s p – Page 2419 – Dielli

KALENDAR – Kosova drejt lirisë, Konferenca e Rambujesë para 23 viteve

February 7, 2022 by s p

-Para 23 viteve, në Kështjellën e Rambujesë, afër Parisit, në 6 Shkurt 1999 nisi Konferenca ndërkombëtare, ku Kosova në kohë lufte për liri përfaqësohej nga i gjithë spektri politik e ushtarak/

-Në kohën e Konferencës së Rambujesë, pas takimit në Shkup në 5 Mars 1999 me Senatorin Amerikan Robert Dole – të Dërguarin e Posaçëm për Kosovën të Presidentit të Shtetetve të Bashkuara të Amerikës Bill Clinton, Presidenti historik i Kosovës Ibrahim Rugova paralajmëronte lirinë – NATO-n në Kosovë/

Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë Behlul JASHARI

PRISHTINË, 6 Shkurt 2022/ Para 23 viteve Kosova po bënte një hap të madh drejt lirisë. Pas intensifikimit të përgatitjeve për një konferencë ndërkombëtare për Kosovën, në Kështjellën e Rambujesë, afër Parisit – kryeqytetit të Francës, në 6 Shkurt 1999 nisi Konferenca e Rambujesë. Kosova përfaqësohej nga i gjithë spektri politik e ushtarak…

Po para 23 viteve, në 5 Mars 1999, raportoja se Presidenti i Kosovës Ibrahim Rugova me anëtarë të delegacionit u nis nga Prishina për në Shkup – kryeqytetin e Maqedonisë për takim me Senatorin Amerikan Robert Dole – të Dërguarin e Posaçëm për Kosovën të Presidentit të Shteteve të Bashkuara të Amerikës Bill Clinton. Takimi shumë i rëndësishëm mbahej në Shkup, pasi regjimi kriminal okupator serb e kishte pamundësuar në Prishtinë.

Takimi Rugova-Dole ishte edhe një paralajmërim lirie për Kosovën…

Ishte koha kur konferenca ndërkombëtare për Kosovën – Konferenca e Rambujesë, e nisur në 6 Shkurt 1999, u ndërpre në 23 Shkurt pa rezultate përfundimtare, ndërsa vazhdimi i saj u thirr për datën 15 Mars në Paris.

Periudha në mes të dy takimeve të Rambujesë dhe Parisit u shfrytëzua nga regjimi i Beogradit për të dërguar në Kosovë trupa dhe pajisje të mëdha ushtarake shtesë. Numri i forcave serbe në Kosovë, në kulmin e luftës, sipas vlerësimeve të kohës, mund të ketë arritur në 130.000…

Ishte 5 Mars 1999, ditë e Premte…Presidenti historik, Dr. Ibrahim Rugova, në Prishtinë i kthyer nga Rambujeja e para nisjes përsëri për atje drejt Parasit në një konferencë shtypi në 5 Mars 1999 paralajmëronte nënshkrimin para 15 Marsit të Marrëveshjes së Rambujesë, për të cilën një ditë më vonë dha miratimin edhe Kuvendi Republikës së Kosovës së Deklaratës së 2 Korrikut e Kushtetutës së 7 Shtatorit 1990, si dhe Referendumit të 26 deri 30 Shtatorit 1991 me votim 99,87 për qind për Kosovën Shtet Sovran dhe i Pavarur. Në konferencën për shtyp ku ishte edhe korrespondenti tash i Gazetës DIELLI, Presidenti Rugova paralajmëronte edhe vendosjen e NATO-s në Kosovë…Dhe, vetëm pas më pak se tre javësh, në 24 Mars 1999 filloi fushata ajrore e NATO-s kundër caqeve ushtarake serbe në Kosovë, Serbi dhe Mal të Zi, pas së cilës nga mëngjesi i Ditës së Lirisë -12 Qershorit 1999 forcat paqeruajtëse e shpëtimtare të NATO-s nisën të hynin në Kosovë, në vendin që në 2022-tën feston 23 vjetorin e lirisë e 14 vjetorin e pavarësisë së shpallur në 17 Shkurtin historik 2008.

Ashtu si paralajmëronte Presidenti Rugova, në mes të Marsit përfaqësuesit e Kosovës nënshkruan Marrëveshjen e Rambujesë/Parisit për Kosovën. Ndërsa Beogradi – pala serbe refuzoi ta nënshkruajë marrëveshjen dhe kështu ishte hapur rruga për ndërhyrjen ushtarake për Kosovën të NATO-s, forcës më të madhe planetare, prirë nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

Në 29 Maj 1998, Presidenti Rugova në Uashington ishte takuar me Presidentin Amerikan Bill Clinton. “Ne ritheksuam se zgjidhja më e mirë për Kosovën do të ishte shteti i pavarur”, deklaronte Presidenti Rugova pas takimit. Ndërsa, Presidenti Clinton tha se Kosova është një nga shqetësimet amerikane dhe se SHBA-të do të intensifikojnë angazhimin për zgjidhjen e çështjes së Kosovës në kuadër të Grupit të Kontaktit dhe të NATO-s…

Në mbrëmjen e 24 Marsit 1999, kur ndodhi ndërhyrja shpëtimtare e NATO-s me bombardimin e caqeve të forcave kriminale serbe, në terrin e natës dhe të okupimit të egër, drita e shpërthimeve të goditjeve nga qielli të aviacionit të forcës ushtarake më të madhe planetare shihej si një shpresë e besim për të ardhmen e ëndërrave për lirinë e paqen derisa në Kosovë kishte marrë përmasa gjenocidi terrori i spastrimit etnik kundër shqiptarëve.

“Tani, bindja jonë e fortë për gjithçka që po ndodhë në Kosovë është e vetmja shpresë e popullit të Kosovës”, theksone në atë ditë e orë historike, Presidenti i SHBA-ve, Bill Clinton, derisa nga Shtëpia e Bardhë i drejtohej kombit amerikan, duke folur për zhvillimet tragjike në Kosovë dhe ndërhyrjen shpëtimtare të NATO-s…

Njëmbëdhjet vite pas takimit në Uashington, në 1 Nëntor 2009 në Kosovën e lirë Presidenti Amerikan Bill Clinton, në fjalën e tij në Kuvendin e Republikës së Kosovës, por edhe në sheshin me emrin e shtatoren e tij në Prishtinë, ka përkujtuar Presidentin historik Ibrahim Rugova dhe një gurë kristali të cilin ai ia kishte dhuruar.
“Ai gurë kristal të cilin ma dha Rugova i është dhuruar një universiteti, por për një kohë ai ishte i njohur edhe në SHBA me emrin ‘Guri i Rugovës’”, tha Presidenti amerikan Clinton.
“Atëherë, ai (Rugova), më tha se duhet të na ndihmosh”, ka përkujtuar ish-Presidenti i SHBA-ve, Clinton gjatë vizitës në Kosovë.

Presidenti Amerikan Clinton me rastin e shuarjes në 21 Janar 2006 të Presidentit Kosovar Rugova shprehej: “Kam pasur nderin ta mbështes luftën e tij për paqe dhe liri”…

***

DISA NGA RAPORTIMET NGA KOSOVA QË KAM BËRË PARA 23 VITEVE – SHKURT 1999:

http://www.hri.org/news/balkans/ata/1999/99-02-04.ata.html

[13] Names of 17 Kosova representatives who will take part in Paris Conference made public

PRISHTINE, Feb.4 (ata) – ATA correspondent Behlul Jashari reports: The press in Prishtine published today the names of 17 members of the Albanian delegation which will represent Kosove in the Rambouillet Conference.

Kosove Liberation Army (UÇK): Hashim Thaci, Jakup Krasniqi, Azem Syla, Xhavit Haliti and Rame Buja.

United Democratic Movement (LBD): Rexhep Qosja, Bakram Kosumi, Mehmet Hajrizi and Hydajet Hyseni.

Democratic League of Kosove (LDK): Bujar Bukoshi, Fehmi Agani, Edita Tahiri, Idriz Ajeti and Mark Krasniqi of the Albanian Christian Democratic Party (PSHD) represented in the Parliament.

Veton Surroi and Blerim Shala will also go to Paris, as representatives of the independent political opinion, while the student movement has not yet made public whether it will be represented and by whom.

A member of the Kosova delegation will also be the President of Kosove, Ibrahim Rugova, but no official report is made yet when will he leave for Paris. /p.ta/xh/

Albanian Telegraphic Agency

http://www.hri.org/news/balkans/ata/1999/99-02-05.ata.html

[11] KLA ready for a solution to Kosova issue

PRISHTINE, Feb 5 – ATA correspondent Behlul Jashari quoted one of the representatives of the Kosova Liberation Army (KLA) Rame Buja as saying that their participation in the Rambouillet conference near Paris showed their readiness for negotiation and agreement on a political solution to the Kosova issue.

The Kosova delegation, which will leave for France on Friday, also includes the president of Kosova Ibrahim Rugova.

Xhemail Mustafa, a spokesman of Rugova told a news conference in Prishtina on Friday that “the delegation of Kosova is leaving for Paris conference convinced that the independence of Kosova is the only right and stable political solution which will be accepted by all Albanians and stabilize the region.”

Mustafa added: “A temporary acceptable solution should include the establishment of the democratic institutions of Kosova, independence from Serbia in order that after three years the people of Kosova have the right to declare through an internationally guaranteed referendum the independence of Kosova.”

He also expressed concern over the fact that “the Serb violence can be intensified while the conference of Rambouillet is underway.”

Therefore, he stressed the “necessity of a quick and overall reaction of NATO. Only these forces can oblige Belgrade to accept a temporary solution for Kosova while their deployment in Kosova is a guarantee for such a solution.” pta/ak/

Albanian Telegraphic Agency

http://www.hri.org/news/balkans/ata/1999/99-02-08.ata.html

[07] Powerful explosion in Mitrovice

PRISHTINE, Feb.8 (ata) – ATA correspondent Behlul Jashari reports:

A powerful explosion shook the city of Mitrovice at about 8.30 p.m. on Sunday.

The explosion was near the vegetables market, but so far, there are no complete reports of the consequences, besides material damage, sources from Mitrovice say. /p.ta/xh/

Albanian Telegraphic Agency

[08] Albanian delegation in Rambouillet presents its demands

PRISHTINE, Feb 8 – ATA correspondent Behlul Jashari quoted sources of the daily Koha Ditore of Prishtina saying that the Albanian delegation in Rambouillet,

France, had urged later on Sunday that a popular referendum on the status of Kosova be held after a three-year interim period as well as NATO signed an expected agreement and a clear definition of the Kosova status.

The same sources said that the above proposals were not backed by the ambassadors of the Contact Group who wanted things started “from the insignificant to the significant” that is first to discuss the concrete points of the Contact Group plan and later consider other things.

Later in the day the Albanian delegation urged the ambassadors Hill, Petritsch and Mayorsky to sign an armistice between the warring sides but they were said that it was included in the draft of the Contact Group. /pta/ak/

Albanian Telegraphic Agency

http://www.hri.org/news/balkans/ata/1999/99-02-09.ata.html

[09] Ten people killed in Kosova as Rambouillet conference underway

PRISHTINE, Feb 9 – ATA correspondent Behlul Jashari said that at least six people were killed in the last 24 hours leading the number of those killed in Kosova to ten since the start of the peace conference in Rambouillet, near Paris.

Since the beginning, the Albanian delegation had asked for the signing of an agreement on armistice with the Serb side guaranteed by the Contact Group.

The start of the conference in Rambouillet was marked by an explosion which claimed the lives of three people in Prishtina followed by another one in Mitrovica whose targets were Albanians and their properties.

In a statement published in Prishtina on Tuesday, the Kosova Liberation Army (KLA) said that “the Yugoslav army has started its attacks against KLA backed positions in villages and regions of Suhareka and Malisheva as well as the area of Llapi and Mitrovica,” and considered this an “example of goodwill of the Serbian regime for negotiations in Rambouillet.”

Albanian sources said that new military and police forces had reached Kosova from Serbia on Monday, while villages of Sallabej, Majac and Konushevc of Podujeva region as well as Klina region were bombed and people had left the villages of Shtupel and Kernice.

Sources said that three out of six killed were found dead in suburbs of Gjakova, two Albanians kidnapped before were found dead near the town of Kacanik, while an unidentified person was found dead in Lipjan. /dast/ak/

Albanian Telegraphic Agency

[11] Two blind Albanians accused of terrorism

PRISHTINA, Feb. 9 – ATA correspondent in Prishtina, Blul Jashari, reports:

Two blind Albanians are accused of “shooting by automatic rifles against the Serb forces,” and faced trial yesterday in Prizeren as terrorists, together with 22 other Albanians, arrested last summer in Rahovec.

The charge against the two blind Albanians has been turned down by the defence, which has considered “as impossible the committment of such act.” Last week, 26 Albanians were sentenced with 287 years in jail in a political process without any evidence to prove the accusation for terrorism, as the advocates said. /dast/mt/

Albanian Telegraphic Agency

http://www.hri.org/news/balkans/ata/1999/99-02-11.ata.html

[21] Walker warns demilitarization of Malisheve

PRISHTINE, Feb. 11 – ATA correspondent, Behlul Jashari, reports: William Walker,

OSCE Chief of Verifying mission in Kosove, warned the demilitarization of Malisheve and return of normality in this small city, completely destroyed by the attacks of the Serb forces last year.

The OSCE Verifying Mission has placed labels all over the city on Wednesday to warn the population not to use arms, while the chief of this mission in Kosova, Walker, said in a meeting hold with representatives of Albania subjects in Malisheve, that the work for demilitarization of the city is under the way. The presence of the Serb forces has made impossible the return of the displaced population and normalization of life in the city of Malisheve, where the schools and other institutions continue to be closed down. /lh/A.A/

Albanian Telegraphic Agency

PARALAJMËRIMI IM NJË VIT MË PARË, FATKEQËSISHT, U VËRTETUA!

February 7, 2022 by s p

Aktivizohet lobimi serb në Washington

Nga Frank Shkreli*

Gjatë disa viteve jam munduar të paralajmëroj diasporën në Amerikë dhe dy shtete shqiptare për situatën në të cilin gjëndet sot, si komuniteti shqiptaro-amerikan ashtu edhe dy shtetet shqiptare — Shqipëria dhe Kosova — përsa i përket lobimit në Washington, në mbështetje të interesave kombëtare të shqiptarëve në rajonin e Ballkanit Perëndimor. Jo më larg se një vit më parë kam paralajmëruar se Serbia po përpiqej të rivendoste në Washington reputacionin që gëzonte dikur – në marrëdhëniet e saja me Shtetet e Bashkuara, duke ringjallur si kurrë më parë edhe lidhjet e vjetra nepërmjet veprimtarive më aktive lobiste në Amerikë.

Në këtë ndërkohë, siç kam shkruar një vit më parë, lobimi në mbështetjte të interesave kombëtare të shqiptarëve në Ballkan, vitet e fundit ka pësuar një goditje të rëndë —Frank Shkreli: Serbia i ka ndezur motorrat e lobomit në Washington | Gazeta Telegraf – Ishte largimi, një vit më parë, nga Kongresi i Shteteve të Bashkuara, i njërit prej mbështetësve më të mëdhej dhe të fundit të një brezi politikanësh amerikanë – të pakën deri më tani — mbështetës të Kosovës, të Shqipërisë dhe shqiptarëve në përgjithësi, ish-kongresmeni Eliot Engel dhe shumë të tjerëve para tij. Z. Eliot Engel i shërbeu me besnikëri komunitetit shqiptaro-amerikan për pothuaj tre dekada dhe kryesoi për një kohë të gjatë edhe grupin e palodhur të kongresistëve të çështjeve shqiptare, (Albanian Caucus), i cili mund të ekzistojë ende në emër, por jo në fakt. Përveç, Z. Engel, as emërat e dikurshëm të politikanëave amerikanë që ishin në krahun e shqiptarëve nuk janë më aty – të gjithë pothuaj janë në pension ose në amshim. Vihen re përpjekje aty këtu, nga komuniteti shqiptaro-amerikan për të ringjallur veprimtarinë lobiste në Washington, por ato janë nisma individësh, të cilat duhet të mirëpriten për entuziazmin e tyre – por nuk ma merr mendja se ato mund të kenë të njëjtin efekt dhe influencë që kishin dikur përpjekjet lobiste të organizuara mirë nga komuniteti. Kam paralajmëruar me kohë se, heret ose vonë, ky boshllëk i veprimtarive lobiste shqiptare në Washington, do të mbushej nga grupe lobuese ose shtete të cilat kanë për qëllim të zhdukin ose të pakën të minojnë influencat politike që ushtronte dikur komuniteti shqiptaro-amerikan, në nivelet më të larta politike, diplomatike dhe ushtarake në Washington.

Ja pra, ndonëse më vjen keq të them, por paralajmërimi im se një gjë e tillë do të ndodhte heret ose vonë, është vërtetuar dhe frika ime është realizuar se Serbia, duke parë konfliktet dhe përçarjet midis Shqipërisë dhe Kosovës, në të cilat ajo luajti rolin kryesor, si dhe mosangazhimin e komunitetit shqiptaro amerikan – Beogradi zyrtar u hodh në aksion diplomatik në Washington. Jo se Serbia nuk zhvillonte veprimtari lobiste më përpara në Washington, (ekzistonte madje edhe grupi (“Serbian Caucus) por ato ishin minimale pasi nuk i dëgjonte njeri, sepse për arsye të krimeve të Serbisë në Kosovë dhe në Bosnje ishte e vështirë të bindin qarqet e politikës ose publikun amerikan për qëndrimet e tyre. Por, përpjekjet e Beogradit në fushën lobiste në Wasshington sot, duken mirë të organizuara, mirë të financuara dhe një lobim të organizuar shqiptar.

Paralajmërimet e mia për një organizim më të fortë të lobimit serb në Washington, nuk morën aq shumë kohë për tu realizuar, në fakt. Siç duket lobimi serb është vendosur këmbë kryq në Washington me zyrë dhe organizim legal për të influencuar politikën zyrtare amerikane në favor të interesave të Serbisë në Ballkanin Perëndimor, natyrisht, gjithmonë në dëm të Kosovës dhe interesave shqiptare në përgjithësi. Si hap i parë, njoftohet se është formuar/riformuar grupi i kongresistëve amerikanë, “Serbian Caucus” në Kongres që si, zakonisht, kongresmenët, pjesë e këtij grupi, do mbrojnë interesat serbe në Washington. Siç duket, ndër aktet e para publike që “Serbian Caucus” ka ndërmarrë, është dërgimi këto i një letre Presidentit Xho Bajdën, (shih më poshtë) duke bërë të njohur ekzistencën e tyre, si një forcë për tu përballur me të.

E kam thenë edhe përpara se lobimi serb nuk do ta ketë të lehtë veprimtarinë e tij në Washington për të propaganduar kundër Kosovës, sidomos, kur kanë të bejnë me Presidentin Bajden, i cili e njeh mirë historinë dhe situatën në terren – por serbët janë të durueshëm, nuk nguten. Ata e njohin mirë Z, Bajdën dhe presin. Investimet i kanë filluar tani, por rezultatet e dinë se nuk mund të ndjehen menjëherë. Mjafton që të hidhen dyshime, të bëhen pyetje, me qëllim që të ngadalsohen përpjekjet për integrimin e Kosovës në entet ndërkombëtare dhe të ndikojnë negativisht në njohjet e mëtejshme diplomatike të Kosovës në nivel ndërkombëtar.

Duke i hedhur një sy shpejt e shpejt emrave të 16 kongresistëve që kanë nënshkruar letrën dërguar Shtëpisë së Bardhë, m’u duk sikur pothuaj asnjë prej tyre nuk mund të ketë qenë në Kongres 20-vjet më parë, gjatë luftës në Kosovë. Shumica të rinjë, disa për herë të parë në Kongres, që as nuk dinë shumë për Kosovën dhe as për luftën dhe as për krimet që Serbia ka bërë atje, 20-vjet më parë. Në fakt, letra e kongresistëve amerikanë drejtuar Z. Bajdën, nuk përmend fare Kosovën, as se ekziston, megjithëse dihet se misioni dhe vet qëllimi i ekzistencës së “Serbian Caucus”, është Kosova. Në letrën dërguar Presidentit Bajdën, theksohet historia e marrëdhënieve midis Serbisë dhe Shteteve të Bashkuara, me rastin e 140-vjetorit të marrëdhënieve midis dy vendeve, duke e cilësuar Serbinë si, “një partnere të pazevëndësueshme të Shteteve të Bashkuara”.

Media të ndryshme flasin për burime të konsiderueshme financiare dhe njerëzore që Beogradi zyrtar i ka kushtuar këtij misioni lobist, përfshir dyfishimin e stafit të ambasadës serbe në kryeqytetin amerikan. Prandaj, nuk është për tu çuditur aspak që Vuçiqi ka dërguar si ambasador të Serbisë në Washington, Marko Gjuriqin, njeriun më të besueshëm të tij, i cili para se të vinte në Washington, ai ka kryesuar Zyrën e qeverisë serbe, përgjegjëse për Kosovën, për një periudhë prej pothuaj 10-vjetësh.

Ndërkaq, Tirana zyrtare është angazhuar që me çdo kusht të realizohet plani i Beogradit për një “Ballkan të Hapur” – një nismë kjo pa përfshirjen dhe pa miratimin e Republikës së Kosovës — pikërisht ashtu siç e dëshiron Serbia, për interesa të veta dhe të Rusisë në rajon dhe ashtu siç i do t’i shohë Beogradi shqiptarët në të dy anët e kufirit – të ndarë e të përçarë. Serbia nuk ia doli me luftë, por po arrinë objektivat e sajë në paqë! Ndëkohë që Serbia dhe komuniteti serb në Amerikë kanë ndërmarrë fushatën më të madhe lobiste në historinë e marrëdhënieve serbo-amerikane – Tirana dhe Prishtina zyrtare flejnë, ndërsa komuniteti shqiptaro-amerikan, vazhdon të bejë seri– me ndonjë përjashtim të vogël individësh aty këtu – sot për sot mbetet, kryesisht, vetëm një spektator ndaj zhvillimeve politike në rajon dhe ndaj fushatës së egër lobiste të Serbisë në Washington. Shpresoj që ky mosangazhim, nga ana e komunitetit shqiptaro-amerikan të jetë i përkohëshëm, pasi komuniteti sot – ky brez i ri — është shumë më i përgatitur se shqipotarët në këtë vend, 20-30 vite më parë, si për nga numri njerëzve të përgatitur në fushën politike dhe akademike ashtu edhe nga pikëpmaja e financave dhe bizneseve të shumta.

Sa shpejt mund të ndryshojnë gjërat, për më keq, dua të them, për shqiptarët, madje edhe në Washington, ku çeshtjet shqiptare kanë mbizotëruar dhe influencuar për disa dekada tani politikën amerikane, në nivelet më të larta në Kongres dhe në Shtëpinë e Bardhë, por edhe më gjërë në publikun amerikan. Ndërkohë që Tirana dhe Prishtina zyrtare dështojnë të punojnë dhe të veprojnë në bashkpunim serioz me diasporën, sidomos me komunitetin shiptaro-amerikan, për të bashkrenduar veprimtaritë në mbrojtje të interesave kombëtare, në nivel kombëtar dhe ndërkombëtar – sidomos këtu në Shtetet e Bashkuara! Komuniteti shqiptaro-amerikan ka bërë shumë në fushën e lobimit në mbrojtje të interesave të Kombit shqiptar në Shtetet e Bashkuara gjatë 3-4 dekadave të fundit. I takon tani këtij brezi të ri shqiptaro-amerikanësh që, pa vonesë, ta marrë stafetën e mbrojtjes së interesave të Kombit shqiptar këtu në Shtetet e Bashkuara, bazuar në përvojën e shkëlqyer të lobimit shqiptar në këtë vend gjatë 50-viteve të fundit, që në të vërtetë e ka zanafillën në fillim të shekullit të kaluar – me veprimtarët e dalluar historikë të këtij komuniteti – Fan Noli e Faik Konica.

Frank Shkreli

Këtu më posht mund të lexoni në anglisht letrën origjinale të nënshkruar nga 16 kongresistë (Serbian Caucus) amerikanë, drejtuar Presidentit Biden, në favor të Serbisë!

Autori me ish -Kongresistin Eliot Engel, mbrojtsin e pazëvendsueshëm të interesave të Kosovës dhe shqiptarëve në përgjithësi në Kongresin amerikan për tre dekada

A picture containing text, sign

Description automatically generated

*Autori ka qenë Drejtor Ekzekutiv i organizatës lobiste shqiptaro-amerikane—Këshilli Kombëtar Shqiptaro-Amerikan (NAAC)

Ambasadori serb në Washington, Marko Gjuriq dhe Kongresistja Claudia Tenney nga Nju Jorku, anëtare e (Serbian Caucus)

FOTO GALERI

77 VJETORI I TRADHTISË KOMUNISTE QË NDAU TROJE E ZEMRA TË MALËSISË SË MADHE…

February 7, 2022 by s p

NGA NDUE BACAJ /

Malësorët si dhe shqiptaret etjerë patriot e pritën pushtimin fashist me indinjatë të thellë dhe me deshirë (“të pa realizuar…”) per tu rrjeshtuar në ushtrinë mbrojtëse shqiptare, kundra pushtuesve Italian. Por perkundër kësaj ,në qendresën e pabarabartë por heroike të ushtrisë shqiptare që priti me plumba e jo me lule fashistet italian me 7 prill (1939) në bregdetin e Durrësit e më gjerë, do të dalloheshin per trimerinë, atdhetarinë dhe qendresen heroike tre ushtarakë malësor- hotjanë; Mul Deli Bajraktari -Komandant i batalionit “Deja”, Toger Gjelosh Luli -Dedëvukaj i cili komandonte një pjesë të baterisë së topave të vendosur në vijen e parë të mbrojtjes në kodrat e Durrësit, si dhe Zef Martini-një nëtoger i shquar i këmbësorisë shqiptare..1. Në keto kohë gjysma e Malesisë së Madhe lengonte nën pushtimin e Malit Zi, që kishte filluar të pakten që nga kongresi i Berlinit e “finalizuar” me konferencen e Londres (1913).. Në këto kushte paria e kësaj “gjysme” të Malesisë Madhe (nën Malin e Zi) për të shpetuar çfarë mund të shpëtonte ( edhe pse përkohësisht), kishte vendosur të “thërrasë” në ndihmë të keqen më të “vogël”.. Pikirsht për këtë me datën 12 maj 1941: Hoti, Gruda, Trieshi, Koja, Tuzi,Vllana, Vrana dhe Matagushi u dergojnë autoriteteve qeveritare fashiste në Tiranë një Memorandum për bashkimin me Shqiperinë nënë, të trojeve shqiptare të lëna padrejtesisht nën Malin e Zi. Memorandumi fillonte me disa levdata (të pa merituara) per fashistet, por ske çi bënë pasi ky është haraçi që duhet të paguash kur kerkon ndihmë nga një pushtues… Pastaj memorandumi vijonte..: “ Jemi shqiptar dhe duam Shqipninë. Me Malazezet kemi kenë dhe jemi armiq të perhershem, na ndanë kombesia, gjuha, traditat, doket, ligjet, pra na ndanë jeta… Piramidat e kufijëve të vume padrejtësisht mbi vorret tona qysh me 1878 e mbrapa lypim që të zhduken fare, tue kenë se viset e syperthanuna janë kenë edhe duhet të jenë pergjithmonë, në prëhen të Nanes së vet Shqipnisë së Madhe…Rrnoftë Shqipnia e Madhe… Keto kerkesa me plotë besim i nënshkruajmë perfaqesuesit e popullit:

Hoti: Smajl Haxhija, Lucë Gjeloshi, Gjon Leka, Lukë Deda, Prekë Gjoni, Tomë Nika, Pjeter Zeku, Prekë Gjoku.

Gruda: Mark Zefi, Mark Gjeku, Martin Hasi, Selman Juku,

, Dokë Martini, Nikë Marashi, Gjokë Deda, Zef Preka, Pjeter Nika.

Trieshi e Koja: Mark Toma, Gjon Lucë Nika, Gjon Smajli,

Kolë Preloka, Pjeter Nikashi, Pretash Zeka Ulaj, Prenash Uci.

Tuzi: Sherif Hyseni, Dem Binaku, Prekë Gruda.

Vllana, Vrana e Matagushi: Ali Zeku, Pretash Nika.2.

Pas këtij memorandumi, Malesia e Madhe, ndonse vuante pasojat e pushtimit fashist si pjesa tjetër e Shqiperisë, Ballkanit e më gjerë, ju krijuan disi premisa më të favorshme per bashkepunimin e trevave të saja të ndara, që në vitet 1878 -1913. Madje fashizmi per qellime edhe propogandistike mori parasyshë memorandumin e perfaqësuesve të Malesisë së Madhe të dates 12 maj (1941) dhe me dekretin e 7 gushtit të vitit 1941 shpalli ribashkimin e trojeve shqiptare që i mbanin të pushtuara Serbo-Malazezet…3.

MALËSIA E MADHE NË “MES” FASHIZMIT E KOMUNIZMIT.

Megjithë ketë klimë qe solli një ënderr ribashkimi të trojeve shqiptare, Malesia si gjithë Shqiperia e urrente fashizmin si ideologji dhe pushtues,i cili si per çudi solli kushtet e favorshme që emisaret jugosllav, Mugosha e Popoviç, Dushan Mugosha tjerë të krijojnë bijen e tyre; Partinë Komuniste Shqiptare me 8 nentor 1941. Ketë të vertetë të mjerueme historike për shqiptarët do t’ua komunikonin edhe malësorëve hapët emisarët komunist malazez-jugosllav veçse gjashtë muaj nga dita e krijimit të PKSH, në një mbledhje në fshatin Kopilaj të Piperit me 23 maj 1942… Ketë mbledhje e preshkruan në ditarin e tij me realizem intelektuali dhe nacionalisti Prekë Gruda, i cili ishte pjesmarrës në ketë “kumt” kobndjedhes per shqiptaret e vertet, nga i cili citoj: “…Mbledhjen e hapi dhe kryesoi Dragisha Ivanoviq, tuj na pershendetë me grusht Vdekje Fashizmit ! Rreth treqindë vetë i pergjigjen me za Liri Popullit ! Mandej qenë urime per jetë të gjatë Stalinit dhe urra të forta per ushtrinë e kuqe edhe mjaft shtesa me mbiemna e bishta të tjer të stilit komunist. Mbas këtyre cermonive të rendomta folen gjanë e gjatë komisaret politik për gjendjen e brendëshme të Jugosllavisë e për kushtet e përgjithshme botnore, me të cilat nuk pajtohen aspak, mbasi nuk mundem me e besue se janë çmendë nga mania aq fort Anglo-Amerikanet që të zemruem nga Hitleri kanë ra ashtu në kambë të Stalinit, per me i hapë vorrin e kuq njerzimit… Nuk po më duket e arësyeshme me u marrë me parashtrime të tyre, perveç po e ndjej detyrë me vu në dukje trajtimin që ju ba çeshtjes shqiptare…Çeshtjen tonë e hapi prof. M.Vujosheviqi. Kur foli u zgjat hollësisht te çeshtja jonë, per shumë punë të programit të komunistëve jugosllavë ndaj Shqipnisë. Qe shkurtimisht çfar u tha: Malesia e Madhe tha profesori Vujosheviq asht tuj na dhanë ndihma e strehua pë ditë, sidomos kur na msyjnë çetniket me ushtrinë e okupatorit. Shumica jonë e shpetojmë kryet ndër ta dhe kemi me qindra familje malazeze të strehueme në krahina shqiptare. Edhe ekonomikisht jemi të varun nga bujaria e tyne, e per të tana keto të mira prej sish nuk na kerkohen kurrfarë konditash, veçse po, ata na pyesin e duan me e dijtë si ka me qenë çeshtja e kufijëve mbas kesaj lufte?. Ata duken të vendosur mos me u ndarë kurrma nga atdheu i tyne shqiptar, gja shumë e drejtë që pajtohet edhe me luftën tonë nacionalçlirimtare. Dragisha ju pergjigj lakonisht profesorit trim luftar. “Vetem u thoni se ka me vendosë populli në fund të luftës”. Nderkaq një komisar nga Vasoviqi nderhyni energjikisht. Ata nuk knaqen me kaq, por kerkojnë hollësina ma të gjata dhe sigurime ma të mira prej nesh. “Ata janë burra të mirë e të urtë dhe nuk mashtrohen prej fjalëve të bukura e premtimeve të thata”. Veç kaq u thom e të tjerat i dijmë ne tha Dragisha, porse vasoviqasi nguli kambë burrnisht tuj kerkua sqarime ma të plota si malazias luftar. Atëherë u çua në kambë tuj perdredhë mustaqet Bllazhe Jovanoviqi, (i deleguari i Titos N.B.) dhe mbasi na kqyri me ata sy gaca sikur donte me na coptua të tanve, ia filloi me folë rrufeshëm pa maskë të kuqe: “Partinë Komuniste të Shqiperisë e kemi në dorë ne malazezet, dhe i kemi atje organizatoret tanë që drejtojnë e komandojnë. Edhe në Kosovë ku jemi tuj ndeshë mjaftë pengesa nga naionalizmi shqiptar, ia kemi dalë me i organizue partizanët shqiptar si jugosllavë, dhe ketë gja e kemi garantua me ndihmen e komunistave të Shqiperisë, per të larguar veshtirsitë tona atje në atë Serbi të vjeter. Pra per çdo gja i kemi vu bazat në Kosovë që çdo pikë ujë të shkojnë në mulli të Jugosllavisë së madhe, dhe me siguri do ta zmadhojmë nga të gjitha anët. Per pakicat shqiptare në Mal të Zi nuk kemi biseduar aspak me komunistë të Shqiperisë. I kemi në dorë pa asnjë konditë. Ungji Stalin ndoshta ka me na e lanë krejt Ballkanin në dorë e jo ma Shqipninë që e kemi qysh tashti në grusht. Ma në fund mos harroni e duhet ta dijmë mirë të gjithë se na janë vrarë në luften Ballkanike (1912-1913, rrethimi i Shkodrës N.B.) njembedhjetë mijë malazez në rrethinat e Shkodres, atë çfarë nuk e perfituan etnit tanë ateherë me luftë, jemi tue fitua ne me mënyrë tjeter. Malet shkambore të Malësisë Madhe e as ata të Krajës me Ruminë nuk na duhen gja sepse male kemi majft, dhe aq ma pak na duhen gja banoret trima të egër të atyne krahinave. Na duhet Liqeni i Shkodres, që do të thahet dhe do të bahet Banata e Malit Zi, hambari i pasun per buken e popullit tonë, e prej Matagushit e deri në Vraken e vllazneve tanë malazez kanë me lulëzua katundet sllave dhe ajo Shkodër, kaq fortë e deshirueme prej nesh do të bahen krejtësisht sllave, sikurse janë ba Podgorica, Tivari dhe shumë krahina të tjera të marruna shqiptarëve mbas kongresit të Berlinit e deri në luftën ballkanike.”.4. Është me vlera të cilësohet se gjatë luftës antifashiste , si nga Partia komuniste Jugosllave dhe nga bija e saj propagandohej , se mbas çlirimit nga fashistët , edhe shqiptaret në trojet e tyre etnike kanë të drejtë të vendosin lirshëm se me kë dëshirojnë të jetojn: me Shqipnin nanë apo me Malin e Zi që i kishte bashkuar dhunshëm Europa plakë. Këtë të drejtë sipas propoganduesve jugosllavë e shqiptar ua jepte lufta e përbashkët që gjoja i kishte vëllazëruar. Këtij premti, si gjithë premtimeve të tjera të sllavëve do t’u delte boja pa vonuar..

TUBIMI I FUSHËS SË TUZIT APO TUBIMI I FUSHË SË TURPIT TË KOMUNISTËVE SHQIPTAR, TË 07 SHKURTIT 945.

Përshkrimin e ketij tubimi tradhtie e turpi , mendova t’ia lë nacionalistit Prekë Gruda, pjesmarrës në këtë tubim, të cilin e përshkruan vertetësisht në një dorshkrim që më ka ra në dorë para rreth 30 viteve me titull : « Hot Grudë, pervjetuer turpi për komunistat shqiptarë », nga i cili për të kujtuar 77 vjetorin e kësaj ngjarje tragjike mendova të citoj :

“Mbas tërheqjes së gjermanëve prej Malit të Zi, Shtabi i divizionit VI – të të ashtuquajturës ushtri naç – çlirimitare shqiptare, thirri në Tuz të gjithë burrat e Malësisë ku lajmëtarët kumtojshin që mos të mungonte asnjë mashkull, dhe porositnin të shkonin të gjithë të armatosur në bashkim, ku do të komunikoheshin disa çështje me rëndësi. Bashkimi u bë në fushë të Tuzit me dt.7.02.1945. Në tribunë zejshin vend Shfeqet Peçi me shokë të shtabit të tij nga ana e qeverisë Shqiptare dhe Gjeneral Gjoku Mirasheviç me një sasi të madhe autoritetesh civile e ushtarake jugosllave. Kërkush nuk mundej me mendue tragjikomedinë e turpshme që kishin pranuar me vu në skenë n’at çerdhe Shqiptarie komuniste shqiptare… Perden e hapi Shefqet Peçi, i cili me fjalë të parë i lajmëroi malësorët se janë të rrethuar nga çdo anë prej divizioneve Shqiptaro – Jugosllave, e i porositi për qetësi dhe i ftoi të dorëzojnë armët aty për aty. U komunikoi shkuarjen e kufirit prapë në Han të Hotit, dhe i porositi ata burra Shqiptarë t’i duan Serbo – Malazezët, me të cilët gjoja i kishte vëllazëruar lufta… Mandej u kthye mercenari nga gjeneral Gjoku me shokë e u tha: Qe ku po ua dorëzojmë këta derra reaksionarë që t’i bani turbiet, pse neve nuk na duhen gja, prandaj mos u kurseni me ta. Qe dajakun që t’i rrihni, qe fishekun t’i vrisni, në qoftë se nuk ju duan e nuk ju ndigjojnë. Këtu ia preu fjalën Kol Zefi i Grudës, i cili ndër të tjera tha: “Tash 52 vjet kjeshë detyruar me shtëpinë time me i shërbye sllavëve, tuj o mbrojtë me gjoks e fanatizëm interesat e këtyre maleve shqitpare, që qysh prej kongresit të Berlinit e këndej filluan të shkatërrohen prej malazezëve. Ju këta i paskeni ba vëllazën, ndërsa ne kurrë as për formë nuk kemi muejtë me u thanë miq… Me 1890, kur filluam luftën kundër Turqve, na kjeme lidhë me besë të Zotit drejtpërdrejtë me Kral Nikollën e Mark Milanin, per me na ndihmue, e Vendet tona që do t’i merrshim me gjak prej turqve me na i njoftë si zona të lira shqiptare, por ata na rrejtën. Trojet që i çliruam me aq sakrificë ia bashkuan Malit të Zi. Gjithmon na kanë rrejtë e mashtruar dhe tradhëtuar. Shumë më zi kanë me jua ba ju, shpejt keni me u pendue, por ka me kenë vonë me fitua çfarë sot, me syplasët po dhunoni. Jemi shqiptarë me mish e me shpirt të gjithë në këto male, prandaj na duket shumë e natyrshme e njerëzore që të mbetemi me Shqipninë. Sa për dajakun ktheje ka doli se na e kemi pasur traditë me u pre me shpata me Malazez, e me u vra me pushkë ballë për ballë, e jo me u rrahë si gratë me shkopinj”. Mbas Kolës, foli Smajl Haxhia i Hotit, që nuk pranoi me i dhanë dorën gjeneral Gjokut. Smajli të nesërmen vdiq, plasi nga maraku që mbuloi Malësinë. Tom Nika i Traboinit foli, me nji ton të zjarrtë patriotik tuj vu në dukje luftëtarët e përpjekjet e Malësisë për Shqipni. Po kështu i argumentuan punët Ali Zeku i Vranjes, nik Zeka i Trieshit, Pretash Zeka i Kojës, Luc Maxhi i Luharit e Osman Bajri i Dinoshës. Të gjithë kërkuan energjikisht mos të ndaheshin ma prej Shqipnie, por me kë me folë e kujt me iu drejtue?… Vetëm komisari i divizionit të VI-të, Muyzafer Spaho, u prek e pa me sy tradhëtinë e tij e të shokëve të vet. Ai tha: “Qëndroni shqiptarë, se ne nuk luftuem me vendosë kufijtë e versajës e as të boshtit për liri e bashkëpunim të popujve. Ju qenkeni më shqiptarë se ne, prandaj gjaku ynë i kësaj lufte e i juaji gjithnjë për liri, u garantojnë vetvendosjen tuaj në bazë të luftës sonë e të premtimeve aleate.” Këtu ia zunë në fyt fjalët Peçi me shokë, atë ditë ra viktimë e idesë mashtruese edhe Myzaferi, që kishte lënë studimet në Itali, për të luftuar për lirinë e Shqipërisë. Ai ishte një ndër të paktët që nuk iu nënshtrua turpit mashtrues. Nuk munguan oratorët malazez me folë me demagogjinë marksiste, tuj lavdërue shërbëtorët e vet. Gjendja u keqsua fort. Malësorët edhe pse e panë se çështja e tyre shqiptare asi shtegu dështoi, vendosën të gjithë të vdesin me armë në dorë, por kurrë mos me u dorëzue, ç’burrni ishte në atë tubim Tradhëtie. Pater Zefi që qysh në fillim kishte refuzuar me ndejtë në tribunë, duel nga mesi i trumës në shesh të burrave, e theksoi rrufeshëm: “Po e shihni, o komunista shqiptarë. Mjerë Shqipnia në duart tuaj. A keni mendua ndopak për historinë e kombit? Ku janë premtimet marksiste për liri e të drejta të popujve? Ndërsa ju Malazez u lumshin krahët, sepse dini gjithmonë me manovrue për të mirën e Malit të Zi e Jugosllavisë. Na jemi tuj e pa se prapë u bëmë robët tuaj, por jo për dobësi të këtyre burrave luaj malesh ndër pranga, por për tradhëti të komunistëve shqiptarë që i paski marrua e ç’burrua kështu. Sa për dorëzimin e armëve Malësorët paskan punë me ju, por siç po e shihni nuk dëshirojnë me i dorëzue sot këtu, prandaj le t’i kthejnë të armatosur ndër shtëpia të veta. Ju e dini se me to nuk u bien tradhtishtë. Vëllezën shqiptarë që u braktisën Vëllazënit e Shqipnisë, qindroni burra e të urtë. Detyrën tuaj e keni krye, ma tepër nuk keni çfarë me ba. Armët keni me i dorëzue autoriteteve Jugosllave kur t’jua kërkojnë. Të shpërndahemi për në shtëpiat tona. Rrnoftë Shqipnia. Zoti kjoft me ne.” Akti i Parë i tragjeditë u mbyll, tjetri u luajt dy javë më vonë, kur natën hynë brigadat Serbo – Malazeze, gjoja me bashkue armët. Në atë natë të kobshme terri mjaftë burra nacionalista të përvëluar për Shqipëri u vranë pa faj, pa kurrë një farë gjyqi të paktën formal. Po atë natë u muar në kishë të Traboinit, ndërsa ishte ndër të lutuna edhe Pater Zefi (Leonardi) e u pushkatuar ndër sy të nanës së tij, vetëm pse i shërbeu Zotit e Kombit me besnikëri. Akti i Tretë i tragjedisë u vu në skenë në Hot e Grudë, ndër krahina të Ulqinit e Tivarit me Larje e Shestan dhe në Plavë e Guci me rrethe…. Porse me Kosovën tonë të martirizuar skena e masakrave ishte gjithnjë e hapur qysh përpara….me Karagjerogjeviqa, me Pashiqa, prej Titos me Dushana e tjerë, për çfarosjen e Kombit Shqiptar… ».5. Sot edhe pse kanë kaluar 77 vite nga kjo tradhti kombëtare e komunistëve shqiptar, trojet etnike shqiptare të Malësisë së Madhe e më gjërë vazhdojnë t’a vuajnë këtë ndarje…por pa humbur shpresen e ribashkimit me Shqipninë nanë…

REFERENCAT :

1.Mul Deli Bajraktari,Beslidhjet e Malësisë, kujtime 1939-1945, fq.9.Shkodër 2004.

2.At Marin Sirdani “Ndricime te historise,kultures dhe artit shqiptare,fq.61-62. Prishtinë 2002.

3.Fletore zyrtare 7 gusht 1941.

4. Prek Gruda “Ditari i nje zemre te lendueme,sa kam shprese kame shpirte”(1937-1975) pjesa I, fq.192-193.Tiranë 1995.

5.Prekë Gruda, Hot Grudë, pervjetuer turpi per komunistat shqiptarë (dorshkrim…), + Ndue Bacaj, gazeta “Shqiperia Etnike,nr.15, viti 2001,+Kostaq Xoxa, gaz.55,dt.7 qershor 2010.

6.Më e zgjerueme kjo histori tradhtie e krimesh komuniste, është pasqyruar në librin tim të botuar në vitin 2018 me titull: Malësia e Madhe Kundër…, ku janë të shënuar edhe emrat e plotë të të pushkatuarve nga komunizmi jugosllav e shqptar…

Malësi e Madhe, 07 shkurt 2022

Në shtëpinë e lindjes në Long Island të shkrimtarit të shquar amerikan Walt Whitman

February 7, 2022 by s p

Nga Keze Kozeta Zylo/

U flas shtetevet, a njerit nga ata, a çdo qyteti në Shtetet: Kundërshtoni shumë, binduni pak/

Se bindja e verbër të shpie në skllavëri të plotë/ Prej skllavërisë së plotë asnjë popull i botës/

Nuk e fitoi dot përsëri lirinë. Skender Luarasi

Ka disa shkrimtarë të shquar që i kanë munguar kulturës sonë në universitete apo në shkolla të mesme për t’i studjuar në kohën e diktaturës, pa mohuar studimet për autorë të tjerë të njohur botërore filluar me Antikitetin të cilët formuan dukshëm botën tonë të dijeve rreth artit, letërsisë, kulturës, historisë natyrisht duke hequr ujërat e tepërta. Ndonëse shkrimtari Whtiman u soll i përkthyer nga korifejtë e letërsisë si Skender Luarasi në vitin 1956 që ne ishim ende pa lindur, ato u bllokuan ose u fshehën në Bilbiotekën Kombëtare dhe ishin në përdorim vetëm për njerëzit e besuar të regjimit. E duke pasur këtë kërshëri për ta lexuar dhe pasuruar kulturën time ethshëm e lexova dhe e mësova më shumë kur erdha në Amerikë në vitin e mbrapshtë të Atdheut tim, 1997. Shtëpitë e tij janë dy në New York, përkatësisht Brooklyn dhe Long Island dhe e viteve të fundit të jetës së tij është në New Jersey, jo shumë larg prej shtëpisë sime në Staten Island.

Brenda shtëpisë së lindjes kthyer në muzѐ

Ajo që më ngacmoi më shume për ta vizituar sot dhe ta harxhoja kohën kulturalisht me Qemalin në këtë ditë të diel pushimi ishin vargjet e tij që më frymëzuan si: “Kundërshtoni shumë, binduni pak”…

Po jetojmë në kohë të shpërfytyruara herë me skllevër përreth dhe herë matanë oqeanit bash m’u në zemër të Atdheut tim, ku shumica vazhdojnë të adhurojnë diktatorët që mjerisht lindin si kërpudhat, pa kuptuar se prej skllavërisë së plotë asnjë popull i botës nuk e fitoi dot përsëri Lirinë. Qielli si shpirti dhe sytë e Whitman ishte blu, ndonëse pak i ftohtë ne udhëtonim drejt shtëpisë së tij thjesht ta takonim, të dëgjonim ciceronin i cili quhej Cameron, një djalë i ri plot kulturë që nuk pushoi për jetën dhe veprimtarinë e tij së treguari. Habitshëm ai dinte mirë emrin e diktatorit Enver Hoxha dhe tha se është hera e parë që unë takoj këtu në këtë muzѐ shqiptarë. Ciceroni tha se Whitman frymëzoi popujt, shkrimtarët dhe vlerësonte njeriun thjesht si qenie njerëzore, jo nga ngjyra, rraca, orientimi seksual, besimi fetar, por thjesht të ishte njeri në veprime dhe në jetë. Whitman vazhdoi ai ka shkruajtur se: “Çdo atom që më përket mua si i mirë, të përket dhe ty”.

Muzeu ishte komplet me veprat e tij që i botoi në edicione si “Gjethet e Barit” ishin koleksion me poezi botuar për herë të parë si një grup prej 12 poezish të botuara në mënyrë anonime, më 1855. Ajo u pasua nga pesë botime të rishikuara dhe tre të ribotuara gjatë jetës së autorit. Duke përdorur standardet aktuale bibliografike, zbulojmë se Whitman nxori gjashtë botime të “Leaves of Grass”: në 1855, 1856, 1860, 1867, 1871-1872 dhe 1881-1882 dhe edicioni i fundit, në janar 1892.

Në trarët e drunjta të tavanit ishin varur portretet e autorëve të famshëm botërore që ishin frymëzuar nga autori si Pablo Neruda i cili ka shkruajtur: “Walt Whitman ishte një shok i shkëlqyer për mua. Unë nuk kam qenë shumë Whitmanian në stilin tim, por jam thellësisht Whitmanian në marrjen e mësimit të tij jetësor”.

Walt Whitman u lind, më 31 maj 1819, në lagjen West Hills, Long Island, New York, rreth 50 milje në lindje të qytetit të Nju Jorkut. Ai ishte i dyti nga tetë fëmijët.

Babai i Whitman ishte me prejardhje angleze, dhe familja e nënës së tij, Van Velsors, ishte holandeze. Në jetën e mëvonshme ai do t’i referohej paraardhësve të tij si njerëz që ishin kolonët e hershëm të Long Island.

Në fillim të vitit 1822, kur Walt ishte katër vjeç, familja Whitman u zhvendos në Brooklyn, e cila ishte ende një qytet i vogël. Whitman do të kalonte shumicën e 40 viteve të ardhshme të jetës së tij në Brooklyn. Në fillim të viteve 1850 vazhdoi të shkruante për gazetat, por fokusi i tij ishte kthyer në poezi.

Vepra e famshme “Fijet e Barit”

Poezitë në edicionin origjinal të “Fijeve te Barit” ishin frymëzuar nga gjërat që Whitman i shihte si interesante: turmat publike të Nju Jorkut, shpikjet moderne që publiku u mrekullua dhe madje politika e ashpër e viteve 1850.

Whitman admironte shkrimtarin dhe folësin e shkëlqyer Ralph Waldo Emerson. Ai i dërgoi atij një kopje të librit të tij. Emerson pasi e lexoi atë, u impresionua shumë dhe u përgjigj me një letër që do të bëhej e famshme. Ndermjet te tjerash i shkruan:

“Ju përshëndes në fillim të një karriere të madhe”, i shkroi Emerson në një letër private për Whitman. I zellshëm për të promovuar librin e tij, Whitman publikoi fragmente nga letra e Emerson, pa leje, në një gazetë të Nju Jorkut.

Whitman prodhoi përafërsisht 800 kopje të edicionit të parë të Fijeve te Barit, dhe vitin e ardhshëm ai botoi një botim të dytë, i cili përmbante 20 poema të tjera.

“Kënga për veten time” që ështe aq e njohur për amerikanët, është shumë filozofike dhe duket sikur predikon shenjtërisht një poet.

Ai thotë se ne jemi të gjithë të barabartë, dhe ai na e shkruan këtë në rreshta si:

“Çdo atom që më përket mua si i mirë, të përket ty”. Me shumë shpirt ka shkruar për jetën që e dashuronte:

“A ka menduar dikush se është me fat që ka lindur? Unë nxitoj t’i them atij ose asaj se është po aq fat të vdesësh”.

“Leaves of Grass” ka mjaft vargje erotike te kënaqësive sensuale gjatë një kohe kur shfaqje të tilla të sinqerta konsideroheshin imorale. Kontradiktat për imazhet e tij eksplicite seksuale shpesh u ironizuan nga kritikë bashkëkohorë.

Në çdo rast, rreshtat e tij të parë të fletores “Gjetheve të Barit” fokusohen drejtpërdrejt në çështjen themelore që ndan Shtetet e Bashkuara. Ai shpërthen në vargje të lira që kërkojnë të lidhin kategoritë e kundërta, të lidhin njerëzit me ngjyrë me të bardhë, të bashkohen me zotërinë dhe skllavin:

Unë jam poeti i skllevërve dhe i zotërve të skllevërve

Unë jam poeti i trupit,

Dhe unë jam poeti i shpirtit,

Unë shkoj me skllevërit e tokës njëlloj me zotërinjtë,

Dhe unë do të qëndroj midis zotërinjve dhe skllevërve,

Do te hyj në të dyja në mënyrë që të dy të më kuptojnë njësoj…

Whitman dhe Abraham Linkoln Presidenti i 16-të i Amerikës

O Kapiten! Kapiteni im!

Vdekja e presidentit Amerikan Abraham Lincoln e tronditi jashtë mase poetin dhe njeriun Whitman. Pena e tij derdhi në letër gjithë pikëllimin nëpërmjet lules së jargavanit qe është një lule simbol elegjiak i hedhur në arkivolin e Linkolnit. Dhe ai shkruan:

Tek arkivoli që kalon ngadalë/ Unë ju jap degën time të Jargavanit.

“O kapiten! Kapiteni im! “është poezia më e njohur e Uitmanit. Dhimbja e tij ndihet thellë në këto rreshta teksa kupton se kapiteni i tij, kapiteni i Amerikës, ka vdekur. “O Kapiten! Kapiteni im! Vajton vdekjen e Linkolnit. Vdekja e Presidentit Lincoln ishte një humbje e pabesueshme për Whitman, por ai ishte në gjendje ta nderonte Linkolnin dhe ta rreshtonte atë me paqen për të cilën luftuan dhe mbroheshin aq dëshpërimisht për ruajtjen e Shteteve të Bashkuara.

NGA WALT WHITMAN

O kapiten! Kapiteni im! udhëtimi ynë i frikshëm mbaroi,

Anija bërë copash në shkëmb, çmimin e saj ka paguar,

Porti është afër, kambanat dëgjoj, njerëzit ngazëllehen,

Ndërsa ndjekin me sy anijen e shkatërruar që afrohet.

Por o zemër! zemër! Imja zemër!

O pika të kuqe të gjakosura,

Në kuvertë shtrihet kapiteni im,

I ngrire, i ftohtë dhe i vdekur.

O kapiten! Kapiteni im!

Ngrihu dhe dëgjo këmbanat;

Ngrihu – për ty Flamuri valëvitet,

Nga trillet e ëndrrave çohu,

Për ju jane buqetat dhe kurorat me fjongo,

Për ju brigjet janë të mbushura me njerëz,

Për ju ata thërrasin, masën që lëkundet,

Fytyrat e tyre të dhembshura duke thirrur;

Ja kapiten! I dashur baba!

Është një ëndërr që në kuvertë,

Ju keni rënë të ftohtë dhe të vdekur.

Kapiteni im nuk përgjigjet,

Buzët e tij janë të zbehta dhe të qeta,

Babai im nuk e ndjen krahun tim, nuk ka puls e as vullnet,

Anija është ankoruar e sigurtë dhe e shëndoshë,

Udhëtimi i saj i mbyllur dhe i përfunduar,

Nga udhëtimi i frikshëm anija hyn fitimtar

Gëzohuni o brigje dhe bini o këmbanat!

Por unë me ecje të pikëlluar,

Arrij në kuvertë, i dërrmuar për kapitenin tim,

Rënë i ftohtë dhe i vdekur.

Whitman, poet, gazetar dhe nëpunës civil me kohë të pjesshme në qeverinë federale, kishte përgatitur një vëllim me poezi, “Drum-Taps”, për botim kur u përhap lajmi për vrasjen e presidentit. Gjatë verës, ai shkroi disa poezi të reja, duke përfshirë tre pjesë në kujtim të Linkolnit që u shfaqën në një koleksion të zgjeruar, “Sequel to Drum-Taps”, në tetor.

Treni që solli trupin e Abraham Lincoln-it përsëri në Springfield, Ill., iu deshën pothuajse dy javë për të përfunduar udhëtimin e tij, duke bërë një qark të gjatë verilindor përmes Maryland, Pensilvani, Nju Jork, Ohio dhe Indiana. Shtrirja e fundit, nga Çikago në Springfield, u përfundua në mëngjesin e 3 majit 1865.

Udhëtimi u mbulua gjerësisht në shtyp pasi miliona amerikanë dolën për të bërë nderimet e tyre të fundit. Gjenerata të tëra historianësh kanë përshkruar dhe janë përpjekur të interpretojnë kuptimin e këtij procesioni funeral unik. Por asnjë autor nuk e ka hetuar ngjarjen më thellë se Walt Whitman.

Më kujtohet vetëm ajo grua që më deshi me shpirt

Është nga ato poezitë që cdo gruaje që dashuron me shpirt i ngel në mendje. Ndonëse pa shumëbukuri nga qyteti ku jetonte e dashura e tij, ai do të kujtojë dhe I ngelet në mendje vetëm ajo grua e bukur që e deshi veç me shpirt. Eshtë një lirikë e bukur, e hollë e virgjër ku pena e poetit skalit bukurinë shpirtërore të një gruaje dhe ja se si:

Njëherë kalova përmes një qyteti me shumë popull,

Shënoja në trut’ e mi, që të shkruaja më vonë,

Pasqyrimin e tij, arkitekturën, zakonet, traditat;

Po tani, nga gjithë ai qytet më kujtohet vetëm një grua

Që e hasa padashur dhe më mbajti se më deshi;

Ditë për ditë e natë për natë qemë bashkë –

Gjithë të tjerat më kanë dalë nga mendja;

Them, më kujtohet vetëm ajo grua që më desh me shpirt;

Prapë shkojmë bashkë, duhemi, prapë ndahemi;

Prapë më mban përdore, nuk duhet të shkoj!

E shoh ngjitur meje, buzëkyçur, t’hidhëruar, duke u dridhur…

Shtatorja e WHITMAN me një flutur në gisht

Whtiman, shkrimtar, filozof, laureat, poet botëror dhe edukator e shohim në bronz dy metra e gjysme i lartë. Ai ngrihet madhështor me fluturën në gishtin tregues me një unazë.

Statuja është skalitur nga John Giannotti. Pikturat dhe skulpturat e Giannottit janë ekspozuar në mbarë botën duke përfshirë shfaqje solo në Galerinë e St. Martin-in-the-Fields, Londër, Angli; Galleria Lucia Burgassi, Galleria Uraniadue dhe Galleria Cimabue në Firence, Itali; dhe Galeria Margaret Lipworth në Boca Raton, Florida.

Poeti amerikan Walt Whitman kishte një dashuri për kafshët dhe insektet, veçanërisht për fluturat, duke i përdorur ato si një motiv të përsëritur në librat e tij. Ai gjithashtu donte të dokumentonte veten duke u fotografuar rregullisht. Imazhi i mësipërm i vitit 1877 ishte një nga të preferuarat e tij, i një fluture që qëndronte në gishtin tregues. Disa pretenduan se flutura ishte një përfaqësim i psikës – shpirtit të poetit. Për vite me radhë derisa ishte gjallë, Whitman-it i pëlqente të pretendonte se fotografia ishte një takim i rastësishëm me një flutur të vërtetë dhe të luante afërsinë e tij me natyrën dhe kafshët. Megjithatë, një inspektim më i afërt i figurës dhe gishtit të tij zbulon një rrip për të mbajtur “fluturën” në vend. U zbulua vetëm pas vdekjes së Whitman se “flutura” aktuale në foto, ishte në fakt një kartolinë e prodhuar në masë për të festuar Pashkët. Walt Whitman duket sikur komunikon me një flutur që i është vendosur në gisht. “Fotografia është në thelb, fjalë për fjalë,” i tha Whitman kronikut të tij Horace Traubel. “Ne ishim miq të mirë: Unë kisha shumë dëshirë t’i zbutja, ose të vëllazërohesha me disa nga insektet, kafshët.”

Në të njëjtën mënyrë, ai i tha historianit William Roscoe Thayer se “Unë kam pasur gjithmonë aftësinë për të tërhequr zogj, flutura dhe krijesa të tjera”.

Whitman në Luftën Civile

Në 1861 gjatë fillimit të Luftës Civile, vëllai i Whitman, George u regjistrua në një regjiment këmbësorie të Nju Jorkut. Në dhjetor 1862, Walt Whitman duke besuar se vëllai i tij mund të ishte plagosur në Betejën e Fredericksburg, udhëtoi për në front në Virxhinia.

Afërsia me luftën, me ushtarët dhe veçanërisht me të plagosurit patën një efekt të thellë te Whitman. Ai u bë thellësisht i interesuar për të ndihmuar të plagosurit dhe filloi vullnetarizmin në spitalet ushtarake në Uashington. Vizitat e tij me ushtarë të plagosur do të frymëzonin një numër poezish rreth Luftës Civile, të cilat ai do t’i mblidhte përfundimisht në një libër të quajtur “Drum-taps”.

Ndërsa udhëtonte përreth Uashingtonit, Uitman shpesh e shihte Abraham Linkoln duke kaluar me karrocën e tij. Ai kishte një respekt të thellë për Linkoln dhe mori pjesë në inaugurimin e dytë të presidentit në 4 Mars 1865.

Whitman shkroi një ese për inaugurimin, e cila u botua në New York Times të dielën, 12 mars 1865. Në dërgimin e tij, Whitman vuri në dukje, siç kishin thënë të tjerët, se dita kishte qenë e stuhishme deri në mesditë, kur Lincoln ishte planifikuar të bënte betimin e zyrës për herë të dytë. Por Whitman solli një metaforë poetike, duke vërejtur se një re e veçantë ishte shfaqur mbi Linkoln atë ditë: “Ndërsa Presidenti doli në portikun e Kapitolit, një re e vogël e bardhë kurioze, e vetmja në atë pjesë të qiellit, u shfaq si një zog që fluturonte mbi të.”

Whitman në motin e çuditshëm tha se ishte një ogur i thellë i një lloji. Brenda disa javësh, Linkolni do të vdiste, i vrarë nga një vrasës (i cili gjithashtu ndodhej në turmë në inaugurimin e dytë).

Vdekja

I plagosur nga problemet shëndetësore, Whitman u zhvendos në Camden, New Jersey, në mes të viteve 1870. Kur vdiq më 26 mars 1892, lajmi për vdekjen e tij u raportua gjerësisht. Telefononi në San Francisko, në një nekrologji të botuar në faqen e parë të gazetës, më 27 mars 1892, shkruajti:

“Në fillim të jetës ai vendosi që misioni i tij të ishte të predikonte ungjillin e demokracisë dhe të njeriut natyror’ dhe ai shkolloi veten për punën duke kaluar gjithë kohën e tij të disponueshme midis burrave dhe grave dhe në natyrë të hapur, duke u zhytur tek ai natyra, karakteri, arti dhe në të vërtetë gjithçka që përbën universin e përjetshëm ”.

Whitman u varros në Varrezat Harleigh në Camden, New Jersey.

Ne Bibliotekën e Kongresit thuhet se stili i poezisë së Whitman ishte revolucionar, dhe ndërsa edicioni i tij i parë i “Gjetheve te barit” u lavdërua nga Ralph Waldo Emerson, ai u injorua në përgjithësi nga publiku. Me kalimin e kohës Whitman tërhoqi një audiencë, por ai shpesh iu nënshtrua kritikave. Në dekadat e fundit një debat i vazhdueshëm ka zhvilluar rreth seksualitetit të Whitman-it. Shumë kritikë besojnë se është homoseksual, bazuar në interpretimin e poezisë së tij. Walt Whitman ishte një nga shkrimtarët më të rëndësishëm të shekullit të 19-të, dhe është konsideruar nga shumë njerëz si poeti më i madh i Amerikës. Libri i tij “Leaves of Grass” , që ai redaktoi dhe u zgjerua përmes botimeve të njëpasnjëshme, është një kryevepër e letërsisë amerikane. Dhe ndikimi i tij ende frymëzon. “Poetët që shkruajnë në anglisht i detyrohen një borxhi të madh Walt Whitman,” thotë Sandy McIntosh, autore e tetë koleksioneve me poezi dhe një ish-profesor i letërsisë dhe i kritikes krijuese në Universitetin “Hofstra” dhe Universitetin “Long Island”, si dhe botuesja e Marsh Hawk Press, me bazë në East Rockaway. Ai shkroi dhe inkurajoi të tjerët të shkruanin në anglisht të thjeshtë, të drejtpërdrejtë, formën tipike amerikane të të folurit. Në vend që poezia të gjendej në skemat komplekse të rimave dhe ritmeve të poezisë klasike angleze, Whitman tregoi se nga e folura jonë e zakonshme do të buronte poezia e vërtetë.

Referencat:

Muzeu: Walt Whitman Long Island

Encyclopedia Britannica

6 Shkurt, 2022

Long Island

102 vjetori (7 shkurt 1920-7 shkurt 2022) i lindjes së atdhetarit Qerim Haxhiu

February 7, 2022 by s p

NGA Kevin HAXHIU/

102 vite më parë,më 7 shkurt 1920 në Lushnjë,në një familje qytetare,fisnike,patriotike të Lushnjes lindi atdhetari Qerim Haxhiu.Djali i patriotit të shquar shqiptarë Bajram bej Haxhiu i cili ishte një nga anëtarët e Komisionit Nismëtar të Thirrjes dhe Organizimit të Kongresit të Lushnjës dhe i vëllai i legjendës së sportit shqiptar Abdurrahman Roza Haxhiu.

Qerimi shkollën fillore e kreu në Lushnje ndërsa shkollën e mesme e kreu në Medresenë e Tiranës.Qerim Haxhiu shkollën e lartë e vazhdoi për teologji (shkenca islame) në universitetin “Al-Azhar” në Kairo,Egjypt.Ai në vitet ‘30 u aktivizua si futbollist me ekipin e futbollit ‘Kongresi i Lushnjes’ i qytetit të Lushnjes.Qerimi ishte një nga futbollistët e gjeneratës së parë të ekipit lushnjarë dhe i pari që nisi “rrugën” e gjatë të mbiemrit që bëri histori në sportin lushnjarë dhe atë shqiptarë “Haxhiu”.Në vjeshtën e vitit 1938 Qerimi u nis nga Lushnja me tranzit në Selanik dhe mbërriti në Aleksandri.Kjo rrugë e gjatë për Qerimin ishte e paharruar për faktin se për të ishte rrugë pa kthim mbrapa në atdhe gjerë sa ndërroi jetë por në vitin 1967 arriti të merrte një leje për vizitë në atdhe.Patrioti Qerim Haxhiu fizikisht ishte në Egjipt,por me shpirt e zemër ishte gjithmonë në Shqipërinë Etnike.Ai botonte gjithnjë artikuj për atdheun Shqipërinë dhe çështjen kombëtare në gazeta,revista të diasporës shqiptare të Egjiptit.Qerimi e kishte pasion letërsinë që në rininë e tij të hershme ndaj dhe shfletonte pothuajse të gjitha botimet që dilnin në atë kohë.Ai gjithashtu ka shkruar dhe poezi nga më të ndryshmet.Haxhiu ka qënë nismëtarë i shumë organizimeve si dhe hartues i disa memorandumeve,peticioneve të gjitha këto për çështjen kombëtare Shqiptare.Në 7 prill 1939 kundër okupimit të Shqipërisë nga Italia fashiste Qerimi hartoi një peticion si dhe ishte njëri prej studentëve shqiptarë organizator të protestave në Kairo.Në vitin 1958 Tito do të vizitonte Naserin në Egjypt dhe këtij të fundit Qerimi i nisi një memorandum rreth 20 faqe për gjëndjen e shqiptarëve në Jugosllavi.Në përmbajtjen e Memorandumit jepeshin të dhëna mbi golgothën e shqiptarëve në Jugosllavi dhe shpjegohej se myslimanë nuk jetojnë vetëm në Bosnje,por edhe në Kosovë,Maqedoni,Mal të Zi e gjetiu dhe se ata me kombësi janë shqiptarë.Memorandumi megjithëse iu drejtua Naserit nuk u protokollua në zyrat e Institucionit të Presidentit të Egjiptit por memorandumi u dorëzua në Ambasadën Jugosllave.Kjo bëri që atdhetari Qerim Haxhiu të arrestohej gjithmonë përkohësisht kur Tito do të vizitonte Egjiptin.Në 9 korrik 1941 Qerimi do të shkruante poezinë “Teqeja Magauri” kushtuar teqesë bektashiane shqiptare të Baba Ahmet Serri Glina me origjinë nga Përmeti.Teqeja “Magauri” në Kairo të Egjiptit u kthye në një “shtëpi” për shqiptarët atje pas pushtimit të Shqipërisë nga italia fashiste.Qerim Haxhiu ishte një besimtarë myslimanë i devotshëm dhe kurrë nuk u largua nga leximi i Librit të Shenjtë Kur’anit dhe nga falja e namazit.Haxhiu ishte ndër personalitetet e njohur shqiptare që emigruan në Egjipt.Qerim Haxhiu ishte atdhetar i paepur për çështjen kombëtare shqiptare në Koloninë e Shqiptarëve të Egjiptit dhe gjithë jetën dhe veprimtarinë patriotike ia kushtoi atdheut Shqipërisë,Kosovës,Çamërisë dhe të gjithë trevave shqiptare.Qerimi kishte njohuri të thella për historinë shqiptare dhe gjithnjë fliste për Rilindasit e gazetat që ata botuan,të cilët kontribuan në zgjimin dhe ndërgjegjësimin kombëtarë të shqiptarëve të Egjiptit.Haxhiu ishte antikomunist i flakët,demokratë dhe nacionalist i madh.Për regjimin diktatorial komunist në Shqipëri patrioti Qerim Haxhiu ka thënë se:

-“Regjimi komunist në vend që rinisë t’ia shtojë dashurinë për atdheun,regjimi komunist u interesua për Rusinë dhe Vietnamin,për dallim nga rinia kosovare e cila ndjenjën e atdhedashurisë e ruajti më tepër.Mirëpo,rinia kosovare nuk e dinte se Shqipëria zyrtare më tepër interesohej për Vietnamin se sa për Kosovën”. _[1]

Në 21 vjetorin e ndarjes nga jeta të Andon Zako Çajupit (11 korrik 1930-11 korrik 1951),Qerimi mbajti një fjalim mbi jetën dhe veprën e Çajupit,gjatë homazheve që zhvilluan atdhetarët e kolonisë shqiptare të Egjiptit,në varrin e Andon Zako Çajupit në Egjipt.Nga të gjithë veprimtarët e Kolonisë Shqiptare të Egjiptit Qerim Haxhiu ishte i vetmi që shkruajti një përmbledhje (histori) për diasporën shqiptare të Egjiptit qe i duhej Federatës Pan-Shqiptare “Vatra” në Amerikë.Patrioti Qerim Haxhiu ka mbajtur lidhje të vazhdueshme në të gjallë të tij me Federatën Pan-Shqiptare të Amerikës”VATRA” dhe ishte i abonuar në Gazetën “DIELLI”.Gjithashtu Qerimi ka bashkëpunuar me Drejtuesit e Vatrës edhe në një projekt historik të Diasporës Shqiptare në Egjipt,projekt që e ndërmori “Vatra” dhe që u realizua nga Qerim Haxhiu në bashkëpunim me studentët shqiptar në Egjipt.Qerimi edhe në Egjipt gjatë gjithë jetës qëndroi pranë shqiptarëve dhe për këtë është shprehur:

– “ Unë kudo që të shkoj,kërkoj shqiptarë,sepse pa ta dita nuk më shkon ”._[2]

Qerimi ka takuar edhe Mbretin e Egjiptit me origjinë shqiptare Faruk njëherë në një iftar që mbreti organizoi për studentët dhe njëherë tjetër në Bashkësinë Shqiptare.Ai në Kairo ka takuar edhe personalitete të rëndësishëm shqiptarë ndër të cilët janë: Mbreti Zog I dhe Familja Mbretërore Shqiptare (Mbretëreshën Geraldina,Princin Leka I,Skënder Zogu),Ernest Koliqi,Abaz Kupi,Nexhmedin Qorraliu,Qemal Butka,Aleksandër Meksi,etj.Gjatë qëndrimit të Familjes Mbretërore Shqiptare në Aleksandri,Qerimi mbajti lidhje miqësore dhe kjo ishte vazhdimësi e një miqësie të vjetër që fillesat i ka në 1920 në Kongresin e Lushnjes e babait të Qerimit nismëtarit të Kongresit Bajram Haxhiu me delegatin e Matit Ahmet Zogun.Haxhiu e vizitonte shpesh Familjen Mbretërore Shqiptare në residencën e saj në Aleksandri.Gjithashtu gjatë stinës së verës Qerimi qëndronte në residencën e Familjes Mbretërore Shqiptare,ku i mësonte dhe gjuhën arabe (lexim dhe shkrim) mbesave të Mbretit Zog.Qerimi kishte miqësi edhe me Abaz Kupin dhe me djalin e tij që ishin moshatarë dhe shokë të ngushtë.Haxhiu ka kontribuar vullnetarisht në mësimin e gjuhës shqipe tek fëmijët e Shqiptarëve në Kairo.Gjithashtu ai ka dhënë edhe leksione 3 herë në javë për studentët shqiptarë në Liceun e Kairos.Në vitin 1967 gati pas 3 dekadash u nis me anë të një vize (pasi kapërceu pengesa të shumta burokratike të regjimi diktatorial komunist) për të vizituar për herë të parë atdheun Shqipërinë që pas vajtjes me studime në Egjipt në 1938.Kjo do të ishte vizita e parë dhe e fundit në atdhe,ndaj dhe e kujtoi gjatë gjithë jetës së tij aktivisti i shquar për çështjen kombëtare shqiptare Qerim Haxhiu.Një moment prekës të kësaj vizite atdhetari Qerim Haxhiu nuk e harroi asnjëherë për të cilin ka treguar se:

– “ Nga Tirana deri në Lushnje nuk kam pushuar së qari.Kur arrita në Lushnje oborri i shtëpisë ishte mbushur me njerëz.U takova me të gjithë me shumë mall.Kur hyra në dhomë në të cilën po rrinte babai (Bajram Haxhiu),ai posa më pa thirri: Qerim! Dhe i ra të fikët! Nuk kishte faj ngase njëzet e nëntë vjet nuk më kishte parë!Këto janë përshtypjet e kësaj dite që nuk do t’i harroj kurrë ”._[3]

Qerim Haxhiu ishte i martuar me znj.Shukrane me origjine nga Prishtina por me vendbanim në Kairo,vajza e Dr.Shyqyri Çupishti i cili ishte kirurg dhe Drejtor në Spitalin e Vlorës në vitet 1933-1935.Qerimi ka lënë dy fëmijë nje djalë dhe një vajzë.Djali Iliri me profesion Farmacist dhe punon në fabrikën e ilaçeve në Stamboll të Turqisë ndërsa vajza Dhurata,Doktore e Shkencave të Kimisë,Profesoreshë në Universitetin Koç të Turqisë.Iliri i ndoqi studimet në Universitetin e Kairos ndërsa Dhurata në atë Amerikan.Femijët e Qerimit jo vetëm gjuhën shqipe që ua mësoi i ati dhe që e flasin qartë dhe rrjedhshëm,por ata njohin edhe disa gjuhë të huaja.Shtëpia e patriotit Qerim Haxhiu në lagjen “Abidinë”,në rrugën “Sherif Pasha El Kebir nr.2”,në Kairo ishte një mjedis totalisht shqiptarë në tokë të huaj.Biblioteka e Qerim Haxhiu-t ishte burim dijesh dhe e njohur nga të gjithë ata të cilët (kryesisht studentët shqiptarë me studime në Kairo,me origjinë nga Shqipëria,Kosova,Çamëria dhe nga të gjithë trevat shqiptare) që kishin vizituar patriotin dhe kishin lexuar libra nga biblioteka e tij apo edhe ishin këshilluar me të për çështjet atdhetare.Biblioteka përbëhej nga një literaturë e çdo lloji dhe e zgjedhur në disa gjuhë si:shqip,turqisht,italisht,anglisht,frëngjisht,etj.Librat kryesorë në bibliotekën e atdhetarit të shquar Haxhiu ishin ata që tregonin për historinë e Shqipërisë dhe për çështjen kombëtare shqiptare.Në disa prej rafteve të Bibliotekës së madhe të Qerimit qëndronin pothuajse të gjithë librat e shkruar nga autori i preferuar i tij i cili ishte “Homeri Shqiptar” Gjergj Fishta.Librat e Fishtës e kthenin shpesh herë me mëndje e zemër në atdhe por pa harruar edhe pikturat e veçanta për të ato të piktorit korçarë Guri Madhi që pasqyronin atdheun që Qerim aq shumë e donte dhe kishte kontribuar pamasë për çështjen kombëtare shqiptare.Qerim Haxhiu ditët e pleqërisë i kaloi duke punuar paradite si drejtues në një fabrikë (edhe pse kishte dalur në pension),kurse pasdite duke lexuar,e herë herë duke vizituar ndonjë familje shqiptare.Qerim Haxhiu ka kontribuar në fillim të viteve ‘90 në përpilimin e librit “Shqiptarët e Egjiptit” me informacionet e tij të shumta për Historinë e Diasporës Shqiptare të Egjiptit.Qerim Haxhiu me pak fjalë ishte erudit por që nuk arriti dot që të jepte kontributin e tij në Shqipëri sepse në atë kohë regjimi diktatorial-komunist personaliteteve intelektuale të arsimuar jashtë si atdhetari Qerim Haxhiu nuk ia hapi “derën” për të kontribuar në atdhe,në Shqipëri.Megjithatë ai e vazhdoi në Egjipt veprimtarinë e tij patriotike me kontributin e madh për çështjen kombëtare shqiptare.Emri Qerim Haxhiu është shënuar me shkronja të arta në historinë e Kolonisë Shqiptare të Egjiptit.Ai ishte Rilindasi i Fundit në Koloninë e Shqiptarëve të Egjiptit.

Qerim Haxhiu u nda nga jeta më 1 Janar të vitit 2003.Për Qerim Haxhiu-n janë shkruar disa faqe në librin “Shqiptarët e Egjiptit”-Autor,Emin Azemi,Shkëlzen Halimi-Botuar,Logos-A, 1993 Shkup.Në Gazetën Illyria,1209,21-23 Janar 2003 është botuar një artikull nga Prof.Beqir Ismaili me titull “U largua nga kjo jetë edhe një veprimtar i diasporës shqiptare:Qerim Haxhiu (1920-2003)”.Në Konferencën Shkencore Ndërkombëtare “Roli i Mërgatës në Shtetformim”,Prizren,10-13 qershor 2012 e organizuar nga Ministria e Diasporës Kosovë me rastin e 100-vjetorit të Shtetit Shqiptar,Prof.Dr.Beqir Ismaili në kumtesën që ka mbajtur në këtë konferencë ndër të tjera ka përmendur edhe veprimtarinë e atdhetarit të shquar shqiptarë Qerim Haxhiu.

Në vitin e 100 vjetorit të lindjes së atdhetarit (1920-2020),Këshilli Bashkiak Lushnje me Vendimin me Nr.67 Datë 28/07/2020 vendosi të vlerësojë me titullin “QYTETAR NDERI I LUSHNJES” Z.Qerim Haxhiu (pas vdekjes) me motivacionin:-“Bir i një familjeje shumë të njohur lushnjare,zoti QERIM HAXHIU mbetet një atdhetar i madh midis diasporës shqiptare në botë.Në Egjiptin e largët,ku jetoi e punoi ,për gati 60 vite ai krijoi një Lushnje e Shqipëri të vogël,bëri gjithçka për mësimin dhe përhapjen e gjuhës sonë të lashtë dhe lartësoi vlerat e bukura morale e kulturore të vendit tonë”.Në datën 11 shtator 2020 Shoqata Çamëria Kosovë vlerësoi me Çertifikatë “Mirënjohje” me motivacionin: -“Per kontribut atdhetarë” (pas vdekjes ) atdhetarin Qerim Haxhiu në vitin e 100 vjetorit të lindjes së tij (1920-2020).Në muajin shtator të vitit 2021 Federata Panshqiptare e Amerikës “VATRA” nderoi me vlerësimin më të lartë “Mirënjohja e Artë” Z.Qerim Haxhiu (pas vdekjes) me motivacionin:-“Për kontribut të jashtëzakonshëm për çështjen kombëtare jashtë atdheut,ruajtjen e identitetit shqiptar,ruajtjen e gjuhës shqipe,mbështetjen e studentëve shqiptarë në Egjipt dhe lidhjet e vazhdueshme me Vatrën dhe Gazetën “Dielli””.

BIBLIOGRAFIA

Libri “Shqiptarët e Egjiptit”-Autor,Emin Azemi,Shkëlzen Halimi-Botuar,Logos-A, 1993 Shkup.
Gazeta “Republika”,Viti IV i Botimit,Nr.32(279),Organ i PRSH,E Dielë,24,4,1994, “Shqiptarët në Egjipt” nga Beqir Ismaili.
Gazeta “Illyria”,1209,21-23 Janar 2003,“U largua nga kjo jetë edhe një veprimtar i diasporës shqiptare:Qerim Haxhiu (1920-2003)” nga Prof.Beqir Ismaili.

REFERENCA

[1] Libri “Shqiptarët e Egjiptit”-Autor,Emin Azemi,Shkëlzen Halimi-Botuar,Logos-A, 1993 Shkup,f.68-69

[2] Libri “Shqiptarët e Egjiptit”-Autor,Emin Azemi,Shkëlzen Halimi-Botuar,Logos-A, 1993 Shkup,f.62

[3] Gazeta “Illyria”,1209,21-23 Janar 2003,“U largua nga kjo jetë edhe një veprimtar i diasporës shqiptare:Qerim Haxhiu (1920-2003)” nga Prof.Beqir Ismaili