• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

PRESIDENTI NISHANI: NUK DO TË PRES 7 DITË PËR TË DEKRETUAR QEVERINË

September 7, 2013 by dgreca

Intervista e Presidentit të Republikës, Bujar Nishani, dhënë gazetarit të televizionit “Klan”, Blendi Fevziu/

Gazetari: Të nderuar teleshikues, mirëmbrëma! Po ju flas nga një studio e improvizuar në Presidencën e Shqipërisë, në  selinë  e Presidentit të Republikës, në një intervistë të lajmëruar gjatë gjithë javës së kaluar, një intervistë e fokusuar te zhvillimet politike që la pas sezoni i kaluar dhe që pritet të fillojnë në këtë sezon të ri politik. Është një intervistë me Presidentin e Republikës, zotin Bujar Nishani. Thashë, sikurse e keni ndjekur, e lajmëruar ditët e fundit është një intervistë premierë e emisionit “Opinion”, që do të vijojë me përditshmërinë e tij katër herë në javë prej datës 12 shtator.
Zoti President, mirëmbrëma dhe faleminderit që pranuat ftesën!

Presidenti Nishani: Kënaqësia është e imja dhe ju uroj suksese në këtë sezon të ri!

Gazetari: Faleminderit! Shpresoj që edhe ju të keni pasur pushime pak a shumë normale. Nuk e di nëse presidentët pushojnë apo jo zakonisht?!

Presidenti Nishani: Pushimi është i nevojshëm për të gjithë për të qenë i përgatitur për çdo sezon pune në mënyrën më dinamike të mundshme.

Gazetari: Keni pushuar këtu apo jashtë?

Presidenti Nishani: Unë, në përgjithësi, pushoj në Shqipëri. Më pëlqejnë vendet e bukura të Shqipërisë, më pëlqen bregdeti, mali e gjithçka.

Gazetari: Thonë se Shqipëria është e bukur ashtu si e ka krijuar Zoti aty ku s’ka vënë dorë njeriu, por aty ku kanë vënë dorë njerëzit, mjedisi është shumë problematik.

Presidenti Nishani: Jo në çdo rast kjo është e vërtetë.

Gazetari: Jo në çdo rast kjo është e vërtetë?! Ju keni pushuar në selinë e Presidentit në Jug apo ….?

Presidenti Nishani: Unë kam qenë në Jug, në Veri, kam qenë në Vermosh, ku pashë një bukuri të veçantë të Shqipërisë. Ishte një vend turistik për t’u admiruar. Kam qenë në Libohovë, në Dhërmi.

Gazetari: Paskeni bërë, pak a shumë, pushime aktive; në lëvizje. Në Vermosh ishit për herë të parë?

Presidenti Nishani: Isha për herë të parë dhe jam mrekulluar.

Gazetari: Ç’do me thënë, jeni mrekulluar?

Presidenti Nishani: Së pari, nga natyra, nga bukuria e vendit, nga mikpritja e njerëzve, por edhe nga disa elementë të tjerë etnografikë, siç ishin kostumet popullore, për të cilët kisha dëgjuar shumë, por nuk i kisha parë aq afër.

Gazetari: Kemi parasysh se kur flasim për turizmin në Shqipëri apo Shqipërinë turistike, kemi parasysh segmentin nga Vlora në Jug, në Sarandë dhe deri diku Durrësin. Pjesën tjetër të Shqipërisë nuk e konsiderojmë turistike.

Presidenti Nishani: Për fat të keq. Çdo vend i Shqipërisë, çdo cep i saj, nga Vermoshi e deri Jug, është i bukur.

Gazetari: Kishte turistë në Vermosh?

Presidenti Nishani: Po, kishte. Ata ishin të vendosur atje edhe me tenda e çadra dhe me mjetet e tyre që lëviznin përgjatë Alpeve, përgjatë maleve të asaj zone.

Gazetari: Përveç pushimeve, ka qenë aktive vera juaj, zoti President?

Presidenti Nishani: Pothuajse, ka qenë aktive çdo ditë. Edhe ditët që kanë qenë jashtë zyrës, që mund të konsiderosh ditë pushimi, kanë qenë të lidhura me zhvillimet e politikës, me zhvillimet në vend me aktivitetet e detyrat e Presidentit të Republikës, çdo ditë pa dyshim.

Gazetari: Zoti Nishani, Ju jeni Presidenti i dytë, sepse paraardhësit kanë dhënë dorëheqjen, që do të tranzitoni pushtetin; pra, do të jeni në detyrën e Presidentit në kalimin e pushtetit nga njëra forcë politike drejt një force tjetër. Duket pak e vështirë në fillim. A jeni i përgatitur Ju për këtë kalim politik?

Presidenti Nishani: Ky është normaliteti i një demokracie të konsoliduar, i një demokracie që funksionon.

Gazetari: A kanë qenë krejt demokratike këto zgjedhje dhe a ka qenë demokratike gjithë situata para dhe pas zgjedhore?

Presidenti Nishani: Unë besoj se po. Ka qenë situatë para dhe pas zgjedhore nga më të mirat e hasura ndonjëherë. Këtë e bazoj jo vetëm në gjykimin tim; ka qenë një fushatë që në mënyrë të përsëritur unë e kam përcjellë edhe tek opinioni vendas dhe te partnerët, e mbështetur tërësisht në vizionin dhe në platformat qeverisëse, kryesisht e fokusuar te çështjet e ekonomisë , si dhe çështjet e tjera që kanë të bëjnë me jetën e qytetarëve. Procesi zgjedhor, pa dyshim, ka qenë një proces i mirë. Natyrisht, që unë besoj se pas daljes së raportit të vëzhguesve ndërkombëtarë, duhet të merren hapa të tjerë për ta përmirësuar akoma më shumë në të ardhmen. Ne kemi nevojë për përsosmëri gjithmonë.

Gazetari: Kishit shqetësim se mund të ndodhte ndonjë problem me zgjedhjet?

Presidenti Nishani: Në mënyrë institucionale, unë nuk kam pasur informacione, identifikime apo indicie që mund të kishte probleme me zgjedhjet; por gjithsesi, shqetësimet shpesh herë shfaqeshin nga aktorë dhe faktorë të ndryshëm të shoqërisë. Për një gjë jam shumë i kënaqur, që në të gjitha rastet kur hamendësohej për shqetësime, për  përplasje sociale që mund të vinin si pasojë e zgjedhjeve, të gjithë dështuan dhe nuk rezultuan të vërteta.

Gazetari: Zoti President, a mund të konsiderohet Shqipëria në një normalitet demokratik pas dy palë rrotacionesh në kushte normale?

Presidenti Nishani: Besoj se po.

Gazetari: Sot e tutje ne mund të quhemi një vend që i kemi përmbushur standardet?

Presidenti Nishani: Unë besoj se i gjithë procesi, ashtu si ju iu adresuat para pak çastesh, fushata zgjedhore, angazhimi i qytetarëve ditën e zgjedhjeve, funksionimi i administratës zgjedhore, me përjashtim të rastit të  Komisionit Qendror të Zgjedhjeve, që ndenji i paplotësuar, veçanërisht mënyra e sjelljes së klasës politike pas daljes së rezultateve paraprake të zgjedhjeve, ka qenë tregues i një pjekurie dhe maturie politike të Shqipërisë dhe institucioneve të saj.

Gazetari: Çfarë ka nevojë të përmirësojë Shqipëria nga zgjedhjet, zoti President?

Presidenti Nishani: Ndoshta do të ishte më mirë që ne të prisnim raportin e institucioneve të specializuara për këtë, por gjithmonë unë e them se gjithnjë kemi mjaft probleme për t’i përmirësuar. Asnjëherë nuk mund të themi që kemi arritur gjithçka.

Gazetari: Duket se e gjithë vëmendja aktuale është e përqendruar tek mazhoranca e re dhe dekretimi që ju do t’i bëni asaj. Ndërkohë,  para kësaj, hasim një veprim paraprak, Kryeministri në detyrë, zoti Berisha ka deklaruar sot në mbledhjen e qeverisë se do t’ju paraqesë Juve dorëheqjen? A do t’ia pranonit menjëherë dorëheqjen Kryeministrit? A ka nevojë Kryeministri që t’ju paraqesë Juve dorëheqjen?

Presidenti Nishani: Natyrisht, procedura e parashikuar në Kushtetutë dhe në ligj, do të ishte mirë të respektohej; kështu që çdo hap që ka të bëjë me një kalim normal të pushtetit, është një hap pozitiv dhe mund të aplikohet në Shqipëri.

Gazetari: Zoti President, edhe në postin Tuaj si Kreu i Shtetit, por edhe si  një figurë politike e këtyre viteve në Shqipëri, si do ta gjykonit vendimin e Kryetarit të Partisë Demokratike, Kryeministrit në detyrë për t’u tërhequr nga udhëheqja e Partisë Demokratike pas një karriere 23-vjeçare në politikën shqiptare?

Presidenti Nishani: Është plotësisht një e drejtë personale dhe individuale e gjykimit politik dhe njerëzor të zotit Berisha. Kjo mbetet një çështje që do të reflektohet, pa dyshim, në historinë politike.

Gazetari: Si do ta gjykonit Ju angazhimin e tij dhe kontributin 23-vjeçar në politikë?

Presidenti Nishani: Unë besoj se është shumë shpejt të bësh analiza të tilla, aq më tepër nga pozicioni i Presidentit të Republikës, por jam i bindur që kontributet janë gjithmonë të rëndësishme për t’u vlerësuar e për t’u parë me syrin kritik; njëkohësisht, për të parë se çfarë kanë sjellë si rezultat këto kontribute dhe këto angazhime të personaliteteve kaq të rëndësishme që janë në krye të punëve të vendit për një kohë të gjatë.

Gazetari: Zoti President, pritet që kuvendi të mblidhet ditën e hënë, datë 9 shtator dhe Ju të ushtroni funksionet Tuaja si Kreu i Shtetit. Pyetja ime e parë dhe e drejtpërdrejtë është: Kur do ta dekretoni Kryeministrin e Ri të Shqipërisë? Kryeministri, ndërkohë po bën disa mbledhje paralele kabineti në qytete të ndryshme të Shqipërisë, pavarësisht se janë jozyrtare.

Presidenti Nishani: Unë nuk kam dekretuar ende asnjë qeveri të re, por siç jeni të njoftuar, unë kam kërkuar mbledhjen e Kuvendit në datën 9 shtator…

Gazetari: Që është brenda limiteve ligjore.

Presidenti Nishani: Po, brenda limiteve ligjore. Në datën 7 shtator është dita e fundit e Kuvendit që mbylli sesionin parlamentar dhe, natyrisht, e gjykova të arsyeshme që pas ditës së diel, datë 8 shtator, 9 shtatori të ishte data më e përshtatshme që Kuvendi i Ri të mblidhej, të kryente detyrimet e para të tij të zgjedhjes së Kryetarit të ri të Kuvendit të Shqipërisë; menjëherë, pas kësaj date, unë pres që koalicioni fitues të sjellë propozimin zyrtar…

Gazetari: Pas verifikimit të mandateve.

Presidenti Nishani: Pas verifikimit të mandateve për të emëruar Kryeministrin e Ri. Me të ardhur propozimi zyrtar nga koalicioni fitues, natyrisht, që Presidenti i Republikës, do të dekretojë emërimin e Kryeministri të Ri.

Gazetari: Sipas Kushtetutës së Republikës së Shqipërisë, Ju keni 7 ditë kohë për ta dekretuar Kryeministrin e Ri, zoti Nishani. Do ta shpenzoni komplet këtë periudhë kohore apo mendoni se mund të kryhet më shpejt?

Presidenti Nishani: Unë mendoj se nuk ka nevojë për asnjë lloj sforcimi të pamotivuar të konsumimit të kohës, koha është gjithnjë në dispozicion të funksionit dhe detyrës që kryen. Në çastin që funksioni, detyra dhe përgjegjësia janë të qarta për t’u ushtruar, ato duhet të ushtrohen në çastin më të parë të mundshëm.

Gazetari: Që do të thotë se Ju do ta dekretoni në çastin më të parë të mundshëm Kryeministrin e Ri?

Presidenti Nishani: Pa diskutim.

Gazetari: Zoti Nishani, ndërkohë, pas dekretimit të Kryeministrit të Ri, ai duhet të paraqesë listën e ministrave për t’u dekretuar sërish nga Presidenti i Republikës, më pas për t’u betuar në Kuvend dhe për të filluar funksionin e tyre ose për të marrë detyrën. Keni sërish 10 ditë kohë. Ju jeni njohur me listën e ministrave, nuk është si rastet e tjera që dekretimi i Kryeministrit ka çuar më pas në bërjen publike të listës së ministrave. A keni Ju, si President i Republikës, pakënaqësi, hezitime dhe paragjykime për ndonjë nga ministrat e deklaruar të mazhorancës së majtë?

Presidenti Nishani: Ushtrimi i detyrave kushtetuese nuk lidhet me pakënaqësitë apo hezitimet personale, përveçse me detyrimet kushtetuese dhe kriteret ligjore.

Gazetari: A keni Ju pakënaqësi në kuptimin e dekretimit të ndonjërit prej emrave që janë deklaruar nga mazhoranca e majtë si ministra të mundshëm?

Presidenti Nishani: Unë ende nuk e kam marrë zyrtarisht propozimin.

Gazetari: Ju e dini shumë se kush janë ministrat e qeverisë së re.

Presidenti Nishani: Pa diskutim. Jam njohur përmes mediave, sepse kanë qenë deklarata zyrtare të përfaqësuesve të mazhorancës së re qeverisëse për emrat, por natyrisht Presidenti i Republikës duhet të reflektojë tek opinioni publik një qëndrim strikt ndaj procedurës dhe ligjit. Kjo nuk do të thotë që ne mund të bëjmë të paqenin; gjithsesi, janë institucionet ato që e ndihmojnë Presidentin e Republikës.

Gazetari: Ç’do me thënë: “Janë institucionet ato që e ndihmojnë Presidentin e Republikës”?

Presidenti Nishani: Janë institucionet e shtetit shqiptar ato që verifikojnë integritetin, ligjshmërinë e propozimeve që vijnë nga forcat politike, aktualisht nga mazhoranca konkrete.

Gazetari: Në momentin që Ju do të keni zyrtarisht listën e ministrave do t’u kërkoni institucioneve të tjera kompetente të hetojnë për secilin prej këtyre emrave? Që do të thotë: A do t’i kërkoni Ju Shërbimit Informativ Shtetëror apo strukturave të tjera të specializuara që të verifikojnë dhe të hetojnë përputhshmërinë e këtyre personave me postin?

Presidenti Nishani: Jo. Presidenti i Republikës duhet t’i ndjekë të gjitha hapat ligjorë dhe kushtetues që e lidhin atë me një detyrë kaq të rëndësishme, sa ç’është dekretimi i një qeverie të re.

Gazetari: Dekretimi do të bëhet ministër për ministër, zoti President?

Presidenti Nishani: Dekretet janë me emra.

Gazetari: Që do të thotë se mund të refuzoni për të dekretuar ndonjë emër të caktuar për arsye të informacioneve që Ju mund të merrni apo për mendimet që keni për një figurë?

Presidenti Nishani: Nëse do të ketë arsye kushtetuese, po.

Gazetari: Vetëm nëse ka raste të arsyeve kushtetuese dhe jo ato që lidhen me opinionin Tuaj?

Presidenti Nishani: Natyrisht, opinioni i Presidenti të Republikës nuk është një opinion që mund të ndikojë në vendimet apo përmbushjet e detyrave kushtetuese.

Gazetari: Cilat quhen arsyet kushtetuese, zoti President?

Presidenti Nishani: Natyrisht, ato që bien ndesh me ligjin, që kanë të bëjnë me karakterin e mospajtueshmërisë të funksionit të detyrës së ministrit. Ato janë qartësisht të përcaktuara në Kushtetutë.

Gazetari: Në qoftë se nga një shërbim i specializuar do të vinte informacioni se dikush prej ministrave mund të ketë pasur lidhje me ish-shërbimet sekrete të kohës së regjimit komunist etj., a do të refuzonit Ju ta dekretonit?

Presidenti Nishani: Nuk mund të paragjykoj asnjë hap të Presidentit të Republikës në këtë çast, por natyrisht, Kreu i Shtetit, do të jetë një respektues strikt i Kushtetutës dhe i ligjeve të vendit, pa diskutim, se kjo është detyra dhe përgjegjësia e tij.

Gazetari: Zoti President, ndërkohë, mbeten 10 ditë kohë nga çasti i marrjes së propozimit të emrave të ministrave deri në dekretimin e tyre, a do të ndiqni për dekretimin e qeverisë të njëjtën rrugë të shpejtë si në dekretimin e Kryeministrit?

Presidenti Nishani: Pa diskutim që do të ndjek një rrugë normale; nuk ka asnjë arsye për të krijuar pengesa artificiale apo tejkalime artificiale të kohës.

Gazetari: Kryeministri që pritet të hyjë në zyrë, por që ende nuk ka hyrë, Zoti Rama, ka paralajmëruar vizita zyrtare në Kosovë, Bruksel dhe më pas në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. A mendoni se dekretimi do të kryhet brenda kësaj kohe për t’i mundësuar atij t’i realizojë këto vizita?

Presidenti Nishani: Bashkëpunimi ndërmjet institucioneve është një element i rëndësishëm për funksionimin e tyre, për imazhin e vendit, por edhe për përmbushjen e detyrave të gjithsecilit.

Gazetari: Zoti President, a keni apo keni pasur Ju vështirësi komunikimi me përfaqësuesit e së majtës gjatë kësaj periudhe që keni qenë në krye të shtetit?

Presidenti Nishani: Natyrisht, nëse mund t’i quajmë vështirësi deklaratat politike, por që te puna e Presidentit të republikës nuk kanë ndikuar. Ato mbeten për t’u gjykuar nga opinioni publik. Për mua është e rëndësishme që çdo institucion të ruajë, në radhë të parë, integritetin e tij institucional, kushtetues, por edhe individual.

Gazetari: Zoti President, ndërkohë, si mendoni se duhet kryer kalimi i pushtetit nga një mazhorancë e djathtë, që e ka ushtruar këtë pushtet për 8 vjet, në një mazhorancë të majtë, që ka marrë një numër prej 83 mandatesh aktualisht?

Presidenti Nishani: Me gjithë problemet që ekzistojnë ende, unë besoj se kemi një administratë civile të konsoliduar.

Gazetari: E cila ndihet e kërcënuar më shumë se çdokush tjetër në këtë vend.

Presidenti Nishani:  Unë do të kërkoja që ajo të mos ndihej e kërcënuar. Është e respektuar maksimalisht nga ligji dhe procedura, por edhe nga politika, me që politika vjen në krye të punëve, edhe në udhëheqje të institucioneve. Unë desha të kthehem te pyetja juaj që kjo administratë civile e konsoliduar, pa dyshim, që e ndihmon kalimin e pushtetit në mënyrë normale. Unë besoj se që nga viti 2005, për hir të së vërtetës, kemi krijuar një traditë të kalimit të pushtetit.

Gazetari: Të kalimit normal të pushtetit, se kalim ka pasur gjithnjë.

Presidenti Nishani: Po, të kalimit normal; kështu që unë do të vlerësoja shumë çdo akt të anëtarëve të kabinetit që largohen nga detyra për të paraqitur një ecuri të të gjitha punëve që ata kanë bërë tek anëtarët e rinj të kabinetit që do të vijnë. Natyrisht, pjesa procedurale është pjesë e dinjitetit të institucioneve të shtetit shqiptar.

Gazetari: Çfarë rol do të luani Ju, si President i Republikës, në këtë kalim të pushtetit nga e djathta drejt së majtës?

Presidenti Nishani: Asgjë më shumë se ç’përcakton Kushtetuta. Nuk mund të dalë Presidenti i Republikës jashtë tagrit të tij Kushtetues: Përgjegjësi shumë të madhe në përmbushjen e detyrimeve të tij kushtetuese, që fillojnë me thirrjen e Kuvendit, me dekretimin e Kryeministrit, të qeverisë, betimin e ministrave dhe paralelisht me këta inkurajimin e institucioneve të pavarura për të përmbushur detyrat e tyre me të njëjtin temp, ritëm dhe përgjegjësi si në çdo kohë normale të qeverisjes.

Gazetari: Pa dyshim, që çdo mazhorancë që vjen ushtron presion ndaj këtyre institucioneve të pavarura ose tenton zëvendësimin e krerëve të tyre me përfaqësues që janë më pranë saj; nuk po them direkt të saj. a do të jeni Ju garant se nuk do të ketë ndryshime thelbësore në këto institucione të pavarura?

Presidenti Nishani: Presidenti i Republikës do të jetë garant i Kushtetutës, do të jetë garant i ligjshmërisë, do të jetë garant dhe i integritetit individual të personave, të cilët kanë marrë përsipër një përgjegjësi për të drejtuar institucione të tilla kushtetuese. Të tria këto së bashku përbëjnë, së pari, detyrën që ka Presidenti i Republikës ndaj vendit, detyrën e tij ndaj shtetit si Kreu i Shtetit, por edhe ndaj imazhit të vendit.

Gazetari: A do të refuzonit Ju që të firmosnit në një rast të mundshëm, apo të refuzonit presionet që mund të keni për zëvendësimin  e Kreut të Shërbimit Informativ Shtetëror, të Kreut të Prokurorisë së Përgjithshme ose institucione të tjera të pavarura, që natyrisht, kësaj mazhorance që vjen do t’i leverdiste t’i kishte të vetat?

Presidenti Nishani: Asnjë presion nuk do të gjejnë te Presidenti i Republikës, por mjedis bashkëpunues.

Gazetari: Atëherë, për çfarë do të bashkëpunojë Presidenti i Republikës me këtë mazhorancë të re që po vjen?

Presidenti Nishani: Për shumë gjëra: Presidenti i Republikës është drejtuesi i një prej institucioneve më të rëndësishme kushtetuese të vendit; Presidenti i Republikës është Kreu i Shtetit Shqiptar; Presidenti i Republikës do të përcjellë apo paraqesë në mënyrë zyrtare politikën e jashtme të shtetit shqiptar që miratohet nga Kuvendi i Shqipërisë dhe zbatohet nga qeveria, por është zëri i Presidentit të Republikës që, në bazë të Kushtetutës, që e paraqet këtë politikë të jashtme të shtetit; Presidenti i Republikës është një aktor i rëndësishëm në përbërjen e institucioneve të larta të vendit, siç janë: Gjykata e Lartë dhe Gjykata Kushtetuese. Natyrisht, këtë e bën në bashkëpunim të ngushtë me Kuvendin. Një qeveri është produkt i një mazhorance parlamentare. Por edhe në ndërmarrjen e reformave të tilla të rëndësishme ku do të spikasin, pa dyshim, ato që lidhen me integrimin evropian të vendit.

Gazetari: Zoti President, e majta-pjesa kryesore e së majtës, ajo që përfaqësohet nga Partia Socialiste, ka votuar kundër jush në Kuvend, pra, nuk ka votuar pro jush; vetëm Lëvizja Socialiste për Integrim ju ka votuar Juve për të qenë President i Republikës. Ndërkohë, ka pasur disa deklarata nga përfaqësues të së majtës, të niveleve të ndryshme, kundër jush gjatë këtij viti që Ju po ushtroni detyrën. A mendoni që këto do të krijojnë një klimë paragjykimi dhe do ta bëjnë më të vështirë bashkëpunimin Tuaj me këtë mazhorancë të re?

Presidenti Nishani: Kjo mbetet pikërisht në sjelljen politike të mazhorancës së re, nuk është çështje e zgjedhjes së Presidentit të Republikës.

Presidenti i Republikës është zgjedhur për një mandat pesëvjeçar. Presidenti i Republikës i ka të përcaktuara qartazi detyrat, të drejtat dhe detyrimet e tij në Kushtetutën e vendit. Nëse Presidenti i Republikës do të jetë në kundërshtim me Kushtetutën e Republikës, pa dyshim, mban përgjegjësinë e tij institucionale dhe ligjore, por unë besoj se mazhoranca e re do të ofrojë atë vizion dhe atë koncept funksionimi institucionesh që ka ofruar dhe do të vazhdojë të ofrojë Presidenti i Republikës, që është: Bashkëpunimi, mbi të gjitha, mirëbesimi midis institucioneve. Kjo është në bazën e themelit të punës së vetë institucionit në mënyrë individuale, por edhe në mënyrë bashkëpunuese dhe në mënyrë kolektive, pasi vërtet institucionet kanë pozicionet e tyre të veçanta, por në fund të fundit, të gjitha janë produkt i shoqërisë, janë në shërbim të shtetit shqiptar dhe duhet të funksionojnë në harmoni dhe në formën e një mekanizmi që komplementon njëri-tjetrin në përmbushjen e të gjitha detyrave që ata kanë.

Gazetari: Një nga akuzat që Ju është bërë nga e majta, zoti President, është fakti se në drejtimin e Institucionit të Presidentit të Republikës keni ndjekur ose përkrahur një linjë që shkon paralel ose në favor të Partisë Demokratike që ju ka zgjedhur, së cilës i keni përkitur deri ditën që jeni betuar si President i Republikës. A është e vërtetë kjo? A i keni dhënë Ju ngjyrim blu Presidencës së Republikës në një farë mënyre?

Presidenti Nishani: Kjo mbetet për t’u gjykuar ftohtë dhe, më mirë se kushdo, nga opinioni publik. Unë e kam shprehur edhe herë të tjera që nuk kam pasur dhe nuk kam asnjë lloj kompleksi që unë kam ardhur politikisht nga Partia Demokratike. Ka qenë zgjedhja ime, me vullnet të plotë, anëtarësia në Partinë Demokratike dhe angazhimi politik brenda kësaj partie politike; ashtu siç është zgjedhja me vullnet të plotë e çdo anëtari të Partisë Socialiste apo të Lëvizjes Socialiste për Integrim, të cilët janë pjesë e atyre partive politike. Nuk mundet askush të thotë se një njeri është i zhveshur nga emocionet politike, por aftësia e individit që merr përgjegjësi të tilla në drejtimin e vendit, të institucioneve të vendit, aq më tepër në institucionin më të lartë kushtetues të vendit, që është Institucioni i Presidentit të Republikës, ka të bëjë pikërisht me menaxhimin e ndjesive të tua individuale dhe mbi mbizotërimin në çdo çast të përgjegjësisë kushtetuese të detyrës që ke për të ushtruar dhe, natyrisht, të korrektesës në zbatimin dhe detyrimin e detyrave të tua kushtetuese.

Në betejën politike midis palëve politike ka rezultuar që edhe Presidenti i Republikës nuk ka qenë i shmangur nga targeti i zhargonit apo…

Gazetari: Nga targeti i luftës politike apo në shërbim të luftës politike?

Presidenti Nishani: Nga targeti i luftës politike, sepse në të gjitha rastet në një sens normal të gjykimit, Presidenti i Republikës, gjykohet nga mekanizma të caktuar që është Gjykata Kushtetuese dhe pastaj në kuptimin e përgjithshëm, është opinioni publik. Nëse Presidenti i Republikës përmbush një detyrë të tij, kjo nuk do të thotë automatikisht se i ka shërbyer njërës forcë politike apo forcës tjetër. Të qenit jo konfliktual i Presidentit të Republikës, besoj se është një nga përgjegjësitë e Presidentit të Republikës.

Gazetari: Dhe detyrim.

Presidenti Nishani: Dhe detyrim. Kur them përgjegjësi, padyshim që është dhe detyrim.

Gazetari: Ndërkohë, një nga pjesët më të komentueshme, zoti President, ishte nxjerrja nga plani i shpërndarjes që ju i bëtë Shtëpisë Qendrore të Ushtrisë, menjëherë, pasi qeveria vendosi ta kalonte atë si seli të re të Partisë Demokratike. A ishte kjo firmosje një vënie në shërbim të Partisë Demokratike dhe përse e firmosët menjëherë pas vendimit të qeverisë këtë?

Presidenti Nishani: Së pari, do të bëja të njëjtën gjë edhe po t’i jepej për seli Partisë Socialiste.

Gazetari: Po Ju  e vendosët pas vendimit të qeverisë. Mund ta kishit nxjerrë Ju nga plani i shpërndarjes dhe pastaj qeveria ta kalonte si seli?

Presidenti Nishani: Për të mos hyrë dhe sqaruar veprimet e qeverisë, megjithëse …

Gazetari: Ju e kërkuat, zoti President, apo mendoni se ishte i panevojshëm?

Presidenti Nishani: Ja ta sqaroj: Vendimi i qeverisë është bërë zyrtar pas dekretit të Presidentit të Republikës; mund të ketë pasur diskutime në qeveri, kjo është çështje tjetër, e ka pasqyruar qeveria, por akti zyrtar i vendimmarrjes, mesa unë jam informuar, është bërë pasi Presidenti i Republikës ka dekretuar nxjerrjen jashtë planit të përhapjes së objektit. Presidenti i Republikës ka ushtruar ….

Gazetari: U nxor jashtë planit të përhapjes sepse realisht nuk duhej, apo për t’i bërë një dhuratë Partisë Demokratike? Pra, si pasojë e një vendimi të qeverisë politik apo nuk ka rëndësi, të cilën Presidenti e aprovon?

Presidenti Nishani: Këtë do ta shikojmë në dy dimensione. Së pari, në aspektin formal dhe në aspektin përmbajtësor. Në aspektin formal është një e drejtë dhe detyrë ekskluzive e Presidentit të Republikës nxjerrja e këtyre objekteve jashtë planit të përhapjes. Natyrisht propozimi ka ardhur nga ministria e linjës që është Ministria e Mbrojtjes.

Gazetari: Por e pa firmosur nga Shefi i Shtabit të Ushtrisë zoti President.

Presidenti Nishani: Natyrisht, në hartimin e një dokumenti, e një propozimi ku marrin pjesë shumë aktorë nuk është e domosdoshme që të gjithë të bien dakord. Ligji ia lë tërësisht në dorë Presidentit të Republikës vendimmarrjen përfundimtare. Por, natyrisht që Presidenti i Republikës kërkon informacionet e detajuara. Informacionet zyrtare që kanë ardhur tek Presidenti i Republikës, tregojnë që ky ishte një objekt i cili në radhë të parë nuk ishte një objekt që përdorej për pjesën operacionale të ushtrisë, që do të thotë, që nuk ishte një poligon, nuk ishte një depo armatimi, që natyrisht në raste të tilla ishte e domosdoshme që të mbeteshin, në gjykimin tim, pjesë e forcave të armatosura. Ishte një objekt i cili deri në atë kohë ishte vënë në dispozicion për tu përdorur nga disa ente civile brenda forcave të armatosura, për më tepër që këto ente civile tashmë u ishte vënë në dispozicion me një investim të vlerësueshëm të qeverisë një ambient shumë më komod, një ambient shumë më modern dhe padyshim e humbiste rolin që kishte pasur deri në ato momente dhe përderisa kishte një propozim të Ministrisë së Mbrojtjes për të mos e përdorur më. Isha informuar nga debatet që ishin në shtyp që do t’i adresohej një partie politike dhe kjo parti politike ishte partia më e madhe që dilte në opozitë dhe unë besoj për të gjithë këtë dimension dhe vlerat civile të sjelljes institucionale besoj që kemi kryer një akt dhe një veprim krejt korrekt dhe normal.

Gazetari: Zoti President, përderisa kjo godinë i kishte humbur funksionet e saj, përse nuk doli nga plani i shpërndarjes një muaj, dy muaj, tre muaj, pesë muaj përpara dhe a mendoni që në planin e shpërndarjes mund të ketë të tjera objekte që i kanë humbur funksionet e tyre dhe mund të ishin hequr të gjitha së bashku në një listë?

Presidenti Nishani: Në çdo kohë që do t’i vijnë propozimet Presidentit të Republikës, unë do t’i gjykoj në këtë sens që gjykova dhe rastin, që e gjykova pasi erdhi propozimi përkatës.

Gazetari: A mendoni që keni gabuar në këtë moment?

Presidenti Nishani: Unë sapo e thashë që kemi kryer një akt normal dhe korrekt.

Gazetari: A i kërkuat shpjegime Shefit të Shtabit të Përgjithshëm të Ushtrisë se, përse ai nuk pranoi të firmoste një propozim të tillë?

Presidenti Nishani: Shefi i Shtabit të Përgjithshëm nuk është vartësi i Presidentit të Republikës.

Gazetari: Duhet të konsultoheshit me të zoti President?

Presidenti Nishani: Nëse do të ishte një objekt i veprimtarisë operacionale të ushtrisë, pa diskutim.

Gazetari: Ndërkohë që pati mjaft komente që nënvizonin faktin që veprimi që u ndërmor dhe lirimi i selisë së Partisë Demokratike ishte për arsye të interesave pronësore, po e quaj, që ka familja juaj, konkretisht gruaja juaj. Si është ekzaktësisht kjo çështje?

Presidenti Nishani: Padyshim që ishte një insinuatë e padenjë …

Gazetari: Çdo të thotë insinuatë e padenjë?

Presidenti Nishani: Insinuatë e padenjë do të thotë një nismë e intrigave të kafeneve të Tiranës, me një synim të padenjë gjithashtu për të njollosur dhe për të përfolur integritetin e Presidentit të Republikës krejt pa baza, krejt pa fakte. Së pari, prona mbi të cilin është ngritur objekti ku ka qenë deri më tash selia e Partisë Demokratike nuk ka asnjë lloj lidhje me pronësinë e familjes sime.

Gazetari: Nuk ishte bashkëshortja juaj pronare e një pjese të truallit ku është ngritur Partia Demokratike?

Presidenti Nishani: Absolutisht! Nuk ka asnjë lloj lidhje, është një pronë krejt e shtetit dhe nuk ka asnjë lloj pronësie private dhe besoj se akti më i fundit që iu kthye bashkisë së Tiranës e ka vërtetuar këtë gjë.

Gazetari: A kishte pronësi diku aty rrotull bashkëshortja juaj, kam përshtypjen se u përmendën disa zona?

Presidenti Nishani: Natyrisht u përmendën disa zona dhe prandaj thashë që ishte një insinuatë e padenjë dhe një intrigë e një niveli kafenesh duke përdorur vërtetë një pronë ku familja e bashkëshortes sime zotëron pronësi që nga viti ‘93-’94, ku sot njihet si ‘Shtëpia e Toptanësve’, ku sot është objekti me emrin ‘Sarajet’, por që është larg godinës së Partisë Demokratike, por le te themi pronës, sipërfaqes ku është ngritur Partia Demokratike. Dhe insinuata tjetër që ishte në vijimësi të tërë kësaj ideje për të njollosur imazhin e Presidentit të Republikës, kishte të bënte me interesa të shfrytëzimit të pronës për ndërtim etj. në një kohë që ajo pronë në fakt nëse flasim për interesa individuale e penalizon drejtpërdrejti familjen që ka pronën mbi të sepse është një pronë që nuk mund të zhvillohet në asnjë rast për faktin që është monument kulture i kategorisë së parë dhe që të prishet duhet leje e veçantë nga Ministria e Kulturës në radhë të parë, nga qeveria, nga Instituti i Kulturës dhe fakti që unë kam qenë disa vite në pozicione shumë të rëndësishme vendimmarrëse; Ministër i Brendshëm, Ministër i Drejtësisë, prej një viti President i Republikës dhe as është bërë tentativa më e vogël për të abuzuar me ligjin dhe për ta hequr atë objekt nga lista e monumenteve të kulturës me idenë për ta shfrytëzuar më vonë. Pra, pavarësisht se kemi mbetur mjaft korrekt me këtë pasuri, me këtë objekt dhe në tërësi me ligjin, vijnë dhe akuza të tilla por gjithsesi unë besoj se opinioni publik shqiptar është aq i pjekur që gjithçka e vendos në vendin që i takon.

Gazetari: Ju thatë që ishin intriga të kafeneve dhe atyre që quhen ambiente informale të Tiranës, por ndërkohë deklarata janë bërë nga deputetë të Parlamentit aktual dhe atij të rikonfirmuar, të parlamentit të ri të opozitës në drejtimin tuaj.

Presidenti Nishani: Pikërisht kjo ishte dhe keqardhja ime për të cilën unë iu drejtova publikisht dhe opinionit me një qëndrim zyrtar si President i Republikës pasi nëse në mënyrë të përsëritur tentova të anashkaloja pjesën e intrigës dhe të thashethemnajës, në momente të caktuara Presidenti i Republikës duhet të qartësojë dhe opinionin publik në mënyrë zyrtare.

Gazetari: Zoti President,  a e dinit ju që një pjesë e kësaj godine që i takon planit të shpërndarjes, që i takonte ushtrisë shqiptare kishte pronësi private?

Presidenti Nishani: Jo nuk kam pasur informacion të tillë, por edhe në rastin që do t’i kthehej pronarëve do të bëhej vetëm pas firmosje nga Presidenti i Republikës.

Gazetari: Vetëm pas daljes nga plani i shpërndarjes.

Presidenti Nishani: Po.

Gazetari: A mendoni që përmes këtij gjesti ju i keni bërë një favor Partisë Demokratike së cilën i keni përkitur zoti President?

Presidenti Nishani: Gjithsecili le ta gjykojë nga këndvështrimi i tij. Unë kam kryer një akt të mbështetur tërësisht në të drejtën time kushtetuese i cili nuk e dëmton aspak ushtrinë shqiptare dhe nëse ndihmon një parti kryesore të opozitës prapë është një akt civil qytetar.

Gazetari: Megjithatë mund të ndihmonte jo thjesht një parti opozitare, por mund të ndihmonte shtetin shqiptar për tu bërë një universitet, një godinë shtetërore, të cilat i mungojnë shtetit dhe shumë gjëra të tjera.

Presidenti Nishani: Partitë politike dhe aq më tepër parti me kontribute të tilla siç është Partia Demokratike, siç është Partia Socialiste, të cilat janë asete publike të vendit, mbeten të rëndësishme për një shoqëri.

Gazetari: Në qoftë se në muajt në vijim Partia Socialiste do tu kërkonte një gjë të ngjashme për të vetë ose për Lëvizjen Socialiste për Integrim, do të ishit i gatshëm të ribënit të njëjtën procedurë?

Presidenti Nishani: Nuk mund të veprojë me dy standarde Presidenti i Republikës.

Gazetari: Pra, nëse do t’ju vinte një propozim, do të ishit i gatshëm të firmosni për një gjë që varet nga ju?

Presidenti Nishani: Me të njëjtën logjikë dhe procedurë që kanë kaluar dhe akte të tjera të Presidentit.

Publicitet

Gazetari: Zoti President, po diskutonim pak për zhvillimet politike të mbylljes dhe fillimit të sezonit të ri, por ndërkohë ka pasur disa zhvillime dhe brenda Partisë Demokratike të cilës ju i keni përkitur dikur, por që mbi të gjithë është një prej institucioneve të rëndësishme politike në këtë vend. Si i shihni zhvillimet brenda Partisë Demokratike pas largimit të Berishës?

Presidenti Nishani: Është një çështje që i takon tërësisht Partisë Demokratike. Unë vetëm një dëshirë kam që, Partia Demokratike të vazhdojë kontributin e saj tashmë në pozicionin e opozitës shqiptare sepse ashtu siç i kontribuon partia, apo koalicioni, partive që janë në qeverisje vendit, me ushtrimin e detyrave të tyre, me ushtrimin e përgjegjësive, me punët që bëjnë, ashtu dhe opozita i kontribuon vendit me oponencën, me konsensusin, me qëndrimet e saj gjithmonë në përmirësim të çdo hapi, të çdo reforme që ndërmerret në vend. Çështjet e tjera të organizimit, të lidershipit janë tërësisht çështje që u takojnë ekskluzivisht anëtarëve të asaj partie politike. Edhe Partisë Demokratike si çdo parti tjetër politike të vendit që ka kontribute pozitive i uroj gjithmonë suksese në përmbushjen e misionit të saj. Është një mision që është i domosdoshëm dhe i nevojshëm për çdo shoqëri.

Gazetari: Zoti President, ditën që Kryetari i Partisë Demokratike dhe Kryeministri ende në detyrë i vendit dha dorëheqjen, ai pati një takim me ju një ditë më  parë, në mos gaboj. A ju informoi ju Berisha që do të jepte dorëheqjen nga kreu i Partisë Demokratike?

Presidenti Nishani: Jo nuk ka pasur një bisedë të tillë informuese….

Gazetari: Për çfarë ishte biseda dhe ku fokusohej?

Presidenti Nishani: Ka qenë natyrisht për procesin, problematikat e procesit që ishin hasur dhe natyrisht për të gjithë vijimësinë e hapave të tjerë që i takonin dy institucioneve për të bashkëpunuar.

Gazetari: A kishte Kryeministri pakënaqësi për mënyrën sesi u zhvilluan zgjedhjet?

Presidenti Nishani: Natyrisht problematikat shqetësimet që u ndeshën janë bërë prezente dhe nga Kryeministri Berisha. Është krejt normale që midis dy institucioneve të paraqiten këto problematika, këto shqetësime dhe që mbeten pjesë e diskutimeve dhe pjesë e angazhimeve të kohës që vjen.

Gazetari: Ndërkohë, zoti President, ju pritët menjëherë dhe Kryetarin e Bashkisë së Tiranës, njëkohësisht sot dhe Kryetar i Partisë Demokratike, zotin Basha. Përse e pritët zotin Basha atë ditë?

Presidenti Nishani: Takimi brenda ditës ka qenë një koiçidencë sepse takimi me zotin Basha ishte parashikuar disa ditë përpara.

Gazetari: Kishte apo nuk kishte lidhje me dorëheqjen e Berishës kandidimi i Bashës për kreun e Partisë Demokratike?

Presidenti Nishani: Absolutisht! Nuk mund të ketë lidhje me Institucionin e Presidentit të Republikës.

Gazetari: Megjithatë a keni influencuar direkt apo indirekt në garën midis Bashës dhe Olldashit në Partinë Demokratike, qoftë dhe përmes ndikimit që mund të keni në strukturat e Partisë Demokratike pjesë e të cilave keni qenë?

Presidenti Nishani: Unë jam larguar prej një viti nga strukturat e Partisë Demokratike. Së dyti, unë e konsideroj një pozicion shumë serioz dhe të rëndësishëm pozicionin e Presidentit të Republikës.

Gazetari: Presidenti i Republikës ka emocionet e veta, ka bindjet e veta, nuk mund të jetë kaq steril.

Presidenti Nishani: Këtë e thashë dhe më herët të bisedës sonë që, natyrisht nuk është steril, ka emocionet e tij, por aftësia është pikërisht tek menaxhimi i emocioneve dhe unë besoj që kjo është përpjekja që duhet të bëjë çdo individ që vjen në pozicione kaq të rëndësishme, të menaxhojë dhe të orientojë të gjitha emocionet e tij.

Gazetari: Pra, jeni përfshirë apo nuk jeni përfshirë në garën e brendshme të Partisë Demokratike?

Presidenti Nishani: Nuk mund të përfshihesha dhe  nuk kisha asnjë arsye përse të përfshihesha.

Gazetari: Ndjekur nga jashtë, si një njeri që ka milituar në atë parti, a mendoni që ardhja e Bashës ishte një zgjidhje e mirë për Partinë Demokratike?

Presidenti Nishani: Gara ishte një moment shumë i rëndësishëm dhe shumë i mirë dhe unë besoj që, meqë po ma kërkoni dhe në gjykimin tim si qytetar i këtij vendi, besoj se ishte një vlerë e shtuar ajo garë dhe njerëzit që garuan janë njerëz me kontribute në Partinë Demokratike.

Gazetari: A mendoni se partia Demokratike do të ketë mundësinë dhe aftësinë të zhvillojë një opozitë të nevojshme për vendin në Parlament?

Presidenti Nishani: Së pari, ja uroj sepse është në të mirë të vendit, është në të mirë të zhvillimit, është në të mirë të demokracisë. Mbetet për tu parë.

Gazetari: Zoti President, zakonisht në Sesionin e Përhershëm të OKB-së që zhvillohet në shtator Presidenti merr pjesë çdo vit ose një vit po e një vit jo. Pse këtë vit ju jeni tërhequr nga pjesëmarrja dhe keni lejuar shkuarjen e Kryeministrit? Ka qenë një raport mesh jush dhe Ramës, pra një marrëveshje midis jush dhe Ramës apo ka qenë një vendim i juaji jashtë kësaj?

Presidenti Nishani: Jo nuk ka pasur asnjë marrëveshje, për hir të së vërtetës, sepse vendimi im për të mos marrë pjesë ka qenë përpara zgjedhjeve parlamentare për shkak të procedurave duhet të organizohej vizita përpara zgjedhjeve parlamentare.

Gazetari: Ka qenë diku rreth maj-qershor.

Presidenti Nishani: Në fund të majit. Unë e kam gjykuar si serioze dhe korrekte që pas zgjedhjeve parlamentare kushdo që do të ishte kryeministër i vendit, qoftë vazhdimi, qoftë kryeministri i ri, duhet të shkonte në këtë aktivitet për të prezantuar qeverinë dhe platformën e qeverisë që do të vinte. Është në dinjitetin e shtetit, është në dinjitetin e vendit, për më tepër që unë kisha qenë një vit më parë kështu që nuk ka asnjë lloj vendi për marrëveshje të veçanta. Unë besoj që është një qëndrim korrekt dhe normal.

Gazetari: Ndërkohë ju sërish do të shkoni në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Dhe s’jeni dhe jeni, duket pak si paradoksale.

Presidenti Nishani: Unë do të jem për shkak se pata dhe kam një ftesë nga ish-Presidenti Clinton. Për koiçidencë aktiviteti i fondacionit të zotit Clinton zhvillohet në të njëjtën kohë me Asamblenë e Përgjithshme të OKB-së.

Gazetari: Dhe shfrytëzon pjesëmarrjen në asamble të drejtuesve politikë.

Presidenti Nishani: Por përfaqësuesi i Shqipërisë në këtë rast në Asamblenë e Përgjithshme të OKB-së do të jetë Kryeministri i ri i vendit. Ndërsa aktivitetet e mia do të fokusohen në; agjendën që ka fondacioni i zotit Clinton, disa takime me komunitetin shqiptar në Boston dhe në Detroit për të cilën, për shkak të agjendës, unë vitin e kaluar nuk pata mundësi t’i realizoja.

Gazetari: Pra, do të vizitoni dhe komunitetet shqiptare në Boston dhe Detroit veç takimit të Fondacionit Clinton. Nuk ka lidhje me sesionin e Asamblesë së OKB-së?

Presidenti Nishani: Jo nuk ka lidhje.

Gazetari: Zoti President, Kryeministri i ardhshëm, pra ai që po vjen në detyrë pritet të organizojë një ceremoni për zgjedhjen e tij. A do të marrë pjesë Presidenti në ceremoninë e organizuar nga Kryeministri i ri?

Presidenti Nishani: Gjithçka në përputhje me kushtetutshmërinë e funksioneve të Presidentit dhe me  protokollin që detyron kreun e shtetit. Kreu i shteti lëviz, vepron mbi bazën e një protokolli të caktuar shtetëror.

Gazetari: Zoti President, si i vlerësoni raportet midis Shqipërisë dhe Shteteve të Bashkuara të Amerikës?

Presidenti Nishani: Janë marrëdhënie të shkëlqyera. Shtetet e Bashkuara janë partneri më i madh strategjik i Shqipërisë. Janë vendi i cili i ka qëndruar pranë Shqipërisë që nga momenti i krijimit të shtetit të parë shqiptar. Është vendi që ka aq shumë kontribute në konsolidimin e demokracisë në Shqipëri. Është një vend i cili e ka mbështetur Shqipërinë dhe kombin shqiptar në tërësi në rrugën drejt konsolidimit dhe prosperitetit kombëtar të tij, kështu që marrëdhëniet janë marrëdhënie të prioritetit të parë.

Gazetari: Megjithatë zoti President, ka pasur deklarata të hapura pakënaqësie të maxhorancës ende në detyrë ndaj Ambasadorit të SHBA-ve në Tiranë, zotit Aleksandër Arvizu. Kujtoj këtu deklaratën e Kryetares ende në detyrë të Parlamentit, zonjës Topalli që është rimarr nga shtypi, por dhe përfaqësues të tjerë të Partisë Demokratike.

Presidenti Nishani: Natyrisht marrëdhëniet e Presidentit të Republikës janë marrëdhënie institucionale me qeverinë e Shteteve të Bashkuara të Amerikës, me shtetin amerikan, me përfaqësuesit e tyre, me popullin amerikan dhe mund t’ju them që, në Shqipëri ekziston nga të gjitha krahët, nga të gjitha këndet një miqësi e madhe, një partneritet i ngushtë me SHBA dhe kjo është e pandryshuar dhe e palëvizshme.

Gazetari: Marrëdhëniet tuaja me Ambasadorin Arvizu?

Presidenti Nishani: Shumë të mira dhe korrekte.

Gazetari: Çdo të thotë shumë të mira dhe korrekte?

Presidenti Nishani: Shumë të mira dhe korrekte në marrëdhëniet që kemi komunikuar në rastet kur ka pasur mesazhe nga qeveria e SHBA-ve për Presidentin e Republikës, ashtu siç dhe kemi bashkëpunuar për të gjitha momentet kur është dashur angazhimi i Presidentit të Republikës.

Gazetari: A kanë qenë të angazhuara SHBA-të drejt një rotacioni të pushtetit në Shqipëri?

Presidenti Nishani: Jo. Nuk mund të përfshihet asnjë shtet pavarësisht marrëdhënieve të shkëlqyera që kemi ne me SHBA-të. Nuk është as në politikën e qeverisë së SHBA-ve, por edhe të traditës për tu përfshirë në rotacionin apo në tranzitimin e pushtetit. Rrotacioni, tranzitimi i pushtetit është tërësisht produkt i qytetarëve shqiptarë, i shoqërisë shqiptare, i demokracisë shqiptare.

Gazetari: Zoti Nishani, duket se problemi më i madh i SHBA-ve për momentin, por edhe të disa vendeve të tjera evropiane,  me pjesëmarrje apo mospjesëmarrje, është zgjidhja e problemit të Sirisë. Cili do të jetë pozicioni i Shqipërisë në rastin e një ndërhyrje amerikane në Siri?

Presidenti Nishani: Një nga elementet dhe vlerat e rëndësishme të Shqipërisë si shtet ka të bëjë me një qëndrim të njehsuar, flas pas viteve ’90 me sistemin pluralist dhe demokratik në Shqipëri, një qëndrim i njehsuar i mazhorancës dhe opozitës në lidhje me politikën e jashtme dhe unë besoj se ky është një aset i cili jo vetëm duhet ruajtur, por dhe duhet konsoliduar sepse në radhë të parë i shërben kontributit që i kërkohet Shqipërisë në lidhje me politikën e jashtme veçanërisht atë rajonale, por në rastin konkret të Sirisë ka një deklaratë mjaft të qartë të qeverisë shqiptare, të Kryeministrit të vendit, të Ministrisë së Jashtme. Ka një deklaratë tërësisht në përputhje me këtë të Kryetarit të Partisë Socialiste, zotit Rama i cili është propozuar tashmë jo zyrtarisht por publikisht nga mazhoranca e re për të qenë Kryeministri i ardhshëm. Ka qëndrime gjithashtu tërësisht të njëjta në prononcime publike të zotit Meta i cili është propozuar për të qenë Kryetar i Parlamentit. Shqipëria e konsideron regjimin e Assadit, regjim kriminal. Aktet ndaj popullsisë civile si akte kriminale. Përdorimin e armëve kimike të papranueshme. Shqipëria është dhe do të mbetet e gatshme përkrah SHBA-ve të gjithë aleatëve të tjerë duke ndërmarrë të gjitha veprimet e nevojshme.

Gazetari: Mbështetje morale apo dhe mbështetjes përmes vënies në dispozicion të bazave dhe territorit shqiptar për një sulm të mundshëm?

Presidenti Nishani: Hapi i parë është përkrahja politike pa diskutim. Por, natyrisht Shqipëria është një vend anëtar i NATO-s dhe çdo lehtësi aeroportuale apo lehtësi tjetër që do të kërkohet nga Shqipëria është një detyrim dhe përmbushja e detyrave në kuadrin e Aleancës së Atlantikut Verior, por edhe në raportin bilateral me SHBA, Shqipëria është tërësisht e gatshme të vendosë cdo lehtësi për përmbushjen e misioneve që i shërbejnë paqes, lirisë dhe të drejtave të njeriut.

Gazetari: Zoti President, si do të jenë raportet tuaja me Parlamentin e ardhshëm dhe me Kryetarin e Parlamentit? Çfarë raportesh keni ju me zotin Meta?

Presidenti Nishani:  Raporte mjaft korrekte, raporte institucionale, raporte të respektit reciprok. Unë besoj që Presidenti përveç bashkëpunimit me të gjithë aktorët e tjerë, duhet të ketë një bashkëpunim të ngushtë me Parlamentin shqiptar. Padyshim që Kryetari i Kuvendit është një detyrim, por është në përfaqësim të këtij institucioni dhe me grupet parlamentare të parlamentit të ardhshëm, Presidenti i Republikës duhet të jetë shumë i hapur për të komunikuar në vijimësi, në mënyrë të rregullt, për të shkëmbyer pikëpamjet dhe për të bashkëpunuar në të gjitha hapat që jo vetëm pse Kushtetuta ia kërkon, por edhe për të krijuar një ambient i një komunikimi të përhershëm institucional në shërbim të klimës së përgjithshme pozitive.

Gazetari: Çfarë keni biseduar ju me zotin Meta gjatë takimit të korrikut?

Presidenti Nishani: Kam uruar zotin Meta për rezultatin që arriti në zgjedhjet e fundit dhe kemi shkëmbyer, dhe kemi ndarë opinionin e përbashkët për rëndësinë e madhe që ka bashkëpunimi midis institucioneve kaq të rëndësishme të vendit.

Gazetari: Ndërkohë ju keni takuar disa ditë para Metës, ndoshta një ditë nuk mund të jem i saktë, dhe Kryetarin e opozitës dhe Kryeministrin e ardhshëm të Shqipërisë, zotin Rama. Cila ka qenë biseda me zotin Rama? Ku konsistonte ajo?

Presidenti Nishani: Ka qenë një takim pozitiv. Gjithsesi, në po atë linjë dhe të takimit me zotin Meta, ndamë gjithashtu të njëjtën pikëpamje që bashkëpunimi midis institucioneve është një nevojë, është një domosdoshmëri, është një aset i kulturës politike, i kulturës institucionale, por dhe i etikës dhe i modelit civil të sjelljes së institucioneve dhe të drejtuesve të institucioneve. Në fund të fundit është një shërbim që i bëhet vendit dhe imazhit në tërësi të shoqërisë shqiptare. Shoqëria shqiptare sot është një shoqëri e emancipuar dhe kërkon me domosdoshmëri që këtë emancipim që ka shoqëria shqiptare apo le të themi elita e saj të reflektohet në radhë të parë në drejtuesit e institucioneve të tilla që janë të përfshira në procesin e vendimmarrjes.

Gazetari: A keni ju rezerva personale ndaj zotit Rama?

Presidenti Nishani: Rezervat personale asnjëherë nuk mund të ndikojnë në sjelljen institucionale dhe natyrisht në sjelljen institucionale unë nuk i kthehem retrospektivës. Rezervat personale nuk kanë vlerë.

Gazetari: A keni paragjykime ju ndaj kësaj mazhorance të re?

Presidenti Nishani: Asnjë paragjykim. Përkundrazi, e kam uruar dhe e uroj këtë mazhorancë për rezultatin që mori në zgjedhje dhe uroj gjithashtu në përmbushjen e të gjitha detyrave të saj sepse përmbushja e detyrave dhe i angazhimeve prej saj është e mirë për çdo qytetar të vendit tim.

Gazetari: Në rast se marrëdhëniet mes jush do të tensionohen dhe ju keni sulme nga kjo mazhorancë, do të përgjigjeni si President i Republikës?

Presidenti Nishani: Presidenti i Republikës nga ana e tij nuk do te jetë asnjëherë iniciues i konflikteve. Së pari, nuk është në natyrën time, nuk është në bindjet e mia, nuk është në parimet e mia, nuk është në kulturën dhe etikën time gjenerimi i sjelljeve konfliktuale për më tepër që përtej formatit individual jep një dimension shumë më të rëndësishëm pozicioni institucional, ndaj Presidentit të Republikës nuk mund të jetë kurrë një njeri i cili të prodhojë konflikte apo të sjellë elementë të cilët gjenerojnë konflikt më pas.

Presidenti i Republikës ka agjendën e tij. Presidenti i Republikës do të mbrojë dinjitetin dhe integritetin e institucionit, por edhe në tërësi do të jetë një zë shumë i fuqishëm në lidhje me të drejtat e qytetarëve, me të drejtat dhe liritë e institucioneve dhe me përmbushjen në fund të fundit të këtyre detyrave nga çdo institucion tjetër në raport gjithmonë me qytetarin.

Gazetari: Cilat janë pistat kryesore që kjo mazhorancë e re do ndjekë për të cilat mendohet që kanë qenë në rrugë në mbarë dhe përgjatë 8 viteve të kaluara?

Presidenti Nishani: Nuk do të dëshiroja realisht të merrja përsipër orientuesin apo përcaktuesin e platformës dhe të qeverisjes së mazhorancës së ardhshme. Ka një sëre sfidash shumë të mëdha; pa diskutim çështjet që lidhen me ekonominë, punësimin, me infrastrukturën, me shëndetësinë, arsimin dhe ajo e integrimit evropian. Pra, unë besoj që pak a shumë dhe në opinionin publik janë të qarta piketat. Janë sfida për Shqipërinë dhe shqiptarët. Unë do të uroja që kjo rrugë të merrej dhe të përçohej në rrugë racionale, në rrugë efiçente dhe me sa më shumë rezultate.

Gazetari: Zoti President, duket se rizgjedhja e Presidentit, zgjedhjet e ardhshme të Presidentit  përkojnë me mandatin e këtij Parlamenti që fillon punën ditën e hënë. A do të tentoni ju të kërkoni një mandat të ri me këtë mazhorancë e cila ka refuzuar t’ju votonte në 2012-ën?

Presidenti Nishani: Deri në atë ditë është një rrugë e gjatë, por i vetmi preokupim i imi është të mbyll me dinjitet këtë mandat që unë kam marrë.

Gazetari: Pyetja ime ishte, a do të diktohen veprimet dhe mendimet tuaja nga zgjedhjet presidenciale 2017?

Presidenti Nishani: Kjo pyetje është e një dimensioni tjetër. Aspak. Nuk ka asnjë objektiv timin të lidhur me çka do të ndodhë me zgjedhjet e Presidentit të ardhshëm pas katër vitesh apo me zgjedhjet parlamentare pas 4 viteve, por me ecjen, me përmbushjen e detyrave, me bashkëpunimin dhe krijimin e një klime institucionale, civile, qytetare dhe normale për institucionet shqiptare.

Gazetari: Sipas Kushtetutës, Presidentin do ta zgjedhë ky Parlament apo Parlamenti i ri një vjen pas 2017-tës?

Presidenti Nishani: Kjo është një çështje kurioziteti. Megjithatë për kuriozitet, është ky Parlament i cili do të zgjedhë dhe Presidentin e ardhshëm pas katër vitesh.

Gazetari: Në maj ose fund të qershorit.

Presidenti Nishani: Varet nga agjenda e Parlamentit.

Publicitet

Gazetari: Zoti President, ju thatë pak ma parë se një nga pikat më të rëndësishme ose pistat më të rëndësishme që kjo mazhoranca duhet të ndjekë është problemi i integrimit të vendit. Në fakt, pyetjet e mia do të fokusohen në dy-tre pyetje që lidhen me këtë.

A do të luajë një rol pozitiv zgjedhja dhe tranzicioni normal në rrugën integruese të Shqipërisë dhe a ka sinjale Brukseli në këtë drejtim?

Presidenti Nishani: Unë besoj që po. Ka pasur në vijimësi mesazhe që zgjedhjet janë një element i rëndësishëm i pjekurisë dhe maturisë jo vetëm të shoqërisë, por dhe të klasës politike. Fakti që patëm një proces të tillë si ky që sapo kaluam besoj që i kanë shërbyer pozitivisht dhe objektivit që ka Shqipëria për marrjen e statusit të vendit kandidat. Unë besoj që tashmë edhe pas plotësimit të atij kriteri aq shumë të mbajtur në tryezë, të votimit të tre ligjeve, apo të dy ligjeve dhe të aktit të rregullores së Parlamentit, tashmë nuk ka më asnjë pengesë formale le të themi.

Gazetari: A ka shanse Shqipëria për marrjen e statusit në dhjetor?

Presidenti Nishani: Unë besoj se ka shanse, por ajo që do të marr përsipër ka të bëjë me faktin që Presidenti i Republikës do të bashkëpunojë ngushtë edhe me institucione të tjera, por dhe si Institucion i Kreut të Shtetit në mënyrë për të afruar dhe për ta bërë sa më të mundshëm në kontaktet me partnerët tanë marrjen e këtij statusi për Shqipërinë. Unë prej kohësh e kam deklaruar dhe e kam besuar fort se Shqipëria dhe Shqiptarët e meritojnë prej kohësh këtë status jo vetëm për faktin e të qenit një pjesë reale të Europës, jo vetëm për faktin e ndërmarrjes të një sërë reformash shumë të rëndësishme përgjatë një periudhë të gjatë kohe, jo vetëm për faktin e arritjeve që ka pasur Shqipëria në kontekstin e legjislacionit, në kontekstin e institucioneve, por edhe për shkak të asaj çka besojnë shqiptarët. Unë jam i prirur ta përsëris dhe do të përsëris vazhdimisht se është shumë e rëndësishme t’ja tregojmë edhe Brukselit, por t’ja tregojmë edhe vendeve të tjera të BE- së, cili është qëllimi kryesor i shqiptarëve për procesin e integrimit. Ajo që unë kam parë dhe që më ka kënaqur vërtetë dhe që ja kam përcjellë edhe partnerëve tanë ka të bëjë me faktin që, synimi dhe angazhimi i shqiptarëve në këtë proces nuk ka të bëjë thjesht me një përfitim të një çasti, të një momenti të caktuar, të një përfitimi të një fondi financiar, apo të mentaliteteve të tilla. Ka të bëjë pikërisht me atë që shqiptarët kërkojnë që në Shqipëri përgjatë këtij procesi dhe përmes këtij procesi të arrijmë dhe të implementojmë standardet evropiane.

Gazetari: Cilat janë vendet që janë skeptike për integrimin e Shqipërisë, vendet evropiane. Kam parasysh që mbas statusit vjen hapja e negociatave dhe këtu deklarimi i secilit vend, vendimmarrja e secilit vend është shumë e rëndësishme.

Presidenti Nishani: Nuk ka pasur një diskutim konkret për Shqipërinë ende në Këshillin Europian. Ajo që pritej nuk u realizua për shkak të moskalimit të tre ligjeve në sezonin e kaluar.

Gazetari: A ka një skepticizëm që vjen nga Gjermania, Franca dhe Hollanda?

Presidenti Nishani: Unë nuk besoj. Unë kam pasur një takim të shkëlqyer në Tiranë me Ministrin e Jashtëm gjerman, zotin Westerwelle dhe aq më tepër një takim të shkëlqyer me presidentin gjerman në Berlin ku gjeta një dashamirësi dhe një qëndrim shumë të mirë pro Shqipërisë për të marrë statusin natyrisht e lidhur me reformat që i kërkoheshin Shqipërisë.

Gazetari: A ka një paragjykim ndaj Shqipërisë nga disa vende anëtare të BE-së? A ka një lloj shqiptaro-fobie ndaj nesh?

Presidenti Nishani: Në mënyrë institucionale nuk ka pasur dhe nuk kam ndeshur, por individë dhe grupe të caktuara e kanë shfaqur një shqiptaro-fobi, kjo është evidente. Unë jam i bindur që ato nuk mund të ndikojnë në vendimmarrjet e institucioneve të tilla të rëndësishme sic është Komisioni Europian, Këshilli Europian dhe qeveritë e vendeve të BE-së.

Gazetari: Ky opinion shqiptaro-fobi është shprehur dhe në formë institucionale apo vetëm në formë opinioni?

Presidenti Nishani: Nuk ka pasur në formë institucionale.

Gazetari: Deri tani nuk ka pasur asnjë paragjykim në këtë drejtim?

Presidenti Nishani: Nuk ka pasur. Në mënyrë institucionale nuk ka pasur.

Gazetari: Ndërkohë që Kryeministri që pritet të hyjë në detyrë është shprehur që sot e tutje raportet me Kosovën do të marrin një dimension të ri dhe do të ndryshojnë krejtësisht në sensin pozitiv. Çfarë prisni ju në raportet midis Shqipërisë dhe Kosovës?

Presidenti Nishani: Unë e thashë dhe pak më parë dhe gjykoj se është mjaft e rëndësishme dhe unë ju falënderoj dhe për pyetjen që ju adresoni. Përsa i takon çështjes së politikës së jashtme, ka qenë vërtetë një vlerë e madhe që nuk ka pasur divergjenca apo qëndrime të ndryshme midis opozitës apo mazhorancës asnjëherë, pavarësisht se cila parti apo koalicion ka qenë mazhorancë dhe cila ka qenë në opozitë. Ndaj çdo debat që mund të nisë në lidhje me orientime të ndryshme apo me diferenca të ndryshme në politikën e jashtme nuk do të jetë pozitiv. Unë shpresoj që nuk do të ketë ndonjë ndryshim të qëndrimit dhe të sjelljes së shtetit shqiptar në politikën e jashtme, me Kosovën aq më tepër.

Gazetari: A kemi bërë aq sa duhet në raportet mes nesh?

Presidenti Nishani: Unë besoj që kemi shumë për të bërë veçanërisht në marrëdhëniet ekonomike dhe kërkohet një strategji e përbashkët me Kosovën në marrëdhëniet ekonomike. Zhvillimet që kemi pasur deri më tash me Kosovën sidomos që kanë të bëjnë me komunikimin kanë qenë të paimagjinueshme.

Gazetari: Besoj që të vetmen gjë konkrete kemi ekipin kombëtar të futbollit.

Presidenti Nishani: Ajo është një pararendës i asaj çka ne duhet të kthejmë në ndjesi pozitive.

Gazetari: Përpara se t’ju falënderoj për intervistën, po insistoj dhe një herë në dy-tre pika që i hapa në fillim.

Gazetari: Kur pritet të dekretoni Kryeministrin e ri, zoti President?

Presidenti Nishani: Unë besoj që me të ardhur propozimi nga mazhoranca e re qeverisëse…

Gazetari: Që do të thotë brenda datës 10, të nesërmen e mbledhjes së Parlamentit?

Presidenti Nishani: Besoj që brenda datës 10 mund të dekretohet Kryeministri i ardhshëm.

Gazetari: Edhe kur do të dekretohet qeveria e re?

Presidenti Nishani: Ajo pastaj ka të bëjë me raport me korespondecën midis Kryeministrit të emëruar nga Presidenti dhe Presidentit të vendit.

Gazetari: Sapo Kryeministri të sjellë emrat e ministrave?

Presidenti Nishani: Natyrisht me t’i sjellë dhe me të drejtën kushtetuese që ka Presidenti i Republikës….

Gazetari: Ju keni të drejtën kushtetuese 10 ditore, për shembull.

Presidenti Nishani:  E përsëris edhe një herë, koha duhet shfrytëzuar në mënyrë racionale dhe asnjë herë për të krijuar pengesa të panevojshme artificiale.

Gazetari: Sa kohë do t’ju duhet institucioneve të specializuar të ‘check’-ojnë dhe të sjellin një përgjigje për emrat e qeverisë së re?

Presidenti Nishani: Unë besoj që institucionet tona janë efiçente.

Gazetari: A do të kërkoni një verifikim dhe të Kryeministrit nga këto institucione?

Presidenti Nishani: Unë besoj që, tashmë disa personalitete që janë aktivë në politikë dhe në drejtim të institucioneve kanë qenë ndërkohë të verifikuara.

Gazetari: Kur mendoni që qeveria e re mund të hyjë në zyra, zoti President?

Presidenti Nishani: Le t’ia lëmë kohës, por unë besoj pa vonesa të panevojshme.

Gazetari: Ju falënderoj sot për këtë intervistë.

Presidenti Nishani: Edhe unë ju uroj, siç ju thashë në fillim, sezon të mbarë ju dhe gjithë kolegëve tuaj!

Gazetari: Faleminderit zoti President!

 

Filed Under: Featured Tagged With: Blendi Fevziu, Interviste, presidenti Nishani, Qeveria Rama

Flet bashkëshortja e “Heroit të Demokracisë”

September 7, 2013 by dgreca

Fatmira Hajdari: Rivarrimi i Azemit, ringjallje – të mirëpritur të gjithë për ta nderuar/

Bashkëshortja e Azem Hajdarit, Fatmira, në një deklaratë dje për mediat, u shpreh se vendimi për varrosjen e tij tek Dëshmorët e Kombit nuk duhet të politizohet. I pyetur nëse është vendim i vonuar, ajo thotë: “Nuk mund ta them këtë, pasi ndër vite Azemi ka marrë shumë vlerësime, duke nisur që nga komunat, bashkitë, “Qytetar Nderi” i Tiranës, e deri nderimet më të larta që i kanë bërë tre kryetarë shteti të Shqipërisë. Po kujtoj këtu dekorimet e ish-presidentit Alfred Moisiu me urdhrin “Nderi i Kombit”, ish-presidentit Bamir Topi me “Gjergj Kastrioti Skënderbeu” dhe së fundmi, në muajin mars 2013, edhe Presidenti aktual Bujar Nishani me “Urdhrin e Flamurit Kombëtar”. Azemi, si “Hero i Demokracisë”, përveç urdhrave e medaljeve, dekoratave e titujve të tjerë, gëzon nderimin më të lartë në Republikën e Shqipërisë: “Urdhri i Flamurit” (nga Presidenti Nishani) dhe vlerësimin më të lartë në Republikën e Kosovës “Medalja e Artë e Lidhjes së Prizrenit”, që iu dha nga Presidenti i ndjerë Ibrahim Rugova në vitin 2003. Pra, zhvendosja e Azemit te Varrezat e Dëshmorëve ka ardhur në një kohë, pasi iu bënë të gjitha nderimet dhe vlerësimet më të larta në shtetin shqiptar, por edhe në trojet e tjera shqiptare apo diasporë”. Ajo thotë se zhvendosja e eshtrave të Azemit tek Dëshmorët e Kombit është edhe varrimi i vërtetë për të. “Kur është bërë varrimi i tij 15 vite më parë, situata ka qenë kaotike dhe njerëzit ishin të frikësuar. Jam e sigurt se ka shumë njerëz që kanë dashur që të vijnë në varrim dhe nuk kanë ardhur dot. Ndaj 12 shtatori 2013 është dita kur çdokush mund t’i bëjë nderimet e fundit Azem Hajdarit”. E pyetur nga mediat nëse në ceremoni do ketë eksponentë të majtë, ajo thotë: “Mund të them se shumë prej personazheve që sot i përkasin forcës së majtë politike, mund të flasin për velrat e Azemit, shumë më tepër se unë që kalova përkrah tij një kohë të gjatë. Natyrisht pres që gjithsecili prej tyre të vijë në ceremoni për të nderuar Azemin, që vetëm tani mori vlerësimin që i takonte”.

Filed Under: Interviste Tagged With: Azem hajdari, Fatmira Hajdari, rivarrimi i heroit

GJIROKASTRA

September 7, 2013 by dgreca

Tingëllime vëndemrash ilire(2) */

Nga Prof. NELSON CABEJ/

Të dhënat arkeologjike tregojnë se një vëndbanim i lashtë mund të ketë ekzistuar në Gjirokastër qysh para erës se re. Gjurmët më të hershme arkeologjike këtu i takojnë epokës se hekurit të hershëm (shekujt XI-VII p.e.s.) por muret e qytetit duket se janë ndërtuar më vonë, në shekullin III dhe kështjella e qytetit mendohet të jetë ngritur nga shekulli XI. Për shkak të pozitës se tij sunduese mbi luginën e Drinos, qyteti mund të jetë rritur pas rrënimit të Drinopolit dhe qyteteve të tjera të lashta përrreth, me fillimin e sulmeve barbare nga shekujt IV-VII.

Në lashtësi, lugina e Drinos ka qënë e banuar dëndur dhe të dhënat arkeologjike tregojnë se në atë luginë kanë ekzistuar të paktën tre qytete të tjera të lashta; një në jug të luginës, në të majtën e lumit Drino, Drinopolis ose, siç del në burimet e lashta Hadrianopolis, një në krahun e djathtë të rrjedhjes së lumit Drino (Antigonea?) dhe një më në veri, në krahun e majtë të po atij lumi, Phanota, e lokalizuar në Palokastër.

Një qytet me emrin Argyros (Άργυρoς, πόλις) përmëndet edhe nga historiani sirakuzan Filisto1 dhe një vëndemër ilir të ngjashëm me këtë ka qyteti ilir Argyruntum, në brigjet e Dalmacisë së lashtë, që përmëndet nga Ptolemeu dhe Plini Plak (77–79)2. Në afërsi të tij sot gjëndet Starigrad i Kroacisë.

Në shekullin VI, Stefan Bizantini (Στέφανος Βυζάντιος), në veprën Ethnica (Ἐθνικά)3, përmënd fisin epirot të argirinëve (Argyrinoi (Άργυρίνοι), duke u bazuar te historiani i lashtë grek nga Sicilia, Timaeus-i (Τιμαῖος) (rreth 345 – rreth 250 p.e.s.) dhe poeti tragjik i shekullit III p.e.s., Likofroni. Ky i fundit, ndër të tjera, i këndon erërave të jugut që shkojnë nga Afrika “te argjirinët dhe lëndinat e Kerauneve” (Εὶς Άργυρίνυς καὶ Κεραυνίων νάπας) (Lycophron, v. 1016-1017)4.

Emri i këtij fisi iliro-epirot duket se rrjedh nga rrënja indoeuropiane *ar(e)-ĝ- “që vezullon, shkëlqen, i bardhë”. Që rrënja indoevropiane *ar(e)-ĝ-, nga e cila ka dalë edhe greqishtja e vjetër argyros edhe latinishtja argentum për argjënd, ka ekzistuar edhe në ilirishte-epirotishten provohet nga ekzistenca e qytetit ilir me emrin Argyruntum në Dalmacinë e lashtë, që përmëndëm më parë.

Studiuesi britanik W.M. Leake (1777-1860) në vitin1835 ishte i pari që shprehu mendimin se “Megjithëse Gjirokastra nuk ka shënja shumë të dukshme të një vëndi të lashtë, emri i qytetit mund të rrjedhë nga emri i argjirinëve, të cilët Likofroni dhe dy autorë grekë të cituar nga Stefan Bizantini, tregojnë se kanë qënë një fis epirot, e të cilët Likofroni na bën t’i kërkojmë në pjesën veriore të Epirit, me që ai i lidh ata me Akrokeraunet: në fakt emri argjirino vazhdon ende të përdoret nganjëherë për të treguar banorët vëndas të Gjirokastrës”5. Më vonë edhe arkeologu dhe filologu gjerman Conrad Bursian (1830-1883) konfirmoi se lugina a Gjirokastrës ka qënë vëndbanimi i fisit të lashtë argyrinoi6.

Në burimet bizantine të shekullit XIV (1336) qyteti del me emrin letrar-administrativ Argyrokastro, por në regjistrimin osman të vitit 1431 ai del në formën e pamolepsur shqipe Ergiri, që turqit e morën nga goja e popullit, dhe, si i tillë, emri (Ergjëri) u ruajt në shekujt pasues në dokumentacionin zyrtar osman e madje dhe në të folurën e popullit, deri në ditët tona. Në shekullin  XVII, historiani turk Evlia Çelepi (1611-1682), që vizitoi Shqipërinë në vitin 1670, e shënon përsëri Ergeri emrin e qytetit. Kjo formë popullore ishte rrënjosur aq thellë sa që del si Erghiri edhe në hartat e gjeografit gjerman Heinrich Kiepert (1818-1899) nga gjysma e dytë e shekullit XIX7.

Forma e lashtë Ergiri, që del në regjistrimin osman të vitit 1431,  tregon se forma e greqizuar/latinizuar Argyrokastro, që del në burimet mesjetare ka qënë forma e përdorur nga administrate dhe historiografia bizantine, ndërkohë që në popull vazhdonte të përdorej forma origjinale iliro-epirote. Si rezultat i faktit që në shkollat e zonës mësohej vetëm greqisht, sepse shqipja nuk lejohej, forma letrare bizantine Argyrokastro, në variantin e shqipëruar, Gjirokastër, pak nga pak fitoi truall, ndonëse nuk mundi ta shmangte plotësisht formën e vëndit, Ergjëri, siç shihet në vargjet e poezisë së rilindasit Koto Hoxhi

 

Kurvelesh e Gegëri,

U mblodhë në Ergjëri.

 

dhe ruhet ende si një relikt onomastik në të folurën e sotme të rajonit. Edhe fakti që në burimet bizantine del në dy forma, Argyrokastron (Αργυρόκαστρον) dhe  Argyropolis (Ἀργυρόπολις) tregon se ato ishin forma letrare, krijime letrare më shumë se sa emërtime autentike. Edhe pse forma Argyrokastron, depërtoi edhe në të folurën e banorëve lokalë, ajo evoluoi përsëri në bazë të ligjeve fonetike të shqipes, për të dhënë formën e shqipëruar Gjirokastër, duke humbur a-në ballore të patheksuar, duke shndërruar -g- në  -gj- dhe duke humbur mbaresën -on.

Në hartën e gjeografit gjerman Heinrich Kiepert7 vargmali në shpatet e të cilit shtrihet Gjirokastra është shënuar Ergenik (Ergenik Gebirge) dhe konsulli i përgjithshëm i Napoleon Buonapartit te Ali Pasha Tepelena, Pouqueville (1770-1838) flet për një mal Argenik, që fillon “nga jugu i  Tepelenës, duke u shtrirë në drejtim të Gjirokastrës”8. Ka arsye të mjaftueshme të besohet se edhe emri Mali i Gjerë, i malit në shpatet e të cilit shtrihet Gjirokastra rrjedh nga emri i fisit të argjirinëve dhe ka dalë nga një etimologjizim popullor në kohët e mëvonëshme, kur emri i fisit të lashtë argjirinoi ishte fshirë nga vetëdija historike e popullsisë vëndase. Kështu, një forme Mal i Ergjërit, që tanimë nuk kishte ndonjë kuptim, populli i “dha kuptim”, duke e quajtur Mali i Gjerë, ndonëse ai nuk është aspak një mal “i gjerë”, por një mal tipik “i gjatë”, që shtrihet nga Cepua në veri, deri në territorin e Greqisë, në jug. Siç dihet, etimologjizimet popullore kanë luajtur rol në evolucionin e vëndemrave jo vetëm në Shqipëri por thuajse në të gjitha vëndet e Europës.

Duke u bazuar në ligjet e njohura fonetike të shqipes, në emrin e fisit argyrinoi, në emrin e malit Ergenik dhe Argenik, në emrat e sotëm Ergjëri për Gjirokastër dhe Mali i Gjerë, për malin në të cilin shtrihet Gjirokastra, mund të rikonstruktojmë, me një shkallë të lartë sigurije, emrin e lashtë të qytetit *Argyrion. Muret e qytetit janë datuar në shekullin III dhe ka arsye të besohet se qyteti, të paktën që në atë kohë, duhet të jetë quajtur Argyrion, sipas emrit të fisit argyrinoi që jetonte në atë rajon, me prapashtesën -on-, që është tipike për formimin e vëndemrave në ilirisht. Me qw kwshtjella (lat. castrum dhe greqisht kastron) u ndwrtua nw shekullin XI, emri letrar-administartiv Argyrokastron, nuk mund të jetw pwrdorur nw ato dokumente para shekullit XI.

Në disa shkrime të autorëve të sotëm grekë, duke përfshirë edhe zërin Gjirokastër në internet (Wikipedia), janë bërë përpjekje krejtësisht të pabazuara për ta shpjeguar emrin e qytetit si një emër i përbërë nga fjalët greke argyros ‘argjënd’ dhe castron (me prejardhje nga fjala latine castrum) ‘kështjellë’. Hamëndja se emri i qytetit mund të lidhet me fjalën greke argyros ‘argjënd’ nuk mund të qëndrojë për një sërë arsyesh.

Së pari, për arsye semantike, sepse në atë rajon nuk ka pasur ndonjëherë miniera argjëndi,

Së dyti, vetë pamja e kështjellës është aq errët sa nuk mund të përligjë emërtimin e saj si ‘kështjellë e argjendtë”,

Së treti, ajo bie në kundërshtim me gjithë të dhënat onomastike të rajonit (vëndemrat Ergjëri, Erghiri, Ergenik, Argenik dhe Mali i Gjerë), të cilat tregojnë qartë se emri i qytetit lidhet drejtpërdrejt me emrin e fisit epirot të argirinëve, dhe

Së katërti, qyteti ka pasur një emër edhe para shekullit XI kur u ndërtua kështjella qe muynd të përligjte futjen e përbërësit –kastron në këtë vëndemër.

Zbulimet arkeologjike kanë treguar se kultura materiale e epokës se hekurit (shekujt XI deri V p.e.s.) në rajonin e Gjirokastrës është e njëjtë më atë të pjesëve të tjera të Shqipërisë, dhe në veprën standarde shumwvwllimshe britanike The Cambridge Ancient History: The prehistory of the Balkans lexojmë: “Kjo gjithashtu, krahas materialeve të tjera, është një nga treguesit më të habitshëm të unitetit kulturor shqiptar në epokën e hekurit të hershëm, pavarësisht nga veçoritë rajonale” (This too, along ëith other material, is one of the most striking indications of the Albanian cultural unity in the Early Iron Age, apart from regional idiosyncrasies)9.

 

Referencat

 

1. Φίλιστος, Libri IX, 35, Në Fragmenta historicorum graecorum, Parisis, 1841.

2. Pliny the Elder, Naturalis historiae, Libri 3, kreu 25.

3. Στέφανος Βυζάντιος, Εκ των Εθνικων Στεφανου κατ Επιτομην (Stephani Byzantii Ethnicorvm quae svpersvnt), Red. A. Meineke, Reimer, Berlin, 1849.

4. Λυκοφρονοσ Αλεξανδρα (Lycophronis Alexandria). Red. L. Bachmann, Leipzig, 1830 vargjet 1016-1017, f. 213-214.

5. Leake, W.M. (1835). Travels in Northern Greece, I, London, J. Rodëell, New Bond Street, f. 78.

6. Bursian, C. (1862). Geographie der Griechenland, B.G. Teubner, Leipzig, f.19.

7. Kiepert, H. General-Karte von der europäischen Türkei: nach allen vorhandenen Originalkarten und itinerarischen Hülfsmitteln – bearbeitet und gezeichnet von Heinrich Kiepert.

8. Pouqueville, F.C.H.L. Travels in Epirus, Albania, Macedonia, and Thessaly. R. Phillips and Co., London, 1820, f. 63.

9. Prendi, F. (2006). The Prehistory of Albania, f. 223. The Cambridge Ancient History: The Prehistory of the Balkans; and the Middle East and the Aegean World, tenth to eighth centuries. 2nd edition.  B.C.J. Boardman ed., Cambridge University Press, Cambridge, III, part 1, f. 187-237.

*Ky eshte shkrimi I dyte i rubrikes se re te Diellit, “Tingëllime vëndemrash ilire” qe mbahet nga Prof. Nelson Cabej

 

Filed Under: Kulture Tagged With: Nelson Cabej, Tingellime, vendemrash ilire

« Porta e fshehtë » e Lordit Bajron

September 7, 2013 by dgreca

Nga Luan Rama/

Adoleshenca jonë është përkundur me këngët e Çajld Haroldit. Kjo nuk ndodh tani. Ne ishim krenarë për vargjet e poetit anglez për Shqipërinë dhe shqiptarët, të cilët i shihte si një popull të virtutshëm dhe të veçantë nga të tjerët. Sigurisht ishte ndjenja jonë patriotike në një vënd totalitar, ku si kishte mbetur tjetër gjë ku të kapej, veç disa adhuruesve të së kaluarës, si Xhorxh Gordon Bajron. A nuk shkruante ai në letrat e tij dërguar mikut të tij John Moore se « I dua shumë shqiptarët… Arnautët ose shqiptarët, më kanë habitur me ngjashmërinë që kanë me skocezët e Hightlands… malet e tyre kanë një pamje si të Kaledonisë, me një klimë të këndshme. Edhe pse veshja e tyre ishte e bardhë, silueta e hollë dhe e shkathët, dialekti i tyre disi celtik në veshin tonë dhe jeta e tyre e ashpër, gjithçka më çonte në Morven»…

Kur isha kineast i ri dhe për herë të parë shkelja në kështjellën e Ali Pashë Tepelenës, imagjinoja çastin kur Bajroni ishte pikëtakuar me këto peisazhe të thyera, me kështjellën dhe zotin e asaj fortesë mitike, pashain që në atë kohë ishte një personazh nga më të pushtetshmit dhe më të dyshimtit jo vetëm për sulltanin, por dhe për kancelaritë e Evropës. Për Bajronin do të mendoja dhe kur shkova në Delf, në Akropolin e Athinës dhe Maratonë, për të cilat ai shkruan, kur shkova në Argos e Tripolica ku ai takoi Veli Pashën, birin e Aliut, dhe ku ju ngjita luginave të Kalamas e Çamërisë, atje ku Bajroni kishte shkruar se s’kishte parë vënd më magjepës në jetën e tij, përveç Cintra-s së Portugalisë. Pra kisha ecur në gjurmë të jetës së bajronit jo thjesht për nostalgji të adoleshencës sime dhe dashurisë sublime që ai deklaronte për shqiptarët, por sepse ky njeri, ky bard i një epike moderne të asaj kohe që adhuronte Ualter Skot, kërkoi të udhëhiqte botra të tjera drejt lirisë. Në këtë kuptim, Bajroni i u përkushtoi Revolucionit grek jo për eksibicionizëm, por se ai donte të përçonte dritën e lirisë në popujt e robëruar, edhe kur ai e parandjente se ndoshta dhe nuk do të kthehej më dhe do të shuhej përgjithnjë. Ishte një lloj flake që banonte brënda shpirtit të këtij bohemi që nuk mund të jetonte në dhomën e lordëve, kur ndërkohë Revolucioni e thërriste. Ky ishte imazhi që kishim krijuar ne por dhe që ka mbetur ende ndër shqiptarët, gjer në tekstet e historisë. Por Bajroni ishte poet, ishte artist, ishte njeri ku sensibiliteti i tejkalonte caqet e marrëdhënieve të zakonëshme të një burri, duke kapërcyer shpesh në anën tjetër, atë të homoseksualitetit. Madje dashuritë e tij kryqëzoheshin pa bërë dallimin e seksit para njeriut që ai adhuronte. Në Shqipëri duket ndoshta si një lloj tabuje të paraqesësh «portretin në hije» apo «portën e fshehtë» të Bajronit, atë që flitet në librat e kritikëve dhe biografëve dhe jo për publikun e gjerë, atë që një sy i vëmëndshëm e lexon në rreshtat e letrave të tij dërguar miqve të tij Hobhouse, Moore, etj. A duhej prezantuar ky «portret-hije» i Xhorxh Gordon Bajron? Pse jo?! Homoseksualiteti nuk i ul asnjë vlerë as veprës dhe as figurës së tij, njëlloj si dhe bashkëpatriotit të tij anglez Oskar Uald, vite më vonë, e shumë të tjerë. Siç shkruan dhe një biografi i tij, Lesli A. Marchand, në librin Bajroni, portreti i një njeriu të lirë: “Në janar të vitit 1824, Bajroni kujtonte shpesh të kaluarën e tij dhe mikun e tij të vjetër të shkollës së Kembrixhit, koristin Edleston, i cili kishte vdekur në lulen e rinisë. Edleston ishte një nga dashuritë e tij perfekte, më shumë se për asnjë femër tjetër që ai kishte njohur”. Duke shkruar për dëshpërimin e Bajronit përballë djaloshit që ai mbante me vete në Misolongj, Lukas Kalandrikanis, biografi Marchand shkruan: “Vallë a kishte gjetur ai tek Lukas diçka nga Edlestoni-i?… Por kësaj rradhe, ndjesitë e tij komplikoheshin me një zhgënjim të ri: indiferenca e djaloshit të ri për dashurinë e tij. Ishte një dështim i hidhur që provonte tek ai se ishte “plakur në këtë botë vuajtjesh”… Të njëjtën gjë shkruan dhe kritiku Doris Langley Moore në librin The late Lord Byron: ”Ai kujtonte se në moshën 36 vjeçare dhe me një shëndet të keq, me shqetësimet dhe zhgënjimet e tij, ai duhej ti dukej atij pesëmbëdhjetëvjeçari si një njeri i mbaruar; ai që kaq shumë njerëz e kishin dashur, në sytë e Lukas kishte vetëm një cilësi : që të mund të luftonte nën urdhërat e tij, me kostumin e praruar dhe xhepat plot para”. Pikërisht në këtë kohë Bajron shkruan dhe një poezi: “Eshtë koha që kjo zemër të pushojë së djeguri / sepse ajo s’mund të trondisë më një tjetër”.

Biografët duket se janë në një mëndje: Dashuria për Lukas Kalandrianos e frymëzoi për poemën e fundit të shkruar nga dora e tij:

“Kur afrohej armiku dhe përgjoja mbi ty / Isha gati të qëlloja, të vriteshim të dy,

Pa mundur të shpëtonim dhe të ndanim së bashku, / Veç dashuri dhe liri…”

Edhe për shoqëruesin e tij Nicolo Argyri (apo Giraud), që do ta angazhonte si drogman, ai do të shkruajë mbi ndjenjat që kishte për të, siç e lexojmë dhe në një nga letrat e shumta që i ka dërguar mikut të tij Hobhouse: “Me Nicolo-n, që është dhe profesori im italishtes, ne jemi si filozofë. Unë jam “padroni” i tij dhe “miku” i tij dhe një Zot e di se çfarë. Dy orë pasi më kishte thënë se donte të më ndiqte gjer në fund të botës, për ta mbyllur, më tha se do të ishte mirë që ne jo vetëm të jetonim bashkë por dhe “morire insieme” (“të vdesim bashkë”).

Por le të kthehemi në pikëtakimin e tij me bukurinë mashkullore shqiptare. Në udhëtimin e tij të parë në Greqi e Shqipëri që në vitet 1809-1810, që ai bën me mikun e tij Hobhouse nga Preveza në Misolongj e Janinë, ku takon dhe kapitenin anglez Leake, ai habitet me bukurinë dhe madhështinë e kostumeve shqiptare. Në Janinë, kur shkon në hamamin e qytetit, ai nuk harron të kujtojë në shkrimet e tij dhe ata « belli giovanni » (djem të bukur »), të cilët i kishte parë me admirim.

Në letrat e tij, Bajroni nuk mungon të vërë në dukje dashurinë e tij për shqiptarët. Ai i sheh ata pikësëpari si figura epike. Madje, pikërisht në Janinë ai fillon vargjet e para të asaj që më vonë do të ishte Çajld Harold. Në letrat dërguar nënës së tij Katerina Gordon Bajron (12 nëntor 1809, Preveza), ai i shkruan se më 11 shtator ka lënë Maltën dhe bashkë me Hobhouse janë në Preveza tek konsulli anglez Strané. Pashai i ka dhënë një letër rekomandimi për djalin e tij të madh, Veliun, “që sundon në More dhe që ka influencë në Egjipt dhe që është një nga njerëzit më të fuqishëm të perandorisë otomane”. Pas 3 ditësh ai arriti në Janinë, ku mëson se Ali Pasha ishte në Berat ku kishte rrethuar Ibrahim Pashën e Beratit. Ali Pashës i kishin thënë se një anglez udhëtonte në trojet e tij dhe ai kishte urdhëruar komandantin e Janinës që ti vinin në dispozicion një shtëpi me të gjitha komoditetet gjithçka të ishte falas. Për 9 ditë rresht ai udhëtoi me kuajt e pashait drejt Janinës, në një rrugë të vështirë plot përrenj e shkëmbinj që binin rrugës. “S’do ta harroj kurrë spektaklin e Tepelenës, – i shkruan ai nënës së tij. – Ishte ora pesë e mbrëmjes dhe dielli po perëdonte. Ky imazh më kujtoi përshkrimin që Skot i bënte kështjellës Bransksome me hiret e saj të Mejsetës. Shqiptarët ishin veshur me kostumin e tyre, që ishte më i bukuri në botë: fustanellë e bardhë, xhaketë e jelek veluri e të praruar, pisqolla dhe kama të zbukuruara në argjënd”… Për të takuar Aliun, Bajroni kishte veshur kostumin e tij ushtarak, me shpatën ngjeshur. Djaloshi i ri ishte vërtet i bukur, dhe pashai, në sallën e madhe të veshur me pllaka mermeri, siç e përshkruan Bajroni, duke e pritur në këmbë, (çka tregonte shprehje respekti të veçantë), do të tërhiqej nga kjo bukuri gati femërore. “Një ditë më vonë takova Aliun, – vazhdon Bajroni në letrën e gjatë të tij. – Ai më uli në të djathtë të tij dhe kishte si “drogman” një të quajtur Seculario, që dinte latinisht dhe përkthente krahas përkthyesit tim në greqisht. Aliu më tha se kapiteni Leake i kishte thënë se zbrisja nga një familje e madhe fisnike. Më përcolli nderimet për ty dhe më tha se e kishte dalluar se isha nga një derë e fisme, pasi kisha veshë të vegjël dhe flokë me bukla, dhe duart e vogla e të bardha. Veshja ime i pëlqeu. Më kërkoi që ta shikoja si një At dhe se ai më konsideronte si birin e tij… Në fakt, ai më konsideroi si një fëmijë. Njëzet herë në ditë më dërgonte bajame, të ëmbla, fruta dhe më thërriste të shkoja e të rrija me të, veçanërisht në mbrëmje kur ishte pak më i zënë. Aliu ishte nja 60 vjeç, shumë i shëndoshë, jo i gjatë, por me tipare të bukura dhe sy blu të çelët dhe mjekër të bardhë. Fytyra nuk korrespondon me tipin e tij, sepse në fakt, ai është një tiran i pamëshirshëm. Por është dhe shumë trim. Dy herë Napoleoni i ka propozuar të bëhet mbret i Epirit, por ai preferon më shumë aleancën me anglezët. Bonaparti i ka dërguar madje dhe një kuti “tabakoje” me portretin e tij. Por ai donte më shumë origjinalin se sa kopjen e tij… Në fakt ai ishte një At për mua. Më dha letra rekomandimi, një eskortë dhe të gjitha lehtësirat që mund të imagjinohen. Bisedat tona të fundit ishin për luftrat, udhëtimet, politikën, Anglinë. Ai thirri luftëtarin Vasili dhe e ngarkoi të më mbronte nga çdo rrezik. Si të gjithë shqiptarët, ai është trim dhe tepër i ndershëm… Raca e tyre është ndoshta me tiparet më të mira të njerëzve në këtë botë….”

Por dhe shqiptarët e deshën dhe e çmuan Bajronin, pasi ndryshe nga personazhet që vinin nga Perëndimi, Bajroni ishte ndryshe nga ata. Ai dinte ta falte menjëherë dashurinë dhe miqësinë e vërtetë. Interesant është fakti kur gjatë një udhëtimi, kur ai ishte në ishujt e Salaminës, Bajroni u sëmur, madje ethet e tij ishin të tmerrshme në Olimp. Ai donte të shkonte drejt Misolongjit, por gjëndja e tij u rëndua aq shumë sa që dy shqiptarët që e shoqëronin, Vasili dhe çami Dervish Tahiri u frikësuan për rrezikun e vdekjes së tij dhe i vunë koburen doktorit italian që po e mjekonte: ose ta shëronte, ose ndryshe do ta vrisnin. Në një nga letrat e botuara në librin për lordin anglez Bajroni, një portret i njeriut të lirë, shkruhet se “Pesë ditë ai vuajti në shtrat nga ethet. Më vonë ai do të thoshte se po mos të ishin dy shqiptarët që e kërcënuan për vdekje doktorin, ai do të kishte vdekur”. Më së fundi, më 2 tetor të atij viti Bajroni shkruan se “Natyra e Jupiterit fitoi mbi doktor Romanelli-n”. Për dy shqiptarët, Bajroni ishte miku i shenjtë, apo miku i Zotit, dhe ata ishin betuar se do ta mbronin atë me jetën e tyre. Biografët e Bajronit sjellin dhe një fakt tjetër interesant, kur Bajroni me dy shqiptarët bridhte nëpër Athinë, ngjitej në Akropol, shkonte gjer në Maratonë dhe më pas rikthehej të takonte miqtë e tij në Athinë. Një grup grekërish e kishin pikasur dhe ata e dinin se ai kishte para, me të cilat ndihmonte kryengritësit, por siç shkruan autori, “Kur panë dy shqiptarët e tmerrshëm, ata hoqën dorë nga plani grabitjes”. Ndeshja me shqiptarët do të kthehej padyshim në një gjakderdhje të tmerrshme. Në një rast tjetër, ai i shkruan mikut të tij, konsullit anglez në Patras, zotit Strané: “I dua shqiptarët… Para një jave, një shqiptar që na ndihmoi  të shpëtonim nga mbytja e anijes turke, pasi na ushqeu dhe na strehoi në breg (bashkë me Hobhouse, Fletcher, dy shqiptarët e tjerë, një grek dhe një prift që kishim në naije), kur u ndamë donim ti jepnim ca para, por ai nuk i pranoi kursesi. U mjaftua vetëm me një fjalë se “ishim pritur mirë nga ai”, dhe se “është dashuria juaj që dua dhe jo paratë tuaja. Këto ishin fjalët e tij”.

Por ngjarje më tronditëse do të jetë ajo e ndarjes me dy shqiptarët e tij, para se ai të merrte anijen Hydra në Pire për tu nisur drejt Londrës, nga ku do të rikthehej dhjetë vjet më vonë në Misollongj, kur ishte vrarë Marko Boçari, për çlirimin e qytetit. Më keq e përjetoi këtë ndarje Dervish Tahiri. Kur Bajroni i zgjati tufën e parave për ta shpërblyer për gjithë atë rrugëtim të lodhshëm në mbrojtje të tij, shqiptari ia kishte kthyer. Pastaj ai kishte kapur ballin me të dy duart dhe kishte filluar të qante me zë. Qante dhe klithte duke thënë në greqisht: “Më braktisi!”… Bajroni dhe ata që ishin përreth u përpoqën që ta qetësonin shqiptarin e mjerë, duke mos e kuptuar këtë dënesë të tmerrshme të tij. Sigurisht, një skenë e tillë duhej të ishte si në skenat homerike, pasi ndarja me njeriun e dashur përjetohet si tragjedi, në një atmosferë të ndarjes së përjetshme, si një gjamë, kësaj rradhë e jugut të Shqipërisë, jo për një të vdekur, por për atë që niset në botën e largët për të mos u kthyer më. Por ndryshe nga shqiptarët, greko-francezi Nicolo Argyri do t’i shkruante Bajronit letra të përlotura dashurie, ku i deklaronte se e dashuronte “fino alla morte” (“gjer në vdekje”). Dy dhimbje të ndryshme por që dallonin krejtësisht nga njëra tjetra: në të parën, ndarja nga miku i shenjtëruar në lartësinë e Zotit; në të dytën, dashuria fizike e shpirtërore siç e gjejmë në të gjitha dashurinë midis sekseve.

Dhe Veli Pasha ishte një personazh i çuditshëm në sytë e Bajronit, një personazh simpatik, por dhe qejfli për meshkujt. Ja si i shkruan ai më 16 gusht të vitit 1810, mikut të tij Honhouse (Lettres Intimes, Albin Michel, Paris) : “Veli Pasha donte që të gjithë të moshuarit të shkonin andej nga i jati i tij dhe të rinjtë të shkonin me të, sipas shprehjes së tij “vechio con vechio, giovanne con giovanne” (plaku me plakun, i riu me të riun”. Sigurisht kjo është gjë e mirë, por megjithatë, mënyra e tij që të përfshinte për beli dhe të shtrëngonte dorën në publik, ishte ngacmuese për “një të ri të dlirët” (pra për Bajronin, L.R.). Ai kishte një mjekër që i zbriste gjer në brez dhe më pyeti nëse nuk e çmoja dhe unë kështu këtë lloj rinie, duke shtuar dhe gjëra të tjera dhe duke i shqyer sytë nga Strané, aq sa më hutoi në përgjigjet e mia”.

Bajroni dhe konsulli anglez Strané, e dinin se pederastia në oborret e pashallarëve ishte normale dhe ata mbanin djem të rinj si “dylberë”.

Nga Tripolica, në një letër drejtuar mikut të tij John Cam Hobhouse, më 11 gusht të vitit 1810, ai do të shkruante për takimin me djalin e Ali Pashës : “Veli Pasha më priti akoma më mirë se i jati. Më bëri dhuratë një kalë shumë të bukur dhe më nxiti me këmbëngulje që të takoheshim përsëri në Larisa. Kur mori vesh që s’do të shkoja në Larisa dhe për në thellësi të tokave shqiptare, ai më tha: “Jo, mos e merr atë rrugë. Eja më mirë në Larisa, ku do të ndalem për pak kohë. Do hamë e do pijmë mirë dhe do të shkojmë bashkë për gjueti. Ai më nderoi duke më quajtur “mik” dhe “vëlla”, duke shpresuar që të ishim miq jo vetëm për disa kohë, por për gjithë jetën. Herën e parë që e pashë, ai më tha: “Djalosh trim dhe i bukur!”… Ai u tregua përbuzës ndaj shoqëruesve të mij, shqiptarëve Andrea dhe Vasili, dhe tha se do tu priste kokat po të silleshin keq me mua”.

Në dhjetor të vitit 1824, të gjithë në Misolongj presin Bajronin. Koloneli Stanhope i shkruan mikut të tij Bowring se «Të gjithë këtu e presin Lord Bajronin si të ishte Mesia vetë». Dikush tjetër ka shkruar se ai u prit si një «Engjëll i shenjtë çlirues». Më 31 dhjetor, jo larg Misolongjit, i ndjekur nga anijet turke, Bajroni detyrohet të zbarkojë në breg. Po atë natë ai dërgon drejt Anglisë një letër ku ka shkruar: «Jam i shqetësuar jo për vete, por për këtë djalosh të ri që kam me vete. Do të preferoja ta bëja copa-copa atë dhe veten time sesa të binim në duart e barbarëve». Ai ushqente një dashuri të jashtëzakonshme për të, ashtu siç kishte dashur dhjetë vjet më parë drogmanin që e shoqëronte ngado, Nicolo. Edhe ai e shoqëroi nëpër Greqi, Athinë, brigjet e Qefalonisë apo Moresë, në Patra e gjetkë.

Në vitin e fundit të jetës së tij, ose më mirë në gjashtë muajt e fundit, pas ardhjes së tij nga Italia e veriut, nga Gjenova dhe Venecia, Bajroni donte ti jepte fund dashurisë së tij homoseksuale. Madje siç i shkruante në një letër dhe mikut të tij Hodgson, “ai do t’i braktiste veset e këqia të kësaj jete, se do t’i braktiste verën dhe kënaqësitë fizike, për tu lançuar në jetën politike dhe vepruar për të mirën”. Ndoshta dashuria që kishte ndjerë me Florencën, pas ndarjes me gruan e tij, dhe jeta aventureske që kishte kaluar më pare, e kishin bindur të fillonte një jetë të re. Udhëtimin e tij drejt Misolongjit ai e parandjente si një etapë të fundit të jetës së tij revolucionare. Por mjerisht, djaloshin Lukas nuk do mund ta harronte. Madje dhe në çastet e fundit, kur do të linte dëshirat e tij, ai kërkoi që paratë që i kishin mbetur t’ja linin Lukas-it.

Javët e fundit të Bajronit midis suljotëve që e shoqëronin ishin të dhimbshme. Patras kishte rënë në duart e turqve. Anijet turke patrullonin në det. Bajroni në atë kohë ishte vënë në krye të 500 suljotëve, që ishin larguar nga «trojet e tyre shqiptare» siç shkruan ai. Për të suljotët janë shqiptarë dhe jo grekë, edhe pse janë ortodoksë dhe të një feje me grekët. Madje siç do të shkruante ai për Vasilin, «Ai ishte një ortodoks i bindur. Sa herë do të kalonte para ndonjë vëndi të shenjtë apo kishe, ai do të bënte kryqin, por në fakt, priftërinjtë i konsideronte gjithnjë si batakçinj dhe hajdutë». Sidoqoftë, ideja e tij ishte të bashkonte prijësat e përçarë të këtij Revolucioni. Kur u sëmur në Misolongjin e lirë, atë erdhi ta shikonte dhe Lukas Vaja, doktori i Ali Pashës, të cilin e kishte njohur dikur në oborrin e pashait të Janinës. Bajroni ishte në delir dhe herë pas here fjalët i thoshte ca në anglisht e ca në italisht. Pastaj bërtiste fort sikur të hidhej në luftë, duke thënë: «Përpara, kurajo !… Ndiqmëni pas ! Mos kini frikë !… Bajronit i dukej se lufta kishte filluar dhe ai u printe suljotëve të tij trima. Më 19 prill të vitit 1824, zëmra e tij pushoi. Atij i bënë homazhet ushtarake, siç i kishin bërë më parë dhe Marko Boçarit. Madje e vendosën në të njëjtën kishë ku kishin vendosur Boçarin. Pastaj trupin e tij e futën në një çisternë të mbushur me 800 litra alkool dhe e nisën për në Angli me anijen Florida. Koloneli Stanhope, miku i tij, e shoqëronte drejt Zantes për të mbërritur pastaj në brigjet e lumit Tamise. Pikërisht pse njihej si njeri libertin, kisha nuk pranoi, që ashtu siç i takonte si lord që ishte, të varrosej në Westminster Abbey. Kështu ai u varros në varrezat e të parëve të tij, në kishën Hucknall. Vdekja e Bajronit bëri një jehonë të jashtëzakonshme në Evropë. Ajo frymëzoi me dhjetra e qindra artistë francezë, gjermanë, italianë, anglezë, etj, duke filluar me të madhin Viktor Hygo, i cili i kushtoi poema të mrekullueshme suliotëve trima Marko Boçarit dhe Karaiskaqit ndhe duke vazhduar me Delakruanë dhe tabllotë e Markos dhe të suljotëve që hidheshin si luanë në beteja. Lord Bajroni mund të kishte zgjedhur një jetë të paqtë, midis familjes së tij dhe Dhomës së Lordëve, por ai zgjodhi malet dhe stuhitë, trojet e revolucionit me heronjtë grekë e shqiptarë që ai i përjetësoi në vargjet e tij. E në këto stuhi të lirisë së popujve, homoseksualiteti i tij ishte si ajo porta e fshehtë që hapej veçse natën dhe ku përtej gjeje një tjetër Bajron, atë të dhimbjeve dhe të dashurive të mëdha që siç thoshte ai vazhdonte “fino alla morte”.

Filed Under: Kulture Tagged With: Luan Rama, Porta e fshehte e bajronit

Kur tradhtarët shpallen ”patriotë”, dhe patriotët damkosen ”tradhtarë”nga tradhtarët

September 7, 2013 by dgreca

Nga Faik Krasniqi/

Tragjedia më e madhe e një kombi është kur tradhtarët bëhen ”patriotë”, dhe patriotët nga tradhtarët cilësohen ”tradhtarë. Ne shqiptarët, sikur e kemi në traditë që shumë shpejt t’i harrojmë vuajtjet tona, individuale apo kolektive qofshin ato, e sigurisht që gati-gati i harruam edhe ata shqipfolës që për shumë dekada i shërbyen armikut më të egër të popullit shqiptar që ka njohur ndonjëherë historia. Nuk është e nevojshme që të shkruajmë histori të gjata për bëmat e poshtra të spiunëve dhe tradhtarëve shqipfolës, por është mirë që kryesisht të demaskohen. Të demaskohen agjentët shqipfolës të UDB, e veçanërisht ata ish agjentë të UDB-së, që edhe sot e kësaj dite “notojnë” në ujëra të turbullta, bile disa nga ata janë të veshur edhe me pushtet, duke u pajisur kështu edhe me njëfarë imuniteti politik.

Kush është në të vërtetë Shkëlzen Maliqi?

Shkëlzen Maliqi është djali i ish-sekretarit të Punëve të Brendshme të Krahinës Autonome Socialiste të Kosovës të Federatës Jugosllave, Mehmet Maliqi, i njohur dhe ndërkombëtarisht për ashpërsinë ndaj “irredentistëve” dhe “nacionalistëve” shqiptarë. Jo vetëm i ati, por edhe i vëllai Gazmend Maliqi që ishte punëtor operativ i UDB-së në Prishtinë dhe përgjegjës për shumë keqtrajtime të shqiptarëve në vitet ’80-ta. Të kujtojmë se Edi Rama para disa vitesh Shkëlzen Maliqin e quante mashtrues ordiner kur ky i fundit organizonte sondazhet e ”Gani Bobit” në Shqipëri i kontraktuar nga Klan. Udhëheqësit e Shqipërisë duket e kanë të pamundur t’i shpëtojnë psikologjisë Bizantine. Rama pa dashje po i bën një të mirë Kosovës duke i larguar një person të padëshiruar për shqiptarët e Kosovës. Me zgjedhjen e këtij këshilltari Edi Rama provoi se do jetë të paktën po aq filoserb sa kollovari i Milicës Sala.Shkëlzen Maliqi është njeri i shërbimeve sllavo-serbe në tre breza, që në kohën e monarkisë të kryeministrit Stojanoviq. Këshilltari i Kryeministri Rama e ka pasur gjyshin spiun të Jugosllavisë mbretërore, babën spiun grek dhe të Sigurimit Jugosllav dhe tani na del këshilltar Maliqi. Babai i Shkëlzen Maliqit ka qenë një nga shqiptarët e ndershëm me qen besnikë të famëkeqit Rankoviq. Kujtoj këtu lidhjet me Udbash-in famëkeq Goran Gaiq dhe persekutimin e shqiptarëve pas incidentit të quajtur ngritja e flamurëve në Prizren. Serbët e konsideronin të atin e Shkëlzen Maliqit edhe më besnik se famëkeqin Rrahman Morina, i martuar me grua serbe si vjehrri i Salës. Vetë Shkëlzeni këlysh i SDB-së aktualisht bashkëpunon aktivisht me BIA-n. Shkëlzeni ka miqësi të kahershme me Zvetozar Kovaç, drejtorin aktual të shërbimit sekret të ushtrisë serbe. Shkëlzeni si spiun serb familjarisht është antiamerikan i tërbuar. Kjo gjë do i hapi telashe Edi Ramës me stafin e ambasadës amerikane në Tiranë, si psh me atasheun Joshua Petersenin. Kujtoj këtu qëndrimet anti-UÇK dhe anti-Amerikë në vitet 1998-1999 ky Shkëlzen Maliqi sa herë ia bënte nervat kaçurrel kolonel Applegate-s, që e konsideronte edhe më filo-serb se Doklen dhe Shyqyri Durakun.Prof. Klosi të flasë nëse ka takat. Të kujtojmë problemet e dhjetorit 1998(18 dhjetor), prita që iu vu nga serbët kolonës së UÇK-së që nga Kruma (Cahanaj) po penetronte në Kosovë. Kujtoj këtu kooperimin e Sokol Pogës këtij Shkëlzenit dhe Gaiç-it shërbimit sekret të Milosheviqit etj, etj.

Cila do të jetë detyra e parë e Shkëlzenit?

Detyra e parë e këshilltarit të Edi Ramës është organizimi i një takimi me udhëheqësit e Serbisë, të cilët do të ndërhyjnë për një takim edhe në Greqi, e kështu të vendosin krijimin e “kombit kosovar” një dëshirë e kahershme edhe e këshilltarit i cili mendon serbisht dhe i duket vetja sikur flet shqip. Rama po i ngjan paraardhësit të tij me këtë autogol spektakolarë të realizuar në një terren filosllav siç është Franca. Për t’u bërë më i plotë kuadri i këshilltarëve të kryeministrit Rama, prisni tani kur të dëgjojmë se si këshilltar politik do të marrë enveristin Rexhep Qosja. Shenjën e parë e dhanë socialistët në nëntorin e vitit të kaluar duke i dhënë këtij enveristi titullin “Qytetar Nderi” të Vlorës.

Filed Under: Opinion Tagged With: faik Krasniqi, Patriotet, Shkelzen Maliqi, tradhtaret

  • « Previous Page
  • 1
  • …
  • 5205
  • 5206
  • 5207
  • 5208
  • 5209
  • …
  • 5724
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • Bahamas njeh Kosovën!
  • Legjenda e portës shkodrane, Paulin Ndoja (19 dhjetor 1945 – 16 prill 2025) do të mbushte sot 80 vjeç
  • “Roli dhe kontributi i diplomacisë shqiptare në Maqedoninë e Veriut nga pavarësia deri sot”
  • Marie Shllaku, kur një jetë e re u shndërrua në përjetësi kombëtare
  • Në sinoret e Epirit…
  • Mbrëmë hyri në fuqi Ligji i SHBA për autorizimin e mbrojtjes kombëtare
  • Skënderbeu “grek”, ose si të bëhesh grek pa e ditur
  • A historic moment of pride for the New Jersey Albanian-American community
  • U zhvillua veprimtaria përkujtimore shkencore për studiuesin shqiptaro-amerikan Peter Prifti
  • Dashuria që e kemi dhe s’e kemi
  • “Jo ndërhyrje në punët e brendshme”, dorëheqja e Ismail Qemalit, gjest atdhetarie dhe fletë lavdie
  • Arti dhe kultura në Dardani
  • Gjon Gazulli 1400-1465, letërsia e hershme shqipe, gurthemeli mbi të cilin u ndërtua vetëdija gjuhesore dhe kulturore e shqiptarëve
  • “Albanian BookFest”, festivali i librit shqiptar në diasporë si dëshmi e kapitalit kulturor, shpirtëror dhe intelektual
  • VEPRIMTARI PËRKUJTIMORE SHKENCORE “PETER PRIFTI NË 100 – VJETORIN E LINDJES”

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT