Nga Aurel Dasareti, USA/*
Shkatërrimi i komunizmit dhe “çlirimi” nga Serbia nuk solli ndonjë formë të re më progresive në organizimin shoqëror në Shqipëri-Kosovë… Pseudo-demokratët patën një etje të madhe për t`u pasuruar në mënyra të pista, prandaj ngritën institucione të tilla për t`i realizuar dhe konkretizuar këto etje. Jeta profesionale e tyre si “politikan” përbën një shembull të qartë të interesit personal, kriminalitetit, paditurisë, tradhtisë. Veprimet e tyre tradhtare janë të drejtuara kundër sigurisë shtetërore dhe pavarësisë.
***
Të përkujtojmë viktimat e gjenocidit serb…ndaj shqiptarëve; për të mos harruar tragjeditë masive në të kaluarën dhe të tashmen: jo vetëm për burrat që luftuan trimërisht për vendin e të parëve të tyre, dhe dinjitetin e tyre si qenie njerëzore, por edhe për të gjithë shqiptarët e tjerë: bijtë e pambrojtur, gratë dhe të moshuarit të cilët humbën jetën e tyre, viktimat e pafajshme të agresionit barbar serb.
***
Në arshivën familjare e gjeta një dokument të shkruar dikur nga një i afërm, dëshmitar i cili në vitet 1912-1913 i shpëtoi Golgotës Shqiptare:
“Marshimet e vdekjes. Ata shqiptarë që nuk vdiqën nën tortura, u detyruan të nisin në marshimet e vdekjes. Gjatë rrugës ata vdiqën si mizat. I nxehti i padurueshëm, torturat dhe mungesa totale e ujit dhe bukës e bënë punën e vet. Edhe kur ushtarët dhe xhandarët serbë kishin ujë të mjaftueshëm me vete e derdhnin por nuk na jepnin neve, ose kur kalonim pranë disa vrimave me ujë, të burgosurve nuk u lejoheshe me pi. Gratë dhe fëmijët zakonisht detyroheshin të shikojnë se si burrat e tyre, baballarët dhe vëllezërit keqtrajtohen dhe vriten përfundimisht. Dhe, vinte radha e tyre të masakrohen. Nuk mund të jetë ndonjë dyshim se qëllimi i dëbimeve ishte që sa më shumë shqiptarë të vdisnin. Gratë dhe fëmijët ishin veçanërisht të pambrojtur ndaj abuzimit para se ata u vranë. Në çdo katund gratë shqiptare u përdhunuan dhe pastaj vrarë më pas. Ato që e kundërshtuan këtë u masakruan menjëherë ose u keqtrajtuan aq keq sa që vdiqën pavarësisht. Vajzat e reja dhe fëmijët ishin dëshmitarë të prerjes me thikë të kokës së prindërve të tyre nga serbët. Pastaj, madje edhe vajzat e reja që në realitet ishin vetëm fëmijë u dhunuan seksualisht, shumica prej tyre më pas u vranë…”
***
Mizoritë e kryera nga serbët kundër shqiptarëve gjatë luftës së Kosovës 1998-1999 nuk janë të ndryshme nga ato të kryera në 1912-1913, siç përshkruhet në dokumentin “Golgotha Shqiptare” nga Leo Freundlih, humanisti madh, hebreu që protestoi kundër zhdukjes masive të shqiptarëve nga serbët në vitet 1912-1913 ku serbët vranë më tepër se 500.000 shqiptarë.
Njeriu pa emocione, nuk mund të luftojë për asnjë ide; për të luftuar është e domosdoshme të duam atë për të cilën luftojmë, dhe të urrejmë atë kundër së cilës luftojmë.
***
Kosova kalon çaste kritike. Nevojtarët protestojnë, por mes tyre ka edhe disa provokatorë, agjentë (të rekrutuar nga mashtruesi kronik Hashim Thaçi dhe reptili Isa Mu(t)stafa) që shkatërrojnë pronat dhe sulmojnë policinë, me qëllime djallëzore të gatuara në kuzhinat e padronëve serb – të provokojnë kundërveprime.
Ndërkaq, punëtorët e rendit publik, policia e verbët, ka marrë urdhra politike nga tradhtarët dhe rrahin protestuesit paqësor, vëllezërit dhe motrat e veta të gjakut. Më e rrezikshme është kur zjarrfikësit ndezin shtëpitë, atëherë nuk ka kush do t`i shuan zjarret…Kjo sepse protestat mund të kalojnë në luftë qytetare – vëllavrasjeje.
***
Është tragjike-komike që “patriotët / intelektualët e diasporës” në vend që të bashkohen rreth një subjekti të vetëm, të bëhen një model për shqiptarët e trojeve, kontribuojnë edhe më tepër në përçarjet e tyre. Kanë formuar degë ose nëndegë të partive antikombëtare që veç ekzistojnë në Atdhe. Vetëm në Gjermani dhe Zvicër numri i degëve (nëndegëve) të LDK-së dhe PDK-së është më i madh se numri i emigrantëve. LDK-ja e sotme e Mu(t)stafës qysh moti ka devijuar, nuk është më ajo e Rugovës, kjo sa për freskimin e mendjes së fanatikëve partiak.
***
Çfarë kërkesash duhet të përmbushë një individ për të qenë një intelektual i vërtetë?
Patrioti dhe intelektuali i vërtetë nuk është i gatshëm të heqë dorë nga atdhedashuria, ndershmëria, burrëria, liria dhe përgjegjësia për hir të skemave apo programeve, për një shkollë, parti, fe, rrymë apo klan. Si mund një individ të jetë një intelektual i pavarur dhe autonom kur ai ka zgjedhur të regjistrohet në një grup të caktuar të të kuptuarit?!
Intelektual do të thotë të sillesh në mënyrë racionale dhe objektivisht reflektues në mjedisin tënd. Të jesh intelektual nuk do të thotë domosdoshmërish të jesh veçanërisht i zgjuar; ajo më shumë kuptohet si një mënyrë e veçantë për të aplikuar inteligjencën tënde në takimet tua me botën. Intelektuali duhet të qëndroj fortë pas disa vlerave të caktuara, por të ketë mosbesim në ideologjitë dhe partitë më të mëdha shqipfolëse, sepse janë tradhtare.
***
Detyra jonë është jo vetëm të informojmë për sendet dhe ngjarjet por të përcaktojmë cilësitë dhe ndjenjat që duhet t`u zhvillojnë popullatës: dashurinë pa kufi ndaj Atdheut, gjuhës shqipe, zotësisë në punë, disiplinën, thjeshtësinë, cilësinë për të thënë të vërtetën, guximin për të reaguar s`bashku kundër padrejtësisë dhe tradhtisë kombëtare, dashurinë për njëri tjetrin, nderimin për më të mëdhenjtë dhe kujdesin ndaj më të vegjëlve.
Mbi të gjitha kemi nevojë që edhe në trojet e arbrit të sundojë ligji, i njëjtë për të gjithë, askush para ligjit. Ideologji të skajshme, të djathta ose majta, bëjnë të lindë një shoqëri e mbyllur, në të cilën individi i nënshtrohet kolektivit, shoqëria sundohet nga shteti, kurse shteti është në shërbim të një dogme që pretendon të jetë mishërim i së vërtetës përfundimtare. Në një shoqëri të tillë nuk ka liri. Dhe, një shoqëri që ka liri të pakufi tjetërsohet në anarki.
I sfilitur nga vetëdija për pafuqinë e vet, për vetminë e vet, shqiptari në vend që të kërkojë përgjegjësi ose kap për fyti qeveritarët e vet mashtrues – shkaktarët e tragjedisë së tyre, në mënyrë joligjore braktisën Atdheun. Kërkon të kapërcejë barrën e tij ekzistenciale duke arritur një gjendje ekstazike të ngjashme me gjendjen e transit, duke rifituar kështu njësimin e brendshëm dhe njësimin me natyrën. Janë të ndryshme mënyrat për t`ia arritur kësaj, si për shembull kjo puna e “emigrantëve taze”. Ajo pjesë e popullsisë naive të Kosovës që ikën në Perëndim, nuk e din se pas 2-3 muajsh do të dëbohen nga “nikoqirët” dhe do të kthehen prej nga u nisën edhe më të varfër, nuk e kanë kuptuar se shanset për azil, qëndrim dhe punësim në Perëndim janë zero, përveç nëse ndonjë trim prej tyre martohet me ndonjë homoseksual atje. Qeveria kriminele e PDK dhe LDK-së nuk i burgosin pronarët kriminel të autobusëve. Marshimet e vdekjes vazhdojnë…
*ekspert i shkencave ushtarake-psikologjike (dasaretiaurel@yahoo.com.au)
9-vjeçarja nga Kosova, Erza Muçolli e treta në “France’s got talent”
Këngëtarja nëntëvjeçare me origjinë nga Kosova e që jeton në Francë, Erza Muçolli, ka përfunduar në vendin e tretë të garës “Franca kërkon një talent”, dhe pse mediat franceze dhe profesionistët e muzikës e kanë cilësuar fituese morale të këtij spektakli, shkruan sot “Koha Ditore”.
Mbrëmja e finales së “France’s got talent”, një format mbarëbotëror që për Francën organizohet nga televizioni M6, u mbajt të martën mbrëma, dhe tërhoqi vëmendjen e audiencës franceze.
Kësaj radhe, ky spektakël zgjoi interesim të madh edhe mes shqiptarëve pasi ndër pesë finalistët e këtij spektakli ishte edhe vogëlushja me origjinë nga Kosova, e cila për nëntë javë rresht përcolli emocione të forta për publikun që e ndoqi nga ekrani. Në finale nëntëvjeçarja e talentuar në fushën e muzikës u radhit e treta në këtë talent-shou francez.
Në natën finale, Muçolli në skenë u paraqit si një engjëll i shndritshëm, me një prej këngëve tradicionale parisiene, duke i rrëmbyer zemrat e publikut që e shoqëroi gjatë gjithë këngës me duartrokitje dhe brohoritje, ndërsa juria filloi të kërcente sikur të ishte pjesë e koreografisë së këngës.
Edhe pse Erza nuk e fitoi çmimin e talentit më të mirë të Francës, ajo ishte fituesja morale e këtij edicioni, pasi skualifikimi i saj u kontestua me brohoritje nga publiku në sallë.
Sipas mediave franceze dhe kritikëve të këtij vendi, Erza në këtë eveniment ringjalli këngën klasike parisiene.
E veçanta e prezencës së Muçollit në këtë spektakël muzikor qëndronte jo vetëm te talenti dhe interpretimi i këngës franceze “Eblouie pa la nuit”, por edhe te vlerësimi që i bëri publiku francez që ndodhej në sallë, i cili nuk reshti së duartrokituri 9-vjeçaren shqiptare, që po krahasohet me këngëtarë të njohur botërorë.
“Erza Muçolli është vetëm 9-vjeçare, por edhe një talent i madh”, “Erza, fituesja morale e ‘France’s Got Talent 2015 në M6’?”, ishin këto vetëm disa komente të mediave e ato të profesionistëve të muzikës, që theksuan se vogëlushja kosovare bëri për vete jurinë e këtij evenimenti nga më prestigjiozët të Francës.
Edicionin e nëntë të “France’s Got Talent” e fitoi grupi “Le bagad de Vannes” , i cili njëherësh ka fituar 100 mijë euro dhe do të marrë pjesë në një festival në Montreal. Vendi i dytë i takoi 49-vjeçares Marine.
Erza Muçolli është prezantuar në disa emisione në mediat franceze për festat e fundvitit të kaluar. Ajo madje po krahasohet edhe me këngëtaren franceze të njohur në botë Indila. Muçolli ka disa vjet që jeton në Francë së bashku me familjen e saj, e cila ka mbërritur atje në vitin 1991.
Babai i saj, Mehmet Muçolli, është me prejardhje nga Zabeli i Drenasit dhe së bashku me gruan e tij, Luljana Muçolli, dikur ishin pjesë e shoqatave kulturore artistike në Kosovë.(Sipas ATSH)
Më 29 janar 1622 Pjetër Budi i dhuron “Doktrinën e Kërshtenë” Bibliotekës së Vatikanit
29 Janar/ Si sot, më 29 janar të vitit 1622, ipeshkvi e shkrimtari i shquar shqiptar, imzot Pjetër Budi i dhuroi Bibliotekës Apostolike të Vatikanit kopjen origjinale të veprës së parë të tij “Doktrina e Kërshtenë “ (Dottrina Christiana), përkthim i katekizmit të Shën Robert Belarminit që u botua në Romë më 1618.
Në fund të faqes së veprës shkruan “Autor dono dedit Bibliothecae Vaticanae. 29 Januari 1622″ (Autori ia dha [këtë kopje] si dhuratë Bibliotekës së Vatikanit. 29 Janar 1622.
Veprat e ipeshkvit të jashtëzakonshëm imzot Pjetër Budit (1618-1621). Dy breza pas dom Gjon Buzukut, vjen figura e dytë më e madhe e letërsisë së hershme brenda Shqipërisë, ajo e Imzot Pjetër Budit (17) (1566-1622), autorit të katër veprave fetare, me përmbajtje të doktrinës së krishterë, në gjuhën shqipe. Imzot Pjetër Budi lindi në fshatin Gur i Bardhë në krahinën e Matit. Po të rrinte në vendlindje nuk do të kishte marrë shkollimin e nevojshëm të rregullt, prandaj vajti e mësoi për prift në të ashtuquajturin Kolegj Ilirian të Loretos (Collegium Illyricum i Zonjës Sonë të Lurias), në jug të Ankonës në Itali, ku do të studionin shumë shqiptarë e dalmatë me emër.
Në moshën njëzetenjëvjeçare shugurohet meshtar katolik dhe dërgohet menjëherë në Maqedoni e Kosovë, në atë kohë pjesë të krahinës kishtare të Serbisë nën juridiksionin e Argjipeshkvit të Tivarit (Antivari), ku dhe shërbeu në famulli të ndryshme në dymbëdhjetë vitet e para. Më 1610 përmendet si ‘kapelan i kristianizmit në Shkup’, kurse më 1617 si kapelan në Prokuple në Serbinë jugore.
Një vit më parë, mu në Prokuple, ishte mbajtur një mbledhje e lëvizjeve të ndryshme kombëtare kryengritëse për të organizuar një mësymje të madhe kundër turqve. Në Kosovë, Budi erdhi në kontakt me katolikë françeskanë nga Bosnja, kontakte që në vitet e mëvonshme dhanë frytet e veta, sepse ndihmuan që të rritej mbështetja për qëndresën shqiptare kundër Portës.
Më 1599, Budi u emërua Vikar i Përgjithshëm (vicario generale) i Serbisë, vend që e mbajti për shtatëmbëdhjetë vjet. Si përfaqësues i kishës katolike në Ballkanin e pushtuar nga turqit, ai jetoi dhe punoi në një atmosferë politike pa dyshim të nderë. Misioni i tij kishtar ishte nga shumë anë një veprimtari e jashtëzakonshme për përforcimin e jetës shpirtërore të grigjës besimtare që kishte në udhëheqje e nën mbrojtje si dhe kultivimin e vetëdijes kombëtare e të vlerave etnike e kulturore të popullit.
Imzot Pjetër Budi digjej nga dëshira e zjarrtë për ta parë popullin e vet të lirë nga zgjedha turke dhe punoi pa pushim për arritjen e këtij qëllimi. Dihet se në këtë periudhë ai ka pasur kontakte me figura që u dëgjohej fjala si Françesko Antonio Bertuçi (Francesco Antonio Bertucci) dhe me kryengritës shqiptarë që luftonin për të përmbysur sundimin osman. Por Budi nuk ishte kurrsesi nacionalist mendjengushtë. Me sa mund të gjykohet, veprimtaria e tij, atëherë e më vonë, synonte një kryengritje të përgjithshme të të gjithë popujve të Ballkanit, përfshirë edhe bashkatdhetarët myslimanë.
Më 1616 Pjetër Budi shkoi në Romë ku qëndroi deri 1618 për të mbikëqyrur botimin e veprave të veta. Nga marsi 1618 e deri aty nga shtatori 1619 ai vajti për një shtegtim tetëmbëdhjetëmujor në Santiago de Kompostela në Spanjë, te shenjtërorja e njohur e Shën Jakut Apostull. I kthyer në Romë në vjeshtën e vitit 1619, ai u përpoq të tërhiqte vëmendjen e Kuries Romake , çka do të thotë të Selisë së Shenjtë të Romës kundrejt gjendjes së mjerueshme të të krishterëve shqiptarë dhe të siguronte mbështetje për qëndresë të armatosur.
Më 20 korrik 1621 u bë ipeshkëv i Sapës dhe Sardës (Episcopus Sapatensis et Sardensis), do të thotë. i krahinës së Zadrimës, dhe u kthye në Shqipëri një vit më pas. Puna e tij atje qe njëkohësisht fetar e Kishtare dhe e natyrës politike e kombëtare.
Një nga synimet e tij ishte që të rriteshin thirrjet meshtarake vendore, pra shqiptare, të rritej kleri vendas për të plotësuar nevojat shpirtërore e posaçërisht edhe ato kombëtare, pasi për veprimtaritë ungjillëzuese e apostolike, përkujdeseshin edhe misionarët e huaj, edhe pse jo gjithmonë arrinin t’i plotësonin nevojat e shqiptarëve vendas, veprimtari kjo që nuk do të arrihet të realizohet për shkakun e shumë vështirësive që ekzistonin, nga mungesa e strukturave si Seminare, Kisha e shkolla filozofie e teologjike, deri te mjetet për mirëmbajtje të studentëve e tjera.
Në dhjetor 1622, pak ditë para Krishtlindjeve, ipeshkvi imzot Pjetër Budi u mbyt duke kaluar Lumin Drin. Është hamendësuar të ketë qenë viktimë e ndonjë komploti për ta zhdukur këtë figurë të rëndësishme kombëtare e kishtare, ndonëse dëshmitë për këtë nuk janë të sigurta (18).
Të dhënat biografike që kemi për këtë autor vijnë nga një letër e datuar 15 shtator 1621, të cilën imzot Pjetër Budi ia drejtonte kardinalit Goxadinit (Gozzadini) në Romë, në të cilën ai parashtron planet e strategjinë për një kryengritje në Ballkan kundër otomanëve. Në këtë letër ai theksonte edhe: “… gjatë shtatëmbëdhjetë vjetëve, me aq sa munda, nuk i kam rreshtur kurrë përpjekjet për të ndihmuar e lehtësuar ata popuj, përfshirë edhe priftërinjtë, me modele fetare, duke shkruar vazhdimisht libra fetarë në gjuhën e tyre, si në atë të Serbisë edhe në atë të Shqipërisë, ashtu siç janë parë në mbarë ato vende në ditët tona.”
Kjo do të na jepte të kuptonim se gjatë viteve të shërbimit në Kosovë e Maqedoni, ipeshkvi imzot Budi i ka kushtuar energjitë e veta hartimit dhe përkthimit të veprave me përmbajtje fetare të krishterë tashmë të humbura. Përndryshe, si mund të shpjegohej botimi i katër veprave në gjuhën shqipe me gjithsej një mijë faqe brenda pesë vjetësh?
Vepra e parë e imzot Pjetër Budit është Dottrina Christiana ose Doktrina e Kërshtenë, një përkthim i katekizmit të Shën Robert Belarminit (Roberto Bellarmino, 1542-1621). U botua në Romë më 1618 dhe një ndër kopjet origjinale ruhet në Bibliotekën e Vatikanit (R.I. VI. 449). Kryefaqja e titullit përmban këto të dhëna: “Dottrina Christiana. Composta per ordine della fel.me. Di Papa Clemente VIII. Dal. R. P. Roberto Bellarmino Sacerdote della Compagnia di Giesv. Adesso Cardinale di Santa Chiesa del Titolo di S. Maria in Via. Tradotta in lingua albanese. Dal Rever. Don Pietro Bvdi da Pietra Biancha. In Roma, Per Bartolomeo Zannetti. 1618. Con Licenza de’ Superiori.”
(Vepra “Doktrina e Krishterë”, e hartuar për nder të kujtimit dritëplotë të Papa Klementit VIII nga Shën Robert Belarmini, prift i Shoqërisë së Jezusit, tani Kardinal i Kishës së Shenjtë të Shën Marisë in Via. Përkthyer në gjuhën shqipe nga i nderuari Don Pjetër Budi nga Guri i Bardhë. Në Romë, nga Bartolomeu Zaneti 1618. Me lejen e Eprorëve.) E shënuar me dorë në fund të faqes është “Autor dono dedit Bibliothecae Vaticanae. 29 Januari 1622″ (Autori ia dha [këtë kopje] si dhuratë Bibliotekës së Vatikanit. 29 Janar 1622).
Shën Robert Belarmini nga Montepulçano ishte Kardinal dhe Jezuit, i kanonizuar dhe deklaruar doktor i Kishës më 1930, vepra Doktrina Kristiane mjaft e përhapur e të cilit, ashtu si veprat e tij të tjera, e kishte dëshmuar si teolog të zotin në konflikt me protestantizmin e në mbrojtje të të vërtetave të Kishës katolike romake. Vepra Doktrina Kristiane ‘e vogël’ e tij, një vepër që Kundërreforma kishtare e rekomandonte posaçërisht për përdorim misionar, kishte qenë botuar së pari më 1597 dhe më pas qe përkthyer në një numër gjuhësh, përfshirë gjuhën angleze, uellse, arabe (1613) dhe greke (1616). Përkthimi shqip i Doktrinës Kristiane prej imzot Pjetër Budit përbëhet nga 169 faqe.
Doktrina Kristiane në gjuhën shqipe u rishtyp nga Kongregata Propaganda Fides e Selisë së Shenjtë në Romë. Për këtë duhet të ketë pasur një numër relativisht të madh kopjesh nga botimet e viteve 1636, 1664 dhe 1868. Dihet se më 1759 në depot e Kongregatës Propaganda Fides kishte ende gjithsej 960 kopje të librit(19).
Me interes të madh letrar e fetar, si katekizëm, përmbajtje e doktrinës së krishterë, vepra ka edhe pesëdhjetë e tri faqe me vjersha fetare apo shpirtërore në shqip, rreth 3000 vargje, shtojcë për Doktrinën e Kërshtenë. Këto vargje përbëjnë poezinë më të hershme në dialektin gegë. Mjaft nga këto vargje qenë përkthyer nga latinishtja ose italishtja, por një pjesë janë origjinale.
Botimi i dytë i Budit përmban tri veprat e tij të tjera. Ballina mban titullin:
“Ritvale Romanvm et Specvlvm Confessionis. In Epyroticam linguam a Petro Bvdi Episcopo Sapatense & Sardanense translata. Sanctissimi Domini Nostri Gregorii XV liberalitate typis data. Romae, apud Haeredem Bartholomaei Zannetti. 1621. Svperiorvm permissv.”
(Ritual romak dhe Pasqyrë rrëfimi. Përkthyer në gjuhën epirote (shqipe) nga Pjetër Budi, peshkop i Sapës dhe Sardës. Dhënë për shtyp me bujarinë e zotit tonë më të përndershëm Grigor XV. Romë. Bartolomeu Zaneti 1621. Me lejen e eprorëve.)
Po në dorëshkrim në fund të faqes është “Autor dono dedit Bibliothecae Vaticanae. 29 Januari 1622″ (Autori ia dha [këtë kopje] si dhuratë Bibliotekës së Vatikanit. 29 Janar 1622). Kjo vepër ende ruhet në Vatikan (Barberini VI. 56).
Ky botim përmban: 1) Rituale Romanum ose Rituali Roman, një përmbledhje prej 319 faqe lutjesh dhe kungatash me komente në gjuhën shqipe; 2) një vepër e shkurtër me titull Kush thotë Meshë keto kafshë i duhetë me shërbyem, 16 faqe shpjegime meshash, dhe; 3) Speculum Confessionis ose Pasëqyra e t’rrëfyemit, një përkthim 401 faqesh ose, më saktë, një përshtatje e Specchio di Confessione të Emerio de Bonis, i cilësuar nga Budi si “një lloj bashkëbisedimi shpirtëror fetar shumë i dobishëm për ata që nuk kuptojnë gjuhë tjetër përveç gjuhës amtare shqipe.”
Si Rituali Roman ashtu edhe Pasqyra e të Rrëfyemit kanë shtojcë në vargje në gjuhën shqipe. Gjuha e përdorur nga Budi në veprat e tij është një formë arkaike e gegërishtes që ruan disa tipare fonetike interesante(20). Eqrem Çabej (1908-1980) ka vërejtur se Budi është munduar më fort të ndjekë një farë norme letrare se të shkruajë thjesht në dialektin vendës të tij, gjë që përsëri mund të merret si tregues i ekzistencës së një farë tradite letrare në Shqipërinë veriore. Alfabeti i përdorur prej tij është i ngjashëm me atë të paraardhësit, Gjon Buzukut, ndonëse Budi në asnjë vend nuk e zë në gojë Buzukun.
Në shikim të parë imzot Pjetër Budi mund të merret si përkthyes dhe botues tekstesh fetare nga latinishtja dhe italishtja. Në të vërtetë rëndësia e tij si shkrimtar i prozës e kapërcen këtë cak. Parathëniet e ndryshme, letrat baritore, shtojcat dhe passhënimet e vëna prej tij e që arrijnë në mbi njëqind faqe prozë origjinale në shqip, zbulojnë një stil dhe talent të konsiderueshëm. Krahasuar me Gjon Buzukun para tij e me Pjetër Bogdanin një shekull më pas, gjuha e tij është më e mirëfilltë, më e gjallë e idiomatike. Për shembull, për shumë terma të huaj që përdor, ai përpiqet të japë sinonimet me origjinë nga shqipja. Edhe pse jo aq i hollë e i thellë sa Bogdani me leksikun e tij më të madh, Budi mbetet shkrimtari më i vetvetishëm e më prodhimtar i periudhës. Pjetër Budi është gjithashtu shkrimtari i parë në Shqipëri që iu përkushtua poezisë. Veprat e tij përfshijnë rreth 3300 vargje fetare, thuajse të gjitha në strofa katër vargje me rimë të këmbyer. Kjo poezi, nëntëmbëdhjetë poema gjithsej, përfshin si përkthime poetike ashtu edhe poezi origjinale nga Budi vetë, si edhe të paktën një e ndoshta edhe dy vjersha(21) nga një Pal Hasi ose Pali prej Hasit. Pjesa më e madhe e kësaj poezie është tetërrokëshe, që është dhe normë në poezinë popullore shqiptare. Edhe pse poezisë fetare të Budit nuk i mungon stili, meqenëse përmbajtjen e ka imitim të poezisë moraliste italiane e latine të kohës, ajo nuk është mjaft origjinale. Atij i pëlqejnë më shumë temat biblike, panegjirikët dhe motivet universale si, fjala vjen, ai i pashmangshmërisë së vdekjes. As rimat e tij nuk janë gjithmonë elegante, gjë që vjen pa dyshim pjesërisht edhe nga leksiku i tij i kufizuar, që është llogaritur deri në 2453 fjalë(22).
Në parathënien e tij për Doktrinën e Kërshtenë, Budi thotë: “Më parë hodha (d.m.th. kopjova) në gjuhën tonë dy kapituj të Ditës së Gjyqit të fundit, të shkruar nga shumë i përndershmi e i devotshmi prifti Pal i Hasit.” Kjo Ditë e Gjyqit ishte një përshtatje mjeshtërore në gjuhën shqipe, sipas ritmit të saj tetërrokësh, himnit të njohur latinisht të mesjetës Dies irae, dies illa të murgut françeskan Thoma nga Çelano (Thomas a Celano). /radiovatikani/
Jacobson: Dhuna në protesta – e papranueshme
Ambasadorja amerikane në Prishtinë, Tracey Ann Jacobson, në një intervistë për Zërin e Amerikës dënoi dhunën që përfshiu protestat e kësaj jave në Kosovë dhe bëri thirrje për dialog politik ndërmjet subjekteve politike. Opozita paralajmëroi sërish protesta për të mërkurën më 4 shkurt, me kërkesat për shkarkimin e një ministri serb në qeverinë e Kosovës dhe qartësimin e fatit të kompleksit të minierave Trepça. Ambasadorja Jacobson tha në bisedë me korrespondentin tonë Besim Abazi, se këto dy çështje janë pretekste por jo edhe arsyeja kryesore e protestave në të cilat janë përfshirë edhe njerëz që janë të pakënaqur me zhvillimin ekonomik, luftën kundër korrupsionit dhe përmirësimin e sundimit të ligjit.
Zëri i Amerikës: Zonja ambasadore si e shihni situatën në Kosovë pas protestave të fundit?
Tracey Jacobson: Protesta paqësore është një e drejtë e rëndësishme demokratike. Është mundësi për qytetarët që të nxisin qeverinë që të ngritë çështje që janë të rëndësishme për ta. Është jashtëzakonisht për të ardhur keq që protestat të shtunën dhe të martën u bënë të dhunshme. Kam biseduar me shumë njerëz këtu në Kosovë që janë shumë të shqetësuar me dhunën. Natyrisht, as mbulimi nga shërbimet ndërkombëtare të lajmeve nuk i bënë aspak mirë autoritetit ndërkombëtarë të Kosovës. Nuk e bën Kosovën të duket si një vend që është në rrugën e saj evropiane. Ne e dënojmë dhunën dhe u bëjmë thirrje të gjithë atyre që janë të përfshirë, posaçërisht organizatorëve të protestave të jenë të përgjegjshëm dhe të distancojnë veten nga dhuna që shpërtheu.
Zëri i Amerikës: Kishim qëndrime të ndryshme ndërmjet qeverisë që thotë se organizatori i protestave ishte fajtor dhe opozitës që thotë se ishin qeveria dhe policia fajtore. Kush është fajtor në fakt për dhunën?
Tracey Jacobson: Faji për dhunën atyre që njerëzve që hodhën gurë, që thyen xhamat në ndërtesën e qeverisë, që dëmtuan sheshin Skenderbej, sulmuan restorantin dhe sulmuan pronarin e tij, ata individë. Unë mendoj se ishin 200 -300 syresh që duhet fajësuar për dhunën. Vëzhguesit ndërkombëtarë që ishin në qendrën komanduese gjatë protestës, gjykuan se përgjigja e policisë ishte tërësisht e përshtatshme për kushtet. Kudo në botë kur turma bëhet e dhunshme dhe hedh gurë, policia duhet të përdorë metodat e saj për shpërndarjen e turmës. Mendoj se duhet të përqendrohemi tek ata njerëz që ushtruan dhunë.
Zëri i Amerikës: Zonja ambasadore, çfarë duhet të bëjë qeveria për ta tejkaluar situatën?
Tracey Jacobson: Çdo qeveri duhet të përfshijë popullatën e saj. Kjo është kështu madje edhe për qeveritë si kjo që ka filluar punën tash një muaj e gjysmë. Ata duhet ta përfshijnë popullatën drejtpërdrejtë, ndërmjet medieve, t’ia bëjnë me dije asaj se çfarë planesh kanë, se çfarë po bëjnë saktësisht për çështjet që njerëzve u interesojnë, siç janë zhvillimi ekonomik, vendet e punës, luftën kundër korrupsionit dhe vendosjen e sundimit të ligjit. Po ashtu ata duhet ta dëgjojnë publikun. Çdo qeveri duhet ta bëjë këtë.
Zëri i Amerikës: Publiku, pra protestuesit në këtë radhë, partitë opozitare dhe shoqëria civile kërkojnë shkarkimin e ministrit për komunitete dhe kthim, Aleksandër Jablanoviç, i cili pati një qëndrim ofendues ndaj protestuesve në Gjakovë. Si duhet të zgjidhet kjo situatë? A duhet të shkojë ministri Jablanoviç?
Tracey Jacobson: Pikë së pari, mund të thoni se ministri Jablanoviç apo Trepça ishin arsyeja paraprake apo preteksti, por nuk mendoj se ky është i gjithë rrëfimi. Mendoj se ka shumë njerëz që janë ndjerë të frustruar para së gjithash me gjashtë muaj mosveprimi gjatë procesit të ngritjes së qeverisë dhe ka njerëz që besojnë sikurse unë, se zhvillimi ekonomik, krijimi i vendeve të punës, lufta kundër korrupsionit dhe përmirësimi i sundimit të ligjit, janë gjera që duhet të lëvizin shumë më shpejtë. Nuk do të thosha që këto protesta janë vetëm për Jablanoviçin. Unë do të thosha se deklarata e tij ishte e pamatur dhe fyese për shumë njerëz. Unë e vlerësoj fyese. Kërkim falja e parë nuk ishte e mire dhe pastaj ai kërkoi falje me të vërtetë. Por, ministri Jablanoviç është emëruar nga qeveria, është votuar në Parlament. Ky është një proces demokratik dhe ai mund të largohet nëpërmjet një procesi në qeveri. Ky është vendim që duhet të merret nga qeveria. Nuk besoj që ndonjë qeveri merr vendime për personelin në bazë të protestave në rrugë ku njerëzit hedhin gurë.
Zëri i Amerikës: Por a ka kjo qeveri një fuqi të tillë që të shkarkojë ministrin Jablanoviç duke pasur parasysh që Lista serbe mund të kushtëzojë pjesëmarrjen në parlament dhe kjo mund të çojë në krizë politike?
Tracey Jacobson: Nuk dua të përfshihem në situata hipotetike. Mendoj se koalicioni qeverisës po qëndron dhe ende po punon. Ata po komunikojnë dhe kanë shumicën në parlament, bazuar në zgjedhjet demokratike të vitit të kaluar. Tani kemi qeverinë e partive fituese që u jep njëfarë fuqie. Por, sa u përket çështjeve të brendshme të personelit, janë çështje të tyre të brendshme.
Zëri i Amerikës: Trepça ishte shkaku i dytë për protestat. Opozita akuzon qeverinë se u zmbraps para trysnisë që erdhi nga Beogradi për Trepçën. Ju ishit e përfshirë në debatet rreth kësaj çështjeje, Si e shihni këtë proces?
Tracey Jacobson: Ajo që qeveria u përpoq të bëjë ishte shmangia e likuidimit të Trepçës. Dhe kjo ndodhi për shkak të vendimit te Dhomës së posaçme të Gjykatës së lartë e cila tha që nëse Trepça nuk riorganizohet nga Agjencia e Privatizimit të Kosovës deri më 2 shkurt, ajo do të likuidohet, që do te ishte përfundimi më i keq për të gjithë. Me fjalë të tjera, ajo do të falimentonte, punëtorët nuk do të kishin punë dhe paga. Prandaj, qeveria u përpoq të gjej rrugë për të shmangur një skenar të tillë. Një nga idetë ishte shtetëzimi, që u paraqit në parlament dhe pastaj u tërhoq. Unë mendoj se shtetëzimi është ide e keqe. Pikë së pari do të vinte buxhetin e qeverisë para pretendimeve të kreditorëve, përfshirë ata nga Serbia dhe Greqia që mund të arrinin në 1 miliardë e 400 milion dollarë. Ne e dimë që buxheti i qeverisë është nën trysni dhe qartazi nuk ka mundësi që taksapaguesit e Kosovës të paguajnë një borxh të tillë. Së dyti, shtetëzimi i një ndërmarrje të rëndësishme si Trepça, do të dërgonte një sinjal rrëqethës tek investitorët për drejtimin e ekonomisë së Kosovës. Ekonomia e Kosovës është e orientuar në rrugën evropiane, në ekonominë e tregut, rritjen ekonomike të udhëhequr nga sektori privat. Dhe kthimi në komunizëm apo socializëm jo vetëm nuk do të ndihmonte Trepçën, por as nuk do të tërhiqte investimet për të cilat ka nevojë Trepça për të aktivizuar tërë mundësitë e saj. Mendoj se investuesit tashmë janë të frikësuar nga zhvillimet e së shtunës dhe të martës. Mendoj se vendimet ekonomike duhet të merren asisoj që të nxisin në vend që të shkurajojnë investuesit.
Zëri i Amerikës: Ambasadore, Beogradi kërkon që çështja e Trepçës të shtrohet në tryezën e bisedimeve në Bruksel që pritet të vazhdojnë me 9 shkurt, ndërsa në Prishtinë ka reagime kundër një mundësie të tillë. Si mendoni ju a mund të jetë Trepça pjesë e këtyre bisedimeve?
Tracey Jacobson: Dialogu është vendosur duke u lehtësuar nga Bashkimi Evropian, por çështjet mund të vihen në rend dite nëse pajtohen të dyja palët. Kjo qartazi nuk ndodhë sa i përket Trepçës. Sa i përket bisedimeve, kemi një takim tjetër më 9 shkurt, që do të jetë i pari në pothuaj një vit. Shpresoj të shohim përparim. Ka shumë gjera në pritje nga marrëveshja e prillit të vitit 2013. Palët ishin afër marrëveshjes për drejtësinë para një viti, por nuk e përmbyllën. Janë edhe çështjet e energjisë, telekomunikimeve, sigurimeve. Këto janë të gjitha gjëra të rëndësishme që duhet të zgjidhen dhe mund të zgjidhen nëse të dyja palët ulen në tryezë të gatshëm që të punojnë shumë, të dëshmojnë fleksibilitet maksimal dhe të ecin përpara. Do doja të shihja përmbylljen e këtyre çështjeve para se të hidhen gjëra të reja në tryezë, sepse do të ishte mirë të ketë rrëfime suksesi nga bisedimet, posaçërisht kur kemi një lehtësues të ri, përfaqësuesen e re të lartë të BE-së.
Zëri i Amerikës: Por jo Trepça?
Tracey Jacobson: Trepça me sa e di unë nuk është në tryezën e bisedimeve më 9 shkurt, sepse, siç thashë, ata duhet të përfundojnë çështjet që janë në rendin e ditës për të cilën tashmë janë pajtuar dhe nuk ka marrëveshje për asnjë çështje të re në bisedime dhe mendoj se përqendrimi duhet të jetë në përfundimin e punës së filluar.
Zëri i Amerikës: Zonja ambasadore, janë paralajmëruar protesta të reja nga lëvizja Vetëvendosje dhe partitë tjera opozitare. Nesër janë paralajmëruar greva njëditëshe në shëndetësi, në arsim, pra ka një grumbullim problemesh përballë qeverisë. Çfarë duhet te jetë qasja e qeverisë por edhe opozitës në këtë situatë?
Tracey Jacobson: Është me rëndësi gjithmonë që qeveria dhe opozita te kenë dialog mes vete. Nuk jam e sigurt që kjo po ndodhë. Por, unë i trimëroi të dyja palët që të ulen, të bisedojnë dhe të zgjidhin dallimet. Protestat janë rrugë e mire për qytetarët që të përfshihen dhe të ngritin shqetësimet, por, në fund të fundit, politika bëhet në institucionet e Kosovës, jo në rrugë. Ata duhet të takohen në kuadër të kushtetutës dhe institucioneve të Kosovës. Sa i përket protestës së javës së ardhshme, do t’u bëjë thirrje të gjithë organizatorëve që të marrin të gjitha masat për të shmangur dhunën dhe kjo përfshinë dërgimin e mesazheve të qarta tek pjesëmarrësit se ata nuk e pranojnë dhunën, të distancohen nga dhuna dhe dëmet që kanë ndodhur në dy protestat paraprake. Shpresoj se do të shohim protestë paqësore, që nuk frikëson banorët e Prishtinës dhe nuk dërgon mesazhe të këqija për Kosovën si shtet bashkëkohor në pjesën tjetër të botës.
Zëri i Amerikës: Ju jeni takuar me zotin Ramush Haradinaj, a keni marrë siguri për një gjë të tillë?
Tracey Jacobson: Ne kishim një takim shumë te mirë. Nuk i diskutoj hollësitë e takimeve të mia private diplomatike, por sigurisht që i kam bërë thirrje që të jetë më i qartë për faktin që partia e tij nuk pranon dhunën. Ai foli për dhunën e policisë, por jo për dhunën nga protestuesit. Ai tha se do të jetë më i qartë për këtë në të ardhmen. Ndava me të po ashtu vlerësimet tona se policia është sjellë në mënyrë të përshtatshme. Ka pasur disa gabime nga individë të policisë, por inspektorati policor i Kosovës dhe EULEX-i po shohin pamjet dhe nëse vërtetohet se policët kanë përdorur forcë të tepruar apo që kanë vepruar në mënyrë të papërshtatshme, do të përballen me procesin e zakonshëm disiplinor. Mendoj që është me rëndësi për të gjithë udhëheqësit politik, që të bëjnë thirrje për qetësi dhe të refuzojnë dhunën. Nëse duan që mesazhet e tyre të dëgjohen, kjo do të ndodhë më mirë në protestë paqësore. Kemi pasur protesta të mëdha që kanë çuar në ndryshime, po mendoj, në vendin tim për të drejtat qytetare në vitin 1964, Mahatma Gandhi në Indi, ishin protesta paqësore dhe këto janë ato lloj protesta ku ankesat mund të zgjidhen në dialog politik.
Zëri i Amerikës: Organizatori kryesor është lëvizja Vetëvendosje dhe zoti Albin Kurti. Pse nuk takoheni me të, të bisedoni me të dhe t’i bëni edhe atij të njëjtat kërkesa?
Tracey Jacobson: Nuk jam takuar me zotin Kurti për arsyet e njëjta që i kam shpjeguar shumë herë dhe kjo për shkak së po pres që Vetëvendosje të heq dorë nga dhuna si taktikë. Jo vetëm dhunës që ka ndodhur në qershor të vitit 2013 ndaj disa deputetëve të parlamentit dhe disa vëzhguesve ndërkombëtarë, por dhunës në përgjithësi. Qartazi nuk kam dëgjuar askënd nga Vetëvendosja të jetë distancuar nga dhuna që ndodhi të shtunën apo të martën. Ishte një grup prej 200-300 vetash. Nuk e di me kë janë të lidhur apo nga kush marrin urdhra. Por, mendoj se është me rëndësi që organizatorët ta distancojnë veten nga veprimet e tilla. Ne kemi parë se për dallim nga e shtuan, të martën kishim shumë më pak protestues. Grupet e shoqërisë civile vendosën që nuk duan të përfshihen në organizimin e tyre. Po ashtu edhe sindikatat e minatorëve nuk ishin atje, pavarësisht se Trepça ishte një nga pretekstet për protestë. Mendoj se kjo është njëfarë shenje se njerëzit nuk duan të jenë të njëjtësohen me dhunën.
Zëri i Amerikës: Sido qoftë, është thënë shpesh edhe nga personalitete politike në botë është thënë se qeveria është përgjegjëse meqë ajo ka edhe autoritetin edhe përgjegjësinë. Çfarë duhet të bëjë qeveria në afat të shkurtër për të shtendosur situatën në Kosovë?
Tracey Jacobson: Gjithmonë pas një zhvillmi si këto të fundit ka një raport që shërbimet e sigurisë e bëjnë, policia e bën për të parë nëse janë nxjerrë mësimet. Marr vesh që qeveria po i zgjatë dorën opozitës. Nuk jam e sigurt nëse ka dalë gjë nga kjo, por ata duhet ta bëjnë këtë. Sigurisht unë i kam nxitur të dy, zotin Mustafa dhe zotin Haradinaj dje që të angazhohen në dialog brenda institucioneve. Dhe, siç thashë, çdo qeveri duhet të jetë e gatshme të punojë me publikun. Nga ajo çfarë kamë parë ditëve të fundit nga paraqitjet e qeverisë në intervista në televizione, mendoj se ata po përpiqen të angazhohen më shumë në mënyrë të drejtpërdrejtë me qytetarët. /Zëri i Amerikës/
Skënderbeu i Korçës, ja kush ishin tre njerëzit që e bënë të lavdishëm
Nga Vepror Hasani*/
KORÇË- Më në fund shpresat për një Skënderbe të lavdishëm u bënë të mëdha. Në ekipin e Skënderbeut pritej të vinte Qemal Omari. Qyteti i Korçës dinte gjithçka që thuhej për të. Do ta emëronin kapiten të përgjithshëm të futbollit, në të njëjtën kohë do të ishte dhe trajner. Gjithçka do të lihej në dorë të tij. Askush nuk do t’i ndërhynte. Për skuadrën e Skënderbeut gjithçka do të niste nga e para. Ai do ta rikrijonte atë sipas mënyrës së vet. Besimi te Qemal Omari ishte i madh. Sigurisht, nuk mungonin as skeptikët, por ata ishin të pakët. Omari kishte një përvojë të madhe sportive. Kishte luajtur me skuadrat e Stambollit. Prisnin, që pas kësaj futbolli korçar të merrte një trajektore tjetër- atë të fitoreve të mëdha. Besonin te mençuria dhe dhuntitë e tij. Ardhjen e Omarit e priste me padurim edhe themeluesi i ekipit të Skënderbeut, Fazlli Frashëri, i cili njihej nga të gjithë për patriotizmin e tij. Frashëri kishte qenë pjesëmarrës edhe në ditën e çlirimit të Vlorës. “Gazeta e Korçës”, 4 shtator 1920, shkruante: “Në festimin për lirimin e Vlorës, i cili do të mbahet më 2, vjesht e I-rë, si përfaqësues i Korçës, shkoi nga senatorët z. Fazlli Frashëri, bashkë më z. Pandeli Calen dhe Tefik Panaritin”. (Tefik Panariti, kryetar i parë i qeverisë së krahinës autonome në Korçë, shënimi ynë V.H). Ardhja së shpejti e Qemal Omarit e kishte ngazëllyer Frashërin. E kishte ëndërruar gjatë shfaqjen e një njeriu të tillë në ekipin e Skënderbeut. Omari po vinte si një njeri i rënë befas nga qielli. Gjithashtu, ekipit të Skënderbeut do t’i shtohej edhe dikush tjetër. Ai ishte qendërsulmuesi Servet Teufik Agaj. Këta do të ishin tre njerëzit që do t’i dhuronin lavdi Skënderbeut. Gjithçka do të fillonte në pranverën e vitit 1931.
Futbolli korçar
Deri atëherë futbolli korçar nuk kishte patur ndonjë përvojë kushedi se çfarë. Todo Vaso, Mjeshtri i merituar i sportit, tek një artikull ku flet për historinë e futbollit korçar, shkruan: “Skuadra e parë në Korçë me emrin “Vllazëria” ishte krijuar më 14 prill të vitit 1909 nga Hil Mosi”, duke identifikuar me këtë datë fillimet e sportit korçar, por në të vërtetë kjo shoqëri nuk ishte sportive. Sigurisht, ashtu si në çdo vend tjetër të botës djemtë e shoqërisë “Vllazëria” luanin edhe futboll, por nuk ishin ekip futbolli. Thanas Viso Mborja te “Kujtime nga lëvizja për çlirimin kombëtar”, f. 22, në lidhje me këtë shoqëri, shkruan: “ Më 7 prill të vitit 1909 u mblodhëm në sallën e klubit të ‘Diturisë Shqip”, Hil Mosi, Thanas Floqi dhe unë (Thanas Viso Mborja), dhe aty shtruam nevojën e organizimit të djemve të rinj të Korçës në një shoqëri të tyre. Pasi e biseduam mirë çështjen në këtë mbledhje, vendosëm më në fund të krijonim shoqërinë e djalërisë shqiptare me emrin “Vllazëria”. Kjo shoqëri kishte për qëllim të mbillte në gji të djalërisë shqiptare ndjenjat e dashurisë, të bashkimit dhe të vllazërimit, t’u mësonte atyre shkrim dhe këndim, t’i zhvillonte nga ana fizike me anë të stërvitjes gjimnastikore”. Pra, nga sa shihet më sipër, nuk bëhet fjalë fare për ndonjë shoqëri sportive, por për një shoqëri shkollore. Dhe jo vetëm kaq, kjo shoqëri që përbëhej vetëm nga djemtë ortodoksë, kishte si qëllim të parë shkëputjen e tyre nga “kthetrat” e kishës greke dhe mësimin e gjuhës shqipe. Kryetar i shoqërisë “Vllazëria” nuk ishte Hil Mosi, por A. Pirro Korça dhe veç kësaj, kjo shoqëri nuk mundi të kishte aktivitet. Ndaj ardhja e Qemal Omarit dhe e Servet Teufik Agajt ishte shpresa e vetme për një ndryshim të madh.
Pas vitit 1920
Dhe ndërsa prisnin ardhjen e Qemal Omarit, (kapiten dhe trajner njëkohësisht), pse jo edhe të Servet Teufik Agajt, (edhe ai luante në Stamboll), gjithkush kujtonte me nostalgji rrugën nëpër të cilën kishte ecur futbolli i Korçës. Përpjekjet e Korçës për të patur një skuadër të denjë futbolli kishin nisur pas vitit 1920. Më 1923 u themelua shoqëria “Shpresa” e liceut frances. Bashkia e Korçës nuk e kurseu ndihmën ndaj kësaj skuadre që ajo të ngrihej në nivelin e shumëndërruar. Madje në shtypin e kohës gjejmë edhe informacione të tilla, ku thuhet: “Falenderojmë nxehtësisht Bashkinë e Korçës, e cila pati mirësinë të ndihmojë shoqërinë tonë për të realizuar programin e saj sportiv me një shumë prej 500 franga ar. Shpresojmë që gjithë përkrahësit e sportit të na ndihmojnë qoftë edhe me dhurata të vogla. Kryetari i shoqërisë “Shpresa”, Refi Kasimati”. (“Gazeta e Korçës”, e shtunë, 7 shkurt 1925). Pas shoqërisë “Shpresa” u krijuan edhe shoqëri të tjera sportive, madje Fazlli Frashëri u bë themeluesi i dy shoqërive sportive; i sportklub Korçës dhe i Skënderbeut, të cilat mbetën të shënuara në historinë e futbollit të Korçës si dy nga ekipet më të sukseshme të asaj kohe. Tashmë Frashëri ishte i sigurtë se me ardhjen e Qemal Omarit dhe të Servet Teufik Agajt, vlerat e sportistëve korçarë do të dilnin në pah dhe ata do të bënin emër.
Sportklub “Korça”
Sigurisht, themeluesi i sportklub Korçës ishte Fazlli Frashëri. “Gazeta e Korçës”, 17 gusht 1926 shkruante: “Këto ditë u themelua këtu në Korçë klubi sportiv nën kryesinë e z. Fazlli Frashëri, i cili kohët e fundit po tregon një energji me pasion për organizimin e sportit. Këto ditë do të kërkojnë lejen e qeverisë dhe do të nisin nga veprimet…”. Fazlli Frashëri mundi ta ngrinte në këmbë shumë shpejt këtë skuadër, madje edhe të ndeshej me ekipet e vendeve fqinje. Këtë gjë e mësojmë nga shtypi i kohës: “Sot u nisën për në Manastir lojtarët e sportklub “Korça”, nën kryesinë e kryetarit të klubit z. Fazlli Frashëri për të dhënë një maç futbolli me lojtarët e sport klub “Bitola”, prej të cilit dhe u ftua. Maçi do të bëhet nesër pasdreke dhe lojtarët tanë do të kthehen pasnesër, të hënë. Ju urojmë sukses të plotë. (“Gazeta e Korçës”, e shtunë, 18 shtator 1926). Fill pas sportklub “Korça” erdhi në jetë edhe një skuadër tjetër: “U formua në qytetin tonë (Korçë) një grup sportiv me emrin “Zhgaba” dhe dje mori pranimin duke u njohur zyrtarisht. I urojmë të suksesojnë dhe të përparojnë”. (“Zëri i Korçës”, 23 nëntor 1926). Megjithatë, pavarësisht nga skuadrat e tjera që po krijoheshin, Sport klub “Korça”, kishte nisur të tërhiqte vëmendjen e të gjithëve. Jashtë kësaj vëmendjeje nuk mbeti as Presidenti i asaj kohe, Ahmet Zogut. Shtypi i kohës shkruante: “Prej burimesh të sigurta informohemi se Shkëlqesia e Tij, Ahmet Zogu, Kryetar i Republikës Shqiptare, i dhuroi sportklubit “Korça” 1000 franga ari si ndihmë që të mund të zhvillohet dhe të përparojë. Shkëlqesia e tij ka përkrahur kurdoherë artin, sportin, muzikën moralisht dhe materialisht dhe djelmuria ka mbetur kurdoherë e kënaqur dhe çfaq falenderimet”. (“Zëri i Korçës”, e shtunë, 29 janar 1927).
Skuadra të tjera
Sportit të Korçës nuk i kishte munguar kurrë ndihma, por futbollistët kishin nevojë për një trajner të mirë ashtu siç ishte Qemal Omari dhe për një futbollist të tillë siç ishte qendërsulmuesi Servet Teufik Agaj, nga të cilët mund të mësonin shumë. Bashkë me Fazlli Frashërin ata bëheshin tre, shpirt i plotë i futbollit të Korçës. Por a do të vinte vallë Qemal Omari dhe Servet Teufik Agaj? Të gjithë ishin në pritje. Disa muaj më vonë u themelua edhe një skuadër tjetër. Shtypi informonte: “U formua në qytetin tonë edhe tjatër shoqëri e re, me emrin “Klubi Sportiv Artistik” me qëllim që të merret me çvillimin e ndjenjave sportive dhe artistike të djelmurisë”. “Gazeta e Korçës”, e shtunë, 1 janar 1927). Por edhe kjo shoqëri ishte më shumë artistike dhe më pak sportive. Viti 1927 solli edhe skuadra të tjera të quajtura “Leka i Madh”, “Pirro”, “Brekverdhit”, “Zjarri”, “Tigri”, “Diamanti” etj, por asnjëra prej tyre nuk e pati jetën të gjatë. Në vitin 1929, sipas gazetës “Zëri i Korçës”, 27 gusht 1929, përmenden këto shoqëri sportive: Skënderbeu, Kastrioti, Monarkia, Pirro dhe Dominasten. Edhe nga emrat e përmendur më sipër, si skuadra më e mirë e Korçës, do të përmendej Skënderbeu. Edhe kjo e fundit ishte themeluar nga Fazlli Frashëri.
Ethet e kampionatit
Todo Vaso, mjeshtër i merituar i sportit, te artikulli ku flet për historinë e futbollit korçar, shkruan: “Skënderbeu” u themelua në vitin 1925”, por pa sjellë ndonjë referencë. Gjithsesi, themeluesi i këtij ekipi mbetet sërish Fazlli Frashëri. Viti 1930 do t’i nxiste të gjitha skuadrat e vendit të hynin në një stad të ri më të kualifikuar e më profesional
Enti Kombëtar, organ qendror në Tiranë, kishte përcaktuar 3 prillin e vitit 1930 si datën e kampionatit të parë të futbollit shqiptar. (Federata Shqiptare e Futbollit u krijua më 6 qershor 1930). Në këtë kampionat do të merrte pjesë edhe Skënderbeu. Mesa duket Skënderbeu kishe qenë skuadra më shpresëdhënëse nga të gjitha skuadrat e tjera të Korçës. Pjesë e këtij kampionatit do të ishin edhe Tirana, Bashkimi shkodran, Teuta, Urani (Elbasani) dhe Vlora”. Për këtë arsye njerëzit e sportit në Korçë ishin vënë në lëvizje, dëshironin që në këtë kampionat të prezantoheshin sa më denjësisht. Që prej shumë muajve, po bënin të gjitha përpjekjet për një riformim të Skënderbeut. U zgjodh gjithashtu edhe një këshill i ri për drejtimin e ekipit
Ahmet Zogu, 1000 franga ari
.Përpjekjet për reformim të Skënderbeut janë pasqyruar edhe në shtypin e kohës. “Sikundër patmë lajmëruar në një numë më parë, shkruante “Gazeta e Korçës”, e shtunë, 13 shtator 1930, që prej disa ditësh çështja e riformimit të shoqërisë sportive të Korçës, “Skënderbeu”, kishte hyrë në rrugë të mirë dhe përfundoi brenda një kohe te shkurtër. Botimet tona u vërtetuan plotësisht prej fjalëve dhe çështja sportive e Korçës përfundoi në mënyrën më të mirë e më të pëlqyer. Skënderbeu u formua përsëri. Dje u bënë formalitetet e duhura zyrtare pranë Prefekturës prej anës së Federatës Sportive të Korçës”. Edhe në këtë riformim të Skënderbeut në krye të Këshillit Drejtues të ekipt është përsëri Fazlli Frashëri. Në këto përgatitje të mëdha që kishin përfshirë qytetin e Korçës, sërish ishte bërë pjesë edhe mbreti Ahmet Zogu. Gazetat përcillnin këtë lajm: “Me gëzim muarëm vesh se Lartmadhëria e Tij, Mbreti, i ka dhuruar shoqërisë sportive “Skënderbej” të Korçës, një mijë franga ari. Interesimi i L.M.T. Mbretit, dhe simpathia që yshqen për sportistët korçarë ka bërë përshtypjen më të mirë në gjithë popullin e qytetit”. (Zëri i Korçës, e shtunë 6 dhjetor 1930).
Përfundimi i kampionatit
Ndeshjen e parë të kampionatit Skënderbeu e pati me Vlorën, më 6 prill 1930, të cilën e humbi me rezultatin 2-0, por, megjithatë ai, mundi të qëndronte fort deri në ndeshjen e kulmore të 22 qershorit të këtij viti, cilën e pati me Tiranën dhe që përfundoi me rezultatin 0-0. “E korçarët, siç dihet, – shkruan Besnik Dizdari,- nuk pranojnë të zhvillojnë dy finalet (nga 14 pikë secila) për shkak “të padrejtësive” që i ishin bërë Skënderbeut nga arbitri italian Carlo Lorenzo”. Korça nuk u paraqit as në Korçë më 29 qershor 1930 dhe as në Tiranë më 6 korrik, 1930, për shkak të pretendimeve që patën për ndeshjen direkte midis Skënderbeut dhe Tiranës në javën e fundit të kampionatit. Për këtë arsye, Tirana doli fituese në tavolinë me dy fitore aforfe me të njëjtin rezultat 2-0. Megjithatë Në vitin 1931, në ndeshjet për Kupën e Mbretit Zog I, Skënderbeu mundi të thyente më 18 tetor të këtij viti, ekipin e Tiranës, fituesen e kësaj kupe, me rezultatit 2-1. Kjo fitore e Skënderbeut është e lidhur ngushtë edhe me ardhjen e Qemal Omarit, pasi ai kishte mbërritur në Korçë së paku që nga prilli i vitit 1931, gjë që jo vetëm nuk është thënë, por dhe është manipuluar, duke lënë të kuptohet se Omari kishte ardhur në Korçë në vitin 1932 apo në vitin 1933. Gjithsesi, fitorja e vitit 1933, që i dha Skënderbut titullin kampion, mbetet e paharueshme. Emocionet e kësaj fitoreje po i sjellim më poshtë, ashtu siç janë përjetuar 82 vjet më parë
Mbërritja e Qemal Omarit
Siç e thamë e më sipër, Qemal Omari mbërriti në Korçë që nga prilli i vitit 1931. Pas kësaj date emrin e tij e gjejmë të përmendur edhe te gazetat që botoheshin në këtë qytet. Përmes njoftimeve të ndryshme, kuptojmë se ai është bërë pjesë e ekipit të Skënderbeut. Që të gjithë sportistët e Korçës përpiqen t’i bashkohen kësaj skuadre, të jenë protagonistë në ndeshjet e mëdha të kampionatit e të bëjnë emër. Qemal Omari dhe Servet Teufik Agaji po shndërroheshin në një ogur shpresëdhënës. Gjithkush dëshironte të regjistrohej. Ja çfarë thuhet në një kronikë të shkurtër te“Gazeta e Korçës”, e enjte 4 qershor 1931: “Shoqëria sportive e Korçës “Skënderbeu”, duke dashur t’u përgjigjet lutjeve që i drejtohen, lajmëron të gjithë sportistët e qytetit, të cilët s’janë anëtarë të shoqërisë, se gjer më 4 korrik 1931 pranon të regjistrohen anëtarët të rinj futbollistë kundrejt një takse për hyrje, dy lekë. Pas asaj date nuk do të merret parasysh asnjë lutje. Dëshironjësit duhet t’i drejtohen kapitenit të përgjithshëm z. Qemal Omar ose Këshillës. Nga zyra e shoqërisë”. Tashmë gjithë banorët e Korçës i kishin kthyer sytë nga sporti, me shpresën se mund të ngjiteshin në krye për të qenë kampionë të Shqipërisë. Gaztetat nisën të shkruanin gjithnjë e më shumë për ecurinë e Skënderbeut. Por, kush ishte Qemal Omari, i cili duhej të kishte mbërritur në Korçë në prill të vitit 1931?
Qemal Omari
“Gazeta e Korçës”, e shtunë, 6 qershor 1931, shkruante: “Kapiten Qemal Omari fillon rregullimin e skuadrës futbollistike të Skënderbeut. Me kënaqësinë më të madhe informohemi se shoqëria sportive e këtushme “Skënderbeu” emëroi si kapiten të përgjithshëm të futbollit anëtarin e saj të shquar z. Qemal Omari duke i lënë një kompetencë të gjerë. Z. Qemal Omari s’ka nevojë për rekumandime. Ndonëse në Shqipëri ndodhet vetëm prej dy muajsh, është i njohur mirë midis atyre që merren me lëvizjen tonë sportive dhe veçanërisht me futbollin. Megjithatë e quajmë të arsyeshme të japim disa informata të shkurtra mbi zotërinë e tij, sado që e dimë se kështu do të gjendemi në kundërshtim me modestinë që e karakterizon. Z. Qemal Omari ka njëzet vjet që po merret me futbollin. Disa vite më parë ka marrë pjesë edhe në skuadrën nacionale të Turqisë, vjete me radhë ka qenë sekretar i përgjithshëm i Federatës së Stambollit, ku shërbeu për sa u kthye në atdhenë e tij. Është një arbitër internacional me kartë arbitri GIFA-s (Federation Internacional de Football Association). Në kohërat e fundit organizoi në Stamboll një shoqëri të re sportive “Istambulspor”, e cila sot ndodhet në kategorinë e parë dhe skuadra e saj footballistike fitoi vjet kupën e atij qyteti”.
Qemal Omari, arbiter
“Kur ndodhej para pak kohe në Stamboll, me rastin që arbitroi matchin e championatit midis shoqërive Fenerbahçe-Gallatasaray dy skuadrat më të forta të Turqisë, gazetat e atjeshme e komentuan më fjalët më të bukura arbitrazhin e tij. Për tregim, gazeta “Vëkët” datë 21 mars 1931 shkruan se “… matchi u arbitrua prej z. Qemal Omari, arbitrit më të mirë e më të drejtë të Stambollit”. “Politika” gjithë po asaj date, thosh këto: “Z. Qemal Omari e arbitroi matchin duke mos i lënë vend as parregullimit më të vogël. E përgëzojmë”. Kapiteni i skuadrës nacionale turke Zeqi bej, i pyetur prej bashkëpunëtorëve sportivë të gazetës “Xhumhuriet” midis të tjerave deklaroi edhe këto, në mbarim t’atij matchi: “Dua të flas dhe mbi një pikë kryesore, që ka shumë rëndësi për sportin e Stambollit. Me këto fjalë dua të hyj në çështjen e arbitrave, kundër të cilëve kemi patur ankime. Arbitronjësi i matchit z. Qemal Omari me shikimet e tij në vend dhe duke mos u lejuar lojtarëve as gabimet më të vogla, e drejtoi lodrën me të vërtetë si një arbitër i mbaruar i Europës dhe plotësoi detyrën e tij gjer në fund me zotësi të çquar. Do të qemë shumë të kënaqur sikur edhe arbitrat e tjerë duke vazhduar me këtë mënyrë ta plotësonin kështu detyrën që u përket, e cila lot një rol me rëndësi në përparimin e sportit. Me këtë rast e ndjej për detyrë të falenderoj z. Qemal Omar”, shkruan Gazeta e Korçës, 6 qershor 1931.
Ditë festive
Sigurisht, Fazlli Frashëri, njeriu i pasionuar pas futbollit korçar, që kishte ëndërruar kaq gjatë ardhjen e një njeriu si Qemal Omari, tashmë po ndihej më më i qetë. “Skënderbeu” do të shkëlqente medoemos. Në të vërtetë kështu mendonin të gjithë. Në gjithë qytetin e Korçës ditët po bëheshin edhe më të hareshme. Edhe gazeta e përmendur më sipër, kështu e përshkruante atnmosferën e atyre ditëve: “Shoqëria e Korçës mund të quhet e lumtur dhe mund të mburret që numëron midis radhëve të saj një sportsmen me zotësinë e z. Omari. Ne nga ana jonë i urojmë suksese në detyrën që ka marrë përsipër, duke qenë të sigurtë se aktiviteti i tij do t’i sjellë shumë dobira jo vetëm sportit të Korçës, por edhe atij të Shqipërisë përgjithësisht. Edhe një rekumandim të vogël sportistëve të “Skënderbeut”, na duket jo i tepërt. Në qoftë se ata duan të përparojnë vetë dhe të ngrejnë gjithmon lart ngjyrat e shoqërisë së tyre duhet të tregohen përherë sportistë të disiplinuar e të zellshëm. Kështu do të mundin t’ua lehtësojnë barrën udhëheqësve të tyre dhe do të plotësojnë detyrën që kanë kundrejt popullit sportdashës të Korçës, i cili po i ndihmon sikundër nuk ndihmohen sportistët në asnjë qytet tjetër të shqipërisë”. (“Gazeta e Korçës, e 6 qershorit 1931) . megjithate pas dy vjet perpjekjesh, Skenderbeu mundi te merrte titullin kampion. Emocionet e ketij kampionati po i sjellim me poshte
Kampionati i vitit 1933
Besnik Dizdari e përshkruan kështu: “Kampionati i vitit 1933 ka një ecuri marramendëse për skuadrën e Korçës, një aventurë rrokullisëse për skuadrat e tjera, qysh nga java e parë deri tek e fundit. 2-0 me SK Tiranës, 3-1 Bashkimit Shkodran në Shkodër, 0-0 me Teutën në Korçë, por 0-0 me SK Tiranën në Shallvare, 2-1 Bashkimit Shkodran në Korçë, 1-0 SK Kavajës dhe kampion dy javë pa mbaruar gara”. Dhe pothuajse në përfundim të kampionatit të vitit 1933, skuadrat pjesëmarrëse kishin arritur këto rezultate: Skënderbeu: 8 matche, fituar 5, barazim 2, humbur 1, goalsa 18:6, pikë 12. Bashkimi shkodran: 7 matche, fituar 5, humbur 2, goalsa 14:8, pikë 10. Teuta: 7 matche, fituar 2, barazuar 2, humbur 3, golasa 11:10, pikë 6. Sportklub Tirana: 7 matche, fituar 2, barazuar 2, humbur 3, goalsa 10:11, pikë 6. Sportklub Kavaja: 7 matche, fituar 1, humbur 6, goalsa 4:19, pikë 2. (“Gazeta e Korçës”, e shtunë 10 qershor 1933) Ndërkaq, po kjo gazete, e kësaj date, e përshkruante kështu situatën mes skuadrave që mund të shpalleshin kampione:
Ndeshjet e fundit
“Nesër çvillohen në fushat e Durrësit dhe të Tiranës matchet e fundit të kampionatit kombëtar. Skënderbeu u dha fund që pardje matcheve të kampionatit. Tani mbeten katër skuadrat e tjera, të cilat kanë për të zhvilluar edhe një match, nesër rivalja e Skënderbeut për titullin e kampionatit të këtij viti, skuadra e Bashkimit shkodran piqet në fushën e Durrësit me Teutën, të inkurajuar prej fitimit të pardjeshëm kundër Skënderbeut. Ky match do të jetë tepër interesant, ose të paktën kështu paraqitet. Në një anë skuadra do të përpiqet të fitojë kundër Durrësit për ta barazuar nga pikët me Skënderbeun, por do të kërkojë një fitim të bujshëm që të mundë kështu të barazojë, ose më mirë të themi të kalojë Skënderbeun nga golat për të fituar kampionatin. Por që të kalojë skuadrën korçare i duhet një punë tepër e madhe, i duhet të futë një seri golash, gjë që na duket e pabesueshme, në rast se të dy skuadrat do të çvillojnë lodrën e tyre të rregullueshme. Më anën tjetër, Durrësi duke qëndruar përkrah Tiranës nga pikët si dhe golat, do të përpiqet me çdo mënyrë të shkëputë nga duart e Tiranës vendin e tretë të klasifikimit duke u munduar të mundë Shkodrën me një rezultat të mirë. Sidoqoftë, në rast se të dy skuadrat që piqen nesër në Durrës do të bëjnë një lodër me të vërtetë sportive futbollistike, rezultati do të jetë me një ndryshim të vogël dhe me këtë mënyrë kampionati i mbetet përfundimisht skuadrës së Skënderbeut, nga që ajo ka bërë gola më tepër dhe ka marrë (pësuar) më pak, gjë që shpresojmë se do të merret parasysh”
Në Tiranë
“Matchi i dytë i kësaj dite zhvillohet në Tiranë midis sportkub Tiranës dhe sport klub Kavajës. Skuadra e kryqytetit do të përpiqet të triumfojë kundër Kavajës për të siguruar vendin e tretë në kampionatin e këtij viti, në rast që nuk anullohet matchi i zhvilluar pardje të dielë në Tiranë midis Bashkimit shkodran dhe skuadrës Tiranase që përfundoi 3-2 në favor ë së parës. Në rast që anallohet ky match, dhe në rast fitimi nesër të sportklub Tirana, kundër Kavajës dhe një humbje të Shkodrës në Durrës, sporklubi vete 8 pikë si dhe Shkodra mbetet 8 pikë. Gjithashtu 8 pikë vete edhe Durrësi, porse të dy të parat do të kenë për të zhvilluar dhe matchin e anuluar dhe ajo skuadër që do të fitojë nga ai match do të klasifikohet e dyta në kampionat. Por a do të anulohet matchi Shkodër –Tiranë? A do të humbasë Shkodra kundër Durrësit. Këto janë pyetje që askush nuk mund t’u përgjigjet me siguri, prandaj dhe çdo parashikim është i tepërt. Matchi i nesërm do të na përgjigjet për pyetjen e dytë dhe vendimi i Federatës për të parën”
(“Gazeta e Korçës” e shtunë, 10 qershor 1933)
Skënderbeu kampion
Të dielë muar fund matchet e kampionatit kombëtar që përfunduan. Në Durrës: Teuta – Bashkimi shkodran 1-0. Në Tiranë: Sportklub Tirana-Kavaja 4-1. Me këtë humbje të Shkodrës në Durrës, Skënderbeu i Korçës fiton kampionatin kombëtar të futbollit. (“Gazeta e Korçës”, e martë, 13 qershor 1933). Ndërsa “Gazeta e Korçës”, e mërkurë 14 qershor 1933 sjell këtë përshkrim: “Korça fiton kampionatin kombëtar të futbollit. Vullneti për fitim, kurajoja dhe fati janë tri gjërat që futnë këtë vit në kampionatin e katërt të futbollit skuadrën korçare Skënderbeun. Atje ku ka vullnet dhe kurajo, ka edhe fitim. Dhe kjo thënie kaq e bukur u vërtetua me fitimin e kampionatit. Skuadra e Korçës në fillim të kampionatit dukej një skuadër jo në formë dhe kjo provohet nga thëniet e shumë sportdashësve të cilët gjer në atë moment që shihnin skuadrën e tyre në fushë ishin të kënaqur me vendin e tretë, ose të katërt në klasifikim se lojtarët ishin dhe të papraktikuar, ardhja e papandehur e centërforwardit, Servet Teufik Agaj u dha një kurajo të madhe dhe i shtyti, si edhe disa arsye të tjera për një bashkëpunim më vllazëror. Fitimi i match-it të parë kundër skuadrës kampione të tri viteve me radhë ua shtoi edhe më tepër zellin për fitim. Vazhdojnë matchet e tjerë edhe skuadra kampione e përkrahur prej vullnetit, kurajos, sigurimit dhe fatit, korr njëpasnjë fitime të bujshme. Qendron në krye të klasifikimit, që në krye gjer në fund të kampionatit, dhe asnjë skuaddër tjetër nuk mund ta rrezikojë për ta rrëzuar. Shkodra e ndjek këmba këmbës, por fati i saj i keq, nuk e lë që ta arrinjë. Herë e ngre me një pikë diferencë dhe herë e rrëzon me dy pikë. Dhe së fundi në matchin me Durrësin mundet me një rezultat vërtet të shtrënguar 1-0, por që i kushtoi dy pikë të vlefshme se me këtë mënyrë Korça do ta merrte kampionatin vetëm nga golasat. Thamë më sipër faktorët krysorë të fitimeve të skuadrës korçare në kampionatin e katërt, por nuk duhet të harrojmë se njëmbëdhjetësihi i Skënderbeut kishte në gji të tij dy kollonat. Me këtë nuk duam të themi se skuadra përgjithësisht nuk lojti mirë, përkundër, shumica çvilloi një lojë të bukur- këto dy kollona janë patjetër Klani Marjani i çkathët, gjak ftohtë dhe kudroherë gati, ruajtës besnik i portës së tij dhe Halfi Fori Stasa i shpejtë, dredharak dhe kurdoherë i pari në vendin e rrezikut, të cilit i bën ballë fare bukur. Kurse vija e parë ushqehet bukur prej vijës së dytë, Agaj është rregullonjës, shpirti i vijës së parë si edhe i tërë skuadrës. (“Gazeta e Korçës”, e mërkurë 14 qershor 1933).
Servet Teufik Agaj
Megjithatë, na duhet të themi se Servet Teufik Agaji edhe sot e kësaj ditë përmendet edhe nga analistët e sportit shqiptar. Besnik Dizdari, ndërsa përmend emrat Tomor Ypi, Thoma Vangjeli, Enver Kulla dhe Nexhat Dishnica, shkruan: “në mes të të cilëve qëndronte Servet Teufik Agaj-qendërsulmuesi më i mirë i kampionatit, ardhja e të cilit nga Turqia për te Skënderbeu rriti tejet forcën sulmuese. Të gjithë këta gjetën në këtë kampionat harmoninë e lojës, efikasitetin e sulmit, larminë taktike – natyrisht në kontekstin e vetë nivelit modest që paraqiste futbolli në Shqipëri”. Gjithashtu, në lidhje me këtë kampionat Besnik Dizdari shkruan edhe diçka tjetër: “Korça këtë titull e kishte pritur prej 4 vjetësh. Kundërshtuese, krenare, befasuese, braktisëse, ajo gjithmonë kishte menduar se i takonte titulli. Shpesh gjykonte se me pa të drejtë ia rrëmbenin atë nga duart. Trajneri Qemal Omari kishte guxuar, në një farë mënyre, ta shformonte për ta riformuar këtë Skënderbe. Ia kishte arritur. …Skënderbeu qe laboratori dhe praktika e punës së tij, që solli suksesin e titullit: Korça kampione…”, Në këtë kampionat Servet Teufik Agaj rezultoi shënues i 7 golave përcaktues të titullit kampion.
*Redaksia e Diellit falenderon gazetarin Vepror Hasani per bashkepunimin me Diellin. Ai e nisi shkrimin enkas per ne. Faleminderit!