dgreca – Page 5613 – Dielli

“HORIZONT I QARTË DHE SHANSE TË MËDHA PËR REALIZIMIN E ËNDRRËS AMERIKANE”

January 19, 2013 by dgreca

Intervistë e Baki Ymeri me Peter M. Tase (Milwaukee, USA)/

Pyetje: Z. Tase, diçka rreth familjes suaj: ku keni lindur dhe sa vjeç ishit në atë kohë kur emigruat për në SHBA?/

Peter Tase: Kam lindur në qytetin e Beratit, në Tetor të vitit 1982 dhe disa vite të fëmijërisë i kam kaluar në lagjen Mangalem, në njërën prej shtëpive buzë rrugës së kalldrëmtë që të çon për në Kalanë e qytetit. Gjithë periudhën e tranzicionit e kam përjetuar si nxënës në shkollën 8-vjeçare “22-Tetori” dhe më pas si student në Shkollën e Mesme të Përgjithshme “Bab Dud Karbunara” deri sa në vjeshtën e vitit 2000, së bashku me prindërit dhe vëllanë më të vogël, u larguam për në SHBA duke u vendosur në qytetin e bukur Milwaukee të shtetit Wisconsin, ku jetojmë edhe sot. U larguam nga Shqipëria me kujtimet e hidhura që na lanë ngjarjet e tmerrshme të vitit 1997, të cilat unë, edhe pse në moshë ende 15 vjeçare, i përjetova nga afër. Në atë kohë ne jetonim në Lagjen “30-Vjetori” dhe nëna ime ishte mjeke e kësaj lagjeje. Natyrisht, ishte mjaft e njohur dhe e familjarizuar me banorët e lagjes aq sa mua, që isha edhe më i rrituri, më thërrisnin “djali i doktoresha Ludit”.

I kujtojmë ato skena, kur para vilës sonë dy-katshe, ndalonte autokolona e benzave mbuluar nga pluhuri i rrugës shkaktuar nga rrotat që frenonin, prej nga dilnin gjithë ata djem të rinj dhe plot energji, me “kallashnikovë” nëpër duar, që vinin për të kërkuar asistencë mjekësore për ndonjë shokun e tyre të plagosur gjatë ndeshjes mes bandave, dhe më vjen çudi se si arrita të mësohesha dhe të miqësohesha me ta. Shpesh, ndonjëri prej tyre ngacmonte vëllanë e vogël, duke i thënë se “kemi ardhur për të marrë mamin!”. Ndersa Aldo, në atë kohë vetëm 10 vjeç, qante dhe i shante para e mbrapa…Këto skena dhe të tjera si ajo kur, bashkë me mësuesin e fizkulturës së shkollës 22-Tetori, hymë në Shtëpinë e Pionierit të përfshirë nga flaka dhe tymi, për të shpëtuar instrumentat muzikorë, ndërsa zjarrfiksja në buzë të rrugës ende vazhdonte të digjej, apo kur luaja me sintetizator në klubin Bar Rati ku mblidheshin “heronjtë” e 1997-ës, më vijnë ndërmend si pamje të ndonjë filmi të parë në femijërinë e hershme ndërsa vetja si një personazh i filmave “western”.

Por një gjë nuk mund ta harroj kurrë: shpërfytyrimi që i ishte bërë në vitet e tranzicionit imazhit të shkollës që mbante emrin e mësuesit patriot Bab Dud Karbunara, dikur e mesme pedagogjike dhe më pas e mesme e përgjithshme ku unë kalova tre vitet e fundit të jetës time në Shqipëri dhe ku babai im ishte diplomuar si mësues dhe më pas kishte qënë mësimdhënës në të njëjtin këshill pedagogjik me mësues të njohur si: Avenir Aleksi, Luçi Nushi, Elsa Vakëflliu, Ksenofon Ilia, Andon Sinjari, Asllan Sula e të tjerë më të rinj, bashkëmoshatarë të tij, të cilët arrita t’i njoh si kolegë të afërt të tim ati, por tepër von për të patur edhe fatin t’i kisha mësuesit e mij! Viti im i fundit në këtë shkollë, pikërisht, kur përgatiteshim për të marrë rugën e Amerikës, ishte me të vërtetë një “nightmare” dhe që nuk dua ta sjell kurrë ndër mend dhe jo më të flas për të!

B. Y.: Pasi u vendosët në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, ku i keni mbaruar studimet?

P. T.: Ishte 22 Shtator i vitit 2000, kur shkelëm për herë të parë në tokën Amerikane. Nuk është e lehtë të integroheshe menjëherë në jetën Amerikane, por neve na u bë mbështetje një person mjaft i afërt i familjes dhe që i përkiste brezit të parë të lindur në Amerikë. Unë dhe vëllai im ishim të vetmit studentë emigrantë dhe të parët shqipfolës në historinë e “Middle” dhe “High school” të Whitefish Bay-it në Milwaukee, më e mira në shtetin e Wisconsin-it. E përfundova shkollën e mesme në Qershor të vitit 2001 dhe në vjeshtë u pranova në Universitetin ‘Wisconsin’ në Milwaukee (UWM), ku mbarova studimet për Shkenca Politike dhe Literaturë Italiane. Në pranverën e vitit 2006, u pranova në Qendrën për qeverisje “Les Aspin” në Washington, D.C., ku, për gjashtë muaj, në të njëjtën kohë me studimet e programuara nga Qendra, punova në zyrën e Rep. Richard Pombo (CA-11), anëtar i Dhomës së Ulët në Kongresin Amerikan. Gjatë qendrimit tim në Kongres, m’u krijua mundësia të kem kontakte me personelin e Ambasadës Shqiptare në Washington DC duke i shërbyer politikës shqiptare në realizimin e mjaft takimeve të rëndësishëm me anëtarë të Senatit dhe anëtarë të Dhomës së Ulët në Kongresin Amerikan.

Mund të përmend me këtë rast realizimin e takimit të Kryetares së Kuvëndit të Republikës së Shqipërisë me Kryetarin e 59-të të Dhomës së Ulët, Dennis Hastert, gjatë vizitës së saj zyrtare, tre ditore, në muajin Mars të vitit 2006. Por mbresa të pashlyeshme më kanë lënë takimet midis Ministrit të Jashtëm të Shqipërisë, Z. Besnik Mustafaj dhe disa figurave të shquara të politikës Amerikane, ku unë isha i pranishëm në rolin e përkthyesit, në muajin Shkurt të po atij viti. I tillë ishte takimi që organizova me Rep. Dana Rohrabacher, anëtar tjetër i Kongresit Amerikan dhe ish-autori i fjalimeve të Presidentit Regan në vitin 1983; takimi me anëtarin e Kongresit nga Dakota e Veriut, Earl Pomeroy mjaft i njohur për politikën shqiptare me fjalimet e tij në sallën kryesore të Dhomës së Ulët në mbështetje të pavarësisë së Kosovës, por e paharruar do të mbetet për mua biseda e ngrohtë midis Z. Mustafaj dhe ish-Ambasadorit të SHBA-së në Vatikan, Thomas P. Melady. Pas kthimit nga shërbimi vullnetar me Korpusin e Paqes në Paraguaj, në vitin 2009, do të takohesha përsëri me Ambasador Melady, në auditorët e Institutit të Politikave Botërore, Washington DC, ku unë fillova studimet për master’s degree. Edhe pse kishin kaluar disa vjet nga takimi me Ministrin e Jashtëm Shqiptar, gjurmët që kryediplomati Besnik Mustafaj kishte lënë tek Profesor Melady, ishin mjaft të thella duke e konsideruar atë si një diplomat të standarteve Euro Atlantike dhe bashkëkohore. Me një përvojë të pasur nga puna në Kongresin Amerikan, kthehem përsëri në Wisconsin, për të përfunduar Fakultetin dhe sapo u diplomova në Dhjetor të vitit 2006, me erdhi edhe konfirmimi i kërkesës për t’u bashkuar me Korpusin e Paqes dhe për të shërbyer në Republikën e Paraguait për më shumë se dy vjet.

B. Y.: Çfarë ju shtyti që të aplikoni për të hyrë në Korpusin e Paqes?

P. T.: Kjo është një temë e cila do të kërkonte shumë vëmendje por edhe mjaft vend për t’u trajtuar. Ky është edhe projekti i ardhshëm: të sistemoj dhe të publikoj disa qindra faqe me shënime mbi Paraguain dhe paraguajanët, me të cilët, tani, veç gjuhës indigjenase, guaranishes, më lidhin edhe kujtimet e bukura. Dua të bëj diçka për të ndryshuar jetën e tyre, qoftë edhe të shkruaj për ta dhe t’ia bëj të njohur botës hallet e tyre. Por nga ana tjetër ndjej edhe një detyrim moral ndaj Shtetit Amerikan, diversitetit dhe barazisë që më dha mundësinë, mua të riut nga Shqipëria, të prezantoj në botë, krahë për krahë me moshatarët e mij amerikanë si vullnetarë të Korpusit të Paqes, vlerat e vërteta morale të atij brezi që në rolin e lidershipit do të përcjellë në breza madhështinë e këtij vendi të lirë dhe demokratik. Si më lindi ideja për të shërbyer në Korpusin e Paqes?

Fare natyrshëm… Familja jonë u integrua shumë shpejt me një sistem i cili ‘madhështinë’ e vet e ka arritur mbi bazën e modelit të përkryer të demokracisë në shoqëri, liria e të shprehurit dhe e individit, diversiteti dhe respekti ndaj ligjit. Prinderit e mij erdhën në këtë botë të panjohur duke mbartur me vete vlerat humane të atij sistemi si dhe humanizmin profesional si mësues dhe mjek. Nuk ka se si të jetë ndryshe…”Dardha bie nën dardhë” thotë populli. Këto motive humane unë i pashë tek Korpusi i Paqes ku gjeta vetveten, duke u “kthyer në origjinë” e duke përjetuar humanizmin e vërtetë të asaj bote ku njeriu nuk vlerësohet nga paraja dhe ku “altruizmi” nuk ka hyrë ende në fondin e gjuhës guaranishte të indigjenasve. Shumë shpejt e ndjeva veten të barabartë mes vullnetarëve të tjerë amerikanë, që shkonin nëpër botë për të ndihmuar njerëzit në nevojë dhe që me punën dhe përkushtimin e tyre ata bëhen edhe një shëmbull për t’i treguar të riut amerikan se pjesëmarrja në ‘Peace Corps’ është mënyra më e mirë për të shprehur mirënjohjen ndaj këtij shteti që i jep mundësitë kujtdo dhe pa dallim për të çarë në jetë e për të realizuar synimet e veta. Por, mendoj, se janë edhe disa faktorë objektivë që kanë ndikuar në karakterin tim për të ndërmarrë një vendim të tillë.

Në vitin 1991, pas përmbysjes së diktaturës komuniste, Shqipëria “hapi portat”. Nuk i kisha mbushur ende dhjetë vjeç dhe mbaj mend që në Berat filluan të vërshojnë “misionerët e paqes”. Vinin nga të katër anët e botës dhe i përkisnin të gjitha besimeve fetare. Nuk mungonin edhe autoritete te diplomacisë ndërkombëtare si, Perez De Kuelar apo shkrimtarë të shquar, miq dhe dashamirës të popullit shqiptar. Këta të fundit kontaktin e parë e kishin me Bibliotekën e qytetit ku, deri në atë kohë (1991), si drejtues i emëruar nga “nomeklatura e kuqe”, edhe pse nuk kishte qënë ndonjëherë komunist, ishte babai im. I kam ende të freskëta në mendje ato çaste kur miqtë tanë të rinj që vinin nga Evropa, për ditë të tëra e gjenin tavolinën dhe krevatin shtruar. U mësuan edhe ata me ‘mikpritjen shqiptare’. Nuk i mbaj mend emrat e tyre, por na ishte bërë zakon që, më von, t’i kujtonim nëpër biseda fare natyrshëm si: italianët, ajo anglezja, Mazllemi (emër karakteristik shqiptar) nga Zvicra, ata të Bahait apo të Caritas-it etj. Vetëm akademiku Anglez, Philip Winn, i cili e vizitonte Beratin për herë të dytë me rastin e 2400 vjetorit të lindjes, ka hyrë në historinë e familjes sime.

Kam një fotografi, kujtim, nga ai dhe një paragraf të shkëputur nga letërkëmbimi disa vjeçar me babanë tim, ku thotë: “Ç’kënaqësi sikur dashamirës të Shqipërisë të gjenin kohë dhe të bënin përpjekje për të ndryshuar mendimin dhe gjykimin e tyre për këtë vend, ashtu sikurse fatmirësisht po më ndodh edhe mua…! Le të shpresojmë se djali jonë Aleksandër dhe djali juaj, Peter do të jetojnë në një Europë më të bashkuar..! Le të shpresojmë që të takohemi përsëri në Shqipëri, në kohë më të mira! Jam i bindur se ditët që do të vijnë do ta bëjnë një gjë të tillë!” (TË HUAJT PËR SHQIPËRINË DHE SHQIPTARËT – Piro Tase). Ndoshta mund të ketë ndikuar edhe ‘kontakti’ im me të huajt nga vende të ndryshme të Evropës dhe Azisë,…( të cilët kanë ardhur përgjatë shekujve në Beratin e lashtë si gjeneralë të ushtrive pushtuese, si diplomatë, misionarë politik apo edhe si shkencëtarë a visitorë)…përmes shënimeve që ata kanë lënë për përshkrimin e Beratit dhe beratasve, gjatë punës time kërkimore për gjetjen e këtyre dokumentave nëpër fondet e disa bibliotekave të Universiteteve më në zë të Amerikës, për të ndihmuar autorin Piro Tase në realizimin e projektit të tij të hershëm: “Të huajt për Shqipërinë dhe Shqiptarët” http://www.lulu.com/shop/piro-tase/t%C3%AB-huajt-p%C3%ABr-shqip%C3%ABrin%C3%AB-dhe-shqiptar%C3%ABt-edicioni-2/paperback/product-6464469.html

B. Y.: A e keni vizituar më pas Paraguain dhe fshatin ku shërbyet si vullnetar në “Peace Corps”?

P. T. Kjo është mbrekullia: që edhe pas përfundimit të shërbimit vullnetar në Paraguaj, ku kam kaluar vitet më të bukurit e rinisë sime, ende vazhdojnë të më përshëndesin: “Hola, Nortamericano, Pedro”! Sapo u ktheva prej andej pas një qendrimi të shkurtër me mision nga Këshilli i Studimeve të Hemisferës Perëndimore (www.coha.org) për të cilën punoj si studjues i çeshtjeve të Amerikës së Jugut.

B. Y.: Cili ishte misioni juaj gjatë shërbimit në Paraguaj?

P. T.: Korpusi i paqes në Paraguaj ka filluar aktivitetin e vet në vitin 1967. Në kohën time ne festuam 45 vjetorin e këtij fillimi. Që nga hapja e aktivitetit në Asuncion, kanë shërbyer më shumë se 3900 vullnetarë dhe aktualisht shërbejnë rreth 210 vullnetarë në pjesën më të madhe të vendit. Fuksionet kryesore të Korpusit të Paqes janë: prezantimi i kulturës së vërtetë, demokratike Amerikane në popullsinë vendase, si dhe realizimi i projekteve në fushën e shëndetësisë, arsimit si dhe reformimi i pushtetit lokal. Vullnetarët e Korpusit të paqes prezantonin vlerat e vërteta të një të riu Amerikan, ndaj dhe përzgjedhja e kandidatëve bëhej duke kaluar gjatë një procesi të gjatë dhe mjaft delikat. Gjatë tre muajve të parë, kemi bërë një trajnim intensiv teknik dhe gjuhësor. Pas periudhës së trajnimit bëmë betimin zyrtar në Ambasadën e SHBA-së në Asuncion, dhe sejcili prej nesh u drejtua për në fshatin apo qytetin e vogël ku ishte caktuar nga stafi i zyrës së korpusit të paqes dhe drejtorët përkatës të projekteve të ndryshme për zhvillim në Korpusin e Paqes.

Mua më ra radha të shkoj në një zonë të thellë të Paraguait, më shumë se 440 km në Jug të Asuncionit. Kam punuar nga afër me mësuesit, infermjerët dhe fshatarët e zonës duke bërë të mundur që sejcili prej tyre të kishte ndjenjën e përgjegjësisë dhe iniciativës për realizimin e mjaft projekteve në fushën e higjenes, arsimit dhe shëndetit publik. Krahas realizimit të programit te ‘Peace Corps’ fillova të jepja edhe mesimin e gjuhës angleze në shkollën e mesme të fshatit. Paraguai është një nga dy vendet më të varfër në Amerikën Latine. 2.5 milionë shtetas jetojnë në nivelin e varfërisë ekstreme edhe pse është vendi i parë në botë për prodhimin e energjisë elektrike të rinovueshme (me burime hidrike), zë vendin e dytë për prodhimin e sojës dhe të pestin në botë për rezervat e naftës në zonen e Çako-s (Chaco-Paraguay), Paraguaj. Ky vend mesdhetar dallohet, gjithashtu, edhe për nga rezervat e mëdha të ujit të pijshëm, që e bejnë të renditet në vendin e dytë për burime ujore. Me gjithë këto pasuri natyrore, Paraguai ka një sistem të amortizuar rrugësh të asfaltuara, madje mund t’ju them se Republika Orientale e Uruguait, është sa gjysma e teritorit të Paraguait dhe ka mbi dhjetë mijë km rrugë të asfaltuara, kundrejt 4700 km rrugë të tilla në Paraguaj.

Pata fatin të jetoj në një fshat të larget të Paraguait, Teniente Sanchez, dhe të njoh nga afër jetën rurale por edhe kulturen tipike paraguajane dhe, mbi të gjitha, të mësoj edhe gjuhën e tyre, Guarani, që është edhe njera prej dy gjuhëve zyrtare në vend. Gjithashtu, gjatë orëve të lira punoja me projektin e hartimit të një fjalorit simultan pesëgjuhësh, botimin e të cilit e realizova menjëherë pasi u ktheva nga shërbimi. (http://www.lulu.com/shop/peter-tase/simultaneous-dictionary-in-five-languages/paperback/product-13853847.html). Ishte një eksperiencë e mrekullueshme dhe nuk mund të gjesh fjalë për të falenderuar këtë agjenci të qeverisë së ShBA-së, Korpusin e Paqes duke i dhënë në këtë mënyrë të rinjve Amerikanë mundësinë për të ndezur pishtarët e demokracisë dhe të lirisë së vërtëtë edhe në skajet më të largëta të globit. Ndihem krenar që jam pjesë e këtij grupi vullnetarësh që sot përbëjnë më shumë se 130 mijë anëtarë që kanë shërbyer në më shumë se 134 vende të botës.

B. Y.: Aktualisht me se jeni duke u marrë dhe çfarë planesh keni për të ardhmen?

P. T.: Pas kthimit nga Paraguaj, fillova studimet në ‘Institutin e Politikave Botërore’ në Washington, D.C., për gradën Master në fushën e sigurisë kombëtare dhe Diplomaci. Njëkohesisht, kam bërë edhe një Internship në zyrën e Ambasadorit të Paraguai-t, duke forcuar, kështu, më shumë lidhjet me këtë vend. Gjatë muajit Qershor dhe Korrik të këtij viti, i dërguar nga ‘Washington Report on the Hemisphere’, si një ‘Research Fellow,’ ndërmora një vizitë të gjatë në Paraguaj, ku dhe perjetova nga afër ndryshimet e befasishme politike që ndodhën në Asuncion dhe që tërhoqën vëmendjen e shtypit botëror si dhe atij shqiptar. Krijova mundësinë që të bëja dy intervista me Presidentin e Paraguait, Dr. Federico Franco, para dhe pas marrjes së detyrës së Presidentit. (http://www.iwp.edu/news_publications/detail/iwp-student-interviews-paraguayan-president-federico-franco). M’u kërkua që të jap disa intervista lidhur me situatën më të fundit politike në Paraguaj, në dy gazetat më të mëdha në vend si dhe në disa radio dhe stacione televizive. (http://www.ipparaguay.com.py/2011/ip/index.php?#cuerpo). Mora shkas për të vlerësuar kulturën demokratike të popullit paraguajan për të zgjidhur në mënyrë paqësore dhe demokratike këtë situatë delikate që tërhoqi vëmendjen e gjithë botës. Kam vizituar edhe tre universitete në Paraguaj, ku prezantova Fjalorin Simultan me Pesë Gjuhë dhe dhurova një sasi të konsiderueshme librash për bibliotekat e tyre.(http://www.abc.com.py/edicion-impresa/locales/ex-cuerpo-de-paz-dona-libros-a-universidades-406684.html)

Më 11 Shtator, 2012, në bashkëpunim me UWM do të organizojmë një forum mbi potencialet që ka Paraguaj për investitorët e huaj, kryesisht Amerikanë, që do të zhvillohet në mjediset e këtij Universiteti ne bashkepunimin me komunitetin e biznesit në shtetin Wisconsin. Në këtë takim do të marrin pjesë edhe autoritete të larta që do të vijnë nga Asuncioni. Aktualisht, pas një proçesi të vështirë konkurimi me teste dhe intervista, arrita të fitoj pozicionin e ndihmësit të Sekretarit të Përgjithshëm të ‘Federatës Nderkombëtare të Shoqatave të Edukimit në Inxhinjeri’ (IFEES).( http://www.sefi.be/ifees/). Kërkesa nga ana e Gazetës mjaftë të njohur per shqiptarët e Amerikës, ‘Telegraf’ për të dhënë këtë intervistë, përkon me ditën e parë të fillimit në këtë pozicion, i cili do të më bëjë të mundur që, në të ardhmen, t’i shërbej jo vetem politikave botërore, por në veçanti, edhe vendit tim, si në politikë, po ashtu edhe në fushën e shkencës dhe të arsimit.

B. Y.: A do t’u mbetet kohë e lirë?

P. T.: Shpresoj se po. Fillimisht, do ta kem pak të vështirë por do të përpiqem që të ruaj bashkëpunimin me ‘COHA, ‘Spero News’, Kosova Info, ‘ACADEMICUS-International Scientific Journa’l’, si dhe me revistën artistike Euro-Shqiptare “KUQ E ZI” që botohet në Bruksel nga artisti dhe shkrimtari i njohur, Lek Pervizi, https://sites.google.com/site/revistakuqezi/) po ashtu, do të vazhdoj të merrem me projektin tim në fushen e përkthimeve për të prezantuar në botën anglishtfolëse dhe në kontinentin e Amerikës Latine, poezinë shqiptare. Ky projekt i ka fillimet me përkthimin e më shumë se dhjetë autorëve shqiptarë, ndër të cilët: krijimtaria e Ndue Ukajt, përkthyer në Anglisht dhe Spanjisht, Anton Gojçaj dhe Remzi Basha. www.petertase.com

B. Y.: Faleminderit dhe Tung!

(Intervistoi:Baki YMERI)

LIBRI QË PATI TUNDUR SISTEMIN KOMUNIST SOVJETIK

January 19, 2013 by dgreca

ALEKSANDËR SOLZHENITSIN: NJË DITË NË JETËN E IVAN DENISOVIÇIT/

(Me rastin e 50-vjetorit të botimit)/Nga Frank Shkreli/

Me librin e ish-disidentit të njohur rus, Aleksandër Solzhenitsin ”Një ditë në jetën e Ivan Denisoviçit” botuar më 1962 u përballova për herë të parë në njërin prej kurseve mbi komunizmin në kolegjin Lehman në New York, në fillim të 1970-ave. Profesori e kishte caktuar si njërin prej librave të doemosdoshëm për tu lexuar nga studentët e regjistruar në atë klasë. Aleksandër Solzhenitsin, si emër ishte krejtsisht i panjohur për mua, por profesori duke e ditur se unë isha refugjat politik i arratisur nga Evropa Lindore, më thotë se ty do të pëlqej ky libër. Natyrisht, libri i Solzhenitsinit, ”Një ditë në jetën e Ivan Denisoviçit”, ishte një vepër që përshkruante sistemin çnjerëzor komunist të Rusisë në atë kohë duke informuar botën mbi mizoritë që ndodhnin në burgjet dhe kampet e përqendrimit të Bashkimit Sovjetik stalinist, por tërthorazi ishte një testament edhe mbi krimet staliniste që po ndodhnin nën regjimet komuniste, anë e mbanë Evropës Lindore. Ishte një libër që për herë të parë përshkruante tmerret në kampet staliniste të punës, por në të njëjtën kohë ishte dhe një testament i shpirtit dhe i fuqisë dhe vullnetit të njeriut për të mbijetuar edhe në rrethanat më çnjerzore. Natyrisht, Solzhenitsin që kishte pësuar vetë vuajtjet në kampet e përqendrimit sovjetik, dhe fitues i Çmimit Nobel për letërsi më 1970, më vonë botoi librin e famshëm ”Gullag Arkipelago”, bazuar në përvojën e tij gjatë 11 vjetëve në burgjet dhe kampet e përqendrimit. Këto janë vepra me të cilat autori përshkruan vuajtjet e pabesueshme dhe krimet e errëta që njeriu është i aftë të bëjë kundër njeriut, të afërmit të vet — por janë gjithashtu dëshmi se njeriu dhe popujt e shtypur nga regjimet diktatoriale komuniste, naziste dhe ideologji të tjera shtypëse gjatë historisë, nuk pranojnë të dorëzohen as të kapitullojnë përballë të keqes. Vepra ”Një ditë në jetën e Ivan Denisoviçit” e botuar 60-vjetë më parë, që në atë kohë tronditi sistemin komunist rus dhe botën për krimet dhe kushtet çnjerëzore që ekzistonin në kampet sovjetike të përqendërimit, megjithëse dëshpruese për nga përshkrimi i ngjarjeve dhe vuajtjeve të të burgosurve, libri përfundon me vetdijen se njerëzimi kurrë nuk do të ketë mundësinë të shkatërrojë vet-veten përderisa në këtë botë ka njerëz që punojnë dhe flasin me drejtësi dhe përgjegjësi morale.

Në fillim të 1970-ave, edhe këtu në Amerikë ishte një periudhë tepër e tensionuar politike.Lufta në Vjetnam ishte në kulmin e saj, demonstratat kundër luftës ishin mbarë kombëtare dhe në kolegjet amerikane ndihej një frymë pro komuniste — kryesisht si shprehje kundër luftës në Vjetnam — jo vetëm në radhët e studentëve por edhe disa profesorë shpalleshin publikisht si marksistë dhe përkrahës të kësaj ideologjie.Për mua dhe shumë kolegë të tjerë studentë të arratisur nga Evropa Lindore, këjo atmosferë ishte e tmerrshme.Më poshtë është një artikull – replikë e imja me një profesor amerikan të Shkencave Politike në Kolegjin Lehman që frekuentoja në atë kohë, botuar në gazetën MERIDIAN të këtij kolegjit me datën 6 Mars, 1974, në lidhje me autorin me famë botërore Aleksandër Solzhenitsin i cili ishte dëbuar nga Bashkimi Sovjetik si i padëshiruar.

“Po i lë atyre zgjidhjen e thjeshtë, të çdo tirani: të më vrasin sa më shpejtë sepse unë shkruaj të vërtetën’’. (Solzhenitsin)

Po rata nuk e vranë atë sepse ndryshe do të zmadhonte çështjen e shtypjes staliniste, të shkuar dhe të tashme, dhe donin të siguroheshin që ndjeshmëria e madhe e perendimorëve për fituesin e Çmimit Nobel nuk do të lëndohej. Do të popullarizonte idetë e tij dhe kërkesa për librin e tij të ri, ‘’Gullag Arkipelago’’, do të fitonte rritje në Bashkimin Sovjetik. Shokët e Kremlinit nuk donin të merrnin përsipër një risk të tillë.

Një arsye tjetër ishte se qeveria sovjetike ishte e frikësuar nga Solzhenitsin sepse siç thonte një nga kolegët e Solzhenitsin në gazetën Nju Jork Tajms, ‘’Ai është zëri që vjen prej andej (kampet e punës së robërve).Kur ai flet ata dëgjojnë zërin e miliona njerëzve që u zhdukën atje.Dhe ata kanë frikë’’.

Aleksandër Solzhenitsin, i burgosuri numër 282

Dëbimi i Aleksandër Solzhenitsin është pohim i dështimit të sistemit sovjetik për shpresën që kishin për të krijuar ‘’njeriun e ri sovjetik’’. Sistemi sovjetik ka humbur besimin në transformimin psikologjik të individit; ai është i frikësuar nga individualiteti dhe shpirti individual. Veprimi arbitrar dhe illegal i Kremlinit duke dëbuar Slzhenistin, na tregon për paaftësinë e regjimitsovjetik dhe regjimeve komuniste në përgjithësi, që t’i përgjigjen një argumenti me argument; paaftësinë ose mungeseën e vullnetit për të toleruar një debat politik. Ky veprim i papritur i tregoi edhe njëherë popullit rus dhe Botës së lire, lirinë e kufizuar të regjimeve post-staliniste.

Fakti është se në Bashkimin Sovjetik shtypja ndaj disidentëve vazhdon ende. Perseekutimi i kristjanëve dhe hebrenjve vazhdon për “krimin’’ qëata bëjnë duke praktikuar fenë e tyre. Fakti i dytë është se, regjimi sovjetik është ende i dominuar nga njerëz të cilët janë bashkëpuntorë dhe përgjegjës për vdekjen e 20 milion të burgosurve politikë.Nuk ishin nazistët ata që shpikën kampet e përqednrimit dhe gjenocidin, ishin Bolshevikët ata që përgatitën rrugën drejtë Nazizmit.

Por arsyeja që nisa për të shkruar rreth fatit të Aleksandër Solzhenistin, ishte një artikull i datës 20 Shkurt nga profesor John Crawford i titulluar, “Delet me ujqërve kapitalistë’’. Ai përpiqej që me aftësitë e tij akademike të bëjë një ndarje konceptuale mes “demokracisë socialsite’’ në Rusi, që dëboi Solzhenitsin, dhe “lirisë kapitaliste’’ me “çmimet e ushiqmeve në stratosferë’’, këtu në Shtetet e Bashkuara.

Ai thotë se Amerika nuk është lirë sepse çmimet këtu rriten dhe ti nuk mund të blesh as gaz. Por, aim und ta kritikojë qeverinë, të shpreh pikëpamjet e tij ose t’i bërtasë kujdo. Jo, këjo për atë nuk është liri. Ai e përcakton lirinë e të shprehurit, duke cituar Fidel Kastron ,i cili vite më pare ka thënë: “Nëse je në anën tone, nuk mund të thuash asgjë. Nëse je kundër nesh, nuk mund të thuash asgjë.’’ Madhështore, apo jo? “Kjo është konstruktive për njerëzit’’, thotë Prof. Crawford.Seriozisht e ka ai?Shpresoj shumë që të mos besojë ato që thotë.Dakord, ka dallim të madh mes lirisë së shprehejs dhe të flasësh lirshëm.Pse nuk duhe të ekzistojë liria e shprehjes?Pse nuk duhet Prof. Crawford të thotë atë që ka për të thënë? Sepse tek e fundit nuk ka vlerë, apo, jo. Pra pse, jo?

Kështu profesori ynë shkon më tej duke shpalosur njohuritë që ka rreth shkrimtarit rus, duke thënë se Solzhenitsin ishte “pjesë e rojës së vjetër….i cili kurrë nuk mundi ta pranonte revolucionin’’.Absolutisht që nuk është e vërtetë këjo. Solzhenitsin, ashtu siç e përshkruan veten, ishte njëiri sovjetik, patriot, i mbushur me zell komunist. Ai besonte në idealizmin e Leninit.Ai ishte një anëtar besnik dhe i devotshëm i Komsomol-it, Organizatës së të Rinjve Komunistë. Në librin e tij më të ri, “Gullag Arkipelago’’, Solzhenistin përshkruan se si argumentonte dhe mbronte komunizmin dhe parimet e tij me të burgosurit e rinj.Vetem në vitet e mëvonshme ai fillon të dyshojë dhe të kritikojë sistemin.

Shteti sovjetik ka shkaktuar një vuajtje të frikshme mes njerëzve.Vrasjet në masë të opozitës politike, terrori i përhapur kundrejt qytetarëve të pambrojtur tregon orientimin kriminal që kishin kuadrot komunistë.

Si mundet një sistem i tillë të meritoj njohje ndërkombëtare (duke lënë mënjanë sstausin e kombeve më të favorizuara, që SHBA po i konsideron)?Në të vërtetë, politika komuniste vjen në SHBA vetëm për t’i mohuar njerëzve tonë të njohin të vërtetën. Ne e dime se çfarë i ka ndodhur Solzhenitsin dhe Saharov, dhe të tjerëve të rangut të tyre, për shkak të famës që kishin, por çfarë ndodhë me atë tjetrin, “të voglin’’, i cili nuk pajtohet me regjimin. Kush e di se çfarë ndodhë në Siberi?Po për spastrimet e bëra nga uria, dëbimet e gjencidet dhe ekzekutimet e bëra në dhomat e torturës dhe kampet e përqendrimit? Media e kontrolluar sovjetike nuk thotë asgjë për këto.Shtypi dhe media jonë vazhdon t’i paguajë shantazhet e bëra nga vendet komuniste për privilegjin e mbajtjes së korrespondentëve aty.

Njerëzit si Solzhenitsin janë kontribuesit e vërtetë të fitimit të lirisë.Ai është monumenti i vdekjes martire dhe të pa zë. Ai është zëri që vjen prej “andej’’. Lerëni që ai të dëgjohet.’’(Botuar me 6 Mars, 1974)

PËRHERË, ME SHPIRTIN E GJALLË TË SHQIPTARISË…

January 19, 2013 by dgreca

-Bisedë e poetes atdhetare Makfire Canolli, banuese në Nju Jork, me prof. Murat Gecaj, publicist e studiues, Tiranë /

NE FOTO: Në familjen Canolli, nga e majta: Sejdiu, Dalina, Donjeta e Makfirja/

1.-Megjithëse e di që të sjell dhimbje në shpirt, e nderuara Maki, lutem, më trego shkurtimisht, se kur dhe si je larguar nga vendlindja? Cilët ishin prindërit tu?/

– Jam larguar nga Kosova në një kohë, kur populli shqiptar, me anë të protestave përpiqej me çdo kusht të mbronte atë pak autonomi, që e kishte dhe e cila na u muar me dhunë. Pra, ishte viti 1991, kur lashë Kosovën për herë të parë dhe mora një rrugë të panjohur, shkova drejt një bote tjetër, e cila quhet Perëndimi. Prindërit e mi (tashmë të ndjerë) ishin babai, Nazifi dhe nëna, Sabilja. Ishin një çift i mrekullueshëm, të cilët sollën në jetë 4 djem dhe 2 vajza. Unë jam fëmija më i vogël i tyre ose, siç e quajnë atje, “sugaresha”. Na rritën me shumë mund e sakrifica dhe u përpoqën të na edukonin në mënyrën më të mirë njerëzore e, mbi të gjitha, në frymën atdhetare.

Të parët e babait tim kanë jetuar në fshatin Maqedonc, në rrethinat e Sanxhakut. Por ata u detyruan t’i lëshonin me dhunë vatrat e tyre, sikurse qindra e mijëra shqiptarë të tjerë te asaj kohe. Pra, lanë shtëpi e katandi dhe ikën nga mundën, për t’i mbijetuar gjenocidit serbosllav të asaj kohe. Ata morën me vete vetëm emrin shqiptar ose, siç bëri gjyshi ynë i ndjerë, që na e la trashëgim për mbiemër, të cilin e kemi edhe sot, me qëllimin që kurrë të mos harrohen ato toka amtare shqiptare! Duke mos dashur të shkojë në Anadoll, siç vepruan mijëra shqiptarë të tjerë, ai vendosi të ndalet në pjesën verilindore të Kosovës, pikërisht në Malësinë e Gollakut, atje ku lindi babai im. Gjyshi kishte ndërruar jetë, kur babai ynë ishte 7 vjeç. Pra, jeta e tij kishte qenë shumë e rëndë dhe në moshën 13-vjeçare, bashkë me nënën e tij, u detyrua të niset drejt Prishtinës, ku aty u vendosën që të jetonin përgjithmonë. Babai ynë ka qenë njeri me karakter burrëror e atdhetar, si dhe mik i ngushtë, bashkëpunëtor dhe përkrahës i vendosur i Adem Demaçit dhe shumë trimave të tjerë e luftëtarë të asaj kohe.

Në pranverën e vitit 1982, familja jonë ishte në shënjestër të UDB-së jugosllave.U zbulua edhe veprimtaria ilegale e 3 vëllezërve të mi, të cilët u burgosën, bashkë me shumë bashkëpunëtorë të tjerë dhe kaluan vite të tëra nëpër burgjet e rënda serbosllave. Nëna jonë u paralizua, një vit pas burgosjes së djemëve të saj dhe në vitin 1984, u nda përgjithnjë nga jeta në moshën 49-vjeçare. Ndërsa babai edhe pse pati shumë dhimbje, të paktën, zemra e tij duroi më gjatë. Ai u nda nga jeta në moshën 77- vjeçare, në fund të vitit 1997, kur lufta për çlirimin në Kosovë vetëm sa kishte filluar. Largimi im nga vendlindja ndodhi pikërisht 21 vite të shkuara. Por nuk filloi së pari me mua, se shpërngulja jonë familjare na kishte ndjekur ndër breza dhe ajo e ka zanafillën pikërisht atje, te Molla e Kuqe!

2.-Ku ke jetuar gjatë këtyre viteve, sa ju ka ndryshuar kjo shkëputje nga vendlindja dhe me çfarë veprimtarishë kryesore je marrë?

-Fillimisht, ishim vetëm unë dhe bashkeshorti im, kur e morëm rrugën e mërgimit dhe u nisëm për në Gjermani.Më pas, krijuam çerdhen tonë familjare, me ardhjen në jetë të dy vajzave tona të dashura, Donjetës dhe Dalinës. Atje jetuam gjerë në fillim të vitit 1998 dhe pala gjermane na ktheu në Kosovë, sepse ne nuk kishim leje qëndrimi të përhershme dhe me arsyetimin, se “në Jugosllavi është gjithçka në rregull!” E vërteta ishte, se në Kosovë lufta për çlirim kishte filluar. Pas dy ditësh, kur ne u kthyem në shkurtin e atij viti, ndodhi masakra e parë në zonën e Drenicës. Pastaj, ne qëndruam gjatë tërë luftës në Kosovë, pikërisht në vendlindjen tonë, Prishtinë. Më pas u detyruam që, si mijëra kosovarë, t’i lëshojmë vatrat tona dhe të largohemi nga toka amtare!

Më në fund, pas gjithë atyre vuajtjeve, kaluam në Maqedoni, ku qëndruam disa javë, te vëllezërit tanë matanë kufirit. Ata na pritën në vatrat e tyre aq ngrohtësisht dhe, pas disa javësh, na humbën shpresat se do të ktheheshim shpejt në Kosovë. Prandaj vendosëm të paraqiteshim në kampin e Stankovecit. Aty i mbushëm ca formularë dhe, mbas dy ditësh, ishte Amerika e para ajo, që e mori përsipër shpëtimin dhe strehimin tonë.

Nuk mund të them se, të qenit “e degdisur”, më ka ndryshuar. Por, më saktë, më ka vrarë thellë në shpirt. Kjo, për vetë faktin, se jeta në mërgim, larg atdheut, është sikur jeta e fëmijës, që rritet larg nënës së vet.

3.-Dëshiroj të di diçka më tepër për familjen tuaj…

– Kam burrin, Sejdiun, i cili jo vetëm që është një bashkeshort dhe baba shembullor, por është një mik dhe shok i ngushtë i imi, pra “krahu im i djathtë”. Pa përkahjen e tij, nuk do të isha kjo që jam. Po ashtu, nga fryti i kësaj dashurie, jam nënë e dy vajzave të mrekullueshme, Donjetës dhe Dalinës, të cilat po tregojnë suksese të njëpasnjëshme, aty ku jetojnë dhe po shkollohen. Si shperblim i këtyre arritjeve, ato shpesh herë janë nderuar me diploma të ndryshme. Ndër të gjitha ato diploma, 4 janë me te veçantat: Donjeta ka 2 diploma nga ish Presidenti Amerikan, Xhorxh V. Bush, duke u shpallur njëra ndër 10 nxënëset më të mira në shtetin e Nju Jorkut. Por edhe Dalina është nderuar me diploma të njëjta dhe ka marrë po atë vlerësim, si motra e saj, nga Presidenti Amerikan Barak Obama. Vajza e madhe është në Universitetin e Londrës, ku studion për juriste dhe, ndoshta, një ditë mund të jetë edhe pjesë e Senatit amerikan. Këto ditë, ajo ka ardhur përkohëisht te ne dhe na është mbushur me gëzim, jo vetëm zemra, por dhe tërë shtëpia.Ndersa vajza e vogël jeton me ne, ndjek klasën e 11-të të shkollës së mesme dhe dëshiron të studiojë për farmaci. Këto të dyja janë tërë pasuria jonë, më e madhja e më e çmuara në botë. Pa ato, jeta jonë nuk do të kishte kuptim. Janë të lidhura shumë me vendlindjen tonë, për vetë faktin se e flasin gjuhën shqipe shumë bukur dhe mezi presin të shkojnë në Kosovë, sepse larg saj e ndiejnë thellë mungesën e mjedisit të gjallë shqiptar.

4.-Cilat janë lidhjet tua me Bashkësinë Shqiptare, në qytetin ku jeton?

-Fatkeqësisht, në qytezën, ku jetojmë ne, nuk kemi shqiptarë. Më së afërti, i kemi disa miq, 45 milje larg. Ndërsa ata, me të cilët kam lidhje familjare, jetojnë 200 mile më larg.Takohemi, kur të na jepet mundësia, meqenëse këtu tërë jeta është: punë e gjumë. Keni qenë edhe ju vetë këtu dy herë, më 1993 e 1994, me nga një muaj e gjysëm, profesor i nderuar dhe e njihni, pak a shumë, jetën këtu. Kam edhe miq e mikesha të tjera, gjithandej në Amerikë, si në Teksas, Çikago, Miçigan, Pensilvania, Nju Jork, Nju Jeresy, Konektika etj. Mandej, kam të njihur të tjerë, poetë e shkrimtarë, të shpërndarë nëpër diasporë, por edhe në atdhe. Me ta, kam lidhur miqësi njerëzore dhe profesionale. Pothuajse me të gjithë, kam kontakte të përhershme. Më kanë përkrahur edhe moralisht, ku njeri ndër ata miq jeni edhe Ju, i nderuari prof. Murat. Më kanë ofruar edhe përkrahje për botimin e dy librave. Kështu, pas botimit të tyre, u bëra anëtare e Shoqatës së Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikanë, këtu në SHBA, e këtij shpirti të gjallë të shqiptarisë. Pastaj kontakti miqësor i kalon shpesh herë kufinjtë e Amerikës, pra kam lidhje të mira edhe me shqiptarët e Skandinavisë, përmes valëve të Internetit. Njëri nga ata është pikërisht Radio Projekti, në Danimarkë, ku përveçse jam dëgjuese, bashkëpunoj rregullisht. Bile, një kohë, isha moderatore dhe shpresoj sërish, në një të ardhme të afërt, t’i kthehem emisionit tim, që e mbaja dhe titullohej, “Me krijuesit shqiptarë, në diasporë”.

5.-Çfarë të ka sjellë ose ke fituar nga emigracioni? Po, çfarë ke humbur, në këta vjet?

-Përfitimi i parë dhe më i madh, që na ka sjellë emigracioni, është shkollimi i vajzave tona dhe sukseset e tyre, që kanë siguruar gjerë më tani. Por shpresoj dhe besoj që ende kanë për të arritur në jetën në vazhdimësi.

Ndërsa, kam humbur çastet më të bukura familjare, që kanë ndodhur në Kosovën time ose edhe ato të hidherimit, siç ishte rasti, kur u nda përgjithnjë nga jeta babai, në vitin 1997. Në atë kohë isha në Gjemrani dhe nuk kisha asnjë mundësi të shkoja ta takoja dhe as të marrë pjesë në lamtumirën e fundit! Po ashtu, humbje për mua mund ta quaj edhe çastin e festën e shpalljes së Pavarsisë së Kosovës. Me lotë në sy i përcillja ato ngjarje përmes TV-së dhe nuk munda të isha aty afër. Pastaj, së fundmi, ishte pamundësia për të qenë në Shqipëri e në Kosovë, më 28 Nëntor 2012, në jubileun e madh të 100-vjetorit të shpalljes së Pavarësisë.

6.-Si i mban lidhjet me vendlindjen dhe me të afërmit, atje?

-Tashmë, është më lehtë, se sa para 20 viteve. Mbaj mend se, në atë kohë në Gjermani edhe pse ishim më afër, ku na ndanin nga vendlindja as dy orë të plota me aeroplan, kontaktet ishin shumë më të vështira. Qëndronim me orë të tëra për të telefonuar në familjet tona dhe, sapo e mirrnim linjen, ajo na shkëputej, sepse rrjeti ka qenë i dobët dhe, ndoshta, ishte pala serbe ajo, që i pengonte këto lidhje tonat. Gjatë asaj kohe, kemi pasur vetëm një emision në radio, në orën 23:00, ku i degjonim lajmet nga “Evropa e lirë”, përmes një radiolidhje të Zagrebit dhe ishte i vetmi burim informacionesh, në gjuhën shqipe. Më tej, përmes valëve satelitore u realizua që ta ndjekim TVSH-në, nga 2 orë në mbrëmje, çka ishte një gëzim i madhë për ne, në atë kohë. Ndërsa tani është shumë më lehtë. Edhe pse na ndajnë mijëra kilometra nga ajo tokë e bekuar, bashkë me Oqeanin Atllantik në mes, ndjehemi shumë më afër Atdheut tonë. Jo vetëm që e kemi telefonin, por edhe rrjetin e internetit, ku fatbardhësisht jo vetëm shkembimin e e-mailave, që mund ta bësh, por ke mundësi të flasësh qoftë drejtpërdrejt, me shkrim ose edhe ta shohësh në kamerë. Po ashtu, në TV kemi shumë kanale shqiptare ose edhe dëgojmë stacione të ndryshme radioje etj. Lirisht mund të them se brenda katër mureve të shtëpisë është mjedisi ynë shqiptar ose “Shqipëria e vogël”. Ndërsa, kur dalim jashtë, e kuptojmë se ndodhemi në Amerikë. Po ashtu edhe gjatë veres, kur kemi mundësi, jemi atje, në mesin e familjarëve dhe miqëve tanë të shumtë. Për fatin tonë të mirë, tani nuk kemi probleme udhetimi, sepse jemi nënshtatas amerikanë dhe vajtje-ardhjet i kemi të lehta.

7.-Siç e kam vëne re, sidomos nga publikimet në Internet, një lehtësim shpirtëror për ty ka qenë poezia…Kur ke nisur të shkruash dhe cilët janë librat tu të publikuar? Përshkruaji ata, sugurisht shkurt…

-Me poezi kam filluar që nga fëmijëria, pra, qysh në klasën e dytë fillore. Vërtet më ngjan, se kam filluar të bëlbëzoj poetikisht. Poezia ime e parë titullohej “Gjeli im plak”, të cilën fatkeqësisht nuk e kam, ashtu si shumë poezi të asaj kohe. Me rastin e bastisjes së shtepisë sonë nga punëtorët e sigurimit serbë të asaj kohe, kur vëllezërit e mi u burgosën dhe unë isha në moshën 11-vjeçare, fletoren time ata e morën, bashkë me shumë gjera dhe libra të tjerë. Në atë kohë, mësuese e imja ishte znj. Zejnije Syla, e cila jo vetëm që e zbuloi talentin tim, por më dha mbështetje morale dhe shpirtërore. Kështu, poezitë e mija i dërgonte për botim në gazetën “Rilindja” të asaj kohe, e cila dilte çdo ditë dhe çdo të martë e kishte shtojcën për fëmijë. Gjatë asaj kohe, poezitë e mia u vlerësuan shumë herë dhe kam marrë shpërblime nga vetë “Rilindja”. Por poezia ime nuk ka të ndalur as sot, ku tashmë ajo ka filluar edhe të “përqafohet” me tingujt e muzikës dhe të shëndrrohet në këngë. Kam shkruar tekstin e këngës “Th’rret Presheva” dhe “Jo, s’ka vdekë Bardhyl Osmani” (deshmor nga Presheva, komandant “Delta”), të cilat i interpreton shkëlqyeshëm këngëtari preshevar, Bashkim Halimi. Një këngë për Mitrovicën ia kam bërë dhuratë mikes sime të mirë, këngëtares Sebahate Berlajolli, e cila jeton ne Nju Jeresy dhe mori pjesë me të në Festivalin XXI të këngëve dhe valleve shqiptare, në Nju Jork. Ishte kënaqësi e veçantë për mua se, në vitin 2010, kam botuar dy libra me poezi. Njëri ishte për të rritur, me titullin “Gjurmë nëpër flakë”, të cilin ia kam kushtuar nënës sime të ndjerë. Por aty ka poezi edhe për luftëtarë e dëshmoraë të UÇK-së dhe poezi të tjera. Libri tjetër është për fëmijë, me titullin “I shes diellit akullore”. Po kështu, jam pjesëmarrëse edhe te dy libra të përbashkët, përgatitur nga Iliriana Sulkuqi, në atë me poezi, “Karvan dashurie”(kushtuar nënave) dhe në tjetrin në prozë, me titull “Në sytë e nënave”, me në krye znj. Vitore Stefa Leka.

8.-Çfarë planesh ke për të ardhmen, në fushën e krijimtarisë?

-Kam ca tregime reale dhe shpresoj që, në një të ardhme të afërt, ta botoj librin tjetër në prozë. Jam në kontakt me shumë krijues dhe miq, të cilat kane shprehur dëshirën dhe gadishmërinë të më ndihmojnë. Ndër ta, është edhe nipi i babait tim, shkrimtari i mirënjohur, Rushit Ramabaja. Po ashtu, kam nipin tjetër të babait, shkrimtarin dhe poetin Arif Demolli. Ata ishin idhujt e mi, që nga fëmijëria. Ndoshta, ajo dashuri dhe simpati ndaj tyre, kanë bërë që të përpiqem të jem në gjurmët e tyre. Pra, shpresoj të sjell poezi, tregime, libra dhe këngë të reja.

9.-Në fund të bisedës sonë, duke të falanderuar dhe uruar nga zemra çdo të mirë, vetjake e familjare, Maki, a dëshiron të shtosh ndonjë gjë tjetër?

-Nëse më lejohet, do të “flisja” pak me vargjet e një poezie time. Ndërsa juve, profesor i nderuar Murat, ju falënderoj për kohën dhe vëmendjen, që ma kushtuat. Gjithashtu, u jam mirenjohëse për përkrahjen dhe mbeshtetjen morale, që më keni dhënë e më jepni, çdo herë!

JAM SHQIPTARE

Mua më quajnë kosovare,
por edhe unë jam shqiptare,
Kosova është vendlindja ime,
Shqipëria është Nëna ime.

Mërgimtare, më quajnë mua,
pse jetoj në dhe të huaj,
zemra ime dot s’e pranon,
shqiptare, thotë, jam me komb.

Pse jetoj larg Shqipërisë,
gjuhë e kulturë s’i kam braktisë.
Shqipëri e kam bërë shtëpinë,
aty kam Flamurin dhe çiftelinë.

Me mua është Gjergj Kastrioti,
Nënë Tereza e Isa Boletini,
Ismail Qemaili dhe Rugova,
Pajaziti e në mes shqiponja.

Ngado, që unë shkoj e vij,
marr me vete Shqipërinë,
s’e braktisi sa të jem gjallë,
se unë jam bija e sajë!

Tiranë-Nju Jork, 18 janar 2013

JU TREGOJ JETEN DHE KRIJIMTARINE E DEMIR KRASNIQIT

January 19, 2013 by dgreca

Shaban Cakolli/

Shënime biografike për pedagogun, këngëtarin, kompozitorin, poetin, mbledhësin e folklorit, publicistin dhe gazetarin: DEMIR KRASNIQI

U lind më datën 10 Shkurt 1950, në fshatin Tugjec të Malësisë së Gollakut, komuna e Kamenicës, nga nëna Hysnije dhe babai Shefkiu .Rrjedh nga një familje skajshmërish e varfër , por shumë bujare , mikpritëse dhe me bazamente të forta kombëtare .

Shkollën e plotë fillore e kreu në vendlindje, kurse shkollimin dhe kualifikimin profesional muzikor i kreu në Prishtinë.

Talenti i tij i rrallë muzikor dhe dashuria e madhe ndaj këngës , u vërejt që nga ditët e para të fëmijërisë së tij, në bankat shkollore, në programet e ndryshme shkollore, ku gjithmonë dallohej me talentin dhe interpretimin e tij të shkëlqyeshëm.

Më 25 Maj 1964, në Manifestimin ndërkomunal të Kamenicës “Mikrofoni është i juaji”, Demir Krasniqi i shoqëruar nën përcjelljen e violinës nga arsimtari i tij, Rexhep Bunjaku, përfaqësoi shkollën fillore të Tugjecit, me këngën “Hajredin pasha po na vjen Radikës”, me ç’ rast nga Juria profesioniste u nderua me Shpërblimin e Parë, në vlerë prej 5000 dinarësh, që atë kohë ishin sa dy paga e gjysmë të një mësuesi .

Gjatë jetës së tij, ka ushtruar këto profesione:

Pedagog i kulturës muzikore me një përvojë rreth dyzet vjeçare në shumë shkolla fillore e të mesme të Kosovës, ku krahas punës edukativo – arsimore , në të gjitha shkollat ku ka punuar, ka themeluar edhe grupe e shoqëri të ndryshme muzikore, si: SHKA “Shpresa e Malësisë” në fshatin Tugjec, të Malësisë së Kamenicës, gjatë vitit shkollor 1970/71, Grupi muzikor i Shkollës Fillore “Zenel Hajdini” në Prishtinë , më 1974- 1977, SHKA “Kosova” në Prishtinë, më 1974, Grupi muzikor i Shkollës Fillore në fshatin Llabjan, në fshatin Slivovë, në fshatin Novo Bërdë dhe në fshatin Viti të Merecit, prej vitit 1977 deri më 1980.

Ka qenë anëtarë i rregullt i AVI “ÇIFTELIA” të Radio Prishtinës, nën drejtimin artistik të kompozitorit dhe etnomuzikologut Lorenc Antoni, prej vitit 1968 deri më 1977. Anëtar dhe bashkëthemelues i Grupit folklorik “Vëllezërit Krasniqi” në Prishtinë, prej vitit 1965 deri më 1980.

Në Gjilan, ka themelua SHKA “DITURIA” pranë shkollave të mesme të qytetit në fillim të viteve të 90-ta, pastaj themelues i Grupit muzikor “Xhevahiret e Gjilanit”, Grupi muzikor “Krasniqja” në Gjilan, Grupi folklorik “Shahiria” në Gjilan, Grupi muzikor i shkollës fillore “Selami Hallaçi “ në Gjilan, Grupi muzikor “Marigona” i shkollës fillore “Musa Zajmi” në Gjilan, Grupi muzikor i shkollës fillore “Thimi Mitko” në Gjilan, Grupi muzikor “Tefta Tashko” i shkollës fillore “Abaz Ajeti” në Gjilan etj. etj.

Këngëtar dhe rapsod popullor, i cili duke filluar që nga viti 1968, kur u pranua si këngëtar i rregullt i Radio Prishtinës, ka dhënë një bagazh shumë të madh incizimesh me qindra këngë dhe albume të ndryshme muzikore, duke filluar nga shiritat e celuloidit, disqeve të gramafonit, audio kasetave, video kasetave, kompakt disqeve, DVD- ve etj.gjithandej trojeve etnike shqiptare, përveç shumë koncerteve e festivaleve vendore, ka qenë katër herë përfaqësues i këngës kosovare në festivalet ndërkombëtare si: Rivista e Folklorit Ballkanik në Zagreb, Rivista e Folklorit Ballkanik në Ohër, Tubimet e Folklorit Ballkanik në Beograd dhe në Festivalin e Folklorit të popujve evropian “Danubi i kaltër” në Novi Sad, ku ka këndua në duet me Nexhmije Pagarushën , këngën “Ku po shkon moj Rrushja e lalës”, festival ky që për herë të parë u transmetua direkt përmes rrjetit televiziv evropian “Eurovizion”.

Në Jubileun e 500 – vjetorit të vdekjes së heroit kombëtar legjendar Gjergj Kastrioti – Skënderbeu , më 1968 , ka incizua dhe publikua këngën “Kushtrimi i Skënderbeut”.

Në Jubileun e 100 – vjetorit të Lidhjes Shqiptare të Prizrenit , më 1978 , ka krijua, kompozua , incizua dhe publikua këngën me titull : “Lidhja e Prizrenit”.

Më 1996, ka qenë i vetmi përfaqësues nga Kosova, në Koncertin festiv mbarëkombëtar me karakter fetar në Shkodër.

Me rastin e Jubileut të 100- vjetorit të Kongresit të Alfabetit, më 15 Nëntor 2008, ka qenë i vetmi përfaqësues – kantautor nga Kosova.

Me rastin e shpalljes së Pavarësisë së Republikës së Kosovës, është prezantuar si kantautor i këngës:”Kosova – nuse me kurorë”.

Me rastin e 100 – vjetorit të Pavarësisë së Shqipërisë, para publikut gjilanas është prezantuar si kantautor i këngës :”100 vjet të Pavarësisë”.

Kompozitor i më se 2000 këngëve dhe valleve në frymën e melosit tradicional popullor burimor. Kënga e parë që e ka kompozua , titullohej “Kënga e vashës” dhe këtë këngë e ka incizua në Radio Prishtinë në duet me këngëtaren Liliana Çavolli.

Ka qenë pjesëmarrës disa herë me radhë në Festivalin tradicional “Akordet e Kosovës” më 1969,1970, 1974, 1976, 1980, 1988, 1995 etj. Në Festivalin tradicional “Kosovarja këndon” në Ferizaj më 1976, kënga e tij kushtuar heroit të popullit Zenel Hajdini, është shpërblyer me Vendin e Parë të Jurisë profesionale dhe me Vendin e parë të Publikut.

Që nga viti 1969 ka qenë anëtarë i Lidhjes së Kompozitorëve të Jugosllavisë (SAKOJ) në Beograd , anëtar i Mbrojtjes së të Drejtave Muzikore të Autorëve (ZAMP) dhe anëtar i Lidhjes së Autorëve të Muzikës Popullore (SANAM) në Beograd .

Është autori i këngës së parë kushtuar UÇK-së, me titull:”Rroftë Ushtria Çlirimtare”, e botuar me tekst poetik dhe notal në të përditshmen “GAZETË E RE SHQIPTARE” në Prishtinë, më datën 17 Nëntor 1998, faqe 16.

Është kantautor i himnit të Televizionit të pavarur “Festa” të Kumanovës, himnit të “Liberalëve”, “Himnit për Kosovën”, “Marshi i UÇK-së” dhe Himni i “Flakës së Janarit” në Gjilan.

Krijues poetik i mijëra poezive dhe vargjeve të dedikuara për këngë dhe rapsodi popullore.

Mbledhës i pasionuar i folklorit burimor muzikor shqiptar, i cili deri më tani ka mbledhur, shënuar dhe daktilografuar mbi 4000 këngë të llojeve të ndryshme gjithandej trojeve etnike shqiptare. Pos kësaj, ka botuar me qindra këngë burimore në “Folklorin muzikor shqiptar” Bleni 4,5,6 dhe 7 të Lorenc Antonit.

Publicist i shumë studimeve etnomuzikologjike nëpër shumë gazeta, revista dhe agjenci të ndryshme të internetit.

Është radio-gazetar dhe gazetar hulumtues i diplomuar, profesion ky që e ka ushtruar në shumë mediume publike elektronike dhe të shkruara, e që edhe sot punon palodhshëm në këto lëmi . Ndër mediumet publike në të cilat ka punua si gazetar dhe moderator i shumë emisioneve, duhet përmendur : Radio “Viktoria” në Gjilan, Televizioni i pavarur “Vali” në Gjilan, gazeta “Bashkimi” në Gjilan, Gazeta javore “Fokus” në Prishtinë, gazeta javore “Perspektiva” në Preshevë dhe veb faqja elektronike “Zemra Shqiptare” në Londër .

Për punën dhe kontributin e tij, gjatë karrierës prej këngëtari e krijuesi muzikor është nderuar me qindra mirënjohje, pllaketa , e dekorata tjera.

Demir Krasniqit , për mbledhjen dhe publikimin e dy veprave muzikore të këngëtarit legjendar kosovarë Qamili i Vogël – Muhaxhiri ( pas vdekjes së tij) , Familja e këtij këngëtari të pavdekshëm , ia dhuroi dy kompletet e gardërobave kombëtare të Qamilit të Vogël, dhurata këto që Demir Krasniqi i mbanë, i veshë dhe i ruan me krenarinë dhe respektin më të madh njerëzor .

Në Qershor të vitit 2010, përmes Shoqatës “Miqtë e Amerikës”, dy këngët autoriale të Demir Krasniqit:”Faleminderit Amerikë” dhe “ Këngë për Presidentin Bill Klinton”, i dorëzohen në duar Presidentit historik të SHBA-së , z. Bill Klinton, i cili e falënderon publikisht autorin dhe këto dy këngë janë të parat në historinë e folklorit muzikor shqiptarë, të cilat hynë në Muzeun e burrështetasve amerikanë , në Shtëpinë e Bardhë të Vashingtonit .

Në Festivalin tradicional “Zëri i Alfabetit-2011” në Manastir, Demir Krasniqi nderohet me një mirënjohje dhe me “Plaketën e Kongresit të Manastirit”.

Në çmimet e Dhjetorit të vitit 2011, nën moton:”Me më të mirët”,organizuar nga Kuvendi Komunal dhe DKRS e Gjilanit, nderohet me mirënjohje “PËR KONTRIBUTIN SHUMËVJEÇAR NË SFERËN E ARTIT DHE TË KULTURËS”.

Deri më tash, ka publikuar këto vepra autoriale:

“Mallëngjime e oshtima” – Prishtinë, 1993,

“Qamili i Vogël – zë që nuk shuhet”(monografi)-Prishtinë,1995,

“Gjakon Kosova” – Gjilan, 1998,

“Bejtë Pireva” – Gjilan, 2002,

“Zeqir Maroca” – Gjilan, 2002,

“Këngë krismash lirie I” – Gjilan, 2003,

“Këngë krismash lirie II” – Prishtinë, 2003,

“Familja Kurti nga Tugjeci “ (monografi) – Prishtinë, 2004,

“Shtojzovallet e Gollakut”, ETMMK – Prishtinë , 2005,

“Kushtrim lirie” – Gjilan, 2005,

“Liman Shahiqi – trimi i Gollakut” – Prishtinë ,2005,

“Kroi i këngës “- Gjilan, 2006,

“Qamili i Vogël – Këngë përjetësie” – Gjakovë, 2006,

“Valle popullore” – Gjilan, 2007 ,

“Këngë dhe ilahi fetare” – Gjilan, 2007,

“Krenaria e Gollakut” – Gjilan, 2008 ,

“Diell lirie” – Gjilan, 2008 ,

“Lirika popullore e Gollakut” – Gjilan, 2008,

Gëzim Marku :”Intervistë me Demir Krasniqin”, botoi “Zemra Shqiptare” – Londër , më 2009 ,

“I pa epur” – Gjilan, 2010,

“Malli për Gollakun” – Gjilan, 2010,

“Djepi i këngës” – Gjilan, 2011,

“Therje me vegsh “ – Gjilan , 2011.

“Amaneti” – Gjilan, 2011.

“Tinguj dhe ofshama” – Gjilan, 2012.

“Komentime dhe përkushtime” – Gjilan, 2012.

“ Kënga ime” – Gjilan, 2012.

“ Sofra e këngës ” – Gjilan, 2012.

Jeton i pa punë, pa kurrfarë të ardhurash dhe krijon në Gjilan.

Motoja e punës dhe krijimtarisë së tij, është:

“Për emrin e Zotit,

Për nderin e kombit,

Për gjakun e dëshmorëve,

Për eshtrat e varreve”!

SOFRA E DIELLIT- POEMË PËR AJSHE GËRVALLËN

January 18, 2013 by dgreca

(KUSHTUAR LOKEMADHES SË KOMBIT E NËNËS ATDHETARE)/

Xhemail Peci/

“E ku të shkruhen ndë kartë,/

Fjalët e gjuhës së zjarrtë?!”/

Naim Frashëri/

Sa herë të kujtoj Ty,/

Shipërinë e shoh në zemër,/

Shqipërinë e shoh në sy./

Sa herë í kujtojmë Ata,/

të kujtojmë Ty,/

Haso Topullin tek hiqte valle,/

dhe burrin me opinga baroti,/

Mihal Gramenon kur pendës së tij shkroi:/

se Haso Topulli nuk nxorri asnjë pikë loti,/

tek në dorë í tundej si shqiponjë shamia,/

s’qante dot Haso Topulli,/

se qante Shqipëria./

Se herë që mblidhet Kosova kreshpëruar,/

me zemër të përgjakur dhe me shpirt të lënduar,/

në Kështjellë të Kujtesës – Kështjella e Qëndresës,/

sa herë që dhembjet e shkeujve në gjakun që vlon,/

me ankthin e kohës t’í shporrë hithra e ferra gjakon:/

ato Shenja të Shenjta, e ehu Ajo Kanjushë e Verdhë,/

kushtrimin e brezave dhe kushtrimin e gjyshërve,/

me kësulën e bardhë mbi sy,/

epikën legjendare vargjeve e derdhë:/

eja loke, e ma jep martinën,/

përmbi shkëmb, o ta vë opingën!/

Është Kënga e Kamber Loshit,/

e Kënga e të Gjitha Këngëve,/

nëpër gëzhojat e melodive të barotit çelur,

është vet firmammenti í shqiptarëve,

gjak mbi vetullat mbledhur:

Nanë moj Nana e Bajram Currit,

si shqiponja n’maje t’gurit.

Me shaminë e bardhë si dëbora e kreshtave të Shkëlzenit,

me sytë si shqiponja e Ilirisë Lidhjes së Prizerenit,

kënga iu fal Drinit e Ibrit, Vjosës dhe Bunës,

shqotave dhe sufierinave, Pashtrikut e Lubotenit,

iu fal Shkumbinit siç iu fal dhe Erzenit,

mes Scillës dhe Haridbës e në Shtratin e Prokursit,

Tivarit dhe Dubovikut, Prevezës dhe Artës,

Tiranës, Tropojës dhe Kukësit,

Ti Shqipëri u dhe gji nga gjiri í Rozafës,

Ti Shqipëri u dhe sy nga sytë e shkabës:

Mëmëdhe quhet toka…

Arbëria matanë detit,

Gitarë me mall të valë,

Kangjelë e Zjarrtë e Poetit,

e qumësht í Teutës zemrat ua ndezi eshkë e strall,

në zemër lirinë, Kosovën në gjoks, Shqipërinë në ballë,

ecur Plisabardhët mbi majën e shpatës,

siç ka ecur gjithmonë Kosova,

në prush, në flakë, në zjarr,

e Shqipërisë shqiponjë: përballë shqotës dhe shtrëngatës.

Ti Nënlokja e Kombit,

me peshën e moteve të mëdha mbi supet,

dhembja kurrë s’të theu e hasmi kurrë s’ta pa pikën e lotit,

e toka mbolli farën e plumbave dhe shtroi sofrën e barotit,

Ti Djemtë Atdheut ia fale si Lule,

Ti Dardanja e Urtë,

Ti Nënlokja Trime,

Kosovarja Ti,

Krutanja Ti,

Shamibardha e Tropojës Ti,

Shamibardha e Ajkunës mbi Bjeshkët e Rugovës – Ti,

Ti Nënë Zahideja,

E Jasharajve Ti,

Shqipëria Ti.

Sa herë të kujtojmë Ty,

oshëtima e vargjeve të Fan Stelian Nolit,

na vie si gjëmim me bubullima,

na vie siç í vente Isa Boletini Vlorës me opinga:

Mbahu Nëno, mos ke frikë…

Gjaku i Djemve t’u bëftë Dritë.

Na vie siç vie dhe gjëmima e vargjeve të Hilë Mosit:

Ah Shqypni, mos thuej mbarova!

Lokemadhja Ti,

Nënlokja Ti,

Kreshnikja Ti,

epikë fishtjane e epikë kreshnikësh Ti,

gërshetë e thurur psherrëtimash lulevirgjëra,

Ti Praneverë e Ilirisë – si trëndafil përmbi bokërrima:

Cufa e Bardhosha na është mbushë Kosova…

Në një cep të Ilirisë e mu në zemër të Dardanisë.

E diku larg,

kur zemër e Kosovës pak nga pak pikoi gjak:

e ndalën diku, të Ëmën e Jusuf Gërvallës!

U dha lajmi,

e shpirtrat e shqiptarëve í shtrëngoi si lak,

po gjurmët e gjakut me zë trëndafilash,

sfidë u bëjnë ndeshtrashave,

se është zemra dhe shpirti í Shqipërisë,

që u hapë portat Shamibardhave.

Sa herë që të kujtojmë Ty,

i kujtojmë ATA,

Atdhetarët si të parët,

o sa herë që të kujtojmë Ty,

Shqipërinë e shohim në zemër,

Shqipërinë e shohim në sy,

Vallen e Haso Topullit,

kur iu vra Çerçiz Topulli,

në këngën polifonike-

kur iu vra Çeço Bukuria:

Në u vra nga trimëria,

Namn’ e morri Shqipëria.

E kur bajonetat serbe bebëzat përgjakën të lulekuqeve,

në rafalet dhe në breshëritë e automatikëve,

mbi filizat e njoma që supet kishin mbështetur mureve,

ikonat mesjetare, hijenat dhe gjarpërinjtë me sprijat dhe shtrigat,

gjymtyrët e Atdheut me zinxhirët e tankeve lidhnin shëlligat,

në vaj dhe në lot i mblodhi dhembjet Shqipëria,

në gjak dhe në lak, në zjarr dhe në hekur,

litarin në fyt e thikat ashtin prekur,

përreth hijenat prapë me shëlligat,

gjarpërinjtë në gjak me katallanët dhe shtrigat,

lebetitej kujës, dhembjes dhe gjamës la me gjak Dardania,

e Thirrja erdhi si Zë í Shenjtë,

shprushur prushin e shekujve me ballët tek liria:

Dardania Diell Dardanësh,

Zë e Zemër, Gjuhë dhe Gjak í Shqipërisë,

si Shenjë e Shenjtë e Gitarës së Poetit,

Zë í Zemrës së Jusufit e Zë í Zemrës së Bardhoshit:

T’falemi Shqypni!

U fal një komb í tërë,

para atyre Varreve si përpara vetë Djepit të Lirisë,

Altarit të Shenjtë kur u fali Rozafa fletë fatosave te kombit,

e që lindi prapë në çerdhet e veta shqipet e Kastriotit,

e gjokset digë ia vunë para grykës së topit,

e celula të para si plis í bardhë mbi vetull Nëntor për Nëntor,

Oso Kuka i bëri Kullat e Arbërit – Kulla të Barotit:

Nëntor për në Nëntor,

me gjokset si Tomor e me ballët për në Vlorë.

Sa zemra dhe sa pena u shkrinë për Shqipërinë,

si në krismat e pushkëve ogurbardha të Tahir e Nebih Mehës:

Dy me dy mijë!

E dridhën në themele tek krimeve po kalbej – vetë Perandorinë,

në Pranverën e Përgjakshme të Motit të Madh 1981,

Pena dhe Pushka e zgjuan Dardaninë,

e në currilat e Gjakut të Janarit të Gërvallëve,

në frëngjitë e Kullave të Marsit,

e në Lumenjtë e Gjakut të Jasharajve,

prillit dhe nëntorëve, gjokseve dhe krahanorëve,

Shqiponjë e Ilirisë Kosova iu falë Lirisë:

E Ilirisë Kosova.

O Bacë, Jusuf ka me ardhë se s’ka që e ndalë,

O Bardh, ka me zbardhë Dita e Madhe e Motit të Madh,

se dardha pikë nën dardhë:

O Shpirtndritur,

O Zemërbardhë,

O Prijatarë.

Drini í Bardhë e Drini í Zi:

Cufa, Bardhi edhe Ti,

Një Shqipëri,

në Fushat e Përgjakura të Dardanisë,

Kalorësit e Lirisë,

e vallen prapë e heqë Fustanella e Ilirisë,

dhe flatrat sërish í hapin shqiponjat,

kur lart fluturojnë përmbi kreshtabardhat,

mbi Dheun e Arbërit – Nuse Malesh,

Tre Mijë Vjet Shqypni mbi Dhe,

si Zotit vet – ti veç Lirisë í falesh,

Flamurin në ballë e Plisin si borë mbi vetull:

Përkrenarja e të Madhit Skëndërbe.

Nuk është Vojsava që rri vetmuar mendimet duke tretur,

në gurët e çmuar të oratorisë së Fan Stelian Nolit,

Gjergjin dhe Hijen e Tij tek pret,

si Zonjë Bujare në Dheun e Vet,

kur Hyjnitë Ilire Lisit të Dodonës iu falen si Orakullit,

as Doruntina vetëm nuk është,

Konstantinin me Besë të dhanun,

tej nëntë maleve legjendave duke pritur.

Me Gjuhën e Gjakut dhe me Gjuhën e Gurit,

shpalosur e me kokën e shqiponjës plagosur,

e kuqja e Flamurit ka rënë mbi një Nënë,

Në Tokën Jetike Një Zemër Epike e Një Nëne Kreshnike.

Me Shaminë e Bardhë si majat e maleve të Tropojës,

sfidë i bën Vajit të Ajkunës,

Omerin tek vajtonte në Bjeshkët e Rugovës:

Nanë, moj nana e Bajram Currit,

si shqiponja n’maje t’gurit.

Vetullat shkabë mbi harkun e përgjakur të Dardanisë,

epika e këngëve me zë gjaku e me shpirt të Shqipërisë:

Eja Loke, e ma jep martinën,

Përmbi shkëmb, o ta vë opingën.

Tek Qumësht i Rozafës e tek Balli i Nënë Ajshes,

nisë gjeografia e shenjtë e etnisë së Shqipërisë,

e shqiponja merr prapë flatrat në gjakun e të rënëve,

e këngët i merr në vargjet e poetëve,

e lahutën prapë ua jep kreshnikëve:

Është qëndisma e duarve të Marigo Postjes,

Dardanët si Diellit vetë i falen prapë Lirisë,

i falen si t’parët e tyre e si vetë Perëndisë:

Shqipëri Shqiponjë Kosovës,

Shqipëri e Çamëri Shqiponjës.

Në ndjenjën e përgjakur të zemrës së përflakur,

në stuhitë e egra të shekujve përplasur dhe ngritur,

këmbëzbathur, plagosur dhe vuajtjeve cfilitur,

martirë, përgjakur dhe përpëlitur:

i thanë Diellit bëhu Nuse Lirie,

e gjakun ía falën Pranverave të Dardanisë,

si qumësht i ëmbël i nënës në buzët e fëmisë,

e nëpër djepa hodhën shtat e u bënë si plepa,

pendën nëpër libra e plisat përmbi shkrepa,

t’Rozafës Ninulat e kështjellat në kullat,

përkrenarja në plisat e burrat si lisat,

në gjokset rrufetë e në krahët vetëtimat,

në cohët e opingave mbanin bubullimat,

ngjeshur armë dhe rrethatore:

Mos ma shkel, o barin mbi vorre!

Currilat e gjakut tek rrënjët e pragut,

se s’shterrën as gurrat e as burrat me kullat,

as s’u shembën dhe as s’u trembën,

kohës kur i prinë në ballë:

SHQIPËRI TË QOFSHIM FALË!

E Kulla e Gërvallajve,

si Agroni kohës i tha:

Vraje Vdekjen dhe Mbretin Blu,

Krajlin që ta shkelë barin mbi vorre,

dhe tradhtinë e zezë si nata,

Tradhtinë që përdredhë trupin si gjarpër:

Vraje Tradhtinë!

Edhe kur e këputi shpirtin fjala,

Rapsodi këngës prapë ia tha:

KUSH TË VRAU, JUSUF GËRVALLA?!

E koha në thinjat e saj si moshë biblike,

prapë i thirri kujtesës së kombit:

Dhashtë Zoti e vrasësit të mos jenë shqiptarë!…

Qau Janari me lot prej bore,

për një Djalë, Djalë Kosove…

E zemrën hasmi í zi, t’ia thente kurrë nuk mundi,

se ishte prapë koha, ajo që si fjala malet i tundi:

Unë kam djem plot,

dhe se ata janë në gjithë Kosovën.

E Derën e Shtëpisë – Ajo,

të mbyllur s’e mbante dot,

se Nënat e Bijve që hasmit tokën ia shtrojnë me barot,

nuk kanë kurrë as lot dhe as mort.

Oxhaku i Kullës së Dubovikut,

le të tymojë përgjithmonë,

Dritë paçin Kullat,

e Dritë U Bëftë Shpirti,

dhe Derën lereni të hapur,

se kështu e donte dhe Gitarë e Tij,

si Gitara e Federiko Garsia Lorkës,

Shqipëri Shqiponjë Kosovës,

Shqipëri e Çamëri Shqiponjës:

Ballkonin të hapur lereni,

si nëpër Këngët e Motit të Madh,

Varrin tek një qiparis a tek një lis,

e kali të hingëllijë gati për logun e luftës,

si kali i Nik Petës tek Kënga e Sprasme e Balës-

në penën e Gavril Darës – të Riut,

kushtrimi i penës është vetë kushtrimi i pushkës,

Flamurin dhe Armët tek koka t’ia veni,

se Konstantini í Vogël nuk ia ka dhënë Besën

Vetëm të Ëmës,

po edhe Doruntinës – në përgjigje të pyetjes:

Kush e solli Doruntinën?

10.

Se Shqipëria,

me ankthin e shekujve nbledhur në zemër,

í thërret një nga një dhe Emër për Emër:

Jusuf, Ju kam gjallë,

Bardhosh, të kam Djalë,

Kur kam lot e kur kam mall,

u kam eshkë e u kam strall,

Jam Çamëria e jam Kosova,

jam Janina e jam Prishtina,

jam Tetova e jam Tropoja,

jam Preveza e jam Tirana,

Lazarati, Konsipoli e Tivari,

djep pas djepi e djalë pas djali,

brez pas brezi e plis pas plisi,

kur kam lot e kur kam mall,

u kam eshkë e u kam strall:

JAM VET AJSHJA,

QË U PUTHË NË BALLË.

Janar 1982 – maj 2004.