Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Tiranë, Viti i Kadaresë në Biblotekën Kombëtare

by

Bibloteka Kombëtare organizon një varg aktivitetesh që synojnë të nxjerrin në pah raportin e privilegjuar që ka ndërtuar shkrimtari me kulturën shqiptare, e përmes saj edhe me atë botërore. Kjo marrëdhënie specifike, ze fill qysh me botimet e hershme të Kadaresë dhe vijon gjithnjë e më intensive dhe komplekse edhe sot, përmes leximesh, interpretimesh, analizash e sidomos përvojash estetike të rralla që vepra e tij ua dhuron bujarisht lexuesve prej rreth 65-vjet krijimtarie letrare të pandërprerë. Pikërisht, për të rrokur disa nga pamjet më bashkëkohore të këtij rrugëtimi kulturor të pashembullt, Biblioteka Kombëtare, në bashkëpunim me botën akademike dhe botues, zhvillon tri qasje të ndryshme, studimore, estetike e informative përmes: konferencës shkencore “Ismail Kadare: leximi dhe interpretimi”, ekspozitës “Qytetet e Kadaresë” dhe promovimeve të disa botimeve shkencore realizuar me rastin e 80-vjetorit të shkrimtarit.

Konferenca shkencore: Ismail Kadare: leximi dhe interpretimi

me pjesëmarrjen e Ministres së Kulturës znj. Mirela Kumbaro, Akademik Rexhep Ismajlit,

Akademike Floresha Dados, shkrimtarit Bashkim Shehu, Profesor Ardian Ndrecës, Prof. Persida Asllanit, Prof. As. Mark Marku etj. merr në shqyrtim mundësitë e reja të leximit dhe interpretimit të veprës kadareane. Nga romanet te poezia, nga dialogu te digresioni, nga shkrimi te teksti, nga fiksioni te eseja, nga botimet kritike te leximet subjektive, tipar i kësaj konferencë mbetet në thelb sfida e përhershme e leximit dhe interpretimit të letërsisë.

Ekspozita Qytetet e Kadaresë

synon të ndërtojë përmes titujve, pasazheve, librave por edhe imazhesh simbolike një nga tiparet më interesante të veprës së Kadaresë, “shkrimin e Qytetit”, shndërrimin e tij në një personazh të mirëfilltë letrar. Ky shkrim specifik zhvillohet falë një procesi të përhershëm rikthimi e rishkrimi, kompleksiteti kujtese, ëndërrimi e invokimi, vëzhgimi dhe zbulese. Natyrshëm, ekspozita “Qytetet e Kadaresë” e nis rrugëtimin me një nga pamjet më mbresëlënëse dhe më ndikuese të veprës së Kadaresë, siç është rrugëtimi brilant në Kujtesën e qytetit të tij të lindjes, Gjirokastrës, që pikërisht për këtë bëhet edhe Qytet universal. Më tej ajo vijon me qytetet e tjera që kanë lënë mbresë jo vetëm në jetën e autorit por sidomos në krijimet e tij: Moska, Stambolli, Tirana, Parisi etj. Ato vijnë si qytete jo thjeshtë të përshkruara, por themelore në subjektet e prozës apo në fatet e personazheve të tyre, herë si qytete- kujtesë, herë si qytete-mungesë, herë si qytete-pushteti, herë si qytete-rinie, e herë si qytete-lirie.
Promovime botimesh të realizuara me rastin e 80-vjetorin të shkrimtarit:
Studimi Kadare në gjuhët e botës, me autor Prof. Dr. Bashkim Kuçuku, Onufri, 2015
Kadare: Bibliografi II: studime për të (1953–2010), nga Prof. As. Dr. Lili Sula dhe Dr. Jorina Kryeziu, Pegi, 2015
Përmbledhja me ese dhe studime Ismail Kadare: leximi dhe interpretimi, përgatitur nga Prof. Ardian Ndreca, Onufri, 2016

Koment: Përse Zgjedhjet në New Hampshire janë interesante

by

Nga Ines Pohl/
Për çfarë bëhet fjalë në zgjedhjet paraprake në SHBA, New Hampshire? Për programe politike realiste jo. Më shumë janë emocionet ato që vënë vulën -prandaj këto zgjedhje janë të paparashikueshme.Me logjikë nuk mund të kuptohet entuziazmi amerikan për demokratin Bernie Sanders. Madje edhe fansat më të mëdhenj e dinë se në fund ai nuk ka shans të jetë kandidati presidencial i demokratëve. Sistemi, me të cilin demokratët zgjedhin kandidatët për postin më të lartë të shtetit ia bën gati të pamundur Bernie Sanders zgjedhjen apo daljen kundër “perandorisë” së Hillary Clinton. Fushata parazgjedhore është para së gjithash një fushatë pushteti dhe paraje. Vetëm pas këtyre luajnë rol pozicionet ekstreme të Sanders, që i trembin shumë vendimmarrës të partisë së tij.
“Bashkohuni me ditën e revolucionit”
Burra e gra, studentë e të rinj e mbështesin Bernie Sanders, sepse ai u jpe ndjesinë e të qenurit të rëndësishëm, se zëri i tyre dëgjohet. Sepse ai i merr seriozisht shqetësimet që nuk ua dëgjon kush. E tjetra sepse me sloganin e tij “Bashkohuni me ditën e revolucionit” ai ka gjetur një formulë të efektshme për të paqtuar këto shqetësime.
Fjala “Revolucion” tingëllon si të jesh pjesë, si ndryshim themelor, dhënie pushteti e atyre që nuk kanë pushtet deri më tani. Një thirrje për revolucion i prek zemrat e njerëzve.Kjo thirrje nuk bie në vesh të shurdhët në këtë vend krenar për revoltën kundër anglezëve në kohën e luftërave të pavarësisë. Në një vend, ku njerëzit ndjehen të tallur nga elita politike në Uashingtonin e largët dhe nga elita financiare korruptive e Wall Street.
Pozicioni i Hillary Clinton
Pikërisht kjo është gracka ku ka ngecur edhe Hillary Clinton. Argumentat e saj mund të jenë të bazuara – si për shembull kur vjen puna tek planet e Bernie Sanders për ristrukturimin e reformës shëndetësore. Megjithatë ajo nuk ia del dot të krijojë lidhje të vërtetë me njerëzit. Nuk ia del dot t’u japë votueseve e votuesve një vatër emocionale për frikën, shqetësimet, zemërimin e shpresat e tyre. Hillary Clinton nuk ofron një ligjërim të ri. Ajo është histori e jetuar. Ajo gjendet prej shumë kohësh në politikë, prej shumë kohësh në politikë edhe bashkëshorti i saj për të ngjallur sadopak atë besimin naiv se ajo është shpëtimtarja, pra pikërisht atë besim që ngjall 74 vjeçari Bernie Sanders.
Hillary Clinton është kandidatja e vetme në këtë vit zgjedhor të rëndësishëm, ku gjithësekush e di se ç’pritet prej saj. Asaj i dihen dobësitë, zemërgjerësia relative në interpretimin e së vërtetës dhe të gabimit – po ashtu si pikat e forta të saj, vënia në jetë e projekteve të deklaruara. Por edhe planifikimi, ndryshe besueshmëria që gëzon fjala e saj- Por besueshmëria nuk duket se është edhe aq e dëshiruar në këtë fushatë.
Ndjesi, asgjë më shumë se ndjesi
Amerikanet dhe amerikanët duan së paku në këtë fazë të hershme të kenë një monitor projektimi për ëndrrat e tyre. Për dëshirat e tyre – që ato të merren seriozosht, të ndjehen se kanë një vlerë në këtë botë që po bëhet gjithnjë e pakapshme dhe kërcënuese. Ky nuk është rasti vetëm tek demokratët. Edhe tek republikanët në modë janë kandidatët që nuk dalin në fushatë me premtime realiste -por e bazojnë atë në ndjenja, në forcën e ndjenjave. Një fuqi, që është sa e fortë aq edhe e fluturake. Prandaj janë kaq shumë amerikanë të pavendosur në këto zgjedhje paraprake. Prandaj zgjedhjet në New Hampshire janë kaq interesante – e për disa të frikshme.

Bavari: “Një nga fatkeqësitë më të rënda hekurudhore”

by

Të paktën nëntë vetë kanë humbur jetën.100 të plagosurit në vendin e katrastrofës në Bavari./
Aksident hekurudhor në Bad Aibling: Shumë forca të ndihmës së shpejtë kujdesen për rreth 100 të plagosurit në vendin e katrastrofës në Bavari. Të paktën nëntë vetë kanë humbur jetën.Një numër i madh forcash të ndihmës së shpejtë me ambulanca dhe helikopterë shpëtimi ndodhen në vendngjarje, një rrëpirë në afërsi të Bad Aibling bavarez. Por forcat e shpëtimit arrijnë të depërtojnë me vështirësi. Sipas të dhënave të policisë janë nxjerrë deri në mesditë 8 viktima nga rrënojat e dy trenave mjaft të shkatërruar. Numri i viktimave me gjasë mund të rritet. Rreth 100 pasagjerë janë plagosur nga përplasja e dy trenave të transportit rajonal, 90 prej tyre me lëndime të lehta dhe 10 të plagosur rëndë.
Ministri i Brendshëm i Bavarisë, Joachim Hermann është i tronditur nga fatkeqësia. “Është një nga fatkeqësitë më të rënda hekurudhore të kohëve të fundit në Gjermani dhe veçanërisht në Bavari”, ka thënë ai. “Ende nuk e dimë nëse ka viktima të tjera në vagonët që kanë ngecur tek njëri-tjetri. Kjo është e tmerrshme.” Hermann sheh si parësore kujdesin e nxjerrjen e të lënduarve nga trenat. Megjithëse ende nuk dihet saktë shkaku i aksidentit ministri Hermann ka thënë se “çfarë nuk është komunikuar si duhet mes stacioneve startuese nga ku kanë ardhur trenat – kjo mbetet të hetohet tnai me kujdes”.
Sipas të dhënave të “Deutsche Bahn” hekurudhës gjermane të dy trenat “Meridian” u aksidentuan në itinerarin njëshinësh. Aksidenti ka ndodhur rreth orës 7 të mëngjesit, kohë kur shumë të punësuar përdorin trenin për në vendin e punës. Për fat nuk ka pasur asnjë nxënës, pasi në Bavari aktualisht fëmijët ndodhen me pushime. Një tren doli si pasojë nga shinat, disa vagonë u rrëzuan. Këta trena rajonalë i përkasin firmës franceze të transportit hekurudhor, Transdev. Nën emrin “Meridian” ata përshkojnë linjë Mynih-Rosenheim. Ndërkohë edhe landi austriak i Tirolit po i ofron Bavarisë trupa shpëtimi dhe helikopterë të ndihmës së shpejtë.
Ngushëllim për viktimat
Ndërsa përgjegjëse për itinerarin ku ndodhi fatkeqësia është Hekurudha e Bavarisë së Sipërme (BOB-Bayerische Oberlandbahn) -Kreu i saj, Bernd Rosenbusch u shpreh se “aksidenti është një tronditje e rëndë për ne. Po bëjmë gjithçka për të ndimuar pasagjerët, të afërmit dhe punonjësit.” Kreu i Hekurudhës Gjermane- Deutsche Bahn, Rüdiger Grube u ka shprehur të afërmve të viktimave ngushëllimet e tij. “Ne jemi në këtë moment me mendje tek të afërmit e vitkimave dhe të lënduarit”, ka thënë Grube.
Hanjo Wietersheim i ngarkuari i kishës protestante të Bavarisë për kujdesin e të lënduarve nga katastrofat shprehet se janë dërguar 600 kujdestarë të kishës për raste katastrofash në vendngjarje. “Kujdesi ynë në terren bëhet për aq kohë sa të kthjellohet situata. Por puna nuk përfundon këtu. Kur policia duhet të sjellë lajmin e vdekjes, janë kujdestarë të tillë që ofrojnë ndihmën psikologjike për të afërmit. Shumë më vonë bëhet fjalë për të punuar me forcat e shpëtimit dhe policinë që kanë ndihmuar në përballimin e katastrofës.”(DW)

Ben Blushi denoncon shkeljet e statutit të PS-së

by

Deputeti socialist e dorëzoi te Henen me 8 Shkurt grupit parlamentar një dokument me pikat ku janë shkelur rregullat që organizojnë partinë që nga zgjedhja e kryetarit te ato të forumeve dhe mbledhja e tyre, te papajtueshëria e mandateve dhe llogaridhënia.
Në Shqipëri deputeti socialist Ben Blushi i dorëzoi sot grupit parlamentar të partisë së tij një dokument ku siç deklaroi ai vetë, vërtetohet se “statuti i PS është shkelur në të paktën 30 përqind të neneve, që ligji për partitë pol në Shqipëri është shkelur në thelbin e vet, se fryma e kushtetutës është shkelur në rastin kur PS nuk bën zgjedhje dhe demokracia e saj e berdnshme është e cënuar në shumë nene, kur kryetari i saj për 7 vite ka një mandat jashtë statutor, illegjitim dhe kur forumet e kësaj partie nuk mblidhen prej tre vitesh”.
Në dokumentin prej dhjetë faqesh zoti Blushi, i referohet neneve të statutit të PS-së të cilat sipas tij janë shkelur e që kanë të bëjnë me “parimin e mbledhjes së forumeve që nuk mblidhen prej 3 vitesh; me parimin e zgjedhje, nuk ka prej 5 vitesh; është parimi papajtueshmërisë së mandateve, dhe gjysma e anëtarëve të kryesisë janë dhe ministra apo sekretarë, pra janë mandate të papajtueshme; parimi i llogaridhënies, apo dhe ai i financimit të partisë”.
Deputeti Blushi prej disa kohësh ka ngritur zërin për mënyrën se si po drejtohet Partia socialiste nga kryeministri Edi Rama. Ai tha sot se “Ky debat brenda PS nuk është një debat i brendshëm që i takon vetëm kësaj partie, është debat themelor. A mund të jetë Shqipëria një vend me demokraci të përparuar kur partitë politike nuk janë demokratike? A mund të ketë drejtësi, ekonomi të zhvilluar, institucione të besueshme, një parlament të dekriminalizuar nëse partitë politike nuk janë të hapura, nuk bëjnë zgjedhje, cënojnë të drejtat e anëtarëve të tyre, kthehen në biznes privat dhe fusin në parti njerëz me të shkuar kriminale, për shkak të nevojës për financime të dyshimta?”. Zoti Blushi shtoi se “më vjen keq që e gjithë partia përpiqet të justifikojë vullnetin e një njeriu. Kjo nuk është partia e një njeriu. Nuk mundet që ky precedent që nuk respekton zgjedhjet dhe forumet, të ripërsëritet”.
Kryeministri Rama por dhe figura të tjera socialiste, ministra apo deputetë, kanë justifikuar mungesën e zgjedhjeve për kryetarin e partisë që prej vjeshtës së 2013-ës me motivin se është përshtatur modeli i laburistëve britanikë, i cili sipas tyre parashikon rikonfirmim të drejtuesit të partisë në rast të fitores së zgjedhjeve. Por statuti aktual i socialistëve nuk e parashikon në asnjë rresht të tij një opsion të tillë. Deputetja socialiste Blerina Gjylameti, pas mbledhjes së grupit socialist u shpreh se kjo cështje do të trajtohet nga kongresi i cili pritet të mblidhet në muajin mars “edhe pse shumica dërrmuese mendojnë se duhet të trajtojnë dhe operojnë me modelin e Partisë Laburiste ku kryetari i partisë njëkohësisht dhe kryeministër i mandatuar i cili ka një kontratë me qytetarët, të mos vihet në baraspeshë vetëm nga statuti i parties”. Sipas zonjës Gjylameti, partia socialiste duhet të ketë prioritete të tjera, se sa ai për zgjedhjen e kryetarit, duke u rreshtuar në këtë mënyrë kundër zotit Blushi. “Meqë kemi dhe kolegë që kanë shqetësimin përsa i përket prioriteteve që duhet të kemi dhe që sipas atyre këto prioritete duhet të jenë vetëm zgjedhjet në Partinë Socialiste dhe më pak mirëqeverisja apo jeta parlamentare, ndaj ne presim vendimin e Kongresit për mënyrën si do të trajtohen zgjedhjet për Kryetarin e Partisë Socialiste”, deklaroi deputetja Gjylameti.

Hoti: Grupet kriminale po e cenojnë sigurinë në veri

by

Flet Per Europen e Lire, Besim Hoti – Zëvendës komandant i Policisë së Kosovës për rajonin e Mitrovicës/
Radio Evropa e Lirë: Zoti Hoti, ka vlerësime të ndryshme nga ekspertët e sigurisë në Kosovë se me gjithë përparimet e bëra kohët e fundit, në veri të Mitrovicës gjendja sigurisë vazhdon të mbetet e brishtë. Si e vlerësoni gjendjen aktuale atje, referuar zhvillimeve të muajve të fundit?
Besim Hoti: Mund të pajtohem pjesërisht me deklaratat e analistëve, por jo tërësisht. Incidentet e tilla, të cilat herë pas herë mund të ndodhin, sigurisht që nga aspekti i paragjykimeve mund të jenë si të tilla, por, ato duhet të vërtetohen, para se ne të konstatojmë një gjë të tillë; mendoj, në mungesë të dëshmive dhe fakteve.
Se a ka grupe, individë ose persona me qëllime të caktuara, për të pamundësuar zhvillimin e institucioneve…po, ekziston si mundësi, por po flasim për individë e për grupe të caktuara. Sidoqoftë, vlerësimi i përgjithshëm i sigurisë në rajonin e veriut, përkatësisht në katër komunat më veriore të Republikës së Kosovës, tregon se nuk kemi regjistruar incidente dhe nuk kemi pasur raste të cilat në formë të përgjithshme do ta cenonin sigurinë. Ka incidente, të cilat mund të jenë të organizuara ose të izoluara, por nuk mund të flasim për incidente të cilat cenojnë përgjithësisht situatën e sigurisë.
Radio Evropa e Lirë: Ju po flisni për grupe dhe persona. Për cilat grupe bëhet fjalë?
Besim Hoti: Ju jeni dëshmitarë se në veri kemi një zbatim më të fuqishëm të ligjit, në përpjekje edhe të shtrirjes së institucioneve të tjera, që për grupe të caktuara kriminele, me qëllim të përfitimeve materiale të jashtëligjshme, sigurisht që shtrirja e institucioneve nuk është mjaft e mirëpritur. Viteve të fundit kemi një shtrirje më të fuqishme të zbatimit të ligjit në veri, dhe kjo i pengon grupet e caktuara të interesit, sepse i prishë hesapet e tyre të përfitimeve.
Edhe rasti i fundit, që lidhet me djegien e veturës zyrtare, sigurisht që mund të jetë një çështje personale e një individi apo grupi të caktuar, kundrejt të cilëve zyrtarët policorë kanë zbatuar ligjin, duke u nisur nga arrestimet e deri te sekuestrimi i mallrave ose elementeve të jashtë ligjshme. Këto mund të merren si çështje të hakmarrjeve të ndryshme ndaj zyrtareve policorë, të cilat s’ëndërrohen në çështje personale te individët. Zyrtarët policorë nuk i shohin si zbatues të ligjit, por çështjet i marrin si personale. Kemi pasur raste të hakmarrjes edhe në të kaluarën ndaj zyrtarëve që kanë zbatuar ligjin.

Radio Evropa e Lirë: Kur flisni për këto grupe, kjo nënkupton se janë disa grupe, apo jo?

Besim Hoti: Janë individë, grup, ose grupe. Nuk dua të paragjykojë me numra se sa grupe janë, por, mund të jenë grupe të interesit prej dy apo më tepër personave. Nuk do të thotë që është vetëm një grup i caktuar i organizuar… nuk duhet të jetë ai i strukturuar, por, po preken interesat e grupeve të ndryshme.
Radio Evropa e Lirë: Atëherë, sa mund të konsiderohen këto grupe si faktorët që po i rrisin tensionet në veri, dhe sa janë të fuqishme ato që t’i sfidojnë organet e rendit?
Besim Hoti: Sigurisht që nuk janë [të fuqishme]. Ndoshta mund të pajtohemi ose të mos pajtohemi, por ajo që është më e rëndësishmja, e veçanërisht për një zonë mjaft të ndjeshme, si Mitrovica e veriut, aty ku ndër vite kemi pasur incidente jashtëzakonisht madhore, e kryesisht të orientuara nga karakteri i urrejtjes ndëretnike, [tash] të tilla nuk kemi.
Tash po flasim për qërim hesapesh të grupeve kriminale, të cilave u preken interesat, dhe kjo fuqi e tyre nuk mund të jetë aq e madhe sa mund të paragjykohet. Mund të themi se fuqia e këtyre grupeve të interesit dhe fuqia e këtyre grupeve kriminale për çdo ditë vjen e zbehet, dhe në këtë mënyrë, në veri të kemi sa më pak incidente.
Radio Evropa e Lirë: Një çështje shqetësuese, që në vazhdimësi është ngritur në lidhje me veriun, ka të bëjë edhe me lirinë e lëvizjes. Sa janë bërë përparime në këtë drejtim, sidomos në lirinë e lëvizjes në lagjet me popullatë shumetnike?
Besim Hoti: Sipas statistikave, ne nuk kemi pasur incidente të karakterit të tillë, të cilat vërtetë do të pasqyroheshin negativisht në veri. Gjatë vitit të kaluar kemi pasur katër raste të tilla të regjistruara, por kryesisht kemi pasur të bëjmë me persona të mitur, pra, të moshës së re.
Në të gjitha këto raste, policia i ka arrestuar personat si kryerës të mundshëm të veprës, dhe të njëjtit i ka sjellë para drejtësisë. Kemi të bëjmë edhe me raste madhore, të rënda, deri në vrasje të rëndë në tentativë, por, policia i ka zgjidhur këto raste të regjistruara. Ambienti i sigurisë ka ndryshuar mjaft dhe tani kemi një ngritje të sigurisë dhe një ngritje të besimit në organet e sigurisë në të gjitha zonat e banuara me popullatë të përzier. Kemi një qarkullim, bashkëpunim dhe koordinim mjaft të mirë edhe me përfaqësuesit e këtyre lokaliteteve.
Radio Evropa e Lirë: Sa është numri i pjesëtarëve shqiptarë të policisë në veri, dhe numri i përgjithshëm i policëve në atë pjesë të Kosovës?
Besim Hoti: Kemi diku mbi 40 pjesëtarë të Policisë së Kosovës, të përkatësisë etnike shqiptare, të cilët shërbejnë në këto zona; pra, e kam fjalën për katër stacionet policore, të cilat janë në komunat më veriore të Kosovës. Kurse, numri i pjesëtarëve të Policisë së Kosovës në drejtorinë rajonale të veriut është rreth 506 pjesëtarë të policisë, pra, zyrtarë të uniformuar.(Bisedoi: Arton Konushevci)