dgreca – Page 872 – Dielli

2020- 100 VJET NGA KONGRESI I LUSHNJES DHE LUFTA E VLORES

October 2, 2019 by dgreca

Nga Vilson Haxhiraj /

Viti 2020,që po afron, shënon përvjetorin e 100 të Kongresit të Lushnjës, të Luftës së Vlorës dhe të pranimit të Shqipërisë, në organizatën ndërkombëtare, të Lidhjes së Kombeve.Në Lushnje dhe në Vlorë, pushteti vendor ka deklaruar publikisht ambicjen, për të kërkuar nga qeveria, dekretimin “Festë Zyrtare” të 21 Janarit , përvjetorit të Kongresit të Lushnjes dhe 3 Shtatorit, përvjetorit të Luftës së Vlorës. Për here të parë pas 29 vitesh, kërkohet rivlerësim për ngjarjet historike, dëshmi e një hopi cilësor, në mendësinë e shoqërisë shqiptare. Kongresi i Lushnjes dhe Lufta e Vlorës ,lindën si alarm kombëtar ndaj rrezikut të coptimit të Shqiperisë, ne Konferencën e Paqes në Paris, sipas vendimeve të Traktatit të fshehtë të Londrës, të vitit 1915. Vendi ishte pranë ç’bërjes si realitet politik. Fitimtarët e mëdhenj të Luftës, ishin kundër tij. Të vegjël, të varfër dhe të vetëm,kundër të gjithë botës! Kjo ishte sfida që duhej përballuar nga shqiptarët, për të siguruar egzistencën e shtetit të tyre!.Është e famshme shprehja e Marksit,”Komunarët e Parisit sulmuan qiellin”,si tregues dhe vlerësim i një akti heroik ekstrem. Por shqiptarët e kaluan këtë cak .Pas fitores të Luftës së Vlorës ,që pati shumë jehonë në botë, gazeta “ DIELLI” do të shkruante: “Kongresistët e Lushnjes dhe luftëtarët e Vlorës, sulmuan vetë Zotin dhe fituan.” Me nota të larta ishte vlerësimi edhe nga shtypi ndërkombëtar. Në analizën e situatës ndërkombëtare të vitit 1920, sukseset befasuese të shtetit të ri shqiptar, do të konsideroheshin, “e pabesueshmja”, “çudia shqiptare” dhe “ mrekullia shqiptare”. Kontributi i Kongresit të Lushnjes në dobi të atdheut, është i gjithëpranuar.Ai dhe strukturat shtetërore të dala prej tij, vazhduan dhe mbyllën me sukses, punën e nisur nga Kuvendi i Vlorës dhe qeveria e Ismail Qemalit, krijuan shtetin shqiptar, brenda kufijve të caktuar nga Konferenca e Ambasadorëve ne Londër ,ne vitin 1913 dhe arritën njohjen ndërkombëtare.Të gjitha këto , në harkun kohor të 22 muajve. Në 17 dhjetor 1920, Shqipëria u pranua në Lidhjen e Kombeve, duke shënuar një preçedent unik, si i vetmi vend,që pranohej në këtë organizëm, pa u njohur më pare ndërkombëtarisht, qoftë dhe nga një shtet tjetër. Ishte fitorja e Luftës së Vlorës dhe nota e qeverisë amerikane, e 6 Marsit, drejtuar Konferencës së Paqes, faktorët madhorë, që mundësuan këtë sukses! Ky pranim, i hapi vendit rrugën e njohjes ndërkombëtare. Më 9 Nëntor 1921, qeveria britanike, njoftonte k/ministrin Pandeli Evangjeli, se “nga ky cast, njeh qeverinë aktuale të Shqipërisë, de jure dhe de facto, qeveri e të gjithë Shqiperisë.” Dy ditë më pas ,erdhi njohja nga qeveria franceze dhe italiane .Në fushën e organizimit shtetëror, Kongresi i Lushnjes i dha vendit, të parin Akt Kushtetues, hartuar nga shqiptarët, modelin bashkëkohor të kontrollit dhe balancës së pushteteve, të parat zgjedhje parlamentare pluraliste dhe nje plejadë deputetësh me shumë klas, që dhe sot, mbeten etalon i figurës së parlamentarit, atdhetar dhe intelektual. Por Kongresi i Lushnjes, ishte një ndër fakorët e mëdhenj të fitores, ai i aksionit të madh politik, dipllomatik dhe administrativ. Faktori i dytë vendimtar ,ishte Lufta e Vlorës, që përfaqëson aksionin e madh luftarak të shqiptarëve. Fitorja e saj, mundësoi bashkimin e krahinave të Vlorës, Tepelenës dhe Himarës, me pjesën tjeter të vendit, duke e bërë suksesin të plotë. Lufta e Vlorës dhe Kongresi i Lushnjes, përfaqësojnë një unitet organik, të pandarë. Pa mbështetjen e gjithanëshme të qeverisë së Kongresit, fitorja e Luftës së Vlorës, nuk do të ishte e sigurt. Pa Luftën e Vlorës, arritjet e Kongresit do të ishin jo të plota,të brishta dhe të cënueshme. Si çdo ngjarje e madhe, Lufta e Vlorës dhe Kongresi i Lushnjes, kanë patur vëmendjen e studjuesve, që vazhdon edhe sot. Por vulën e madhështisë, mbështetur në kritere shkencore, këtyre dy ngjarjeve ia dhanë studimet e Akademikëve të shquar, Profesorët Aleks Buda ,Kristo Frashëri, Muin Çami ,Marenglen Verli, Arben Puto. Ky i fundit konsideron, “si Kongresi i Lushnjes , ashtu dhe Lufta e Vlorës, për nga rëndësia, jane të barabartë, me Aktin e Shpalljes së Pavarësise, në nëntor 1912”.

Mitat Frashëri ka shkruar: ” Vlerësimi i ngjarjeve të mëdha dhe heronjve të tyre, nuk është vetëm cilësi që ushqen virtytin, por edhe detyrim madhor i shoqërisë dhe i shtetit ndaj tyre”.Kongresi i Lushnjes dhe Lufta e Vlorës , kanë qenë Festa Kombëtare, deri në vitin 1939. Me vendosjen e sistemit komunist, ato nuk u rivlerësuan më si të tilla. Shteti komunist, nisur nga kritere klasore ,vrau dhe persekutoj jo pak prej drejtuesve të këtyre ngjarjeve. Të tjerët i dënoj, me harresë të qëllimshme. Figura kryesore e Luftes së Vlorës, u bë Selam Musaj, komandant çete dhe luftëtar i shquar, por larg parametrave dhe kontributeve të anëtarve të Komitetit Mbrojtja Kombëtare dhe komandantëve ushtarakë të Luftës.Ky veprim ,përbën rast tipik të deformimit të historisë, që nuk do të ishte i vetmi. Por “t’i japim Çezarit atë që është e Çezarit ”.Regjimi i shkuar, në funksion të qëllimeve të tij, i vlerësoj me respekt dhe nderim, ngjarjet e mëdha historike ,mes tyre Kongresin e Lushnjes dhe Luftën e Vlorës. Ato festoheshin çdo 10 vjet nga qeveria, me madhështinë që i takon ngjarjeve të mëdha dhe për çdo vit, nga pushteti vendor. Është fakt, që gadi i gjithë fondi i monumenteve dhe memorialeve të ngjarjeve të mëdha historike, eshtë krijuar në ato vite. 30 vite më pas, kemi një tabllo të kundërt: Rivlerësim të merituar, të pesonaliteteve të Kongresit të Lushnjes dhe Luftës së Vlorës, shoqëruar paradoksalisht, me harresën ekstreme të vetë ngjarjeve. Është koha për krijimin e kuadrit ligjor, që përcakton mënyrën e festimit të ngjarjeve historike, me dinjitetin e duhur ,që shmang, voluntarizmin, indiferencën, nënvlerësimin dhe harresën. Ky veprim nuk duhet konsideruar gjest kortezie ,por detyrim madhor ndaj tyre, sepse ngjarjet e mësdha historike,kanë formuar identitetin tone kombëtar,janë element thelbësor i krenarisë kombëtare dhe referenca më e mire,për edukimin atdhetar të shtetasve. Jemi në prag të një çasti madhor, të papërsëritshëm! Ështe 100 vjetori, i kurorëzimit të Kongresit të Lushnjes dhe Luftës së Vlorës ,me një fitore historike ,vendimtare për të ardhmen e Shqipërisë dhe të rracës shqiptare! Pa Kongresin e Lushnjes dhe Luftën e Vlorës, do ishim kthyer në kurdët e Eurpës, pa atdhe ,pa shtet, pakica nacionale të shteteve fqinjë, nën trysni të egër shtetërore, për asimilim dhe ç’kombëtarizim.Të kujtojmë genocidin serb, mbi popullsinë shqiptare të Kosovës dhe Malit të Zi, vrasjet dhe persekutimin e dhjetra mijëra njerëzve, deportimin e dhunshëm në Turqi, të qindra mijëra të tjerëve. Ky fat, do të ndiqte edhe popullsinë shqiptare të Çamërisë, në Greqi. Pas nënshkrimit të marrëveshjes turko greke te Lozanës, për këmbimin e popullsive, në vitin 1923, dhjetra mijëra çame u konsideruan arbitrarisht turq dhe u deportuan forcërisht në Turqi, ndërsa pronat e tyre, ju dhanë homogjenëve greke, qe vinin nga Turqia. Edhe më i rrezikshëm ishte projekti Italian, për vendosjen në Shqipëri të disa milionë kolonëve. Zbatimi i tij ,do të ishte ç’kombëtarizim i popullsisë se pakët shqiptare. Kongresi i Lushnjes dhe Lufta e Vlorës, e shpëtuan Shqipërinë nga kjo katastrofë kombëtare. Falë tyre, kemi atdheun dhe shtetin tone, kemi identitetin e të qenit shqiptarë.

Kongresi i Lushnjes dhe Lufta e Vlorës, mbyllën me sukses dhe përfundimisht, kapitullin dramatik të shtetformimit dhe hapën kapitullin e ri, të ndërtimit të shtetit modern shqiptar. Ato, janë ngjarja më e madhe dhe më e rëndësishme e këtyre 100 viteve!

Jubiletë e ngjarjeve të medha, japin mundësi për reflektim, për ndreqjen e gabimeve përmes rivlerësimit. Vendimmarrësit shtetërorë, që e kanë këtë tagër, duhet të konsiderojnë seriozisht dekretimin “Festë Zyrtare”, të 21 Janarit dhe 3 Shtatorit .Nga shoqërisë civile ,që ka meritën e madhe të rivlerësimit të individëve të shquar, të lënë në harresë, pritet kontribut i vecantë, për arritjen e këtij objektivi, ç’ka do të përbënte sukses kombëtar.

NJË MBËSHTETJE HISTORIKE NDËRKOMBËTARE NDAJ LIRISË SË FJALËS

October 2, 2019 by dgreca

Nga Frank Shkreli/

Organizata ndërkombëtare për mbrojtjen e gazetarëve dhe të lirisë së fjalë, “Reporterët Pa Kufij”, me qëndër në Paris, njofton se, si rezultat i përpjekjeve të saja për të promovuar parimet demokratike dhe lirinë e fjalës në hapësirën e gazetarisë,“online”—20-vende të botës nënshkruan javën që kaloi një marrveshje mbi lirinë e “Informacionit dhe Demokracinë”, në Nju Jork.

Organizata “Reporterët pa Kufij” kishte siguruar vëmendjen, në mbështetje të lirisë së shtypit dhe fjalës së lirë, të udhëheqsëve të vendeve të industrializuara, G-7 që u mbajt kohët e fundit në Francë. Pasi kishte marrë mbështjetje për këtë nismë nga udhëheqsit më të lartë botërorë të vendeve të industrializuara G-7, “Reportetër pa Kufij”, kishte vendosur që shqetësimet e veta, mbi gjëndjen e keqe të lirisë së fjalës dhe të medias në botë, në përgjithësi, ta paraqisnin edhe në një nivel më të lartë ndërkombëtar, siç është takimi vjetor i Asamblesë së Përgjithëshme të Kombeve të Bashkuara, i cili posa përfundoi punimet e tija në Nju Jork.

Nja dy javë më parë, përfaqsuesit më të lartë të vendeve anëtare më të industrializuara të botës, e njohur si organizata G-7, janë takuar në mbledhjen e tyre vjetore në Francë për të biseduar mbi një numër çështjesh botërore, përfshirë diskutimin e udhëheqësve të këtyre vendeve, mbi nismën e quajtur “Partneriteti për Informacionin dhe Demokracinë”, paraqitur nga “Reporterët pa Kufij”. Pas përkrahjes së Presidentit të Francës, Emmanuel Macron të kësaj iniciative, grupi G-7 mbështeti këtë nismë duke thënë se,“Liria e të shprehurit dhe liria e shtypit, që janë gur-themeli i demokracive tona — përparimin e të cilës e kishim konsideruar si të pakëthyeshëm dhe të paprekshëm — në të vërtetë, është pikërisht, kjo vlerë demokratike – që po vihet gjithnjë në dyshim dhe po kërcënohet prapë.”

Pasi siguroi mbështetjen për këtë nismë nga grupi G-7 në Paris para dy javësh, organizata “Reporterët Pa Kufij” vendosi që shteqësimet e tyre ndaj keqësimit të lirisë së medias dhe të drejtës së lirisë së fjalës në nivel botëror, t’i paraqisnin në një nivel edhe më të lartë ndërkombëtar, siç ishte takimi vjetor i Asamblesë së Përgjithëshme të Kombeve të Bashkuara (OKB), pasi kështu e meritonte serioziteti i gjëndjes në të cilën ata e shohin përkeqësimin e lirisë së fjalës anë e mbanë botës.

Si përfundim, organizata për mbrojtjen e gazetarëve dhe në mbështetje të fjalës së lirë, “Reporterët Pa Kufij”, njofton në një informacion për median, se fillimisht, për idenë e saj siguroi nënshkrimin e “Partneritetit Ndërkombëtar mbi Informacionin dhe Demokracinë” nga 20-vende të botës, të mbledhura këto ditë në Asamblenë e Përgjithëshme të OKB-së në Nju Jork. Kjo organizatë gazetarësh e cilëson si “historike” marrveshjen ndër-qeveritare në mbështetje të promovimit të parimeve demokratike në arenën publike “online”, një nismë kjo e filluar nga “Reporterët Pa Kufij”.

Nisma e propozuar nga “Reporterët Pa Kufij” dhe e nenshkruar nga 20-vende të botës hapë tani rrugën për zbatimin e garancive demokratike në hapësirën e informacionit dhe të gazetarisë “online”. Njoftohet se, sipas marrveshjes, “Partneriteti Ndërkombëtar mbi Informacionin dhe Demokracinë” — i nenshkruar këto ditë në Nju Jork nga 20-vende të ndryshme –ato janë angazhuar se do të promovojnë përdorimin e lajmeve dhe informacionit të lirë, të besueshëm, të gjithanshëm dhe të pavarur “online”. Thuhet se marrëveshja në fjalë vendosë disa parime demokratike, përfshirë parimet e neutralitetit politik, ideologjik dhe fetar si dhe siguron transparencën për mënyrën se si funksionojnë burimet e lajmeve dhe të informacionit “online”. Sipas marrveshjes në fjalë, furnizuesit e lajmeve kanë përsipër përgjegjësinë që të furnizojnë publikun me lajme dhe informacion të besueshëm, të një natyre pluraliste, ashtuqë të mënjanohet “kaosi informativ” që ekziston tani.

Në njoftimin për media të organizatës “Reporterët Pa Kufij”, thuhet gjithashtu se në apelin drejtuar më shumë se 50-ministrave të jashtëm dhe 20-përfaqsuesve të delegacioneve të tjera në Nju Jork e që morën pjesë në themelimin e asja që quhet “Alliance for Multilaterism”, pranë Kombeve të Bashkuara, Sekretari i Përgjithëshëm i organizatës “Reporterët Pa Kufij”, Z. Christophe Deloire – u ka thënë atyre se, “Nëqoftse vendet demokratike nuk vendosin rregullat, në këtë ndërkohë, janë interesat private dhe diktatorët, ata që do të vendosin për ne. Janë këta – dhe jo parlamentet, ata që deri më tani – kanë vendosur rregullat për hapësirën e informacionit dhe të komunikimit “online”. Kjo është arsyeja”, ka përfunduar ai, se pse “Kemi nevojë të vendosim një sistem të ri garancishë demokratike, në përputhje me kohën digjitale”, për përdorimin e përgjegjëshëm të hapësirës së shpërndarjes së informacionit dhe komunikimit “online”, në përputhje me parimet demokratike dhe të lirisë së fjalës.

Pritet që nga gjysma e nëntorit të mblidhet në Paris enti i ri “Forumi për Informacionin dhe Demokracinë”,i cili do të inaugurohet nga një koalicion organizatash të pavarura – detyra e të cilit do të jetë që të propozojë parimet mbi të cilat mund të bazohen rregullat dhe mënyrat e rekomanduara të funksionimit të shpërndarjes së lajmeve “online”, në përputhje me parimet e fjalës së lirë dhe të demokracisë, përfundon njoftimi i organizatës “Reporterët Pa Kufij”.

Koha për ndryshime:“ Na u lodh shpirti nga politikanët e këqinj”

October 2, 2019 by dgreca

Zgjedhjet e 6 Tetorit në Kosovë: Kend Nuk Duhet Votuar!/

Shkruan: MRSC. Agim Aliçkaj/
Anëtarë i Bordit Ekzektutiv të LQSHA dhe Këshillit të Vatrës./

Nga takimet dhe bisedat me te afërt, shokë dhe miq të shumtë nga të gjitha nivelet dhe spektri politik, krijohet përshtypja se kësaj radhe, populli i Kosovës është i gatshëm për ndryshime. Siç u shpreh njëri nga ata : “ Na u lodh shpirti nga politikanët e këqinj”.
Situata ekonomike dhe politike është padyshim e vështirë dhe shumë komplekse. Vota e 6 Tetorit është votë e shpresës. Një pjesë e madhe e votuesve veç janë të përcaktuar për partinë e vet. Ekziston shpresa dhe mundësia se ndryshimet do ti bën pjesa e papërcaktuar, deri tash vonë indiferente, me kusht që të del në votime.
Por, votuesit e pavarur në Kosovë dhe diasporë , nuk e kanë të lehtë të vendosin për kend duhet votuar. Procesi i eliminimit negativ në këtë rast mund të ndihmojë deri diku. Nuk duhet votuar kurrsesi ata kandidatë që:
1.Nukë e mbrojnë hapur dhe me forcë integritetin teritorial dhe sovranitetin e Republikës së Kosovës. Është e domosdoshme që kandidati të deklarohet haptas se është kundër ndarjes, coptmit dhe shkëmbimit territorial me Serbinë. Shkëmbimi i territorit nënkupton shkatërrimin e shtetit të Kosovës.
2.Nukë deklarohen kundër bisedimeve pakushte me Serbinë për çështje te brendshme të Kosovës. Serbia është agresore që shkaktoi dhe humbi me turp luftën në Kosovë. Nuk bën të lejohet që edhe mëtutje të sillet si viktimë, duhet insistuar që të kërkojë falje, t’ju ktheje familjeve njerëzit e humbur dhe të paguaj dëmet e luftës. Pavarësia e Kosovës është punë që ka përfunduar para 11 viteve dhe për te ska çka të bisedohet. Pra, bisedimet nuk kanë kurrfarë kuptimi pa njohjen e Republikës së Kosovës nga Serbia, të gjitha shtetet e Europës dhe Kombet e Bashkuara. Mbi të gjitha, nuk bën të bisedohet për të drejtat e minoritetit serb në Kosovë pa biseduar në të njëjtën kohë për të drejtat e popullit shqiptar në Serbi.
3.Tregojnë servilitet dhe dëgjueshmëri ndaj faktorit ndërkombëtarë për çështjet që janë në kundërshtim me interesat kombëtare. Të tillët nuk e kuptojnë se përkrahja eventuale për ta është e përkohshme ndërsa respekti për ta është hiq fare. Ata edhe janë shkaktarë të mbajtjes së një status quo’je të dëmshme për të gjithë dhe prolongimit të zgjidhjes së drejtë të konfliktit shqiptaro-serb. Është fare e qartë se kombi shqiptarë është dhe duhet të jetë i orientuar përgjithmonë nga Amerika dhe vlerat perëndimore. Por, Amerika nuk i don qyqanet dhe servilët. I don dhe përkrahë ata që kanë aftësi dhe karakter të fortë, që dinë çka kërkojnë dhe si ti arrijnë rezultatet.

Pra, me përfaqësuesit e Amerikës dhe Evropës duhet biseduar me kujdes, respekt, fakte dhe argumente të pamohueshme. Të gjitha këto janë në anën tonë.

4. Për të cilët ka fakte korrupcioni dhe pasurimi të dyshimtë dhe të paligjshëm.
5.Nukë kanë përgatitje adekuate shkollore dhe aftësi të theksuara komunikimi dhe veprimi.
6.Nukë tregojnë humanitet, tolerancë fetare, racore dhe nacionale. Kjo tolerancë ka qenë dhe është njëra ndër vlerat më të mëdha kombëtare shqiptare.
7.Simpatizojnë ende dhe përdorin metodat e veprimit të sistemit të errët komunist anti-shqiptar dhe anti-njerëzorë.
8. Nukë kan program real dhe propozime konkrete për zhvilllimin ekonomik të Kosovës. Gënjejnë haptas dhe premtojnë gjëra qartë të parealizueshme.
9.Nukë promovojnë vlera familjare dhe traditë kombëtare. Sillen në mënyrë të vrazhdë, arrogante dhe të paedukatë.
10. I qesin interesat personale, familjare, klanore dhe partiake para interesave kombëtare.
Votuesit aktiv, të informuar mirë dhe demokracia e vërtetë, janë shpëtimi i Kosovës dhe mbarë kombit shqiptarë.

Nga MRSC. Agim Aliçkaj
Anëtarë I Bordit Ekzektutiv të LQSHA dhe Këshillit të Vatrës.

Shtatori iku dhe nuk u pamë

September 30, 2019 by dgreca

***Nga*** Ilir Levonja/
Që prej 21 qershorit 2019, opozita nuk proteston. U fol për ditë të nxehta, pushime, se njerëzit nuk mblidhen për shkak të impenjimeve të verës etj., arsye shqiptare këto, ndërkohë që shkoi edhe vet me pushime! Mesazhi, do shihemi në shtator. Protesta e 21 qershorit po ta gjykosh nga pjesëmarrja, nga prurjet krahinore, nga skandalet e përgjimeve, nga konfliktualiti i vazhdueshëm social në lidhje me partneritetin publik privat, konfliktualiteti i vazhdushëm me grupet për mbrojtjen e memories historike dhe kulturore, pa përmendur çështjen kombëtare si rasti i një marrëveshje treshe për kufijtë e Kosovës, konfliktualitetin institucional president qeveri komision zgjedhor etj., pa përmendur mbajtjen e një palë votimeve moniste pa alternative por me saze. Pa përmendur faktin se asnjë nga të përgjuarit apo nga ata të të kapurit me presh në dorë për vjedhjen e votës nuk është sot kontingjent drejtësie, por përkundrazi kanakar tavolinash bisedimesh po për sistemin zgjedhor. Nga ana tjetër sistemi ekonomik, ku deficiti thellohet dhe pagat e shqiptarëve apo pensionet, akoma nuk u afrohen atyre në vendet përreth, jo më t’i kapin, megjithëse u mbushën plot 30 vjet ekonomi tregu, prapë xhepat po na i rrënon propaganda. Pra, protesta e 21 qershorit qe një nga më të mëdhatë, një nga ato më fisniket e cila iu bashkua mendësisë së vendeve perëndimore. Protesto me forcë jo me dhunë. Dhe mirë u bë. Dhe duhet të ndodhi kështu me çdo qeveri qëllimi i secilës devijon sikur 1 milimetër nga programi elektoral, se ndryshe nuk ka demokraci dhe ekonomi tregu më. Qe si me thënë një mbyllje protestash që erdhën si pasojë e buzës së plasur të studentëve, fermerëve që derdhnin qumështin rrugëve, shoqërisë civile që nuk e përfilli kërkush etj. Me një sfidë të madhe politike vërvitjen e ca mandateve kallpe etj. Madje qe kjo sfidë që i afroi njerëzit megjithë dritëhijet e ca tipave opozitarë që akoma mbajnë erën e djersëve të komunizmit. Por u mbyllën të gjitha me një togëfjalësh, shihemi në shtator. E sot shtatori iku e ne nuk u pamë. Tani kanë filluar të tjera insinuata, marrëveshje nën zë, biseda a ulje në tryezë me Damo Tërmetin, atë që i q… robtë Dibrës. Nuk e di ku qëndron ekzistenca opozitare këtu, kur rrugët janë bosh, televizonët po të njëjtit kanakarë të pa rruar e me shallvare. I njëjti refren monoton me drejtësinë për peshqit e mëdhenj. Dhe mos harroni një vend që nuk dënoi krimet e komunizmit nuk ka pasur dhe nuk ka për të patur kurrë ndërmend për të dënuar peshq të mëdhenj. Sepse nuk e kupton se si funksionon shteti, nuk ka kulturën e mjaftueshme shtetarë. Eshtë i mbytur nga dhuna e njëshave, nga bindja për të qënë në rresht. Ose atë që ka, atë çikëz kulturë, e ka të mbytur nga propaganda se sa nga hallkat. Dhe kjo ndodh kur vazhdimisht harron qëllimisht dhe shkon me pushime për të mos u kthyer më. Iku shtatori Lul opozitari dhe nuk u pamë gjëkundi. Madje përshtypja është sikur nuk kemi më opozitë, por ca grindavecër të lodhur pushimesh.

Zymi fshati që ruan të gjallë kujtesën historike

September 30, 2019 by dgreca

Nga Nue Oroshi/

Zymi është fshati i cili shtrihet në shkëmbinjët e Hasit të Prizrenit, në gjirin e secilit lidhen shumë ngjarje historike për mbrojtjen e identitetit kombëtar.Meqenëse këtë vit do të mbajmë një sesion të madh shkencor më rastin e 90 vjetorit të vrasjes së at Shtjefën Gjeçovit nga pushtuesit serb vendosem ti bëjmë një vizitë për të përgatitur terenin për një organizim madhështor.Aty na priti doajeni i kulturës Frrok Kristaj.Fillimisht së bashku me mikun tim dr.Besim Morina,Frrok Kristajn dhe djalin e vëllait Ilirjan Oroshi shkuam në varrezat e fshatit Shëngjergj ku pushojnë shumë figura kombëtare që historikisht dhanë kontribut për mbrojtjen e identitetit shqiptar.Vizituam varret e at Shtjefën Gjeçovit dhe at Luigj Palajt që të dy të vrarë nga kriminelët serb për arsyen e vetme që punuan për mbrojtjen e identitetit kombëtar.

Gëzon fakti se këto varreza janë duke u meremetuar dhe së shpejti do të ndërtohen ashtu siç e meritojnë këta dy atdhetar të kombit shqiptar. Në ato varreza ishte edhe varri i shkrimtarit dhe romansierit të njohur shqiptar Anton Pashku, po ashtu aty pushonte edhe artistja shqiptare pasardhëse e familjes nacionaldemokratike shqiptare Katë Dulaj apo siç njihej me emrin artistik Katarina Josipi që ishte njëra nder themelueset e teatrit shqiptar në Kosovë.Aty pushonte edhe aktivisti dhe kryetari shumëvjeçarë i PSHDK-së në Prizren, Bibë Dulaj, i cili ishte këshilltar në Asamblenë Komunale të Prizrenit dhe krahu i djathtë i akademik Mark Krasniqit si edhe profesor shumëvjeçar në gjimnazin e Prizrenit.Nga Zymi poashtu rrjedhin edhe dy doajenet e kultures shqiptare Nikollë Kërhanaj si dhe Frrok Kristaj. Të dy këta intelektual me vite të tëra dhanë një kontribut të çmuar me pjesëmarrje në sesionet shkencore të shoqates se intelektualëve shqiptar“Trojet e Arbrit“ duke botuar studime shumë të vlefshme për kulturën shqiptare.Ky fshat ka dhënë edhe shumë veprimtarë të tjerë duke filluar nga at Ndue Kajtazi -kryetar i shoqatës së shkrimtarëve“ At Shtjefën Gjeçovi“,veprimtarën e hershme të çështjes kombëtare Marte Prenkpalaj,themeluesi i TV Opinionit në Prizren Jozë Kolnrekaj e që tani udhëhiqet nga djali i tij Edvard Kolnrekaj dhe shumë të tjerë.

Pasi e lamë Shëngjergjin në rrugën e poshtme u ndalëm në qendër të Zymit.Aty ishte një histori e gjallë e kulturës dhe e traditës shqiptare e ruajtur më një kujdes të veçantë.Fillimisht vizituam sallën ku do të mbahet sesioni shkencor, më pas u ndalëm tek monumenti i ngritur në shenjë nderimi për strehimin 50 vjeçar të ipeshkvnisë në Zym prej vitit 1702 e deri në vitin 1752.Gjatë kësaj periudhe kohore në Zym kishin shërbyer tre Ipeshkvë duke filluar më Imzot Pjetër Karagiqi(1702-1727) duke vazhduar më Imzot Mihill Suma (1727-1743) deri tek Imzot Gjon Nikollë Kazazi (1743-1752).Vizita në Muzeun e Zymit ishte shumë mbresëlënëse aty përveç shumë shkresave dhe dokumenteve të ndryshme ishte edhe veladoni origjinal i at Shtjefën Gjeçovit, arka që e kishte at Shtjefën Gjeçovi në kishën që shërbente deri sa ishte vrarë dhe shumë eksponata të tjera.

Pastaj shkuam edhe tek monumenti i at Shtjefën Gjeçovit.Një monument shumë i bukur dhe madhështor ku mbahen edhe takimet e Gjeçovit.Kur jemi të takimet e Gjeçovit sipas të dhënave që na jep Frrok Kristaj këto takime janë takime të përvitshme dhe mbahën që nga viti 1971.Kur kanë filluar takimet e Gjeçovit kanë qenë gjallë 32 nxënësit e at Shtjefën Gjeçovit.Kurse në vitin 2006 ka vdekur edhe nxënësi i fundit.Ky memorial ende nuk është i kompletuar sepse në anën e majtë të at Shtjefën Gjeçovit pritët të vendoset Imzot Pjetër Bogdani,por edhe perkundër premtimeve që bënë Institucionet e Kosovës për vendosjen e monumentit të Imzot Pjetër Bogdanit nuk bënë asgjë përveç premtimeve të thata.Pasi e lamë monumentin e Gjeçovit një vizitë të shkurtër i bëmë edhe monumentit të Gjergj Kastriotit-Skënderbeut në Zym që ishte një punë e mirë e skulptorit Adem Spahia.Kjo skulpurë ishte vendosur më përkrahjen financiare të mërgimtarëve të vyer të Zymit.

Zymi kishte menduar edhe për mërgimtarët e tij.Ata në qender të fshatit kishin vendosur një mbishkrim mbi një gurë ku shkruante: Guri i Mërgimtarëve.Aty në atë vend mblidheshin dhe takoheshin mërgimtaret nga Zymi dhe Shëngjergji.Kur jemi të mërgimtarët e Zymit vlen të veçohet fakti se 97% të të gjitha këtyre projekteve ishin kryer me përkrahjen financiare të mërgimtarëve zymjan të cilët kur është çështja e projekteve historike dhe kulturore ata nuk e kursejnë djersën e tyre dhe në mënyrë masive i përkrahin këto projekte.E një mërgimtare nga Zymi Ermina Lekaj-Perlaskaj tash veqse dy mandate është deputete në Parlamentin e Kroacisë dhe është duke mbrojtur dhe avancuar të drejtat e shqiptarëve në Kroaci, në mënyrë shumë intenzive. Derisa përshendetemi nga Zymi në mesin e fshatit pijmë kafët me veprimtarin Frrok Kristaj,gjeografin Hil Gjevelekaj, mikun tim dr.Besim Morina si edhe me djalin e vëllait Ilirjan Oroshi, për tu përshendetur dhe vazhduar rrugën për në Prizren për faktin se në të njëjtën ditë duhet të kthehesha sërish në Gjermani.Ky fshat në vete bartë një pjesë të madhe të historisë shqiptare.Kemi edhe shumë zymjanë të tjerë që janë shquar dhe kanë dhënë kontribut të çmuar për çështjen shqiptare që në këto pak rrështa për shkak të natyres së shkrimit, nuk kam mundur ti përmendi.Derisa kaloja rrugës gjarpërore në mendje më sillej vrasja e at Shtjefën Gjeçovit i cili para se të vritej kishte bërë një akademi të madhe në atë periudhë kohore me rastin e 15 vjetorit të vrasjes së at Luigj Palajt pa e ditur se vetëm disa muaj me vonë edhe ai do të vritet pabesishtë por do të bie heroikisht në mbrojtjën e qështjes shqiptare.Derisa kalonim tatëpjetave të rrugëve gjarpërore me kujtohen vargjet e këngës se Augustin Ukajt:“mori han e dashmja han/ shtrini rrezet në katër anë /në katër anë në rras t`njaj vorrit/ ja knojmë kangën Shtjefën Gjeçovit“.E më, 30 nëntor 2019 përveç këngës shoqata “Trojet e Arbrit“ në bashkëpunim më shoqatën e shkrimtareve “Shtjefen Gjeçovi“ do të mban një sesion shkencor madhështor me rastin e vrasjes së at Shtjefën Gjeçovit ku do të marrin pjesë studiuesit më të zgjedhur nga të gjitha trojet shqiptare dhe diaspora e madhe atdhetare.

*Per me shume fotografi shihni ne Facebook- Gazeta Dielli