bijte e shqipes – Dielli

Bijtë e Shqipes e ngritën Flamurin edhe ne Pandemi…

December 2, 2020 by dgreca

Shqiptarët në Filadelfia e ngritën flamurin Kuq e Zi në sheshin e Bashkisë/

NGA SADIK ELSHANI/*

Shoqata “Bijtë e Shqipes” në Filadelfia i kushton një rëndësi të madhe festmit të 28 Nëntorit, Ditës së Shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë, që ka hyrë në kujtesën e kombit tonë si, Dita e Flamurit. Kjo ditë shënohet me organizimin e veprimtarive të ndryshme: Mbrëmjen e Madhe të Flamurit (darkë solemne e koncert), vizita nëpër familjet e bashkatdhetarëve, pjesëmarrjen në Paradën e Ditës së Falenderimeve, ngritjen e flamurit në bashkinë e Filadelfias, etj. Por, këtë vit për shkak të pandemisë Covid-19 shumë nga këto veprimtari nuk mund të organizoheshin. U organizua vetëm ceremonia e ngritjes së flamurit Kuq e Zi në sheshin e bashkisë së Filadelfas. Që nga festimi i 100 Vjetorit të Shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë më 2012, shoqata “Bijtë e Shqipes” në bashkëpunim të ngushtë me qytetin e Filadelfias organizon ngritjen e flamurit tonë në Bashkinë e Filadelfias me një ceremoni solemne. Kjo veprimtari nuk është thjeshtë një akt ku ngritet flamuri në mënyrë mekanike, por është shndërruar në një festë të bukur e madhështore ku mblidhen shqiptarët të veshur me rrobat më të bukura, shoqëruar me simbole kombëtare, këndojnë e vallëzojnë, shprehin krenarinë e të qenit shqiptar, shpalosin vlerat tona kombëtare para qytetit të Filadelfias. Edhe këtë vit, në datën 27 nëntor u organizua ceremonia e ngritjes së flamurit në sheshin e bashkisë, por për shkak të pandemisë që u cek më lart, këtë vit kjo ceremoni ishte e modifikuar: numri i pjesëmarrësve ishte i kufizuar, duheshin mbajtur maskat; muzika shqiptare jehonte në shesh, por nuk mund të vallëzonim si herave të tjera. Megjithatë, pjesëmarrja ishte e lakmueshme dhe bashkatdhetarët ishin të lumtur të takonin, të uronin njëri – tjetrin, ndiheshin të lumtur, shprehninë kënaqësinë e krenarinë që Shqipëria dhe shqiptarët po nderohen në qytetin e lindjes së Shteteve të Bashkuara të Amerikës. Pra, edhe përkundër këtyre rrethanave shqiptarët u mblodhën të bashkuar, ashtu siç na thërret Himni ynë Kombëtar: “Rreth flamurit të përbashkuar….” Për rregullimin e skenës, tribunës festive, si zakonisht, u angazhua zoti Haki Çollaku. Skena ishte zbukuruar me flamurin Kuq e Zi dhe atë amerikan. Gati të gjithë të pranishmit mbanin në duar flamujt Kuq e Zi dhe ata amerikanë. Kalamajt, shumica të veshur me veshjet tona kombëtare, gëzoheshin në mënyrën e tyre femijërore. Po ashtu, edhe koha ishte shumë e mirë, pjesërisht me diell dhe e ngrohtë.

Në emër të kryebashkiakut (Mayor-it) të Filadelfias, Jim Kenney, në këtë ceremoni merrnin pjesë Përfaqësuesja e Qytetit të Filadelfias (City Representative), zonja Sheila Hess dhe menagjeri i Veprimtarive dhe Projekteve Speciale po në të njejtin department, z. Robert Nonemacker. Që në çastet e para të takimit tonë, zonjat Hess shprehu befasinë e saj të këndshme, që edhe përkundër rrethanave, kufizimeve, numri i pjesëmarrësve ishte i lakmueshëm. Ceremoninë e hapi zoti Sadik Elshani, i cili u uroi të pranismëve 28 Nëntorin – Ditën e Flamurit dhe bëri disa njoftime lidhur me programin dhe specifikat e kësaj veprimtarie: mbajtjen e maskave dhe distancën sociale. Pastaj fjalën e mori z. Bujar Gjoka, kryetar i shoqatës “Bijtë e Shqipes”. Nga zyra përkatëse e Bashkisë na kishin njoftuar se këtë vit nuk do të ketë program e as fjalime, prandaj edhe z. Gjoka nuk u zgjat në fjalën e tij, por pasi i uroi bashkatdhetarët për Festën tonë Kombëtare dhe i falenderoi ata për pjesëmarrjen në këtë veprimtari të rëndësishme, ai i tha edhe disa fjalë për 28 Nëntorin dhe vendin që zë kjo datë në historinë tonë kombëtare..Pastaj u luajtën himnet kombëtare të ShBA-ve dhe Shqipërisë. Gjatë këndimit të Himnit tonë Kombëtar në shtyllë ngritej flamuri Kuq e Zi, flamuri i shqiptarëve. Për të ngritur flamurin këtë vit u nderua z. Haki Çollaku, veprimtar i dalluar e i palodhur i shoqatës dhe i bashkësisë shqiptaro – amerikane të Filadelfias. Sipas programit e procedurave të qytetit të Filadelfias për veprimtaritë publike nën rrethanat e pandemisë, zonja Hess nuk mbajti fjalim sikurse herave të tjera, por ajo vetëm i dorëzoi zotit Gjoka Proklamatën me të cilën kryebashkiaku i Filadelfias e nderonte Shqipërinë në përvjetorin e saj të pavarësisë dhe e shpallte ditën e premte, 27 Nentor, 2020 që të jetë dita e nderimit të Ditës së Pavarësisë së Shqipërisë në Filadelfia. Ndër të tjera në tekstin e Proklamatës lartësohej historia e Shqipërisë, miqësia shqiptaro – amerikane dhe vlerësohej puna e ndihmesa e shqiptarëvë në zhvillimin e përparimin e Filadelfias, duke sjellur kulturën e tyre, vlerat e larta kombëtare e njerëzore.

Pas këtyre fjalimeve të rastit përsëri edhe për disa çaste jehoi kënga dhe vallja shqiptare. Por, nuk u mbyll me kaq kjo veprimtari: Zoti Enver Parllaku i ftoi të gjithë të pranishmit që të shkonin për të pirë një kafe në restorantin që ai drejton. Është traditë të thuhet për një kafe, por z. Parllaku shtroi një drekë të pasur me të gjitha të mirat, pije e ushqim të mjaftueshëm (bollshëm) e të shijshëm. Edhe këtu bashkatdhetarët kaluan ça çaste të këndshme, biseda të përzemërta nën tingujt e muzikës shqiptare. Enveri është një bashkatdhetar bujar që i respekton traditat shqiptare të mikpritjes. Ai në restorantin e tij disa herë ka organizuar veprimtari fondembledhëse për të grumbulluar fonde monetare për godinën e re të shoqatës sonë dhe për t’i ndihmuar bashkëkombësit tanë në Shqipëri pas goditjes së tërmetit të vitit të kaluar. E falenderojmë Enverin për bujarinë, mikpritjen dhe atdhedashurinë e tij.

Kështu edhe këtë vit, në rrethana të modifikuara e të kufizuara, me plot sukses u zhvillua ceremonia e ngritjes së flamurit në Bashkinë e Filadelfias. Zemra të mbushet me kënaqësi kur e sheh duke valuar flamurin tonë në qytetin ku u shpallë pavaresia e Shteteve të Bashkuara të Amerikës. Nuk mund ta mbyllim këtë shkrim pa i shprehur falenderimet dhe mirënjohjen tonë për Shtetet e Bashkuara të Amerikës, shtetit të Pennsylvanias dhe qytetit të Filadelfias që na kanë pranuar si qytetar të lirë e të barabartë, ku jetojmë, punojmë, studiojmë, rrisim familjet tona dhe me krenari e ngrehim flamurin tonë Kuq e Zi. Të gjithë shqiptarëve kudo që jetojnë në botë u urojmë me gjithë zemër: Gezuar 28 Nëntorin! Ndërsa Shqipërisë sonë të dashur i urojmë mbarësi e përjetësi.

*Më shumë fotografi gjeni në Facebook: Gazeta Dielli

Filadelfia, 27 nentor, 2020

BIJTE E SHQIPES- BUQETA ME LULE DHE KONTRIBUTE FINANCIARE NE 17-VJETORIN E DITELINDJES

February 28, 2019 by dgreca

1 Bijte shqip Ditelind

Nga Tajar Domi/

Tashmë shoqata “Bijte e Shqipes” në Filadelfia, po i shton vitet e jetës së saj. Ajo është rritur në cdo gjë nëpërmjet punës, vit pas viti, muaj pas muaj e dite pas dite. Në themel të kësaj pune qëndron trashëgimia e gjuhës, historisë e kulturës tonë kombëtare , në brezin e ri të komunitetit shqiptar. Në funksion të këtij qëllimi prej 15 vitesh shkolla shqipe “Gjuha Jone” qëndron e hapur për fëmijtë e bashkatdhetarëve tanë, e deri me tani kanë kaluar në këtë shkollë më shumë se 650 nxënës. Por jo më pak është angazhimi ë strukturës drejtuese të shoqatës, në ndihmën e drejtëperdrejtë ndaj bashkatdhetarëve , vecanërisht në rastet e fatkeqësive por edhe në mbështetje të tjera për ti bërë bashkë shqiptaret edhe në festa takime e krijime lidhjesh bashkëpunimi me drejtuesit e strukturat e bashkisë së qytetit e të shtetit të Pennsylvanisë. Gjatë këtyre viteve plot punë e kohë e dhënë në shërbim të komunitetit. 17 vjetori i jetës për shoqatën Bijte e Shqipes, vjen edhe me një Qendër të re që është blerë e po restaurohet me punën vullnetare të shumë nga antarët tanë të komunitetit, gjë e cila u kurorëzua pas një fushate 5-6 mujore të mbledhjes së fondeve ku kontribuan më shumë se 460 familje ndërsa u mbështeten moralisht nga shumë e shumë të tjera.

Meqenëse para dy vjetësh festuam 15 vjetorin e shoqatës nëpërmjet një organizimi me pjesëmarrje mjaft të gjërë , ndërsa pas rreth dy muajsh do të kemi 15 vjetorin e hapjes së shkollës shqipe “Gjuha Jone”, nuk menduam të kemi një organizim të tillë për këtë 17 vjetor. Por telefonata e mikes së përhershme të “Bijte e Shqipes”, gazetares e shkrimtares me shpirt të madh atdhetar, zonjës Iliriana Sulkuqi, na beri të ndryshojmë pak qendrim. Nëpërmjet saj, na u shpreh dëshira e një zonje tjetër të nderuar, prof. Marta Muco, që së bashku të bënin një vizitë e të shihnin nga afër ndertesën e re të blerë për tu përdorur si shkollë shqipe e qendër e komunitetit. Përvecse të uronin “Bijte e Shqipes”, zonjat do te ishin pjesëmarrëse edhe në festimin e ditëlindjes së shokut e mikut tonë të përbashkët, ish kryetarit të shoqatës, zotit Llazar Vero. Me kënaqësi, të shtunën e datës 23 shkurt 2018, pritëm mysafiret tek Qendra e re, duke u ndjerë të vlerësuar prej tyre edhe për mundimin e bërë enkas nga larg, njëra nga Uashington DC e tjetra nga Nju Jorku. Qenka një vend i mrekullueshëm që do t’ju shërbejë brezave…ju lumtë që keni arritur ta bëni pronë të komunitetit, – vlerëson znj. Muco.

Aty jemi së bashku me grupin aktiv të shoqatës që punojnë cdo të shtunë e të dielë vullnetarisht në restaurimin e kësaj ndërtese, si Petriti, Hakiu, Refati, Bashkimi, Hidajeti, Bujari e të tjerë, punë për të cilën janë bërë shkrime me parë. Sigurisht që nuk është asgjë e përfunduar, por prej kohësh një pjesë e kësaj ndërtese, është kthyer në ambjent për organizime ditëlindjesh. Eshtë akoma i parregulluar, i ftohtë disi, por është bukur aty sepse jemi në shtëpinë tonë, me ndjesinë e kënaqësinë që shumë kush e ka provuar se kjo kënaqësi është më e madhe kur je në proces ndërtimi, në lodhje e sipër, se sa kur e ke mbaruar. Kështu pra, këtu u ulem edhe këtë ditë, në këtë ambjent ku nuk mungojnë flamujt kombëtar , mes një bollëku ushqimesh të përgatitur nga familja Vero, me një përkujdesje korcarce të zonjës Tatjana. Duke hapur këtë drekë festive, kryetari i ri i shoqatës Bijte e Shqipes , z. Bujar Gjoka, i uroi shokut tonë Llazar Vero 71 vjetorin e lindjes dhe e falenderoj për gjithcka ai ka bërë që nga krijimi e deri më sot në këtë shoqatë ( z. Llazar ishte personi më aktiv në grupin organizator të krijimit të shoqatës Bijte e Shqipes).Ai sqaroi se ditëlindja e shoqatës tonë është nesër, datë 24 shkurt, dhe do ta festojmë me nxënësit e shkollës shqipe( gjë e cila u realizua mes gëzimit të madh të këtyre nxënësve e mësueseve të tyre atë të dielë).

Të gjithë pjesëmarrësit uruan Llazarin duke vlerësuar gjithashtu punën e mirë të tij, bërë ndër vite me komunitetin, vecanërisht me shkollen shqipe.

Uruan edhe Iliriana me Marten. Deshëm ta shihnim këtë vend të ri tuajn, por edhe si vend i të gjithë shqiptarëve në diasporë, vecanërisht të respektonim ata që po punojnë cdo ditë pushimi e pa asnjë shpërblim këtu, – shprehet Marta. Unë jam një prej jush, thotë ajo, që ashtu si ju jemi larguar nga Shqipëria për shumë arësye,..për më mirë. Por ju keni bërë një Shqiperi të vogël në Filadelfia, e po e fuqizoni atë cdo ditë. Provë e kësaj është edhe ky ambjent kaq i vlefshëm e i bukur që ju e keni blerë. Më lejoni t’ju them dicka, vazhdon plot emocion Marta: Po pres të bëhem gjyshe së shpejti. Vajza ime një ditë më kërkon të prononcohem për një kujdes të vecantë ndaj vajzës së saj që do të vijë në jetë. Sigurisht, do të bëj gjithcka për mbesën time, i them vajzës, po cfarë është ajo e vecanta që ti kërkon? Ti mësosh asaj gjuhën shqipe, më thotë. Më erdhi shumë mirë, u kënaqa dhe ë premtova se do ta bëj me shumë dëshirë. Por, ambjentet e shtëpive tona , nivelet arsimore të prindërve e gjysheve qoftë edhe si puna ime , nuk mund të zëvendësojnë ambjentin e programin e shkollës, mësueset e kualifikuara të saj. Prandaj ju jeni për tu marre shembull që keni një shkollë shqipe në 5 nivele (klasa) , të hapur prej 15 vitesh. Cdo shqiptar do të duhet t’ju jetë mirënjohës për këtë që bëni. Së bashku me Ilirianën, kemi sjellë një tufë lule në këtë 17 vjetor të shoqatës “Bijte e Shqipes”, duke dashur t’ju shprehim respektin tonë maksimal e t’ju urojmë që kjo qendër ndër më të organizuarat në diasporën shqiptare, të rritet akoma më shumë në cdo drejtim.

Iliriana, duke i uruar Llazarit ditëlindjen, e duke shprehur edhe njëherë konsideratat më të mira për shoqatën Bijte e Shqipes, nxjerr nga xhepi i palltos një zarf dhe duke mu drejtuar mua që isha më afër, thotë: Eshtë një kontribut i vogël i tre fëmijve të mi dhe i nipit, për godinën e re, nuk dua të reklamohet. Por edhe pa dëshirën e kontribuesve, ne gjithcka e kemi deklaruar, kjo edhe për efekt të rregullit financiar. E falenderuam me zemer familjen e Ilirianës për 500 dollarët e dhuruar, ndërsa kryetari Bujar Gjoka bën me dije që në llogarinë online të shoqatës, para 30 minutash, u shtuan edhe 1000 dollarë nga mikesha tjetër znj. Marta Muco. Sic ndodh në të tilla raste, emocionet dhe falenderimet janë pafund.

Ne e njohëm Marten katër vite më parë, kur në ambjentet e qendrës tonë social-kulturore, organizuam një veprimtari njohëse për vlerat njerëzore e intelektuale të bashkëshortit të saj Betim Muco, fatkeqësisht gjashtë muaj pasi ishte ndarë nga jeta. Erdhën, si rrallë herë, shumë intelektual të tjerë nga Washington DC, Delaweri, Nju Jorku, Nju Xhersi, Virginia, professor, punonjës të Zëri Amerikës, mjeke, gazetar, bisnesmen e shumë bashkatdhetar të tjerë. Me propozimin e shoqatës “Bijte e Shqipes”, z. Betim Muco ju akordua nga presidenti i Republikes titulli “Mjeshter i Madh”. Aty e njohëm ne Marten e Betimit, sic u mësuam ta thirrnim atë, prej asaj dite kur dhuroi edhe dhjetra tituj librash, letrar, historik e shkencor të botuar nga prof. Betim Muco. Pra që nga ajo kohë , Marta ishte mike e shoqatës tonë. Por Certifikatën “Mik i Shoqatës”, në emër të këshillit drejtues të shoqatës “Bijte e Shqipes”, ja dorëzoi sot sekretari Vlashi Fili.

Ne ndjehemi të nderuar e të vlerësuar , kur njerëz të tillë vizitojnë e bashkohen me punën e bërë në qendrën tonë. Por të tillë intelektuale, i japin frymëmarrje pozitive cdo qendre të komunitetit shqiptar në diasporë, cdo shkollë shqipe të hapur e cdo ambjenti tjetër që përcon me qëllimin e tij të organizimit , trashëgiminë e gjuhës e kulturës tonë kombëtare, që bashkon e lartëson vlerat e shqiptarëve në botë.

Më poshte po ju njohim me një profil të shkurtër të znj. Marta Muco:

U diplomua në Fakultetin e Ekonomisë në UT ne vitin 1980. Filloi të japë mësim në të njëjtin Universitet që nga viti 1981. Në vitin 1988 ajo mbaroi studimet pasuniversitare dhe mbrojti disertacionin në fushën e Ekonomisë së krahasuar me një studim për reformën ekonomike hungareze. Në vitin 1993 ajo fitoi titullin Doktore e Shkencave në Ekonomi. Pas ndryshimeve demokratike te vitit 1990 në Shqipëri, Dr. Muco udhëhoqi seksionin e Makroekonomisë në Fakultetin e Ekonomise si një nga pjesëmarrëset më aktive të ndryshimit dhe adoptimit të programeve të reja në këtë fakultet, vecanërisht në Departamentin e Ekonomiksit. Gjate kësaj kohe, ajo ishte nga të parat pedagoge që dha leksionet e Hyrjes në Ekonomi, të Makroekonomise si dhe të Makroekonomise së Avancuar, Ekonomisë së Tranzicionit, Ekonomise së Zhvillimit në Universitetin e Tiranës dhe jashtë shtetit si profesore e ftuar. Nga viti 1990 deri në vitin 2000 Dr. Muco pati disa pozicione këshilltarëje në Ministrine Financave dhe atë të Arsimit si dhe punoi ngushtë si antare Bordesh me një numër të madh organizatash jo qeveritare në fusha të ndryshme të kërkimit ekonomik, ekonomisë monetare dhe ekonomisë së tranzicionit. Ajo ishte për disa vjet nënkryetare e bordit të Institutit të Statistikave. Ndërkohë ajo sherbeu si Vlerësuese Teknike për menaxhimin e granteve për kërkimin shkencor në fushën e ekonomisë së zhvillimit në Komisionin Europian në vitet 1995-1996 si dhe antare e Bordit të Fondacionit të Shoqerisë Civile nga viti 1997 deri në vitin 2000.

Dr. Marta Muco pati një aktivitet të ngjeshur akademik e kerkimor jashtë e brenda vendit. Ajo ishte profesore vizitore dhe dha cikle leksionesh në Univestitetin La Lumiere 2 në Lion të Frances, Departamentin e Ekonomiksit në Universitetin e Europes Qendrore në Budapest si dhe në Akademinë e Mrojtjes në Tiranë. Ajo ka fituar programe shkëmbimesh në Universitetin e Romës La Sapienza, në Departamentin e Ekonomiksit të Universitetit të Delaëare-it në SHBA, nga programi Europian TEMPUS në Bruksel dhe nga NATO Democratic Institutions Fellowship. Nga viti 1995 deri në vitin 1999 Dr. Muco mori titujt e profesorit të Asociuar dhe më pas atë të Profesorit. Në vitin 1999 Marta Muco ishte gruaja më e re në moshë me titullin profesore në Universitetin e Tiranës.

Mbas një sërë studimesh e botimesh në fushën financiare dhe monetare, nga viti 1988 ajo punoi si Shefe e Kabinetit të Guvernatorit në Bankën e Shqiperisë. Gjatë kësaj kohe, ajo plotësoi të tjera studime të aplikuara pasuniversitare dhe mori Certifikatë në Programimin dhe Politikat Financiare nga Fondi Monetar Ndërkombëtar. Gjatë kësaj kohe ajo punoi ngushtë me misionet e Bankës Botërore dhe Fondit Monetar Ndërkombëtar si dhe shërbeu si këshilltare e Governatorit për Politikat Monetare në Shqipëri.

Që nga viti 2001, Dr. Marta Muco, u cvendos në SHBA ku zhvilloi karrieren e saj në fushën e menaxhimit të projekteve ndërkombëtare. Ajo shërben si Drejtore Programesh në sektorin privat duke menaxhuar programe shumë milionëshe në fushën e komunikimit dhe medias, në fushën e monitorimit dhe vlerësimit të projekteve të agjensive të ndryshme të qeverisë Amerikane. Ajo është eksperte në marrëdhëniet ndërkombëtare dhe drejtuese në kërkime sociale. Dr. Muco ka fituar titullin Menaxhere e Certifikuar (PMP) e programeve dhe është anëtare e Institutit të Menaxhimit të Programeve në SHBA. Ajo është gjithashtu anëtare e Vlerësuesve të Uashingtonit (Washington Evaluators), anëtare e Asosacionit të Vlerësuesve (American Evaluation Association), e Shoqërisë për Zhvillim Nderkombëtar (Society for International Development- Washington Chapter) etj.

Dr. Marta Muco e ka ruajtur dashurinë për mësimdhënien e Makroekonomisë dhe që nga viti 2008 është profesore e jashtme e Ekonomiksit në Kolegjin Montgomeri (Montgomery College) në shtetin e Merilend-it. Eshtë e dashuruar e përhershme me njohjen e kulturave të ndryshme dhe deri tani ka udhëtuar e punuar në 61 vende të botës. Ajo adhuron literaturen e muzikën dhe vazhdon të ruajë preferencat për ushqimin e Mesdheut.

Kjo është Marta, mikja e shoqates Bijte e Shqipes, me të cilën ndjejmë krenari, ashtu sic ndjejmë edhe me shumë bashkatdhetar të tjerë që konkurojnë me aftësitë e tyre intelektuale e shkencore në nivele e sektor të ndryshëm në Amerikë . Por pak prej tyre i njohim në këtë mënyrë, e duke mos i njohur ata vazhdojnë të qendrojnë larg, të vecuar në jetën intensive të sotme. Mendoj se është detyrë e cdo qendre në komunitet, e cdo shoqate a shkolle shqipe, e cdo gazetari apo televizioni shqip, e cdo njërit prej nesh që individualisht i njeh këta që na rrisin dinjitetin e shqiptarit, ti gjejmë e ti evidentojmë ata, pasi janë vlera kombëtare. Dhe sic do vlerë tjetër kombëtare duhet respektuar, edhe këta personazhe si të tillë, na bëjnë bashkë si komunitet, na japin emër si komb e pse jo na nderojnë edhe në takime e organizime të thjeshta midis nesh. Vlerësimi pas vdekjes, kurrë nuk mund të jetë plotësisht i motivuar per dike në se gjatë jetës nuk eshte ndjerë ai vleresim.

Filadelfia, 25 shkurt 2019

“Bijtë e Shipes” në Filadelfia përkujtuan Ismail Qemalin e Isa Boletinin

February 9, 2019 by dgreca

Me rastin e 175 vjetorit të lindjes dhe 100 vjetorit të vdekjes së Ismail Qemalit dhe 155 vjetorit të lindjes dhe 103 vjetorit të rënjes së Isa Boletinit/

1 Fili Vlash 2 Vlashi Fili 1 Sadik 2 Sadili1 2 Sadil1 4 Gege e Toske 1 me ep Nder

Nga Sadik ELSHANI/

Viti që sapo kaloi, viti 2018, ishte shpallur Viti i Skenderbeut në tërë botën shqiptare, sepse u shënua 550 vjetori i ndarjes fizike nga kjo botë të Heroit tonë Kombëtar dhe 575 vjetori i kthimit të tij në Krujë, për të shënuar kështu periudhën më të ndritur e më të lavdishme të historisë sonë kombëtare. Me këtë rast në të gjitha trevat shqiptare dhe në diasporë u organizuan mjaft manifestime të ndryshme kulturore – artistike, konferenca shkencore, simpoziume, etj. Edhe shoqata “Bijtë e Shqipes” në Philadelphia organizoi një veprimtari dinjitoze ku u paraqiten disa kumtesa serioze, shoqëruar pastaj me një program artistik dhe koktejin tradicional me pije e ushqime të kuzhinës shqiptare. Shoqata jonë u kushton një rëndësi të madhe figurave të ndritura të kombit tonë, sepse jetëshkrimi i tyre është edhe jetëshkrimi i kombit tonë. Dhe ja, sapo hyri viti i ri, 2019, një veprimtari e tillë u organizua ditën e shtunë më 2 shkurt në mjediset e shoqatës sonë për te përkujtuar nepunesin dhe deputetin e Perandorisë Osmane, veprimtarin e çështjes kombëtare, themeluesin e shtetit shqiptar, Babain e Kombit tonë,Ismail Qemalin (16 janar, 1844 – 24 janar, 1919), me rastin e 175 vjetorit të lindjes dhe 100 vjetorit të ndarjes së tij nga kjo botë. Po ashtu, në këtë veprimtari u përkujtua dhe u nderua edhe trimi i Kosoves dhe i kombit tonë, luftëtari e strategu ushtarak, “gjenerali me plis të bardhë”, Isa Boletini (15 janar, 1864 – 23 janar, 1916) me rastin e 155 vjetorit të lindjes dhe 103 vjetorit të vdekjes. Është kjo dyshja e këtyre burrave të mëdhenj të kombit tonë që e plotësojnë mirë njëri – tjetrin, janë këto dy shtyllat, dy figurat qendrore të Shpalljes së Pavarësisë së Shqipqrisë dhe themelimit të shtetit të parë shqiptar.

Salla e madhe në godinën e shoqatës “Bijtë e Shqipes” ishte zbukuruar posaçërisht për këtë veprimtari, me portretet e Ismail Qemalit e Isa Boletinit, me një tablo nga Konferenca e Ambasadorëve në Londër, ku spikasin këta dy burra si dy shqiponja, ndërsa në sfond qëndron busti i Ismail Qemalit dhe kuptohet, në mes qëndron Flamuri Kuq e Zi. Veprimtarinë e hapi kryetari i shoqatës “Bijtë e Shqipes”, zoti Bujar Gjoka, i cili u dëshiroi mirëseardhjen bashkatdhetarëv dhe i falenderoi ata për pjesëmarrjen. Pastaj ai theksoi rëndësinë e kësaj veprimtarie dhe rëndësinë e këtyre dy figurave madhore të kombit tonë. Për këtë veprimtari ishin përgatitur dy kumtesa cilësore, z. Sadik Elshani, njëherësh edhe shkruesi i këtyre radhëve, kishte përgatitur kumtesën për Ismail Qemalin, me titull: “Ismail Qemali, burri që ngriti Flamurin e Skenderbeut, shpalli pavarësinë e Shqipërisë dhe hodhi themelet e shtetit shqiptar”, ndërsa z. Llazar Vero kishte përgatitur kumtesën për Isa Boletinin, titulluar: “Unë jam mirë kur asht mirë Shqipnia”.

Që në fillim të fjalës së tij z. Elshani vuri në pah se, muaji i ftohtë i janarit i lindi burra të mëdhenj kombit tonë: Ismail Qemalin (16 janar, 1844), Isa Boletinin (15 janar, 1864), Fan Nolin (6 janar, 1882), Ismail Kadarenë (28 janar, 1936) e ndonjë tjetër. Poashtu, ky muaj i ftohtë i mori në amshim disa burra të mëdhenj të kombit tonë: Heroin tonë Kombëtar, Gjergj Kastriot Skenderbeun (17 janar, 1468), Isa Boletinin (23 janar, 1916), Ismail Qemalin (24 janar, 1919), Ernest Koliqin (15 janar, 1975), Ibrahim Rugoven (21 janar, 2006) e ndonjë tjetër. Ishte ky një rast i përshtatshëm për t’i nderuar edhe këto figura të lartpërmendura. Pastaj ai u përqëndrua te figura e Ismail Qemalit, burrit, plakut të urtë, Babait të Kombit tonë, që më 28 nëntor të vitit 1912, pas një robërie pesëshekullore, e ngriti në Vlorë Flamurin e Skenderbeut, dhe në prani të përfaqësuesve të të gjitha trojeve shqiptare shpalli pavarësinë e Shqipërisë, hodhi themelet e shtetit shqiptar dhe përmbushi ëndrrën shekullore të popullit tonë për liri e pavarësi dhe vazhdoi: “Ismail Qemali është një figurë qendrore e lëvizjes sonë kombëtare për liri e pavarësi, një figurë që rrezaton pjekurinë, urtësinë, por edhe guximin, burrërinë e një njeriu të rryem, që në një fazë mjaft kritike për popullin tonë arriti që t’i printe popullit dhe t’i drejtonte fatet e tij drejt një fitoreje përfundimtare. Përvoja e tij e gjatë në administratën Otomane, studimet dhe udhëtimet e tij në botën përendimore, njohja e mirë e historisë dhe pozitës së popullit të tij e kishin përgatitur mirë për rolin që do të merrte në drejtimin e përpjekjeve kombëtare për të hequr qafe një herë e përgjithmonë zgjedhën Otomane. Këtë mund ta bënte vetëm një burrë si Ismail Qemali, sepse ai ishte shtetar, kishte një përvojë të mirë në administrimin e disa rajoneve të Perandorisë Otomane, diplomat i rryem, ishte i vetëdijshëm për përgjegjësitë që lidhen me ndërtimin dhe udhëheqjen e një shteti. Të tjerët intelektualë shqiptarë nuk e kishin një përvojë të tillë, ishin figura të ndritura, idealistë, por pa një përvojë konkrete administrative e shtetndërtuese”.

Pastaj ai bëri një vështrim të shkurtër për jetën e Ismail Qemalit që nga lindja e tij në një familje fisnike e tdhetare; shkollimi në gjimnazin e njohur “Zosimea” të Janinës (1855 – 1859); vajtjen e tij në Stamboll më 1860, punën e tij në Zyrën e Përkthimeve të Ministrisë së Jashtme; studimet për drejtësi dhe postet e shumta në Perandorinë Otomane: ndihmës drejtor i çështjeve politike në vilajetin e Janinës, ndihmës i valiut të Danubit, vali i Varnës, Bejrutit, Gjiritit,Tripolit, sekretar privat i ministrit të Drejtësisë, Mid’hat Pasha (1873 – 1876), kryetar i Komisionit Europian të Danubit (si delegat Osman) e shumë poste të tjera. Ishte një nëpunës i zoti dhe mjaft i vlerësuar i Perandorisë Otomane. Në vitin 1900 Ismail Qemali arratiset nga Perandoria, sepse ai kishte dyshime se diçka e keqe do t’i ndodhte. Në fillim shkon në Athinë ku takohet me politikanët arbërorë dhe më pas kaloi në Napoli, Romë, Llozanë, Paris. Pasi u mor vesh me Faik Konicën, u vendos në Bruksel dhe mori drejtimin e gazetës së njohur, “Albania” dhe më vonë me ftesën e kolonisë shqiptare shkon në Kajro. Pastaj z. Sadik foli për kthimin e Ismail Qemalit në Stamboll më 1908, pas revolucionit xhonturk dhe angazhimin e tij për cështjen kombëtare si deputet i parlamentit turk, nga Berati, udhëtimet e tij nëpër Europë për të siguruar përkrahjen e vendeve europiane për pavarësinë e Shqipërisë, nënshkrimin e “Memorandumit të Gërces” ku kërkohej një vilajet shqiptar brënda Perandorisë Otomane dhe më në fund kthimin e tij në Shqipëri dhe shpalljen e pavarësisë së Shqipërisë në Vlorë më 28 nëntor të vitit 1912.

Ismail Qemali ishte nënshkruesi i parë i Deklaratës së Pavarësisë dhe u emërua kryetar i Këshillit të Ministrave të Qeverisë së Përkohshme të Shqipërisë. Gjithashtu, ai ushtroi edhe detyrën e ministrit të Punëve të Jashtme. Formoi një qeveri me burra atdhetaëë, që gëzonin autoritet në popull. Sipas mendimit tim, kjo qeveri edhe në ato kushte të vështira, mbetet si qeveria më kompetente dhe më kombëtare që shteti shqiptar ka patur ndonjëherë. Edhe në ato kushte të vështira u miratuan ligje, u bën përpjekje për ngritjen e administratës, zhvillimin e ekonomisë, arsimit, kulturës, etj. Vetë Ismail Qemali u angazhua që trojet shqiptare të mos coptoheshin, formoi një delegacion dhe vetë mori pjesë në Konferencën e Ambasadorëve në Londër. Të tjerat i ka thënë historia. Në këtë pozitë Ismail Qemali qëndroi gjer më 22 janar të vitit 1914 kur iu kërkua dorëheqja nga Komisioni Ndërkombëtar.Ai u largua nga Shqipëria dhe shkon ne Nicë ku e kishte familjen. Por, ai kurrë nuk u tërhoq nga skena politike shqiptare. Në maj të vitit 1914 kthehet në Shqipëri dhe në qershor takohet edhe me princ Vidin. Në vitet në vazhdim bën udhëtime të shumta në Itali, Francë, Spanjë – gjithmonë duke punuar për Shqipërinë, për ta mbrojtur e stabilizuar shtetin shqiptar. Në një nga këto udhëtime kur po qëndronte në Peruxhia të Italisë, duke mbajtur një konferencë për shtyp ai sëmuret dhe vdes më 24 janar të vitit 1924. Siç duket, nga helmimi.

Zoti Elshani e përfundoi fjalën e tij duke i bërë këtë vlerësim figurës së Ismail Qemalit: “Edhe Ismail Qemali si shumica e figurave të rendesishme nuk ka qenë i përjashtuar nga ndonjë rast kundërthënës (kontravers) në jetën e tij. Edhe pse u angazhua pak vonë në lëvizjen kombëtare, ndihmesa e tij është madhështore. U angazhua në njëren nga periudhat më kritike të historisë sonë, që u kurorëzua me formimin e shtetit shqiptar të pavarur. Ismail Qemali, intelektual e shtetar i rrallë, është një figurq e rëndësishme, nga më të rëndësishmet, e historisë sonë kombëtare. Kur dëgjojmë emrin Ismail Qemal, mendja menjëherë na shkon te Shpallja e Pavarësisë së Shqipërisë dhe themelimi i shtetit shqiptar. Në historinë tonë të lavdishme shumëshekullore ka mjaft episode, ngjarje të rëndësishme, por shpallja e shtetit të pavarur është kulmi i të gjitha përpjekjeve, të gjitha të arriturave. Për këtë akt madhor meritat nuk i takojnë vetëm Ismail Qemalit, por ai ishte më i merituari. Ai ishte një burrë që perveç karakteristikave fizike burrërore, ishte edhe njeri me pervojë, njeri i mencur, i urtë që kishte aftësinë, autoritetin për t’i bashkuar njerëzit, që nuk ishte aq lehtë në atë kohë dhe në çdo kohë tjetër. Ishte figura, portreti i tij me atë mjekrën e bardhë si në tregimet e moçme shqiptare, që rrezatonte ato vlera të larta njerëzore e kombëtare të popullit shqiptar, që ngjallte respektin te njerëzit. Portrei fizik e shpirtëror i Ismail Qemalit ishte portreti i një Shqipërie të madherishme, dinjitoze, serioze e të respektuar, “Zonjë e Rëndë”, siç e ka quajtur Shqipërinë një burrë tjetër i madh i kombit tonë, Vaso Pasha. Edhe sot, të gjithë shqiptarët, sidomos politikanët tanë duhet të mësojneënga jeta dhe vepra e pavdekshme e Ismail Qemalit. Viti 2019 duhet të shpallet “Viti i Ismail Qemalit” dhe të gjithë duhet të reflektojmë e të punojmë për të ndërtuar një Shqipëri, një shtet shqiptar ashtu siç e meriton populli ynë i shumëvuajtur”.

Në vazhdim zoti Llazar Vero paraqiti kumtesën kushtuar jetës dhe veprës së Isa Boletinit me mjë titull mjaft kuptimplot që mishëron karakterin, qëllimin e jetës së këtij burri të rrallë të kombit tonë: “Unë jam mirë kur asht mirë Shqipnia”. Pastaj z. Vero e analizoi më thellë këtë thënie mjaft domethënëse: “Kjo është një thënie lapidare e heroit tonë kombëtar, Isa Boletinit. Në të është njeriu i qytetëruar, luftëtari, atdhetari. Ai ishte edhe një strateg ushtarak i talentuar, largpamës që besonte ndershmërisht në marrëdhëniet paqësore të ndershme dhe të qëndrueshme midis popujve. Ai kishte besim në idealin e tij kombëtar dhe luftoi me mish dhe me shpirt që Kosova të mbetej e pandarë nga Shqipëria”. Për të pranishmit z. Vero bëri edhe një paraqitje të shkurtër për jetëshkrimin e Isa Boletinit që nga lindja e tij më 15 janar të vitit 1864 në një familje luftëtarësh atdhetarë, pjesëmarrjen e tij në Lidhjen e Prizrenit, betejat e për mbrojtjen e Lidhjes, siç ishin betejat e Slivovës dhe të Grykës së Carralevës. Më vonë do ta shohim si komandant (nëntor, 1908), duke luftuar me trimat e tij kundër 7000 ushtarëve osmanë. Më 1909 ishte përsëri në krye të forcave shqiptare në kryengritjet e Prishtinës e Prizrenit e shumë beteja të tjera. Më 1912 u caktua komandant i çetave kryengritëse shqiptare që luftonin për çlirimin dhe mbrojtjen e trojeve shqiptare e më vonë pavarësinë e Shqipërisë. Me trimat e tij arrin në Vlorë pak me vonesë nga Shpallja e Pavarësisë, por ata luftëtarë nën komandën e tij u bën garda e parë, ushtria e parë e Shqipërisë që deri diku e stabilizoi gjendjen në qytetin e Vlorës dhe në tërë Shqipërinë e Jugut. Një vëmendje të posacme z. Vero i kushtoi edhe rolit të Isa Boletinit në organizimin e Kuvendit tradicional te Verrat e Llukës më 17 prill 1910, ku krerët shqiptarë nga të gjitha trevat e Kosovës ishin mbledhur për t’i falur gjaqet në mes shqiptarëve dhe për të lidhur besën për të luftuar armikun e përbashkët e jo njëri – tjetrin. “Gjak borxh na ka vetëm anmiku ynë. Na jemi vllazën e duhet me u bashkue dhe me dekë për liri të vatanit. Ai që mbas sodit ngre pushkë ndër veti ka m’u kanë bash hasmi ynë” – ishin këto fjalët e Isa Boletinit në këtë kuvend që ka zënë një vend të rëndësishëm në kujtesën e shqiptarëve të Kosovës. Pikërisht në të njejtin vend, 80 vite më vonë, nën udhëheqjen e profesor Anton Çettës, akademik Mark Krasniqit, profesor Zekeria Canës e shumë veprimtarëve të tjerë të çështjes kombetare, shqiptarët u mblodhën përsëri për t’i falur gjaqet e për të lidhur besën për të luftuar armikun e përbashkët – regjimin barbar të Sllobodan Millosheviqit.

Isa Boletini ishte kudo që kërkohej për të luftuar për Shqipëri. Edhe kur në Shqipëri u vendos Princ Vidi më 1914, ai vihet në shërbim të kësaj qeverie së bashku me trimat e tij. Përpjekjet e tij për të mirën e Shqipërisë nuk u ndalen kurrë derisa më 23 janar të vitit 1916 u vra në pabesi në një pritë te ura e Ribnicës afër Podgoricës. Është e ngrirë në historinë tonë pjesëmarrja e tij në delegacionin shqiptar në Konferencën e Ambasadorëve në Londër. Një përshtypje të jashtëzakonshme u ka lënë të gjithëvë Isa Boletini me pamjen e tij burrërore, veshjen e bukur kombëtare, por edhe me qëndrimet e tij për të mbrojtur tokën shqiptare. “Unë hyra në një dhomë të madhe katrore ku gjeta Isa Boletinin, me trup shumë të gjatë, të zhdërvjelltë, një shqiptar të vërtetë, shqiponjë, me sy të lëvizshëm dhe me fytyrë të bukur dhe të ashpër” – është shprehur diplomati anglez, Aubrey Herbert. Nuk e kanë quajtur kot” Gjenerali me plis të bardhë”. Pastaj është edhe ajo ndodhia kur anglezët mendojnë se e kanë çarmatosur gjeneralin, por ai ua tregon revolen tjetër që e kishte mbajtur fshehur – gjeneralin tonë askush nuk ka mundur ta çarmatoste. Në fund z. Llazar foli edhe për varrimin e eshtrave të Isa Boletinit pas 99 vjetësh në oborrin e kullës së tij në Boletin, kështu duke përmbushur amanetin e tij, por: “Bashkimi i Kosovës me Shqipërinë mbetet pengu i tij dhe i yni dhe i çdo shqiptari të ndershëm” – e përfundoi fjalën e tij z. Llazar Vero.

Veprimtaria vazhdoi pastaj me paraqitjen e disa videove për Ismail Qemalin e Isa Boletinin: Pjesa e fundit e filmit “Nëntori i dytë – skena e shpalljes së pavarësisë dhe ardhja e Isa Boletinit me trimat e tij në Vlorë; një dokumentar për varrimin dhe rivarrimin e Ismail Qemalit dhe në fund kënga kushtuar Ismail Qemalit: “Cili je ti more burrë”, kënduar nga grupi i njohur i Kaninës. Sipas traditës së shoqatës sonë, në fund u shtrua kokteji: “Bukë e kripë e zemër”, me pije e ushqime të llojllojshme. Edhe gjatë koktejit vazhduan bisedat në mes bashkatdhetarëve për këta dy burra të mëdhenj të kombit tonë, duke shprehur respektin e adhurimin për jetën dhe veprën e tyre në shërbim të kombit e atdheut.

Të paharruar qofshin Ismail Qemali, Isa Boletini dhe të gjithë ata/ato që luftuan për lirinë e çdo pëllëmbe të tokës shqiptare!

Sadik Elshani është doktor i shkencave të kimisë dhe veprimtar i bashkësisë shqiptaro – amerikane

Filadelfia, 5 shkurt, 2019

VATRA URON “BIJTË E SHQIPES” PËR SHTËPINË E RE!

July 26, 2018 by dgreca

– KOMUNITETI SHQIPTAR NË FILADELFIA U BË ME NDËRTESË TË RE PËR QENDËR KULTURORE/

3 ustalalret 7 Grup me flamur 9 Hap deren 8 Mermetim 13 firmos aktin 10 Grup 11 Vlashi me Llazin 1Godina

– Federata Pan-Shqiptare e Amerikes”VATRA”uron “BIJTE E SHQIPES”: TA GËZONI QENDRËN E RE!*/

Nga data 4 Korrik, kur u miratua nga organi përkatës, kërkesa e Shoqatës”Bijtë e Shqipes” për blerjen e ndërtesës dhe deri më 23 Korrik 2018, ishte kohë e mjaftueshme për vendosjen përfundimtare dhe kalimin e ndërtesës në pronësi të Shoqatës “Bijtë e Shqipes”.
Një grup nga drejtuesit e shoqatës: Tajar Domi, kryetar , Dritan Matraku, zv/kryetar i dytë, Vlashi Fili, sekretar dhe Llazar Vero, anëtar i këshillit drejtues, si dhe Petraq Budo, agjenti i Real Estate-s, si ndërmjetës midis palës që shiste ndërtesën dhe përfaqësuesvë të shoqatës, morën pjesë në ceremoninë e kalimit të ndërtesës në pronësi të shoqatës “Bijtë e Shqipes”.
Mbas kompletimit të dokumentacionit përkatës, në ora 4:30 PM, të dates 23 Korrik 2018, z. Tajar Domi, në emër të shoqatës “Bijtë e Shipes”, firmosi dokumentin e pronësisë. Që nga ky çast, ndërtesa në adresën: 3322 Willits Rd. – Philadelphia, PA 19136 – 1200, është pronë e shoqatës “Bijtë e Shqipes” në Filadelfia.
Mbas kësaj, gjithë grupi që mori pjesë në ceremoninë e kalimit të pronësisë, në ora 4:55 PM, u gjend pranë ndërtesës për të festuar e gëzuar me të gjithë, suksesin e arritur.
Atje, Bashkim Bërdufi, kishte filluar pastrimin e mjedisit të jashtëm nga barërat e këqija, të pa pastruar për kohë të gjatë, si dhe Haki Çollaku e Petrit Zanaj, duke përgatitur e vendosur në faqen lindore të ndërtesës, simbolet e shoqatës dhe Flamujt Shqiptar dhe Amerikan, dukuri që tregonte se kjo ndërtesë, tashmë, është pronë e shoqatës “Bijtë e Shqipes”.
Një nga një e dy nga dy, filluan të mblidhen anëtarët e shoqatës që e mësuan këtë ngjarje: bashkëshortët Mefa dhe Idajet Ago, me nipin e tyre, Erind Babani, i sapo ardhur nga Shqipëria, Hamdi Gjana, Adil Lika, Jakup Domi me të birin, Albin, Sami Zaimaj, Eldion Pajollari, Bujar Veliaj, Arti Ismailanji, Dëfrim Pajollari, Artan Fili, Omer Sula, Llazar Monka, Hys Hasa, Lutfi Brami, si dhe Bujar Gjoka, n/krytar i parë i shoqatës, që erdhi menjëherë sapo la punën.
Shtrëngim duarsh, përqafime, urime “E gëzofshim të gjithë bashkë”, foto të shumta, biseda entusiazte, vazhduan për disa orë, kur ndërkohë një grup, me në krye z. Haki Çollaku, ngritën në shtizat e përgatitura më parë, dy flamujt, atë Shqiptar dhe Amerikan si dhe banderolën “Bijtë e Shqipes Filadelfia.
Këtë mjedis të gëzuar e pasuroi edhe tre anëtarësimet e reja, të tre nga familja Domi, Erioni, Arianiti dhe Albi dhe bashkë me urimin për pronësimin e ndërtesës dëgjohej edhe urimi “Mirëseerdhët në shoqatë”.
Vonë në mbrëmje, pak e nga pak, të gjithë u larguan, duke vështruar më kënaqësi, flamujt që valëviteshin mbi ndërtesë shoqëruar me urimin “Së shpejti ta përshtatim edhe mjedisin e brendëshëm për qëllimet tona”.
SHENIM: Kur shoqata”Bijte e Shqipes” promovoi shtëpinë e vjeter -Qendër të dhuruar nga z. Risilia, Kryesia e Federatës VATRA, e drejtuar nga i ndjeri Agim Karagjozi, ishte pjesë e Festës. Me rastin e blerjes së Shtëpisë së re- Qendër Kulturore për Shoqatën, Federata Vatra uron:TA GEZONI QENDREN E RE!

* Materiali u mor nga faqa e shoqates, postuar nga sekretari Vlash FILI.

“Bijtë e Shqipes”përkujtuan dy Bijat e Kombit:Sabiha Kasimati & Musine Kokalari

November 6, 2017 by dgreca

“Bijtë e Shqipes” në Philadelphia përkujtuan e nderuan Sabiha Kasimatin e Musine Kokalarin me rastin e përvjetorëve të tyre të lindjes/

Nga Sadik ELSHANI/

Ndër veprimtaritë e shumta që organizon shoqata “Bijtë e Shqies” në Philadelphia, një vend të rëndësishëm zënë edhe ato përkujtimore, në të cilat përkujtohen e nderohen figura të ndritura të historisë, artit, shkencës, kulturës e traditës sonë kombëtare. Një veprimtari e tillë u zhvillua në fund të tetorit (28 Tetor 2017), në mjediset e shoqatës, ku u përkujtuan dhe u nderuan dy mendje të bukura, dy mendje të ndritura, dy gra të jashtëzakonshme: Sabiha Kasimati (1912 – 1951), me rastin e 105 vjetorit të lindjes dhe Musine Kokalari (1917 – 1983), me rastin e 100 vjetorit të lindjes. Për të përcjellur këtë veprimtari ishin mbledhur me dhjetëra bashkatdhetarë. Në tavolinën kryesore ishin vendosur portretet e Sabiha Kasimatit e Musine Kokalarit dhe në mes tyre një vazo me lule. Veprimtarinë e hapi zoti Tajar Domi, kryetar i shoqatës, i cili u uroi mirëseardhjen të pranishmëve dhe bëri një pasqyrë të shkurtër për punën dhe veprimtaritë e shoqatës, duke theksuar rëndësinë, porosinë dhe vlerat e kësaj veprimtarie. Pastaj ai ia dha fjalen z. Sadik Elshani, i cili e mbajti materialin kryesor të kësaj veprimtarie titulluar: “Sabiha Kasimati e Musine Kokalari – dy mendje të bukura, dy mendje të ndritura, dy gra të jashtëzakonshme”.

Qysh në fillim ai vuri në dukje shumë gjëra të përbashkëta që kishin në mes tyre këto dy gra të jashtëzakonshme, dy intelektuale të rralla, dy gra të guximshme: “Të dyja kishin lindur jashtë Shqipërisë, në Turqi, ishin të bukura, intelegjente, të zonjat, të parat shqiptare në limitë e tyre përkatëse, të dyja patën njohje me Enver Hoxhën dhe të dyja patën një jetë tragjike. Kur mendoj për jetën e tyre në mend më vijnë vargjet e Mjedës te vjersha “Bilbili”: “Vetë bukuria, o i shkreti/Kenka për ty nji kob””. Në vazhdim ai pastaj foli veç e veç për jetën dhe veprën e Sabiha Kasimatit e Musine Kokalarit, duke paraqitur disa të dhëna jetëshkrimore dhe duke bërë një vlerësim të përgjithshëm për rëndësinë e këtyre dy figurave të rëndësishme për shkencën dhe kulturën tonë kombëtare.

Sabiha Kasimati ishte gruaja e parë që e kishte mbaruar shkollën e lartë franceze në Korçë. Në vitin 1936 fitoi një bursë për të studiuar jashtë vendit dhe ishte përcaktuar për të studiuar në Fakultetin e Shkencave Biologjike në Universitetin e Torinos. Në vitin 1941 përfundoi studimet, ku me sukses mbrojti edhe doktoraturën. Edhe pse kishte oferta per te punuar jashtë, ajo u kthye në Shqipëri.

Pas ardhjes së komunistëve në pushtet më 1945, ajo filloi një bashkëpunim me biologun, profesor Selaudin Toto, me qëllim të organizimit të Institutit të Shkencave në Tiranë. Këtu iu dha rasti që t’i fillonte hulumtimet ihtiologjike, duke i dhënë asaj një vend brenda Institutit në kuadër të Seksionit të Botanikës.

Më 19 shkurt të vitit 1951 ndodhi një shpërthim bombe në Ambasadën e Bashkimit Sovjetik në Tiranë. Autoritetet shqiptare të asaj kohe, pa kurrëfarë fakte, si fajtorë i konsideruan një grup prej 22 intelektualëve, përfshirë këtu edhe Sabiha Kasimatin (si e vetmja grua). Këta u pushkatuan pa gjyq në natën e 26/27 shkurtit 1951. Jeta e Sabihasë u shua në mënyrën më barbare në kulmin e pjekurisë së saj shkencore e intelektuale, duke lënë një zbrazëti në jetën arsimore e shkencore të Shqipërisë, pikërisht kur Shqipëria kishte nevojë për njerëz të kalibrit të Sabiha Kasimatit e shumë të tjerëve. Vepra e saj shkencore, punimet në fushën e florës e faunës së Shqipërisë, u botua në vitin 1955, por nën emrin e shkencëtarit sovjetik, Anatolij Poljakov, si dhe dy studiusve shqiptarë.

Sabiha Kasimati ishte e para femër shqiptare që mori doktoraturën, e para shkencëtare shqiptare. Ishte një grua e jashtëzakonshme, një intelektuale e rrallë që me tërë përkushtimin e saj iu përvesh punës për zhvillimin e shkencës shqiptare, ndërtimin e institucioneve të larta shkencore. Ajo jo vetëm që ishte një shkencëtare e një kalibri të lartë, por ishte edhe një intelektuale e angazhuar me ndërgjegje të lartë kombëtare, e shqetësuar për fatin e kombit, vendit të saj. Ajo u indinjua pa masë kur regjimi komunist kishte filluar të eliminonte elitën kombëtare. Meqënëse e kishte shok shkolle Enver Hoxhën, ajo kërkoi një takim me të dhe me guxim e kishte ballafaquar diktatorin: “Kam ardhur të të them se ti po vret gjithë intelektualët. Dua të të pyes se me cilët ke ndërmend ta ndërtosh Shqipërinë, me teneqexhinjtë apo me këpucëtarët?!” Kuptohet, ky ballafaqim e kishte zemëruar shumë Enver Hoxhen dhe ky ballafaqim njëherësh kishte qenë edhe nënshkrimi i dënimit të saj me vdekje.

Edhe në hetuesi Sabihaja mbajti qëndrim burrëror dhe nuk u përkul para xhelatëve të kombit. Me hetuesinë e shkurtër të Sabihasë u angazhua personalisht edhe Mehmet Shehu, asokohe ministër i Punëve të Brendshme, të cilit ajo me kurajon karakteristike të saj, ndër të tjera ia tha këto fjalë që tingëllojnë edhe profetike: “Ju jeni kriminelë dhe tiranë, që kërkoni të nënshtroni shqiptarët me terror, por do të vijë dita që këto mizori do t’i paguani.” Dhe këto fjalë të Sabihasë tani i ka dëshmuar edhe vetë historia.

Shkencëtari i vërtetë është edhe trim, i guximshëm dhe nuk pranon asgjë përveç të vërtetës. E tillë ishte Sabiha Kasimati, ajo nuk mund të qëndronte indiferente para një katastrofe njerëzore që ishte duke e kapluar Shqipërinë.

Në vazhdim të kësaj veprimtari Zoti Elshani foli edhe për jetën dhe veprën e Musine Kokalarit, duke theksuar se ajo ishte e para shkrimtare femër në Shqipëri, intelektuale, disidente dhe e para femër shqiptare që formoi një parti politike, Partinë Socialdemokrate të Shqipërisë. Studimet për letërsi i përfundoi në Rome në vitin 1941 me një studim për Naim Frashërin. Ka botuar tri permbledhje me tregime: “Siç më thotë nënua plakë” (Tiranë, 1941), “… sa u tunt jeta” (Tiranë, 1944), “Rreth vatrës” (Tiranë, 1941). Gjatë studimeve ka mbajtur edhe një ditar, i cili do të botohet së shpejti. Ndërsa ka lënë një dorëshkrim për jetën e vet: “Mbi jetën time”. Brenda një kohe të shkurtër Musineja u afirmua si një shkrimtare serioze, me brumë, si një mjeshtre e tregimit dhe sipas Lasgush Poradecit, ajo kishte sjellur diçka origjinale, nje stil të ri në letërsi dhe ishte një talent i pamohueshëm. Veprimtarinë e saj letrare e politike Musineja e filloi në një periudhë të turbullt, të trazuar, gjatë Luftës së Dytë Botërore. Aty nga fundi i luftës komunistët i kishin pushkatuar dy vëllezërit e saj pa gjyq dhe për këtë ajo ishte e mllefosur, e indinjuar dhe kërkonte drejtësi e shpagim. Për këtë shkak dhe për shkakun se ajo më 1944 ishte themeluese e Partisë Socialdemokrate Shqiptare dhe organit të saj, “Zëri i lirisë”, ajo u arrestua më 17 janar 1946. U dënua me 20 vjet burg dhe për 18 vite qe burgosur në burgun famëkeq të Burrelit. U lirua më 1964 dhe menjëherë u internua në Rrëshen, ku u caktua të punojë si fshesare. Aty edhe vdiq nga kanceri në vitin 1983. Dikur e dënuar si armike e popullit, ajo sot është shpallur Qytetare Nderi e Qytetit të Gjirokastrës, nga Presidenti i Shqipërisë është shpallur Martire e Demokracisë, ndërsa një shkollë fillore në Tiranë e mban emrin e saj.

Në gjyq Mysineja mbajti një qëndrim dinjitoz, të përjetësuar me atë foton me velin e zi në kokë, vel që nuk do t’i hiqej kurrë gjatë tërë jetës së saj tragjike. Është ai qëndrim i grave burrnesha shqiptare: “Unë s’jam fajtore. S’jam komuniste dhe ky s’mun të quhet faj. Ju fituat në zgjedhje, por në burg nuk duhet të jem… Unë jam nxënëse e Sami Frashërit. Me mua ju doni të dënoni Rilindjen” – ajo deklaroi në gjyq.

“Çfarë tmerri, çfarë trishtimi, çfarë zhgënjimi, kur një intelektuale si Musine Kokalari përfundon fshesare në Rrëshën?!” – u shpreh z. Elshani dhe vazhdoi: “Shpesh mendoj sesi Musineja ka mundur t’i përballojë këto tmerre, një grua që tërë jetën kishte studiuar, kishte punuar për të arrirur diçka, një grua me plot ëndrra, shumë plane për te ardhmen, për zhvillimin e kulturës në Shqipëri, emancipimin e vendit. Por ja që fatin e saj e kishin në dorë injorantët, të padijshmit, cinikët, kriminelët. Si ka mundur të qëndrojë Musineja pa u çmendur?! Siç duket ajo kishte krijuar disa mekanizma mbrojtës, duke jetuar fizikisht në një botë të tmerrshme dhe shpirtërisht në një botë tjetër, në botën e saj, ku ndihej e qetë.”

Zoti Elshani e përfundoi paraqitjen e tij duke bërë një vlerësim të lartë për këto dy gra të jashtëzakonshme, shembëlltyrë e intelektualit të angazhuar me ndërgjegje të lartë kombëtare e vlera të larta njerëzore: “Janë përmendore, simbole të qëndresës, fisnikërisë, trimërisë shqiptare. Janë mishërim i fjalës “burrneshë”, që populli ynë e ka krijuar për gra të tilla… Ato e meritojnë nderimin dhe adhurimin e çdo shqiptari, jo vetëm për të arriturat e tyre profesionale, por edhe qëndresën, guximin e tyre për t’u përballuar me diktaturën dhe vetë diktatorin. Kur diktatura i kishte gjunjëzuar edhe burrat, intelektualët e shquar të Shqipërisë, ishin pikërisht këto dy gra që e sfiduan regjimin komunist, duke e sakrifikuar edhe jetën e tyre… Populli ynë i ka borxh Sabiha Kasimatit, Musine Kokalarit dhe shumë të tjerëve. Le të jetë kjo veprimtari e shoqatës sonë një shënjë mirënjohje e respekti për jetën dhe veprën e tyre të ndritur.”

Meqënëse më 2 tetor ishte ndarë nga jeta albanologu i njohur, Robert Elsie (1950 – 2017), organizatorët vendosën që në këtë veprimtari të thuhen disa fjalë edhe për këtë ambasador të kulturës shqiptare. Për jetën dhe veprën e Robert Elsie-t foli gazetari i njohur dhe ish kryetari i shoqatës “Bijtë e Shqipes”, zoti Llazar Vero. Figurën e Robert Elsie-t ai e vlerësoi lart, duke e radhitur atë në mesin e albanologëve më të njohur, më punëtorë, më prodhimtarë e më të përkushtuar. Robert Elsie ka dhënë një ndihmesë të jashtëzakonshme për ta bërë të njohur letërsinë dhe kulturën shqiptare në botë. Duke gjurmuar nëpër arkivat e qyteteve të njohura të botës, Robert Elsie ka zbuluar shumë materiale të panjohura për historinë e Shqipërisë, letërsinë dhe kulturën shqiptare. Robert Elsie përktheu mjaft vepra letrare të letërsisë shqiptare, përfshirë këtu edhe “Lahutën e Malcis”, që ishte një punë mjaft e vështirë. Për punën e tij madhështore në fushen e albanologjisë, Zoti Vero e cilësoi Robert Elsie-n si një institucion, akademi më vete. Për ta përjetësuar dashurinë e tij për Shqipërinë dhe shqiptarët, Robert Elsie kishte lënë testamentin që të varrosej në Alpet Shqiptare, në Theth. Tani ai është bërë pjesë e përjetshme e botës shqiptare.

Për ta bërë këtë veprimtari sa më cilësore, organizatorët kishin bërë edhe një përzgjedhje me disa video ku flitej për jetën dhe veprën e Sabiha Kasimatit e Musine Kokalarit, si dhe kronikat për veprimtaritë që ishin zhvilluar në Tiranë e Prishtinë me rastin e këtyre përvjetorëve. Jo rastësisht ishte përzgjedhur edhe “Sonata e dritës së hënës” (“Moonlight Sonata”) e Betovenit. Kur më 1931, me rastin e 40 vjetorit të themelimit të Institutit Qiriazi, mësuesja e pianos, Aferdita Osmani, kishte lozur këtë pjesë muzikore, Musineja kishte mbetur e mahnitur, ishte frymëzuar nga kjo pjesë. Shkrimtarja Eglantina Mandia librin për jetën e Musine Kokalarit që është një rrëfim artistik, e ka quajtur “Sonata e hënës”. Kjo pjesë e veprimtarisë u mbyll me këngën “Nuse e panusëruar”, kënduar nga grupi Argjiro dhe i kushtohet Musine Kokalarit me rastin e 100 vjtorit të lindjes së saj. I tillë ishte fati i jetës së Musinesë, ajo kurrë nuk e vuri velin e bardhë të nusërisë, por tërë jetën e mbajti velin e zi të trishtimit.

Veprimtaria u mbyll me koktejlin tonë tradicional: “Bukë e kripë e zemër”. Gjatë veprimtarisë si dhe gjatë koktejlit bashkatdhetarët këmbenin mendime për jetën, veprën e Sabiha Kasimatit, Musine Kokalarit e Robert Elsie, shprehini adhurimin për veprën e tyre dhe shprehnin keqardhje për fatin tragjik të Sabiha Kasimatit e Musine Koikalarit.

Sadik Elshani

Filadelfia, Tetor 2017