dgreca – Page 348 – Dielli

ÇMIMI I VITIT I TAKIMEVE ”AZEM SHKRELI” NGA PEJA SHKON NE SUEDI

October 14, 2020 by dgreca

ÇMIMI I VITIT I TAKIMEVE ”AZEM SHKRELI” IU NDA SHOQATËS SË SHKRIMTARËVE DHE ARTISTËVE SHQIPTARË ”PAPA KLEMENTI XI ALBANI”, SUEDI

Förslöv-Suedi, 13.10.2020-Në Pejë, në edicionin e 18-të të Takimeve Ndërkombëtare Letrare “Azem Shkreli”, të vetmës shoqatë që iu nda çmimi i vitit, ishte Shoqata e Shkrimtarëve dhe Artistëve Shqiptarë Papa Klementi XI Albani”, Suedi (SHSHASHS).

Çmimi i është nda nga Këshilli Organizativ për organizmin, Tekimet Nërkombëtare Letrare ”Azem Shkreli”, edicioni i XVIII, me radhë, me këtë motivacion:

Shoqata e Shkrimtarëve dhe Artistëve Shqiptarë ”Papa Klementi XI Albani”, Suedi, ”Për kontributin e dhënë në letrat shqipe dhe krijimtarinë kulturore kombëtare”.

Përfaqsues i Shoqatës së Shkrimtarëve dhe Artistëve Shqiptarë “Papa Klementi XI Albani”, Suedi, për t’a pranuar këtë Çmim, ishte z. Idriz Gashi, nënkryetar, i cili po ashtu u nderuar me “Çertifikatë” për pjesëmarrje dhe kontributin e dhënë në edicionin e 18-të të këtij manifestimi. Çmimi ia dorëzoi Xhenet Syka, Drejtoresh e DKRS-së, kurse “Çertifikatë” ia dorëzoi Aver Husaj, Shef për Kulturë.

Përveç SHSHASHS, u ndan edhe çmime për poezinë më të mirë gjatë takimeve, që ishin: i Elida Rusta, poete, ndërsa çmimi ndërkombëtar “Lirika e Azemit Shkrelit” iu nda Xue Sheng, poete nga Kanadaja.

Pastaj u ndanë edhe disa çmime reviale. Çmimi “Rilindja” iu nda autorëve Ramë Oraca e Rozafa Shpuza. Çmimi “Pajtimi” Agim Deskut e Shqipe Hasanit. Çmimi “Kushtetuta” poetëve Ramadan Beqiri e Naxhie Bërbatit –Kastratit. Çmimi “Liria” iu nda tre autorëve Besim Perjucit, Donart Rexhbogajt e Ajete Pavatës.

Këshilli organizativ ndau mirënjohje po ashtu edhe për Ministrinë e Kulturës, rinisë e sporteve si përkrahës të këtyre takimeve, mirënjohje kjo që u pranua nga zëvendësministri Engelbert Zefaj, Ministrinë e Shëndetësisë , gjegjësisht ministrit Armend Zemaj, për menaxhimin e pandemisë e dhënies së mundësisë për organizimin e këtij takimi në kushte të jashtëzakonshme, Drejtorisë për Kulturë, rini e sporte të Komunës së Pejës, drejtoreshës Xhenet Syla, për përkrahje të pakursyer të këtyre takimeve si dhe deputetes shqiptare në Parlamentin e Kroacisë, Ermina Lekaj Përlaskaj për kontributin e dhënë për çëshjten kombëtare, komunitetin shqiptar në Kroaci dhe promovimin e urave kulturore shqiptaro-kroate.

Shoqata e Shkrimtarëve dhe Artistëvë Artistëve Shqiptarë ”Papa Klementi XI Albani”, Suedi, e vlerëson lartë këtë Çmim dhe falënderon përzemërsisht, kryetarin e komunës z. Gazmend Muhaxheri, të gjithë anëtarët e Këshillit Organizativ, znj. Xhenet Syka, Aver Husaj, e të tjerët, për Çmimin e Takimeve “Azem Shkreli”, që ndan për Shoqatën tonë.

Me respekt, në emër të SHSHASHS,

Hysen Ibrahimi, Kryetar.

WOMEN JUSTICES AND A SUMMARY OF JUDGE BARRETT’S NOTABLE OPINIONS

October 14, 2020 by dgreca

Compiled and Edited by Rafaela Prifti-

“Established by the United States Constitution, the Supreme Court began to take shape with the passage of the Judiciary Act of 1789 and has enjoyed a rich history since its first assembly in 1790. The Supreme Court is deeply tied to its traditions. Of the federal government’s three branches, the Court bears the closest resemblance to its original form – a 225 year old legacy.” (Supreme Court of the United States Website)

The first woman Supreme Court Justice was appointed by President Ronald Reagan. Justice Sandra Day O’Connor served from 1981 until 2006. Ruth Bader Ginsburg became the second female justice of the U.S. Supreme Court. Named to the U.S. Supreme Court in 1993 by President Bill Clinton. After serving for 27 years, Justice Ginsberg died last month due to complications from metastatic pancreas cancer. In 2009, President Barack Obama nominated Sonia Sotomayor to the Supreme Court following the retirement of Justice David Souter. Justice Sotomayor is the first Hispanic and Latina member of the Court. Elena Kagan is the fourth woman to become a member of the Court. To fill the vacancy arising by the retirement of Justice John Paul Stevens, Kagan was nominated by President Obama in 2010. In the 230-year history of the Supreme Court, four women have served as Justices. As an additional trivia, out of four women Justices, three of them, Ruth Ginsberg, Sonya Sotomayor and Elena Kagan were born in New York.President Donald Trump’s first woman nominee for the Supreme Court, Judge Amy Coney Barrett, has written roughly 100 opinions in more than three years on the 7th U.S. Circuit Court of Appeals. At the ongoing Senate confirmation hearing which began early this week, Judge Barrett refused to discuss her views on the Constitution invoking “Ginsburg’s rule”. “It’s become a standard response by Republican high court nominees to recite Ginsburg’s words from her own confirmation hearing,” wrote Associated Press yesterday. Her opinions include cases on immigration, voting rights, guns, sexual assault on campus, employment discrimination, as well as sign-ons to opinions on abortion.

IMMIGRATION
In June Judge Barrett was in dissent when her two colleagues on a 7th Circuit panel put on hold the Trump administration policy that could jeopardize permanent resident status for immigrants who use food stamps, Medicaid and housing vouchers. Under the new policy, immigration officials can deny green cards to legal immigrants over their use of public benefits. She wrote that existing immigration law and a Clinton-era welfare overhaul had already limited public assistance to noncitizens. The administration was just using leeway those laws had given it, Barrett wrote. The objections of immigrants and their advocates “reflect disagreement with this policy choice and even the statutory exclusion itself. Litigation is not the vehicle for resolving policy disputes,” she wrote.

VOTING RIGHTS

In the same opinion on gun rights, Barrett dipped into constitutional history to note that states did more to protect the rights of people to own guns than their right to vote. In some states, people who were convicted of crimes lost the right to vote, but not the right to legally have a gun, she wrote. The right to keep and bear arms conveyed by the Second Amendment, by contrast, protects “an individual’s right to protect himself — not in his right to serve in a well-regulated militia,” Barrett wrote, citing Justice Antonin Scalia’s 2008 opinion for the court in a major gun rights case.

GUNS
In a dissent in the 2019 gun-rights case of Kanter v. Barr, Judge Barrett argued that a conviction for a nonviolent felony — in this case, mail fraud — shouldn’t automatically disqualify someone from owning a gun. The two judges in the majority agreed with Trump administration arguments that the defendant, Rickey Kanter, could not own a gun under federal or Wisconsin law because of his criminal conviction. Barrett used most of her 37-page dissent to lay out the history of gun rules for convicted criminals in the 18th and 19th centuries, consistent with her embrace of interpreting laws and the Constitution according to the meaning they had when they were adopted. Barrett wrote that “while both Wisconsin and the United States have an unquestionably strong interest in protecting the public from gun violence, they have failed to show, by either logic or data that disarming Kanter substantially advances that interest.” She said that her colleagues were treating the Second Amendment as a “second-class right, subject to an entirely different body of rules than the other Bill of Rights guarantees.” Barrett quoted from a 2010 opinion by Justice Samuel Alito that extended gun rights, but the phrase also has been used more recently by Justice Clarence Thomas and other conservatives to complain that the Supreme Court has shied away from recognizing gun rights.

ABORTION

Barrett has twice joined dissenting opinions asking for decisions blocking laws enacted by abortion opponents to be thrown out and reheard by the full appeals court. Last year, after a three-judge panel blocked an Indiana law that would make it harder for a minor to have an abortion without her parents being notified, Barrett voted to have the case reheard by the full court. In July, the Supreme Court threw out the panel’s ruling and ordered a new look at the case. In 2018, a three-judge panel ruled that Indiana laws requiring that funerals be held for fetal remains after an abortion or miscarriage and banning abortions because of the sex, race or developmental disability of a fetus were unconstitutional. Supreme Court abortion decisions “hold that, until a fetus is viable, a woman is entitled to decide whether to bear a child. But there is a difference between ‘I don’t want a child’ and ‘I want a child, but only a male’ or ‘I want only children whose genes predict success in life,’” Judge Frank Easterbrook wrote for the dissenting judges. Last year, the Supreme Court reinstated the fetal remains law, but not the ban on abortions for race, sex and developmental disabilities.

CAMPUS SEXUAL ASSAULT
Barrett wrote a unanimous three-judge panel decision in 2019 making it easier for men alleged to have committed sexual assaults on campus to challenge the proceedings against them. The case involved allegations by a female student at Purdue University that her boyfriend had sexually assaulted her. The students were identified in court documents as John and Jane Doe. Barrett concluded Purdue’s process was unfair and allowed his lawsuit to continue. The judge criticized the university official who ended up siding with the female student.

RACE DISCRIMINATION IN THE WORKPLACE
In Smith v. Illinois Department of Transportation, Judge Barrett argued that the utterance of the n-word is not enough for the plaintiff Smith to win the case and that the use of the n-word changed his subjective experience of the workplace. A possible colleague of Barrett’s took a different view on racial slurs in 2013. Justice Brett Kavanaugh, then serving as a federal appeals court judge in Washington, D.C, said one utterance was enough. “But, in my view, being called the n-word by a supervisor … suffices by itself to establish a racially hostile work environment. That epithet has been labeled, variously, a term that ‘sums up . . . all the bitter years of insult and struggle in America,’ ‘pure anathema to African-Americans,’ and ’probably the most offensive word in English,” Kavanaugh wrote. “No other word in the English language so powerfully or instantly calls to mind our country’s long and brutal struggle to overcome racism and discrimination against African-Americans. In short, the case law demonstrates that a single, sufficiently severe incident may create a hostile work environment actionable” under federal anti-discrimination laws.

NGA DIKTATURA NË DEMOKRATURË(7)

October 14, 2020 by dgreca

-(Tridhjetë vite historie shqiptare)–

“Demokraci do të thotë shumë më tepër se sa qeveri popullore e zotërim i shumicës”-J. F. KENNEDY–

Shkruan:Eugjen MERLIKA-

Historia e shekullit të fundit, që nga krijimi i shtetit shqiptar të pavarur, na la si trshëgim një të keqe të madhe, copëtimin e trojeve tona e dorëzimin e tyre fqinjëve tanë tokësorë. Qe një vendim i pamoralshëm i Fuqive të Mëdha që vulosën një pushtim të tokave tona në pragun e shkërmoqjes së perandorisë Otomane. Ishte hera e dytë që ato Fuqi vendosnin për coptimin e trojeve shqiptare. Herën e parë vepruan në dobi të Rusisë, që kishte fituar luftën me Turqinë, e cila u detyrua të paguante tributin tokësor me krahinat tona veriore që i shkuan si dhuratë Malit të Zi. Ndërsa më 1878 – 1880 Berlini diplomatik e quajti pjesën më perëndimore të perandorisë Otomane, të banuar nga shqiptarët, si “një shprehje gjeografike”, për të cilën mund të merrej çfarëdo vendimi, më 1913 në Londër ambasadorët e Fuqive të tubimit të Berlinit bënë një hap përpara duke njohur shtetin e saposhpallur shqiptar, në kufijtë e rrudhura të tij, duke i besuar versioneve sllavo – greke të epërsisë fetare mbi popullin e mbarështuar deri pak muaj më parë nga sulltani i Turqisë, armiku shekullor i Evropës së krishterë.

Vite më vonë një veprimtar i shpalljes së Pavarësisë, që mbante postin e sekretarit të përgjithshëm të Këshillit të ministrave me Ismail Qemalin, në një letër që i shkruante një miku të tij, priftit historian At Paulin Margjokaj, pohonte se “E keqja më e madhe që i kishte bërë Turqia Shqipërisë ishte ndërrimi i besimit fetar një populli të vogël mes Evropës së krishterë”. Qe një argument i shfrytëzuar përtej të gjitha normave të moralit e të logjikës, për të propaganduar mohimin e të drejtës së shqiptarëve për një shtet të pavarur e të vetëqeverisur.

Problemi kombëtar, ai i ruajtjes së kufinjve të njohur në Konferencën e Londrës dhe në protokollin e Firences, qe edhe boshti i gjithë përpjekjeve të përfaqësuesve të Shqipërisë në Konferencën e Paqes në Paris, në vitet 1919 – 1920. Problemi ishte koklavitur keqas edhe si pasojë e një marrëveshjeje të nënëshkruar nga Fuqitë perëndimore në vitin 1915 me Italinë, në prag të hyrjes së kësaj të fundit në luftë, duke braktisur Aleancën Tripalëshe, të nënëshkruar që në vitet nëntëdhjetë të shekullit XIX. Kjo marrëveshje , e nënëshkruar më 26 prill 1915, që njihet me emërtimin Traktati i Londrës, paracaktonte një copëtim të ri të Shqipërisë ndërmjet fqinjëve të saj dhe Italisë e cila, për t’u futur në luftë përkrah Aleancës Katërpalëshe, mori si shpërblim premtimin për të marrë Vlorën dhe protektoratin mbi Shqipërinë e cunguar deri në asht. Mbas luftës këtij synimi i u shtua edhe pakti Titoni – Venizellos që ishte një tjetër projekt copëtimi të tokave shqiptare mes italianëve dhe grekëve i nënëshkruar më 29 korrik 1919, edhe se qeveria italiane kishte shprehur hapur, nëpërmjet komandantit të trupave të saj në Gjirokastër, gjeneralit Ferrero “bashkësinë dhe pavarësinë e gjithë Shqipërisë, nën mbrojtjen e Mbretërisë s’Italisë. Në sajë të këtij akti, shqiptarë, do të keni të lira institucionet, organet e rendit, gjykatat, shkollat, të gjitha të drejtuara nga qytetarë shqiptarë….” më 3 qershor 1917. Ishte një shëmbull tipik i shfaqjes së prirjeve të ndryshme në politikën italiane të luhatëshme të demokracisë parafashiste.

Zhvillimi i luftës solli ndryshime edhe në synimet e të huajve kundrejt çështjes shqiptare, që nuk ishte e vetmi problem në tryezën e Konferencës. Duhet përshëndetur ndihma morale e politike e presidentit amerikan Wilson që solli n’atë kuvend botëror idenë e mbrojtjes së të drejtave të popujve të vegjël. Kështu mbas shumë mëdyshjesh, zhgënjimesh e përpjekjesh të përfaqësuesve shqiptarë në Paris që, edhe n’atë rast nuk qenë në gjëndje të flisnin gjuhën e përbashkët në një përfaqësi të mirorganizuar e të njësuar, Shqipëria mundi të ruajë kufijtë e caktuar në Londër me kënaqësinë e madhe t’atyre që kishin luftuar me të gjitha mundësitë për t’i a arritur atij synimi.

Më vonë, me stabilizimin e shtetit shqiptar, mbas vitit 1925, problemi kombëtar përbënte një nga pikat kryesore të Traktatit italo – shqiptar të vitit 1926, në të cilin Italia zotohej që, në rast të krijimit të rrethanave të favorshme, të jepte ndihmesën e saj në ribashkimin e trojeve shqiptare, jashtë kufirit të tij, me shtetin amë. Ky premtim do të gjente zbatim në të tjera rrethana, ato të luftës së Dytë botërore, nën pushtimin italian që u krye më 7 prill 1939. Në prill 1941, si pasojë e mësymjes së ushtrive gjermane në Ballkan ranë Jugosllavia dhe Greqia. Një pjesë e mirë e tokave shqiptare që ishin në zotërim të Jugosllavisë u bashkuan me shtetin shqiptar në bazë të një dekreti mbretëror të 12 gushtit 1941. Ai sendërtoi ëndrrën tridhjetëvjeçare të bashkimit. Edhe se Shqipëria ishte nën pushtim, si pothuaj e gjithë Evropa, bashkimi i trojeve të saj shkaktoi një ngazëllim të përgjithshëm në Kosovë, në Dibrën e madhe, në zonën e Liqejve e në Mal të Zi, natyrisht edhe në Shqipëri. Qeveria shqiptare veproi me shpejtësi në hapjen e shkollave shqipe në të gjithë këta troje, duke i dhënë një shtysë të fortë idesë së Shqipërisë në kufijtë e saj etnikë, ide që ende sot mbetet e huaj për fqinjët tanë dhe, fatkeqësisht, edhe për diplomacinë ndërkombëtare.

Të gjitha forcat politike kombëtariste shqiptare, si ato që ishin në pushtet, si ato që luftonin pushtuesin, ishin shumë të kënaqura nga bashkimi. Bënin përjashtim vetëm komunistët të cilët, mbas disa muajsh, do të themelonin partinë e tyre nën drejtimin e të dërguarve të PKJ. Të tjerët e quanin si hapin e parë të madh në drejtim të shtetit të bashkuar shqiptar. Duhej punuar me një strategji të përbashkët kombëtare që, sido të vinin ngjarjet e fatet e luftës, cilido të ishte fituesi, ai bashkim të mos njhte kthim mbrapa, ato popullsi të mos riviheshin përsëri në zgjedhën sllave. Mjerisht nacionalizmi shqiptar, për mangësi të tij apo për hyrje në lojë të fuqive më të mëdha se mundësitë e tij, nuk e ruajti kompaktësinë e tij në fundin e luftës. Kjo, kryesisht, sepse komunistët, fituesit e luftës, të kushtëzuar nga drejtimi i tyre filosërb e filorus, nuk treguan asnjë farë interesimi për të ruajtur gjëndjen e krijuar në pranverën e vitit 1941.

Disa brigada partizane në muajt e fundit të vitit 1944 hynë në “tokat e lirueme”, ku kosovarët nën drejtimin e Lidhjes së dytë të Prizrenit e Komitetit të rinisë nacionaliste për Mbrojtjen e Kosovës, kishin rrëmbyer armët për të mbrojtur lirinë e fituar e nuk lejonin hyrjen e brigadave sërbe e bullgare në trojet e tyre. Demagogjia dhe mashtrimi i komunistëve shqiptarë i a dolën që një pjesë e forcave vullnetare të dorëzonin armët “vëllezërve” të tyre që vinin nga “toka amë”, ndërsa pjesa tjetër të çarmatosej me forcë e t’i dorëzohej brigadave jugosllave. Qëndresa heroike kosovare, e sulmuar nga të gjitha anët pa patur asnjë ndihmë, erdhi duke u shuar mbasi la në fushat e betejave qindra heronj të kombit. Emrat e tyre, të rënë në fushat e betejave të pabarabarta kundër ushtrive sërbe, bullgare e malazeze e tradhëtisë së komunistëve shqiptarë, janë skalitur me shkronja t’arta në kujtesën e Shqipërisë fisnike e të traditës. Masakra e gati katërmijë djemsh të parritur mirë në Tivar e rrugës për të shkuar atje dëshmon, me të gjithë fuqinë e së vërtetës historike, rolin mizor të brigadave partizane shqiptare në Kosovë.

“Fatkeqësisht edhe sot ka historianë shqiptarë që, duke operuar me sllogane dhe duke injoruar faktet, nuk duan të kuptojnë realitetin e hidhur, politikën antishqiptare të PKJ-së, si dhe rolin antikombëtar të PKSh-së karshi çështjes kombëtare edhe në këto treva etnike shqiptare.”

Kështu shprehet prof dot. Muhamet Shatri, një nga historianët më të njohur e më të ndershëm të botës akademike shqiptare. Kjo është e vërteta e hidhur edhe sot, mbas tre të katërtave të qindvjetorit që na ndajnë nga ato ngjarje sa heroike aq edhe të turpëshme në kujtesën tonë. Demokratura e vendosur në Shqipëri ende nuk shprehet për këto krime kundër kombit, por vazhdon të hymnizojë veprën e brigadave partizane në Kosovën shqiptare. Nga vera e vitit 1945 e deri në ditët e sotme problemi i ndarjes së shqiptarëve nga shteti i tyre mbeti gozhda e ngulur në zemrën e trurin e Shqipërisë. Shteti komunist mori me vete turpin e tradhëtisë kombëtare. Fjala “tradhëti” aq shumë e përdorur në të folmen e shqiptarëve vënd e pa vënd, në ngjarjet e fundit të luftës së Dytë botërore në trojet e tyre, gjen me të vërtetë kuptimin e saj të mirëfilltë, i barabartë ky me veprimin e zi të Hamza Kastriotit gati pesë shekuj më parë. Nëse në rastin e nipit të Skënderbeut, mund të ketë patur arsye vetiake që një zemër ambicioze dhe e paformuar mirë, e shtynë në humnerë, në rastin e komunistëve shqiptarë veprimi tradhëtar buronte nga ideologjia e mbrapshtë e shpirti prej skllavi të drejtuesve të tyre.

Kanë kaluar 75 vite nga ato ngjarje rrënqethëse e ajo klasë politike e la hijen e saj të zezë në gjithë politikën shqiptare, për të cilën fjala “komb” u hoq nga fjalori. 75 vite dhe përsëri ajo fjalë nuk hyn në vetëdijen e shqiptarëve, të ndarë në katër shtete, përfshirë edhe një thjesht shqiptar, në sajë të luftës së tij por edhe të marrëzive kriminale të një populli tjetër e drejtuesit të tij mizor i tejskajshëm. Them në katër shtete, edhe se në Kosovë dikush ka shpikur nga fantazia e tij “kombin kosovar” dhe e ka futur atë koncept në fjalor, për të vendosur rekorde kundër idesë së shqiptarizmit duke pohuar një absurditet historik. 75 vite në të cilët askush, me përjashtim të atdhetarëve të nëmur nga klasa politike zyrtare shqiptare, nuk mori kurrë guximin t’i thotë botës se ndarja e shqiptarëve nuk mund të jetë një çështje e mbyllur në katakombat e historisë, por një problem, i shtruar për zgjidhje në fushën e politikës ballkanike apo të diplomacisë ndërkombëtare. Fakti që këtë të vërtetë nuk ka guximin t’a shtrojë asnjë nga politikëbërësit e Shqipërisë apo të Kosovës së pavarur, me përjashtim deri diku të Albin Kurtit, mbasi më duket e papërshtatëshme të merret si nismë nga shqiptarët në Maqedoni apo në Mal të Zi, tregon se kësaj klase politike mbas komuniste ende vazhdon t’i jehojë në vesh e në mëndje kushtrimi i të parëve e se kanë nevojë për doza të fuqishme shqiptarizmi në idetë e tyre.

Këto duhet t’i a japin shqiptarët e thjeshtë, kryesisht intelektualët atdhetarë, në të gjitha format e veprimtarisë së tyre, në shkrime, rrahje mendimesh politike, veprimtari artistike e kulturore, në takime ndërkombëtare, ku të parashtrohen me kompetencë shkencore arsyet e shumëllojëshme që mbështesin argumentin e domosdoshmërisë së mos varrosjes, së paku nga ana e jonë, të problemit tonë kombëtar. Fatkeqësisht shënjat në këtë drejtim nuk janë aspak ndjellamira. Jemi të ndërgjegjshëm se në politikën ndërkombëtare është krijuar një farë tabuje rreth këtij problemi, një mburojë e trashë akulli që e mban të ngrirë. Kjo shtresë akulli ka mbuluar edhe shoqërinë civile shqiptare në të gjitha trevat e Ballkanit, që nuk e ngrenë zërin fuqishëm asnjëherë në dobi të projektit të pasendërtuar të bashkimit kombëtar e nuk e detyrojnë në forma të ndryshme politikën të zotohet n’atë drejtim, sado vështirësish të dalin në rrugën tonë. Edhe në këtë drejtim demokratura ka ushtruar ndikimin e saj të mbrapshtë.

Kjo gjëndje e vështirë në të cilën jemi zhytur për paaftësinë tonë e për interesat e ngushtë të individëve, klaneve e partive, tashmë të përforcuara nga një përvojë e gjatë në pushtet, duhet përballuar me ndryshimet cilësore nëpërmjet votimeve, mbasi mbetet kjo e vetmja rrugë për t’u përshkuar në botën e sotme. Shpresojmë që deri në pranverën e ardhëshme do të lindin forca të reja politike, që mos të jenë kopja e keqe e atyre që janë tani, por të afta të sjellin risi politike, me programe të qarta e të mirëmenduara kombëtare e, mbi të gjitha, me njerëz me shtat moral, intelektual e profesional të lëvdueshëm, që të ndajnë politikën nga interesi i ngushtë vetiak, e t’i japin besimin e duhur masës së zgjedhësve që, tani për tani nuk shohin asnjë dritare të hapur nga të mund të hyjë ajri i pastër i politikës së ndershme e pse jo, edhe sado pak idealiste.

Do të jetë një sipërmarrje e vështirë dhe përvoja e këtyre tre dhjetëvjeçarëve, që filluan me idealet e studentëve të dhjetorit 1990, për Shqipërinë si Evropa, për shoqërinë e hapur, për shtetin e së Drejtës, për barazinë e të gjithë shqiptarëve në startin e nisjes, për ndreqjen e të gjitha padrejtësive e mizorive të sistemit komunist, e përfunduam në një shtet e shoqëri me të gjitha problemet e sipërpërmendura, nuk na frymëzon optimizëm. Megjithatë duhet të shpresojmë me bindjen se në këtë botë asgjë nuk është e përjetëshme, madje edhe një regjim politik e mendësia e tij mund të pësojnë ndryshimet e duhura. Rënia e komunizmit mbetet dukuria më shpresëndjellëse, pavarësisht ruajtjes së shumë fosileve të tij në jetën tonë. Është koha për t’i pastruar ato fosile dhe rastin do t’a kemi mbas disa muajsh nëpërmjet një kryqi mbi një listë njerëzish, kandidatë për të drejtuar, nëse do të dijmë të bëjmë zgjedhjen e duhur.

Shtator 2020 FUND

FISHTA: “Ka me pasë Shqipni! Do të bahet Shqipnija!”

October 13, 2020 by dgreca

FJALA E AT GJERGJ FISHTËS NË VARRIMIN E AVNI RUSTEMIT-

“Ka me pasë Shqipni! Do të bahet Shqipnija!”-

Nga Frank Shkreli-

Unë nuk dëshiroj t’i bashkohem debatit të ditëve të fundit se kush është hero e kush është tradhëtar dhe as vlerësimeve se kush meriton të dekorohet e kush jo, pasi për këtë vendosin entet e caktuara shtetërore, sipas ligjit, kushtetutës dhe precedenteve të mëparshëme.

Por debati i fundit në media dhe midis personaliteteve të larta politike dhe shtetërore të Shqipërisë mbi dekoratat e fundit të njoftuara nga Presidenti i Republikës, Ilir Meta — përfshir dekorimin, nga ana e tij, dhënë Avni Rrustemit – m’u kujtua fjalimi që At Gjergj Fishta kishte mbajtur në varrimin e Avni Rrustemit, (1 Maj 1924) pas vrasjes së tij – që konsiderohet si një prej vrajseve më të bujshme në historinë e Shqipërisë. Ndërsa fjalimi i përmortshëm i At Gjergj Fishtës, në varrimin e Avni Rrustemit, konsiderohet si njëri prej fjalimeve më historike të oratorisë shqiptare, ndonëse ndoshta jo më i famshmi i Fishtës. Është një fjalim që ndoshta mund të kontribojë në këtë debat.

Shkrimtari dhe novelisti shqiptar Sterjo Spasse, në një shkrim të botuar në “Librin Përkujtimuer”, kushtuar At Gjergj Fishtës dhe botuar në vitin 1941 pas vdekjes së Poetit Kombëtar, nën përkujdesjen e At Benedikt Dema, Spasse ka vlerësuar zotësinë që ka pasur Fishta, që sipas tij, “të trondisi zemrën e të thithi me magjinë e fjalës.” Dhe jep si “shembëll të gjallë” fjalimin e Gjergj Fishtës, “Fjala mbi varrin e Avni Rrustemit”, nga i cili, sipas tij, “Burojnë lotë e vrerë, ndërsa jeta e të vdekurit përjetësohet në dritë të idealit kombëtar.”

Është ky një fjalim ku shprehet zi për momentin e rastit por edhe për historinë e Shqipërisë së pushtuar ndër shekuj, por njëkohësisht pasqyron edhe qëndresën e shqiptarëve ndër shekuj si dhe luftërat dhe përpjekjet e tyre për liri, demokraci, përparim e zhvillim, si e gjithë Evropa, deri në ditët e sotme. Dhe u ben thirrje shqiptarëve që, “Shoq me shoq, kurr mos me u xanë”.

Ja edhe fjalimi i plotë klasik i At Gjergj Fishtës mbajtur në varrimin e Avni Rrustemit në vitin 1924, e që ka mundësi të ndihmojë në debatet e tanishme, që po zhvillohen në Shqipëri mbi meritat, dekoratat, heronjtë dhe tradhtarët, por edhe për gjëndjen aktuale në të cilën ndodhet sot Shqipëria:

—————————————————————————————————

“E zeza mori Shqipni, se shum ké pa e randë ké psue rrymës s’asaj vistre të gjatë kavaljetesh, nepër të cilët pershkue âsht fati yt i mjeruem! Fort të bukur të fali Perendija, por – ofshe un i mjeri! – se tepër pa mëshirë e turp shemtuem të ká nieri. Zbathë, zdeshë e lakuriquem, pa bukë e shujtë dhe e shame prej gjithkuej, sa me t’ardhë mârre me u quejt me emën tand, dikur aq të lumnueshem, nuk e di a kalue ká ndo’i faqe nieri, që ti la mos të jeshë anë gjak të ndo’i hasmit të mënîshem se në gjak të bivet tu, mizorisht çá e vrá ndermjet vedit. Nepër ty, po, shunglluen ajri ato pyllnaje heshtash të gjakbâsvet Gal, kah idht të shporojshin parzmet e bijve tu: Nepër ty, po, u ndenë gardh ato shpata e shkallme të skryefortë, të cilat i pa dhimë pritshin krênat e bijve të tu; mbi ty, randoi pesha e pushtetsisë rromake që ty të ndrydhi fron e liri, e nepër ty u përshkue, mbasandej edhè ajo dhuna e përmnershme e Azisë, që të dërmoi të gjallët e jetës e as frymë nuk të la mâ me marrun, e ti u bane gazi eplla e dheut pa u gjetë kush kurr, që me të pajtue varrët, që me të ankue hallin tand të kobshëm. E vertetë që tjera ndoshta kombe e fise e vende, e tjera mote e mndorje të» historis s’tyne, kanë muejtë kshtu me psue si psue ké ti, e mjera moj Shqipni; po fis as komb, as vend nuk ká kund n’Europë, që, si ty, zemra gjak t’i két pikue! Mos tjetër të bijt e atyne kombeve, fiseve, vendeve, edhè m’atëherë kur i ndrydhte nji kambë e hueja, kanë mûejtë me dashtë Atdhenë e vet, kan mûejtë me urue per té. Nder sa per bijt tuej – fat zeza moj Shqipni – po ishte faj me të dashtun ty, që aq të bukur të fali Perendija.
Jo, po, Zoja të ndritshme e Zotni vllazën shqiptarë, dashtnija ndaj Atdheut ktu në Shqipni po ishte nji faj, nji mkat, nji krim, nji delikt, nji xhinajet – e xhinajet i randë fort, edhè kjo kufomë e shkretë, e mjerueme që ktu po e kemi para sysh, na dishmon né si ndeshkohet faj i i Atdhedashnisë. Atdhedashnija, po, kjè njajo, që ia hangri kryet ktij djalit të mjer të martirizuem – i pat dalë, të ngratit, zani, se ky po e donte Shqipninë edhè i donte me gjith mend e me gjith zemër e me gjith fuqî të shpirtit të vet se për Shqipni jo gjaja, pse ksaj kurr s’i ka pasë lakmue, por s’i dhimbej jeta, të cilës s’i lakmonte për tjetër, veç për me i sherbye Shqipnis e me i u ba flî Atdheut. E pse kjo Atdhedashnî, e gjallë e të tanë zjarm, si furra zharitëse e nji diellit të djegagurit, kaq fort zu me i ndritë në báll, në ftyrë, e me i u kallë nder sy, sa per rreth tij, si hyj ma të vogjel për qark të nji diellit të shkelqyeshem, nisi me u mbledhë tok mosha shqiptare – shpresa e bardhë e Atdheut, e vuni besë – nji besë shqiptare se do të jetote, do të punote, do të vdiste per jetë e lulzim t’Atdheut. I vu ndokush shêj ksaj pune edhë nji të djelë mbas dite, ditën per diell, s’dij se për çfarë vorrit të mallkuem të Tiranës, po del nji kukuth, lugat i tmerrshem, i cili me armë të s’di se kuj, e vret dhe e len shakull mbi dhè.

Edhè kshtu sod, që lulet janë tue shpërthye mbi dhé, ky në ma të mirën lule të djemnîs së vet, lule po hin me u kalbë nen dhé.

Pse? Pse pat dashtë Shqipninë! Kërcuna mori nana e vet, që ktij petriti të Lubohovës, dhanë i paska nji zemër bujare, fisnike; pse po zemra satrapit të tiranit ajo t’ia kishte dhanun, sod s’do ta kishte martue me tokë të zezë, por me ndo’i , zojë vashe shqiptare… I ziu more pedagogu i tij, që mbrenda ledhève të shkollës diku i paska të gjith ate njomsi ndjesie ndaj virtytit, burrnis, beses, njerzis, pse po ta kishte msue aty se me kalem e letër mund të shkelen popujt e mund të pihet gjaku i tyne, sod vorfnue s’do ta kishte Libohovën nji qytetas i ndershëm, Vlonën me nji birë në shpirt, Kosoven me nji mik, mbarë djemninë shqiptare me kampionin e vet aq të dashtun e të drashtun!

Flaka, po, i perpiftë njato kangë e letra, të cilat, tue fry neper flî t’ ambël të kësaj gjuhe hyjnore tonen, e ndezkan zhari zemren e tij ndaj Atdheut, edhè kshtu para kohe e çuekan në vorr. Oh! Po, të mos ta kishte dashtë ky djalë Shqipnin, sod nuk do të kishin shkrehë burrat e dheut prej shkambit të Pejes e deri në kulm të Kepit të Stiloz, per me derdhë lot mbi varrë të tij të pashërueshme; por kuk te carani i votrës së vet do të kishin kja varret – edhè kto të pashërueshme – të kombit shqiptar, që me të mdhej hapa po avitet kah prendimi i vet. Jo po; ky djalë po të kishte vu dorë e vjedhë nder pasuni të Shtetit, po të kishte rrëmbye tokët e hueja, po të kishte shnjerzue gjinden e huej e per qëllime të poshtërme politike të kishte djegë ndo’i malsî e rrenue ndo’i fshat, na sod ktu s’do ta kishim m’e pa, lamë me gjak, shtri mbi rrasë të vorrit, por gjetë do ta kishim me e pa tue u tallë fron më fron, sandalle më sandalle, kolltuk më kolltuk neper oda të shtrueme, e vesh më vesh me simahorë të ndo’i klikës së mshehtë, të ndytë, tue perpilue vistret e emnavet të njatyne atdhetarvet që do t’ u bajshin flî ambicjonit të poshterm të tyne.

Por Avni Rustemi kjè burrë, kjè trim, kjè besnik, kjè zemër bujar e Shqipninë e desht me gjith fuqinë e shpirtit të vet, prandej’ u la në gjak, prandej vdiq, shkoj, mbaroj.

Mbaroj thashë? Më paska pasë rrshitë goja pahiri; pse Avni Rustemi s’ ka mbarue. Edhè aj jeton nder né edhè ka për të jetue dèri sa në ndo’i skaj sado të vogel të Shqipnis ku të ndihet tue kumbue e ambla gjuha jonë shqiptare. Burri i mirë s’des kurr. Fjalë drejta hyjneshë e historis, kjo,në nji fletë të historis shqiptare emnin e tij ka per ta shkrue me shkrola arit, shkrola të pa shlyeshme. Ka me dalë ndo’i poet i kombit, i cili ate emën ka per ta këndue mbi lirë të vet të hyjnueshme; e ate emen atëherë mësuesit nder shkolla kan per të ia u permendë nxansavet të censhëm: kapun në valle djemtë e vashat shqiptare neper brohori kan per ta kndue at emën; kan per ta kndue barijt e blegtorët nepër hije e mrrize të paqta të fushavet e të malevet tona, e mali e fusha e bregu e zalli kan me jehue nga ky emën e kshtû emni i Avni Rustemit, si ideali i tij, ka me mbetë i padekshëm në Shqipni. Âsht rrêjt, pra, tradhtari që thau të rijtë e tij, për në pastë mendue, me nji plumb pushke të pagueme Avniu do të mbarote. Avniu s’mbaron jo! Njajo flakë atdhedashtnije, e cila, si zjarmi kullon arin, mbrrîjti me e shlye njollen e fajnîs n’ate vepër që m’herë të parë, në sy të gjyqtarit frang do t’u dukte delikt i randë, ajo po, ká per ta ruejtë emnin e tij të padekshëm nder sa breznî, që rend mbas rendi do të vinë me gzue Shqipnin e lirë, e ky panagjyrë i madhnueshëm dishmon kjartas se un jam tue folë të vertetën. E njimend: o po kúr, pra, ditës së dekës të Gjergj Skanderbegut u pa nji verçallë ma i madhnueshëm, nji funeral ma i lulzueshem se ky i Avni Rustemit, -e të cilin pa nderlikim besimit, fisit a bajrakut, muer pjesë Shqipnia mbarë?

Ktú ké shkëlqesa të Këshillit të Naltë edhè dhespoten fort ndershem; ké – aballarë, hoxhallarë, priften, freten e misa Kuvendit Kushtetues; bajraktarë e beglerë, qytetas e fshatarë, pasanikë e të vorfen, pleq e të rij, burra e gra, djelm e varza që kan ra e ardhë ktu në Vlonë per të kjasue loden e vet mbi’ vorr të tij. Kta, po, rrëfejnë se emni i Avni Rustemit e ideali i tij do të rrojnë të padekshëm në Shqipni të lirë.

Stolis, pra, me rreze të nji emni të padekshëm e pajis me perdhimtime t’ambla të mbarë kombit shqiptar, mos u tut, Avni, tue u djerrë në vetmi të vorrit të errshëm, e kshtu me u dá prej nesh pergjithmonë. E vështirë, ndoshta, të vjen puna, që me u shkepë prej gjivet të prindvet tuej, por, qe, Shqipnija ka hapë gjitë e vet e të lypë per vedi. Nuk ké çka ban, do të hish në gjî të saj; pse ti, sod e mbrapa, nuk jé i kurrkujt tjetër veç se i Shqipnîs. Edhè Shqipnija në gjî të vet ka me i strukë kocat tuej, që mos t’i lendojë furia e thellimit a ndo’i fuqî tjetër kundërshtare, e ti në ate gjî ké me pushue si dikur, foshnje, pushove në gjîtë nanës sate zemër rrënueme: Jo, po, edhè Shqipnija âsht nana, e si nanë ka me ta mbajtë kujdesin, që mos ta trazojë kush gjumin e dekës në gjî të saj.

O ju male të Shqipnisë, lamtumirë po ju thotë Avni Rustemi, e nji amanet âsht tue ju lanë: që edhè sod e mbrapa t’ i rritni djelmë sokola, si dikur motit, me besë e me burrnî. O ju fusha të Shqipnis, lamtumirë po ju thotë Avni Rustemi e nji amanet âsht tue ju lanë: që mos të jeni dorështrêjt ndaj kombit shqiptar, por t’i jepni bukë e shujtë e mos ta qitni ma Shqipnin me shkop e me strajcë me lypë buk dyerve të kombevet të hueja. Ju falet nderës dhe per lulet e bukura që keni dergue per ditën e vorrimit të tij.

O ju njerzë të Shtetit Shqiptar e misa të Kuvendit Kushtetues, lamtumirë po u thotë Avni Rustemi e nji amanet âsht tue ju lanë: që po kjé se âsht kush nder ju, që ndër dikasteret e nalt të shtetit ose në log të Kuvendit Kushtetues s’ka para sysh veç se punën e tagjîsë, ta mbushë strajcën pikë e për maje me gjak të shtetit edhè të shmanget në punë të vet, e mos të rrijë ma me luejt harushë mbî shpinë të nji popullit të ngratë, që as frymë nuk po mund të marrë prej lotëvet të gjakut.

O e bardhë shpresë e kombit – djelmëni shqiptare, lamtumirë po të thotë Avni Rustemi e amanet âsht tue të lanë:
Armët e mbushme mos me i dhanë
Shoq me shoq kurr mos me u xanë
Mos me u xanë as mos me u ngaë
Kurr ujët turbull mos me i raë
Fjalët per pajë kurr mos me i ndalë
Zemrës së frytë me i lanun dalë.

O zemërplasun prindët e tij, Avniu juej, qe, po ndahet pergjithmonë prej jush, edhè po ju lypë hallallin, per çka me fjalë a punë ka muejtë me ju pezmatue zemrën. Edhè ky ka kenë çilimi, ka kjenë i ri, e prandej ka mûejtë me gabue. E ty babë i mjerë, amanet âsht tue ta lanë, që kur të bajë motra me kja – qyqja motër per kaq vlla! – ta pajtojsh me fjalë t’ambla e të buta e mos ta lash, qyqen e natës, me i plasë zêmra prej dhimbjes për Avniun e vet.

Lirë e bekue po ju thotë të gjithve ju, që keni ba faqen e bardhë e ardhë m’e percjellë deri në ket vend pushimit të tij të mbramë. E ju, Zoja të ndritshme po ju truhet per çka keni ma per zemër, që t’ia shmangni mamen prej vorrit e mos të shofë gazep me sy.

Hajde, Avni, pra, tash me u da pergjithmonë. E sa për punë të Shqipnis mos ban merak: Un, që ti e din se nuk gënjej, po ta jap fjalën ktu mbi grykë të vorrit tand se ideali yt kombtar do të triumfojë e Shqipnija ka me perparue e lirë e lulzueme; pse në nji anë deka ka me herrë, ka me korrë, ka me shkmesë ket frrotë idiotash, egoistash, fanatikësh e farizejsh, nepër kthetrat e të cilvet sod fati i atdheut âsht tue u përshku; në tjetrën anë Perendija i amshueshëm ka me shndritë mendjen e ka me ndikue aq fort fuqî në zemër të moshës së re, që kjo, me punë, me ndigjesë ndaj ligjët e me nji atdhedashtnî të vertetë, ta mbajë Shqipnînë, ta bâjë me perparue e me lulëzue krahas me kombe të tjera të qytetnueme. Ka me pasë Shqipni! Do të bahet Shqipnija!”

(Rev. “Afrimi”, vjeti II, maj 1924.Vlorë)
Át Gjergj Fishta: “PROZA” vëllimi i dytë 1923-1940, Botime Françeskane,

Shkodër, 2006, f.135-139.

Megjithë zhgënjimet e njëpasnjëshme të këtyre 30-viteve të fundit “post-komunizëm”, unë dua t’u besoj gjithnjë fjalëve të At Gjergj Fishtës të pothuaj 100-viteve më parë se, “Ka me pasë Shqipni! Do të bahet Shqipnija!” Por me një kusht: Nëqoftse më në fund, fillojmë të dëgjojmë fjalët e Gjergj Fishtës së Madh!

Frank Shkreli

Image result for varrimi i avni rustemit

Ceremonia e varrimit të Avni Rustemit..

WHO Director-General’s Remarks at the Media Briefing on COVID-19

October 13, 2020 by dgreca

A recent increase in the number of reported cases of COVID-19 is recorded especially in Europe and the Americas. In response to the discussion about the concept of reaching so-called “herd immunity” by letting the virus spread, WHO Director General said that herd immunity has not been used as a strategy for responding to an outbreak, let alone a pandemic. Herd immunity is a concept used for vaccination, in which a population can be protected from a certain virus if a threshold of vaccination is reached. WHO acknowledges the general frustration and is hopeful that countries will use targeted interventions based on the local situation. The answer is a comprehensive approach rather than a choice between letting the virus run free and shutting down our societies.

Remarks by Dr Tedros Adhanom Ghebreyesus
Around the world, we’re now seeing an increase in the number of reported cases of COVID-19, especially in Europe and the Americas. Each of the last four days has been the highest number of cases reported so far. Many cities and countries are also reporting an increase in hospitalizations and intensive care bed occupancy. At the same time, we must remember that this is an uneven pandemic. Countries have responded differently, and countries have been affected differently. Almost 70% of all cases reported globally last week were from 10 countries, and almost half of all cases were from just three countries. For every country that is experiencing an increase, there are many others that have successfully prevented or controlled widespread transmission with proven measures. Those measures continue to be our best defence against COVID-19. There has been some discussion recently about the concept of reaching so-called “herd immunity” by letting the virus spread. Herd immunity is a concept used for vaccination, in which a population can be protected from a certain virus if a threshold of vaccination is reached. For example, herd immunity against measles requires about 95% of a population to be vaccinated. The remaining 5% will be protected by the fact that measles will not spread among those who are vaccinated. For polio, the threshold is about 80%. In other words, herd immunity is achieved by protecting people from a virus, not by exposing them to it. Never in the history of public health has herd immunity been used as a strategy for responding to an outbreak, let alone a pandemic. It is scientifically and ethically problematic.
First, we don’t know enough about immunity to COVID-19. Most people who are infected with the virus that causes COVID-19 develop an immune response within the first few weeks, but we don’t know how strong or lasting that immune response is, or how it differs for different people. We have some clues, but we don’t have the complete picture.There have also been some examples of people infected with COVID-19 being infected for a second time.
Second, the vast majority of people in most countries remain susceptible to this virus. Seroprevalence surveys suggest that in most countries, less than 10% of the population have been infected with the COVID-19 virus. Letting the virus circulate unchecked therefore means allowing unnecessary infections, suffering and death. And although older people and those with underlying conditions are most at risk of severe disease and death, they are not the only ones at risk. People of all ages have died.
Third, we’re only beginning to understand the long-term health impacts among people with COVID-19. I have met with patient groups suffering with what is now being described as “Long COVID” to understand their suffering and needs so we can advance research and rehabilitation. Allowing a dangerous virus that we don’t fully understand to run free is simply unethical. It’s not an option. But we do have many options. There are many things that countries can do and are doing to control transmission and save lives. It’s not a choice between letting the virus run free and shutting down our societies.
This virus transmits mainly between close contacts and causes outbreaks that can be controlled by implementing targeted measures. Prevent amplifying events. Protect the vulnerable. Empower, educate and engage communities. And persist with the same tools that we have been advocating since day one: find, isolate, test and care for cases, and trace and quarantine their contacts.
This is what countries are proving works, every day. Digital technologies are helping to make these tried-and-tested public health tools even more effective, such as mobile applications to support contact tracing efforts. Germany’s Corona-Warn app has been used to transmit 1.2 million test results from labs to users in its first 100 days. The Aarogya Setu app from India has been downloaded by 150 million users, and has helped city public health departments to identify areas where clusters could be anticipated and expand testing in a targeted way. In Denmark, more than 2700 people have been tested for COVID-19 as a result of notifications received through a mobile application. And the United Kingdom has rolled out a new version of its NHS COVID-19 app, which had more than 10 million downloads within the first week. As well as alerting users that they may have been exposed to a positive COVID-19 case, the app allows users to book a test and receive results, keep track of the places they’ve visited and receive the latest advice on local restrictions. WHO is working with the European Centre for Disease Prevention and Control to help countries evaluate the effectiveness of their digital contact tracing apps. This is just one example of the innovative measures countries are taking to control COVID-19.
There are many tools at our disposal: WHO recommends case finding, isolation, testing, compassionate care, contact tracing, quarantine, physical distancing, hand hygiene, masks, respiratory etiquette, ventilation, avoiding crowds and more. We recognize that at certain points, some countries have had no choice but to issue stay-at-home orders and other measures, to buy time. Many countries have used that time to develop plans, train health workers, put supplies in place, increase testing capacity, reduce testing time and improve care for patients.
WHO is hopeful that countries will use targeted interventions where and when needed, based on the local situation. We well understand the frustration that many people, communities and governments are feeling as the pandemic drags on, and as cases rise again.
There are no shortcuts, and no silver bullets.
The answer is a comprehensive approach, using every tool in the toolbox.
This is not theory: countries have done it and are doing it today, successfully.
My message to every country now weighing up its options is: you can do it too.
I thank you.
_______________________________________________________
In late May 2020, President Donald Trump announced the US would cut off its relationship with WHO and redirect funds to US global health priorities. In July 2020, the US administration officially notified UN Secretary-General António Guterres of its intention to withdraw from WHO membership.
Last week, Dielli filed a compilation of updated information on overdispersion as a key factor of the pandemic and the confirmation by the CDC on the airborne transmission of the novel coronavirus.