumë e njohur për kompozitorët e famshëm botërorë si Mozart lindur në Vienë dhe Bethoven nga Boni i Gjermanisë që vazhdoi rrugën e Mozartit atje, etj.  Për të parë koncertin shkojnë artdashës nga e gjithë bota.Ajo Vazhdoi duke i pyetur nxënësit për dhuratat e Vitit tëRi që ata kishin marrë.  Midis tyre më bëri përshtypje dhurata që kishte marrë Sofia një nxënëse fort e zellshme dhe që po e përmirëson gjuhën shqipe.  Asaj i kishin dhuruar një ditar. Dhurata e saj më emocionoi pamasë sepse jam adhuruese e ditarëve.  Në fund pasi mbaroi mësimi iu tregova ditarin tim dhe disa faqe të shkruara në këtë ditar nga vite të hershme…Ditari iu thashe është lirika ime e shpirtit, është memorja ime që këndohet ëmbëlsisht çdo ditë…

Mësuese Shiqerukaj në klasën e saj në Bronx iu dha nxënësve të zgjedhojnë fojen “luaj” në kohën e tashme.  Rrokjet që formohen me shkronje V, ndërkohë në ekran jepej një vajzë me emrin Valbona qëi kishte ftuar shokët dhe shoqet ne shfaqjen e saj duke luajtur në violinë.

Mësuese Veselajnë klasën e më të vegjëlve në Bronx iu dha shkronjën dh dhe ll si dhe shqiptimin e tyre.  Ajo iilustroi me fjalë të ndryshme duke aktivizuar nxënësit e ndryshëm për këtë tekst mësimor.

Ata e dëgjonin me kërshëri duke shqiptuar secili këto shkronja.

Mësuese Bulku iu dha tekstin me titull si “Dhurata e fëmijëve”.  Pastaj iu drejtoi pyetjen si: “Si i mori vesh Plaku i Vitit të Ri dëshirat e fëmijëve duke iu dhënë disa opsione.  Ju mund të shkruani dëshirën tuaj që keni për Vitin e Ri. Ajo vazhdoi mësimin se si duhen shkruar disa fjalësipas gjuhës së njësuar, duke i dhënë me shembuj konkret dhe korrekt, si: llamba dhe jo dhamba, e madhe dhe jo e modhe, molla dhe jo modha.

Mësuese Skënderi në klasën e saj spjegoi zanoret në gjuhën shqipe dhe e ilustroi me fjalët që përmbanin këto zanore.  Ajo gjithashtu iu mesoi për përdoriomin e mbiemrave në gjuhën shqipe, përdorimi ifjalëve nëaeroport, foljet jam, kam, flas në kohën e tashme.  Pastaj iu kërkoi që të përshkruanin me fjalët e tyre vizitat në vende të ndryshme në Shqipëri.

Mësimi me platformën në Online me 13 klasat me nxënësit dhe mësuesit e Shkollës Shqipe “Alba Life” sfidon izolimin dhe i bën ata të jenë aktiv dhe të lidhur me njeri tjetrin në emigrim në vendet kuna hodhi fati.

GJUHA SHQIPE NA BASHKON!

10 Janar, 2021

New York

NJË JETË… DISA HISTORI- MARJANA BULKU: SHTATË PYETJE PËR STUDIUESIN IDRIZ LAMAJ

by

1.Marjana Bulku :

Ju e braktisët fizikisht Shqipërinë komuniste duke tentuar të mbërrini tek disa liri, si ka qenë ky shtegëtim për ju?

Idriz Lamaj: Ju Falemnderit që më ktheni nëpër atë shtegtim.Kur im at është arratisur  nga Shqipëria në vitin 1951, unë  kam qenë  vetëm tre vjeç. Dera e jonë, siç thonë të parët  tonë ka qenë një familje e nderuar nacionaliste. Gjatë Luftës së  II-të Botërore,  baba dhe axhallarët e mi si shumë malësorë të tjerë, kanë mbrojtur e janë përpjekur  me sakrifica për bashkimin e trojeve tona etnike.  Pas ardhjes së  komunizmit në fuqi , njëri prej axhallarëve të mij ka qëndruar maleve të Shqipërisë me çetat antikomuniste  deri nga fundi i vitit 1949.  Prindërit e mi janë arratisur nga Shqipëria në Jugosllavi vetëm për të shpetuar kokën, ashtu siç janë arratisur  mijëra familje të tjera  për të shpëtuar  nga tmerret e regjimit komunist. Unë e kam mbaruar shkollën e mesme në  drejtimin  pedagogjik në Pejë, në Kosovë. Pastaj më vonë jam arratisur nga Jugosllavia drejt Italisë ku kam  kaluar disa muaj në kampet e refugjatëve atje. Përsëri kam kaluar kufirin ilegalisht dhe kam shkuar në Francë ku jam regjistruar në shkollë  në Paris. Nga fundi i vitit 1967- të kam përfunduar këtu në New York, me garanci të Komitetit “Shqipëria e Lirë”. Këtu  fillova  një jetë të re ku përfshihej puna  dhe edukim pa u ndarë njërën nga tjetra. Pas 45 -vjet  pune të panderprerë kam dalur   në pension. Ky ka qenë shtegtimi im, pa përfshirë barrën e rëndë të rrëfimeve emocionale që i tejkalojnë lodhjet fizike shumë herë.

2. M.Bulku :Gazetaria juaj sjell një dimension shumë të veçantë; sjell faktin, sa ju ka ndihmuar kjo në atë që ju jeni; racional dhe tejet objektiv?

Falemnderit për këtë lloj vlerësimi! Nëse mund të quhem ashtu si thoni Ju – racional dhe objektiv, atëherë pas mendimit tim mund të kenë ndikuar: Metoda e studimeve, puna shumë- vjeçare për Komitetin “ Shqipëria e Lirë ”,  bashkëpunimi i ngushtë me kolegët e punës dhe me shumë miq e shokë të tjerë, shqiptarë dhe të huaj. Këtu do vej  vetëm një gjë në dukje –  Komiteti “Shqipëria e Lirë” është shikuar si një qeveri shqiptare në mërgim. Është formuar dhe drejtuar prej personaliteteve të shquara të mërgatës politike shqiptare;si Mitat Frashëri, Hasan Dosti dhe Rexhep Krasniqi. Është mbështetur politikisht dhe financiarisht nga qeveria amerikane prej vitit 1950 deri në vitin 1992. Ajo ka pasur zyrat dhe shtypin  e vet. Ai Komitet ka sjellë  në Shtetet e Bashkuara afër 15. 000 emigrantë shqiptar që kishin mbetur  nëpër kampet e refugjatëve  në disa shtete europiane – perendimore. Mijëra dosje të emigracionit në fjalë të cilët kanë   emigruar në Shtetet e Bashkuara me garanci të Komitetit “Shqipëria e Lirë”, ia kam dhuruar bibliotekës të Vatrës. Në qershor të vitit 2019 i kam dhuruar Arkivit të Kosovës afër 15. 000 dokumente  të atij Komiteti. Për këtë çështje kanë shkruar autoritetet drejtuese të këtij insitituti të njohur të  Kosovës të cilët kanë ardhur  këtu në New York dhe kanë fotokopjuar dokumentat. Për atë zyrë kam punuar më shumë se 20 -vjet. Jam  marrë me përgatitjen  e gazetës “Shqiptari i Lirë”,  por edhe me analiza e raporte të tjera të cilat i kërkonte koha.

3. M.Bulku :Do të  ishte me interes të na përshkruani pak nga përvoja e juaj si gazetar i “Zërit të Amerikës” çfarë do të thoshte kjo eksperiencë për ju?

 “Zëri i Amerikës” është një institucion i veçantë, ashtu siç janë të gjitha institucionet e qeverisë federale amerikane, serioze në mbilartësi ndërkombëtare. Si gazetar shumë- vjeçar në seksionin e gjuhës shqipe kam mësuar shumë gjëra:

 -Të  përqendrohesh  në thelbin e çështjes.

 -Të shkruash për subjektin që ke para sa më shkurt.

– Në secilin shkrim ii rëndësishëm ose i parëndësishëm,  të mbështetesh të paktën  në dy-tre burime të ndryshme.  

Ky mësim, në punën e përditëshme  më ka  bë rigoroz,kursimtar, të tërhequr nga shpjegimet e hollësishme,  të cilat mund të krijojnë konfuzione në shkrimet gazetarike. Të gjitha këto,  dhe ndoshta shumë mësime të tjera, me kanë ndihmuar në fushën stundimeve krahasuese (Comparitive  Studies),  disiplinë që shërben shumë në fushën e studimeve historike. Prandaj, shkrimi, studimi, analiza apo lajmi, pa marrë parasysh, të pelqen apo jo, duhet të jetë sa më  korrekt . Ky qendrim,  nuk vlen vetëm për çështjen e transmetimit ose ekspozimit të të vërtetës, si lajm ose shkrim,  por ka vlerë të veçantë për dinjitetin e  përsonit që shkruan,  si njeri dhe si  studiues. Në “Zërin e Amerikës”  kam pas fatin të punoj me një njeri shumë të veçantë, me z. Elez Biberaj. Ai vazhdimisht linte  në tavolinën time të punës, shkrime, editoriale dhe analiza që kishin të bënin me problemet e Europës Lindore.  Ajo ishte fusha e ime që më pëlqente dhe ku ndjeja se  kisha një pregatitje serioze . 

4. M.B.Angazhimi juaj në shtypin  e kohës sjell në sytë tanë profilin e një historiani rigoroz, i përpiktë që krijon besueshmëri tek lexuesi, cili është komenti juaj për historinë shqiptare, a është shkruar rigorozisht ajo?

Idriz Lamaj: Dihet se gjatë regjimit komunist në Shqipëri janë botuar tonelata “studime historike”, gjoja të mbështetura në lëndën arkivore. Ato lloj “studimesh” edhe 30 -vjet pas rënies së komunizmit po japin rezultatet e veta deformuese. Në çerek shekullin e fundit afër tri dekada pas rënies së  komunizmit janë botuar dhe po botohen punime të ndryshme, vepra të 

ashtuquajtura “shkencore”, të cilat i japin rezultatet e veta duke u bazuar gjoja në lëndën arkivore. Në ato vepra keqtrajtohen faktet historike, lënda arkivore keqpërdoret ose interpretohet në formë e cila i konvenon njërit ose tjetrit, duke i  ikur kështu të vërtetës shkencore. Publikuesit e tillë të “veprave shkencore historike” u takojnë veprimtarive të ndryshme dhe njohurive të ndyshme e më së paku studimeve shkencore historike. Ata në mënyra joprofesionale dhe joshkencore i shfrytëzojnë  dhe i interpretojnë “burimet arkivore”, e sidomos ata kanë shumë pak ose aspak njohuri  të arkivistikës. Ka edhe raste që disa autorë të veprave të tilla nuk ngurojnë të përvetësojnë mendimin e huaj – shkrimet e huaja, apo trillojnë burimet. Mendoj se e vetmja mundësi për trajtimin e drejtë të zhvillimeve historike shqiptare është ;së pari grumbullimi dhe botimi  i arkivave prestigjioze për sjelljen e realitetit historik në dritë i cili është deformuar me kohë nga sistemi komunist dhe thjeshtë të gjitha ngjarjet historike janë trajtuar sipas interesave politike dhe ideologjike. Për këtë çështje do të sjell vetëm dy shembuj tragjikomik :  1.  Po lexuat me vemendje studimin historik prej  650 faqesh,  të botuar në Tiranë në vitin 1978, të shkruar nga njëri  prej historinëve më të njohur të asaj kohe: PAVARËSIA SHQIPTARE DHE DIPLOMACIA E FUQIVE TË MËDHA 1912-14.,   në 27- të faqet e para të këtij teksti, (emrin e autorit e keni të shkruar me shkronja të mëdha në kopërtinë), 18 herë  iu referohet “të dhënave” të shokut Enver Hoxha. Merre  me mend  të dhënat e shokut Enver për zhvillimet historike në kohën  e shpalljes të pavarësisë shqiptare. Së dyti sa ii përket historiografisë tonë pas Luftës së Dytë  Botërore, deri në vitin 1960, lexoni vetëm dy gazeta të asaj kohe;“Bashkimin”  dhe “Zërin e Popullit”. Në këto dy gazeta do të shihni, se,  Shqipëria ka qenë thjeshtë një republikë jugosllave   dhe menjëherë “pas prishjes” me Jugosllavinë, thjeshtë një republikë sovjetike. Për të vërtetuar këtë tragjikomedi të historiografisë tonë dje dhe sot  besoj se në këtë rast nuk nevojitej asnjë  dokumentim  tjetër krahasues.  

5. M.Bulku :Për ata që  pak ju njohin ne duam një përmbledhje konçize të studimeve dhe veprave tuaja pasi kam bindjen se ato janë një material shumë i vlefshëm historiografik.

Shkrmet e mia që mund të kenë ndonjë vlerë,  janë të shpërndara nëpër revista e gazeta të mërgatës, të botuara midis viteve 1968 – 1990 në periudhën  kur unë kam përgatitur gazetën“Shqiptari i Lirë”, organ  Komitetit “Shqipëria e Lirë”. Këtë gazetë e kemi përgatitur  me Profesor Krasniqin, i cili ka qenë Kryetar  i Komitetit.Pregatitja e kësaj gazete synonte ti vinte në ndihmë edhe botuesve   të gazetave dhe të  revistave  të tjera të mërgatës nacionaliste;  natyrisht  edhe ata na kanë ndihmuar ne pa asnjë rezervë reciprokisht Prandaj, shkrimet e mia origjinale në gazetën e Komitetit  dhe në revista e gazeta  të tjera të mërgatës,  janë me qindra,  ndoshta dhe më  shumë.  Kam shkruar dhe botuar pandërprerje, për më shumë se 20 vjet (1968-1992). Shkrimet e mia të asaj kohe janë të  shpërndara në dhjetra gazeta e revista të asaj përiudhe, të cilat për fat të keq nuk ekzistojnē  më.  Sa iu përket shkrimeve të fushës së studimeve historike të përmbledhura si botime në vete,  po sjell katër- pesë prej tyre: 1). ALBANIAN AND YUGOSLAV PARTY AND STATE RELATIONSHIP – MARRËDHËNIET PARTIAKE SHTETËRORE SHQIPËRI-JUGOSLLAVI). Një përmbledhje të këtij studimi prej 132 fq. në gjuhën angleze të cilin e kam shkruar kur isha student dhe që është përkthyer në gjuhën shqipe dhe botuar si nënfletë e gazetës “Shqiptari i Lirë”, në vitin  1977.  2). ALBANIAN – MONTENEGRIAN CONFLICT MOVER PLAVA AND GUCIA , 1879 – 1880.  (DOKUMENTE ANGLEZE MBI KONFLIKTIN SHQIPTARO – MALAZEZ  RRETH  PLAVËS DHE  GUCISË, 1879-1880 ).  3). KOMITETI KOMBËTAR “SHQIPËRIA E LIRË” 1949  – 1956.  4). XHAFER DEVA NË DRITËN E LETRAVE TË VETA. 5). VATRA DHE VATRANËT. Gjënden  të shpërndara edhe  shumë studime e shkrime të fushave të ndryshme që kanë një lloj vlere, të cilat po të mblidhen dhe botohen do të përbënin disa vëllime. Vetëm për pesë vjet (1987-1992),  në valët e shkurta të “Zërit të Amerikës”, në rubrikën javore  “Shqiptarët e Amerikës”,  janë transmetuar më shumë se 1000 fq. shkrime të mia të ndryshme, origjinale. Kam publikuar si botim më vete,  shkrimet letrare të Adem Demaçit: GJARPRIJT  E GJAKUT DHE NOVELA TJERA, kur ai ishte në burg dhe emrii tij urrehej në Prishtinën dhe Tiranën politike. Studimin e Prof. Hasan Kaleshit: DR. IBRAHIM TEMO FRYMËZUES REVOLUCIONAR DHE MENDIMTAR NGA STRUGA. Prof. Kaleshin e kam pas mik, para se të ndërronte jetë,  ia kishte  dërguar këtë studim  profesor  Martin Camajt, me porosi t’ma dërgonte. Kam shkruar dhe botuar “MEVLUDIN” më të ri në gjuhën shqipe,  si vepër origjinale;  vepër  shkrimi i të cilës  më është “imponuar” nga Imam Vehbi Ismail, për të cilin kam pas shumë respekt. Kam botuar dy veprat e  Prof. Rexhep Krasniqit: KOMITETI “SHQIPËRIA E LIRË”  DHE SHKRIME TË TJERA, dhe, “ KONGRESI I BERLINIT E VERILINDJA E SHQIPNIS”,,  teza  e tij e doktoraturës, kur prof. Krasniqi ishte në moshë të thyer i cili kishte kaluar 90- vjet. Veprën e Kapidan Ndue Gjon Markut: “MIRDITA – DERA  E GJOMARKUT- KANUNI”. Kapidani në atë kohë kishte kaluar 90- vjet. Janë edhe disa  botime të tjera që i përkasin fushës të letërsisë, si “Rrugëve të mërgimit,”, të cilave asnjëherë nuk iu kam dhënë rëndësi. 

6.M.B.Nëse sot do ushtronit sërish rolin e gazetarit të “Zërit të Amerikës”, cili do ishte lajmi i parë i kronikave tuaja?

Do hapja një dritare komunikimi të përditëshëm me studentët e shkollave të mesme dhe të larta në Shqipëri dhe në vendet tona tjera etnike. Jehona e zërit të tyre do dëgjohej pa ndërprerje. Do të krijoja një lidhje të hekurtë midis tyre. Ata do të degjonin zërin  e njëri-tjetrit më shumë se zërin tim. Komunikimii sotëm me face-book dhe e-mail më duket komunikim i heshtur, komunikim i pavlerë, kur kemi parasysh problemet e gjithanëshme që kanë kapërdi masat  e gjëra të popullit tonë në Shqipëri dhe në trojet tona etnike. Fatkeqsishtë, shtypi, televizioni dhe mjetet tjera të komunikimit janë vënë tërësisht në sherbim të interesave politike dhe përfitimeve përsonale. Zëri i studentëve nuk dëgjohet fare. Kronika e ime e vetme do ishte;” zëri i studentëve tonë në atdhe”.

 7. M .Bulku Çfarë vendi ze tek ju Atdheu  zoti Idriz? 

 Unë jam malësor  i thjeshtë,i rritur dhe plakur tashmë rrugëve të mërgimit. Atdheu im i lindjes nxën vend tek unë, aq sa nxën vend nderi  dhe dinjiteti im. Çfarë vendi nxën atdheu, të secili mërgimtar?! Kjo gjëndet më së miri  në poezinë e Ernest Koliqit “ Shqipnin e mora me vete “

P.S: Intervista është pjesë e një projekti i cili ëshnë proçes .