“Bijtë e Shipes” në Filadelfia përkujtuan Ismail Qemalin e Isa Boletinin

February 9, 2019 by dgreca

Me rastin e 175 vjetorit të lindjes dhe 100 vjetorit të vdekjes së Ismail Qemalit dhe 155 vjetorit të lindjes dhe 103 vjetorit të rënjes së Isa Boletinit/

1 Fili Vlash 2 Vlashi Fili 1 Sadik 2 Sadili1 2 Sadil1 4 Gege e Toske 1 me ep Nder

Nga Sadik ELSHANI/

Viti që sapo kaloi, viti 2018, ishte shpallur Viti i Skenderbeut në tërë botën shqiptare, sepse u shënua 550 vjetori i ndarjes fizike nga kjo botë të Heroit tonë Kombëtar dhe 575 vjetori i kthimit të tij në Krujë, për të shënuar kështu periudhën më të ndritur e më të lavdishme të historisë sonë kombëtare. Me këtë rast në të gjitha trevat shqiptare dhe në diasporë u organizuan mjaft manifestime të ndryshme kulturore – artistike, konferenca shkencore, simpoziume, etj. Edhe shoqata “Bijtë e Shqipes” në Philadelphia organizoi një veprimtari dinjitoze ku u paraqiten disa kumtesa serioze, shoqëruar pastaj me një program artistik dhe koktejin tradicional me pije e ushqime të kuzhinës shqiptare. Shoqata jonë u kushton një rëndësi të madhe figurave të ndritura të kombit tonë, sepse jetëshkrimi i tyre është edhe jetëshkrimi i kombit tonë. Dhe ja, sapo hyri viti i ri, 2019, një veprimtari e tillë u organizua ditën e shtunë më 2 shkurt në mjediset e shoqatës sonë për te përkujtuar nepunesin dhe deputetin e Perandorisë Osmane, veprimtarin e çështjes kombëtare, themeluesin e shtetit shqiptar, Babain e Kombit tonë,Ismail Qemalin (16 janar, 1844 – 24 janar, 1919), me rastin e 175 vjetorit të lindjes dhe 100 vjetorit të ndarjes së tij nga kjo botë. Po ashtu, në këtë veprimtari u përkujtua dhe u nderua edhe trimi i Kosoves dhe i kombit tonë, luftëtari e strategu ushtarak, “gjenerali me plis të bardhë”, Isa Boletini (15 janar, 1864 – 23 janar, 1916) me rastin e 155 vjetorit të lindjes dhe 103 vjetorit të vdekjes. Është kjo dyshja e këtyre burrave të mëdhenj të kombit tonë që e plotësojnë mirë njëri – tjetrin, janë këto dy shtyllat, dy figurat qendrore të Shpalljes së Pavarësisë së Shqipqrisë dhe themelimit të shtetit të parë shqiptar.

Salla e madhe në godinën e shoqatës “Bijtë e Shqipes” ishte zbukuruar posaçërisht për këtë veprimtari, me portretet e Ismail Qemalit e Isa Boletinit, me një tablo nga Konferenca e Ambasadorëve në Londër, ku spikasin këta dy burra si dy shqiponja, ndërsa në sfond qëndron busti i Ismail Qemalit dhe kuptohet, në mes qëndron Flamuri Kuq e Zi. Veprimtarinë e hapi kryetari i shoqatës “Bijtë e Shqipes”, zoti Bujar Gjoka, i cili u dëshiroi mirëseardhjen bashkatdhetarëv dhe i falenderoi ata për pjesëmarrjen. Pastaj ai theksoi rëndësinë e kësaj veprimtarie dhe rëndësinë e këtyre dy figurave madhore të kombit tonë. Për këtë veprimtari ishin përgatitur dy kumtesa cilësore, z. Sadik Elshani, njëherësh edhe shkruesi i këtyre radhëve, kishte përgatitur kumtesën për Ismail Qemalin, me titull: “Ismail Qemali, burri që ngriti Flamurin e Skenderbeut, shpalli pavarësinë e Shqipërisë dhe hodhi themelet e shtetit shqiptar”, ndërsa z. Llazar Vero kishte përgatitur kumtesën për Isa Boletinin, titulluar: “Unë jam mirë kur asht mirë Shqipnia”.

Që në fillim të fjalës së tij z. Elshani vuri në pah se, muaji i ftohtë i janarit i lindi burra të mëdhenj kombit tonë: Ismail Qemalin (16 janar, 1844), Isa Boletinin (15 janar, 1864), Fan Nolin (6 janar, 1882), Ismail Kadarenë (28 janar, 1936) e ndonjë tjetër. Poashtu, ky muaj i ftohtë i mori në amshim disa burra të mëdhenj të kombit tonë: Heroin tonë Kombëtar, Gjergj Kastriot Skenderbeun (17 janar, 1468), Isa Boletinin (23 janar, 1916), Ismail Qemalin (24 janar, 1919), Ernest Koliqin (15 janar, 1975), Ibrahim Rugoven (21 janar, 2006) e ndonjë tjetër. Ishte ky një rast i përshtatshëm për t’i nderuar edhe këto figura të lartpërmendura. Pastaj ai u përqëndrua te figura e Ismail Qemalit, burrit, plakut të urtë, Babait të Kombit tonë, që më 28 nëntor të vitit 1912, pas një robërie pesëshekullore, e ngriti në Vlorë Flamurin e Skenderbeut, dhe në prani të përfaqësuesve të të gjitha trojeve shqiptare shpalli pavarësinë e Shqipërisë, hodhi themelet e shtetit shqiptar dhe përmbushi ëndrrën shekullore të popullit tonë për liri e pavarësi dhe vazhdoi: “Ismail Qemali është një figurë qendrore e lëvizjes sonë kombëtare për liri e pavarësi, një figurë që rrezaton pjekurinë, urtësinë, por edhe guximin, burrërinë e një njeriu të rryem, që në një fazë mjaft kritike për popullin tonë arriti që t’i printe popullit dhe t’i drejtonte fatet e tij drejt një fitoreje përfundimtare. Përvoja e tij e gjatë në administratën Otomane, studimet dhe udhëtimet e tij në botën përendimore, njohja e mirë e historisë dhe pozitës së popullit të tij e kishin përgatitur mirë për rolin që do të merrte në drejtimin e përpjekjeve kombëtare për të hequr qafe një herë e përgjithmonë zgjedhën Otomane. Këtë mund ta bënte vetëm një burrë si Ismail Qemali, sepse ai ishte shtetar, kishte një përvojë të mirë në administrimin e disa rajoneve të Perandorisë Otomane, diplomat i rryem, ishte i vetëdijshëm për përgjegjësitë që lidhen me ndërtimin dhe udhëheqjen e një shteti. Të tjerët intelektualë shqiptarë nuk e kishin një përvojë të tillë, ishin figura të ndritura, idealistë, por pa një përvojë konkrete administrative e shtetndërtuese”.

Pastaj ai bëri një vështrim të shkurtër për jetën e Ismail Qemalit që nga lindja e tij në një familje fisnike e tdhetare; shkollimi në gjimnazin e njohur “Zosimea” të Janinës (1855 – 1859); vajtjen e tij në Stamboll më 1860, punën e tij në Zyrën e Përkthimeve të Ministrisë së Jashtme; studimet për drejtësi dhe postet e shumta në Perandorinë Otomane: ndihmës drejtor i çështjeve politike në vilajetin e Janinës, ndihmës i valiut të Danubit, vali i Varnës, Bejrutit, Gjiritit,Tripolit, sekretar privat i ministrit të Drejtësisë, Mid’hat Pasha (1873 – 1876), kryetar i Komisionit Europian të Danubit (si delegat Osman) e shumë poste të tjera. Ishte një nëpunës i zoti dhe mjaft i vlerësuar i Perandorisë Otomane. Në vitin 1900 Ismail Qemali arratiset nga Perandoria, sepse ai kishte dyshime se diçka e keqe do t’i ndodhte. Në fillim shkon në Athinë ku takohet me politikanët arbërorë dhe më pas kaloi në Napoli, Romë, Llozanë, Paris. Pasi u mor vesh me Faik Konicën, u vendos në Bruksel dhe mori drejtimin e gazetës së njohur, “Albania” dhe më vonë me ftesën e kolonisë shqiptare shkon në Kajro. Pastaj z. Sadik foli për kthimin e Ismail Qemalit në Stamboll më 1908, pas revolucionit xhonturk dhe angazhimin e tij për cështjen kombëtare si deputet i parlamentit turk, nga Berati, udhëtimet e tij nëpër Europë për të siguruar përkrahjen e vendeve europiane për pavarësinë e Shqipërisë, nënshkrimin e “Memorandumit të Gërces” ku kërkohej një vilajet shqiptar brënda Perandorisë Otomane dhe më në fund kthimin e tij në Shqipëri dhe shpalljen e pavarësisë së Shqipërisë në Vlorë më 28 nëntor të vitit 1912.

Ismail Qemali ishte nënshkruesi i parë i Deklaratës së Pavarësisë dhe u emërua kryetar i Këshillit të Ministrave të Qeverisë së Përkohshme të Shqipërisë. Gjithashtu, ai ushtroi edhe detyrën e ministrit të Punëve të Jashtme. Formoi një qeveri me burra atdhetaëë, që gëzonin autoritet në popull. Sipas mendimit tim, kjo qeveri edhe në ato kushte të vështira, mbetet si qeveria më kompetente dhe më kombëtare që shteti shqiptar ka patur ndonjëherë. Edhe në ato kushte të vështira u miratuan ligje, u bën përpjekje për ngritjen e administratës, zhvillimin e ekonomisë, arsimit, kulturës, etj. Vetë Ismail Qemali u angazhua që trojet shqiptare të mos coptoheshin, formoi një delegacion dhe vetë mori pjesë në Konferencën e Ambasadorëve në Londër. Të tjerat i ka thënë historia. Në këtë pozitë Ismail Qemali qëndroi gjer më 22 janar të vitit 1914 kur iu kërkua dorëheqja nga Komisioni Ndërkombëtar.Ai u largua nga Shqipëria dhe shkon ne Nicë ku e kishte familjen. Por, ai kurrë nuk u tërhoq nga skena politike shqiptare. Në maj të vitit 1914 kthehet në Shqipëri dhe në qershor takohet edhe me princ Vidin. Në vitet në vazhdim bën udhëtime të shumta në Itali, Francë, Spanjë – gjithmonë duke punuar për Shqipërinë, për ta mbrojtur e stabilizuar shtetin shqiptar. Në një nga këto udhëtime kur po qëndronte në Peruxhia të Italisë, duke mbajtur një konferencë për shtyp ai sëmuret dhe vdes më 24 janar të vitit 1924. Siç duket, nga helmimi.

Zoti Elshani e përfundoi fjalën e tij duke i bërë këtë vlerësim figurës së Ismail Qemalit: “Edhe Ismail Qemali si shumica e figurave të rendesishme nuk ka qenë i përjashtuar nga ndonjë rast kundërthënës (kontravers) në jetën e tij. Edhe pse u angazhua pak vonë në lëvizjen kombëtare, ndihmesa e tij është madhështore. U angazhua në njëren nga periudhat më kritike të historisë sonë, që u kurorëzua me formimin e shtetit shqiptar të pavarur. Ismail Qemali, intelektual e shtetar i rrallë, është një figurq e rëndësishme, nga më të rëndësishmet, e historisë sonë kombëtare. Kur dëgjojmë emrin Ismail Qemal, mendja menjëherë na shkon te Shpallja e Pavarësisë së Shqipërisë dhe themelimi i shtetit shqiptar. Në historinë tonë të lavdishme shumëshekullore ka mjaft episode, ngjarje të rëndësishme, por shpallja e shtetit të pavarur është kulmi i të gjitha përpjekjeve, të gjitha të arriturave. Për këtë akt madhor meritat nuk i takojnë vetëm Ismail Qemalit, por ai ishte më i merituari. Ai ishte një burrë që perveç karakteristikave fizike burrërore, ishte edhe njeri me pervojë, njeri i mencur, i urtë që kishte aftësinë, autoritetin për t’i bashkuar njerëzit, që nuk ishte aq lehtë në atë kohë dhe në çdo kohë tjetër. Ishte figura, portreti i tij me atë mjekrën e bardhë si në tregimet e moçme shqiptare, që rrezatonte ato vlera të larta njerëzore e kombëtare të popullit shqiptar, që ngjallte respektin te njerëzit. Portrei fizik e shpirtëror i Ismail Qemalit ishte portreti i një Shqipërie të madherishme, dinjitoze, serioze e të respektuar, “Zonjë e Rëndë”, siç e ka quajtur Shqipërinë një burrë tjetër i madh i kombit tonë, Vaso Pasha. Edhe sot, të gjithë shqiptarët, sidomos politikanët tanë duhet të mësojneënga jeta dhe vepra e pavdekshme e Ismail Qemalit. Viti 2019 duhet të shpallet “Viti i Ismail Qemalit” dhe të gjithë duhet të reflektojmë e të punojmë për të ndërtuar një Shqipëri, një shtet shqiptar ashtu siç e meriton populli ynë i shumëvuajtur”.

Në vazhdim zoti Llazar Vero paraqiti kumtesën kushtuar jetës dhe veprës së Isa Boletinit me mjë titull mjaft kuptimplot që mishëron karakterin, qëllimin e jetës së këtij burri të rrallë të kombit tonë: “Unë jam mirë kur asht mirë Shqipnia”. Pastaj z. Vero e analizoi më thellë këtë thënie mjaft domethënëse: “Kjo është një thënie lapidare e heroit tonë kombëtar, Isa Boletinit. Në të është njeriu i qytetëruar, luftëtari, atdhetari. Ai ishte edhe një strateg ushtarak i talentuar, largpamës që besonte ndershmërisht në marrëdhëniet paqësore të ndershme dhe të qëndrueshme midis popujve. Ai kishte besim në idealin e tij kombëtar dhe luftoi me mish dhe me shpirt që Kosova të mbetej e pandarë nga Shqipëria”. Për të pranishmit z. Vero bëri edhe një paraqitje të shkurtër për jetëshkrimin e Isa Boletinit që nga lindja e tij më 15 janar të vitit 1864 në një familje luftëtarësh atdhetarë, pjesëmarrjen e tij në Lidhjen e Prizrenit, betejat e për mbrojtjen e Lidhjes, siç ishin betejat e Slivovës dhe të Grykës së Carralevës. Më vonë do ta shohim si komandant (nëntor, 1908), duke luftuar me trimat e tij kundër 7000 ushtarëve osmanë. Më 1909 ishte përsëri në krye të forcave shqiptare në kryengritjet e Prishtinës e Prizrenit e shumë beteja të tjera. Më 1912 u caktua komandant i çetave kryengritëse shqiptare që luftonin për çlirimin dhe mbrojtjen e trojeve shqiptare e më vonë pavarësinë e Shqipërisë. Me trimat e tij arrin në Vlorë pak me vonesë nga Shpallja e Pavarësisë, por ata luftëtarë nën komandën e tij u bën garda e parë, ushtria e parë e Shqipërisë që deri diku e stabilizoi gjendjen në qytetin e Vlorës dhe në tërë Shqipërinë e Jugut. Një vëmendje të posacme z. Vero i kushtoi edhe rolit të Isa Boletinit në organizimin e Kuvendit tradicional te Verrat e Llukës më 17 prill 1910, ku krerët shqiptarë nga të gjitha trevat e Kosovës ishin mbledhur për t’i falur gjaqet në mes shqiptarëve dhe për të lidhur besën për të luftuar armikun e përbashkët e jo njëri – tjetrin. “Gjak borxh na ka vetëm anmiku ynë. Na jemi vllazën e duhet me u bashkue dhe me dekë për liri të vatanit. Ai që mbas sodit ngre pushkë ndër veti ka m’u kanë bash hasmi ynë” – ishin këto fjalët e Isa Boletinit në këtë kuvend që ka zënë një vend të rëndësishëm në kujtesën e shqiptarëve të Kosovës. Pikërisht në të njejtin vend, 80 vite më vonë, nën udhëheqjen e profesor Anton Çettës, akademik Mark Krasniqit, profesor Zekeria Canës e shumë veprimtarëve të tjerë të çështjes kombetare, shqiptarët u mblodhën përsëri për t’i falur gjaqet e për të lidhur besën për të luftuar armikun e përbashkët – regjimin barbar të Sllobodan Millosheviqit.

Isa Boletini ishte kudo që kërkohej për të luftuar për Shqipëri. Edhe kur në Shqipëri u vendos Princ Vidi më 1914, ai vihet në shërbim të kësaj qeverie së bashku me trimat e tij. Përpjekjet e tij për të mirën e Shqipërisë nuk u ndalen kurrë derisa më 23 janar të vitit 1916 u vra në pabesi në një pritë te ura e Ribnicës afër Podgoricës. Është e ngrirë në historinë tonë pjesëmarrja e tij në delegacionin shqiptar në Konferencën e Ambasadorëve në Londër. Një përshtypje të jashtëzakonshme u ka lënë të gjithëvë Isa Boletini me pamjen e tij burrërore, veshjen e bukur kombëtare, por edhe me qëndrimet e tij për të mbrojtur tokën shqiptare. “Unë hyra në një dhomë të madhe katrore ku gjeta Isa Boletinin, me trup shumë të gjatë, të zhdërvjelltë, një shqiptar të vërtetë, shqiponjë, me sy të lëvizshëm dhe me fytyrë të bukur dhe të ashpër” – është shprehur diplomati anglez, Aubrey Herbert. Nuk e kanë quajtur kot” Gjenerali me plis të bardhë”. Pastaj është edhe ajo ndodhia kur anglezët mendojnë se e kanë çarmatosur gjeneralin, por ai ua tregon revolen tjetër që e kishte mbajtur fshehur – gjeneralin tonë askush nuk ka mundur ta çarmatoste. Në fund z. Llazar foli edhe për varrimin e eshtrave të Isa Boletinit pas 99 vjetësh në oborrin e kullës së tij në Boletin, kështu duke përmbushur amanetin e tij, por: “Bashkimi i Kosovës me Shqipërinë mbetet pengu i tij dhe i yni dhe i çdo shqiptari të ndershëm” – e përfundoi fjalën e tij z. Llazar Vero.

Veprimtaria vazhdoi pastaj me paraqitjen e disa videove për Ismail Qemalin e Isa Boletinin: Pjesa e fundit e filmit “Nëntori i dytë – skena e shpalljes së pavarësisë dhe ardhja e Isa Boletinit me trimat e tij në Vlorë; një dokumentar për varrimin dhe rivarrimin e Ismail Qemalit dhe në fund kënga kushtuar Ismail Qemalit: “Cili je ti more burrë”, kënduar nga grupi i njohur i Kaninës. Sipas traditës së shoqatës sonë, në fund u shtrua kokteji: “Bukë e kripë e zemër”, me pije e ushqime të llojllojshme. Edhe gjatë koktejit vazhduan bisedat në mes bashkatdhetarëve për këta dy burra të mëdhenj të kombit tonë, duke shprehur respektin e adhurimin për jetën dhe veprën e tyre në shërbim të kombit e atdheut.

Të paharruar qofshin Ismail Qemali, Isa Boletini dhe të gjithë ata/ato që luftuan për lirinë e çdo pëllëmbe të tokës shqiptare!

Sadik Elshani është doktor i shkencave të kimisë dhe veprimtar i bashkësisë shqiptaro – amerikane

Filadelfia, 5 shkurt, 2019

Rruga e nisur nga Isa Boletini nuk ka mbaruar ende

January 23, 2019 by dgreca

Mitrovicë- Kryeparlamentari Veseli: Rruga e nisur nga Isa Boletini nuk ka mbaruar ende/

-Akademi Përkujtimore në 103 vjetorin e heroit kombëtar, krah i Ismail Qemalit për shpalljen e Pavarësisë së Shqipërisë/

-Presidenti Thaçi: Amaneti i Isa Boletinit na obligon edhe sot/

– Kryeministri Haradinaj: Isa Boletini e identifikoi veten me fatin e atdheut/

Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë Behlul Jashari/Per me Hume foto shihni ne Facebook(Dielli vatra)

MITROVICË, 23 Janar 2019/ Rruga e nisur nga Isa Boletini nuk ka mbaruar ende, tha sot kryetari i Kuvendit të Kosovës, Kadri Veseli në Mitrovicë, në Akademinë Përkujtimore me rastin e 103 vjetorit të rënies së heroit kombëtar.

“Ka kaluar më shumë se një shekull nga rënia e Isa Boletinit, por koha dhe vitet nuk kanë arritur ta zbehin kujtimin e tij, as peshën historike të veprimtarisë së tij, as porosinë e një jete të kaluar në luftë për liri kombëtare”, u shpreh ai në qytetin më të madh verior të Kosovës.

Kryeparlamentari Veseli tha se sa herë vjen janari kujtohen rëniet dhe vdekjet e njerëzve të mëdhenj të kombit tonë: Skënderbeut e Ismail Qemalit, por edhe luftëtarët e vonshëm të lëvizjes sonë kombëtare, që ranë po në janar: Vëllezërit Gërvalla, Kadri Zeka, Rexhep Mala, Nuhi Berisha, Zahir Pajaziti, Hakif Zejnullahu e Edmond Hoxha.“Sot jemi bërë bashkë për të kujtuar e nderuar një personalitet të madh të Kosovës, i cili po ashtu ra në janar, heroin e Mitrovicës, heroin e Kosovës, heroin e gjithë kombit shqiptar, Isa Boletinin. Sot porosia jetësore e Isa Boletinit na flet qartë dhe drejtë, më shumë se kurrë: nuk ka jetë të mirë për individin, pavarësisht gjendjes së kombit. Ne mund të jemi mirë, veç kur kombi dhe shteti i kanë punët mirë. Kjo është dashuria e vërtetë për atdheun”, theksoi Veseli.Kreu i Kuvendit të Kosovës tha se gjenerata e tanishme ka për mision që Kosova përgjithmonë të jetë e lirë, shtet i pavarur dhe sovran, anëtare në familjen e shteteve sovrane, në OKB, NATO dhe BE.“Ne si gjeneratë e dimë se nga kemi ardhur, çfarë trashëgojmë dhe ku duam në shkojmë. Ne i dimë detyrat me të cilat na ka ngarkuar historia dhe nuk e kemi ndërmend, për asnjë moment, të heqim dorë prej tyre. Dhe nuk ka vend ma adekuat se sa Mitrovica për ta dhënë këtë zotim. Nuk ka, sepse Mitrovica është qyteti emblemë i kombit. Mitrovica është testamenti i Isa Boletinit. Sot dhe përgjithmonë, andej dhe këndej Ibrit do të jetë një Mitrovicë dhe një Kosovë”, tha Veseli.Ai shtoi se Kosovën nuk e frikësojnë sfidat që i dalin përpara dhe as dialogu e ballafaqimi me Serbinë.“Ne hyjmë në dialog për ta fuqizuar Kosovën, shtetin dhe kombin tonë. Bashkë me partnerët dhe aleatët tanë të mëdhenj në krye me Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Dhe të jeni të sigurtë se kemi me ia dalë. Do të fitojmë”, theksoi kryeparlamentari kosovar Veseli.

Akademia u mbajt në Qendrën e Kulturës “Rexhep Mitrovica”, nën përkujdesjen e kryetarit të komunës së Mitrovicës së Jugut, Agim Bahtiri.Isa Boletini lindi në Boletin të Mitrovicës, në vitin 1864. U vra bashkë me shtatë nga njerëzit e tij në Mal të Zi, Podgoricë, mbi Urën e Moraçës, në 23 janar 1916.

Në vitin 1998, institucionet e Kosovës të lëvizjes për liri e pavarësi, të informuara se në vendin e varrezave në Podgoricës do të ngriheshin ndërtesa banimi, vendosën për një organzim që fshehurazi të sjellin në Mitrovicë eshtrat e Isa Boletinit dhe bashkëluftetarëve të tij për t’i ruajtur në fshehtësi, në rrethanat e rënda të okupimit e të luftës. Mëse 17 vite eshtrat qëndruan në thasë për shkakun e vetëm se familjarët e Isës donin që rivarrimi të bëhej me ceremoni ushtarake dhe u bë me manifestimet me moton “Prapë, na erdhi Baca Isë”, pjesë e të cilave ishte Garda Kombëtare Ceremoniale e Forcës së Sigurisë së Kosovës.

Heroi Kombëtar, Isa Boletini, në 10 Qershor 2005 në ditën e 137 vjetorit të Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, u kthye përgjithmonë të prehet në Boletin, vendin e lindjes në rajonin e Mitrovicës në Kosovë, prej nga para më shumë se 100 viteve me 400 bashkëluftëtarët e tij shkoi në Vlorë në krah të Ismail Qemalit për shpalljen e Pavarësisë së Shqipërisë.

Në Vlorë, bashkëluftëtarët e Isa Boletinit përbënin forcën e parë ushtarake të Qeverisë së parë shqiptare të kryesuar nga kryetari i saj Ismail Qemali, themeluesi i shtetit shqiptar, firmëtari i parë të Deklaratës së Pavarësisë Shqiptare.

PRESIDENTI THAÇI: AMANETI I ISA BOLETINIT NA OBLIGON EDHE SOT

Amaneti i Isa Boletinit dhe patriotëve të tjerë, që dhanë jetën për bashkimin e shqiptarëve, na obligon edhe sot, deklaroi Presidenti i Republikës së Kosovës, Hashim Thaçi.“U bënë 103 vjet nga vrasja e Isa Boletinit, njërit prej udhëheqësve kryesorë të kryengritjeve shqiptare. Bashkimi kombëtar dhe fuqizimi i kombit tonë ishte porosia që na e la Isa Boletini. Përpjekjet e tij një shekull më parë për çlirimin e trojeve etnike përbëjnë ende frymëzim për shumë breza të rinj dhe amaneti i Isa Boletinit dhe patriotëve të tjerë, që dhanë jetën për bashkimin e shqiptarëve, na obligon edhe sot që të punojmë pareshtur për përmbushjen e aspiratave tona”, ka shkruar Presidenti Thaçi.

KRYEMINISTRI HARADINAJ: ISA BOLETINI E IDENTIFIKOI VETEN ME FATIN E ATDHEUT

Kryeministri i Republikës së Kosovës, Ramush Haradinaj shkruan sot: Isa Boletini e identifikoi veten me fatin e atdheut. “Unë jam mirë, kur është mirë Shqipëria” edhe sot duhet të na udhëheqë në kërkimin për të drejtën tonë. Nëse në historinë tonë kombëtare kërkojmë vlerat më të larta atdhetare, ato i gjejmë në figurën e Isa Boletinit. Me vet veprimtarinë e tij jetësore na la një porosi, se atdheu nuk tjetërsohet dhe nuk vihet në pazar. Roje dhe dëshmi është vet prehja e tij në Boletin. Figura e Isës edhe tani le të jetë shembull për të gjithë se interesi kombëtar e shtetëror vendoset para çdo interesi tjetër. Lavdi e përjetshme!

ISA BOLETINI ME 15 MIJË LUFTËTARË….

June 25, 2018 by dgreca

Nga Aurenc Bebja-France/

ZËVENDËS – KONSULLI FRANCEZ NË MANASTIR – MINISTRIT TË PUNËVE TË JASHTME TË FRANCËS (1913) : “ISA BOLETINI, ME 15 MIJË LUFTËTARË, KA HYRË NË DIBËR. GARNIZONI SERB KA PËSUAR HUMBJE TË RËNDA.”/

Në në faqen n° 236 të dokumentit me titull “Documents diplomatiques français, 1871-1914. Série 3,Tome 8 / Ministère des affaires étrangères. Commission de publication des documents relatifs aux origines de la guerre de 1914.”, gjejmë një telegram të zëvendës – konsullit francez në Manastir, drejtuar asokohe ministrit të punëve të jashtme të Republikës franceze, në lidhje me hyrjen e Isa Boletinit dhe 15 mijë luftëtarëve shqiptarë në Dibër për të sulmuar garnizonet serbe.

Çfarë përmban me konkretisht ky telegram ? Në vijim, do të gjeni tekstin e plotë, të sjellë në shqip nga Aurenc Bebja – Blogu “Dars (Klos), Mat – Albania” :

De Berne – Lagarde, Zëvendës-Konsull i Francës në Manastir, për Z. Pichon, Ministrin e Punëve të Jashtme.

Manastir, 25 Shtator 1913, ora 11

(Marrë : 26 shtator, ora 14)

“Forcat e mirëorganizuara shqiptare, prej 15,000 burrash, nën udhëheqjen e dukshme të Isa Boletinit, kanë hyrë në Dibër. Garnizoni serb, pasi pësoi humbje të rënda, i duhej të braktiste të gjithë Dibrën e poshtme dhe të tërhiqej në Strugë duke lënë dy topa artilerie në duart e shqiptarëve. Në të njëjtën kohë, banda të shumta bullgare, sigurisht me nxitjen e qeverisë së vendit të tyre, kanë hyrë në aksion.Disa prejt tyre bashkëpunojnë me shqiptarët, ndërsa të tjerat kanë angazhuar një guerilje të vërtetë në zonat që ndodhen në veri dhe në perëndim të Manastirit.Shqiptarët, të cilët kanë me vete një numër të caktuar topash, dhe me sa duket, drejtohen nga oficerë austriakë, kanë arritur pranë Strugës.

Situata konsiderohet kritike, pasi serbët nuk kanë trupa të mjaftueshme.Presim këtu ardhjen e katër regjimenteve që padyshim do të vijnë nëpërmjet hekurudhës.Ka qenë e pamundur për mua t’u dërgoja një telegram deri tani si pasojë e ndërprerjes telegrafike. Komunikatë e legatës.”

Isa Boletinit dhe një dokument i panjohur për kryengritjen e vitit 1911

October 10, 2017 by dgreca

1-Gezim-Llojdia-240x300

Nga Gëzim Llojdia*/

1 Isa Boletini 1.Nje dokumen i panjohur i Isa Boletinit për kryengritjen e vitit 1911.

Gazeta e shqiptarëve të Amerikës” Dielli” sjell një lajm rreth përpjekjeve të Isa Boletinit për të takuar refugjatët në Mal të Zi.Lajmi i periodikes shqiptare është marrë nga (Levavt Herald, 25 Shkurt).

Gazeta turke Silah e Selenikut shkruan pikërishtë kjo gazetë,botoi në numrin e saj të funtme fjalimin që pati nga redaktorët e saj në Mal të Zi më të zgjuarin Isa Boletini , provokatorin e lëvizjes kryengritse se funtme ne Shqipëri të Veriut. Kapidani i shkelqyer i shqiptarëv patë deklaruar që priten ngjarje me rëndësi pranverën që vjen. Një luftë do të ndodh doemos në mes të Turqise nga njëra anë , Bulgarisë dhe të Greqisë nga tjatra. Shqipëria dhe Mali’ i Zi do të marrin piesë.Gjithë ai redaktor pasi pyeti mirë mi numrin e refugatave ottoman në Mal të Zi, lajmëron, që ka sot në Mal të Zi refugiateë Ottomanë nga këta 2562 shqiptarë,1024 serbë, dhe 215 kacakë urie.Guverna e Malit të Zi me gjithë varfërinë e saj,do ti përmbajë të gjithë harxhet e saj. Krereve u ep 5 franga në ditë dhe të tjerëve 2 frënga.S.DNëqoftëse korrispodenca e Silah është e vërtetë dhe jo e fabrikuar në favorë të saj, gjë që ngjan shumë herë me të metat e vogla, ahere s’eshte cudi që korispondenti i Times-H të jetë lajthitur për lajmin që epte se Isa Boletini u fal dhe u kthye ne Shqiperi. Lajma e Silah u botua me 24 te Shkurtit dhe dy dië më vonë u botua ajo e Times-H. Po të ish që të ato ditë Isa Bolotini që të kthehej në Shqipëri si i falur, do t’i kish thënë gjë koris pondentit të Silah-iH.Pastaj vumë re se Vant herald-in e Stambollit gjer Shkurt dhe s’ bën asfare fjalë për kthimin e Isa Boletinit. Emëri i generalit kryengritës Shqiptar është aqë i degjuar sa këtij s ‘’munt të shkonte i pavënë re, ose Isa Boletini ndodhet në Mal të Zi dhe mediton mi politikën e Ballkanit, ose kthehet fshehurazi në Shqipëri që të lozë dhe qëllimin e tij në trubullimet të cilat janë paralajmëruar.

2.Kontributi i Isa Boletinit në Kryengritjen e Përgjithshme shqiptare te vitit 1912 ,Rreth këtij fakti citojmë Gani D. Ratkoceri:botimi:” 100 vjet pavarësi”:Udhëheqësi kryesor i kryengritjes ne fjale, atdhetari i madh Hasan Prishtina, ne radhe te pare u takua me heroin Isa Boletini. Ai u konsultua me të, se a do mund te organizonin një kryengritje të përgjithshme në vilajetin e Kosovës ? Isai, jo vetëm iu përgjigj pozitivisht se do të merrte pjesë në kryengritje, por do te kontribuonte për organizimin e saj dhe ashtu veproi. Brenda një kohe të shkurtër Isa Boletini e përgatiti organizimin e kryengritjes në Kosovën veriore dhe në rrethin e Pejës që ka qenë baza e tij. Në krye të një delegacioni të madh ai mori pjesë në Kuvendin e Junikut në maj të atij viti, ku përfaqësoheshin 250 delegate nga Kosova dhe një pjesë e vilajetit te Shkodres të udhëhequr nga Hasan Prishtina.
Unanimisht u vendos t’i shpallej lufte perandorisë osmane për të fituar të drejtat kombëtare. Aty u hartuan edhe kërkesat qe do t’i paraqiteshin qeverise osmane:
1. Të përcaktohen kufijtë e Shqipërisë

2. Në Shqipëri te ngrihet flamuri shqiptar

3.Të emërohet një guvernator i përgjithshëm por që të jetë shqiptar
4.Nënpunësit e huaj te hiqen e të zëvendësohen me shqiptare.
5.Gjuha shqipe të jetë gjuhe zyrtare.

Këto kërkesa menjëherë u botuan ne shtypin shqiptar dhe të huaj.
Heroi Isa Boletini, sa mbaroi Kuvendi u nis menjëherë për Mitrovice dhe lëshoi kushtrimin e kryengritjes. Me mijëra luftëtare rrëmbyen armët. Ai si rrufe e çliroi Novi Pazarin ( Tregun e Ri ), e çarmatosi garnizonin osman, i armatosi kryengritësit dhe menjëherë u nis për Mitrovice të cilën e rrethoi. Komandanti i garnizonit osman, ndonëse ishte forcuar shume, sa mori vesh se garnizoni i Tregut te” Ri ishte dorëzuar dhe vete ai ishte i rrethuar, ngriti flamurin e bardhe.
Isa Boletini, pasi çliroi Llapin e Gollakun, ne krye te 15 mije kryengritësve iu afrua Prishtinës. Ajo u rrethua nga te gjitha anet prej forcave te Rrafshit te Dukagjinit qe kryesoheshin nga Hasan Prishtina e Bajram Curri, dhe nga juglindja nga forcat e Idriz Seferit.Në këto kushte, komandanti i përgjithshëm Fadil Pasha u detyrua pa lufte ta shpalli kapitullimin. Kështu me 12 korrik u çlirua Prishtina. Populli i priti me një gëzim të papershkruar kryengritësit. Qeveria e Turqve te rinj ra dhe qeveria e re telegrafoi se ishte gati te hynte ne bisedime me shqiptaret lidhur me kërkesat e tyre. Patrioti Hasan Prishtina dërgoi telegram menjëherë në Shqipërinë e veriut, te Mesmen e te jugut qe te nisnin delegatet e tyre ne « Kosove » për te biseduar me delegacionin qeveritar osman qe te ishin te pranishme te gjitha krahinat me kërkesa të përbashkëta. Delegacioni osman nuk i mori parasysh kërkesat e shqiptareve. Kryengritësit marshuan drejt Shkupit dhe e çliruan atë me 14 gusht. Çlirimi i Shkupit bëri që Evropës se shurdhët t’i hapen veshët. Ajo dërgoi urgjent gazetare dhe konsuj t’i aktivizonte ne lidhje me kërkesat e shqiptareve. Shtetet ballkanike, Serbia, Bullgaria, Greqia e Mali i Zi u tronditen ne themel se mos Turqia do te ua njihte shqiptareve autonominë. Ata shpejtuan përgatitjet për të filluar luftën gjoja kundër Turqisë së sfilitur nga kryengritja e shqiptareve e që kishte mbetur vetme si hije ne Rumeli. Qëllimi ishte siç pohon kryeministri i Serbise, Nikolla Pashiq ishte:« Kërkesa e shqiptareve për autonomi e bënte të pashmangshëm luftën me Turqinë », pra copëtimin e Shqipnise. Këtë na e dokumenton me se miri Miss Durham : « Shqiptaret e Kosovës ngritën përsëri krye. Këtë here hynë ne Shkup dhe sipas dëshmitarëve te konsujve te huaj u sollën ne mënyrë shembullore. Kur panë turqit se shqiptaret do të marshonin drejt Manastirit, kërkuan armëpushim dhe pranuan t’i njohin si province autonome vilajetet e Janinës, Kosovës, Shkodres dhe një pjese te vilajetit te Manastirit “Nga triumfi i shqiptareve, shtetet e tjera ballkanike e ndiejnë veten të elektrizuar, sepse secili prej tyre ne mendjen e tije kishte prerë me thike vete një ngastër te Shqipërisë. Të gjitha këto shtete qene bashkuar në një pikë. Shqipëria duhet të copëtohet”.

Pra ai ishte synimi i shteteve ballkanike fqinje. Këtë synim kanë edhe sot. Ata përfituan atëherë se ishim të përçare ne mes veti. Po kështu me sa duket jemi edhe sot. Njeri i bie gozhdës e tjetri patkoit. Qeveria osmane u detyrua të njohe kërkesat e udhëheqjes se kryengritjes te cilat e çonin Shqipërinë drejt autonomisë politike në katër vilajetet shqiptare. Këta udhëheqës, para se të largoheshin nga Shkupi i bënë një ultimatum qeverise osmane: « Neve do te ikim nga Shkupi, duke i zënë bese fjalës se qeverise. Do te presim deri më 5 shtator. Po të mos mbani premtimet atëherë neve, sado që nuk lamë as ndonjë të besuar nga ana jone do te urdhërojmë përsëri. Nuk do te kërkojmë autonomi por do te ndahemi nga sundimi i perandorisë osmane”.Këtë ultimatum e nënshkruan: Isa Boletini, Idriz Seferi, Bajram Curri, Islam Spahia, Musa e Jahja Prizreni. Kërkesat e miratuara filluan menjëherë të zbatohen në të katër vilajetet. U organizuan mitingje ku flisnin patriotet për rendësin e kërkesave që do të çonin vendin drejt pavarësisë.”Oratoret – shkruante ne kujtimet e tij”- K. Grameno, -mbajtën fjalime, me anën e te cilëve shpjegonin përmbajtjen e 14 pikave dhe thonin, se këto të drejta do t’i japin popullit shqiptar te gjitha mundësitë për të shkuar drejt progresit dhe ne ngritjen e një shteti shqiptar”.Veprimtaria atdhetare e “Heroit te Popullit” Isa Boletini dhe luftërat e tij te pandërprera gjate 35-vjetëve për liri e pavarësi te kombit tone kundër pushtueseve osmane, sidomos roli i tij si udhëheqës dhe organizator ne dy kryengritjet e mëdha 1910-1912, taktikat dhe strategjitë e jashtëzakonshme që diti t’i zbatojë e që do t’ia kishin zili edhe gjeneralët me akademi ushtarake më të zot të Evropës, bënë që shtypi evropian dhe amerikan ta krahasojnë me figurat me të shquara të popujve, të tyre. Një gazetar i kohës shkruante për heroin: “Titan do ta quaja, gjeneralin e madh te Kosovës”. Gazetat angleze e krahasojnë “Isa Boletinin me Robin Hudin, ato gjermane me Geo Berlingenin, zviceranet me Vilhelm Telin, ato italiane e quajtën Garibaldi i Ballkanit, Fan Noli e krahason me Xhorxh Ëashingtonin etj .Pikërisht në atë kohë shqiptaret kishin filluar kudo t’i zbatonin kërkesat ne fjale dhe te organizoheshin me mirë për një kryengritje të përgjithshme në të katër vilajetet për të fituar pavarësinë. Shtetet shoviniste ballkanike sulmuan në të gjitha anët si bisha te plagosura të katër vilajetet shqiptare për t’i copëtuar ne mes tyre. Heroi Isa Boletini se bashku me forcat e tij ishte nga te paret qe zuri gryken e Mitrovicës për të mbrojtur atdheun nga armatat serbe të cilat e sulmuan Kosovën në të gjitha drejtimet, te armatosura me armët me moderne të kohës. Pas një qëndrese heroike u detyrua te tërhiqet dhe të nisej në krye të 300 kalorësve drejt Durrësit. Atdhetari i shquar Ismail Qemali kishte dërguar telegrame ne Kosove që të niseshin delegate për të marrur pjesë në një kuvend qe do të mbahej në Durrës ose në Vlorë e do të vendoste për fatin e kombit.”Heroi i Popullit” Isa Boletini arriti në Vlorën heroike në çastin më kritik, për të mbrojtur shpalljen e pavarësisë dhe ngritjen e flamurit kombëtar. Shkuarja e tij në Vlore u prit jashtëzakonisht mirë nga populli dhe delegate që kishin nënshkruar aktin e shpalljes se pavarësisë. Ajo duhej të mbrohej me çdo kusht nga ushtria osmane e cila ndodhej ne rrethin e Beratit. Tridhjete mije ushtare, në krye me Xhavit Pashën do ta kalonte ushtrinë në Skele të Vlorës për ta ngarkuar ne vapore. Ushtria pushtuese serbe ndodhej në Lushnjë dhe po e ndiqte ushtrinë osmane këmba- këmbës. Nëse do të kalonte ushtria osmane neper Vlore dhe prapa saj ushtria pushtuese serbe, do ta ulte flamurin kombëtar ashtu siç beri ne Tirane. Patriotet e ngritën flamurin ne 26 nëntor, kurse ushtria serbe e uli Heroi Isa Boletini, në këto rrethana tepër të vështira për kombin lëshoi kushtrimin ne Vlore e në Labëri. Iu përgjigjen me qindra vullnetare të armatosur dhe vetë neë krye të kosovareve zunë bregun e Vjosës. I dërguan fjale Xhavit Pashës për se gjalli, se ai nuk mund te kalonte neper Vlore. Xhavit Pasha u detyrua ta ndërrojë drejtimin për në Seman ku e prisnin anijet. Ushtria serbe nuk kishte aq forca sa ta sulmonte ushtrinë osmane. Po priste te largohej ajo nga Shqipëria e pastaj te marshonte drejt Vlorës. Qeveria e perandorisë austro-hungareze i kishte dhënë fjalën atdhetarit te madh e politikanit të mirënjohur ne gjithë Evropën, Ismail Qemalit se do ta njihte shpalljen e pavarësisë se Shqipërisë. Ajo i dërgoi telegram urimi Kuvendit te Vlorës dhe qeverise se sapo formuar se e njohu Pavarësinë. Ne anën tjetër qeverise serbe iu dha ultimatum të ndalte menjëherë pushtimin e armatës serbe ma tej. Kosovaret e armatosur, ne krye me heroin Isa Boletini u bënë garda e parë kombëtare për të mbrojtur qeverinë shqiptare të Vlorës. Pasi u qetësua gjendja ne Vlore, Ismail Qemali, në krye të një delegacioni ku bënte pjese edhe Isa Boletini si përfaqësues i vilajetit te Kosovës u nisen ne kryeqytetet e Evropës që të kërkonin njohjen e shtetit me te katër vilajetet shqiptare. Ndalesën e fundit do ta bënin ne Londër. Aty do te behej Konferenca e Ambasadoreve Evropiane me kryetar ministrin e Jashtëm anglez, Eduard Grejn qe do t’i caktonin kufijtë e shtetit shqiptar. Delegacionin e priti vete ministri anglez i cili me humor tha: “Isa beg, ty nuk te mundi me te çarmatose një perandori osmane, ndërsa këtu tek ne te çarmatosi një portier”?Heroi iu përgjigj me krenari: “Jo besa, mua s’ka mund me më çarmatos as Turkia, as Anglia”, dhe e nxori revolen tjetër nga xhamadani i tij i famshëm qe ruhet edhe sot ne Muzeun Kombetar. Në Londër kishin filluar pazarllëqet për caktimin e kufijve tanë. Ambasadoret e Antantes qe ishin pothuaj, të’ Rusisë, Francës e Anglisë kërkonin një shtet te vogël shqiptar e ne anën tjetër austro-Hungaria dhe Gjermania kërkonin një shtet me një territor me te madh shqiptar. Kryetari i Konferencës Grej, hapi hartën e Ballkanit dhe e pa se ku binte Mitrovica: “Isa beg, – i tha! Po te ishte ma afër Mitrovica, për nderin tuaj, unë do ta bashkoja me shtetin shqiptar, veçse qenka larg”. Heroi iu përgjigj: “Unë s’kam ardhur këtu për Mitrovicën time, por kam ardhur për te gjitha tokat shqiptare që të jenë në një shtet”.Delegacioni shqiptar u kthye nga Londra shume i dëshpëruar. E kishte kuptuar se konferenca e Ambasadoreve do te linte shume toka shqiptare jashtë kufijve të shtetit shqiptar. Prandaj Isa Boletini, si Anteu edhe njëherë përpiqet te organizoje një kryengritje ne Kosove se bashku me Bajram Currin ne fillim te vitit 1913, pothuaj ne një kohe me kryengritjen e Dibraneve. Kjo u be vetme për t’i dhënë të kuptoje Evropës, se shqiptaret nuk do te pranonin kurrë’ copëtimin e tokave të tyre. Kryengritja përfshiu rrethin e Gjakovës, Rahovecit dhe iu afrua Prizrenit. Në atë kohë Serbia kishte grumbulluar forca të mëdha ushtarake. Shumica e kryengritësve shqiptare ishin te paarmatosur. Megjithë qëndresën e tyre heroike, ne krye me Isa Boletinin, ata u detyruan të tërhiqen. Siç dihet Konferenca e Ambasadoreve në Londër 1912-1913 la jashtë shtetit shqiptar dy të tretat e popullsisë shqiptare dhe te territorit duke i shpërblyer pushtuesit tanë grabitqare, Serbinë, Greqinë e Malin e Zi. Nga kjo padrejtësi qe nuk ka ndodhur me asnjë popull në botë, vuajnë edhe sot shqiptaret te ndare në pesë shtete megjithë luftërat e pandërprera që ata bene për t’u bashkuar. Atdhetari i madh Isa Boletini ndonëse shume i dëshpëruar qe Kosova me vise te tjera mbeten jashtë kufirit të shtetit të vogël shqiptar, përsëri gjen force për te kontribuar për konsolidimin e tij. Isa Boletinin si shqiponje e gjen kudo për te vendosur rregull e qetësi, me shprese se duke e forcuar atë, do te jete një baze e mire ne te ardhmen për te ndihmuar Kosovën e Camerine për t’u bashkuar me Shqipërinë. E gjejmë në Tropojë e Lume kundër hordhive serbe. E gjejmë ne Vlore e në Durrës kundra esatisteve. E gjejmë në Shkodër për ta mbrojtur nga pushtuesit malazez. Megjithëse ishte sëmurë nga ethet e malaria, ai mbeti i papërkulur, gjithmonë një vigan e kurrë nuk mundi askush ta çarmatose. Isa Boletini nuk luftoi për interesa vetjake ndonëse iu premtuan cifliqe e grada gjenerali nga sulltan e xhonturqit nga Serbia e Mali i Zi. Ai i përbuzi ato me neveri. Boletini luftoi 35 vjet për liri e pavarësi kombëtare me arme ne dore, duke zgjuar Evropën e përgjumur e te shurdhet lidhur me ceshtjen shqiptare, duke e detyruar atë ta pranoje se në Ballkan paska një popull shqiptar qe luftoka për te drejta kombëtare e nuk qenka një shtojce e perandorisë Osmane. Ajo qe disa here i ka mposhtur heronjtë tanë, ka qene tradhtia. Kështu ndodhi edhe me heroin Isa Boletini. Me 23-janar 1916, ai u sulmua pabesisht ne mes te Podgoricës nga një grup i madh malazezesh te armatosur. Edhe pse i plagosur rende,« luani» shqiptar nuk ndërroi jete pa e marre hakun e vet duke lënë të vdekur disa prej armiqve shekullore. Ai ra heroikisht për te mos vdekur kurrë duke u kujtuar brez pas brezi. Heroi Isa Boletini ishte shëmbëlltyre e virtyteve me te mira te kombit tone. Veprimtaria e tij mbetet gjithmonë aktuale për brezat dhe shprehja e tij e arte :« Unë jam mire kur është mire Shqipëria »…

*Msc.Anëtar i Akademisë Evropiane të A

ISA BOLETINI:UNE S’KUPTOJ HALDUPISHTE

March 16, 2017 by dgreca

ISA BOLETINI – SULLTANIT ABDUL HAMID (1903) : « UN S’KUPTOJ HALDUPISHTE ! » DHE NJË MESAZH PËR RUSËT/

Nga Aurenc Bebja*, Francë – Mars 2017/

Shkrimi në vijim, i 15 prillit 1903, botuar në gjuhën frënge nga gazeta armene, « Pro Armenia », ilustron bisedën mes patriotit shqiptar, Isa Boletini, dhe, sulltanit turk, Abdul Hamid.

Ky shkëmbim është marrë asokohe në gazetën shqiptare, « L’Albanie », me vendodhje në Gjenevë (Zvicërr). Kjo e fundit e ka siguruar atë nëpërmjet korrespondentit të saj në Turqi.

Biseda vë në dukje atdhedashurinë e Isa Boletinit, si dhe vizionin e tij ndaj influencës ruse në Ballkan. Edhe sot e kësaj dite, fjalët e patriotit shqiptar për rusët janë mëse aktuale.

Ja biseda në vijim :

Abdul Hamid : Mirësevini Isa Beu.

Isa Beu : Unë s’kuptoj haldupishte ! (Unë s’kuptoj turqisht).

Abdul Hamid (i drejtohet eunukut të tij) : Sill Tahir pashën (ky është një shqiptar shumë injorant, besnik i tiranit, drejtues i garnizonit shqiptar në pallat).

Tahir pasha hyn.

Abdul Hamid : Tahir pasha, uroni Isa beut mirëseardhjen nga ana ime.

Tahir pasha : Isa beu, Lart Madhnia e Tij thotë mirëserdhe.

Abdul Hamid : Tahir pasha pyesni Isa beun përse ai është kundra kaurëve (shprehje me të cilin turqit quanin me përbuzje ata që nuk ishin të fesë myslimane, pra një fyerje e Sulltanit ndaj të krishterëve).

Isa Beu : Tahir pasha, i thoni Madhërisë së Tij se nuk e kuptoj fare këtë fjalë « kaur » ; unë kuptoj fjalët mysliman dhe katolik.

Abdul Hamid : Kaur do të thotë armik i fesë sonë ; të gjithë të krishterët janë armiqtë tanë.

Isa Beu : Ne, ne jemi shqiptarët, ne kemi një atdhe ku populli shqiptar përbëhet nga tri fe. Pra, si mundet që shqiptarët katolikë të jenë armiqtë tanë ? Gjatë luftës dhe pas luftës ruso – turke, shqiptarët, pa dallim feje, morën armët kundra armiqve. Ne kemi luftuar së bashku me njëri – tjetrin kundër të gjithëve.

Abdul Hamid : Le ta mbyllim këtë diskutim të pavlerë. Përse Isa bej nuk e dëshiron konsullin rus të vendoset në Mitrovicë ?

Isa Beu : Çështja e konsullit rus është një çështje tërësisht politike. Ne, shqiptarët, nuk duam të kemi në zemër të atdheut shqiptar një fole sllave, aty ku nuk ekziston qoftë edhe një rus. Vendosja e konsullatës ruse në Shqipërinë veriore, si në rastin e Mitrovicës do të shkaktojë me kalimin e kohës trazira të mëdha mes shqiptarëve të krishterë dhe myslimanë. Rusia dëshiron të shkaktojë gjithmonë trazira në Ballkan, dhe jo të kontribuojë për paqen. Në qoftë se Madhëria e Tij dëshiron të na trembë me kozakët e rusisë, të cilët thuhet së do të vijnë me konsullin në Mitrovicë, shqiptarët do t’i shporrin me qëllim për të mbrojtur të drejtat e tyre kombëtare.

Abdul Hamid : Kjo nuk është e vërtetë. Ju lutem, Isa bej, të paktën, lëreni konsullin të vijë i vetëm, që të mos kemi probleme me moskovitët (term ofendues në turqisht ndaj rusëve).

Isa Beu : Ne e pranojmë konsullin me qëllim për të përmbushur dëshirën e sovranit tonë (komunikim diplomatik) ; por ne nuk duam të shohim tek ne kozakët ; rojet e konsullatës do të jenë bashkatdhetarët tanë.

Abdul Hamid : Shumë mirë, shumë mirë, shumë mirë ! Ne do t’i shkruajmë menjëherë ambasadorit rus. Unë jam shumë i kënaqur prej jush. A dëshironi që të ju bëj pasha në pallatin tim, pranë meje ? Do të keni të holla, shërbëtorë, etj.

Isa Beu : Jo Madhëri. Unë preferoj të qëndroj pranë fëmijëve, prindërve dhe bashkombasve të mi, duke punuar me ndërshmëri në vendin tim për të siguruar jetesën e familjes sime. Ju falenderoj për bujarinë ndaj shërbëtorit tuaj (Dihet shkëmbim diplomatik).

Abdul Hamid : Ju lutem edhe një herë, Isa Beu, mos krijoni trazira dhe demostrata kundër rusëve. Udhë e mbarë, Isa Beu. Përshëndetni nga ana ime të gjithë shqiptarët e mi që i dua shumë ?!!!

Isa Beu, pas një nderimi mjaft urryes, largohet nga pallati.