Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Përsiatje rreth librit”Dervish Iliazi” i Gjergj Qafoikut

by

Nga Përparim Hysi/
Jam ndodhur para një paradoksi: e mora pak me “rezerva” librin e GJergj Qafokut kushtuar klerikut bektashi, Dervish Iliazi, se vet jam ateist. Nuk kam idhujtari për ndonjë fe dhe as për ndonjë sekt a nëndegë të feve të ndryshme. Në nuk besoj unë, kjo gjë nuk i prish punë askujt. Se siç thotë, filozofi i madh gjerman,Fridrih Niçe: “Një gjë që nuk më vret, nuk më dëmton dhe më bën më të fortë”. Atëherë, përse iu vura punës, pak të lodhshme për statu quon time të shëndetit ( jam duke u kuruar nga sytë dhe nuk duhet të rri shumë para kompjuterit), por ndodh pak a shumë si atë që tregojnë në raportin me hajdutin:
– Baba, kam kapur një hajdut, ta mbaj apo ta lëshoj?
– Mbaje!
Mbaje-mbaje, po një fjalëgoje,se nuk të lë as Gjergji Qafoku, por ca më keq “Dervish Ilaizi”. Ky të merr e të futë në “dollomanë” e vetë dhe të bën as më pak dhe as më shumë: por bektashi. Të jetë vetëm kaq shtysa për ta shkruar këtë ese? Për fat të mirë, nuk është vetëm kaq. Ka kohë që Vërzhezha, një nga fshatrat më të mëdha të Skraparit, vjen e më vërtitet para syve si një inspirim për të shkruar për të. Nisem ta bëj… dhe tak: nuk bitisem. Pse më vërtitet Vërzhezha? Se Vërzhezha është vendlindja e babait tim të ndjerë, që, megjithëse kish pesëdhjetë vjet i larguar nga Vërzhezha, ai vdiq me Vërzhezhën në gojë. Vitin e fundit, për nja tri muaj, imatë vuajti nga skleroza, por thoshte:- Qeshë në Vërzhezhë një copë herë ( e kishim nxjerë për ajrosje aty, para shtëpisë sonë në Mbrostar-Ura të Fierit 100 e ca km larg nga Vërzhezha) dhe gjithë kjo”vrasje e kujtesës së babait” qe ku e ku më e vogël se dashuria për Vërzhezhën. Ky qe si një amanet i tij, apo si një testament dashurie për vendlindjen. Po unë dhe nënën e kam nga Skrapari dhe, pse gjaku nuk bëhet ujë, kam shkruar me dashuri edhe për Vërzhezhën e timeti, po edhe për Nishicën e simeëme! Në vjershën time, përmjet vargjesh, kam thënë: “Vërzhezhën e dua/ se dua babanë/ Nishicën e dua se dua timeëmë/… dhe, me sa mbaj mend (epo kush i mban mend tani ç’shkrova), them:
– Sado që ka lindur në Myzeqe
Skraparin e dua, se është vend i prindërve të mi
………………………………………
Sado që jam myzeqar
Kujdes! Unë jam nip në Skrapar…
Dhe në ndodhtë gjëkundi
Që Skraparin ma shatë
Vij ju mbys se kthehem në xhelat!

* * *
Por është dhe një shtysë tjetër që më lidh me Vërzhezhën. Para ca muajësh, miku im, Duro Mustafai aliaz Duro Mustafa Vranishti, më dha revistën “Hora”. Duro Mustafai është penë e vjetër dhe, sado që i ka kaluar tetëdhjetë vjetët, vazhdon të shkruajë në prozë e poezi dhe, në duhet të marrë Cezari, çfarë i takon Cezarit, unë them që emri i Duro Mustafait duhet shënuar në librin “Gines”: është i vetmi në gjithë Shqipërinë që nxjerr revistën e illustruar me titull “Hora”,se “Hora” është emri i vjetër i Vranishtit dhe kjo degë e”Horës” siç dihet është dhe në Kalabri. Ma kishte dhuruar një numër të saj dhe mbi kopertinë kish vënë emrin tim. Me revistën në dorë, unë shkova në një promovim libri. Kur hyra në sallë (pak nga pak ajo po mbushej plot),para meje qe ulur një burrë pak i thinnjur. Unë e njoha, por ai,sa më pa revistën, m’u drejtua:
-Ç’e ke atë revistë?
– Është revista “Hora” që e nxjerr Duro Mustafai,- u shpejgova unë.
– Duron e kam mik,- foli thinjoshi.
– Meqë e ke mik, merre! Ta kam falur.
Sado që hezitoi me politesë, Thinjoshi zgjati duarët. Pa emrin tim dhe më pyeti:
-Nga jini?
-Jam nga Fieri.
-Po ky mbiemër yti sikur…
-Me origjinë jam nga një fshat i Skraparit.
-Nga ç’fshat?
– Nga Vërzhezha,- u përgjigja ezber
– Pse fshat është Vërzhezha? Mos ta dëgjoj më atë fjalë!
Njeriu që m’i tha këto fjalë, është Profesor-doktori i nderuar, kardiologu, Pandeli Çina.
Dhe, pak a shumë, i thashë të tëra. Pyetja e Profesor Çinës më rrinte mbi kokë si ajo shpata mitologjike e Demokleut. E, megjithatë, kur thoshte e ndjera imë ëmë: nuk ka ardhur koha…”.
Dhe erdhi koha. Si një bekim, më merr në telefon Gjergj Qafoku dhe më kërkon një takim. “Audiencën” e bëmë tek kafe “Ulqini” dhe ai ma dhuroi librin për klerikun bektashi “Dervish Iliazi”. Tani nuk mbante më ujë pilafi. Unë,sado lindur e rritur në Myzeqe, Skraparin e kam patur pazgjidhmërisht në shtëpi. Pra, tek “këmbej tepsitë” me skraparlinjtë, ende nuk e kam humbur atë theksin e Skraparit.

* * *
Sikur e lakova shumë Vërzhezhën. Jo, sikur, por zëre se po shkruaj dhe për të:se Dervish Iliazi, kleriku bektashi, ka qenë nga Vërzhezha. Ka qenë dhe, në është përjetësuar në këtë libër, kam të drejtë që të them: – Gjergj Qafoku! Të lumtë pena! Me penë i ke ngritur monument një kleriku që veç petkut të “tarkikatit” bektashi, është humanitar: është dashamir i arsimit e kulturës; është patriot dhe luftëtar sa herë që e ka dashur Atdheu.
Vërzhezha si fshat i madh ka plot figura që i bëjnë nder, por, siç shoh nga monografia e Gjergj Qafokut, “Guri i Qoshesë” në gjithë Vërzhezhën është ky klerik bektashi,që, sado nuk i arriti as pesëdhjetë vjeçët, ka bërë vepra të tilla që ia laurojnë gjithë portretin fizik e moral të tij.
Parë me një sy vetëm kalimthi, kur të rreshtoj krejt përciptas disa nga veprat e tij, ju do më jepni të drejtë mua dhe kam frikë (frika mo t’ju dalë?!),se dhe ju do futeni në dollomanë e këtij kleriku bektashi, që poeti i bukur skraparli, Xhevahir Spahiu,e ka quajtur “Nënë Tereza” i jugut.
Atëherë, ju lutem, më ndiqni….
Ka lindur më 1875 në Vërzhezhë të Skraparit. Ka shkuar në Turqi dhe ka qenë nxënës i Hoxha Tahsimit; ka patur kontakte me Naimin dhe Samiun; ka shkuar në Egjipt për shkollim dhe ka qenë në Mekë. Ka hapur të parë shkollë shqipe më 1913.Ka qenë bashkëveprues dhe ka mbështetur Çetat e Bajo e Çerçiz Topullit; ka bashkëpunuar me Themistokli Grëmenjin e Sali Butkën; ka qenë nënprefekt si ndihmës i Tehmistokliut; ka qenë kur u ngrit flamuri në Vlorë; ka bërë fushatë aktive për deputetin Ismail Qemal-Vlora në nahijen e Beratit se Isamilin e kish njohur që në Turqi. Sado klerik bektashi,qe aq progresist,sa bashkëpunoi me orthodokisn e shquar,Jorgji Karbunara aliaz Babë Dudë Karbunara. Ka dërguar luftëtarë në luftën e Vlorës më 1920. Ka qenë fanolist dhe ka ndihmuar Nolin… ka qenë…po, ku shkruhen dot në kartë/ fjalët e gjuhës së zjarrtë/- shkruante Naimi. Dhe unë: po ku shkruhen dot të gjitha ç’ka bërë ky klerik gjatë jetës së tij shumëdemisionale?

* * *
Në hyj nën “dollomanë” e këtij kleriku kaq të mirë, jo se më imponohet me petkun e fesë, por ai më imponohet me veprat e tij në dobi të njerëzve. Ky dervish vërzhezhalli,e ngriti teqenë në majë të Kulmakut (1500 m mbi nivelin e detit) dhe kjo teqe u bë strehë e çdo nevojtari që e zinte rruga andej pari. Kjo “teqe” u bë si ai “fari” për marinarët. Dervishi dërgonte një nga të tijtë që deri sa errësira mbretërone, tundej një fener për t’u treguar “portin” ku do strehoheshin.
Ka ngritur me shpenzimet e veta tetë puse ujë, 10 çezma; disa rrugë, disa ura dhe disa sofate për çlodhje në vendet ku mblidheshin njerëz. Ajo që ia rrti karizmën këtij kleriku se, po të duash t’i hedhësh në hartë, gjeografia është tej kuifijve të Skraparit.Ajo shtrihet në fshatrat e Korçës e Kolonjës; në Përmet dhe deri tek ura e Mifolit në Vlorë. Nuk ka qenë as inxhinier as arqitekt dhe as ixhinier hidrik, por u ka dhënë emrin jo si fetar, por kishte dhuntinë për t’u shërbyer njerëzve.
Pse qe i tillë, ai kur vdiq (gjeshtisi,në terminologjinë bektashiane) u përcoll nga qindra e qinndra njerëz dhe u përjetësua në dhjetra këngë që këndohen jo vetëm në trevat e Skraparit, por kudo ku ka vënë këmbën ai. Shumë nga veprat etij, kanë marrë emrin e tij,si:pusi i Dervish Iliazit; çezma e Dervish Iliazit; ura… rruga etjera.

* * *
… dhe vijnë batuat:- Po me urën ç’patën,xhanëm? Kjo batutë më vjen parasysh, se barbarët që nuk njihnin skrupuj, në vitin 1967, e shkatërruan teqenë e Kulmakut dhe ç’është për të vënë kujen: eshtrat e këtij njeriu kaq të mirë, i shprëndan skërkave. Ndodhi si me eshtrat e Fishtës. Mesjeta ish zhvendosur pas dyqind vjetësh. Por ndodhën dashamirë që i mblodhën dhe i ruajtën,se e kishin si simbol të besimit dhe të dashurisë. Paradoksi qëndron në një fakt pak paradoksal: ky klerik bektashi qe dekoruar nga Presidiumi i Kuvëndit Popullor dhe, megjithatë, ia përdhosën varrin.
Në vitet e demokarcisë, Dervish Iliazi aliaz Nënë Tereza e Jugut siç e ka pagëzuar Xhevahir Spahiu, është shpallur “Nderi i qarkut të Beratit” dhe “Nderi i Skraparit”.
Kaq nuk janë pak që të mos të të bëjë për vete një Klerik i tillë. Aq të imponohet sa nuk është pa vend të sjellësh një paralele me atë që i shkruante Profesor Çabej, Lasgush Poradecit:- Më duket se duke u njohur me Fisshtën, po bëhem katolik” dhe, ndaj them:- Po futem në “dollomanë” e tij. Dhe ndjehem mirë!
Ne Foto:Perparim Hysi

Tiranë, 8 maj 2015

FESTA KARAKTERISTIKE E MIDHJES, SARANDË 2015

by

Në organizimin e kësaj feste tradicionale ndihmoi dhe Ambasada e SHBA nëpërmjet USAID-it/
Nga Shefqet Kërcelli dhe Thoma Nika/
Ka hapur siparin më datën 8 maj në qytetin e Sarandës, festa më e re e qytetit, e quajtur festa e midhjes. Të pranishëm në këtë festë janë jo vetëm qytetarët sarandiotë, por dhe qytetarë nga
gjithë vendi, diaspora dhe turistë qe nuk ndërpresin së shijuari bukuritë e këtij qyteti jugor. Është viti i katërt që kjo festë grumbullon mijëra vetë në qytetin e dyzet shënjtorëve dhe ka fituar
zemrat dhe shijet kulinarike që të jep midhja për dashamirësit e saj. Tashmë festa e Midhjes përfaqëson një festë tipike të Sarandës.
Si erdhi kjo festë? Qytetarët sarandiotë e shihnin si boshllëk, që qytetit të tyre piktoresk, bregdetar, me port, turizëm e peshkim të zhvilluar ti mungonte një festë e vet, made in Saranda.
Për këtë u mor dhe shembull nga Festa e Birrës në Korçë dhe ajo e Verës në Pogradec. Me midhjen Saranda është rritur si qytet, ka 60 vjet që kultivohet e konsumohet ky frut deti, kur gjetkë as nuk njihej dhe as nuk hahej, edhe sikur t’ua falje. Argumentimin e zhvillimit të kësaj feste lokale e plotësoi dhe thënia e njohur në këto anë, që midhjen e etiketon si “Mbretëreshën e Liqenit” të Butrintit. Kjo feste i jep asaj dhe kurorën e Sarandës si mbretëreshë. Tashmë ka katër vjet, që Festa e Midhjes organizohet me këtë sllogan: “Midhja, mbretëresha e Liqenit, mbretëreshë e Sarandës”.Thelbi i kësaj Feste është që produkti i Midhjes të promovohet në qindra receta gatimi, të shijohet dhe të konsumohet në komunitet. Njëherësh kjo ka shërbyer që të promovojnë aktivitetin e tyre edhe biznesi vendas e ai i ftuar, nga brenda e jashtë vendit, si Korfuzi etj.
Kur themi midhja, ajo nuk konsumohet e vetme, por duhet të nënkuptojmë edhe promovimin e prodhimeve të verës apo të kompanive prodhuese të birrës, që janë vënë në mbështetje të Festës
së midhjes. Një bashkëshoqëruese shumë natyrale, është pjesmarja në këtë festë e Shoqatës së Prodhuesve të Vajit të Ullirit, me mbështetjen e USAID dhe Ambasadës së SHBA. Është i dyti vit që jepet kjo mbështetje, e cila i jep një tjetër dimension festës së Midhjes. Në këtë festë pjesmarrësit për herë të parë po shijojnë dhe akulloren me vaj ulliri të përgatitur nga një
kompanitë më në zë të prodhimit të vajit të ullirit në Sarandë. Sigurisht që festa e Midhjes ka mjaft partnerë nga bisnezi shqiptar, ku kompania e kulinarisë shqiptare “Neranxi”, zë vend
kryesor në panairin e Midhjes. Gjithashtu krahas biznesit në mbështetje të aktivitetit janë Shkolla e Hotelerisë dhe institucionet në varësi të Bashkisë, si: konvikti i shkollës së mesme profesionale, Qendra Polivalente. Shtëpia e Fëmijës etj, të cilët dalin në shëtitore me gatimet e tyre me shume fantazi. Edicioni i sivjetëm ka dhe disa risi që po organizohet me një cilësi të re dhe një performancë shumë më të mirë. Në festë merr pjesë dhe Master Chefi i Kulinarisë “Neranxi”, që po të gatuan direkt për pjesmarrësit. Është duke u zhvilluar një mikrokonkurs me nxënës, konceptuar si një garë se kush do të konsumojë më shpejt një sasi të caktuar midhjesh dhe për këtë juria përkatëse do shpallë fituesit. Fituesit do të marrin simbolikën e midhjes, sipas nivelit, të gdhendur në allçi apo të derdhur në bronz, me nënshkrimin e Bashkisë. Ndërkohë në këto dy ditë feste do japë shfaqje cirku “Fantastic Show”, shoqëruar me animacione të ndryshme në fytyrat e fëmijëve, ndërkohë këngëtarë të shquar shqiptarë dhe nga Greqia do japin koncert me repertorin e tyre. Festa do të zgjatë dy dytë e tri netë, me tryeza panairi në shëtitore dhe degustime të midhjes dhe pijeve më të përdorshme për të shoqëruar gatimet e saj. Pra, Saranda po përjeton tre ditë festimesh në komunitet, sipas njjë tradite tashmë 4-vjeçare. Organizatorët janë kujdesur që këtë festë ta kenë si një parathënie për Festën tjetër të çeljes zyrtare të sezonit veror dhe të gjithë bashkëqytetarëve, vizitorëve, turistëve e miqve të shumtë që janë pjesmarrës e priten të vijnë i jepet kënaqësi dhe argëtim më 8 e 9 maj 2015. Festa e Midhjes është nga eventet më të rëndësishme të këtij qyteti thotë kryetari aktual i bashkisë, zoti Stefan Çipa.“Është një nga kënaqësitë që i kam dhënë vetes në 4 vjet punë në drejtimin e Bashkisë së Sarandës, është një nga gjërat që më bën të ndjehem mirë sot, por edhe në të ardhmen, një gjetje dhe një vlerë që do të ketë vazhdimësi, pavarësisht kush do të jetë në krye të Bashkisë”- shprehet zoti Çipa.
Pas këtij eventi të rëndësishëm Festa e Midhjes do zhvendoset në kryeqytetin e Kosovës, me slloganin “Midhja-mbretëresha e Sarandës, Princesha e Prishtinës”.
Po kështu, ka plan bashkëpuni me Bashkinë e Opatisë, në Kroaci, që të cohet dhe atje kjo festë me simbolikë të veçantë. Edicioni i katërt i kësaj feste ka rëndësi të vecantë në fushën turistike, të kulinarisë por dhe atë ekonomike. Ky edicion ka impakt në hapjen e tregut europian për midhjen shqiptare, pasi eksporti qëndron i bllokuar që prej vitit 1994. Midhja shqiptare tërheq vëmendjen dhe interesimin e tregut të vendeve europiane, por rruga drejt tij ka mbetur e mbyllur për 21 vjet. Nga analizat, midhja e Butrintit del e pastër nga sëmundjet dhe nga ngarkesat mikrobike, apo nga mbetjet e tjera toksike, por pritet reagimi i strukturave të BE për zhbllokimin dhe rinisjen e eksportit. Specialistët thonë se në rajonin e Sarandës nuk ka ndonjë lloj industrie kimike, që të ketë derdhje në det apo në liqen a në lumenjtë tanë, që të shkaktojë ndotje të prodhimit dhe se ujërat tona janë të pastra, ndaj sipas tyre, kjo embargo kaq e zgjatur është kthyer në një absuditet. Edhe vendi ynë laget nga deti Adriatik e Jon, sikurse Italia e Greqia!?
Ato prodhojnë e eksportojnë midhje pa problem, nganjëherë duke mos e pasur prodhimin e midhjes kaq të shëndetshëm sa tonin, ndërkohë që ne vuajmë një lloj embargoje të heshtur. Llogaritet që, po të jepet OK nga BE, mund të jepen 40-50 mijë kv midhje drejt tregjeve europiane. Nga pamundësimi i eksportimit të midhjes, ekonomisë sonë i humbasin të paktën 40 mijë USD në vit. Kapaciteti prodhues është për 50 mijë kv, ndersa aktualisht nxirret vetëm 12-15 mijë kv. Konsumi në vend është në nivele minimalë. BE ka investuar 600 mijë euro për impiantin e përpunimit, duke ngritur impiantin e depurimit (pastrimit) të midhjes në vendin e quajtur Manastir, ndërkohë që nuk po bëhet asgjë për eksportin. Ndaj festa e midhjes merr përmasa më të mëdha se kaq, ky aset me vlere kërkon mbështetjen e institucioneve përkatëse shtetërore që prodhuesit tanë të jenë të barabartë me ata fqinj dhe ekonomia jonë të fitojë shanset e humbura.

SHOQATA” SHQIPE E ARIZONES” mE BORD TE RI

by

SHOQATA SHQIPTARO-AMERIKANE”SHQIPE E ARIZONES”ZGJODHI BORDIN E RI DREJTUES PER MANDATIN TREVJECAR(2015-2018)/
Nga:Lulzim MULLIQI/
Ndonese,kane kaluar me shume se dy muaj nga zgjedhjet e pergjithshme te mbajtura ne Komunitetin shqiptaro-amerikan te shtetit te Arizones,vetem keto dite u be konstituimi i organeve te reja drejtuese te kesaj shoqate.Ketij qellimi I sherbeu mbledhja e radhes se shoqates,e cila u mbajt ne njeren nga zyrat e bashkatdhetares,Paulina Kalaj ne qytetin Scottsdale te shtetit te Arizones.Me kete rast eshte bere konstituimi I organeve ekzekutive te Bordit te ri drejtues te kesaj shoqate per periudhen trevjecare,2015-2018.Kete mbledhje te rendesishme te kesaj shoqate e shpalli te hapur kryetari ne largim,Skender Bajrami,I cili ne fillim I pershendeti te gjithe pjesemarresit e ketij takimi dhe me pas ,ai prezantoi disa veprimtari qe kishte kryer kjo shoqate ne keto tre vitet e fundit si: Ne organizimin e festave te Pavaresise se Shqiperise si dhe te Pavaresise se shtetit te ri te Kosoves.Me pas, zoti Bajrami propozoi dy pika te rendit te dites :1)Zgjedhja e organeve te reja drejtuese te shoqates”Shqipe e Arizones” dhe 2) Ceshtje te ndryshme.Ne kete veprimtari,ku pati nje
pjesemarrje te konsiderueshme anetaresh,u fillua me nje ore vonese dhe me disa mospajtime rreth interpretimit te rregullores se punes mbi zgjedhjet e reja dhe mandatet e percktuara me kete rregullore.Me kete rast,kryetari I komisionit zgjedhor,gazetari Lulzim Mulliqi,sqaroi disa paragrafe te kesaj rregulloreje te punes,te cilat mundesuan nje proces zgjedhor sa me transparent,duke I dhene gjithkujt te drejten e kandidimit dhe te votimit.
Me pas,u kalua ne procesin e votimit per kryetar te Bordit te ri drejtues,ku garuan tre kandidatet per postin me te larte te kesaj shoqate.Pas verifikimit dhe numerimit te fletevotimeve,kryetar I ri I Bordit drejtues te shoqates u zgjodh,z.Burim Gashi,nenkryetare-z.Diellza Hoti-Shkodra dhe perfaqesuese e thesarit per mbikqyerjen ekonomike te shoqates,z.Paulina Kalaj.Ndersa, detyren e sekretarit te shoqates perkohesisht deri ne mbledhjen e ardhshme do ta ushtroje,Lulzim Mulliqi,detyre te cilen ai e ka ushtruar edhe ne mandatin e kaluar trevjecar.Ne fund te kesaj mbledhje konstituive te organeve te reja drejtuese te shoqates shqiptaro-amerikane “Shqipe e Arizones”e mori fjalen edhe kryetari I sapozgjedhur,z.Burim Gashi,I cili prezantoi para te pranishmeve drejtimet kryesore dhe objektivat prioritare qe do ti ndermarre Bordi I ri I shoqates ne periudhen e ardhshme trevjecare.Poashtu,ai u zotua se diturine,energjite dhe pervojen e fituar ne institucionet arsimore amerikane nga sfera ekonomike dhe e biznesit do ti vere ne sherbim te komunitetit shqiptaro-amerikan te Arizones dhe ceshtjes shqiptare ne pergjithesi.

Neki Shkaba, një ndër 10 aktorët më të mirë profesionistë të Korçës

by

Nga Vepror Hasani/
KORÇË – Më në fund Korça do të kishte teatrin profesionist të saj. Trupa teatrore do të përbëhej nga 18 veta. Dhjetë prej tyre do të ishin aktorët më të mirë profesionistë që mund të kishte Korça, ndërsa 8 të tjerët aktorë gjysmëprofesionistë. Edhe këta të fundit do të përzgjidheshin ndër më të mirët. Për zbulimin e tyre ishte ngarkuar një grup pune që kryesohej nga aktori Dhimitër Trajçe, krijuesi i teatrit amator partizan në qarkun e Korçës. Teatri partizan u krijua prej tij në fshatin Lavdar të Oparit në fundqershorin e vitit 1944. Në të njëjtën kohë u krijua edhe kori partizan. Të dy grupet së bashku formuan Ansamblin Artistik Partizan të qarkut Korçë. Regjisor i teatrit u caktua Sokrat Mio, ndërsa dirigjent Gaqo Avrazi. Shumë shpejt, Mio dhe Avrazi vunë në skenë vepra të tilla, si: “Hakmarrja”, “Luftëtari i Lirisë”, “Vëllavrasja”, “I torturuari”, “Kryengritja e Çifligut”, “I arratisuri” e të tjera. U dhanë shfaqje në shumë fshatra: Lozhan, Bofje, Kolanec, Opar, Lavdar, Mazrekë e gjetkë. Interpretoheshin pjesë të ndryshme e këndoheshin këngë. Ansambli Artistik Partizan i qarkut Korçë mori pjesë edhe në Mbledhjen e Këshillit të Përgjithshëm Nacionalçlirimtar në Berat. Në këtë mbledhje u mor vendimi që Këshilli të quhej “Qeveria Demokratike Provizore e Shqipërisë së Re”. Ansambli Artistik dha shfaqje edhe për delegatët e Kongresit të Gruas Antifashiste Shqiptare, i cili, edhe ai, po zhvillonte punimet e veta në Berat. Pikërisht aty, në këtë qytet, u vendos shpërndarja e Ansamblit, ku Dhimitër Trajçes nëpërmjet Behar Shtyllës iu ngarkua një detyrë e re: ai duhej të kthehej në Korçë për të organizuar teatrin në këtë qytet. Pra, Trajçe do të ishte në gjurmim të aktorëve më të mirë të qytetit të Korçës. Këtu zë fill dhe rrëfimi ynë mbi aktorin e mirënjohur Neki Shkaba, i cli u përzgjodh si një ndër 10 aktorët më të talentuar të qytetit të Korçës. Këtë rrëfim e sjell aktori i madh i Korçës, Koço Qendro, i mironjohur ndryshe si “Kopraci”
Dhimitër Trajçe në Korçë
“Tashmë Dhimitër Trajçe kishte vetëm një qëllim: të ngrinte një teatër profesionist, vijon rrëfimin e tij, Koço Qendro. Kjo ishte ëndrra e tij. Teatri i viteve ’30, që kishte patur një farë emri në Korçë, nuk ekzistonte më. Sokrat Mio që kishte udhëhequr aktorët e atyre viteve, kishte filluar punë në Teatrin Popullor në Tiranë. Aktorët ishin shpërndarë që nga koha e luftës dhe nuk u bënë dot më bashkë. Për këtë arsye, Trajçe nisi të ndiqte me kujdes çdo shfaqe që jepej nga grupet amatore, si “Shtëpia e rinisë”, klubi i sindikatave “Naim Frashëri” etj, me synimin e vetëm të gjente aktorët më të talentuar të qytetit të tij. Grupe të rinjsh jepnin teatër edhe në lagjet e tyre. Atmosfera që krijohej mbrëmjeve të Korçës, ishte e mahnitshme. Gjithsesi, ende nuk e kishin një regjisor profesionist, dhe kjo i mundonte shumë të rinjtë. Gjithë pesha e ngritjes dhe e organizimit të teatrit binte mbi aktorin dhe regjisorin me përvojë Dhimitër Trajçe. Ai vazhdonte të ndiqte me vëmendje grupet teatrore të të rinjve, të partizanëve, të sindikatave, të nxënësve etj. Gjatë gjithë kohës mbante shënime. Shënonte emra aktorësh amatorë, bënte vlerësime për ta. Synonte vetëm një gjë: të zgjidhte më të mirët. Për evidentimin e tyre iu desh një kohë mjaft e gjatë. Kishte shënuar shumë emra, mes tyre edhe Neki Shkabën, të cilin e vlerësonte shumë”.

Aktori Neki Shkaba
“Sipas rrëfimeve të kolegëve, vazhdon të tregojë Koço Qendro, Neki Shkaba, ishte një aktor i talentuar, i aftë të luante çdo rol që mund t’i jepej. Shkëlqente në rolet e mëdha, stepej spektatori para lojës së tij, mrekullohej dhe e duartrokiste me adhurim, por edhe roleve të vogla dinte t’u jepte jetë e t’i bënte të paharrueshme. Në memorjen e spektatorit arrinte të linte batuta, të cilat, pas shfaqjeve mund t’i dëgjoje në rrugë apo kafene. Mbi të gjitha shkëlqente me thjeshtësinë e tij. Nuk ndërhyri kurrë te regjisorët për të luajtur qoftë edhe një rol që mund të kishte qenë ëndrra e tij. Druhej se mos bëhej i padrejtë me kolegët, edhe pse e dinte që shumëkush prej amatorëve ishin larg të qenit aktor. Që të gjitha këto ishin vërejtur nga Dhimitër Trajçe, ndaj ai nuk harronte kurrë të jepte vlerësimin e tij për aktorin Neki Shkaba. Megjithatë, ende nuk kishte mbërritur dita e shpalljes së 10 aktorëve më të mirë të Korçës. Ende nuk dihej kush do të përzgjidhej nga të rinjtë. Dhimitër Trajçe gjithçka e mbante të fshehtë. Sigurisht, për më të vjetrit si Vangjel Grabocka, Lefter Sofroni, Andrea Thano etj ishte menduar të ishin pjesë e 10 aktorëve më të mirë. Mes të rinjve konkurenca po bëhej edhe më e ashpër. Përveç Neki Shkabës, Pandi Raidhit, Stavri Shkurtit, kishin nisur të binin në sy edhe aktoret femra: Qefsere Kushe, Valentina Asllani, Martha Burda etj. Megjithatë, askush nuk e dinte kush do të ishte fitues dhe kush jo. Ardhja e të rinjve, kishte filluar të trembte edhe më të vjetrit. Të rinjtë po vinin me një frymë tjetër. Shkaba ishte njëri prej tyre. Nga sa shihej “lufta” mes brezave do të ishte e forte”.
Të gjithë nën vëzhgim
“Dhimitër Trajçe vazhdonte të punonte për vënien shfaqjeve në skenë. Të gjithë aktorët gjendeshin nën vëzhgimin e tij. Më 8 prill 1945 u shfaq drama “Armiku i Popullit” e Henrik Ibsenit, përkthyer nga Fan S. Noli. Rolin e doktor Stokmanit e luajti Vangjel Grabocka, ndërsa atë të zonjës Stokman, Krisanthi Bicka. Edhe vetë Trajçe spikati në lojën e tij aktorale. “Armiku i Popullit” u shfaq për disa mbrëmje radhë. Suksesi qe i madh, ndaj vendosën ta shfaqnin edhe në kryeqytet për delegatët e Kongresit të Rinisë Antifashiste Shqiptare. Më në fund edhe Sokrat Mio u kthye në Korçë. Pas ardhjes së tij, më 16 nëntor 1945, u shfaq drama “Mbrëmja e madhe” e Leopold Kompf! Më pas erdhën shfaqje të tjera edhe më të bukura, edhe më cilësore. Më 26 qershor 1947 u shfaq “Dasma”, me skenar dhe regji të Dhimitër Trajçes. Pati mjaft sukses. Gjithsesi, edhe Trajçe ishte në fillimet e karrierës së tij. Pastaj, më 11 nëntor 1947, u dha drama “Çështja ruse”, e Simonovit. Skenograf i shfaqjeve vijonte të mbetej Vangjush Mio, i cili gjithnjë arrinte të sillte një dekor mbresëlënës. Pandi Raidhi luajti rolin e pronarit të shtypshkronjës. Më 1 dhe 2 mars 1948 u dha në kinema-teatër “Morava” drama “Përralla e malit” e Pushkinit dhe komedia “Një propozim për martesë”, e Çehovit me regji të Sokrat Mios. Gjithashtu në vijim u dhanë të tjera shfaqe, variete, komedi dhe drama, si: “Të rit e baballarëve”, “Nën gështenjat e Pragës” “Ishulli i paqes” etj, në të cilat disa prej aktorëve të rinj spikatën për talentin dhe origjinalitetin e tyre. Për Dhimitër Trajçen, Neki Shkaba e kishte fituar betejen për të qenë një nga aktorët më të mirë të qytetit të Korçës, por tashmë Shkaba kishte marrë edhe vlerësimin e regjisorit profesionist që kishte studiuar në Paris, Sokrat Mio. Madje, më pas, Mio e përzgjodhi Neki Shkabën për të qenë pjesë e Teatrit Kombëtar në Tiranë”.
Aktorët profesionistë
“Tashmë aktori dhe regjisori Dhimitër Trajçe dhe Sokrat Mio e kishte një listë me emrat e aktorëve më të mirë të qytetit të Korçës. Nuk ishte e lehtë që mes aktorëve të shumtë të zgjidhje 10 më të mirët. Qefmbetjet nga aktorët e vjetër do të ishin të mëdha dhe shumë të rinjë do të mbeteshin të zhgënjyer, por Trajçe kishte vendosur të merrte më të mirët, pasi me ta do të ngrinte teatrin profesionist të Korçës. Përzgjedhja e tyre u bë më 22 qershor 1950. Sokrat Mio e pëshkruan kështu këtë ngjarje të madhe, kujton Koço Qendro: “Më 22 qershor të vitit 1950, në kinema “ Morava ” të qytetit u zhvillua ceremonia e krijimit të teatrit profesionist të Korçës. Për këtë ceremoni gazeta “Zëri i popullit” në artikullin e datës 24 qershor shkruan: “ Më 22 qershor 1950 në kinema “Morava” të qytetit të Korçës të mbushur plot e për plot me amatorë e artdashës u zhvillua ceremonia e themelimit të teatrit profesionist të qytetit. Në këtë ceremoni morën pjesë edhe udhëheqësit e partisë dhe të shtetit…”. “…Ceremonia u çel me ekzekutimin e Himnit të Flamurit tonë kombëtar” “ … Për të pranishmit në këtë ceremoni kori i qytetit dha një program të zgjedhur me këngë patriotike dhe këngë qytetare korçare, ndërsa nga aktorët e trupës profesioniste u interpretuan disa fragmente të dramave e komedive të shfaqura më përpara. I gjithë ky program u pëlqye së tepërmi dhe u duartrokit nga gjithë të pranishmit”. Ishte krijuar kështu teatri profesionit i Korçës. Në organikën e kësaj trupe do të bënin pjesë, regjisori, skenografi dhe 10 aktorë profesionistë. Mes të dhjetëve ishte dhe i madhi Neki Shkaba. Kishin mbetur jashtë dhjetshes aktorë të talentuar si Pandi Raidhi etj. Gjithashtu, si pjesë e trupës profesioniste do të ishin edhe 8 aktorë gjysmë profesionistë, ku mes tyre bënte pjesë edhe Starvri Shkurti, Qani Nevruzi, Spiro Karanxha etj. Emrat e përmendur më sipër tregojnë qartë se sa e vështirë kishte qenë të përzgjidheshe ndër 10 më të mirët e qytetit të Korçës, nga ku do të niste udhën teatri profesionist i tij”.
“Përmbysja”
“Drama e parë e tyre si trupë profesioniste ishte “Përmbysja” me regji të Sokrat Mios, e cila u shfaq më 22 qershor të vitit 1950 në kinema-teatër “Morava”, vazhdon të na tregojë Koço Qendro. Shfaqja e kësaj drame që hyri në historinë e artit skenik korçar si shfaqja e parë e teatrit profesionist të këtij qyteti me tradita në këtë art, ruan emocione që nuk mund të harrohen. Sokrat Mio e përshkruan kështu, ku ndër të tjera thotë: “… Ç’po ndodhte me ne!… Një ngjarje e rëndësishme dhe e paharruar na kishte përfshirë të gjithëve! Teatri ynë u bë profesionist!… ëndrra jonë e madhe u bë realitet! Të gjithë ne që tërë jetën ia kishim përkushtuar skenës Korçare është pak të them se punonim, por fluturonim në skenë!… Pa humbur kohë, menjëherë filluan provat për premierën e parë. Pjesa ishte zgjedhur, rolet u ndanë, skicat e dekoreve dhe kostumeve u ishin dhënë piktorëve Vangjush Mio dhe Kostaq Tushi. Aktorët punonin për rolet me një përkushtim të paparë, punonin me dashuri që të dlinin sa më mirë. Po , punonin kështu, sepse më në fund dhe ne tani kishim teatrin tonë profesionist, kishim piktorin tonë, rrobaqepësin, marangozin! Këtej e tutje nuk do të bezdisnim nënat, motrat, të afërmit tanë që t’iu merrnim fustanet, perdet, qilimat, tryezat e orenditë e tjera për të mobiluar shfaqjet ashtu sic kishim vepruar më përpara. Mbas një pune me të vërtetë për t’u admiruar, më në fund erdhi dhe ajo mbremja e 22 qershorit, kur atje në kinema “Morava”, me emocion prisnim se si do të reagonin spektatorët e shumtë që kishin mbushur sallën plot e për plot, prisnim që të hapej sipari dhe të fillonte shfaqja jonë!” Dhe sot e kësaj dite mund të thuhet, nënvizon Koço Qendro se ajo shfaqe ishte vertët nje realizim profesionistësh, ashtu sikurse edhe Neki Shkaba diti të tregonte, si gjithnjë, talentin e tij të lindur për aktor”.
Shkaba përzgjidhet për teatrin kombëtar
“Pjesë e “Përmbysjes” së Lavranjevit, padyshim, ishte dhe Neki Shkaba me rolin e kundëradmiralit Milicin. Rolet kryesore u rezervuan për aktorët e vjetër dhe nuk kishte si të ndodhte ndryshe. Shtypi i kohës që e përshkruan shfaqjen e kësaj drame si një ngjarje të madhe në jetën kulturore të qytetit të Korçës, nuk lë pa përmendur emrin e Neki Shkabës, i cili si gjithnjë do të shkëlqente me lojën e tij aktoriale. Pas kësaj shfaqjeje, Shkaba do të luante, te “Zëri i Amerikës”, sërish e Lavranjevit, (1950), në rolin e senatorit Herbert D. Wheeler; te“Kopraci” i Molierit, (1951), në rolin e Shigjetës, besniku i Kleanthit; te “Martesa” e Gogolit, (1951), në rolin e Kockarevit, miku Podgolesinit; te “Makar Dubrava” e Korneiçuk, (1952), në rolin e Filip Smenjenko; te “Nën Gështenjat e Pragës” e Konstandin Simonov, (1952) në rolin e oficerit Fentzik. Gjithashtu, në këto vite u shfaqën edhe vepra të tilla, si: “Revizori” i Gogolit ( 1951), “Gjashtë dashnorët” e A. Arbuzov (1952), “Nderi i familjes” e Hysen Myftarit (1952), “Rrënjët e thella” e Arnold d’Jusso (1953), “Njerëz të rinj” të V. Vinçanit (1953), “Vajza nga fshati” e Fatmir Gjatës, (1954), “Koria e Kalinajve” e A. Korneiçuk (1954), ku në shumë prej tyre Shkaba pati role të rëndësishme. Megjithatë, gjatë këtyre viteve gjithkush vuri re se dy ishin aktorët që shkëlqyen me talentin dhe interpretimet e tyre: Neki Shkaba dhe Pandi Raidhi. Për këtë arsye, kur Sokrat Mio u kërkua sërish nga Teatri Kombëtar, mori me vete edhe këta dy artistë që po bënin emër. Të rinj të tjerë do t’i bashkangjiteshin teatrit të Korçës, si Pasa Pema, Isuf Ibrahimi, Pandeli Mborja, Xhevdet Hasani, Aleksandër Tasho, Xhevdet Myftiu, Andon Frashëri, Valentina Asllani, Ali Dhoga, Tefta Rusi, Dezdemona Mehmeti, Refik Xhinaku, Neta Vodica etj, gjithkush prej tyre ka udhën e vet, por te Neki Shkaba shumë gjëra i gjejmë ndryshe, ato rrëzëllijnë”,- na thotë Koço Qendro
Ikja nga Korça
“Me mbërritjen në Tiranë, Neki Shkaba u bë pjesë edhe e lojës aktoriale kinematografike, ku mund të përmendim filmat “Toka jonë” (1964), “Njësiti guerril” (1969), “Brazdat” (1973) etj”. Megjithatë, duke iu referuar gjithnjë kolegëve dhe spektatorit, Koço Qendro kujton se, “pas ikjes së Shkabës nga Korça, mes artdashësve u krijua një boshllëk. Ishin mësuar ta prisnin gjithnjë ardhjen e tij në teatër, daljen në skenë dhe lojen e tij të vecantë. Prania e tij gjithmon ngjasonte me kthimi i babait në shtëpinë e vet për t’u dhuruar të gjithëve ngrohtësi. Ai do të mbahet mend për shkëlqimin e thjeshtësisë së tij. Ndaj për artistë të tillë që dinë të flasin vetëm në skenë dhe kurrë për veten, sa herë që mund t’u drejtohesh jetës së tyre mund të zbulosh diamante që të lënë të befasuar dhe të bëjnë të mendohesh.
Ne Foto: Teatri Popullor Në Gjeneve (1957) majtas Neki Shkaba, Ndrek Luca, Lazer Filipi, Sander Prosi

Presidenti Nishani, bashkëpunim për reformën në drejtësi

by

Nga Rudina DERVISHI/
Presidenti i Shqipërisë, Bujar Nishani, ndodhet prej disa ditësh në Nju Jork për të nderuar rolin e shqiptarëve për shpëtimin e hebrejve gjatë Luftës së Dytë Botërore. Presidenti Nishani vizitoi kryeqytetin e Nju Jorkut, Albany, ku mori pjesë në një numër ceremonish solemne që kishte organizuar me këtë rast legjislatura e këtij shtetit.
Gjatë fjalimit në Asamblenë e Nju Jorkut Presidenti Nishani tha se në përfundim të luftës “Shqipëria numëronte një numër disa herë më të madh hebrenjsh në territorin e saj sesa në fillim të Luftës dhe shihet si vendi i vetëm në Evropë që shënon një rekord të tillë”. Me këtë rast, të dyja dhomat e Asamblesë së Nju Jorkut miratuan një rezolutë për rolin e shqiptarëve në mbrojtjen e hebrenjve gjatë Luftës së Dytë Botërore.
Po gjatë ditëve të qëndrimit në Nju Jork Presidentit Nishani iu dorëzua medalja e Nderit e Fondacionit ndërkombëtar Raul Wallenberg, për rolin e Shqipërisë në shpëtimin e hebrejve gjatë Luftës së Dytë Botërore. Duke marrë medaljen, Presidenti Nishani tha se ajo i takon të gjithë shqiptarëve, të cilët pa marrë në sy rrezikun strehuan dhe shpëtuan me qindra hebrej gjatë luftës.
Në një intervistë për Zërin e Amerikës gjatë programit televiziv Ditari, presidenti Nishani foli për sfidat në sistemin e drejtësisë si dhe për procesin e dekriminalizimit.
Zëri i Amerikës: Zoti President! Gjatë qëndrimit tuaj në Nju Jork, përveç nderimit të përpjekjeve të Shqipërisë në shpëtimin e hebrenjve gjatë Luftës së Dytë Botërore, ju patët takime me komunitetin shqiptar dhe me disa figura të tij. Çfarë roli ka ky komunitet për Shqipërinë? A mendoni se Shqipëria ka bërë sa duhet për të tërhequr energjitë e komunitetit shqiptaro-amerikan për zhvillimin e vendit?
President Bujar Nishani: Së pari, unë do të desha të ndalem tek vlerësimi dhe nderimi i rolit prej dekadash dhe, pse jo, historik të diasporës shqiptare në Amerikë, nisur nga figurat e para të diasporës shqiptare si Noli, Konica e mjaft të tjerë burra të shquar, të cilët punuan gjithmonë për çështjen kombëtare shqiptare. Pastaj është diaspora antikomuniste në Amerikë, e cila gjithmonë përkrahu popullin shqiptar dhe nxiti administratën amerikane, që të ishte pranë popullit shqiptar për të kaluar vitet e errëta të komunizmit në Shqipëri. Po ashtu pas rënies së sistemit komunist në Shqipëri diaspora shqiptare luajti një rol të jashtëzkonshëm për të lobuar pranë administratës amerikane, e cila duhet të ishte pranë Shqipërisë në ndërtimin e institucioneve demokratike, në forcimin e lirisë dhe ekonomisë së tregut. Momentet e veçanta të historisë së kombit shqiptar, të çlirimit të Kosovës dhe pavarësisë së saj gjithashtu patën përkrahjen dhe angazhimin e diasporës shqiptare. Sot ka gjenerata të reja, të cilët jo vetëm janë bërë pjesë e rëndësishme e jetës në Amerikë, por edhe pjesë e administratës në SHBA. Ne gjithmonë e kemi një obligim të rëndësishëm ta vëmë në dukje ekzistencën dhe aktivitetin e tyre.
Për të ardhur tek pjesa e dytë e pyetjes tuaj; unë jam absolutisht i pakënaqur me aq sa shteti dhe institucionet shqiptare dhe shoqëria jonë në tërësi bën jo vetëm për të evidentuar këtë kontribut të jashtëzakonshëm, por edhe për të bërë pjesë më aktive diasporën shqiptare, kapacitetet intelektuale të saj, dëshirën dhe vullnetin e saj edhe përparimin e mëtejshëm të institucioneve në Shqipëri.
Zëri i Amerikës: Zoti Nishani, gjyqësori mbetet një nga sistemet më të diskutuara në Shqipëri, nga njëra anë lidhjet dhe ndikimet politike, dhe nga ana tjetër korrupsioni. Pak ditë më parë ambasadori gjerman në Tiranë deklaroi se gjyqtarët e nisin ditën e punës duke marrë zarfet, pra ryshfetet. Madje një vit më parë edhe ju keni folur për gjyqtarë, që mendojnë për zarfet. Megjithatë deri tani nuk kemi parë ndonjë gjyqtar, që të dënohet apo ndëshkohet për rryshfet apo korrupsion…
President Bujar Nishani: Ashtu është dhe në fakt shqetësimi im i përhershëm ka qenë që ne duhet të largohemi përfundimisht nga retorika. Retorika nuk është e nevojshme, retorika nuk sjell ndryshimin, retorika nuk bën realisht reformat. Shqipëria ka nevojë për reforma të thella në shumë fusha, por veçanërisht në fushën e drejtësisë, posaçërisht në atë të gjyqësorit. Dhe unë e kam theksuar gjithë kohës që kam qenë në zyrën e presidentit të Republikës dhe do të vazhdoj ta them se baza për të filluar dhe për të realizuar një reformë në sistemin e drejtësisë është vullneti, kryesisht vullneti politik. Ndaj unë i kam thirrje vazhdimisht vendim-marrësve; legjislativit, qeverisë, klasës politike në tërësi që të shpalosë një vullnet të qartë e të vërtetë për të nisur një reformë në sistemin e drejtësisë, për t’u shkëputur një herë e mirë nga idetë e pasjes së influencave të politikës dhe të njerëzve me pushtet në legjislativ apo ekzekutiv mbi sistemin e drejtësisë gjithmonë në interes të objektivave të ndryshëm politikë për ta bërë gjyqësorin një instrument në shërbim të shtetit të së drejtës. Nëse nuk do të paraqitet një vullnet i qartë e i fortë për të ndërmarrë reforma, çdo angazhim tjetër do të mbetet në kuadrin e retorikës.
Zëri i Amerikës: Ambasadorja e BE-së në Tiranë u shpreh ditët e fundit se KLD nuk po merr pjesë në diskutimet për reformat në drejtësi. Si iu përgjigjeni këtyre kritikave?
President Bujar Nishani: nuk e kam dëgjuar këtë deklaratë, për hir të të vërtetës, duhet t’iu them që sapo mori ftesën për të marrë pjesë në komision janë deleguar dy përfaqësues nga KLD; gjyqtari Dritan Hamitaj dhe kryeinspektorja e KLD zonja Marsida Xhaferllari.
Zëri i Amerikës: Zoti Nishani, ka kritika që Këshilli i Lartë i Drejtësisë nuk ka marrë masa për gjyqtarë të korruptuar. Në Këshill ka patur dhe raste që janë denoncuar nga Inspektoriati i Lartë i Deklarimit të Pasurisë, duke qenë se nuk justifikojnë dot të ardhurat e shumta, por Këshilli nuk ka vepruar. Si e gjykoni ju këtë?
President Bujar Nishani: Unë nuk e kam parë punën e KLD si një punë të përsosur. Jam munduar gjithmonë si një prej antarëve të këtij Këshilli shpesh herë pa të drejtë vote në vendim-marrjen e Këshillit, por si një nga drejtuesit e KLD për të inkurajuar antarët e KLD që të jenë të përgjegjshëm dhe të angazhuar thellësisht. Unë e kam mbështetur angazhimin e tyre dhe për hir të të vërtetës, vetëm gjatë këtyre dy viteve të fundit ka patur një numër të caktuar gjyqtarësh, të cilët jo vetëm janë përjashtuar nga sistemi gjyqësor. Ka patur prej tyre të cilët i janë deleguar hetimit penal, një pjesë e tyre tashmë janë edhe të dënuar. Por gjithsesi ajo që unë kërkoj dhe do të vazhdoj të kërkoj nga antarët e KLD është që të dalin përtej angazhimeve të tyre në raportet personale që kanë ata me gjyqtarë të caktuar apo t’i qëndrojnë fort presionit që vjen nga politika, i cili për fat të keq vazhdon të jetë i pranishëm në forma dhe në mënyra të ndryshme përmes presionit, përmes korruptimit administrativ dhe jo vetëm financiar të antarëve të KLD por edhe nëpërmjet formave dhe metodave të tjera që vijnë nga pushteti, i cili ka se çfarë ofron në këmbim të favoreve. Unë do të vazhdoj të inkurajoj antarët e KLD, do të mbështes të gjithë integritetin e tyre për të qenë në lartësinë që u kërkon atyre opinioni publik.
Zëri i Amerikës: Këshilli i Lartë i Drejtësisë, u bë disa muaj që funksionon pa nënkryetar, një figurë kushtetuese dhe kyçe këtij institucioni. Kur pritet që ju të bëni emërimin e tij?
President Bujar Nishani: Nënkryetari i KLD ka një detyrë specifike thjesht administrative. Nuk ka të bëjë me punën përmbajtësre të KLD. Ai është një antar si gjithë antarët e tjerë, por është i ngarkuar me drejtimin e administratës. Për fat të mirë, qysh para dy vjetësh është futur funksioni i sekretarit të përgjithshëm, i cili tashmë e zëvendëson krejtësisht nga pikëpamja administrative mungesën e nënkryetarit të KLD. Presidenti do të zbatojë detyrën dhe tagrin e tij kushtetues për ta zgjedhur nënkryetarin e KLD. Por, ashtu si të gjithë jemi të njohur ka një vendim të Gjykatës Kushtetuese, e cila e ka hedhur poshtë dhe e ka quajtur të pabazuar bazën ligjore me të cilën parlamenti mori vendimin për të shkarkuar dy antarët e KLD. Unë besoj që parlamenti do të reflektojë ndaj këtij vendimi të Gykatës Kushtetuese, sepse në fund të fundit, të gjithë jemi të obliguar para këtyre vendimeve. Procedura që u realizua është tashmë pa asnjë bazë ligjore dhe asnjë akt procedurial nuk mund të jetë në fuqi pa një bazë ligjore të caktuar. Ky është thelbi i doktrinës së të drejtës.
Zëri i Amerikës: Zoti Nishani, muajt e fundit në Shqipëri është debatuar gjatë për atë që quhet si dekriminalizim i politikës. Por ndërsa palët në Shqipëri përfshihen me polemika, ambasadorët e huaj janë më konkretë dhe kanë shprehur shqetësim për disa emra, që janë përfshirë dhe në listat e kandidatëve për zgjedhjet vendore. Ju si e shihni këtë situatë?
President Bujar Nishani: Krijimi i kësaj situate është një akt shqetësues dhe na bën me turp që të gjithëve. Nuk mund të parashikohej dhe as të mendohej që në këto vite të demokracisë shqiptare, pas kaq kohësh ne të diskutonim për dekriminalizimin e politikës, parlamentit, institucioneve kaq të larta të shtetit. Si kemi mbërritur në këtë pikë është e turpshme, e papranueshme. Menjëherë duhet reflektim për t’u korigjuar dhe në radhë të parë nga vendim-marrësit e politikës dhe të partive politike. Ne i falenderojmë partnerët dhe miqtë tanë përmes ambasadorëve që kemi në Shqipëri, por janë shqiptarët, institucionet shqiptare, klasa politike, vendim-marrësit shqiptarë, të cilët duhet të zgjidhin dhe të marrin vendimet e duhura. Vetëm ne mund të bëjmë korigjimet. Prandaj unë kam inkurajuar dhe do të vazhdoj të kërkoj me forcë nga drejtuesit e partive politike, nga klasa politike që jo vetëm të distancohen por menjëherë të nxjerrin jashtë radhëve të përfaqësimit të politikës së tyre në parlament dhe në administratën shtetërore të gjithë që kanë rekorde kriminale, pasi është e papranueshme kjo jo vetëm në funksionimin e administratës dhe të vendim-marrjes, por edhe për imazhin e Shqipërisë dhe të shqiptarëve.