• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

A KOSOVA CHRONOLOGY

February 16, 2014 by dgreca

Although bombing did not begin until March 24, 1999, NATO’s path to war in Kosovo wound its way through much of the region’s troubled recent history.

The following chronology traces the roots of the war in Kosovo from Slobodan Milosevic’s rise to power in the late 1980s and through the diplomatic gambles and military threats that failed to head off the conflict. It charts the escalation of the air war with Serbia and the steps that finally led to NATO’s victory in early June 1999.

NOTE: This chronology also notes the contexts in which important decisions were made — including President Clinton’s impeachment scandal and U.S. military strikes against Iraq and Osama bin Laden.

          1987– Slobodan Milosevic’s power grows with trip to Kosovo. At large public rallies, Serb nationalists embrace him when he dramatically promises to defend their interests in the province.

1989– Milosevic engineers changes in the Serbian constitution that vastly reduce the provincial autonomy Kosovo has enjoyed since 1974. Other measures put tens of thousands of Kosovar Albanians out of work and restrict the activities of their cultural organizations. Rioting and protests by Kosovo Albanians ensue.

1991– The bloody break-up of the Federal Republic of Yugoslavia (FRY) begins as Slovenia and Croatia declare their independence. After a secret vote, ethnic Albanians proclaim the creation of their own Republic of Kosovo, though it earns little international recognition.

1992- War breaks out in Bosnia, after it too moves for independence. Several months after Europe, USA extends diplomatic recognition to the three major breakaway Yugoslav republics, but not Kosovo. In May, Kosovar Albanians elect literary scholar and pacifist Ibrahim Rugova president in unofficial elections. Rugova begins creating a shadow government.

Dec. 1992– In a secret “Christmas Warning,” U.S. President George Bush informs Milosevic that Serbian aggression in Kosovo will bring unilateral US military response. Clinton administration reiterates the threat on several occasions through 1998.

1993- War in Bosnia continues, as “ethnic cleansing” spreads. NATO threatens airstrikes to defend “safe areas” created to protect Muslims.

1994- In April, NATO carries out first airstrikes in its history — against Bosnian Serbs.

1995- More NATO airstrikes – along with a successful Croat/Muslim ground offensive – bring Bosnian Serbs to the negotiating table. On 21 Nov., the Dayton Accord ends war in Bosnia. Milosevic emerges as the region’s power broker and NATO sees a lesson in its use of force. Kosovo issues, however, are left unresolved.

1996- The Kosovo Liberation Army (KLA) appears, and begins sporadic attacks against Serb authorities in Kosovo. Serbs ratchet up repression of student and ethnic movements in Kosovo.

Late 1996–Madeleine Albright named first female US Secretary of State. As UN ambassador, Albright had argued in favor of early military intervention in Bosnia.

1997- In October, violence escalates in Kosovo as Serbian security forces clamp down further on resistance and KLA steps up its attacks.

13 Jan 1998– Renewed crisis in Iraq as President Saddam Hussein bans weapons team led by US inspector.

19 -21 Jan 1998– First Monica Lewinsky scandal stories appear in the press. Several days later Clinton denies affair with Lewinsky, saying “I did not have sexual relations with that woman….I never told anybody to lie.”

23 Feb- US diplomat Robert Gelbard publicly calls KLA “without any question a terrorist group” — a comment which some observers say Milosevic interprets as a green light to continue repression.

1 Mar 1998– Rugova’s shadow government reportedly urges Kosovar Albanians to defend themselves against the Serbs.

5-7 Mar 1998– After KLA attacks on police, Serb security forces massacre over 50 members of the Jashari family in the village of Prekaz. In following weeks, tens of thousands rally in Pristina to protest massacre. Serbs respond with counter-demonstrations.

7 Mar 1998- In Rome, Madeleine Albright declares “We are not going to stand by and watch the Serbian authorities do in Kosovo what they can no longer get away with doing in Bosnia.”

9 Mar 1998- “Contact Group” countries (US, UK, France, Germany, Italy and Russia) meet in London to discuss Kosovo. In a tense meeting, Gelbard meets with Milosevic in Belgrade.

23 Mar 1998- Ibrahim Rugova re-elected “president” of Kosovo with 99% of vote in controversial elections boycotted by increasingly popular Kosovar Albanian hard-liners.

31 Mar 1998- UN Security Council resolution 1160 condemns Yugoslavia’s excessive use of force, imposes economic sanctions, and bans arms sales to Serbia.

1 Apr 1998- Judge Susan Webber Wright dismisses Paula Jones’s lawsuit

21 Apr 1998- FRY closes borders with Albania and Macedonia.

23 Apr 1998- In national referendum, 95% of Serbs reject foreign mediation to solve the Kosovo crisis.

May 1998- Gelbard meets with KLA officials in Switzerland. Amb. Christopher Hill named US Special Envoy to Kosovo. Dayton Accord negotiator Richard Holbrooke travels to Belgrade. Talks lead to first-ever meeting between Rugova and Milosevic on May 15, though dialogue quickly breaks down.

28 may 1998- Rugova and other Kosovar Albanian officials arrive in Washington to meet with Clinton, Gore, Albright and advisors. In 29 May meeting in Oval Office, Rugova seeks Clinton’s support for the Kosovar Albanians’ cause.

21 may 1998- As many as 20 Kosovar Albanians killed in retaliation for death of a Serb policeman near Glogovac.

1 Jun 1998- Rugova meets UN Sec. Gen. Kofi Annan in New York, requests UN/NATO intervention.

11 Jun 1998- At NATO ministerial meeting, U.S. Secretary of Defense William Cohen urges NATO defense ministers to begin conceptual planning for potential intervention in Kosovo. Ministers decide to “send a signal” to Milosevic by conducting air exercises in the region.

12 Jun 1998- Foreign ministers of Contact Group, plus Canada and Japan, meet in London and level more economic sanctions on FRY.

15 Jun 1998- In the “Balkan Air Show,” 85 NATO warplanes fly over Albania and Macedonia in show of force aimed at Milosevic.

16 Jun 1998- Milosevic and Yeltsin meet in Moscow, issue joint statement approving idea of diplomatic observers in Kosovo.

23-24 Jun 1998- Holbrooke meets with Milosevic. Travels to Kosovo, to talk directly with KLA commanders.

6 Jul 1998- Kosovo Diplomatic Observer Mission begins monitoring operations in the province.

Early Aug 1998- Serbian forces intensify their summer offensive, attack KLA and Kosovo Albanian villages in Drenica region, driving thousands into the hills.

5 Aug 1998- Iraq ceases cooperation with UN inspectors.

7 Aug 1998- Bombing of US embassies in Nairobi and Dar Es Salaam, apparently by operatives working for Osama Bin Laden.

17 Aug 1998- After completing four hours of grand jury testimony, Clinton offers nationally televised admission of his “inappropriate relationship” with Lewinsky.

20 Aug 1998- US launches cruise missile attack on Afghanistan and Sudan in response to Bin Laden’s embassy bombings. In polls, significant numbers of Americans say they believe the attacks were staged to divert attention from the Lewinsky scandal.

1-2 Sept 1998- At Clinton-Yeltsin summit in Moscow, Albright & Foreign Minister Ivanov together call for negotiations and an end to Serb offensive.

5 Sept 1998- Former Senator Bob Dole (R-KS) and Asst. Sec. of State John Shattuck travel to Kosovo & Belgrade.

9 Sept 1998- Independent Counsel Starr dramatically delivers 36 boxes of impeachment information to Congress.

9 Sept 1998- Serb police begin to pull bodies of Kosovar Albanians and Serbs from a canal near the village of Glodjane. At least thirty-four bodies are eventually discovered, and suspicion falls on the KLA.

23 Sept 1998- UN Security Council approves Resolution 1199 demanding cease-fire, Serb withdrawal and refugee return and calling for unspecified “additional measures” if Serbia refuses to comply.

24 Sept 1998- In Vilamoura, Portugal, NATO Defense Ministers give NATO’s Supreme Commander permission to issue an activation warning (ACTWARN) — the first real step in preparation for airstrikes.

26 Sept 1998- After more than a dozen Serb police are killed in fighting with the KLA, Serb security forces kill 35 villagers – including 21 members of a single family – in and around Gornje Obrinje.

30 Sept 1998- At principals committee meeting, US Secretary of State Madeleine Albright pushes for airstrikes against Serbia. Administration briefs Capitol Hill on the plan. Meeting Congressional resistance, the Administration notes it has no plans to send ground troops to Kosovo, even as peacekeepers.

5 Oct 1998- UN Sec. Gen. Kofi Annan reports FRY violations of UNSCR 1199.

5 Oct 1998- House Judiciary Committee votes on party lines to recommend Clinton impeachment inquiry.

12 Oct 1998- NATO approves an “activation order” (ACTORD) authorizing preparations for a limited bombing campaign.

13 Oct. 1998- After more than a week of negotiations, Holbrooke secures the “October Agreement.” Agreement calls for Serbian compliance with UN Resolution 1199, a cease-fire, troop withdrawals, elections, substantial autonomy for Kosovo and other confidence-building measures. NATO temporarily suspends – but does not rescind – its ACTORD to allow for Serbian compliance.

16 Oct 1998- Milosevic agrees to allow unarmed OSCE cease-fire monitors – the Kosovo Verification Mission (KVM) — into Kosovo. NATO extends ACTORD deadline until 27 October.

24 Oct 1998- NATO Supreme Commander Gen. Wesley Clark and Chairman of the NATO Military Committee Gen. Klaus Naumann travel to Belgrade. Milosevic agrees to reduce FRY forces in Kosovo to pre-March 1998 levels.

27 Oct 1998- In what appears to be a vindication of NATO’s strategy, Serbia withdraws thousands of Serb security forces from Kosovo. Thousands of Kosovar Albanians begin to descend from the hills as winter threatens.

31 Oct 1998- Iraq halts all cooperation with UN arms inspection team.

Nov 1998- Unarmed international KVM monitors under American Ambassador William Walker begin deploying in Kosovo.

5 Nov 1998- In US, Democrats make surprising gains in Congress, through Republicans maintain control.

11 Nov 1998- UN staff evacuated from Baghdad as US rushes aircraft carriers to the region and threatens strikes against Iraq.

13 Nov 1998- Serbia warns Macedonia against allowing NATO to position troops on its territory.

19 Nov 1998- Independent Counsel Kenneth Starr testifies before Congress for 12 hours. The following day, Judiciary Committee chairman Henry Hyde issues new subpoenas and signals committee may widen its probe of impeachable offenses.

Early Dec 1998- The House of Representatives prepares, approves and begins debate on articles of impeachment.

Dec 1998- Border clashes and skirmishes in Kosovo draw new US condemnations. NATO approves and begins deploying in Macedonia an “extraction force” (XFOR) to defend peacekeepers in Kosovo.

17 Dec 1998- US and Britain begin four days of limited airstrikes against Iraq.

19 Dec 1998- President Clinton impeached by House of Representatives.

23-27 dec 1998- FRY security forces battle KLA and attack villages near Podujevo

14 Jan 1999- Senate trial phase of impeachment begins.

15 Jan 1999- At meeting of top US foreign policy advisers — the “Principals Committee” — Albright pushes for US/NATO military ultimatum, but is frustrated by colleagues’s resistance.

15 Jan 1999- The Racak Massacre. In retaliation for KLA attack on 4 policemen, Serb security forces kill 45 Kosovo Albanians.KVM Director William Walker arrives on scene following day, forcefully blames Serbia in front of television cameras. Milosevic refuses to allow war crimes prosecutor Judge Louise Arbour to visit Racak.

18 Jan 1999- Milosevic orders Walker out of the country, though he retracts the expulsion order under international pressure 21 Jan.

19 Jan 1999- In light of Racak massacre, National Security Adviser Sandy Berger reconvenes Principals Committee. Albright’s push for military ultimatum wins the day. At same time, NATO SACEUR Wesley Clark and NATO military council chairman Gen. Klaus Naumann meet with Milosevic in Serbia in tense seven-hour meeting. Milosevic claims Racak was staged by the KLA, calls Clark a war criminal.

27 Jan 1999- Joint statement on Kosovo by Albright and Russia’s Ivanov. Clinton meets with foreign policy team to discuss post-Racak strategy.

29 Jan 1999- In London, Contact Group foreign ministers issues ultimatum to Kosovo Albanians and Serbs, calling them to begin peace talks at in France at Rambouillet on Feb. 6.

30 Jan 1999- NATO renews its military threat, reapproves its ACTORD (force activation order).

Early Feb 1999- Senate trial of Clinton continues.

1 Feb 1999- Kosovo Albanians announce they will participate in talks in France; KLA agrees to participate following day.

6 Feb 1999- Rambouillet peace talks begin in France, though Milosevic refuses to attend.

11 feb 1999- Clinton meets with foreign policy team to discuss “NATO planning, US costs and KFOR exit strategy.”

12 Feb 1999- Impeachment effort fails, Clinton acquitted in the Senate.

13 Feb 1999- The day after his impeachment drama ends, Clinton calls Congressional leaders to discuss Rambouillet, possible US role in NATO-led Kosovo force. In a radio address, Clinton notes his intention to send 4,000 U.S. peacekeepers to Kosovo after a cease-fire and a Serb withdrawal have been won.

20 Feb 1999- Madeleine Albright arrives in France for last days of talks, attempts to salvage negotiations. Albanian delegation continues to refuse to sign agreement.

23 Feb 1999- Amidst great allied frustration, Rambouillet talks pause to allow Albanian delegation to return home for consultations. Clinton meets with Congressional leaders to discuss Rambouillet, US KFOR role.

8 Mar 1999- Senator Dole returns to Macedonia to lobby KLA to sign Rambouillet agreement.

10 Mar 1999- Holbrooke and Hill meet with Milosevic to urge him to accept NATO settlement.

12 Mar 1999- KLA reportedly ready to sign a peace pact. However Hill reports to Albright, Cohen, Berger, and Joint Chiefs Chairman Hugh Shelton that there is “zero point zero percent” chance of a deal on the Serb side.

14 Mar 1999- Delegation led by Deputy Sec. of State Strobe Talbott travels to European capitals to confer on Kosovo.

15 Mar 1999- Peace talks begun at Rambouillet reconvene at Avenue Kléber conference center in Paris.

16 Mar 1999- CIA warns of imminent Serbian offensive. FRY asks Interpol to arrest KLA leader Hashim Thaci.

18 Mar 1999- In Paris, Kosovo Albanian delegates finally cave in and sign autonomy plan. Serbs refuse, and begin “winter live fire” exercises in Kosovo the next day.

19 Mar 1999- In light of failure of peace talks and massing of Serb troops of Kosovo’s border, Clinton meets with foreign policy team to review NATO plans & strategy.

20 Mar 1999- Kosovo Verification Mission leaves Kosovo. Serbian forces quickly move in, begin a new offensive in northeastern and north-central Kosovo. Western embassies begin withdrawing dependents and non-essential staff from Belgrade.

22 mar 1999- In a last ditch effort to avoid airstrikes, Holbrooke is sent to Serbia to deliver a final ultimatum. Meeting fails to draw any concessions from an embittered Milosevic.

24 Mar 1999- The Kosovo air war begins. In televised address, Clinton rules out the use of ground troops to fight a war in Kosovo. Officials hope for a quick resolution, in line with their experience in Bosnia prior to the Dayton Agreement. To signal Russia’s displeasure, Prime Minister Primakov cancels trip to Washington in mid-flight.

25 Mar 1999- Serbian forces reportedly kill more than 60 Kosovar Albanian men near the village of Bela Crvka. FRY breaks off diplomatic relations with United States, Germany, Great Britain and France.

27 Mar 19999- Russian Duma condemns NATO attack, postpones Start II treaty vote. A US F-117 Stealth bomber is shot down, raising concerns about the vulnerability of even the US’s most advanced aircraft. Kosovar Albanians are loaded on special “refugee trains” and sent to the border with Macedonia.

1 Apr 1999- Serbian television broadcasts images of three US soldiers taken while on patrol in Macedonia, feeding fears about the use of ground troops.

3 Apr 1999- Central Belgrade hit by NATO missiles for first time. Air commanders bomb FRY and Serbian Interior Ministries as they seek to make clear their determination to “go after the head of the snake” in Serbia.

4 Apr 1999- With much fanfare, officials decide to deploy 24 Apache attack helicopters (Task Force Hawk) and 2,000 protecting troops in Albania, ostensibly within 8 to ten days. Delays ensue, as policymakers debate whether the helicopters move the US closer to ground war and engineers scramble to build them a base.

6 Apr 1999- First major NATO mishap: three missiles hit a residential neighborhood in the mining town of Aleksinac, killing several civilians. Milosevic calls for an (Orthodox) Easter cease-fire and willingness to guarantee “substantial autonomy” for Kosovo. NATO, State Dept. reject offer, and spokesman James Rubin announces conditions for end to NATO bombing.

8 Apr 1999- German Defense Minister Rudolf Scharping publicizes the existence of a document several pages long detailing the Serbian “Potkova” (Horseshoe) Operation — allegedly a detailed plan to expel ethnic Albanians months in the making.

9 Apr 1999- Russian President Yeltsin speaks out against bombing and possibility of a NATO ground war against Serbia, warns that Russia could be forced into a European or worldwide war. Gennadi Seleznev, President of the Duma, claims that Yeltsin has ordered nuclear missiles to target Serbia’s attackers — a charge that Yeltsin’s spokesman later denies.

10 Apr 1999- NATO approves “Allied Harbor” deployment of 8,000 men in Albania, ostensibly to aid humanitarian and refugee efforts.

14 Apr 1999- Yeltsin appoints Chernomyrdin as special envoy to the Balkans. Move appears to herald a Russian shift on Kosovo, and desire to salvage relationship with the West. Hard-line Prime Minister Primakov fired from Prime Minister’s position one month later. News breaks of mistaken US/NATO strike on column of Kosovo Albanian refugees, reportedly killing at least 60.

20 Apr 1999- First direct clash between Albanian and Serb armies. First Apache helicopters begin to arrive in Albania, though officials seek to ratchet down expectations regarding their use.

21 Apr 1999- NATO bombs Socialist Party headquarters in Belgrade. Attack destroys offices of several companies with ties to Milosevic’s inner circle, including television operations run by Milosevic’s daughter and wife. Bombs also strike one of Milosevic’s private residences. Targets had been subject of complex, contentious negotiations between allies. On eve of NATO summit, Clinton and Blair meet for three-hour White House dinner.

21 Apr 1999– NATO bombs Socialist Party headquarters in Belgrade. Attack destroys offices of several companies with ties to Milosevic’s inner circle, including television operations run by Milosevic’s daughter and wife. Bombs also strike one of Milosevic’s private residences. Targets had been subject of complex, contentious negotiations between allies. On eve of NATO summit, Clinton and Blair meet for three-hour White House dinner.

22 Apr 1999- NATO’s 50th anniversary celebrations begin in Washington. Though squabbling continues in the wings, allies maintain public unity, and move for an intensification of the air war.

23 Apr 1999 – NATO attacks Serbian television in Belgrade, causing at least 10 deaths.

25 Apr 1999- With Summit underway, Yeltsin phones Clinton to discuss Kosovo, reopen contacts between Gore and Chernomyrdin.

28 Apr 1999- House of Representatives votes largely along party lines to reject a resolution supporting air war, demonstrating continuing mistrust of Clinton and his Balkans policy.

28 Apr 1999- NATO missile lands near Sofia, in Bulgaria, though no one is killed.

29 Apr 1999- At the International Court of Justice in The Hague, the FRY files suit against the NATO allies.

30 Apr 1999 – NATO strikes on Belgrade continue, targeting FRY Defense and Army headquarters. Chernomyrdin meets Milosevic for 6 hours in Belgrade. Jesse Jackson arrives in Belgrade to discuss release of 3 captured US servicemen.

1 May 1999- NATO accidentally bombs a civilian bus on bridge near Pristina.

2 May 1999- Jesse Jackson secures freedom for 3 US soldiers captured in Macedonia. Milosevic reportedly gives Jackson a letter calling for a face-to-face meeting with Clinton. Late at night, NATO graphite bombs short-circuit electrical circuits in Serbia. A US F-16 crashes in Serbia.

3 May 1999– Chernomyrdin comes to Washington, meets with President, Gore and advisers. Endorses the idea of enlisting Finnish President Ahtisaari to assist with negotiations. NATO kills at least 17 in attack on civilian vehicles near Pec, in Kosovo. FRY closes Montenegro’s port of Bar, provoking fears of impending Serbian coup there.

4 May 1999- Bulgaria authorizes NATO to use its airspace for attacks.

5 May 1999- The first NATO deaths occur when 2 US soldiers are killed in non-combat Apache helicopter accident north of Tirana.

6 May 1999- At the Group of Eight (G8) meeting in Germany, the Russians begin limited cooperation with the allies. From Italy, Rugova calls for a NATO force in Kosovo, and a Serb withdrawal.

7 May 1999- In night of extensive bombing, NATO planes mistakenly target Chinese Embassy in Belgrade, killing 3 and wounding 20. UN Security Council meets to discuss the US’s “terrible mistake” and violent demonstrations ensue in China. In a separate incident, a NATO cluster bomb misses an airfield and strikes a market and a hospital near Nis, reportedly killing 15.

10 May 1999- Milosevic announces end to attacks on KLA, claims that some units of the army and police being withdrawn. NATO denies any withdrawal underway. Chinese demonstrations continue.

11 May 1999- Chernomyrdin and Jiang Zemin confer in Beijing, criticize bombing.

14 May 1999- In Korisa, NATO bombs kill as many as 87 Kosovar Albanians after Serb troops use them as human shields.

18 May 1999- In a reference to ground troops, Clinton notes that “we will not…take any option off the table.” However later the same day Clinton calls Blair, reportedly angered by continued British public pressure for ground troops. In Helsinki, Ahtisaari and Chernomyrdin meet Talbott in the first of four negotiating sessions.

22 may 1999- NATO mistakenly bombs a KLA position in Kosare, reportedly killing 67.

24 May 1999- NATO aircraft destroy the Serbian power grids. Strikes earlier in the month had shut off the power temporarily.

25 May 1999- NATO votes to increase ground forces in neighboring Macedonia (FYROM) to 48,000. Though the troops are officially labeled peacekeepers, they could be recast as the core of an invasion force.

26 May 1999- KLA launches important offensive to win a supply route into Kosovo. Within three days the effort stalls, drawing NATO air support on Mt. Pastrik.

27 may 1999- In secret Bonn meeting, US Defense Sec. Cohen meets with NATO defense ministers to discuss possible invasion; allies conclude that governments must decide soon whether to assemble ground troops. International War Crimes Tribunal announces indictment of Milosevic and four other FRY and Serbian officials.

28 May 1999- NATO spokesman announces work on Albanian road network. Officials cite humanitarian reasons for the construction, but note the road’s “dual-use” potential for carrying NATO ground troops.

30 may 1999- NATO bombs a bridge in Varvarin, reportedly killing 11 civilians.

31 May 1999- A NATO missile goes off-course and strikes a residential neighborhood in Surdulica, killing at least 20.

1 Jun 1999- Final round of talks between Talbott, Chernomyrdin and Ahtisaari begins. Discussion continues up until negotiators depart for Belgrade two days later. FRY informs Germany of its readiness to accept G8 principles for ending bombing.

3 Jun 1999- Clinton reportedly on brink of decision regarding the mobilization of ground troops in preparation for an invasion. However, after mediators meet with Milosevic, the outline of a new Kosovo peace deal is announced. Clinton, advisers and allies greet the news cautiously.

7 jun 1999- NATO bombing continues as talks falter over details of Serbian withdrawal. Two B-52 bombers come to aid of embattled KLA fighters on Mount Pastrik, supposedly killing hundreds of Serbs — though that figure is now disputed.

8 Jun 1999- During G8 talks in Cologne, allies and Russia reach agreement on possible UN resolution to sanction the peace deal.

9 Jun 1999- After more discussions, NATO and FRY officials finally initial a Military Technical Agreement to govern the Serb withdrawal.

10 Jun 1999- UN Sec. General Solana requests suspension of NATO bombing, and the Security Council adopts resolution 1244permitting the deployment of the international civil and military authorities in Kosovo.

12 Jun 1999- In a move that surprises allied commanders, approximately 200 Russian troops leave Bosnia, travel through Serbia and enter Kosovo before NATO, taking control of Pristina airport.

14 Jun 1999- Ethnic Albanians beginning flooding back into Kosovo; within three weeks over 600,000 will return in one of the most rapid refugee returns in history. As many as 200,000 Serbs and Roma begin moving toward Serbia and Montenegro to escape retribution.

18 Jun 1999- After a week of tension, confusion and discussions, Albright, Cohen and Russians reach preliminary agreement over Russian participation in peacekeeping force. In all, over 20,000 international troops have moved into Kosovo.

20 Jun 1999- Serbs complete withdrawal from Kosovo, and Secretary General Solana formally ends NATO’s bombing campaign.

21 Jun 1999- Under NATO pressure, KLA agrees to disarm.

4 Jul 1999- Discussions with Russians continue, and conclude the following day with resolution of final details concerning Russian participation.

23 Jul 1999- In a sign that tensions will continue, 14 Kosovo Serb farmers are killed in their fields near Lipljan.

29 jul 1999- US Secretary of State Albright visits Kosovo, meets with KFOR Commander Michael Jackson and Bernard Kouchner.

20 Sept 1999- KFOR certifies that the KLA has completed demilitarization.(Frontline)

 

 

 

 

 

 

Filed Under: Featured Tagged With: a Kosova Cronolgy

I AFËRMI I HASAN PRISHTINËS ME BASHKËSHORTEN AMERIKANE VIZITUAN VATRËN

February 15, 2014 by dgreca

Të shtunën me 15 Shkurt 2014, Ferki Veliu Berisha, i lindur në Kosovë, me bashkëshorten e tij amerikane, Patricia, me banim në Portland, Orgeon, të shoqëruan nga kryetarja e degës së Vatrës në Washington D.C, Zonja Merita B McCormack, vizituan Shtëpinë e Vatrës. Ata u pritën nga zv/ kryetari i Vatrës, z. Asllan Bushati dhe editori i Diellit, Dalip Greca.

Z. Bushati u uroi mirëseardhjen mysafirëve dhe u prezantoi historinë 102 vjecare të Federatës Panshqiptare të Amerikës “VATRA”. Ai u ndal në momentet historike kryesore të Vatrës, krijimin e saj 7 muaj para se të shpallej Pavarësia e Shtetit Shqiptar, roli i saj i jashtzakonshëm gjatë viteve të Luftës së Parë Botërore dhe pas saj, ku luajti rolin e shtetit të munguar, mbulimi i shërbimit diplomatik në Evropë dhe ShBA me shpenzimet e Vatrës,fushatat e madhe e Vatrës” Për Shpëtimin e Shqipërisë” me 3 qershor 1917, Lufat e Vatrës në Konferencën e Parisit, organizimin e një huaje Kombëtare në ndihmë të shtetit shqiptar në vitet 1920-23, dërgimi i Bandës muzikore të Vatrës në Shqipëri, dërgimi i Trupave vullnetare në përbërje të të cilëve ishin djemtë e vatranëve, kontributi i tyre në mbrojtjen e kufijëve jugorë si dhe pjesmarrja në Luftën e Vlorës e Bandës së Vatrës dhe Trupat vullnetare.

Z. Bushati i njohu mysafirët edhe me zhvillimet fundit në Vatër, qëndrimet e saj për cështjen kombëtare, zhvillimet demokratike në vendlindje, mbrojtjen e të drejtave të shqiptarëve në Ballkan, bashkimin Kombëtar në rrugë paqësore nën Bashkimin Europian etj.

Mysafirët bënë pyetje rreth Vatrës, të djeshmes dhe të ardhmes së saj.

Editori i Diellit prezantoi shkurtimisht historinë e Gazetës më të vjetër të Botës Shqiptare, që është ende në botim, në print dhe online, Diellit, që pikërisht, në ditën e sotme, 15 shkurt mbush 105 vjec. Mysafirët vizituan edhe ekspozitën e rrugëtimit 102 vjecar të Vatrës, bënë fotografi në mjediset e saj, morën foto nga objektet fotografike të ekspozuara etj.

Ferki Veliu Berisha tregoi shkurtazi jetën e tij, familjen, e cila ka lidhje gjaku me familjen e Hasan Prishtinës, ai tregoi edhe për projektin e librit për historinë e familjes që mendon ta botojë gjatë këtij viti.

Nesër, me 16 shkurt, ata do të ejnë pjesë e festimit të 6 vjetorit të Pavarësisë së Kosovës, organizuar nga Vatra dhe Bashkësia shqiptare. Ferki sjell edhe mesazhin e 83 vjecarit Hakan berisha, kusheri i Hasan Prishtines.

 

Filed Under: Komunitet Tagged With: asllan Bushati, bashkeshorte, dalip greca, ferki veliu berisha, I afermi i hasan Prishtines, Merita B McCormack, Patricia

RUGOVASIT E NJU JORKUT FESTUAN 6 VJETORIN E PAVARËSISË SË KOSOVËS

February 15, 2014 by dgreca

   Të shtunën në mbrëmje, 15 Shkurt 2014,në mjediset e Shoqatës “Rugova” në Arthur Ave në Bronx, u organizua festimi i 6 vjetorit të Pavarësisë së Kosovës. Kryetari i Shoqatës “Rugova” z. Adem Muriqi u uroi mirëseardhjen të pranishmëve në festën e përvjetorit të pavarësisë së Kosovës. Ai tha për gazetën Dielli se rugovasit ndjehen të gëzuar në këtë festë pasi Kosova është e lirë dhe e pavarur. Cdo vit shoqata e Rugovws nw New York e feston pwrvjetorin e pavarwsisw. Më pas e ka marrë fjalën Idriz Celaj i cili ka mbajtur një kumtesë. Folësi u ndal gjatë kontributin që dha arkitekti i Kosovës së pavarur, presidenti i parë i saj, dr. Ibrahim Rugova.

Celaj e përshkoi me detaje jetën e dr. Rugovës, që nga lindja me 2 dhjetor 1944,  në fshatin Cerrcë, komuna e Istogut, në Kosovë. Dihet fakti, tha Celaj, se më 10 janar 1945, komunistët jugosllavë ia pushkatojnë babain Ukë Rugova dhe gjyshin Rrustë Rugova, luftëtar i njohur kundër çetave çetnike që po depërtonin gjatë Luftës së Dytë Botërore në krahinën e Rugovës. Celaj evidentoi faktin se gjyshi Rrustë dhe baba Ukë, ishin pjesë e batalionit të major Zhukë Haxhia.
Ibrahim Rugova mbaroi shkollimin e mesëm në Pejë më 1967. Diplomoi në Degën e Albanologjisë të Fakultetit të Filozofisë të Universitetit të Prishtinës më 1971. Zoti Rugova qëndroi gjatë një viti akademik (1976-77) në Paris, në Ecole Pratique des Hautes Etudes, nën mbikëqyrjen e Prof. Roland Barthes-it, ku ndoqi interesimet e veta shkencore në studimin e letërsisë, me përqëndrim në teorinë letrare. Ibrahim Rugova mori doktoratën në letërsisë në Universitetin e Prishtinës më 1984.
Më 1996, Dr. Ibrahim Rugova u zgjodh anëtar korrespondent i Akademisë së Arteve dhe të Shkencave të Kosovës.

Po në këtë vit ai u shpall doktor nderi i Universitetit të Parisit VIII në Paris.

Dr. Ibrahim Rugova ishte redaktor në gazetën e studentëve “Bota e re” dhe në revistën shkencore “Dituria” (1971-72), që botoheshin në Prishtinë. Pastaj për afro dy dekada, Dr. Rugova punoi në Institutin Albanologjik të Prishtinës si hulumtues i letërsisë. Për një kohë ka qenë kryeredaktor i revistës “Gjurmime albanologjike”, që e nxirrte ky Institut.

Dr. Rugova është zgjedhur kryetar i Shoqatës së Shkrimtarëve të Kosovës më 1988, i cili u bë bërthamë e fuqishme e lëvizjes shqiptare që po kundërshtonte sundimin komunist serb në Kosovë. Permes deklaratave dhe intervistave et shpeshta ne shtypin e huaj dhe ate shqiptar kerkon trajtimin ndryshe te shqiptareve dhe denoncon dhunen serbe.
Si intelektual me emer që i jepte zë kësaj lëvizjeje intelektuale e politike, Dr. Rugova u zgjodh më 23 dhjetor 1989 kryetar i Lidhjes Demokratike të Kosovës (LDK), partisë së parë politike në Kosovë që e sfidoi drejtpërdrejt regjimin komunist në fuqi.LDK-ja u bë shpejt forca politike prijëse në Kosovë, duke mbledhur shumicën e popullit, edhe pse në ndërkohë u shfaqën në skenë edhe edhe parti e grupe të tjera.

Nën udhëheqjen e Dr. Ibrahim Rugovës, LDK-ja, në bashkëpunim me forcat e tjera politike shqiptare në Kosovë dhe me Kuvendin e atëhershëm të Kosovës, përmbylli kornizën ligjore për institucionalizimin e pavarësisë së Kosovës.

Deklarata e Pavarësisë (2 korrik 1990), shpallja e Kosovës Republikë dhe miratimi i kushtetutës së saj (7 shtator 1990), referendumi popullor për pavarësinë dhe sovranitetin e Kosovës mbajtur në fund të shtatorit të vitit 1991, qenë prelud për zgjedhjet e para shumëpartiake për Kuvendin e Kosovës dhe zgjedhjet presidenciale në Republikën e Kosovës më 24 maj 1992.

LDK-ja fitoi shumicën dërrmuese të deputetëve në Kuvend, në të cilin përfaqësoheshin edhe tri parti të tjera, ndërsa Dr. Ibrahim Rugova u zgjodh Kryetar i Republikës së Kosovës me shumicë dërrmuese të votës.

Dr. Ibrahim Rugova u rizgjodh Kryetar i Republikës së Kosovës në zgjedhjet e mbajtura në mars të vitit 1998. Partia e tij, LDK, fitoi shumicën e vendeve në Kuvendin e Republikës së Kosovës në atë vit.

Z. Celaj u ndal gjatë edhe në krijimtarinë letrare artistike të dr. Ibrahim Rugovës. Ai solli fragmente nga libri I bajrush Morinës”Dy personalitete”, kushtuar dr. Rugovës dhe akademik Mark Krasniqi.Vecanërisht në focus të fjalës të ligjëruesit ishin simbolet shtetërore,Flamurin e Dardanisë,  që kanë për krijues dr. Rugovën, fjalori politik të tij, gurët…etj.Në rezonancë me me mentalitetin dhe filozofinë e I Rugovës vijnë edhe urtësitë e fjalëve dhe shprehjeve të nënë terezës, që Rugova e vlerësoi shumë.

Gjatë festimit rugovasit, kënduan dhe kërcyen bashkë. Festa u shoqërua me ushqime tradicionale dhe pije. Foto nga aktiviteti. .(Korresp i Diellit)

 

Filed Under: Komunitet Tagged With: dalip greca, e Pavaresise se Kosoves, festoi 6 vjetorin, Shoqata rugova

NJE SONDAZH PER MARRDHENIET SHQIPTARO-GREKE, ÇESHTJEN ÇAME DHE JANULLATOSIN

February 15, 2014 by dgreca

Prezantohet Sondazhi  i Parë Dypalësh për Marrëdhëniet Shqiptaro-Greke :47% e grekëve kanë qëndrim negative ndaj shqiptarëve, 58% grekë ka dëgjuar për çështjen çame dhe 72% e cilësojnë Janullatosin si figurë pozitive/

Vjet në dhjetor Fondacioni Helenik për Politikën e Jashtme dhe Evropiane (ELIAMEP) në bashkëpunim me Institutin Shqiptar për Studime Ndërkombëtare (IShSN) të drejtuara nga respektivisht Dr. Thanos Doko Drejtor i Përgjithshëm dhe Dr. Albert Rakipi, Drejtor Ekzekutiv, dhe stafi i tyre prezantuan në Tiranë dhe Athinë gjetjet kryesore të një sondazhi opinonesh për marrëdhëniet greko-shqiptare. Është hera e parë që kryhen hulumtime të përbashkëta të opinionit nëpërmjet sondazheve në të dy vendet ku u bëhet interpretimi i perceptimeve, pritshmërive dhe vlerësimeve të qytetarëve shqiptarë dhe atyre grekë mbi realitetin dhe të ardhmen e marrëdhënieve shqiptaro-greke. Të dy sondazhet e opinionit u mbajtën në Shqipëri nga ISHSN në prill 2013 dhe në Greqi me “Public Issue”, një agjenci e njohur sondazhimi punësuar nga ELIAMEP, në nëntor 2013. Të dy sondazhet ishin kryesisht të krahasueshme dhe gjetjet u analizuan veçmas nga dy institutet partnere. Raporte të veçanta u botuan në gjuhën angleze në dhjetor 2013. Hapi i parë në këtë përpjekje të përbashkët ishte të skicohen shkencërisht qëndrimet dhe perceptimet që të dy shoqëritë fqinje mbajnë për njëri-tjetrin. Sipas raportit grek gjetjet kryesore ishin:Qëndrimet ndaj marrëdhënieve dypalëshe midis Greqisë dhe Shqipërisë: Rreth gjysma e opinionit publik grek i sheh marrëdhëniet e tanishme me Shqipërinë si as të mira as të këqija,ndërsa një e treta konsiderojnë ata si të mira. Të rinjtë, e lidhur me qendrën së djathtë dhe qendrën ë majtë dhe kosmopolitanët janë grupet që e shohin pozitivisht gjendjen aktuale të marrëdhënieve mes dy vendeve. Katër në dhjetë të anketuar presin se marrëdhëniet do të mbeten në të njëjtën situatë në pesë vitet e ardhshme, ndërsa një e treta pret që ato do të përmirësohen.

Ekonomia: Dy të tretat (66%) e të anketuarve të sondazhit grek besojnë se Shqipëria përfiton më shumë nga marrëdhëniet ekonomike mes dy vendeve dhe vetëm një pjesë e vogël (2%) e të anketuarve besojnë se Greqia përfiton më shumë.

Çështja Çame: Pyetjes: “Sipas mendimit tuaj, fakti që: qeveritë shqiptare të ngritur çështjen e pronave çame në Greqi është pengesë për zhvillimin e marrëdhëniet midis Greqisë dhe Shqipërisë”, 83% e shtetasve grekë u përgjigjën ndoshta po.

Emigrantët: për opinionin publik grek, deri tani problemi më i rëndësishëm që ndikon në marrëdhëniet midis Greqisë dhe Shqipërisë është emigracioni në përgjithësi ku katër nga dhjetë (41%) e grekëve e konsiderojnë aspektin e emigracionit të jetë çështja kryesore që ndikon marrëdhëniet dypalëshe. Femrat dhe të rinjtë midis 18-34 vjeç, të papunët, amvisat, banorët e zonave rurale dhe gjysëm-urbane, dhe ata lidhur me të djathtën politike janë ndër ata që e shohin praninë e emigrantëve shqiptarë në Greqi si një problem.

Nacionalizmi Shqiptar: Shumë më pak të rëndësishme janë çështjet që lidhen me nacionalizmin shqiptar (frikën e Shqipërisë së madhe, e çështjes çame) në 15% dhe shqetësimet mbi praninë greke në Shqipëri (e pakicës greke, e kisha ortodokse) në 11%.

Popullariteti i Kryepis-kopit Anastasios: Kryepeskopi ortodoks i Shqipërisë Anastasios është shumë popullor në mesin e të anketuarve grekë 72%, ndërsa një në katër (24%) e të anketuarve nuk e njohin atë. Ai është veçanërisht popullor në mesin e njerëzve të diplomuar të arsimit fillor dhe të lartë,grup-moshave mbi 55 vjeç, pensionistët dhe ata të lidhur me spektrin politik tës qendrës së djathtë dhe qendrën. Për më tepër, imazhi i kryepeshkopit është portretizuar si veçanërisht pozitiv, ku shtatë nga dhjetë (69%) e qytetarëve grekë të cilët kanë shprehur një mendim pozitiv rreth tij,

Njohja me Shqipërinë: 92% e të pyeturve grekë nuk e kishin vizituar asnjëherë Shqipërinë

Perceptimi i Ndikimit dhe Kërcënimit

Sipas raportit të ELIAMEP, pyetjet e anketës për perceptimet sociale në marrëdhëniet midis Greqisë dhe Shqipërisë pasqyruan një tablo të përzier. Opinioni publik grek me shumicë dërrmuese beson se Gjermania ose SHBA po ushtrojnë ndikim në qeveritë greke. Në të kundërt, dy të tretat e grekëve konsiderojnë ndonjë vend i tretë të jetë një kërcënim për Greqinë. Ndër këto, pjesa dërrmuese shohin si kërcënim nga Turqia (kryesisht) ose Gjermania (së dyti). Pjesa më e madhe e grekëve nuk ndjehen të kërcënuar nga ndonjë vend tjetër fqinj të Ballkanit, duke përfshirë këtu edhe Shqipërinë. Shtetasit grekë vendosin rëndësi tepër të kufizuar për marrëdhëniet e vendit të tyre me vendet fqinje, me gjasë për shkak të rëndësisë së çështjeve të brendshme mbi politikën e jashtme në vitet e fundit. Marrëdhëniet me Serbinë, Turqia dhe Bullgaria janë konsideruar më të rëndësishme në krahasim me marrëdhëniet me Shqipërinë dhe ish Republikën Jugosllave të Maqedonisë (FYROM). Në krahasim me para pesëmbëdhjetë viteve, rëndësia caktuar për marrëdhëniet me Shqipërinë është në rritje (dyfishuar) , mirëpo ende është mjaft i kufizuar.

Raporti i ELIAMEP reflekton se nëntë nga dhjetë (88%) e të anketuarve besojnë se Greqia e ka ndihmuar Shqipërinë në njëzet vitet e fundit dhe gjashtë nga dhjetë (58%) se qeveria greke ka ndihmuar Shqipërinë në procesin e saj të pranimit në BE. 32% e të anketuarve besojnë se grekët nuk duan që Shqipëria të bëhet anëtare e BE-së, ndërsa 56% nuk pajtohen me këtë deklaratë. Shumica e grekëve janë negativë ndaj politikave të qeverisë shqiptare ndaj minoritetit grek në Shqipëri me 65% që besojnë se të drejtat e pakicës janë shkelur. Opinioni publik është i ndarë mbi çështjen nëse emigrantët shqiptarë kanë ndihmuar rritjen ekonomike të Greqisë (46% nuk pajtohen,51% pajtohen). Megjithatë,dy të tretat e grekëve nuk i konsiderojnë emigrantët shqiptarë si një kërcënim për Greqinë, ndërkohë që në të kundërt, një e treta besojnë se ata përfaqësojnë një kërcënim për Greqinë . Në këtë pyetje , ka një dallim në 32% në mes të atyre lidhur me të majtën, të cilët kanë nivelet më të ulëta të perceptimit kërcënues nga emigrantët shqiptarë, dhe ata e lidhur me të djathtën greke, të cilët shohin ose perceptojnë këtë kërcënim. Në lidhje me nën- grupet e popullsisë, të vetë-identifikuarit e të majtës/djathtës dhe niveli i arsimit duket si parametra të rëndësishëm që ndikojnë në rëndësinë e marrëdhënieve me Shqipërinë

Dukshmëria e Çështjes së Shqiptarëve të Çamërisë

Sa i përket çështjes çame, rreth gjashtë nga dhjetë (58%) e të anketuarve kanë një shkallë të ndërgjegjësimit të çështjes. Meshkujt e diplomuar e me arsim të lartë, të moshuarit, të punësuarit në sektorin publik dhe pensionistët dhe ata lidhur ideologjikisht me të majtën janë më të vetëdijshëm për çështjen çame. Ndër këto të cilët kanë vetëdije,shumica dërrmuese e të intervistuarve (83%) konsiderojnë se fakti që qeveritë shqiptare të ngritur çështjen e pronës është një pengesë për zhvillimin e marrëdhënieve midis dy vendeve. Sipas anketës, ajo është kryesisht meshkuj (70%, kundrejt 48% të femrave) të cilët janë të vetëdijshëm për çështjen e çamëve dhe pronat e tyre në Greqi, e cila është ngritur nga Shqipëria. Në mënyrë të ngjashme, ndërgjegjësimi rreth çështjes çame ekziston në mesin e njerëzve të moshuar, 55 vjeç e lartë (69%, kundrejt 27% të grekëve të moshës 18-34), të diplomuarit e arsimit të lartë (66%, kundrejt 55% dhe 47% e të diplomuarve të arsimit të mesëm dhe fillor përkatësisht ), punonjësit e sektorit publik (73%, kundrejt 49% të të punësuarve të sektorit privat), përkrahës të së majtës (66%), dhe jo çuditërisht, banorët e rajonit të Epirit (85%). Në mesin e atyre të cilët janë të vetëdijshëm për çështjen në fjalë, ata që besojnë se ajo qëndron një pengesë për marrëdhëniet dypalëshe janë gra (89%, kundrejt 78% të meshkujve), të diplomuar të arsimit të lartë (87%), dhe banorët e rajonit të Epirit (Çamërisë) (89%).

Qëndrimet ndaj Shqipërisë dhe Shqiptarëve

Në përgjithësi statistikat tregojnë se faktorët më të mëdha që përcaktojnë qëndrimet ndaj shqiptarëve janë (kryesisht) ideologjike nga vetëidentifikimi dhe (së dyti) niveli i arsimimit. Bazuar në një shkallë të hartuar posaçërisht për këtë studim, si dhe vërtetimi përmes përdorimit të teknikave të kërkimit statistikor, ne mund të nxjerrë konkluzione në lidhje me nivelin e përgjithshëm të qëndrimeve ndaj Shqipërisë dhe shqiptarëve . Opinioni publik grek duket të ndarë në qëndrimet e saj . Një shumicë e vogël (54%) e të anketuarve në sondazhin e kanë qëndrim pozitiv në përgjithësi , kjo ndryshon në 30% që kanë “qëndrim pozitiv ‘dhe 24 % kanë qëndrim thjesht ‘pozitiv’ . Në të kundërt, nga një total prej 47%, 26 % kanë ” qëndrim negativ ‘dhe 21 % ” qëndrim krejtësisht negativ ‘ ndaj Shqipërisë dhe shqiptarëve. Përqindjet më të larta të “qëndrimeve krejtësisht pozitive” mund të gjenden në mesin e atyre të lidhur me të majtën (38%), të diplomuarit e arsimit të lartë (35%), dhe kozmopolitët (35%). Përqindjet më të larta të qëndrimeve “krejtësisht negative” mund të gjenden në mesin e atyre të lidhur me të djathtën (36%), të diplomuarit e shkollave fillore (31%) , amvisat (31%), të papunët (25% ) dhe  etnocentrikët (39%).

Qëndrimet ndaj ‘të tjerëve’ – Marrëdhëniet Sociale midis Grekëve dhe Shqiptarëve

Sondazhi u kërkoi të intervistuarve për të vlerësuar marrëdhëniet midis grekëve dhe emigrantëve shqiptarë në Greqi. 46% e të anketuarve i konsiderojnë këto marrëdhënie të jenë të mira, ndërsa 42% nuk janë as të mira as të këqija, vetëm një në dhjetë (11%) e të anketuarve të parë marrëdhëniet si të këqija. Këto vlerësime janë bazuar në përvojën e drejtpërdrejtë, duke pasur parasysh faktin që 95% e të intervistuarve deklarojnë se kanë takuar personalisht shqiptarë. Shumë më e kufizuar është përvoja e drejtpërdrejtë e vetë Shqipërisë, pasi vetëm 8% e të anketuarve deklarojnë se kanë vizituar Shqipërinë.

Sondazhet e opinionit u mundësuan me mbështetjen financiare të Fondacionit Friedrich Ebert. në kuadër të projektit “Promovimi i procesit të pranimit të Ballkanit Perëndimor në kontekstin e Presidencës greke të BE-së”. Fondacioni Friedrich-Ebert-Stiftung (FES) është një fondacion jofitimprurës gjerman që angazhohet për avancimin e çështjeve të politikave publike në frymën e vlerave themelore të demokracisë sociale përmes arsimit, hulumtimit, dhe bashkëpunimit ndërkombëtar. Fondacioni me seli në Bon dhe Berlin, u themelua në vitin 1925 dhe është emërtuar pas Friedrich Ebert, presidenti i parë i zgjedhur në mënyrë demokratike i Gjermanisë në 1919. Gjetjet nga sondazhi shqiptar do të prezantohen në të ardhmen.

Analizë dhe Interpretime

Kjo nismë është tepër positive për njohjen e perceptimeve të publikut të gjërë me çështjet që i përkasin shtetit grek dhe atij shqiptar. Por problemi është se këto mbeten perceptime dhe se nuk merren parasysh e as konsiderohen as nga politikanët shqiptarë e as nga ata grekë. Një problem me perceptimet dhe opinionet është se ato nuk janë konstante dhe mund të ndryshojnë me kohë. Greqia si shtet me përgjegjësi rajonale ka pasur mangësi të thella në trajtimin e marrëdhënieve me fqinjët dhe nuk e ka marrë kurrë përgjegjësinë e një shteti që ndjek praktika paqësore me fqinjët. Kjo natyrshëm krijon pasiguri në rajon dhe e zgjat plagën ekonomike greke dhe mbarëvajtjen e rajonit, por edhe keqëson perceptimet e publikut. Përfundimet e nxjerra nga të dhënat e raportit vënë në dukje se Ballkani si epiqendra e trazirave dhe luftës në vitet 1990, është futur në një proces të stabilizimit por ende nuk janë bërë orvatje thellësore e të qëndrueshme për stabilizimin ekonomik, demografik dhe etnik.

Në aspektin ekonomik: shqiptarët në Ballkan si një grup diasporik me remitanca dhe kapital të rëndësishëm, luajnë një rol jo të vogël makroekonomik në rajon. Kjo formë kapitali edhe biznesi i përcjellur nga diaspora shqiptare kanë kapacitet të ndihmojnë më tej sektorët e ndërtimit dhe atë të shërbimeve. Për çudi emigrantët shqiptarë ende mbajnë kapitalin e tyre të fituar me djersën e tyre (lexo: jo të aparatit a të shtetit grek) në bankat greke, pavarësisht nga trajtimi jo i lakmueshëm i shqiptarëve në sferat publike në Greqi. Poashtu mospërgjegjësia e publikut dhe politikës greke sjellin arsye që dihen e ngapse kriza e sotshme ekonomike i gjen shtetasit grekë në këtë situatë.

Në aspektin demografik e etnik, tensionet ndëretnike dhe problemet në funksionimin e demokracisë gërshetuar me rishfaqjen e tendencave nacionaliste në trekëndëshin e republikave të Maqedonisë, Shqipërisë dhe Greqisë dhe mosmarrëveshjet e vazhdueshme ndërmjet Maqedonisë dhe Greqisë përbëjnë shqetësime të thella. Për vazhdimësinë e shtypjeve të emigrantëve dhe popujve pakicë në shtetin e sotshëm të Greqisë nuk është shkruar mjaft. Rrjedhimisht, spikama hidhet mbi mbrojtjen e të drejtave e shqiptarëve në Ballkan, çështjen e pazgjidhur shqiptare në Greqi (ajsbergu shqiptar në Greqi) dhe rolin e Europës. Greqia moderne dhe pas krijimit të saj, fatkeqësisht dhe sot vazhdon të hasë grekë që ushqehen me ideologji mesjetare për zgjerimin e saj. Axhenda-vënës europianë, kryesisht gjermanë, britanikë dhe francezë, kanë dhënë kontributin e tyre për shtypjen e shqiptarëve. Shtetet europiano-perëndimore me diplomacitë e tyre të dukshme antishqiptare, për interesat të ngushta, në kundërshtim me parimet e vetvendosjes, e ndanë Shqipërinë Jugore duke e lënë Çamërinë sot në dorë të shtetit shovinist grek. Duke arrestuar ish-luftëtarët e UÇK, një sherif europian i lodhur me emrin EULEX, ende po e mban Kosovën peng. Dihen metodat greko-sllave te shtypjes se shqiptarve, masakrat në masë, mohimi i mësimit e i përdorimit të gjuhës shqipe, sekuestrimi i pasurive, shkëmbimi i dhunshëm i popullsive, fushatat greko-sllave të shekullit të kaluar ku u dëbuan mbi 2,000.000 shqiptarë nga trojet e tyre mijëravjeçare. Politikbërësit e sotshmëm grekë mendojnë se misioni i spastrimit etnik të shqiptarëve mbaroi. Poashtu siç i ka vendosur rregullat e qeverisjes bizantine, diplomacia greke mendon se ka pastruar pjesën më jugore të trungut Shqiptar – Çamërinë, duke deklaruar se nuk ka Çështje Çame për të diskutuar. Të gjitha këto duke i dhënë kasapëve ballkanik nxitje në formën e stimulit duke i dhënë statusin e kandidatit Serbisë dhe atë të borxheve tëpandalshme gjermane Greqisë. Të gjitha keto kur bashkësia ndërkombëtare vazhdon përpjekjet që të gjithë vendet ballkanike të vendosen në mënyrë të sigurtë (por jo të barabartë) në rrugën e paqes dhe prosperitetit Europian. Këto janë disa shembuj të shenjave shqetësuese që kërkojnë zgjidhje të qëndrueshme me përpjekje të sinqerta nga të tre vendet. Sigurisht se roli i Bashkimit Europian duhet të jetë i matur e unifikues, dhe jo përçarës siç ka qenë në të kaluarën.

 

Duke patur parasysh krizën ekonomike, populizmin dhe të djathtën në rritje në shoqëritë shqiptare, greke, e evropiane në përgjithësi, pritet për tu gjetur kauza e kësaj rritjeje. Në kontekstin studimor, shkaqet ekonomike janë një variabël jo i mjaftuëshëm për të gjetur pse populli fqinj ende ka tendenca negative ndaj shqiptarëve. Institucionet arsimore dhe fetare kanë 200 vjet që i bëjnë shqiptarët si gogol, lugetër, bujq të pashkolluar e kriminelë. Mjafton për dikë të shikojë dhe lexojë për asimilimin me dhunë të arvanitasve dhe guximin që rilindasit tanë morën për të luftuar me gjak këtë kompleks propagandistik anti-shqiptar nën petkun e helenizmit të kulluar të ortodoksisë së lindjes.  Mediat në Greqi janë gjithashtu shkaktare për përcjelljen e raporteve dhe pamjeve duke i shtrëmbëruar faktet dhe duke nxjerrë programe mediatike që ndjellin dhe nxisin urrejtje jo vetëm ndaj shqiptarëve, por edhe ndaj sllavo-maqedonve dhe turqve. Pa i ngatërruar shtetet ose qeveritë me popujt, gjetjet japin një pasqyrim i rëndësishëm për marëdheniet greko-shqiptare që akoma gjenden në mjegull. Duke i patur parasysh dukuritë e lartpërmendura vijojmë si më poshtë:

Për qëndrimet ndaj marrëdhënieve dypalëshe midis Greqisë dhe Shqipërisë, publiku grek ende është i pavendosur nëse do që shqipëria të ketë marrëdhënie të mira me Greqinë. Kjo tregon se publiku grek edhe pse e ka njohur popullin shqiptar në shkallë mbi 95% këto 20 vitet e fundit, prapë nuk e di si të reagojë për një të ardhme të mirë për të dy palët.

Për ekonominë, publiku grek nuk di të bëjë dallimin se a është i rëndësishëm roli i shqiptarëve në ekonominë e shtetit të tyre. Grekët besojnë se Shqipëria përfiton më shumë nga marrëdhëniet ekonomike mes dy vendeve dhe harrojnë që 1 miljon shqiptarët me rrogat e ulëta, e ndihmuan tregun, ekonominë, dhe shoqërinë greke në përgjithësi në një nivel të rëndësishëm. Kjo ekonomi me cheap labor solli edhe rritjen e klasës së mesme dhe asaj të lartë greke.

Për çështjen çame dhe nëse fakti që qeveritë shqiptare ngritin çështjen e pronave çame në Greqi përbëjnë pengesë për zhvillimin e marrëdhëniet midis Greqisë dhe Shqipërisë ku 83% e shtetasve grekë u përgjigjën ndoshta po, përbën problem për të dy popujt. Nga të gjithë këta të anketuar, mund të thuhet se askush nuk ka hapur ndonjë libër grek që të tregojë se shqiptarët e Çamërisë u viktimizuan nga shteti grek. Kjo vjen sepse në Greqi, të troket asfalia, ose sigurimi i shtetit nëse dikush boton diçka që flet për Çamërinë, këtë e pohon edhe shkrimtari Dimitri Mihalopoulos. Më tej, në fushën e sondazheve dihet që pyetjet nuk duhet të jenë “leading” pra ta shpienë të anketuarin në konkluzione të gabuara pasi pyetja përmban premisa të gabuara. Për shembull, pyetja e saktë që duhet të ishte bërë do kish formën– A përbën problem çështja çame për dy popujt? Dhe përgjigja do ishte po, jo, nuk e di, ose nuk kam opinion.

Për opinionin publik grek, deri tani problemi më i rëndësishëm që ndikon në marrëdhëniet midis Greqisë dhe Shqipërisë është emigracioni në përgjithësi ku i gjithë spektri shoqëror e shohin praninë e emigrantëve shqiptarë në Greqi si një problem. Siç e thamë, kjo vjen nga keqtrajtimi shoqëror, shtetëror dhe institucional i të huajve dhe sidomos të shqiptarëve nga këto organizma.

Nacionalizmi shqiptar nuk i bezdis shumë grekët për arësye se nacionalizmi është i pranishëm në çdo instance në Greqi, që tek shkollat që urdhërojnë me detyrim arsimin fetar në shkollat publike për të gjithë, tekstet shkollore që i quajnë shqiptarët turkoshqiptar dhe deri tek institucionet e sektorit ushtarak ku me zorrët e shqiptarëve do lidhin opinga grekët. Një ilustrim – sipas disa perceptimeve greke, Turqia është një gogol edhe më i madh që ka pushtuar kryeqytetin e përjetshëm grek Kostandinopojën/Stambollin.

Për më tepër, duke vazhduar në linjën e nacionalizmit grek nga Gjirokastra deri në Lezhë, imazhi kryepeshkopit është portretizuar si veçanërisht pozitiv kur në greqi nuk ka fe tjetër zyrtare përveç ortodoksisë. Madje, për tu bërë shtetas grek, duhet të pagëzohesh nga një prift janullat tjetër që të gëzosh të drejtat e demokracisë helene.

Fundimisht, fakti se anketa dëfton se 92% e të pyeturve grekë nuk e kishin vizituar asnjëherë Shqipërinë tregon se grekët nuk njihen me realitetin social e politik shqiptar prandaj perceptimet e tyre do të jenë të ndryshme nga ato të shqiptarëve që kanë të paktën vizituar dy vende e kultura të ndryshme.

Shoqëria civile dhe institutet jo-qeveritare sigurisht se luajnë një rol të rëndësishëm në ndërtimin e paqes demokracisë në Ballkan. Anketat janë mjete të përdorshme për politikanët në të dy vendet për të ditur ku qëndrimet e tyre duhet të jenë vis-à-vis me popullin në boshtin ose spektrin politik. Anketa të tilla janë të frytshme kur institucionet që i përgatisin sondazhet janë të apolitizuara dhe vijnë nga rangjet shkencore, e jo bastione e shoqata gjysëm-akademike që kanë axhendat e tyre. Krijuesit e politikave të brendshme dhe ndërkombëtare dhe diplomatët duhet ti përdorin me kujdes këto instrumente, dhe jo ti shfrytëzojnë kur ti leverdisë ose atyre ose eprorëve të tyre. Studimi i përbashkët në mes të IShSN dhe ELIAMEP është në një hap i rëndësishëm për të dy vendet, por duhen studime në hapsirë kohore të gjatë për të krahasuar etapat e ndryshme.

http://www.eliamep.gr/wp-content/uploads/2013/12/The-Greek-public-opinon-towards-Albania-Final-report-Dec-2013.pdf

 

 

Filed Under: Featured Tagged With: Nje sondazh, Shqiperi-Greqi

BEJTET E ZENEL BASTARIT KANË GJETUR VEND NËPËR AHENGJET E SHTËPIVE TË VJETRA TË TIRANËS

February 15, 2014 by dgreca

NGA GËZIM LLOJDIA*/

Ibrahim Hasnaj të paktën deri më sot ka sjellë të dhëna të hollësishme si dhe divanin e përbërë prej 145 odesh.

-Veprën e Zenel Bastarit e kam dorëzue pranë Universitetit shtetëror,sektori histori-gjuhësi e cila u botue në buletinin e shkencave shoqërore, viti  i XV Nr 1 ,viti 1961 ,shkruan Hima. Kontaktet me veprën e Zenel Bastarit,  ai thotë se i ka marrë qysh kur ishte nxanës i klasave të ulta të shkollës fillore ,ku prej të moshuarve flitej për një bejtexhi që paska jetuar në  qytetin e Tiranës, me emrin e Zenel Bastarit. Duke plotësuar me hollësi të tjera Hima shkruan :”në çdo gosti apo dasmë që bante në Tiranë ishte thuhesh e pamundur të mos bisedonin për këtë emër shumim popullor i cili paskish qenë i dallueshëm më gisht në krejt qytetin për bejtet e tij thumbuese dhe plot humor të hollë. Ata, që i dinin përmendësh strofat e Zenelit, nisnin plot qejf ti recitonin e ti deklaronin duke sjellë ndër të pranishmit nji atmosferë gazi dhe hareje. Lidhur me gjurmimin e veprës së Zenel Bastarit, Hima thotë tekstualisht,duke qenë kështu vepra e Zenel Bastarit në këtë vëllim asht ma  e plotësueme mbasi shoqërohet edhe me një jetëshkrim të shkurtër të vjeshtorit që e ruaj prej kohësh në shënimet dhe që e pata tërhequn së bashku me një sasi strofnash nga biblioteka personale e hafëz Ibrahim Dalliut në vitin 1937. Si gjurmues i veprës së Zenel Bastarit ,materialet ia dorëzua në vitin 1961 pranë universitetit shtetëror në sektorin përkatës ,ndërkaq që vepra e plotë me shënimet përkatëse e ka selektuar dhe bërë gati diku nga vitet ‘70. Të dhënat për jetën e Zenel Bastarit, Hima thotë se  një jetëshkrim të shkurtër e pati tërhequre Ibrahim Dalliut në vitin 1937. Sipas këtyre shënimeve, pikëzohet se Zenel Bastari si origjinë ashtë nga një fshatë i malësisë së Tiranës që  quhet Bastar. I ati zbriti nga malësia për në Tiranë ende i pamartuem dhe e quante Ram Hyka, por me që ishte i shpërngulën nga Bastari,vendasit më kohë ia zhdukën mbiemrin Hyka duke e thirrur me atë të fshatit. Sipas këtyre shënimeve ,Ram Hyka(Bastari) është marr më punë krahu dhe kryesisht bahecenvallëk . Është martuar me një vajzë tiranase familja Kollçijve dhe pati dy djem, Zenelin dhe Rexhepin.

Jetëshkrimi i kohës së vegjëlisë për Zenel Bastarin, thotë  se: Zeneli ka mësuar në një mejtep. Thuhet se i ati Rama ishte aderues i fesë islame prandaj e ka zgjedhur Zenelin për shkollën e mesëm fetare të kohës, ky lloj arsimi kryhej në medrese. Djali i dytë e bëri bahçevanë. Mirëpo ka një pikëpyetje të vogël ndoshta Zeneli ka shfaqur aftësi dhe mençuri, që i është lexuar në sy dhe në dritën e shpirtit. Përndryshe lumi do të kishte marrë xhevahiret,që i mbante brenda hepimi i shpirtit. Kur ishte nxënës të dhënat na shpien tek Zeneli se ndërsa shkollohej për hoxhë, ai nuk e ushtroj kurrë këtë profesion për të cilin u arsimua, çuditërisht sipas rrëfimit të Himës, kohën   e kalonte jo ndër xhami por tek mjeshtërit gajtanxhi. Fuqia e këtyre të fundit fshinte diçka mister, përndryshe kohën do ta kalonte veçse me lutje. Tek gajtanxhinjtë zbuloi misterin e tij. Ky ishte profesioni i tij, që e përdori në gjithë jetën e tij. Zeneli ,thuhet në këto shënime ,u vesh me uniformën  e hoxhës për të nderuar shkollën por këtë mision fetar nuk  ushtroi kurrë dhe as që e ngarkuan  me një mision të këtillë. I vdes i ati por i merr nën kujdestari familja Kollçijve dhe  e ëma më vonë ikën nga ëndrrat e dy djemve të Ramë Hykës. Veshja e tij është e përshkruar një çallmë,veshje hoxhe dhe një pallto të shkurtër. Zanati është artizan qepje, qëndisje sumbulla ferexhe e xhamadan. Mërgimi i Zenel Bastarit nga bota jonë thuhet se ka ngjarë  rreth  moshës 75 vjeç. Koha e mërgimit të madh ka qenë koha e luftës ruso-turke pra viti 1878. Iku në këtë mërgim i pamartuar si edhe i vëllai. “Nuse “pati “divanët e tij” poetik të përbërë nga 145 ode, në të vërtetë burimet citojnë mbi 200 strofa, ndërsa kostumi i tij dhëndëror ishte i përbërë nga mijëra gajtanë e xhamadanë, që ai qëndisi ndër jetën e tij.  Divani është një grumbullim poezish  me një renditje të veçantë sipas germave te alfabetit.

Vepra e Zenel Bastarit

Po të shqyrtosh krijimet e Zenel Bastarit vrenë se ky krijues ka pasur  aftësi shpirtërore të cilat lindin nga ndijime të holla. Ndërkaq është ndihur në këtë prohi edhe nga shkollimi e cila mund të quhet mrekulli për atë kohë si dhe e lidhur pazgjidhmërisht me fatin e njeriut .Nga të dy djemtë Ram Hyka, vetëm Zenelin e dërgon  për shkollim. Ky bëhet poet i dëgjuar i kohës. Bejtet e tij shëtisnin Tiranën atë fshatë të vogël të kohës, shëtisnin nëpër njerëzit e Shqipërisë së mesme si dituri ,si mençuri e dalë nga një botë. Shkollimi atë botë i përkiste veçse një pjese të vogël që shquante aftësi ose shpërthime shpirtërore qysh në vegjëli. Zenel Bastari u bë mjeshtër gajtanxhi por ai ushtroi një mjeshtëri tjetër shpirtërore e cila  e radhiti ndër bejtexhinjtë e kohës, që i bënte nder letërsisë shqiptare të bejtexhinjve. Si lindi kjo letërsi që u quajt e bejtexhinjve? Studiuesit se letërsisë shkruajnë kështu:”Në shekullin XVIII në Shqipëri lindi dhe u zhvillua një rrymë letrare me tipare tepër origjinale për vendin tonë, rryma e bejtexhinjve (nga fjala turke “bejte” – vjershë. Ajo u bë dukuri e rëndësishme dhe pati përhapje shumë të gjerë në qytete të ndryshme të Shqipërisë, në Kosovë, por edhe ne qendra më të vogla fetare e më pak në fshat. Këtë udhë dhe  këta sokakë i përshkoi edhe Zenel Bastari. Frymëzimi i tij edhe sipas studiuesve është ai  i tarikateve mistik. Përmenden bektashinjtë , si udhëheqës shpirtëror kishin Haxhi Bektash Velinë, një dervishë nga Horosani që shërbeu në Anadoll i pajisur me fuqi mistike, që frymëzoi edhe Emren dhe poetë të tjerë. Ka të dhëna që tek ky tarikat letërsia pra poezia i ka shoqëruar ata gjatë gjithë misionit të tyre shpirtëror. Po të lexosh poezitë e një zonje  mistike Rabije për Zotin e saj janë të hatashme apo divanet e shumë  dervishëve. Mansevit e Rumihut janë ndër më të pëlqyerat  tek lexuesi amerikanë, edhe ky dervish i tarikatit mevlani por banoi në Konjë të Turqisë ku edhe ka tyrben e tij . Këta të gjithë u  frymëzuan për të  derdhur në letër gjithë çka brenda shpirtit të tyre u përvëlonte. Ka edhe një arsyetim. Duke qenë se poezia është bija  e parë e bukurisë hyjnore, frymëzimi i tyre shkon pikërisht në këtë kah. Bukuria e Perëndisë dhe nuri, që u hedh krijesave të saj. Ka edhe një arsyetim tjetër. Aso kohe ajo që  lëvrohej ishte ky soj letërsie e bejtexhinjve e cila pëlqehej sepse cekte ato probleme, ku vuante populli ,poeti dhe gjuha e përdorur ishte e vet popullit. Ndër temat, që ka prekur Zenel Bastari janë  tema sociale, fetare, e dashurisë. Me këtë lloj letërsia, krijuesit bejtexhinj godisnin shpejt në kohë, shkruanin thjeshtë duke përdorur vetëm gjuhën e popullit. Është gjithashtu e habitshme se si këto krijime përthitheshin në kohën më të shpejtë Ndërtimi i poezive të tilla me gjatësi poeme deri në 30 faqe, i është përshtatur edhe kohës. Krijuesit bejtexhinj i krijonin ato thesare ndër popull dhe  aty hë për hë apo me nge dhe i mbetej popullit që e përhapte atë flakë nëpër krejt errësirën e kohës  të sundimit otoman. Këto diamante të vyera  nuk humbisnin. Nuk binin as në vesh të shurdhër. Këta krijues, që i quanin shkurt bejtexhi dhe krijimtarinë e tyre  në poezi ,bejte  ishin kronika më transparente e një qytetit, gazeta e qytetit në mungesë të kësaj të fundit. Gjuha popullore, që vlonte aso kohe ishte edhe epiqendra e krijimeve të bejtexhinjve. Këto krijime thitheshin si dielli. Mjeshtëria e gatimit të tyre tregonte për një nivel  të lartë  si dhe , për një kulturë të gjerë që ata dispononin.

“Kundër sundimtarëve dhe klerikëve”. Një krijim i gjatë i ndarë vetëm me numra për çdo strofë pra nga numri 1 deri në 108 strofa, që zë një madhësi shtrirje deri në 30 faqe. Aty shqyrton mundësinë se  është e vërtetë , pasqyra e viteve 1800 në një qendër të vogël siç ishte Tirana. Pasqyra ku mund të shqyrtosh deri në detaje shqetësimet, përditshmërinë, vuajtjen, mbizotërimin fetar në përgjithësi të kohës otomane, gjithçka si në sira jepet me një gjuhë të thjeshtë tiranase dhe me plotë lëngë jete dhe me një stil të kuptueshëm. Ka ndër to një përpjekje që për të kuptuar gjërat siç ndodhin në realitete dhe sundimin e huaj  si një rrezik të keq për sovranitetin e vendit.

“Tirana jonë si mësojë/fort e zuni insiqari/ kush e hypi e teprojë/ nuk pat frykë nga xhebbari/ po pate pare je njeri/tjetërsoj të zë bulluri/fukarenjtë i kanë bezdi/veç kërbaç kallankusuri….thotë Z.Bastari. Është gati e thjeshtë për të kuptuar se si këtë vend, që quhet Tiranë i kanë rënë fatkeqësitë si kresë e rëndë aq sa frikë nuk kanë edhe nga perënditë. Paraja mallkohet por ajo shkëlqen ndër kohëra dhe të ndritë faqen. Po pate pare je njeri,thotë Zenel Bastari. Kjo aksiomë  është kaq reale në këtë periudhë të tranzicionit shqiptar. Shkëlqimi i parasë si mbulesa e smogut, përmbi qytete. Në të gjithë këtë krijimtari prej 108 strofa Zenel Bastari sjell realitete kohe. Është një dokument historik, për sundimin otoman. Zenel Bastari me veshje hoxhe dhe zanat artizani e sjell kohën e tij si në një gazetë ditore. Aty asgjë nuk mungon. Aty takon fakirë fukarenjtë. Të pasurit dhe sundimtarët. Sunduesit e fesë, që rrëndojnë barrën e popullit. Aty është jeta e një katundi të tërë. Kohët në të cilën u lind dhe jetoi Bastari i përket sundimit otoman. Në atë kohë gjejmë lëvrimin e disa lloje të letërsisë. Nëse bejtexhinjtë do ti vendosje në sira të parët, ngase  krijimtaria e tyre ishte  e gjithëpërfshirëse, të dytët ishin krijuesit që u përkisnin religjioneve fetare. Tarikatet mistike janë të pasur në literaturë. Kishin edhe një traditë që zbret nga mjegullinat e kohës. Këta u strehuan nëpër vakëfe, ndër  vende të shenjta dhe krijimtarinë e tyre ua kushtuan Zotit, profetit, imamëve, shenjtorëve, dëshmorëve te fesë. Të parët bejtexhinjtë ishin kronike dite, faqja e sotme e një ëebi. Ishin njëqind për qind poet. Të dytët edhe këta ishin njëqind për qind poet. Mirëpo krijimtaria e tyre shkoi në atë drejtimin të fesë, që ishte  letërsi religjioze, ajo i kushtohet Zotit në tërësi.

Zenel Bastarin  e klasifikojnë tek kategoria e bejtexhinjve bektashinj. Në të vërtetë, ai ka shkruar edhe vjersha me frymëzim bektashianë  kushtuar dervishëve të bërë dëshmorë .Ky frymëzim për kohën ka qenë i pranueshëm. Mistika në atë kohë ka qenë tepër e lëvruar ndër krijues. Dhe mistika bektashiane zinte vendin edhe për shkak të ndikimeve dhe përhapjes së këtij tarikati mistik në Shqipërinë e Mesme dhe të jugut. Megjithatë nuk kemi të dhëna, që ai ka qenë një besimtarë bektashi. Letërsia e tij ka qenë  e frymëzuar prej tyre dhe për këtë udhëheqësit shpirtëror të kësaj udhe të vlerësojnë ashtu si Naimin, poetin kombëtar që i kanë dhënë titull nderi:” Baba nderi “të Teqesë së Frashërit. Edhe Zenel Bastari duke qenë se ka trajtuar vjersha me frymëzime mistike bektashiane është vlerësuar prej tyre. Besoj se edhe frymëzimi i tij të mos ketë qenë spontan por mund të jetë vulë  e ndonjë shenjtori të këtij tarikati. Ajo që mbetet mister është se nuk kemi të dhëna, ndërkaq nëse  do të dispononin, asnjëherë nuk mësohet se kur ka ngjarë frymëzimi dhe si. Megjithatë Zenel Bastari mbetet një emër me popullaritet. Zenel Bastari “pikturon” mjerimin e kohës, si një mjeshtër i vërtetë i satirës. Gjatanxahiu  me gjilpërë  në dorë dhe shpirt të pasur , Z. Bastari ka shkruar historinë  e një katundi shqiptarë në vitet 1800. Në këtë krijim ndërthuret mirë vargu i thjeshtë, finë për nga ndërtim. Duke lexuar vetëm vargjet fundit :“ Çdo fe duhet të bashkohemi/qi t’na lirohet vatani/hall të madh duhet të kemi/qi t’ na hyqet sysh dushmani…Kuptimi i këtij vargu është i ngjashëm me aksiomën e Vaso shkodranit :” Feja e shqiptarit, shqiptaria”. Mesazhi i tij qartazi bënë thirrje për largimin e sunduesit otoman. Një pjesë tjetër e  krijimtarisë së Zenel Bastarit  janë portret. Kushtuar vllahut të tij. Në krijime të ndryshme strofa të ndryshme dhe humoristike Zenel Bastari përdor  një stil i këndshëm .Vargje plot me humor e sarkazëm. Kështu në krijimet “Ali bej Qorri”,Hysen ag Jellës, usta Likë Calit, Kryeusta Adem Syllit, Selim pashë Toptanit, Disa tregtarëve të vegjël, disa mullixhinjve në breg të lumit etj. Krijimtaria e Zenel Bastrait është njohur ndër tiranësit e vjetër. Ata i përdornin bejtet e tij në gëzimet dhe zijafetet apo hidhërimet. Emri i Zenel Bastarit ka qarkulluar me kohë  në Tiranë. Bejtet e tij plot mençuri kanë gjetur vend nëpër ahengjet e shtëpive të vjetra të Tiranës së dikurshme. Emri i tij përmendet edhe ndër ata krijues humoristë, që kanë pasur talent  të padiskutueshëm .Fakti, që këto krijime  edhe sot gjejnë vend tregojnë  se forcën talentit të Zenel Bastarit. E gjithë kjo krijimtari do të kishte humbur nëse nuk do të kishte bota njerëz të përkushtuar  si hafëz Ibrahim Dalliu, Ibrahim Hasnaj apo Zyber Bakiu që kanë ruajtur apo publikuar të dhëna  e krijimtari nga puna kolosale e Zenel Bastarit. Botimet për këtë figurë sipas të dhënave që ka  ruajtur Hima janë në vitet 1961, buletini i shkencave shoqërore. 1972 ,revista “Nëntori’ me autor Zyber Bakiun.  Bihiku: Histoire de la littérature albanaise. Tiranë: 8 Nëntori. 1980.Robert Elsie: Historik të letërsisë shqiptare. Pejë: Dukagjin. 1997. Zenel Bastari humori therës i Tiranës Dita 2002. Botimi i vitit 2003 me autorë Ibrahim Hasnaj, nga shtëpia Argeta LMB,Tiranë.

Trajtimi. Në shumë prej botimeve Zenel Bastari është trajtuar si poet bektashi. Në fakt në veprën e tij shquhet frymëzimi panteist i cili në atë kohë ishte më i adhuruari. I këtij frymëzimi është Naim Frashëri që siç  e shqyrtuan më sipër ata kandilin ndiznin tek tarikati bektashi, një tarikat mistik, që pati përhapje të gjerë në vendin tonë sidomos në Shqipërinë  mesme dhe në jug të saj,nëpërmjet dervishëve . Shumë prej tyre kur binin në ekstazë me Zotin thurnin këngë e gazele të shkëlqyera që ua kalonin edhe poetëve më të mëdhenj. Prej kësaj grimce mistike është frymëzimi i Zenel Bastarit. Madje kemi edhe grumbulluesin e veprës se tij është Ibrahim Hasnaj është dervish nderi bektashi. I kësaj grimce është Naimi, Baba Ali Tomori dhe një varg dervishësh, myhibësh,që shkruanin, përkthenin letërsi kryesisht nga autorët orientalë.

Lirikat e Bastarit janë të ngopura me frymëzim  mistik që  zhvillohet , studiohet më tepër te  udhët shpirtërore. Zenel Bastari përmendet ndër bejtexhinjtë të shquar citojmë nga letërsia e bejtexhinjve këto radhë:”Ndër bejtexhinjtë, më kryesorë po përmendim Nezim Frakullën, Sulejman Naibin, Dalip e Shahin Frashrin, autorë të dy historive fetare të vjershëruara, Hasan Zyko Kamberin, Zenel Bastarin, Tahir Gjakovën etj. Shumë i njohur u bë edhe Murat Kyçyku (Cami)…

“Poezisë së Hasan Zyko Kamberit e madje asaj të Nezim Frakullës nuk i mungon kritika
sociale, sikundër e pamë, por duhet të vijmë te poeti bektashi Zenel Bastari që të gjejmë
shprehjen e parë të vërtetë ideologjike të vetëdijes sociale në letërsinë e bejtexhinjve”. Pjesë nga libri: histori e letërsisë shqiptare, Autor Robert Elsie.Përkthyer nga origjinali anglisht “History of Albanian Literature (1995)” nga Abdurrahim Myftiu, Botuar, Tiranë (1997).

*Msc.Anëtar i Akademisë Evropiane të Arteve

 

Filed Under: Kulture Tagged With: Bejtet e Zenel Bastarit, kane gjetur vend, ne ahengje, Tirane

  • « Previous Page
  • 1
  • …
  • 4859
  • 4860
  • 4861
  • 4862
  • 4863
  • …
  • 5724
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • Bahamas njeh Kosovën!
  • Legjenda e portës shkodrane, Paulin Ndoja (19 dhjetor 1945 – 16 prill 2025) do të mbushte sot 80 vjeç
  • “Roli dhe kontributi i diplomacisë shqiptare në Maqedoninë e Veriut nga pavarësia deri sot”
  • Marie Shllaku, kur një jetë e re u shndërrua në përjetësi kombëtare
  • Në sinoret e Epirit…
  • Mbrëmë hyri në fuqi Ligji i SHBA për autorizimin e mbrojtjes kombëtare
  • Skënderbeu “grek”, ose si të bëhesh grek pa e ditur
  • A historic moment of pride for the New Jersey Albanian-American community
  • U zhvillua veprimtaria përkujtimore shkencore për studiuesin shqiptaro-amerikan Peter Prifti
  • Dashuria që e kemi dhe s’e kemi
  • “Jo ndërhyrje në punët e brendshme”, dorëheqja e Ismail Qemalit, gjest atdhetarie dhe fletë lavdie
  • Arti dhe kultura në Dardani
  • Gjon Gazulli 1400-1465, letërsia e hershme shqipe, gurthemeli mbi të cilin u ndërtua vetëdija gjuhesore dhe kulturore e shqiptarëve
  • “Albanian BookFest”, festivali i librit shqiptar në diasporë si dëshmi e kapitalit kulturor, shpirtëror dhe intelektual
  • VEPRIMTARI PËRKUJTIMORE SHKENCORE “PETER PRIFTI NË 100 – VJETORIN E LINDJES”

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT