dgreca – Page 4145 – Dielli

DIKTATORI I RUSISE VLADIMIR PUTINI THA NJE HERE RASTESISHT SE VENDI I TIJ MUND TI SHKATERROJE SHBA BRENDA NJE GJYSEM ORE OSE MA PAK

January 26, 2015 by dgreca

By Amanda Macias/
Busness Insider/
Perktheu per Diellin: GJON KADELI/Washington/

Ne dhjetorin e 2001-shit,ne ate kohe kryeminister i Rusise, Zotni Vladimir Putini, i cili kishte ba pergaditjet e nevojshme, per tu be perseri President i Rusise, mbasi te beheshin zgjedhjet e Marsit te 2012-tes.
Me kete rast ai kishte organizue nje darke ne Klubin “Shekulli i Ri”, Klubi ma i pasun i Kalorsiakeve per anetaret e Klubit “Vladai” dhe akademikeve dhe gazetarve ma te permendun nga gjithe bota.
Ne kete darke, ushqimet ishin jashtezakonisht te zgjedhuna e te shtrejta, sa qe asht zo me e besue, se nji gja e tille asht ba pjese e kultures se botes komuniste; kulture kjo, qe per vjete me radhe asht kritike e perbuzun, si karakteristike borgjeze. Nuk po permendi ketu emnat e ushqimeve qe u shtruen ne sofrat e asaj darke, se mund te tingllojne cesharake.
Putini iu drejtue mysafireve te pranishem tuej preke ceshtje te ndryshme, si per shembull,”Mbi humbjen e besimit te popullit ndaj qeveris Ruse e deri te nevoja e domosdoshme qe ka Rusija, qe ai te jete udheheqes i saj”.
Ma vone ai foli rreth Shteteve te Bashkueme dhe iu drejtue Amerikenve qe moren pjese ne ate darke. Ju me pyetni mue se a do te ndryshojme ne. Topi asht ne fushen tuej. A do te ndryshoni Ju?
Ai vazhdoi te shprehe paknaqesine e tij rreth planit te Shteteve te Bashkueme, per te ndertue nji sistem te ri raketash mbrojtese, te cilat mendonte ai, se do te perbashin nje kercenim te drejte per drejte, ndaj sigurimit kombetar rus.Mandej Putini shtoi se e vetmja arsye qe Shtetet e Bashkueme tregojne interes lidhun me marredhanjet me Mosken, asht, sepse Rusia ishte i vetmi vend qe mund te “Shkaterroi Ameriken” mbrenda nji gjysem ore ose ma pak.
Dy nga Amerikanet ,Shoen e Kaylan thane nder te tjera “Do te ishte e veshtire te gjeje njeriu nje deklarate qe tregon aq qarte, qendrimin e vertete te Putinit, persa u perket Shteteve te Bashkueme”
Perkthyese ne shqip i ketij artikulli shton deklaraten ka ba perpara disa kohe, lidhun me shperbamjen e Bashkimit Sovjetik. Ai e ka quejtun ate dite si “Dita ma e zeze e jetes se tij”Len pytja, si mund te quhet ajo ngjarje, si dita ma e zeze, kur ne te vertete , rregjimi qe sundoi Bashkimin Sovjetik, ishte ai vete qe zhduku nga fqja e dheut mbi 20 miline shtetas te pa fajshem sovjetike, gati sa u vrane gjate Luftes se Dyte Botnore, robnoi ma se 100 milione Europian te Lindjes e me milione e me miliona te vendeve te tjera te botes. Pra edhe kjo deklarate e Putinit lidhun me shpartallimin e Bashkimit Sovjetik, tregon, shume qarte, shpirtin prej diktatori te Putinit.

Ascend Educational Fund awards scholarships ranging from $2,500 to $20,000

January 26, 2015 by dgreca

The 2015 scholarship application is now open!/
Start it now here!/
Ascend Educational Fund awards scholarships ranging from $2,500 to $20,000 to immigrant students and children of immigrants who are graduating from a New York City high school to attend public or private colleges and universities, regardless of ethnicity, national origin, or immigration status.
Eligibility Requirements
• Must be born outside the United States or have two parents born outside the United States
• Must be a graduating senior at a high school in the five boroughs of New York City
• Must enroll full-time at an accredited public or private college or university in 2015-2016
Application Materials
• Completed and signed application form
• Official high school transcript
• Copy of SAT or ACT score report
• Two letters of recommendation
• Two essays
Selection Criteria and Process
Scholarship recipients will be selected based on qualities traditionally valued and demonstrated by the immigrant community: hard work, resourcefulness, perseverance in the face of adversity, academic achievement, leadership, and commitment to one’s community. A committee will review applications and select a group of finalists for interviews.
December 3, 2014: Applications open online
March 19, 2015: Application materials due (ALL materials listed above)
May 6-7, 2015: Finalists notified
May 16/17, 2015: Interviews for Finalists
May 20, 2015: Scholarship Recipients notified
Applications must be submitted by the Thursday, March 19, 2015 11:59 PM EST deadline.
Scholarship Conditions
Scholarships will be disbursed directly to the recipient’s educational institution in equal installments over a two or four year period, depending on the type of institution. Failure to comply with the following conditions may result in the suspension or revocation of scholarship awards:
• Enroll full-time at an accredited public or private college or university
• Remain in good standing and maintain a 2.5 grade point average
• Submit progress reports to Ascend Educational Fund every semester
• Participate in mentoring provided by Ascend Educational Fund

Additional Information
Questions can be directed to ascendfundny@gmail.com

NJË DIALOG (I DËSHIRUAR) IMAGJINAR

January 26, 2015 by dgreca

(Pritmëria kotnare)/
Shkruan:Rexhep Kasumaj,Berlin/
Qeveria e Kosovës mblidhet me ngut. Anëtarët e saj: shqiptarë, romë, ashkalinjë, turqë, malazezë e serbë, të vranët e të shqetësuar presin kumtin. Veçanërisht shqiptarët duken të tronditur. Janë lodhur e këputur nga orë e gjendje të jashtëzakonshme. Dhe, kushedi pse, kjo ditë u kujtonte dramën e tyre të përgjakur.
Flet së pari, gjithë rëndesë, Premieri Isa: Të nderuar ministra, temë e vetme e seancës së sotme është situata e krijuar pas shpërthimit të revoltës popullore, nxitur nga cilësimi i ultë pezhorativ që i bëri Ministri Jabllanoviq qytetarëve të Gjakovës. E, ata janë pjesë e popullit të Kosovës, ndaj dhe reagimi i tillë kolektiv na duket i natyrshëm e legjitim.
(Heshtje. Askush nuk flet një fjalë. Të gjithë hezitojnë)
Pastaj Premieri vijon: Z. Jabllanoviq, Ju duhet të reflektoni më thellë.
Ministri Jabllanoviq përgjigjet menjëherë: Përse?
Premieri: Si përse? Nuk prek aspak komocionin tuaj politik mëllefi popullor?
Jabllanoviqi: Unë kam kërkuar ndjesë dhe kjo mjafton. Ç’duan ata më shumë?
Isaja: Populli nuk Ju do!
Jabllanoviqi: Cili? Unë kam popullin tim. Kurse këto turmat që morën udhët s’ju duan as Ju!
Isaja: Nuk e di, por kërkohet, madje ultimativisht, largimi Juaj.
Jabllanoviqi: Më falni, përkthimi çalon e nuk kuptoj mirë!
Isaja: Anipse serbishtja ka status qarkullimi oficial, Ju, për të
lehtësuar punë, duhet të mësoni shqip. Kjo është gjuha e shumicës, të cilën ai që nuk arrin ta njohë ose është injorant ose shoven!
Jabllanoviqi (me një nëqeshje ironike): Si? Po unë atë bëj. Flas pikërisht atë gjuhë.
Isaja (i skandalizuar krejt): Ç’thua ore? Ç’është kjo marrëzi? Shqipja është gjuhë e parë në Kosovë.
Jabllanoviqi (me një siguri sfiduese): Kosova është pjesë e Sërbisë dhe shqipja Juaj nuk mund të jetë gjuhë shtetërore!
Isaja (i gatshëm për një replikë të rreptë, por ruan qetësinë): Për këtë do bisedojmë sërish më pas. E tani, për arsye të ndjeshmërive konjukturale, duhet të dorëhiqeni vetë. Në të kundërtën, do të shtrëngohem t’ju shkarkoj nga posti ministral.
(Në këtë moment, pjestarët e kabinetit, të tendosur të gjithë, sikur lëvizin pak. Dëgjohen pëshpërima: miratuese, dyshimtare, mohuese!)
Jabllanoviqi (me një ftohtësi cinike): Jo, nuk dorëhiqem vetë, për tri arsye: e para, pse s’kam fyer askënd. Dhe e dyta, pse refuzoj të vërtetën e stisur se në Kosovë ka pasur krim etnocidal. Ky, thjeshtë, është një mit, që u fabrikua për të rrëzuar të drejtën serbe mbi Kosovën. Mandej, së fundmi, shkuarjen time mund ta nismëtojë vetëm establishmenti i shtetit tim.
Isaja (me vendosmëri shtetari të madh): Ja, pra. Ky është kulmi. Ju jeni autorë mitesh të rreme e doktrinash të kombvrasjes. Varrezat masive, këto qelekulla të reja të nëndheut me trupa të pajetë gjithandejí, janë prova tragjike e njëmendësisë shqiptare. Bota e qytetnisë, tashmë, njeh të vërtetën tonë dhe gënjeshtrën tuaj. Kjo, njëherësh, dëshmon gjithësesi strategjinë e redizajnuar serbe që prodhon pozicion e moral të dyfishtë: të jesh pjesë e qeverisë së Kosovës për të gëzuar privilegjet e fëmijës së llastuar, ndërkohë që ndiqen politikat e shtetit, tashmë fqinj serb, për të shpërbërë Pavarësinë e Kosovës. Ndaj dhe, që tani, jo veç për ofezën primitive, por më tepër akoma, për negacionin e shtetit që qeverisni e përfaqësoni, unë dekretoj shkarkimin tuaj të pakthim e definitiv. Le të jetë një përvojë për të gjithë. Për minoritarët serbë veçanërisht! Shteti i Kosovës, sovran e i pavarur, është një realitet historik.
(Në sallë dëgjohet prapë zhurmëri e mbytur)
Jabllanoviqi: Edhe një fjalë kam. Mua aq më bën për këtë. Kam udhëzimet e mëtejme të prijësve të mi belgradas. Por një gjë është e sigurtë: Pa mua dhe deputetët serbë, do të bjerë qeveria e Kosovës, kurse për Ju, z. Mustafa, ky është karuseli i mbramë pushtetar.
Isaja (politikisht racional, kombëtarisht i përgjegjshëm e me një krenari solemne): s’më prish punë fare. Guvernat venë e vijnë, por Kosova jonë e martirizuar dhe e shtrenjtë është një dhe e vetme! Është trualli im, në pragun e të cilit unë përulem përjetësisht! Dhe tani kolegë e miq, thotë ai me ndjenjë sakrifice, mbledhjen e deklaroj të mbyllur!
Salla nis e zbrazet shpejtësisht. Premieri Isa, për një çast, duket i vetmuar. Po, me të dalë, tek porta e presin ministrat shqiptarë dhe ndonjë nga pakicat. Vetëm serbët kishin ikur pa përshëndetjen e mirësjelljes së rëndomtë!
Ja, kështu do të duhej të duket një zhvillim gjërash në përgjigje të trysnisë popullore. Por lexuesi im i nderuar, e di se kjo është e pamundur. Mbase epilogu i tillë do të shfaqej real në një kohë të dytë, por vështirë të jetë i pritshëm nga ky soj vernilësh që kanë shaluar edipërisht fatet e nënës Kosovë. E, pra, ose do ta shohim atë si ofertë të huaj, ose si rrjedhojë të një alternance pushteti dhe morali në Kosovë!
Koha, thoshte Bertold Breht, është shpresa e popujve!
Por kohë e saj është gjithmonë…

Kur e pushtuan serbët “ Trepçën”

January 26, 2015 by dgreca

Shkruan: XHAVIT ÇITAKU/
Gjiganti kosovar “ “Trepça” ishte eksportuesi më i madh në ish- Jugosllavi dhe në llogaritë e saj derdheshin mjete të mëdha devizore. Sado që prej tij mbetej pak, në Kosovë ai ishte, megjithatë, boshti qendror i zhvillimit të përgjithshëm dhe sidomos të atij ekonomik të Kosovës. “ Trepça” me 21 mijë e 500 punëtorë ngriti një sistem të tërë objektesh pune dhe studimi. Objektet më të rëndësishme të saj në Kosovë, pos minierave në Stantërg, Kishnicë, Hajvali dhe Novobërdë, kishte arritur të ngriste edhe këto objekte: fabrikën e baterive industriale në Pejë, , “ Metalikun” në Gjakovë, “ Famipën” në Prizren, fabrikën NI CD të baterive në Gjilan, fabrikën e akumulatorëve në Mitrovicë, fabrikën e municionit të gjuetisë në Skenderaj, fabrikën e llamarinës së zinkuar në Vushtrri, fabrkën e bojërave dhe llaqeve në Vushtrri, , fabrikën e paisjeve për procesin e prodhimit në Mitrovicë, shkritoren dhe rafinerinë në Zveçan, Metalurgjinë e plumbit dhe të zinkut në Mitrovicë. Po ashtu, Trepça ka pasur institutin e vetë për zhvillim, Qendrën elektronike, Organizatën për furnizim të materialeve dhe shitjen e mallrave, laboratorë modern, Qendrën mjekësore dhe sistemin e transportit. Po ashtu pasuria e saj shtrihej edhe në pjesët tjera federale të ish- Jugosllavisë, si në Mal të Zi, Vojvodinë, Bosnje Hercegovinë e më së shumti në Serbi.
Në kulmin e prodhimtarisë serbët pushtuan “ Trepçën”
Siç mësuam unë dhe kolegu im Ymer Avdiu nga bashkëbiseduesit tanë Azizi Abrashi, Nysret Magjera dhe Dr. Safet Merovcinë nëntor të vitit 1999, gjatë vitit 1988, do të thotë në vitin e fundit kur punuan shqiptarët, ky gjigant shënoi kulmin e prodhimtarisë më të suksesshme, rrugë kjo që u ndërpre nga pushtimi klasik serb. Atë vit në Trepçë u arritë që të prodhohen dy milion e 100 mijë tonë xehe, koncentrat zinku 80 mijë, koncentrat plumbi 120 mijë tonë dhe pirit 120 mijë tonë. Plumb të rafinuar u prodhuan 103 mijë tonë, argjend 126 mijë kilogram, ari 242 kilogram, legura të plumbit 30 mijë tonë, bizmut 115 mijë kilogram dhe acid sulfurik 30 mijë tonë.
Metarlugjia e zinkut kishte realizuar 49 mijë e 500 tonë zink elektrolit, 6 mijë tonë legura të zinkut dhe 2 mijë tonë zink oksid, tre mijë tonë zink pluhur,145 mijë tonë acid sulfurik dhe 180 mijë kilogram kadmium. Kështu ishte në të gjithë kolektivat tjerë punues të këtij gjiganti që ia kishin lakmi edhe shumë partner të jashtëm me të cilët kishte kontakte afariste dhe bashkëpunim tjetër me interes. U bënë përpjekje të shumta që edhe në kushte okupimi kjo shtyllë e rëndësishme disi të shpëtohet. Kësisoj, në kuadër të mbrojtjes së kësaj pasurie të madhe që rrezikohej të gllabërohej, punëtorët e “ Trepçës”, sipas dispozitave të atëhershme në fuqi, këtë gjigant asokohe e shndërruan në shoqëri aksionare. Mirëpo, as kjo e as grevat nuk bënë punë, Sepse Serbia mu për shkak të pasurisë e pushtoi ushtarakisht dhe me akte arbitrare e shpalli pronë të Serbisë. Shqiptarët i largoi nga puna dhe pasi vetë nuk mund të prodhonte filloi eksploatimin e vrazhdë dhe krijoj situata të mjegulluara duke i futur kompanitë multinacionale në lojë.
Gjatë kohës së pushtimit serb prodhimi ishte katastrofik
Në të gjitha ndërmarrjet e Trepçës, deri në pushtimin përfundimtar serb më 1989, prodhimtaria dhe kapacitetet e saj përpunuese ecnin me hapa të sigurt drejt një të ardhme më të mirë të banorëve të Kosovës. Me kapacitet disponuese deri në vitin 1989 bruto- produkti vjetor ishte rreth v250 milionë dollarë, ndërkaq eksporti në pesë vitet e fundit ishte 140 milionë dollarë. Çmimi i metaleve të ngjyrosura ka qenë drejtpërsëdrejti i varur nga Bursa, mirëpo për shkak se Trepça kishte arritur të ngrisë kapacitetet përpunuese kjo dukuri jo e favorshme ishte eliminuar në masë të dukshme. Deri në këtë vit është arritur, bie fjala, që të prodhohen mbi 2 milionë e 100 mijë tonë xehe. Mirëpo këtë tempo të afarizmit të suksesshëm nuk arriti ta mbaj udhëheqja serbe, sepse ajo dëboi me dhunë të gjithë punëtorët shqiptarë. Thënë me gjuhën e ekspertëve shfrytëzimi i minierave pa punëtorë shqiptarë nuk ishte i mindur në masë çfarë janë frikësuar të gjithë, por ai eksploatim ka qenë shumë i vrazhdë.
Për dhjetë vjet kapacitet në Trepçë janë shfrytëzuar10- 18 për qind dhe ky ishte prodhim më karastrofik në gjithë historinë e saj. Është punuar vetëm me koncentrate të importuara ngaqë minierat kosovare nuk kanë qenë në veprim, por atje janë shfrytëzuar vetëm shtyllat mbajtëse që shërbenin për sigurimin e horizonteve, duke e rrezikuar në këtë mënyrë tërë xeheroren nga një shëmbje e përgjithshme që do të kishte pasur probleme të mëdha në riaktivizimin e sërishëm të saj. Prodhimi i dhjetë vjetëve mund të krahasohet me një vit prodhimi kur punonin shqiptarët.
Aventura që dëmtonin edhe shëndetin e banorëve
Më tej mësuam se duke mos pasur mundësi që pa punëtorë shqiptarë të aktivizojnë ndërmarrjet e Trepçës, udhëheqja e dhunshme serbe e kontrolluar drejtpërsëdrejti nga regjimi në Beograd, u hyri disa aventurave që ishin jo vetëm në dëm të këtij gjiganti, por edhe të shëndetit të banorëve të Kosovës. Sipas Dr. Safet Merovcit, kjo udhëheqje fantome ka lejuar firmën greke Militeanosit që të përpunojë koncentrat në rafinerinë dhe shkritoren e Zveçanit, dyshohet, me sasi jashtëzakonisht të lartë të zhivës dhe arsenit. Pos në Trepçë askund tjetër në botë nuk kishte mundur të ndodhte një gjë e tillë për të rrezikuar në masë aq të madhe banorët e një vendi e më së shumti shqiptarët që përbënin 95 për qind të numrit të përgjithshëm. Dyshohet që koncentrati që është përpunuar në Zveçan është importuar nga Kolumbia, të cilin askush në botë nuk e përpunon për shkak të sasisë së madhe të zhivës dhe arsenit.
Shkatërrimet e objekteve të ndërmarrjeve të Trepçës pas luftës u dukën kudo. Serbia plaçkiti më të madhe makineritë dhe paisjet më moderne. Ndërkaq edhe ato që mbetën ashtu siç i la okupatori shumica prej tyre u shitën dhe fatkeqësisht asnjera prej tyre nuk e pati fatin që të vazhdoi me prodhimtari për çfarë ishte e ndërtuar dhe e planifikuar. Dhe tash shtrohet pyetja se si do të funksionoj gjiganti ynë pa ato objekte të domosdoshme përcjellëse për t’i sjell dobi dhe zhvillim më të hovshëm vendit tonë. Edhe pas 15 vjetësh të përfundimit të luftës gjendja e Trepçës mbeti pezull, ndoshta bukur shumë me fajin e faktorit ndërkombëtar, mirëpo edhe institucionet tona nuk ishin të vendosura për ta kthyer këtë gjigant në gjirin e saj dhe kështu përfundimisht të përfundoi kjo odisejadë e panevojshme që u zhvillua deri me tash. Është e kuptueshme se çdo nguti mund të sjellë pasoja të paparashikueshme, mirëpo, a nuk mjaftuan 15 vite që i gjithë materiali i nevojshëm të përgatitet dhe prona që i takon me të gjitha dispozitat ligjore edhe të atëhershme edhe të tashme të kthehet në qeverisje të plotë të institucioneve kosovare. Dialog nuk mund të këtë në asnjë mënyrë me Serbinë për pasuritë e saj, por duhet të këtë bisedime për të kthyer gjithë atë që ka plaçkit dhe që ka investuar Trepça në këtë shtet fqinjë.

Dinastia Komneni

January 26, 2015 by dgreca

Një letër origjinale që dëshmon për Mbretërinë e Epirit/
Nga: Etnor Canaj/*
Aleks Komneni “Postumo”, i fundit i Komnenëve, djali legjitim i Aleks Komnenit të Arratisurit, që lindi në Durrës dhe u edukua prej Marin Barletit.
Aleks Komneni “Postumo”, i fundit i Komneneve, djali legjitim i Aleks Komnenit te Arratisurit, qe lindi ne Durres dhe u edukua prej Marin Barletit.
Sipas studiueseve, te cilet jane marre me Dinastine e Komneneve, kjo dinasti perfundon me Perandorin e fundit te Trebizondes dhe pikerisht me Davidin e Dyte Komneni, i cili ishte Perandori i fundit i Trebizondes prej vitit 1459 deri ne vitin 1461 (shih Ostrogorsky, W. Miller, Sfranze, Duka).
Por, kjo dinasti nuk perfundon kurresesi me Davidin e Dyte te Trebizondes, pasi, sipas eruditit italian L. Miniati, ne Durres ne vitin 1505 lind Aleks Komneni i Fundit (Postumo).
Perhere sipas Miniatit, ne vepren e tij gjeneaologjike per Dinastine e Komneneve, Aleksi i Fundit apo njohur ndryshe si djali legjitim i Aleks Komnenit “i Arratisuri”, duke sjelle informacione per brezin e katermbedhjete te Komneneve, nder te tjera shkruan (perkthimi shkeputur prej origjinalit ne vepren e Miniatit, f. 112):
Ngjitja ne fronin perandorak i Komneneve fillon me Aleksin e Pare, i cili nis shekullin e Komneneve. Ne vepren e abatit Lorenzo Miniati “Le glorie cadute dell’antichissima ed augustissima famiglia Comnena”, botuar ne vitin 1663, ekzistojne disa dokumente interesante te cilat kane te bejne me gjenealogjine e kesaj dinastie. Per pergatitjen e librit te tij, Lorenzo Miniati u referohet disa teksteve greke te marra nga nje njeri tjeter i kishes, G. M. Cariofilli, Kryepeshkop i Ikonos (shenjteruar 18 shtator 1622 – vdiq 23 maj 1633). Kontributi i ketij te fundit per punen e Miniatit eshte e tille qe ai e identifikon si mentorin e tij dhe udhezues (cit. prej Miniatit):
“Et al presente gl’istessi Annotamenti manoscritti, sono in potere di Monsignor Gio.Matteo Gariofilo Arcivescovo d’Iconio historico greco, ch’Io mi son preso per guida in questa mia fatica..”.
Pas perkthimit ne latinisht te teksteve, Lorenzo Miniati perpilon nje veper ne italisht te cilen e titullon “Le glorie cadute dell’antichissima ed augustissima famiglia Comnena”
-GJENERATA E KATERMBEDHJETE E ALEKSIT TE FUNDIT-
Aleks Komneni “Postumo”, femija mashkull i fundit i Aleksit te Arratisur, Princit te Trebizondes, lindi ne qytetin e Durresit ne Shqiperi ne daten 23 nentor te vitit 1505 dhe mbas tre muajve dhe disa diteve prej vdekjes se babait te tij, qendroi nen kujdesin e nenes se tij, grua virile dhe me nje kujdesi te rralle dhe meshire, e cila e edukoi prej Marin Barletit, mesues i shkelqyer dhe i rralle, si ne menyren e qyteteruar, ashtu edhe ne letersine humanistike; dhe prej disa kaloresve ne perdorimin e armeve, perpara te cileve ishte natyrisht shume i bindur.
U rrit dhe u be djalosh i mrekullueshem ne menyre te çuditshme, pasi ushtrimet e tij, te cilat i ushtronte perhere ne shoqerine e disa fisnikeve te rinj shqiptare ishin lufta, hedhja, vrapi, loja e armeve ne kembe dhe mbi kale, hedhja e hushtes, goditja me nje te qelluar te vetme qafen e nje demi, kalerimi i çdo kali te eger dhe zbutja e tij me zotesi, si dhe duke u marre me gjera te tilla, te tjera….
…Nderkohe vdes nena e tij, shume e thyer ne moshe, te cilen ai e nderonte me perkushtim dhe dashuri, virtyte te cilat nje femije i dashur ka karshi nenes se vet te shtrenjte; dhe e varrosi ne te quajturen Kisha e (Shen) Anunciates, aty ku ishte varrosur edhe babi i tij”.
Duke kerkuar te analizojme çka sjell Miniati ne vepren e tij per gjeneaologjine e Komneneve, perhere sipas autorit, Dinastia e Komneneve dhe pikerisht trungu i Trebizondeve vazhdon ne Shqiperi dhe pikerisht ne Durres. Sipas ketij dokumenti, Durresi del si nje qender e rendesishme per familjet fisnike shqiptare te kohes dhe mbi te gjitha ketu shfaqet edhe figura e Marin Barletit si nje mesues dhe kujdestar i pinjolleve te fisnikeve shqiptare
Nese do te konfirmonim diçka te tille, pra prania e Barletit ne Durres si figure erudite e cila merret me edukimin e Aleksit te Fundit, ne kete rast dalin ne pah dy figura te rendesishme te kohes: Barleti si mesimdhenes apo mesues i pinjolleve-princer, sikurse vazhdimesia e dinastise se Komneneve ne trojet shqiptare. Pra, dinastia pushon se ekzistuari ne Trebizonda, por vazhdon te rigjenerohet ne Durres te Shqiperise.
Aleksi varros prinderit e tij ne nje kishe ne Durres e cila quhej kisha e Anunciates. Pra, i fundit i Komneneve te Trabizondes eshtrat e prinderve te tij i nderoi ne toke shqiptare, ne Durresin e famshem i cili ishte kthyer ne nje qender te rendesishme per fisniket shqiptar, ku nuk mesohej vetem arti luftarak, por edhe dija.
Perhere sipas Miniatit, Aleksi i Fundit, braktis Durresin dhe me anije niset drejt Italise se bashku me fisnike te tjere shqiptar te familjeve princerore/feudale sikurse ishin ato te Dukagjineve, Spaneve, Engjelloreve dhe Muzakajve. Keto familje shperndahen neper territorin italian ndersa Aleks Komneni i Fundit strehoet fillimisht ne Puglia te Italise, pikerisht ne shtepine e Ferdinand Kastriotit, i cili mbante titullin Duka i Shen Pjetrit ne Galatine. Ketu Aleksi qendron disa muaj. Me tej kusheriri i tij, Kostandin Komneni, djali i Aranit Komnenit e therret qe te shkoj ta vizitoj ku ndodhej ky i fundit. Kostandin Komneni, djali i Aranit Komnenit, sipas Miniatit, jetonte ne nje keshtjelle ne Montefiore (rajoni Emiglia-Romagna, krahina e Rimini ne Itali). Martohet me 13 qershor te vitit 1529 me Ana Laskarin, vajzen e Kostandin Laskarit, pasardhes ky i fundit i Kostandinit te pare Laskari, i cili ishte kunati i Perandorit Manuel Komneni.
Nese do te vertetonim çka sjell Miniati apo, thene me mire, nese Miniati nuk gabon ne ato çka sjell, Aleks Komneni i Fundit, i cili lind ne vitin 1505, ne moshen 23-vjeçare largohet se bashku me familjet e tjera feudale prej Shqiperise. Pra, Durresi deri ne vitin 1528 ishte nje qender e rendesishme dhe diçka e tille ka nje llogjike pasi nen juridiksionin e Venedikut. Perhere sipas ketij dokumenti, ne se do e merrnim si te mireqene, familjet e tjera si ato te Spaneve, Dukagjineve, Muzakajve dhe Engjelloreve largohen po prej ketij viti, pra 1528. Kemi te bejme me nje vale te dyte largimesh? Sipas dokumentit mendoj se po. Pra, mbas vdekjes se Kastriotit largohen disa pjesetare te familjeve feudale, por jo te gjithe (mos te harrojme qe koncepti feudal mesjetar familjar i fisnikeve, jo domosdoshmerisht do te thote qe largohet figura qendrore si p.sh. Muzaka i vjeter dhe nuk ngelen Muzakaj te tjere). Por ketu lind nje pyetje e cila kerkon pergjigje. Perse ndodh kjo vale e dyte emigrimi i familjeve princerore feudale, kur Durresi ishte nen Venedikun? Mos ndoshta rritet presioni otoman kundrejt ketyre familjeve feudale, te cilat gjendeshin ende ne Shqiperi? Ne vitin 1528, kur Aleksi mberrin ne Itali, tashme aty gjendeshin Kastriotet si dhe Komnenet (kusheriri i tij, djali i Aranit Komnenit).
Perhere sipas Miniatit, Komnenet e Trebizondes, te cilet largohen prej zoterimeve te tyre (pikerisht prej Trebizondes), zoterimet e tyre te reja ne territoret arberore ndodhen perreth Durresit, liqenit te Bunes dhe pergjate lumit Drin. Diçka e tille ben te mendojme se keto zoterime iu bene te mundur kesaj familjeje prej Venedikut, pasi, edhe pse kjo familje ne linje gjaku kishte lidhje me Aranit Komnenin, zoterimet e dy familjeve nuk ishin ne territore te njejte apo te afert midis tyre.
Gjithashtu, Miniati sjell informacione te rendesishme lidhur familjes Komnena (linja e Aranit Komnenit ne kete rast) sikurse Dukagjineve. Duke u mbeshtetur ne vepren e tij dhe pikerisht ne faqen 44, do arrinim ne nje konkluzion disi te guximshem, pasi, sipas Miniatit Principatat e para te Arbrit kane zanafillen pikerisht qe ne shek. 12 m.Kr.
Dinastia e Komneneve (Komeneve/Golemeve), Dukagjineve dhe Principatat e para te Arberit.
Ne vitin 1663 Lorenzo Miniati shkruan nje veper interesante me titull “Le glorie cadute dell’antichissima, ed augustissima famiglia Comnena…”, veper e cila hedh drite mbi dinastine e familjes aristokrate-feudale te Komneneve. Autori duket qe eshte nje njohes i mire i kesaj dinastie, pasi na sjell fakte interesante lidhur rrenjeve apo gjenezes se kesaj dinastie te rendesishme e cila sundoi per disa shekuj ne territoret shqiptare.
Eshte per t’u permendur fakti se autori (Miniati), siç mund te shihet apo lexohet ne veper, eshte nje njohes i disa familjeve te tjera princerore-feudale qe zoteronin ne territoret shqiptare qe prej fillimeve te shekullit te 11 mbas eres sone e me tej. Duke shfletuar kete veper te rendesishme dhe pikerisht duke u ndalur ne faqen 44 te saj, ku autori sjel pikerisht brezin (gjeneraten) e trete te Dinastise se Komneneve, ndeshim ne disa te dhena apo informacione teje interesante te cilat duke i perkthyer prej italishtes mesjetare sjellim si me poshte: “Gjon Komneni Sebasto (Sebasto apo Sebastokrator ne periudhen Bizantine ishte nje titull zoterie, apo titull i cili jepej dikujt pasi supozohej se kishte lidhje me familjen perandorake apo nje perandor, shen. E. Canaj) djali (femija) i fundit i Andronik (Komnenit, shen. E. Canaj) Sebastokratorit, ishte Princ guximtar i Zotit, i mire, bamires kundrejt te varferve, i zbukuruar me doktrina te ndryshme (i ditur, shen. E. Canaj), dhe gjithe virtytet e tjera morale; ku per keto cilesi te mira Perandor Manueli vella kusheriri i tij e respektonte teje mase, i cili e nderoi me titullin Sebasto, titull i pare i Perandorise. Niset prej Kostandinopojes ne shoqerine e Kostandin Dukes, kunatit te tij ne vitin 1150 dhe shkoi se bashku me te ne Mbreterine e Epirit, e cila ndahet ne Maqedoni, & Shqiperi, ku u priten qe te dy prej ketyre Popujve me nderime te medha, dhe kjo per fisnikerine e veçante te tyre, & per me teper per sjelljet e tyre te qyteteruara dhe te hijshme. Ku Gjoni dha fillesat e Principates se tij te Maqedonise, dhe Kostandini asaj se Shqiperise. Per respekt te natyres se kesaj Mbreterie, dhe te gjuhes se veçante, e cila eshte shume e ndryshme prej gjuhes Greke, ndryshuan Vendasit mbiemrat e tyre, sipas perdorimit te (gjuhes) Vendit, e cila kjo gje i dha shkak nje eruditi Shkrimtar te thoshte: Quapropter posteri Comneni, in Golemarum, & Cominorum mutato, & Ducarum in Duchaigni, nobiliori cognomento vocari voluere.Perkthim: Per kete arsye me mbas Komneni, ne Golemi, & Komeni ndryshuan; & Duka ne Dukagjini, mbiemer fisniku u kerkua te quhej (Perkthim prej lat. E. Canaj)….
Pra ne se do analizonim keto te dhena interesante, sipas Miniatit, Epiri ne fillimet e shek. 12 mbas eres sone (pra viti 1150) quhej Mbreteri e Epirit dhe ndahej ne dy pjese, Maqedonia dhe Shqiperia. Pikerisht ne pjesen e Maqedonise krijohet Principata e Maqedonise prej Gjon Komenit (Komnenit) dhe ne pjesen tjeter te Epirit, Principata e Shqiperise me ne krye Kostandin Duken, kunatin e Komenit. Duhet theksuar fakti qe ne vitin per te cilin shkruan autori, pra 1150 kur krijohen keto dy principata, popullsite e ketyre dy principatave flasin nje gjuhe krejt te ndryshme prej greqishtes. Pra kemi nje konfirmim qe vendasit apo banoret ishin me origjine shqiptare dhe flisnin nje gjuhe krejt te veçante, pra nje gjuhe te tyre dhe per respekt te ketyre popujve dy princat pranuan qe te shnderroheshin mbiemrat e tyre ne formen e gjuhes qe flitej prej ketyre popujve, pra ne shqip, ku i pari mbiemer prej Komneni shnderrohet ne Komeni sikurse Golemi dhe i dyti prej Duka ne Dukagjini. Nese ky dokument do te ishte autentik, atehere nuk do te kishim arsye te mos besonim qe principatat e para shqiptare lindin qe ne fillim te shekullit te 12 mbas eres sone. Fatkeqesisht, Miniati nuk na jep informacione lidhur me eruditin shkrimtar, te cilin ai e permend ne keta rreshta: “Per respekt te natyres se kesaj Mbreterie dhe te gjuhes se veçante, e cila eshte shume e ndryshme prej gjuhes greke, ndryshuan vendasit mbiemrat e tyre, sipas perdorimit te (gjuhes) vendit, e cila kjo gje i dha shkak nje eruditi shkrimtar te thoshte: Quapropter posteri Comneni, in Golemarum, & Cominorum mutato, & Ducarum in Duchaigni, nobiliori cognomento vocari voluere. Perkthim: Per kete arsye me mbas Komneni, ne Golemi, & Komeni ndryshuan; & Duka ne Dukagjini, mbiemer fisniku u kerkua te quhej”. Pra, nese do te provohej ky dokument, mund te hidhnim dhe mbronim tezen ku kemi te bejme me shtete te para feudale shqiptare, por sigurisht perbrenda Perandorise Bizantine. Pritja me teje deshire e shqiptareve kundrejt ketyre dy princave mund te justifikohet me faktin se tashme shqiptaret ishin nen trysnine jo vetem te bullgareve prej Lindjes, por edhe te sllaveve prej Veriut.(E dergoi per Diellin Gezim Bocari)