Nga Pertefe LEKA/
Është kënaqësi për mua të shpreh konsideratat e mija për punën e pakursyer të Prof.Sami Repishtit
në të gjitha fushat:Të historisë,sociologjisë,filozofisë,diplomacisë dhe letërsisë.
E kam ndjekur viziten e parë te Prof.Repishtit që nga Aeroporti i Rinasit deri në përcjellje.
Njerëzit që u bashkuan në këte pritje erdhen pa bujë,pa altoparlante,por me dashuri dhe respekt
për të pritur mikun e tyre,bashkevuajtësin,dajen,xhaxhanë,të afermin e tyre familjar.
Ishte madheshtore pritja që bëri prof.Repishti në oborrin e shtëpisë së madhe te Repishtëve.
Për 15 ditë hynin e dilnin miq e familjarë për të komunikuar,me Prof.Repishtin për ta ndarë së bashku zjarrin përvëlues të komunizmit që kishin akumuluar ndër vite.Në një bisedë me Zonjën Diana Çipi Repishti e cila më tregonte për përshtypjet nga Shqipëria.Më tha:”U kënaqa shumë
kur takova miqtë e Samiut,kanë mbetur të paharruara ato mbrëmje vere kur qëndronim në oborr
dhe prisnim deri vonë njerëzit.Të gjithë kishin dëshirë të komunikonin dhe të bashkonin mendimet e tyre me solidaritet.Edhe pse nuk arrita të vizitoj as Kalanë e Rozafës as shtëpinë time në Gjirokastër unë erdha e mbushur me dashuri dhe respekt për ata njerëz bujarë dhe mikpritës.”
Po ju dergoj nje fotografi kur Prof.Repishti vizitoj shtëpinë tonë në Tiranë përpara nisjes,im shoq,Luani ftoj edhe Mandelen e Shqipërisë Zotin Osman Kazazi i cili ndodhet në foto nga e majta e Prof.Repishtit
Po ju dergoj te fotografuar edhe artikullin që kam botuar për Zotni Repishtin në disa gazeta të kohës,kur ai ishte në Shqipëri.
Ka dicka magjepse Downtown ne Manhattan
Nga Shqipe NEBIAJ/
Ka dicka magjepse Downtown ne Manhattan.Shastisja humbja e mendimit i le vendin qe gjithcka funksionon nen drejtimin e nje automati gjigand.Por eshte ndryshe ne kete zone (dhe ne gjithe Ameriken) ku gezimi nuk vjen nga vuajtjet e te tjereve.Ketu dhimbja nuk shpjegohet me trishtim (se do te ishte dicka siperfaqesore) por me perpjekje per ta bere Ameriken shembull te botes se lire, ku te gjithe jane te barabarte ndermejt tokes dhe qiellit.Ketu njeriu ndjehet fajtor jo per lirite qe gjen por per lirine qe kerkon te ngjize te vetvetja.Vazdojme te hecim bashke me Marjana Eskin duke pare dhe shijuar bukurite e kesaj zone te mbarsur me art,biznes dhe histori.Marjana shkon shpesh ne kete zone si artiste i shikon ne detaje bukurite.I afrohemi qendres se World Trade Center,ndalojme dhe veshtrojme gjigandin.Ndjenjat dhe ndijimet me te padukshme cfaqen ne nje rrotullim marramendes.Sa pune eshte dashur per ta bere kete veper.Ka filluar puna ne veren e vitit 2002 per te gjetur studion e projektimit me te mire.Me shume se 400 studjo projektimi moren pjese ne konkurim nga e gjithe bota.Vetem shtate prej tyre u seleksionuan qe krijonin nje besueshmeri konform 12 kerkesave (perfshire qe nga muzeumi memorial,transporti ,kalimtaret,ammbienti,costoja,struktura dhe harmonija e zones etj) qe kerkonte projekti i LMDC ( Lower Manhattan Development Corporation).Ne dhjetor te 2002 ne Winter Garden LMDC lancoje Planin Progres te projektit World Trade Center qe u ndoq nga 100000 vizitore.Nga komentet e vizitoreve u pranuan 8000 me te mirat.Nga projektet me te mira qe u zhvillua ne 4 shkurt 2003 nga LDMC and Port Authority duke perfshire dhe komentet e publikut u caktuan si fituese dy firmat Daniel Libenskind per projektin desing te World Trade Center dhe skuadra THINK per punime shtese.Njera nga kullat eshte quajtur Freedom Tower eshte 1776 feet (nje meter eshte e barabarte me 3.28 feet) e larte dhe perbehet nga 70 kate e dyta eshte e perbere nga 65, e treta nga 60,e katerta nga 55 dhe e pesta nga 50 kate.Ne pranvere te 2003 u be konkursi per Bathtub Memorial Garden ku fitoi perseri firma e Daniel Libenskind.Aty jane gdhendur ne mermer ngjyre gri te gjitha emrat e te reneve ne 11 Shatatorit te 2001 nga nje sulm terrorist ajror.Duke vazhduar gjate bregut te lumit Hudson veshtrojme pamjen e bukur te Downtown.Nje hapesire ndermejt bregut te lumit dhe pjeses se kullave.Godina gjigande qe te kujtojne dhe nje qendrim te forte te atyre njerezve.Para dy vjetesh downtown u permbyt nga Hurricane Sunday dhe ne nje kohe rekord njerezit dhe qeverisja lokale reaguan se bashku per ta kthyer zonen e tyre ne kushte normale.Eshte qytet qe nuk qan por vepron.Po mendoja se ketu merr kuptim shume domethenes fjala “Next”.Ishte nje mbasdite mbreselenese dhe shplodhese.Beme dhe ca foto.
BIJTE E SHQIPES NDERUAN KUJTIMIN E TE NDJERIT BETIM MUCO
PHILADELPHIA, E Shtune 11 Korrik-: Eshtë, bërë traditë e bukur tanimë për bashkatdhetarët tanë në SHBA – Filadelfia, që Shoqata Atdhetare-Kulturore Shqiptare-Amerikane “Bijtë e Shqipes” të organizojnë aktivitete të këtilla, dinjitoze për nderuar dhe kujtuar figura të shquara të artit dhe kulturës sonë kombëtare.
“Bijtë e Shqipes” ka arritur që të ruajë dhe transmetojë nga brezi në brez vlerat më të vyera të traditës shpirtërore, historike dhe kulturore shqiptare.
Të shtunen me 11 Korrik 2015, Bijte e Shqipes njofton se ka mbjtur një takim me anëtarët e shoqatës, shkrimtarë, poetë dhe artistë të komunitetit, gazetarë dhe veprimtarë, studentë, një veprimtari në nderim të poetit, shkrimtarit dhe përkthyesit të njohur Betim Muço, i cili u nda nga jeta në 15 janar 2015.
Megjithëse, kjo shoqatë ka shkruar në profilin e saj në rrjetin shoqëror facebook, se një shkrim i plotë rreth këtij aktiviteti do të publikohet së shpejti në web-sitin e shoqatës www.bijteeshqipes.us. Facebook si dhe ne gazetat shqiptare ne New York dhe Shqipëri, një foto-album me fotografitë e aktivitetit është bër publik duke treguar se në ambjentet e shoqatës “Bijtë e Shqipes” në Philadelphia në nderim të Poetit, Prozatorit, Përkthyesit e Fizikantit të nderuar Bekim Muco i cili u nda nga jeta papritur 6 muaj më parë.
Zëri i Amerikës, njoftoi 8 muaj më pare se në Maryland të SHBA u nda nga jeta në moshën 68-vjeçare poeti, shkrimtari dhe përkthyesi i njohur Betim Muço.
Familja tha se ai vdiq papritur, në mëngjesin e 15 janarit.
Më tej Zëri i Amerikës tduke e protretizuar atë tha se Profesor Betim Muço njihet si autor i shumë librave me poezi dhe prozë, ndonëse me profesion ishte sizmiolog.
Pas zhvendosjes në SHBA në vitin 2001, ai i shumëfishoi forcat në fushën letrare. Librat e tij njihen për ndjeshmërinë dhe sinqeritetin, për stilin elegant dhe fjalën e qëlluar. Familja tha se ai ishte duke përfunduar një roman të ri.
Poezia e Betim Muços është përkthyer në disa gjuhë të botës, ndërkohë që ai vetë ishte një shqipërues i talentuar. Profesor Muço ishte i pari që solli në shqip tregimet e nobelistes Alice Munro, para se ajo të nderohej me çmimin e madh. Shquhen gjithashtu shqipërimet prej tij të James Joyce-it dhe Vladimir Nabokov-it. Ai ka qenë fitues i disa çmimeve letrare kombëtare në Shqipëri.
Betim Muço ishte edhe një shkencëtar i njohur. Nga viti 1993 deri në 1997 ka qenë drejtor i Institutit të Sizmiologjisë në Tiranë. Edhe pas ardhjes në SHBA, Profesor Muço vazhdimisht merrte pjesë në konferenca shkencore ndërkombëtare dhe kontribuonte për shkencën në forma të tjera.
Betim Muço kishte mbaruar studimet në fakultetin e Shkencave të Natyrës në Tiranë dhe për shumë vite ka qenë drejtuesi i Rrjetit Sizmiologjik të Shqipërisë.
Ai lë pas bashkëshorten, dy vajza dhe një djalë.(B Sina)
VALBONA, MREKULLI ALPINE SHQIPTARE
Të udhëtosh drejt Valbonës nëpërmjet liqenit të Komanit tani në verë, është një udhëtim përrallor. Është një park natyror më I veçantë në vendin tonë. Natyra e këtij parku është e pasur me varietete të përshtatshme për turizëm, peshkim e alpinizëm. Në pjesën e brendshme të Parkut ka mjaft shpella interesante, nga të cilat dallohet Shpella e Dragobisë. Ka një klimë malore me dimër të ashpër e reshje të pasura shiu e bore dhe me temperatura të ulëta e periudhë të gjatë me ngrica dhe erëra. Nga Mbaskollat dhe deri në Shoshan është e mbrojtur në mënyrë natyrore. Burimet e saj gjenden në rrëzë të shpatit lindor e qafës me të njëjtin emër.
Lugina e Valbonës është një nga mrekullitë e papërsëritshme të natyrës alpine shqiptare. Kjo luginë ndodhet në pjesën më veriore të vendit në lindje të masivit malor të Alpeve që përfshihet nga rrethi i Tropojës. Lugina e Valbonës nis nga Qafa e Valbonës në perëndim dhe përfundon në luginën e Drinit në jugperëndim, shumë pranë digës së hidrocentralit të Fierzës.
Lugina e Valbonës është zona turistike më e vizituar në rrethin e Tropojës, madje nga më të vizituarat në Alpet valb1shqiptare pas luginës së Thethit. Kjo zonë me bukuri të rralla është e preferuar jo vetëm nga turistët vendas, por edhe nga turistët e huaj, të cilët parapëlqejnë të njihen edhe me zakonet apo traditat e fshatrave më veriorë të vendit.
Për të shkuar në Valbonë nga Tirana ka dy rrugë: një nga Kukësi, Gjakovë-Bajram Curri dhe tjetra me traget nga Komani. Nga Lugina ka një peisazh shumë të bukur. Pamjet fantastike të shpateve malorë që bien thikë mbi ujin e liqenit të Komanit janë të paharrueshme. Fshatrat e vegjël në të dyja anët e liqenit dhe kullat e vetmuara prej guri, banorët e të cilave lidhen me njëri-tjetrin vetëm nëpërmjet varkave të vogla, janë një tjetër dekor interesant i udhëtimit. Përrenjtë dhe luginat e vogla që lidhin liqenin me pellgun e Drinit krijojnë fjorde të vegjël që futen në brendësi të masiveve malorë. Gjatë udhëtimit me traget shikon dhe dy digat gjigande të hidrocentraleve në kaskadën e Drinit. Udhëtimi me traget zgjat për dy orë e gjysëm.
Nga Bajram Curri në drejtim të Valbonës shkohet me makina private ose me furgonë. Valbona ndodhet 25 kilometra larg Bajram Currit dhe për të shkuar drejt saj duhet të kalosh më parë nëpërmjet Kanionit të Shoshanit, valb3Grykës së Klisyrës, Grykës së Dragobisë e Qukut të Dunishës. Nga hyrja në kanionin e Shoshanit e deri në Valbonë udhëtimi kalon nëpërmjet një luginë të ngushtë, ku në të dyja anët e saj ka shpate shkëmbore dhe pyje me ahe e bredh, ndërsa rruga është e shtruar me çakëll. Pamjet e mahnitshme që nisin me Kanionin e Shoshanit i lënë vendin njëra-tjetrës për t’u zëvendësuar nga gryka e ngushtë me shpate të thepisura e Klisyrës. Më sipër shfaqet fshati Dragobi, më i madhi i zonës, me kulla guri 100 e 200-vjeçare, madje dhe më të vjetra se kaq. Gati në mes të fshatit, në krahun e majtë të rrjedhës së Valbonës, ndodhet një ujëvarë disa dhjetra metra e lartë që bie pingul nga shpati i malit. Sapo kalon Dragobinë në krahun e djathtë të rrjedhës së Valbonës, në rrëzë të një shkëmbi që mezi shquhet mes pyllit të dendur, ndodhet shpella e Bajram Currit. Gjatë gjithë udhëtimit të shoqërojnë gjithnjë ujërat e kthjellëta të Valbonës që burojnë nga shkrirja e borës në masivin malorë të Alpeve. Një tjetër vend për t’u ndalur është dhe Quku i Dunishës. Këtu ka disa hotele alpine me komoditete bashkëkohore. Klima e luginës është mjaft e freskët dhe i nxehti i verës nuk ekziston fare. Fshati Valbonë është gati 1000 metra mbi nivelin e detit dhe shtrihet në një zallishte të krijuar prej lumit Valbona. Aktualisht fshati Valbonë ka afro 30 shtëpi, kryesisht kulla të vjetra dy valb2dhe trekatëshe me mure të trashë guri e çati karakteristike alpine me dërrasa druri. Në kullat karakteristike të tërheqin vëmendjen dritaret shumë të vogla dhe frëngjitë e ndërtuara në çdo drejtim për t’u mbrojtur. Në qëndër të fshatit ndodhet një lokal që shërben në natyrë kryesisht, mish të pjekur në hell dhe meze e bylmet të zonës. Në Valbonë nuk ka hotel të mirfilltë, por disa shtëpi-kulla karakteristike janë përshtatur sipas traditës në hotele për turistët. Çmimet e fjetjes dhe ushqimit janë të arsyeshme. Nëpërmjet bllokut të lartë malor të Jezercës në veri, Zhaborreve dhe Grykave të Hapta në jug, formohet një govatë tipike akullnajore. Në shpatet e thepisura të maleve të Kollatës e Rrethit të Bardhë shikon borë të përhershme dhe ngjitja në to, do të ishte një sfidë për çdo alpinist profesionist. Ujëvara e Rragamit që ndodhet pranë fshatit me të njëjtin emër, sipër Valbonës, është një tjetër mrekulli e natyrës alpine që nuk duhet lënë pa vizituar. Valbona gjatë 4-5 muajve të dimrit është krejtësisht e izoluar nga bora kështu që në këtë kohë është e pamundur të vizitohet tërësisht. Stina e verës atje është një mrekulli natyrore. Është vendi më I përshtatshëm për të larguar të nxetin e verës.(Nikolla Lena)
BUKURITE SHQIPTARE
-Tomorri, që mban nën “këmbë” Bogovën, perlën turistike/
Pikërisht nën “këmbët” e malit të Tomorrit, kësaj enigme mitologjike, pasi ke përshkruar 12 kilometra rrugë nga qyteti i Policanit, shtrihet Bogova. Në fillim përballesh me nje urë që ndan fshatin në dy pjesë. Në të dy krahët e saj ndodhen lokale, restorante dhe hotele, pasi e tille eshte Bogova, fshat që jeton me turizmin. Gjelberimi i pyjeve shtrihet nga të gjitha anët, deri tek “Rezervati i Bogovës”, pyll i cili sipas banorëve, ka qenë i preferuar për gjueti nga ish-udheheqja e kohës së monizmit. Është plotë një siperfaqe prej 350 hektarësh pyll, ku të pasionuarit e gjahut mund të gjejnë që nga derri i egër, lepuj, e deri tek dhelpra.
Në të gjitha lokalet e fshatit ka burime uji që rrjedh nga mali dhe pronarët kanë shkrirë gjithë fantazinë, për të sjell në forma të ndryshme këtë dhuratë të natyrës e për ta shfrytëzuar për bizneset e tyre. Në oborret e lokaleve, restoranteve, ka gjithmone mjete të parkuara, gjë që tregon se këtu nën Tomorr, problemet ekonomike mundohen t’i mbulojnë me burimet turistike.Targat e ndryshme të makinave tregojnë se vizitorët janë nga vende të ndryshme, të huaj e vendas, që kanë udhëtuar kilometra rrugë për të shijuar natyrën, por dhe ushqimin dhe pijet e zonës. E ndërsa sistemohesh në lokalet komode, ku ajri i pastër dhe gjelberimi është me shumicë, nga kodrat matanë lumit shikon banorë që punojnë të qetë, pasi këtu turizmi ecën se bashku me blegtorinë, pemtarinë dhe bujqësinë.
Bogova, dikur një fshat i zakonshëm malor, sot enderron të instaloje statusin e vendit turistik.
Për banorët e vjetër dhe të rinj, sot Bogova e ka marrë “pasaportën” e një vendi turistik, fale natyrës që ka, por dhe punës së madhe të njerëzve që e duan dhe që kanë lidhur jetën me të. Bogova ndodhet në lartesinë 265 m mbi nivelin e detit dhe ketë e dëshmon dhe klima që mrekullon të gjithë vizitorët. Dikur Bogova ka qenë një lagje e Policanit, e cila u popullua rreth viteve 1950-të, por që morri zhvillim pas viteve ’90, kur edhe u krijua si njesi administrative. Ajo që e bën të vecantë Bogovën nuk është vetëm natyra, por dhe popullsia që sa vjen dhe rritet, ndryshe nga fshatra të tjerë që braktisen. Sot komuna përbëhet nga nëntë fshatra, Bogova, Novaja, Bargullasi, Nishova, Kakruka, Dobrusha, Perparimi, Selani dhe Jahupasi, duke regjistruar rreth tre mijë banorë.
Lokalet që ofrojnë dhe shërbime hotelerie shërbejnë gjithcka, që ka lidhje me zonën. Këtu mishi në hell i qingjit apo kecit, sipas sezonit, ka shijen e malit dhe si i tillë është zgjedhja e cdo vizitori. Pijet e prodhuara ne zonë, si rakia dhe vera, shoqerojne mishin, por dhe djathin dhe perimet e zonës. Një ditë në Bogovë, të bën të harrosh cdo dietë, pasi e tillë është zona tërheqëse ndaj ushqimit, që me mburrje banorët e konsiderojnë bio.
Vizitorët, që në përgjithësi e njohin zonën, pasi kanë përshkruar historinë e Beratit, i tundon për së largu Skrapari, që të kujton peligrinazhin drejt malit të shenjtë të bektashinjve. Pikërisht, në ditët e peligrinazhit në Bogovë ndalen në udhëtim pelegrinët nga të katra anët e vendit, por jo vetëm, për t’u qetësuar në këtë perlë që natyra i ka falur të gjitha, por qe njeriu duhet të bëjë më shumë.
Në përgjithësi, këdo që ndesh e bisedon, te flet me pasion për Bogovën dhe vendet e bukura rreth saj. Ata janë pasionante dhe kerkojnë të bëhet më shumë per këtë vend kaq tërheqës per vizitorin. Duke vlerësuar mrekullinë e natyrës, potencialin turistik, punën e palodhur të banorëve që nëpër kodra kullosin bagetinë, mbledhin bimë medicinale, erëza për kuzhinën, kultivojnë rakinë e verërat. Duke konsideruar si potencial investimet e dhjetëra bizneseve në hotele, restorante, ata nuk rreshtin së foluri për Bogovën. Zhvillimi i mëtejshëm i Bogovës lidhet me përmiresimin e gjendjes së infrastrukturës rrugore. Ato pak kilometra rrugë që e lidhin me Beratin dhe Skraparin, ndodhen në gjëndje të keqe. Është për t’u vlerësuar fakti që dhe pse me një infrastrukturë që le për të dëshiruar, Bogova vizitohet cdo vit nga dhjetë mijë vizitorë.
Këtë fillim sezoni turistik, Bogova e gjelbëruar pret dhe përcjell vizitore që mahniten nga pozicioni i saj natyror, gjelbërimi, uji i ftohtë dhe natyral, sherbimi i ofruar nga banorët, por që diçka duhet bërë që vizitorët dhe turizmi në këtë zonë të jetë i pranishëm në stinën e verës.