Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Një grua midis dy burrash

by

Carrie Hooper në korrik të vitit 2021 botoi versionin anglisht të romanit, “Një grua midis dy burrash” në faqen e Internetit, Lulu. Bashkëpunoi me shkrimtarin shqiptar, Skifter Këlliçi me banim në Waltham të Massachusetts në ShBA. Sabije Veseli, një shkrimtare shqiptare e cila jeton në Fountain Lakes, New Jersey, e lidhi me të në tetor të vitit 2018 kur mori pjesë në promovimin e volumit të parë poetik, “Piktura në fjalë” me poezi të cilat i shkruajti në shqip dhe përktheu në anglisht, të organizuar nga Shoqata e shkrimtarëve shqiptaro amerikanë në Bronx të Nju Jorkut. Qëndroi te Sabija dhe familja e saj. Pasi Carrie Hooper dhe Zoti Këlliçi flisnim shumë herë në telefon dhe shkëmbenim shumë emaile, lindi ideja w bashkëpunimit në një roman, “Një grua midis dy burrash”, të cilin Zoti Këlliçi  dëshironte ta botonte në Amerikë. Ai e kishte shkruar në shqip. Carrie Hooper e përktheu në anglisht duke bërë disa ndryshime të vogla. Pastaj, me ndihmën e një shoku, e botoi në Lulu me titullin, “A Woman Between Two Men”. Mund të blihet në Lulu, Amazon, dhe Barnes and Noble dhe kushton 20 dollarë. Libri “Një grua midis dy burrash” tregon historinë e infermierës, Mary Davenport, e cila fejohet me shkencëtarin, Charlie Smith, por ndërkaq dashurohet me Kreshnik Gërmenin, amerikan me origjinë shqiptare, Babai i të cilit vritet kur përpiqet t’i shpëtojë jetën e një police. Pas vdekjes së babait, Lonit, Kreshniku rritet nga James Clement, miku i Lonit. Fatkeqësisht, James është alkoholist dhe Kreshniku bëhet edhe ai alkoholist. Më tej James ka një borxh sepse ka luajtur lojra fati, dhe për ta paguar borxhin e babait, Kreshniku detyhohet të trafikojë droga. Mirëpo kur njihet me Mary, Kreshniku do ta shpëtojë veten nga kjo punë. Me të vërtetë, ka aftësi si poet dhe i pëlqen muzika klasike. Romani tregon anën njerëzore e këtij trafikues droge, i cili nuk është keqbërës sepse e dëshiron, dhe tregon rrugën e ndërlikuar të dashurisë. Është bashkëpunimi i parë letrar midis një amerikane dhe një shqiptari, dhe Carrie Hooper e mban për nder të madh që ka bashkëpunuar me një shkrimtar aq të aftë si Zoti Këlliçi.(Dielli)

Profesorë, intelektualë e themelues të UÇK-së i bashkohen PDK-së

by

Këshilli Drejtues i Partisë Demokratike të Kosovës ka zgjedhor sot Kryesinë e re e cila përbëhet nga zyrtarë të PDK-së që janë rritur organikisht në këtë parti dhe emra të rinj që i janë bashkuar vizionit të PDK-së dhe kryetarit Memli Krasniqi. Kryetari i ri i PDK-së, Memli Krasniqi tha para anëtarëve të Këshillit Drejtues se Kryesia e re e PDK-së do të përbëhet nga njerëzit e devotshëm të saj që kanë qenë në PDK që nga themelimi por edhe nga gra e djem të rinj profesionistë që besojnë në vizionin e PDK-së.  “Përbëhet po ashtu nga njerëz që kanë qenë shumë të rinj në fillet e PDK-së, e që si të rinj kanë besuar e kanë rrugëtuar me PDK-në deri sot, kur janë kalitur e janë të gatshëm për të zhvilluar betejat politike të saj. Përbëhet po ashtu nga njerëz që kanë përvojë në politikën kosovare jashtë PDK-së, e të cilët, tashmë janë të bindur se vetëm brenda PDK-së e me PDK-në, Kosova ecën në rrugën e duhur të zhvillimit e integrimit. Përvoja e të cilëve e plotëson mozaikun tonë gjithëpërfshirës e të pa alternativë. Dhe së fundmi, përbëhet po ashtu nga njerëz komplet të rinj, jo veç në PDK por edhe në politikë, të cilët janë vlerë e shtuar e që përbëjnë avantazh për ne, por që janë profesionistë, e njerëz kompetent me përvojë në fushat e tyre, të cilët sot na duhen e të cilët i kanë besuar vizionit tonë. Pra, një kryesi, që e lidhë çdo hallkë të PDK-së, të përvojës së saj, të identitetit të saj, të profesionalizmit dhe qeverisjes së saj, dhe të perspektivës së saj në të ardhmen”, tha Krasniqi.  Ai po ashtu tha se anëtarët e Kryesisë së PDK-së nuk janë aty për kurrfarë privilegji, por për përgjegjësitë që i presin, dhe siç tha ai, këto përgjegjësi janë të mëdha.  “Kjo kryesi e re, do të prodhojë orientimin politik të PDK-së. Do të prodhojë orientimin ideor të saj. Do të prodhojë organizimin e saj. Do të prodhojë aktivizimin e saj. Do të prodhojë alternativën e qeverisjes me Kabinetin e Qeverisjes së Mirë. Pra një kryesi e punës dhe angazhimit”, tha ai.  Por, kush janë emrat e rinj që për herë të parë u bënë pjesë e lidershipit të ri të PDK-së?  Profesoresha e njohur e Psikologjisë, Donika Shahini-Lami i nga sot është bërë pjesë e Kryesisë së PDK-së dhe anëtare e Këshillit Drejtues.  Profesoresha Donika Shahini-Lami, më parë ka punuar për 10 vite në Organizatën për Bashkëpunim dhe Siguri në Evropë, OSBE.  Ajo po ashtu njihet për punën e saj si gazetare gjatë luftës në Kosovë si dhe ka punuar për Televizionin Publik Japonez, NHK si dhe ka bashkëpunuar me media të ndryshme ndërkombëtare.  Në Kryesinë e re të PDK-së është zgjedhur edhe Jakup Nura, bashkëpunëtor i ngushtë i Komandantit legjendar të UÇK-së, Adem Jashari.  Bernard Nikaj – profesor, diplomat, ish- ambasador i Kosovës në Bruksel, po ashtu i është bashkuar PDK-së në Kryesinë e re.  Nikaj është i shkolluar në disa prej universiteteve më prestigjioze botërore.  Anëtare e re e Kryesisë së PDK-së ështe zgjedhur edhe Besa Kabashi-Ramaj, e shkolluar në Universitete Amerikane, dhe me përvojë mbi 10 vjeçare në fushat e sigurisë ndërkombëtare, politikat e mbrojtjes dhe menaxhmentit.  Ajo ka punuar për shumë organizata e fondacione të njohura vendore e ndërkombëtare. Pjesë e Kryesisë së re të PDK-së është bërë edhe Bekim Çollaku. Ai është i shkolluar në Britani të Madhe, me përvojë të gjatë institucionale e politike. Ai ka qenë bashkëpunëtor i afërt dhe shef stafi i kryeministrit dhe presidentit Hashim Thaçi.  Në Kryesinë e re të PDK-së është zgjedhur edhe Adri Nurellari, politolog, pedagog e publicist. Nurellari ka qenë më parë shef i kabinetit të kryetarit të PDK-së Kadri Veseli dhe keshilltar i ish-kryetarit të PDK-së, Hashim Thaçi. Sekretar i përgjithshëm i PDK-së është zgjedhur Bajrush Xhemajli. Kryesia e re e PDK-së me vendim të Këshillit Drejtues do të ketë pesë nënkryetarë dhe pesë sekretari. Nënkryetarë të PDK-së janë zgjedhur Vlora Çitaku, Uran Ismaili, Ramë Buja dhe Enver Hoxhaj. Anëtarët tjerë të Kryesisë së PDK-së janë zgjedhur emra të njohur të PDK-së dhe zyrtarë të kësaj partie që janë rritur organikisht në PDK e ata janë: Blerand Stavileci, Nexhat Demaku, Evgjeni Thaçi – Dragusha, Sokol Bashota, Rashit Çalaj, Zenun Pajaziti, Valdete Idrizi, Betim Gjoshi, Fehmi Mujota, Petrit Hajdari, Luljeta Veselaj – Gutaj, Muzafer Shala, Muhamet Haliti, Kujtim Gashi, Safete Hadergjonaj dhe Donjet Bislimi.

Kryekuvendari Konjufca dhe ambasadori norvegjez, Grøndahl, nënshkruan Memorandum Mirëkuptimi

by

​

U nënshkrua sot në Kuvendin e Kosovës Memorandumi i Mirëkuptimit me Ambasadën e Norvegjisë, “Mbështetje për Kuvendin e Republikës së Kosovës, kryetarin e Kuvendit dhe kabinetin e tij, komisionet dhe grupet parlamentare, nën kornizën Fuqizimi i paqes dhe shtetndërtimit dhe avancimi i agjendës evropiane të Kosovës”. Memorandumin e nënshkruan kryetari i Kuvendit të Republikës së Kosovës, Glauk Konjufca, ambasadori norvegjez në Kosovë, Jens Erik Grøndahl dhe drejtori ekzekutiv i Grupit Ballkanik për Hulumtim të Politikave, Naim Rashiti. Nëpërmjet këtij memorandumi, palët angazhohen të bashkëpunojnë dhe të pranojnë nevojën për të avancuar agjendën e Kosovës për në BE dhe reformat, duke rritur kapacitetet legjislative dhe mbikëqyrëse të Kuvendit. Po ashtu palët pajtohen të hyjnë në bashkëpunim i cili mes tjerash do të përfshijë mbështetjen për Kuvendin e Republikës së Kosovës për rekrutimin e ekspertëve për të mbështetur Kryetarin e Kuvendit, por edhe komisionet dhe grupet parlamentare në fushën e dialogut, ligjbërjes, bashkëpunimit rajonal, si dhe të llogaridhënies dhe transparencës së qeverisë e të institucioneve të tjera publike, të cilat i raportojnë Kuvendit. Ndër të tjera, Memorandumi parasheh sigurimin e kapaciteteve për zhvillim në fushën e politikave të sigurisë dhe infrastrukturës kibernetike (softueri dhe hardueri). (Dielli)

How Delta Is Changing Advice for the Vaccinated – Experts Answer 10 Questions

by

computer illustration of coronavirus delta variant mutation concept

By Rafaela Prifti

The rise of the Delta variant of the coronavirus has raised new questions about how the vaccinated can stay safe and avoid breakthrough infections. 
The vaccines remain remarkably protective against Covid-19, especially against serious illness. Headlines about breakthrough infections and new recommendations that vaccinated people should sometimes wear masks have left many people confused and worried. While new research shows vaccinated people can become infected and carry high levels of the coronavirus, it’s important to remember that those cases are rare, and it’s primarily the unvaccinated who get infected and spread the virus.
As long as large numbers of people remain unvaccinated, vaccinated people will be exposed to the highly infectious Delta variant. Parents have the added worry that children under 12 probably won’t be eligible for vaccination until well into the fall. As a result, every vaccinated person should consider a safety checklist to help minimize the risk of becoming infected and spreading the virus to others. The experts answer 10 questions about how vaccinated people should adjust their lives and behaviors during the Delta surge. Here are their answers.
New Guidance for the Vaccinated

-If I’m vaccinated, why do I need to worry about Delta?
No vaccine offers 100 percent protection. Compared with earlier forms of the virus, Delta is like a viral hurricane; it’s far more infectious and presents a bigger challenge to even a vaccinated immune system.The good news is the current crop of vaccines available in the United States are doing a remarkable job of protecting people from serious illness, hospitalization and death. More than 97 percent of those hospitalized with Covid-19 are unvaccinated. And new data from Singapore shows that even when vaccinated patients are hospitalized with Delta breakthrough infections, they are far less likely to need supplemental oxygen, and they clear the virus faster compared with unvaccinated patients.

– What’s the real risk of a breakthrough infection after vaccination?
Breakthrough infections make headlines, but they remain uncommon. Although the Centers for Disease Control and Prevention stopped tracking all breakthrough cases in May, about half of all states report at least some data on breakthrough events. The Kaiser Family Foundation recently analyzed much of the state-reported data and found that breakthrough cases, hospitalizations and deaths are extremely rare events among those who are fully vaccinated against Covid-19. The rate of breakthrough cases reported among those fully vaccinated is “well below 1 percent in all reporting states, ranging from 0.01 percent in Connecticut to 0.29 percent in Alaska,” according to the Kaiser analysis. But many breakthrough infections are probably never reported because people who are infected don’t have symptoms or have mild symptoms that end before the person even thinks about being tested. Experts say that it’s not a failure of the vaccine that we’re having breakthrough cases. What is clear is that the risk of a breakthrough infection increases the more opportunities you give Delta to challenge the wall of protection conferred by your vaccine. Big crowded events — like a July 4 celebration in Provincetown, Mass., or the packed Lollapalooza concert in Chicago — pose a much greater risk that a vaccinated person will cross paths with an infected person carrying a high viral load.

– When should I wear a mask?
The C.D.C. has a color-coded map of Covid-19 outbreaks in the United States. Blue and yellow zones show relatively low levels of infections, while orange and red zones indicate areas where cases in the past week were above 50 cases per 100,000 people. The agency advises people to wear masks if they live in an orange or red zone — which now accounts for about 80 percent of the counties in the United States.Infection numbers remain relatively low in much of the Northeast and Upper Midwest, while Delta has caused huge spikes in cases in Missouri, Arkansas, Louisiana and Florida. The problem with the map is that case counts are changing rapidly and may surge in your local community before the map has changed colors. Even if you’re certain you’re living in a highly vaccinated community with very low case counts, it makes sense to consider the case counts and vaccination rates in nearby communities as well, because people — and viruses — cross state and county boundaries all the time.Most experts agree that you don’t need to wear a mask outdoors if you’re not in a crowd and have plenty of distance (at least six feet) from people whose vaccination status isn’t known. It’s still risky to attend a packed outdoor concert, but if you do, wear a mask.

– Should I upgrade my mask?You will get the most protection from a high-quality medical mask like an N95 or a KN95, although you want to be sure you have the real thing. If you don’t have a medical mask, you still get strong protection from double masking with a simple surgical mask under a cloth mask. A mask with an exhale valve should never be worn, since it allows plumes of viral particles to escape, and counterfeit masks may have faulty valves that let germs in.You may want to pick your mask based on the setting. A cloth mask may be adequate for a quick trip into an empty convenience store in an area with high vaccination rates. But a higher-quality mask makes sense during air travel or in a crowded grocery store, especially in communities where vaccination rates are low and case counts are high. Masks with straps or ties around the back of the head seal more tightly than masks with ear loops.
Doctors advice that all the mitigation efforts we used before need to be better to hold off the Delta variant, and this includes masks. 

– What’s the risk of hanging out with my vaccinated friends and family?Vaccinated people are at very low risk when they spend time, unmasked, with their vaccinated friends and family members.But some circumstances might require extra precautions. While it’s unusual for a vaccinated person to spread the virus to another vaccinated person, it’s theoretically possible. A vaccinated friend who is going to crowded bars, packed concerts or traveling to a Covid hot spot is a bigger risk than someone who avoids crowds and spends most of their time with vaccinated people.Spending time with smaller groups of vaccinated friends has less risk than attending a big party, even if you believe everyone at the party is vaccinated. If you’re indoors, open the windows to improve ventilation. If someone in the group is at very high risk because of age or because they are immunocompromised, it’s reasonable to ask even vaccinated people to be tested before a visit. A simple rapid home test can even be offered to guests to be sure everyone is Covid-free.

– Can I still dine at restaurants?The answer depends on local conditions, your tolerance for risk and the personal health of those around you. Risk is lowest in communities with high vaccination rates and very low case counts.Parents of unvaccinated children and people with compromised immune systems, who studies show may get less protection from vaccines, may want to order takeout or dine outdoors as an added precaution.

-Is it safe to travel? Should I skip the peanuts and water and keep my mask on?Airplanes are typically well ventilated and not a major source of outbreaks, but taking precautions is still a good idea. The potential for exposure to an infected person may be even higher in the terminal, sitting in airport restaurants and bars, or going through the security line. In airplanes, air is refreshed roughly every two to three minutes — a higher rate than in grocery stores and other indoor spaces. While airlines still require passengers to wear masks, people are allowed to remove them to drink water or eat.To prevent air from circulating to everyone throughout the cabin, airplane ventilation systems keep airflow contained to a few rows. As a result, an infected passenger poses most risk to those sitting in the seats in the immediate area.
Most experts say that they use a high-quality medical mask, like an N95 or KF94, when they fly. If you don’t have one, double masking is advised. For a vaccinated person, the risk of removing a mask briefly to eat or drink during a flight is low, but it’s better to keep it on as much as possible. The C.D.C. says it’s best for unvaccinated people, including children, to avoid flying.

– How safe are buses, subways and trains for vaccinated people?Most buses, trains and subways still require everyone to wear a mask, which lowers risk. While vaccinated people are well protected, the risk of viral exposure increases the longer the ride and the more crowded the train car or bus. For many people, riding public transit is essential for getting to work or school, and wearing a well-fitted medical mask or double mask is recommended. When public transit is optional, the decision about whether to ride should factor in local vaccination rates and whether case counts are rising.
-Can I hug and visit older relatives? What about unvaccinated children?While it’s generally considered safe for vaccinated people to hug and spend time together unmasked, parents of unvaccinated children have more risks to consider, particularly when visiting older relatives. In communities with low case counts and high vaccination rates, it’s generally considered safe for unvaccinated children from a single household to spend time with vaccinated grandparents. But as the Delta variant spreads and children return to school, the risks of close contact also increase for older or immune-compromised people who are more vulnerable to complications from Covid-19, even if they’re vaccinated.When families plan a visit to a high-risk relative, it’s a good idea to minimize other exposures, avoiding restaurant dining or working out at the gym in the week leading up to the visit. Even though the risk of a vaccinated person spreading Covid-19 remains low, vaccinated grandparents should also reduce their personal exposure when they spend time with unvaccinated children.
Rapid home tests are an added precaution when visiting grandparents or an immune-compromised family member. Take a test a few days before the visit as well as the day of the visit.

– How do I know if I have the Delta variant?If you’re diagnosed in the U.S. with Covid-19, the odds are overwhelming that you have the Delta variant. The C.D.C. now estimates that Delta accounts for more than 82 percent of cases in the United States. The Delta variant has become dominant in other countries as well. In late July the World Health Organization said Delta accounted for 75 percent or more of the cases in many countries, including Australia, Bangladesh, Botswana, China, Denmark, India, Indonesia, Israel, Portugal, Russia, Singapore, South Africa and the U.K.
Standard Covid tests won’t tell you if your infection was caused by the Delta variant or another variant of the virus. While health departments may use genomic sequencing to identify levels of different variants in a community, this information typically isn’t shared with individuals. You still need to isolate and seek medical advice if you have low blood oxygen levels, have trouble breathing or have other worrisome symptoms.

Edited and summarized from the NYT original article by Tara Parker-Pope

SHQIPTARËT PËRFITUESIT MË TË MËDHENJ NË RAJON NGA HAPJA E KUFIJVE, TREGJEVE DHE INTEGRIMI

by

Arben Çejku, Drejtor i Qendrës Shqiptare për Qeverisje të Mirë, Ish-Ambasador, në një rrëfim për gazetën Dielli, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, dhënë Editorit Sokol Paja, shprehet se Shqipëria duhet të mbështesë Kosovën, ta inkurajojë dhe ndihmojë me çdo formë që të jenë krah për krah në çdo hap diplomatik në rajon. Qeveria aktuale e Kosovës ka ende shumë punë për të bërë për të siguruar mbrojtjen e tregjeve kosovare nga “agresioni” i produkteve serbe. Shqipëria duhet të luajë rolin e saj në rajonin e Ballkanit, si vend anëtar në NATO dhe kandidat për në BE dhe ka përgjegjësinë e mbrojtjes së interesave shqiptare kudo në rajon.

  1. Çfarë fiton realisht Shqipëria dhe çfarë humbet Kosova nga Mini-Shengeni Ballkanik?
  • Nisma rajonale “Ballkani i Hapur”, si vijim i konceptit “mini-Shengeni ballkanik”, synon të zhvendosë marrëdhëniet bilaterale në një rrafsh bashkëpunimi multilateral duke synuar arritjen e disa treguesve konkret në dobi të qytetarëve. Rajonit tonë, edhe më parë nuk i kanë munguar nismat apo formatet e tilla të bashkëpunimit, pavarësisht emërtesave që kanë pasur. Programet e mbështetjes së Bashkimit Europian për Ballkanin si IPA, ERASMUS, CEFTA etj apo së fundi Procesi i Berlinit (2014), në thelb synojnë forcimin e bashkëpunimit mes vendeve të rajonit tonë. Mbi të gjitha, vetë mbështetja e Brukselit për Ballkanin Perëndimor, nxit europianizimin e këtyre marrëdhënieve. Mirëpo, janë një seri faktorësh lokal që kanë penguar realizimin e disa marrëveshjeve të nënshkruara më parë. Unë mendoj se kjo nismë, sido që ta quajmë, qoftë “mini-Shengen”, qoftë “Open Balkan”, apo “SEFTA”, siç e ka propozuar Albin Kurti, nuk është ende një garanci ekskluzive për zbatimin e marrëveshjeve të nënshkruara mes shteteve të rajonit tonë. Duhet ende shume pune dhe vullnet politik nga qeveritë tona. Unë besoj se është shumë e dobishme të mbështeten nisma dhe procese, që synojnë lëvizjen e lirë të njerëzve dhe mallrave. Nga liria e lëvizjes, nga liria e tregjeve dhe investimeve reciproke, ka përfitim për secilin. Ne jemi vende që kemi provuar se çfarë kostoje kishte izolimi dhe luftrat ndër-etnike. Nga hapja e kufijve, tregjeve dhe nga integrimi shqiptarët janë ndër përfituesit më të mëdhenj në rajon. Pozita e tyre gjeostrategjike dhe resurset ekonomike e shoqërore që ato kanë i bëjnë konkurrent të denjë në tregun e hapsirës ballkanike. Lëvizja e lirë dhe e lehtësuar nga aspekti administrativ, i ka ndihmuar shumë qytetarët shqiptarë të Shqipërisë, të cilët lëvizin pa pashaporta në disa vende të rajonit tonë dhe anasjelltas. Kjo duhet të përfshijë patjetër edhe qytetarët e Kosovës, pavarësisht nëse e njeh apo nuk e njeh Serbia Kosovën. Për mendimin tim, pa përfshirjen e plotë të Kosovës në këtë proces, çdo nismë rajonale do të dështojë. Nga ana tjetër, vetë Kosova, siç e kam theksuar, duhet të jetë më proaktive në çdo përpjekje që synon çlirimin e Ballkanit nga e kaluara dhe të mos paragjykojë marrëveshje, ku vetë ajo mund dhe duhet të jetë pjesëmarrëse.

2. Shqipëria merr pjesë në Mini-Shengenin Ballkanik, në një forum kaq të rëndësishëm, pa Kosovën, si e komentoni?

Në marrëveshjen e nënshkruar mes Kosovës dhe Serbisë në Shtëpinë e Bardhë në Uashington më 4 shtator 2020, tek aneksi “Normalizimi ekonomik”, në mes të tjerave thuhet se “të dyja palët do t’i bashkohen “zonës së mini- Shengenit” të inicuar nga Serbia, Shqipëria dhe Maqedonia Veriore…”. Me mospjesëmarrjen e saj, Kosova ka treguar injorim të zbatimit të këtij traktati, vlefshmërinë e të cilit e ka rikonfirmuar presidenca Biden. Unë nuk kam dijeni për natyrën e bisedimeve që janë bërë mes palëve për organizimin e takimit të fundit në Shkup, por theksoj se Kosova duhet të tregojë seriozitet në plotësimin e detyrimeve të saj ndërkombëtare. Qëndrimi i paqartë i qeverisë Kurti në raport me zbatimin e këtij traktati (që u shoqërua me njohjen e Kosovës nga Izraeli) nuk tregon seriozitet dhe lidership. Në vijim do të thoja se Kosova është shtet Sovran dhe i pavarur, prandaj vendimet e saj nuk duhet të diktohen as nga paternalizimi i Tiranës e as nga presionet serbe. Kosova ka vendin e saj në çdo nismë rajonale dhe vetëizolimi apo refuzimi për të ecur përkrah fqinjëve nuk sjell kurrfarë dobie. Natyrisht, Shqipërisë i takon të punojë më shumë me Serbinë, që për disa çështje që përfshijnë nismat rajonale të tipit “Open Balkan”, të kondicionojë pjesëmarrjen e saj me përfshirjen e Kosovës. Por nëse Kosova, për shkak të vendimeve të liderëve të saj zgjedh të refuzojë pjesëmarrjen, atëherë askush nuk mund ta detyrojë të jetë pjesë e tryezës ballkanike. Kosova ka institucionet e saj dhe përfaqësuesit e zgjedhur dhe janë ata që përcaktojnë se çfarë është më mirë për Kosovën dhe çfarë jo. Kjo do të thotë se secili politikan përgjigjet para institucioneve të shtetit të tij. Shqipëria duhet të mbështesë Kosovën, ta inkurajojë dhe ndihmojë me çdo formë që të jenë krah për krah në çdo hap diplomatik në rajon. Personalisht mendoj se qeveria aktuale e Kosovës ka ende shumë punë për të bërë për të siguruar mbrojtjen e tregjeve kosovare nga “agresioni” i produkteve serbe, të cilat thithin miliarda euro nga xhepat e qytetarëve, para se të përdorë retorikë politike dhe antagoniste ndaj nismave që kërkojnë hapje të tregjeve dhe kufijve rajonal. 

3. A duhet Shqipëria të ndërtojë marrëdhënie politike dhe ekonomike me Serbinë, duke lënë jashtë dhe aq më keq, duke antagonizuar Kosovën?

  • Shqipëria duhet të luajë rolin e saj në rajonin e Ballkanit, si vend anëtar në NATO dhe kandidat për në BE. Po ashtu, ajo ka edhe përgjegjësinë e mbrojtjes së interesave shqiptare kudo në rajon, duke respektuar shtetet fqinje dhe duke bashkëpunuar ngushtesisht me to. Serbia, pavarësisht se nuk është një shtet fqinj me Shqipërinë, vitet e fundit ka shtuar përpjekjet për intensifikim të marrëdhënieve shumëplanëshe me Tiranën. Vihet re tendenca e saj që në këtë marrëdhënie të injorohet satë jetë e mundur faktori Kosovë. Mirëpo duhet të jetë Shqipëria ajo që marrëdhëniet e saj me Serbinë t’i konsiderojë të rëndësishme, aq saato nuk cënojnë interesat e Kosovës. Po ashtu, këto marrëdhënie, kurrë nuk duhet të kapërcejnë dhe lënë në hije liritë dhe të drejtat e shqiptarëve në Luginën e Preshevës. Shqipëria duhet të ushqejë marrëdhënie të mira me fqinjët, përfshi edhe Serbinë, por gjithnjë duke patur si prioritet interesat e shqiptarëve kudo që jetojnë. Pavarësisht propagandës politike që bëhet kohëve të fundit, unë nuk besoj se Shqipëria po “antagonizon” Kosovën në ndonjë segment të marrëdhënieve të saj rajonale. Përkundrazi, shpreh besimin tim se Shqipëria është aty ku janë interesat e Kosovës dhe, pavarësisht “antagonizmave” politike mes liderëve të caktuar këtej apo andej kufirit, shteti shqiptar në tërësinë e vet është dhe duhet te jetë me interesat kombëtare. Për më tepër që, në shumicën e marrëdhënieve rajonale, Shqipëria ka mirëkuptimin dhe mbështetjen e partnerëve tanë strategjikë, SHBA-BE, që janë edhe partner të Kosovës. 

4. Replikat Rama – Kurti, dy kryeministra shqiptarë të shkëmbejnë kritika publikisht, në vend që të merren vesh privatisht dhe të ruajnë imazhin e unitetit në publik; a i dëmton shtetet tona në sytë e perëndimit dhe të fqinjëve?

  • Jo vetëm unë, por çdo shqiptar shpreh dëshpërim sa here kur shikon se mes udhëheqësve tanë në Kosovë e Shqipëri ka replika të pahijshme dhe më keq akoma, qëndrime inatçore që nuk reflektojnë aspak marrëdhënien mes nesh. Zoti Rama dhe Kurti kanë patur marrëdhënie shumë të mira vite më parë, por kohët e fundit, mes tyre ka mungesë urash të komunikimit e bashkëpunimit. Duhet që faktorë të tjerë shqiptar, të ndikojnë në afrimin mes tyre dhe jo në thellimin e përçarjes, duke krijuar kësisoj dy kampe; një pro-Kurti e një pro-Rama! Ne jemi e duhet të mbetemi deri në fund promotorrë të interesit tonë kombëtar, dhe jo ushtarë të njërit apo tjetrit politikan. Politikanët shkojnë e vijnë, por kombi ynë dhe sfidat e tij mbeten ndër shekuj! Secili nga ne duhet të shohë përtej hundës së tij, përtej interesit të tij personal e partiak dhe të shtrijë dorën pajtimit e bashkëpunimit. Inatet dhe egot personale të liderëve të caktuar nuk duhen ushqyer me retorika boshe dhe lajka. Kryeministri Rama, gjithësesi, duhet të ekspolorojë më shumë mundësi për të bashkëpunuar me Kurtin, sepse kështu ai bashkëpunon me Kryeministrin e Kosovës. Inatet dhe përshtypjet personale t’i ruaj për Albinin e jo për qeverinë Kurti. Nga ana tjetër, zoti Kurti duhet të kuptojë seriozisht se shteti i Kosovës ka rrënjë të thella dhe në ngritjen e tij kanë dhënë kontribut shumë njerëz e shumë breza dhe nuk do të sjellë asnjë dobi për të dhe të ardhmen e tij politike, tendenca për të anashkaluar apo fshirë realitete që janë gurthemel të Kosovës! Kjo vlen edhe për marrëveshjet ndërkombëtare. Kjo vlen edhe për marrëdhëniet me Tiranën zyrtare. Personalizimi i marrëdhënieve institucionale, nuk është në dobi të fuqizimit të marrëdhënieve mes Kosovës e Shqipërisë e anasjelltas.
  • 5. Mini-Shengeni a është produkt i autoritarizmit dhe etjes për protagonizëm i Ramës, Vuçiq e Zaev?
  • Unë nuk mendoj se nisma e mini-Shengenit apo “Open Ballkan” është rrjedhojë dhe produkt i autoritarizmit. Autoritarizmin në qeverisjen e vendeve tona e ndjejmë në raportet që kanë këto qeveri me qytetarët e tyre. Protagonizmi i kryeministrave është i pashmangshëm, kurse autoritarizmi duhet luftuar kudo që shfaqet. Sidomos veprimet arbitrare, anti-ligjore dhe keq-qeverisja janë pjesë e autoritarizmit në qeverisje, pavarësisht retorikës që secili person përdor për t’i mbuluar ato. Ne kemi nevojë për qeverisje të mirë, për respektim të ligjit, për drejtësi dhe shance të barabarta, për transparencë dhe gjithëpërfshirje në vendimarrje.
  • 6.Mini-Shengeni Ballkanik a është një përpjekje e Ballkanit për të “shantazhuar” Perëndimin?
  • Pavarësisht retorikës që liderët e Ballkanit përdorin herë pas here, në formën e “presionit” apo “shantazhit” ndaj Brukselit, unë e di që ata e bëjnë këtë për të justifikuar dështimet e tyre në zbatimin e reformave të kërkuara. Asnjë lloj retorike nuk mund ta mbulojë diellin e dështimeve tona, prandaj duhet që të punojmë më shumë në shtëpinë tonë pa akuzuar fqinjin. Ne kemi nevojë për t’u integruar në BE dhe jo BE për t’u ballkanizuar.
  • 7. Shqipëria e ndarë nga Kosova a humbet peshë në politikën rajonale?
  • Pavarësisht disa problemeve që janë aktualisht në marrëdhëniet ndër-shtetërore, Kosova dhe Shqipëria nuk janë të ndara nga mbrojtja dhe promovimi i interesit kombëtar. Shqipëria e Kosova kanë qenë, janë dhe do të jenë së bashku krah për krah në forcimin e faktorit shqiptar në rajon. Në marrëdhëniet mes vëllezërve mund të ndodhë që të ketë keqkuptime, por vëllezërit mbeten gjithmonë vëllezër.