Nga Liam Fox/*
Perktheu per Diellin- GJON KADELI/
Kriza e tashme ne Ukraine asht pjese e nji procesi te vazhdueshem, qe asht zhvillue gjate vjeteve te fundit. Besimi qe duket se ka Kremlini, se Ruset qe banojne ne vende te tjera, duhet te mbrohen nga nji force e jashtme, asht plotesisht e paperputheshme me ligjin nderkombetar.
Rusia ka perdorun konfliktin ne Ukraine, per te provue, sisteme te reja armesh, ne token e Ukraines. Aneksimi i Krimes me force, e ka afrue mundesine e nji ballafaqimi ushtarak ne Europe, ma afer, se asnjihere ma pare, qe nga koha e perfundimit te Luftes se Ftohet.
Vazhdimi i pjesmarrjes se forcave Ruse ne Ukraine, e shton edhe ma teper, tensionin ne ate zone, dhe duhet te shikohet, si nji paraljmerim, edhe nga ata njerez, te vendeve Perendimore, qe mund te simpatizojne Putinin.
Kriza e tashme ne Ukraine, nuk asht nji rast i vecante,por nji pjese e nji procesi te vazhdueshem disacjecare. Tuej vazhdue keshtu, Rusia, nuk po rrespekton, rregullat dhje normat nderkombetare, te cilat cdo shtet, asht angazhue t’i respektoje Doktrinat e Luftes se Ftohet:
E para e ketyne asht, se Putini ende vazhdon te zbatoje doktrinat e Luftes se Ftohet; gjana keto,qe e cojne ate drejte nji perpasjeje me vendet e botes se lire. Ne menyre te vecante, perdorimi i vetos, lidhun me politiken e jashtme dhe te sigurise, persa u perket, vendeve
te tija fqinje, asht nji mbeturine, te ciles i ka kalue koha.Ose te
pakten duhett’i kete kalue.koha.
Shume prej ish-shteteve satelite sovjetike, si per shembull Polonia,ose shtetet Baltike, u kthyen ndaj Perendimit, pikerisht, sepse ato besuen se shtetet sovrane, duhet te jene te lira, te vendosin vete per fatin e tyne. Ky asht nji koncept qe Ruset nuk e pranojne, dhe
arsyetimi qe Putini perdor, per veprimet e tijane Ukraine.
Ukraina shqyrtoj mundesine, per marredhanje ma te ngushta, politike e ekonomike me Bashkimin Europian. Kete gja Putini nuk e pranoj, dhe si rrjedhim, pushtoj Krimene, qe ishte pjese e Ukraine, shtet sovran. Gjithashtu, besimi qe duket se ka Kremlini, se Ruset etnike,
pavaresisht se ku banojne, duhet te mbrohen, jo nga ligjet, ose kushtetutat e vendeve ku banojne, por nga nji force e jashtme, domethane nga Rusia. Nji gja e tille, asht krejtesisht ne kundershtim me ligjin nderkobetar. Asht ky ndryshjim themelor, qe e bane, dhe do
te vazhdoje t’a baje, shume te veshtire, normalizimin e marredhanjeve ndermjet Rusise dhe Perendimit.
Kryengritesit qe perkrahen nga Rusia, kane nji sistem mjetesh mbrojtese, dhe nji program stervitjesh dhe manovrash, te organizueme nga Rusia, ku perfshihen ma se nji mije instruktor Ruse.Kjo gja duhet t’i jap shejin Perendimit, per rrezikun qe i paraqitet.
Do te ishte gabim te pretendohet, se kjo gja, ka te baje, thjeshtesisht, me sovranitetin dhe mireqenjen e popullit Ukrainas.
Pavaresisht se sa me randesi, asht kjo gja; pergjegjeja ndaj krizes ne Ukraine, asht ne pjesen ma te madhe, besueshmenia ndaj Perendimit, dhe ne menyre te vecante NATO-s.
Kercnimi i Putinit ndaj kufijve te Europes asht i pamohueshem. Nga zona e Baltikut e ne Balkan, e deri ne pjesen jugore te Kaukazit, Rusia po siguron baza te randesishme specifike, nga te cilat mund te distabilizoje NATO-n. Prandaj NATO-ja duhet te marri kundermasa, per
te mrojtun kufijte e saj.
*Liam Fox asht nder te tjera edhe antar i Parlamentit Britanik
Ne megjithatë do të fitojmë përsëri
Nga Uk LUSHI/
Keqqeverisje. Keqdrejtim. Vjedhje. Korrupsion. Varfëri. Skamje. Ligështim. Dëshpërim. Dorëzim. Këto janë disa nga fjalët që faniten si fantazma mbi ekzistencën tonë në mesin e dekadës së dytë të shekullit XXI kudo jetojmë shqiptarët në Ballkan. Pavarësisht rrezikshmërisë së pranisë së këtyre fjalëve në ligjërimin dhe realitetin e një populli, fjala më e errët dhe me rrezik vdekjeprurës nuk ishte thënë zëshëm ndonjëherë. Por, këto javët e fundit, edhe fjala, të cilën çdo shqiptar dhe shqiptare duhet ta luftojë si murtajën dhe deri në zhdukje nga fjalori i përditshmërisë sonë, gjeti ca vrima në bedenet e e kështjellës së kombit shqiptar dhe bile po tenton të ulet këmbëkryq me ne siç ulet xhebraili me dikë që do t’i marrë shpirtin. Fjala në fjalë është fjala pashpresë dhe— po— popujt që humbin shpresën vdekjen e kanë alternativë të pashmangshme.
Është e vetëkuptueshme që kur në TV apo Internet transmetohen skena që tregojnë ikjen nga vendlindja të qindra-mijëra shqiptarëve, fillikat apo me foshnje gjegjësisht me fëmijë njomakë ngryk, duke rrezikuar jetët e veta dhe të pasardhësve të tyre ndërsa kapërcejnë këneta plot me llucë dhe lumenj me ujin akull deri në fyt, vetëm që të arrijnë të hyjnë brenda kufijve politikë të Bashkësisë Europiane, njeriu nuk ka si të mos trishtohet dhe eventualisht të mëkatojë në ballafaqimin me tundimin e humbjes së shpresës. Shpresa përpëlitet mes jetës dhe vdekjes sidomos kur njeriu i informuar e di që pamjet pikëlluese të ikanakëve nga Kosova janë ato që kanë marrë vëmendjen e mjeteve të informimit dhe medieve aktualisht, por assesi nuk janë të vetmet. Ikje të shqiptarëve ka edhe nga Ulqini, Tuzi, Presheva, Kumanova, Shkupi, Gostivari, Gjirokastra, Berati, Durrësi, Tirana, e Kukësi. Herë me heshtje e herë me gjurulldi, gati çdo ditë, shqiptarët ikin nga çdo cep i atdheut, sa që sot, mund të thuhet pa drojë gabimi: jashtë trojeve shqiptare jetojnë mbi një e treta e popullit shqiptar. A janë këto fakte një gjëmë për të cilën duhet t’i çojmë duart lart dhe të fillojmë kukatjen?! A jemi afër fundit tonë si popull dhe civilizim?!
Jo! Jo dhe jo! Kapitullimin shqiptar nuk mundet dhe nuk do të guxoj ta nënshkruaj askush.
Populli shqiptar gjithherë duhet të ketë pjestarë që jetojnë dhe veprojnë në botë, mirëpo njerëzit tanë do të duhej të largohen nga tokat stërgjyshore atëherë kurnga vendet tjera mund të kontribuojnë më shumë për popullin shqiptar apo atje të realizojnë veten në gjëra që nuk janë të mundshme në atdhe. Momentalisht shqiptarët që po braktisin trojet tona në Ballkan janë duke u larguar sepse gjendja politiko-ekonomike është e zymtë dhe përgjegjësia për këtë nuk është e të gjithë neve, por e shumicës dërmuese të kastave që janë në krye të organeve dhe institucioneve partiako-shtetërore. Drama e të larguarve të zhgënjyer nga të katër anët e mëmëdheut duhet të shërbejë si një katarsis i pranimit të dështimeve kalimtare të shteteve shqiptare. Pra, ikjet e bashkëkombasve tonë janë dëshmitë që vërtetojnë përtej çdo dyshimi të bazuar se jemi në krizë. Porse, bazuar në përvojat e mëhershme historike— tonat dhe të tjerëve— krizat janë situata kritike gjatë të cilave kombet dhe popujt mund të ndërrojnë kurs dhe të fillojnë (ri)ngritjen, prandaj tautologjikisht për ne janë duke rënë këmbanat e fundit për ndërrim drejtimi.
Ndryshimi i parë urgjent që duhet të bëjmë është ndalimi i përgjithësimeve të stilit të gjithë jemi një lloj; të gjithë jemi të prishur; të gjithë jemi përgjegjës— gjeneralizime këto, të cilat, pastaj, rrjedhin në segmente tjera si fjala vjen: të gjithë politikanët janë hajdutë; të gjithë intelektualët janë të përfshirë në rrjete klienteliste; të gjithë gjykatësit dhe prokurorët shiten; të gjithë punëtorët janë dembelë, e të tjera budallallëqe të përngjashme. Këto (para)gjykime të padrejta lënë të kuptohet që gjoja ne shqiptarët posedokemi gjene të cilat na pengojnë të jetojmë në shtete me rend dhe ligj. Një pikëpamje e këtillë gjithsesi që është e pasaktë dhe raciste. Njeriu me mendje të shëndoshë nuk ka nevojë të rrëmojë shumë prapa që të gjejë raste konkrete të cilat lehtësisht hedhin poshtë kësi tezash të gabuara gjeneraliste. Le të përkujtohen si prova sakrificat e mijëra martirëve heronj si Arben Broci nga Shkodra, Antigona Fazliu nga Gradica e Drenasit, Ismail Mehmeti nga Drenoveci i Tetovës apo Tahir Sinani nga Gria e Bujanit. Për persona të tillë që nuk pranojnë flijimin për të mirën publike si aktin më të lartë (!!), ka edhe heronj të gjallë dhe krejt të zakonshëm që poashtu hedhin poshtë tezën e futjes së të gjithë shqiptarëve në një thark derrash të ndyer dhe diabolik që nuk do të arrijnë stabilitetin dhe progresin kurrë. Sa për ilustrim dhe sigurisht duke u hyrë në hak qindra-mijëra shqiptareve dhe shqiptarëve të dobishëm dhe punëtorë, që sillen dhe kontribuojnë si qytetarët e vendeve më të mira, le të theksohen katër femra tonat: Dr. Mira Mezini, profesoreshë e informatikës në Universitetin e Darmstadt-it në Gjermani, të cilës para ca kohe Këshilli Europian për Studimet Shkencore i akordoi çmimin “ERC Advanced Grant” prej 2 milionë eurosh për të vazhduar punën e çmueshme akademike; Majlinda Kelmendi, kampione botërore në xhudo, e cila ka reprezentuar edhe Republikën e Shqipërisë edhe të Kosovës në evenimentet madhore globale sportive; dhe, së fundi, dy zonjusha studente në Universitetit të Prishtinës, Gentiana Desipojci dhe Blerta Likaj, të cilat po të ishin në vende përendimore korporatat e sukseshme do t’u ofronin qindra-mijëra dollarë apo euro për aplikacionin e tyre kreativ përmes të të cilit kandidatët për vendstudim mund të shohin në kohë reale rangimin e tyre dhe nëse nuk duan që shënimet e tyre të mbahen në DropBox, Google Drive apo MS Drive, aplikacioni i vajzave inteligjente prospektuesve u mundëson t’i vendosin të dhënat në ownCloud duke ruajtur kështu pronësinë. Shqiptarët e mirë janë me miliona, shqiptarët përgjegjës dhe keqbërës janë në dhjetra-mijëra apo shprehur matematikisht— për çdo shqiptar të keq, në anën e kundërt, janë 100 shqiptarë të mirë. Semantika e gjuhës nuk është mirë të relativizohet dhe të sulmohen njerëzit ad hominem pa u ballafaquar argumentet dhe faktet. Secili le të shikojë në familje, rreth shoqëror dhe ku jeton dhe do të shihni që shumica nuk janë përgjegjës për terrin që na ka mbështjelllur kudo gjallëron etnia shqiptare. Si pasojë e kësaj të vërtete mjaft me përgjithësime, sepse ato u shkojnë për shtati më së shumti mu pakicës së shqiptarëve që duhet të japin llogari për baltovinën ku jemi futur.
Ndryshimi i dytë urgjent që duhet të bëjmë është ta heqim bindjen që jemi totalisht të pafuqishëm për të ndërruar gjërat. Pozicioni dhe gjendja e një kombi nuk është vetëm trill i fatit gjeo-politik apo historik, por rezultat i angazhimit të anëtarëve të tij me ç’rast secili njeri e bartë pjesën personale të barrës së atdheut, ashtu që askujt të mos i bie barrë më e madhe. Askush nuk do të ndërtojë mëmëdheun tonë dhe askush nuk do ta përmirësojë të ardhmen tonë nëse jo ne. Kombi është një abstrakcion konceptual dhe nuk mund të mbahet në këmbë pa bashkëpunim dhe kohezion social. Pezmi dhe mllefi ndaj dergjës që na ka kapluar duhet të vihen nën kontroll dhe të çlirohen arsyeja dhe vendosmëria për veprime dhe aktivitete. Rruga më e mirë për të treguar fuqinë tonë është dhënia e votës atyre që ofrojnë alternativën dhe zgjidhjet më të mira dhe realistike të problemeve, por, në fund të fundit, le të thojë kush të dojë çfarë të dojë, në qoftë se cilido pushtet në shtetet shqiptare në Ballkan barrikadohet në mbrojtje të interesave klanore dhe jo respektimit të atyre të popullit shqiptar, veç 100.000 shqiptarë, në Sheshin Nënë Tereza në Prishtinë, në Sheshin Skënderbej në Tiranë apo në Sheshin Makedonija në Shkup, të ulur dhe plotësisht paqësor, mund të rrëzojnë cilëndo qeveri apo sistem brenda një jave duke qëndruar stoikisht ditën e natën aty, e lëre më nëse populli vendos të përdorë mjete tjera më serioze. Është lajthitje naive që jemi të pafuqishëm dhe kjo bindje defektive duhet të mënjanohet nga truri i çdo shqiptari sepse kur një grupacion njerëzor merr vendim të arrijë një qëllim, “dies irae” e secilit do të arrijë patjetër.
Mirëpo duhet të thuhet pa fshehur, pa nxehtësinë e shpresës në zemër dhe flladin e saj në mendje, populli shqiptar nuk do të bëjë as ndryshimet urgjente dhe as ato jourgjente— ndonëse të rëndësishme sa urgjentet. Shpresa mbahet gjallë kur njerëzit kanë qëllime të qarta, janë me besim dhe përdorin forcën e vullnetit se do t’i arrijnë ato. Simboli i shpresës është dallëndyshja dhe ky simbol nuk do shumë interpretim. Historia e popujve fortësinë e saj e merr nga vështirësitë me të cilat ndeshen popujt. Vështirësitë paraqesin probleme por edhe kërkojnë zgjidhje nga ne, mosgjetja e të cilave mund të rezultojë në degradim dhe mbase vdekje. Problemet me të cilat ballafaqohen grupet e ndryshme njerëzore kanë qenë të ndryshme për popuj të ndryshëm dhe dallimi që përcakton një popull si fitues apo humbës qëndron në mënyrës se si ata reagojnë ndaj problemeve dhe si i mposhtin vështirësitë. Unë e ndiej dhimbjen e popullit tonë, vuajtjet dhe frikën se ndoshta zhvillimet mund të na çojnë në dreq të mallkuar, porse unë gjithashtu e di— nga historia dhe nga përvoja ime direkte— që një popull i cili fiton mbi dy katastrofa njerëzore si diktatura dhe pushtimi, ai popull gjithmonë e ka në shpirt shpresën. Unë jam i sigurt që shqiptarët që janë si unë jemi shumica absolute e popullit shqiptar dhe ne megjithatë do të fitojmë përsëri për ta shtyrë civilizimin shqiptar në një nivel më të lartë nga ku ne do të vazhdojmë të pasurojmë mozaikun e vlerave për tërë njerëzimin. Sëkëndejmi, kryet nalt shqiptarë— ditët e mira janë shumë afër sepse nata është më e errët krejt pak para agimit!
FLET MIKJA E SHQIPTAREVE EVELYNE NOYGUES
INTERVISTE ME ZONJEN EVELYNE NOYGUES,ISH-DIPLOMATE,SHQIPTARËDASHËSE, PROMOVUESE E KULTURËS SHQIPTARE NË FRANCË DHE PËRKTHYESE E TINTINIT/
Nga ELIDA BUÇPAPAJ/
Pyetje: Zonja Evelyne Noygues ju se bashku me Arben Selimin (vete edhe botuesi) jeni perkthyes te njerit prej 24 librave te fumetistit te famshem belg Hergé, te cilat kane si personazh kryesor reporterin Tintin. A mund te na thoni diçka per t’i krijuar lexuesit nje ide rreth Bemave te Tintinit dhe autorit te tyre belgut Georges Prosper Remi alias Hergé ?
Evelyne Noygues: Reporteri Tintini eshte nje nga personazhet kryesore te librave me vizatime neper bote. Eshte i njohur nga miliona lexues. Eshte krijuar ne vitin 1929 nga autori dhe vizatuesi belg Hergé (pseudonimi i Georges Remi).
Tintini eshte nje djalosh, gazetar, gjithmone i shoqeruar nga qeni Fox Terrier qe quhet Milu. Ai eshte i zgjuar, trim dhe plot me humor. Mund te themi qe eshte nje personazh krijuar nga Hergé, frymezuar nga humori i Molierit… Ka udhetuar neper bote: ne ish-URSS dhe ish-Kongo belge… deri ne Kine dhe ne Tibet… Ka bredhur ne Peru dhe ka zbritur ne Hënë 10 vjet përpara Neil Armstrong!
Hergé (Rémi Georges: Her (R)-gé (G)) eshte lindur ne Bruksel ne 3 maj 1907. Që shume i ri eshte punesuar ne gazeten « Le Vingtième Siècle » ku takon gazetare me të rritur dhe me eksperience. Shpejt Hergé dallohet si vizatues. Vete eshte inspiruar nga lajmet qe reporteret sjellin nga gjithe bota ku i dergon redaksia. Me fantazinë e tij, Hergé fillon te krijoje personazhin e Tintinit.
Hergé eshte nje nga autoret klasike te historive vizatimore me te njohura neper bote. Ka dhene tashme provat me më shume se njezet albume ne gjuhen frenge, i perkthyer ne gjithe gjuhet kryesore dhe qe numron miliona lexues në të gjithe botën !
Pyetje : Perse zgjodhet te sillnit pikerisht Skeptri i Otocarit dhe jo per shembull Tintin au pays des Soviets – Tintini ne vendin e sovjeteve, pasi Shqiperia eshte vendi qe ka perjetuar nje diktature sovjetike?
Evelyne Noygues: « Skeptri i Otocarit » eshte libri i 8-të ne serinë « Bemat e Tintinit ». Eshte botuar bardh & zi ne gusht të 1939 në « Petit Vingtième », nje suplement i gazetes se famshme « Le Vingtième Siècle » qe dilte ne Bruksel. Versioni i ngjyrosur eshte botuer ne 1947.
Skeptri i Otocarit zhvillohet në një vend imagjinar. Imagjinar po, por jo dhe aq! Shume detaje na kujtojne nje vend ballkanik si dhe vendin e shqiponjave. Mbreteria e Pelikanit te zi na kujton mbreterine shqiptare, shqiponjen e zeze dhe mbretin Zog I, portreti i te cilit i veshur me kostum ceremonie paraqitet besnikerisht ne faqet e albumit. Gjithashtu shume personazhe, vende, veshje na kujtojne Shqiperine.
Aventurat e Tintinit ne vendin imagjinar te Ballkanit që quhet në libër Sildavia, eshte Shqiperia sipas studiueses Olimpia Gargano, prane Universitetit Nice Sophia Antipolis. Artikulli “Illyria, Syldavia, Elbonia e altrove: la reinvenzione narrativa dell’Albania fra spazi immaginari ed eterotopie” i Gargano-s gjendet i botuar ne permbledhjen me titull “Landscapes and mindscapes. Metodologie di recerca, percorsi geocentrati e poetiche dello spazio in una proespettiva comparata”, nen kujdesin e Stefania De Luca, Carmen Gallo dhe Danilo Marino, Marchese editore 2011. | http://association-albania.com/Illyrie-Syldavie-et-ailleurs-l.html?lang=fr]
Sipas studjueses Olimpia Gargano – e para universitare që interesohet për « Le Sceptre d’Ottokar » ne frengjisht – ajo vë re se karakteristikat e personazheve, ngjarjeve e peizazhit te librit perputhen me se shumti me ato te Shqiperise, sipas dy aspekteve kryesore: vizive dhe historike e pershkruese. Një gjë që na ka tërhequr edhe si ne, si perkthyesit e tij, ka qene së pari ngjashmeria fizike e mbretit te Sildavise, Muskar XII, me mbretin Zog I. Nga pikepamja historike e pershkruese, fakt pashmangshem ka qene se Mbreti Muscar I (alias Hveghi), heroi kombetar qe arriti te mposhte turqit dhe te bashkoje e mbaje te bashkuar gjithe vendin, evokon heroin kombetar, Skenderbeun.
Pyetje : I perkthyer ne rreth 100 gjuhe, i botuar me nje tirazh rreth 200 milione kopje, i zgjedhur si personazh nga Steven Spielberg ne filmin e tij Aventurat e Tintinit prodhim i vitit 2011 qe eshte pare neper bote nga miliona e miliona spektatore, çfare ka te jashtezakonshem ky personazh qe vazhdon t’i mbijetoje kohes kur kemi parasysh se botimi i tij ka nisur ne vitet `30 dhe ka perfunduar me ikjen nga kjo bote te autorit ne mes te viteve `70 ? Perse vazhdon te mbetet Tintin modern dhe kontemporan me ne?
Evelyne Noygues: Tintini mbetet modern dhe kontemporan sepse vete Hergé e ka krijuar si një djalosh pa moshe të caktuar, gjithmone veshur me pantallona, golf dhe me nje pardesy jashte fenomeneve të modes. Ai eshte karakterizuar nga energjia dhe kurioziteti pozitiv për boten dhe per ata qe vuajne. Eshte nje personazh i dashur për të rinjtë. Ndërsa për te rriturit Tintin është interesant, sepse ata zbulojnë me vonesë që ka gjithmonë një kuptim të dytë në librat e Hergé lidhur me historine politike te shekulli XX. Ata habiten si s’e kishin kuptuar kur ishin te vegjel paçka që i lexonin dhe rilexonin librat e tij nga 100 herë… Gjithe talenti i Hergé ndodhet ketu per ne.
Pyetje: Ju si franceze perse zgjodhet personazhin e Tintin-it ne vend te Asterix-it qe eshte krijuar nga autorë franceze ?
Evelyne Noygues: Ne vendosëm të fillojmë me një album që do të udheqë lexuesin nëpër rrugët Ballkanit. Dhe s’ka më mirë se “Skeptri i Otocarit” të Hergé !
Pyetje: Ne trojet shqiptarofone nuk eshte e zhvilluar kultura e librave me kartona, respektivisht nuk kemi as fjalen shqip qe perkon me kete gjini te librit, a mendoni se shqiptaret jane te vonuar per të kultivuar këtë gjini që ushqen kritiken, ironine dhe kultivon inteligjencien tek lexuesi ?
Evelyne Noygues: Pas rënies së komunizmit dhe në vitet që e pasuan, Shqipërisë iu desh kohë për të shëruar plagët, të ballafaqohet me veten e saj, të rindërtohet… “E duam Shqipërinë si gjithë në Evropë” ndëgjohej në çdo rrugë ato kohë. Dhe kjo nuk do të mbetej vetëm një slogan. Ishte kjo aspirata e gjithë popullit. Evropa do të ishte para së gjithash një mënyrë jetese, mënyrë sjellje, një model ekonomik e gjithashtu kulturor. Tintini i përgjonte të gjitha këto nga larg. Ai priste të vinte ora e tij…
Pyetje: A kishte vështirësi përkthimi apo përshtatja?
Evelyne Noygues: Vështirësia e përkthimit ishte të ruhej thelbi i dialogjeve. Dhe ky ishte ojektivi që ne i vendosëm vetes. Albumi e ka parë dritën e botimit prej shtatorit 2014 dhe është pritur shumë mirë në panairin e librit në Tiranë në nëntor 2014. Megjithatë nuk e dimë akoma a ia kemi mbrritur qëllimit.
Pyetje: Duke iu referuar statistikave te shitjes se librave ne Shqiperi, mund te themi se eshte nje krize e vertete, si mendoni se mund te dilet prej kesaj gjendje librofobe ?
Evelyne Noygues: Vdekje e libriti apo zhdukje e lexuesit? Ky ishte titulli i të përditëshmes « Le Figaro » kur u hap salloni i librit në Paris në mars 2014. Thelbi i pyetjes nuk qëndron tek libri, por tek leximi, sepse ç’do të jenë librat kur të mos ketë lexues për t’i lexuar?
Dhe sa i përket lexuesve në Shqipëri, ka patur gjithmonë dhe do të vazhdojnë të jenë… Ne u mahnitëm nga numri i vizitorëve në koridoret e Pallatit të Kongereseve në Tiranë kur ne u ftuam nga Ambasada Franceze te panairi i librit për të prezantuar Tintinin në stendën e Francës. Ishte fantastike!
Pyetje: Zonja Evelyne si mendoni a do te shitet TintTin ne Shqiperi, trojet shqipfolese dhe po ashtu ne diaspore dhe si do te behet e mundur qe t’i afrohet lexuesit shqipfoles nisur nga fakti se eshte nje liber i te gjitha grupmoshave ?
Evelyne Noygues: Objektivi ynë kryesor, nga ana ime dhe nga Arben Selimi, është që albumi të prekë kryesisht publikun shqipfolës kudo që ai ndodhet. Sigurisht që do të ketë një shpërndarje në Shqipëri, Kosovë, Maqedoni dhe Malin e Zi dhe konkretisht ka filluar ne Shqiperi tashme. Në të njëjtën kohë, ne bëjmë të mundur që shqiptarët e diasporës të mund ta blejnë. Kjo nuk i pengon Tintinofilët e përkushtuar të reporterit të famshëm kudo që ndodhen të blejnë albumin nëpërmjet internetit dhe faqes të Facebookut « Bëmat e Tintinit » që kemi hapur në 2014. Do të shtoja se botuesi u është përgjigjur të gjitha kërkesave të lexuesve për « Bemat e Tintinit » – albumin “Skeptri i Otocarit” që kanë ardhur nga Franca, Belgjika, Gjermania, Hollanda, Britanina e Madhe, Kanada etj. falë Facebook-ut.
Ky album është gjithashtu një ndihmë pedogogjike dhe argëtuese për të gjithë fëmijët lindur apo/dhe rritur jashtë shtetit. Për ata që e kanë lexuar Tintinin në frengjisht apo në një gjuhë tjetër, është më e lehtë të mësojnë në gjuhën e nënës apo/dhe të babait me anë të tregimeve të vizatura.
Pyetje: Libri eshte perkthyer nga ju dhe nga Arben Selimi, a mund te na thoni diçka per kolegun tuaj qe eshte edhe bashkebotues?
Evelyne Noygues: Arben Selimi eshte perkthyes letrar, skenograf teatri, piktor, i vendosur ne Paris prej 20 vitesh. Gjate kesaj periudhe ai ka krijuar skenografi per trupa te ndryshme teatrore dhe ka patur nje aktivitet jo te vogel si piktor nepermjet hapjes se eksozitave te ndryshme.
Ne vitin 2004 ai ka krijuar shtepine botuese grafike « Bénart Edition » specializuar ne botime gravurash, vizatimesh dhe objektesh te ndryshme kryesisht lidhur me imazherine pariziane. Te gjitha keto krijime i gjejme sot gjithandej ne tregun francez.
Se fundi, ne menyre krejt te logjikshme, kjo shtepi po interesohet gjithashtu per librin. Nje shprehje e drejtperdrejte e ketij interesi eshte dhe dalja e “Bëmave te Tintinit” ne gjuhen shqipe shperndare ne tregun shqiptar dhe europian.
Se bashku perkthejme drama qe prej tre vitesh per Eurodramën, Réseau Européen de Traduction Théâtrale ne me shume se 20 gjuhe nga Evropa, Azia Qendrore si dhe nga Mesdheu.
Pyetje: Cilai eshte aktualiteti i fillimit te vitit 2015 lidhur me librin « Skeptri i Otocarit »?
Evelyne Noygues: Ne kuadrin e vazhdimit te paraqitjes se ketij botimi dhe berjes sa me te njohur per publikun frankofon, do te jemi te pranishem ne aktivitetin qe do te zhvillohet nga shoqata « Miqte e Hergé-së » ne Nivelles te Belgjikes me 7 mars 2015, date qe perkon dhe me mbledhjen e Asambles se 30-te te kesaj shoqate.
Ky eshte nje takim shume i rendesishem per gjithe njohesit, dashamiresit dhe fansat e vepres se Hergé. Pjesemarrja eshte e madhe, ka konferenca, ekspozita, takime ku behen analiza dhe kalohen informacione te shumta qe kane lidhje ne menyre te drejteperdrejte me «Bemat e Tintinit». Nga stenda jone ne do veme sa me mire ne dukje si dhe do te shesim botimin e pare ne gjuhen shqipe te njerit nga 24 albumet e serise dhe pikerisht « Skeptri i Otocarit ».
Pyetje: Zonja Evelyne ju lutem na thoni diçka rreth jush?
Evelyne Noygues: Po bëhen 25 vjet që kam shtrirë një aktivitet të rëndësishëm në favor të një përhapje sa më të mirë të gjuhës dhe kulturës shqiptare në gjirin e shoqatave dhe rrjeteve universitare franceze.
Kjo është si rrjedhojë e eksperiencës time në Shqipëri ku kam jetuar dhe punuar nga viti 1991 deri më 1994. Pasi studjova shqipen në Institutin Nacional të Gjuhëve dhe Cilivizacioneve Orientale (INALCO) në Paris, mora përsipër vullnetarisht dosjen « Shqipëria » të shoqatës humanitare « Farmacistët pas kufinj » më 1990. Në verën 1991, farmacistët francezë sollën kamionë me ilaçe në Shqiperi. Dhe kështu takova Ambasadorin Francez i cili kërkonte bashkëpunëtorë shqipfolës. Në shtator të të njëjtit vit u emërova në postin e atasheut kulturor në ambasadën e Francës në Tiranë. Kjo eksperience me dha mundësinë të përmirësoja gjuhën shqipe të cilën nuk kam ndalur asnjëherë ta praktikoj dhe ta studjoj.
Pasi u ktheva në Francë, mora pjesë në themelimin e shoqatës kulturore « Albania » më 1997 për të tërhequr vëmendjen e mediave franceze rreth rreziqeve që i kanoseshin trashëgimisës shqiptare në momentin e rënies së piramidave financiare. Që më 1997, shoqata jonë ka për objektiv të bëjë të njohur sa më mirë në France dhe në vendet frankofone, si edhe nëpërmjet internetit kulturën dhe trashëgiminë kulturore shqiptare.
Sot kam nën kujdes sitin internet association-albania.com të cilin e kam krijuar më 2009. Ky sit ka më shumë se 500 artikuj dhe dosje, në frengjisht dhe në shqip, mbi kulturën dhe artistêt shqiptarë. Ai ka tërhequr mbi 170 000 koneksione në këto pesë vjet (gusht 2009-janar 2015).
Pyetje: Ju thoni se ne vitet 1991-1994, kur ishit ne Shqiperi si diplomate, ishte nje shprese e madhe se ringjallja e Shqiperise do te ishte e shpejte, çfare ndodhi qe u vonua dhe çfare mund te na thoni per te ardhmen?
Evelyne Noygues: Kam qene dhe jam gjithmone entuziaste per zhvillimin kulturor, social dhe ekonomik që po përjeton Shqiperia qe prej fillimit te tranzicion demokratik. Kur isha ne nentor 2014 ne Tirane per Panairin e Librit kam qene prape entuziaste per aktivitetin organizuar nga Ministria e Kultures per të nxjerrë ne pah krijuesit e rinj ne fushen e tregimit me vizatime (shikoni në Facebook te Shpend Bengu) , iniciatori i konkursit i pare organizuar ne 2014 dhe Director of Intangible Cultural Heritage ne ministrine e kultures ne Tirane).
Pyetje: Pas vitit 2009 keni hapur nje sit internet dedikuar kultures shqiptare qe ne fillim te 2015 ka kaluar 170 000 koneksione. Cilet jane disa nga emrat shqiptare te cilet ia keni prezentuar publikut frankofon gjate aktivitete organizuar nga shoqata Albania dhe qe reflekton siti qe aktivizoni ?
Evelyne Noygues: Ja disa shembuj që po i sjell tek ju:
2013-2014
- Takim me Ilir SEMILOSKI dhe shfaqja e filmit të tij “Ushëtimin në Malin e Tomorrit”
http://association-albania.com/Albania-rencontre-avec-Iljir.html
- Mbrëmje homazh në nderim të aktorit të njohur të humorit, Roland TREBICKA, treguar nga vajza e tije Manjola
http://association-albania.com/Roland-TREBICKA-un-grand-acteur.html
- Takim me Prof. Pierre CABANES, historian i specializuar në historinë antike të Shqipërisë dhe themelues i Misionit arkeologjik dhe epigrafik francez në Shqipërihttp://association-albania.com/Pierre-CABANES-l-Albanie-d-hier-et.html
2011 – 2012 –
Festime me rastin e 100 vjetorit të pavarësisë të Shqipërisë në Paris
- intervistë me Shkëlqesinë e Tij Ylljet ALIÇKA, Ambasador i Shqipërisë në France mbi manifestimet kulturore organizuar me rastin e 100 vjetorit të Pavarësisë të Shqipërisë, nga Evelyne Noygues
http://association-albania.com/Centenaire-de-l-Etat-albanais.html?var_mode=calcul
- organizimi i një mbrëmje kulturore të animuar për nder të poetëve të “Rilindjes”
http://association-albania.com/Celebration-du-centenaire-de-l.html
- hapja e një ekspozite fotohrafike të Koli IDROMENO në bashkëpunim me Prof. Ardian Marashi nga Institutin e Studimeve Shqiptare dhe Akademinë e Shkencave të Shqipërisë http://association-albania.com/Photographie-exposition-Kole.html
2010 – 2011
- Paraqitja e ribotimeve të “L’Enigme…résolue » dhe “Grammaire albanaise comparée” nga Robert d’ANGELY me bijen e tij dekoruar me Legjinin e Nderit dhe bashkë me zotërinjtë Prof. Remzi Pernaska dhe Luan Rama
http:llassociation-albania.com/Albania-presentation-de-L-ENIGME.html?lang=fr
- Takim kushtuar MIGJENIT, nga Mickael Wilmart dhe Jérôme Carassou, botues të « Non lieu »
http://association-albania.com/Au-Sud-de-l-Est-Migjeni-un-auteur.html?lang=fr
- Takim me Maks VELO, me rastin e botimit të albumit të artistit titulluar « Parisi » dhe poezive të tij përkthyer nga Evelyne Noygues
http://association-albania.com/Maks-Velo-un-precurseur-de-la.html?lang=fr
2009 – 2010
- Konferencë mbi veprën e Ismail KADARE brënda realizmit-socialist nga Jean-Paul Champseix, profesor i Letërsisë
http://association-albania.com/Le-role-et-le-statut-de-la-ville.html?lang=fr
- takim rreth polifonisë shqiptare nga Bernard Lortat-Jacob, etnomuzikolog
http://association-albania.com/Chanter-pleurer-etre-ensemble.html?lang=fr
- Konferencë kushtuar Prof.Eqrem ÇABEJ, nga Prof. Remzi Pernaska dhe praninë e bijës të gjuhëtarit të shquar
http://association-albania.com/La-figure-emblematique-du.html?lang=fr
Pyetje: Shoqata juaj Albania po i mbush dy dekada aktivitet, a mund te thoni disa nga ato qe ju kane lene me teper mbrese dhe disa aktivitete te tjera qe ju i keni ne planet tuaja si te rendesishme per t’i realizuar ne te ardhmen ?
Evelyne Noygues: Se pari, emrin « Albania » e kemi gjetur si nje homazh ne nderin e Faik Konices dhe revistes kulturore se tij botuar ne Bruksel…. nje rastesi e bukur qe me lidh mua akoma me shume me boten e Tintinit… (Hergé është brukselas) !
Shoqata Albania mbledh nje publik te gjere qe prej 1997 ku francezet dhe shqiptaret kerkojne me shume informacion per Shqiperine dhe kulturen e saj. Temat me te preferuar nga audienca vazhdojnë te jenë : letersi, arkeologji, turizm,… Prandaj bordi drejtuar qe prej dy vjetësh nga Ornela Todorushi, perpiqet te ftoje pjesëmarresit qe u pergjigjen kerkesave të publikut. Ne pergjithesi, francezet dhe sidomos parizianet jane shume te terhequr nga kulturat qe njihen pak. Prandaj qe prej 18 vjetësh shoqata ben nje pune pedagogjike qe te dy popuj të njihen me mire dhe ne nje menyre me te thelle. Edhe te shqiptaret e vendosur larg atdheut vazhdojme te gjejme nje etje të pangopur per çfarë perben kulturen e tyre… Ndoshta nje vezhgim nga larg vlereson pa tabu nje kulture dhe nje komb akoma me mire duke kapercyer telashet qe nuk i bien ne sy… .
Pyetje: Nje mesazh per shqiptaret, te cileve ju iu keni kushtuar shume energji dhe dashuri.
Evelyne Noygues: Ne kujtimet e mia lidhur me Shqiperinë dhe Shqipetarët une ndihem shume mirenjohjese per perkrahjen dhe mbeshtetjen e të gjithe miqve, të aferm dhe të larget, për inkurajimin nga te gjithe intelektualet dhe artistet qe kam njohur gjate me shume se 25 vjetëve deri tani, por edhe per njerezit e thjeshte qe gjithandej me kane pritur me dashamiresi. Te gjitha ato që kam marrë nga ata në Shqiperi, jam perpjekur tua përcjell atyre qe kam takuar ne France.
Elida Buçpapaj: Une si gazetare ju shpreh mirenjohjen time per angazhimin tuaj ne Shqiperi, ne promovimin e vlerave te kultures shqiptare ne France dhe per perkushtimin tuaj ndaj botes shqiptare.
Evelyne Noygues: E dashur Elida, ju falenderoj edhe une per ngrohtesine dhe kujdesine qe me keni treguar gjate kesaj interviste. Për cilindo që është i interesuar mund të kontaktojë përmes kësaj adrese : asso.albania@yahoo.fr.
NATA E MADHE HOLLIVUDIANE….Birdman triumfon…
*Aktorja më e mirë, Jullianne Moore – “Still Alice”/
*Aktori më i mirë, Eddie Redmayne – “The Theory of Everything” /
*Regjia më e mirë, Alexandro J Inarrito Birdman/
*Skenari më i mirë i adoptuar, Imitation Game
*Skenari më i mirë, filmi Birdman /
*Kënga më e mirë origjinale e filmit Selma /
*Kolona më e mirë zanore, filmi The Grand Budapest Hotel/
*Dokumentari më i mirë artistik, CitizenFour filmi për Edward Snowden/
*Montazhi më i mirë filmik, Whiplash /
*Çmimi për arritjen më të mirë në kinematografi, Birdman /
*Skenografia më e mirë, The Grand Budapest Hotel/
*Filmi më i mirë i animuar, Big Hero 6/
Filmi dokumentar për Edward Snowden ka fituar çmimin për dokumentarin më të mirë artistik. Producentët e këtij filmi kanë thënë se e kanë pasur shumë të vështirë realizimin e tij.
Filmi dokumentar për Edward Snowden ka fituar çmimin për dokumentarin më të mirë artistik. Producentët e këtij filmi kanë thënë se e kanë pasur shumë të vështirë realizimin e tij.
Një vesë drite në Hollywood nuk mund të zbehte yjet e ndritshëm të Oscar-ve dje në mbrëmje. Neil Patrick Harris dëshmoi se është një nga moderatorët më të mirë përreth, – madje edhe kur doli me të brendshme, si një shaka për filmin “Birdman”. John Legend dhe Common pushtuan natën me këngën fituese të çmimit Oskar “Glory” nga filmi Selma dhe John Travolta vazhdoi ti bëjë të gjithë të ndjehen parehat. “Grand Budapest Hotel” sundoi në disa nga kategoritë më artistike, ndërsa “Birdman” çoi në shpi çmimet më të mëdha. Këtu janë të gjithë fituesit e djeshëm.
Aktorja më e mirë për vitin 2014 në film është Jullianne Moore për aktrimin e saj në filmin Still Out. Ajo është shpërblyer për këtë rol që është një dramë psikologjike. Moore ka bërë humor duke thënë se ka dëgjuar “që kur merr Oscar” të bën që të jetosh 5 vjet më shumë. Po ashtu ajo ka folur edhe për sëmundjen e Alzhaimer, për të cilën flet edhe filmi.
Me në fund është shpërblyer edhe filmi “The Theory of Everything”, për aktorin Eddie Redmayne. Ai ka mbajtur një fjalim shumë interesant kur ka thënë se ja dedikon botës, e cila kaq shumë po e përkrah injorancën.
Edhe ky është njëri prej zonave më të nxehta të çmimeve pasi vlerësohet regjisori. Këtë çmim e ka marrë Alexandro Inarrito për filmin “Birdman” i cili ka vazhduar që të pasurojë marrjen e çmimeve të rëndësishme.
Edhe “Imtation Game” është shpërblyer. Ai ka marrë çmimin për skenarin më të mirë të adaptuar. Skenaristi i këtij filmi ka mbajtur një fjalim emocionues duke thënë se ka dashur të vras veten kur ishte 16 vjeç, duke thënë se nuk ja dëshiron askujt një gjë të këtillë në të ardhmen dhe këtë lutje ai e ka bërë tek të gjithë fëmijët që mendojnë kështu.
Birdman ka marrë edhe çmimin e katërt dhe shumë i rëndësishëm, ai për Oskarin më të mirë. Skenaristi ka thënë që ka punuar në skenar për tri vite.
Oskarin për kolonën më të mirë zanore e ka fituar, “The Grand Budapest Hotel”, që fiton çmimin e katërt gjatë natës së djeshme, konkretisht kompozitori Alexander Desplant.
Kënga “Glory” është pritur që të fitojë pasi sivjet Akademia e Filmit është akuzuar se ka anashkaluar filmat e zinj. Megjithatë, këngëtarët e tyre janë shprehur kundër racizmit.
Çmimi për montazhin më të mirë filmike ka shkuar për filmin Whiplash. Ky është çmimi i tretë që merr filmi dhe çmimi i parë për Tom Crossin montazherin e filmit.
Çmimi për montazhin më të mirë filmike ka shkuar për filmin Whiplash. Ky është çmimi i tretë që merr filmi dhe çmimi i parë për Tom Crossin montazherin e filmit.
Çmimi për arritjen më të mirë në kinematografi e ka marrë “Birdman”. Ky është çmimi i dytë që ky film ka fituar gjatë natës së djeshme.
Çmimin për skenografinë më të mirë e ka fituar filmi, The Grand Budapest Hotel. Ky është çmimi i tretë që ka fituar ky film.
Çmimi më i mirë për filmin e animuar ka shkuar për filmin Big Hero 6. Realish ky ka qenë njëri prej filmave më të debatuar nga filmi i animuar, një gjë që edhe ju shpërblye producentëve të cilët kanë fituar edhe më parë Oscar për filmin e animuar.,
Aktorja më e mirë në rolin jo protagonist. Një prej garave më të ashpra që u bë në këtë kategori ku kishte shumë aktore të njohura, në mesin e tyre edhe Meryl Streep. Atë e fitojë Patricia Arquette, e cila ishte shumë e emocionuar për çmimin. Ajo ka kërkuar të drejta të barabarta për të gjitha gratë në SHBA.
Çmimin për zërin më të mirë të miksuar ka shkuar për filmin Whiplash. Atë e kanë fituar treshja që i ka prirë Craig Man. Ndërkaq për montazhin më të mirë të zërit Oscar ka shkuar për American Sniper (Alan Robert Murray).
Filmi dhe dokumentari më i mirë i shkurtër, Phonecall dhe Crisis Hotline:Veterans Press 1
Çmimi për filmin më të mirë të shkurtër ka shkuar për filin Phonecall të Mat Kirby dhe James Lucas.
Dy producentët e këtij filmi kanë falënderuar më së shumti aktoren Sally HaWkins e cila ka luajtur pa para në këtë film.
The Grand Budapest rrëmben dy çmime
The Grand Budapest Hotel ka rrëmbyer dy çmime. Çmimi për kostumet më të mira ka shkuar për këtë film dhe fituesen Milan Caranero, që fitojë për herë të tretë Oscar.
Kurse për make up dhe hairstyle janë shpërblyer Fancis Hannnon dhe Mark Coulier.
Aktori më i mirë për rolin jo protagonist
Aktori më i mirë për rolin jo protagonist është shpallur J. K. Simmons për rolin e mësuesit të muzikës në filmin Whiplash. Ai i ka falënderuar gruan e tij, por edhe ekipin realizues të filmit. J. K Simmons tha gjatë fjalës së tij “Nëse keni gjallë një prind në këtë Tokë, mos i çoni mesazhe por telefonojini, merrini në telefon prindërit!”.
Po…duhet hapur shkolla,per femijet shqiptar te Astorias!
Pas një bisedë telefonike me Carrie Hooper, një amerikane që të befason me njohuritë për Historinë e Shqipërisë që nga lashtësia e deri sot, me njohjen e shkëlqyer të Gjuhës shqipe, me repertorin e këngëve shqip, me dashurinë e madhe për shqiptarët…Një bisedë uruse dhe nxitëse edhe për hapjen e shkollës shqipe në Astoria, Queens, NY
Nga Kristaq PAPA/
Abetaret dhe fletoret e punës që sapo kisha sjellë nga Federata VATRA, i vura mbi tavolinë. U ula në karrigën e së njëjtës tavolinë, ku qenë vendosur librat dhe po i vështroja, sikur dic kërkoja nga ato, mbase një mbështetje për të davaritur dyshimin që po me shoqëronte në këtë pune …..mos po nxitohemi në këtë ndërmarje ,i kemi mundësit dhe kushtet për ta kryer mirë e mos ti diziluzionojmë as fëmijët e as prindërit që mezi e presin frekuentimin e saj. Nga kjo gjendje më nxori zilja e telefonit ,po pasi e pashë që ishte një numër i panjohur ,duke menduar se do të ishte ndonjë promocion i ndonjë prodhimi ,tip-reklame, nuk e hapa .Mora në dorë abetaren dhe sa bëra ta hap cicëroi përsëri telefoni .Ishte i njëjti numër.Pa u menduar gjatë e hapa dhe iu pergjigja:
-Urdhëroni !
-Mirëmbrëma ! Një e folur e kthjellët e shqipes.
-Mirëmbrëma ,ju prgjegja unë dhe po prisja.
-Unë që ju telefonoj, kam mësuar nga gazeta Dielli që ju së bashku me disa shokë tuaj po hapni një shkollë për fëmijët shqiptarë në Astoria .
-Jeni shumë e saktë ,ne jemi duke punuar,për të ralizuar nje ndërmarje te tille ,jo si biznes po si shkollë të komunitetit ,më falni që ju pyes ,po ju kush jeni !
_Unë jam Carrie Hooper,jam amerikane dhe gjuhën shqipe e kam mësuar vetë .Unë kam lexuar shumë për historinë e popullit shqiptar dhe njoh mirë edhe zakonet dhe traditat tuaja ,dhe ju mora t’ju them se unë jam e gatshme të vij e të takoj fëmijët e shkollës suaj dhe të bisedoj me ta. Ju nga dialekti më dukeni që jeni nga jugu,mos jeni nga Korca, më pyeti Carrie.
-Keni të drejtë pjesërisht, unë jam nga jugu ,por jo nga Korca ,unë jam nga Lushnja ,nëse e keni dëgjuar emrin e qytetit tim.
-Posi ,e di shumë mirë ,Kongresi i Lushnjës më 1920 që shpalli Tiranën kryeqytet.
Unë qesha ,nuk e di përse por qesha me shpirt dhe më doli me zë-dhe vazhdova -Unë ju falenderoj shumë për gëzimin e madh që më sollët , më dhatë një arsye më shumë për ta hapur shkollën shqipe këtu në Nju Jork, më dhatë një nxitje të jashtëzakonshme. Ju falenderoj edhe për gadishmërinë dhe mbështetjen tuaj ,po ne nuk e kemi hapur shkollën akoma ,atë do ta hapim më 7 Mars ditën…Pa mbaruar fjalinë unë, ajo thirri në anën tjetër të telefonit:
-Oooo e kuptova, keni zgjedhur ditën e mësuesit ,ditën e shkollës së parë shqipe …
Unë shumë i emocionuar e i befasuar. Edhe këtë e dini…_Ju thash, unë di shumë gjëra, di edhe këndoj edhe këngët tuaja. Lule bore ,Hymnin e flamurit ,i bie edhe pianos po edh ciftelisë ,a keni cifteli, ju aty në Astoria?
-Nuk kemi ,sic nuk kemi edhe shumë gjëra të tjera, por pas kësaj bisede me ju unë ju premtoi se do të plotësojmë të gjitha kushtet dhe këtë ambjent të vogël, që na e ka dhënë falas bashkatdhetari ynë kristaq Foto, do ta kthejmë në një qendër të vërtetë të kulturës shqiptare. Unë do të ndjehesha shumë i kënaqur në se ju do mund të na vinit në këtë ditë të hapje së shkollës shqipe ….
Heshtje…Një heshtje që unë e mora për hëzitim të pranushëm …kur befasi…Unë nuk ua thashë të gjitha akoma …Unë jam e verbër .. Unë mbeta…
…dhe tani që e shkruaj ,pas disa orësh të bisedës ,sytë më mbushen me lot…Pauzë e gjatë…
Unë:-Keni vështirësi të udhëtoni ,e kjo është e natyrshme ,por ne do ta gjejmë vetë mundësine dhe do t’ju marrim e t’ju sjellim një ditë midis fëmijëve shqiptarë që duan të mësojnë gjuhën shqipe,gjuhën e prindërve të tyre, që ju t’ju tregoni atyre shembullin tuaj kaq të vecantë e befasues.Bisedën që zhvilluam së bashku ,në se do ma kish treguar dikush tjetër ,unë nuk do ta besoja por do ta merrja për një trillim artistik. Unë ju falenderoj shumë për bisedën që bëmë duke ju premtuar se do të flasim përsëri duke ju konsideruar një mike të mirë të shkollës që do të hapim! Ju faleminderit dhe shumë suksese ,përfundoi bisedën mikja e shkollës sonë Unë-PO DUHET TA HAPIM SHKOLLËN PËR FËMIJËT TANË…