s p – Page 2743 – Dielli

DISTRIA KRASNIQI, ARI I KOSOVËS NË LOJËRAT OLIMPIKE

July 24, 2021 by s p

Nga Behlul Jashari

Xhudistja Distria Krasniqi lan Kosovën në ar. Ajo rrëmbeu me meritë Medaljen e Artë në Lojërat Olimpike Tokio 2020 teksa mundi në finale japonezen, Funa Tonaki. Xhudistja Krasniqi para se të shkonte në finale mundi Urantsetseg Munkhat të Mongolisë. Kosova u vesh në ar që në ditën e parë të garave në Lojërat Olimpike Tokio 2020. Kjo medalja e dytë olimpike, pas të artës së Majlinda Kelmendit në Rio 2016. E arta e Kosovës Distria Krasniqi, pas fitores së madhe, deklaroi: “Ndihem e përmbushur. Synoj pjesëmarrjen edhe në dy olimpiada”.

Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani u shpreh me këtë rast: “Distria i solli Republikës sonë medaljen e dytë të artë olimpike. Nder e krenari e lumturi e papërshkrueshme. Ajo e ngriti sot flamurin e shtetit të saj në piedestalin më të lartë. Me suksesin e saj olimpik ajo nderoi një komb të tërë, si dhe e gëzoi fort çdo zemër në Kosovë por edhe shumë të tjera anë e mbanë botës. Distria, e para e botës, dëshmoi sot sërish se është e pamposhtur dhe se është krenaria e vendit tonë. Ajo dëshmoi që talenti dhe puna triumfojnë gjithnjë. Sot, nëpërmjet Distrias, Kosova shkëlqeu para tërë botës. Sot dhe përherë, Kosova do të krenohet me ty” shkruan në mesazhin e saj Presidentja Osmani. Kyeministri i Republikës së Kosovës Albin Kurti pas suksesit të xhudistes Krasniqi u shpreh: “Distria e artë. Në garën e parë në Lojërat Olimpike, Kosova fiton medaljen e artë. Faleminderit që po bëni krenar secilin prej nesh. Me zemër jam me ju në Tokio” përfundoi kryeministri Kurti. Distria Krasniqi nuk ishte vetëm në luftën për medaljen e saj të parë olimpike. Krahas Presidentes së shtetit, Vjosa Osmani, të pranishëm në sallë në përkrahje të xhudistes shqiptare nga Kosova ishin edhe drejtuesit e Komitetit Olimpik të Kosovës, me në krye presidentin Ismet Krasniqi dhe sekretarin e përgjithshëm, Shasivar Haxhijaj, nënpresidentët Gazmend Maxhuni e Milaim Kelmendi, anëtarin e BE, Avni Nuha, përfaqësuesit nga Ambasada e Kosovës në Japoni, si dhe ekipi i xhudos me në krye kryetarin, Agron Kuka.

“VIKTIMAT E MONIZMIT” – PASQYRË TRONDITËSE E KALVARIT SHQIPTAR

July 24, 2021 by s p

Nga: Xhelal Zejneli*

Dëshmi tronditëse për dhunën ndaj shqiptarëve të boshtit të krimit Shkup-Beograd- Titograd, në periudhën e viteve 1981-1990. Inteligjencia shqiptare në Maqedoni u akuzua për nacionalizëm, irredentizëm dhe separatizëm. U akuzua se punon kundër vëllazërim-bashkimit, kundër rendit kushtetues, kundër politikës së Lidhjes së Komunistëve. Ajo u akuzua se vepron për shkatërrimin e Jugosllavisë së AVNOJ-it (KAÇKJ-së), për bashkim me
Shqipërinë dhe për krijimin e Shqipërisë së Madhe. Shkollat shqipe u shpallën bastione të ideologjisë shqiptaromadhe. Ndaj intelektualëve u zbatuan masa ndëshkuese drakonike: u diferencuan politikisht dhe ideologjikisht; shumë prej tyre u dëbuan nga puna dhe u flakën në rrugë; u morën në biseda informative; për ta ndaluar arsimimin në gjuhën shqipe, u krijuan të ashtuquajturat paralele të përziera; u nxorën do ligje, sipas të cilave ditarët nëpër shkolla duhej të plotësoheshin në gjuhën sllavo-maqedonase; u ndalua pagëzimi i foshnjave të porsalindura me emra të gurës shqiptare dhe ilire; nga repertorët e stacioneve radio-televizive u flakën këngët me motive atdhetare; nga bibliotekat e shkollave, nga ato publike, përkatësisht private u sekuestruan librat që ishin botuar në Shqipëri; nëpër dasma u ndalua ekzekutimi i këngëve me përmbajtje atdhetare; personat që merrnin pjesë nëpër dasmat në të cilat këndoheshin këngë patriotike – u dënuan; u dëbuan nga puna intelektualët që ishin shkolluar në Universitetin e Prishtinës; me buldozerë u prishën muret e shtëpive dhe u prenë dyert e shtëpive – si në kohën e Çubrilloviqit; nga plan-programet arsimore u hoqën njësitë mësimore që ndikonin në rritjen e
ndërgjegjes kombëtare të nxënësve; pronarët e tregtizave që mbanin emërtime shqiptare ishin nën syrvejim permanent; policia e armatosur deri në dhëmbë i mbyllte shtëpitë e mallrave dhe me shkopinj gome rrihte popullsinë civile të mbyllur në to; arrestoheshin demonstruesit; torturoheshin të burgosurit; montoheshin procese gjyqësore; shqiptoheshin dënime drakonike. Duart e zeza të shërbimit sekret sllav shtriheshin kudo. Shteti policor përcillte dhe syrvejonte çdokënd. Shqiptarët ndodheshin në shtetrrethim. Syri i Vëllait të Madh të ndiqte në çdo hap. Kjo të kujtonte skenat e Xhorxh Oruellit. Shovinistët sllavo-maqedonas, këta lakej të Beogradit, të ushqyer me ideologji bolshevike, staliniste, kominterniste dhe
pansllaviste, zbatuan ndaj shqiptarëve metoda bizantine të dhunës.
Intelektualët shqiptarë që përmenden në librin “Viktimat e monizmit” të autorit Ismail Arsllani, ishin në krye të përgjegjësisë historike. Në luftën e tyre – historikisht të justifikueshme – për të drejta, barazi, liri dhe demokraci, ata nuk u hamendën në asnjë çast. Jugosllavia, për shkatërrimin e së cilës u akuzuan, më në fund u shemb. Kosova fitoi lirinë, ndërsa shqiptarët në viset e tjera, vazhduan rrugën drejt ditës së re. Politikës unitariste, monoetnike, centraliste, etatiste, diskriminuese, restriktive dhe
opresive po i vinte fundi. Përballë kësaj dhune irracionale, inteligjencia shqiptare në Maqedoni, si një mal i vetmuar, e patundur qëndroi.

Në librin “Viktimat e monizmit” të Ismail Arsllanit, pasqyrohet njëra nga periudhat më të rënda të popullit shqiptar në Maqedoni. Protestat masive të shqiptarëve në Kosovë, në mars dhe në prill të vitit 1981, sipas shumë studiuesve të zhvillimeve politike në Jugosllavi, paraqesin fillimin e shpërbërjes së amalgamës jugosllave. Protestat e sipërthëna do t’u
shërbejnë pushtetarëve maqedonas si pretekst për të ushtruar dhunë mbi shqiptarët. Pas vitit 1981, qarqet shoviniste sllave, kundër shqiptarëve në Jugosllavi do të ndërmarrin një fushatë, deri atëherë të paparë në Evropën e pas Luftës së Dytë Botërore. Kjo fushatë antishqiptare do të zhvillohet shkallë-shkallë dhe do të arrijë kulmin kah mesi i viteve ’80 të shekullit XX, kur akademikët serbë publikuan Memorandumin e Akademisë Serbe të
Shkencave dhe të Arteve, që doli në Beograd në janar të vitit 1986, si një libër anonim. Pas publikimit të këtij Memorandumi famëkeq që u quajt nekrolog i Jugosllavisë së AVNOJ-it (KAÇKJ), politika antishqiptare u intensifikua. Boshti antishqiptar i krimit Shkup-Beograd-Titograd u shpalli shqiptarëve luftë speciale, d.m.th. luftë kundër nacionalizmit dhe
irredentizmit shqiptar, luftë kundër separatizmit shqiptar dhe luftë kundër secesionizmit shqiptar. Sipas boshtit antishqiptar të lartpërmendur, shqiptarët në Jugosllavi luftojnë për Shqipëri të madhe. Sipas këtij boshti të krimit, shqiptarët janë: kundër Jugosllavisë, kundër tërësisë tokësore të saj, kundër vëllazërim-bashkimit, kundër politikës dhe ideologjisë së
Lidhjes së Komunistëve të Jugosllavisë, kundër Armatës Popullore Jugosllave, kundër fryteve të Luftës Nacionalçlirimtare dhe revolucionit socialist, kundër figurës së Josip Broz Titos. Në këtë periudhë të rëndë për shqiptarët në Jugosllavi, e sidomos në Maqedoni, kundër shqiptarëve u angazhuan institucionet dhe organet e shtetit, si: Lidhja e Komunistëve,
krerët politikë, qarqet ushtarake, organet e policisë, shërbimet sekrete, institucionet arsimore, kulturore dhe shkencore, Akademia Serbe e Shkencave dhe e Arteve, Lidhja e Shkrimtarëve të Serbisë, qarqet universitare dhe kleri ortodoks. Në këtë dance macabre u përfshinë edhe mediumet, e sidomos shtypi i Beogradit, me propagandën e tij gebelsiane. Si përbindësh kundër shqiptarëve u ngritën edhe filialet në Shkup – të institucioneve të sipërthëna. Shqiptarët u shpallën trup i huaj në Jugosllavi.
Lufta kundër shqiptarëve, në të vërtetë ishte synim i serbëve për të sendërtuar ëndrrën historike për një Serbi të madhe. Me një fjalë, duke realizuar idenë garashaniniste, të rimëkëmbet perandoria mesjetare e car Dushanit. Për këtë arsye u ndërmorën masa që të ndryshohet Kushtetuta jugosllave e vitit 1974, sipas së cilës Kosova ishte element konstitutiv i Federatës, ndërsa shqiptarët në Maqedoni gëzonin statusin e popullit shtetformues. Me ndryshime kushtetuese, do të duhej të shembej
shteti federal dhe do të ndërtohej një Jugosllavi unitariste, centraliste dhe etatiste. Rrjedhimisht, edhe Maqedonia do të shndërrohej në një republikë unitare, monoetnike dhe centraliste. Pas kësaj histerie kundërshqiptare, Kosovës do të duhej t’i suprimohej autonomia, ndërsa shqiptarët në Maqedoni do të shndërroheshin në minoritet të papërfillshëm. Me fjalë të tjera, duhej të rrënohej statusi juridik dhe politik i shqiptarëve. Në rrethana të tilla, pozita e shqiptarëve në Jugosllavi, në veçanti e shqiptarëve në
Maqedoni do të ishte e njëjtë si në kohën e Mbretërisë Jugosllave, të mbiquajtur burg i popujve. Për shqiptarët, duhej të rikthehej periudha famëkeqe e karagjorgjeviqëve, e Nikolla Pashiqit dhe e Aleksandër Rankoviqit.

Antishqiptarizmi i periudhës së viteve 1981-1990 në trojet etnike shqiptare në Jugosllavi ishte politikë e shtetit. Boshti antishqiptar i krimit, Shkup-Beograd-Titograd, në periudhën e viteve 1981-1990 ushtroi mbi shqiptarët gjenocid. U sajua një i ashtuquajtur diferencim ideopolitik, si hap i parë për t’i dëbuar shqiptarët nga puna. për t’i disiplinuar dhe për t’i pacifikuar shqiptarët, sllavët morën masa të rrepta policore dhe gjyqësore. Ndaj
shqiptarëve do të ndiqet politikë diskriminuese, politikë restriktive dhe politikë represive. Opresioni ishte pjesë e pandarë e kësaj strategjie. Me shqiptarët do të merren gjyqtarët, policët, hetuesit, dëshmitarët e rrejshëm dhe gardianët. Shqiptarët do të arrestohen, do t’i nënshtrohen hetuesisë, do të torturohen dhe do të dënohen me dënime drakonike. Në periudhën e viteve 1981-1990, politika irracionale dhe destruktive e boshtit antishqiptar të krimit Shkup-Beograd-Titograd, ringjalli ideologjinë retrograde dhe anakronike, hegjemoniste dhe ekspansioniste të Ilija Garashaninit dhe të akademikut Vasa Çubrilloviq. Sipas një interpretimi të “Naçertanies” nga radikalët serbë, shqiptarët duhet të dëbohen përtej Bjeshkëve të Nemuna. Ndërkaq, elaborati famëkeq i Çubrilloviqit duhej të zbatohej me përpikëri, në mënyrë që shqiptarët të detyrohen t’i braktisin trojet stërgjyshore. E
tërë kjo do të ishte në funksion të pastrimit etnik të trojeve shqiptare. Maqedonia, kjo kreaturë serbokomuniste dhe kominterniste, në vitet 1981-1990 ishte shndërruar në instrument të verbët të Beogradit për denigrimin dhe përndjekjen e shqiptarëve. Autori i librit “Viktimat e monizmit” – Ismail Arsllani, dëshmon me argumente dhe në mënyrë rrëqethëse për ngjarjet dramatike të viteve 1981-1990, nëpër të cilat kalon populli shqiptar në Maqedoni. Do të sulmohen me egërsi dhe në mënyrë barbare: gjuha shqipe,
kultura shqiptare, kënga shqipe dhe folklori shqiptar. Do të vihen në shënjestër: arsimi shqiptar dhe plan-programet mësimore. Shkolla shqipe do të shpallet bastion i nacionalizmit dhe i irredentizmit shqiptar. Partia komuniste sllavo-maqedonase do të japë direktiva që nga repertori i këngëve nëpër dasmat shqiptare, të hiqen këngët që cilësohen si nacionaliste. Nëpërmjet të ashtuquajturave paralele të përziera, synohej të ndalohej arsimi shqiptar. Shovinistët sllavo-maqedonas e ndaluan pagëzimin e fëmijëve shqiptarëve me emra shqip, si Ilir, Shkodran, Berat, Sarandë, Shqipe, Adriatik…Me fjalë të tjera, foshnjat shqiptare nuk mund të emërtoheshin sipas onomastikës iliro-shqiptare. Emrat toponomastikë si Tetovë, Dibër, Kërçovë, Kumanovë, Shkup, Manastir etj, duhej të shqiptoheshin sipas shqiptimit sllav. Format e gjenocidit mbi shqiptarët ishin të shumta. Pjesë e trysnisë ishte edhe prishja e mureve të shtëpive. Shovinistët serbë dhe sllavo-maqedonas krijuan edhe index librorum prohibitorum. Me një fjalë, librat që cilësoheshin se posedojnë përmbajtje nacionaliste, u flakën nga bibliotekat dhe u futën nëpër bodrume që të myken. Intelektualët syrvejoheshin, ndiqeshin, përcilleshin dhe përndiqeshin në çdo hap. Të dënuarit, pasi shpalleshin armiq të Jugosllavisë, të vëllazërim-bashkimit, të LKJ-së dhe të socializmit, dënoheshin – në emër të popullit – me dënime drakonike. Fatkeqësisht, ndër bashkëpunëtorët e Drejtorisë së Sigurimit Shtetëror (Uprava
državne bezbednosti – UDB) kishte edhe shqiptarë. Syrvejimi i tërë një populli dhe thirrjet në të ashtuquajtura biseda informative të përkujtonte botën e tmerrshme oruelliane. Vëllai i Madh i Xhorxh Oruellit të ndiqte në çdo hap. Makina bizantine dhe bolshevike e tmerrit mbi një popull të pambrojtur, nuk ndalej së ushtruari dhunë. Funksionarët shqiptarë ndërkaq, nuk kishin kurrfarë kapaciteti për t’i dalë para dhe për ta frenuar ideologjinë totalitariste të shovinistëve serbo-maqedonas. Midis tyre
kishte edhe karrieristë. Disa prej tyre u bënë pjesë e pandarë e politikës gjenocidale që ndiqte ndaj shqiptarëve boshti i krimit Shkup-Beograd-Titograd. Përballë dhunës bizantine, populli shqiptar, si një mal i vetmuar, i patundur qëndroi. Duke qenë popull autokton, shqiptarët manifestuan një vitalitet të jashtëzakonshëm. Nga kalvari që përjetuan shqiptarët, nuk u thye vrulli faustian i tyre. Kauza shqiptare, historikisht e drejtë, bëri që stërnipat e ilirëve të lashtë, t’i bëjnë ballë golgotës, ndërsa me forcën
prometeane dhe racionalizmin kartezian, të përqafojnë epokën e pluralizmit politik dhe demokracinë perëndimore. Shqiptarët nuk kërkonin kurrfarë drejtësie të veçantë, ngase ndaj tyre s’ishte bërë kurrfarë padrejtësie e veçantë, por padrejtësi e përgjithshme, padrejtësi
historike. Libri “Viktimat e monizmit” i Ismail Arsllanit është një dëshmi e gjallë për ngjarjet dramatike dhe për golgotën që e ka përjetuar populli shqiptar në Maqedoni në periudhën e viteve 1981-1990. I shkruar me një gjuhë të rrjedhshme dhe stil të përkryer dhe i pajisur me prova, argument, dokumente dhe fotografi figurash dhe personalitetesh që kanë qenë aktorë të drejtpërdrejtë të ngjarjeve, libri paraqet burim të dorës së parë për studiuesit e sotëm dhe të ardhshëm. Kjo vepër u bën të mundur brezave të ri për ta njohur ferrin dantesk, terrin bizantin dhe tmerrin bolshevik që kanë përjetuar etërit e tyre nga shovinistët sllavo-maqedonas. Libri
ka dhe një mesazh të fuqishëm: Një sasi lirie që gëzojnë shqiptarët sot, nuk është fryt i një sakrifice të djeshme, por i një lufte dhe i një qëndrese shekullore të shqiptarëve, ndër breza. Ideologjia retrograde, anakronike dhe destruktive e akademikëve serbë çoi në shpërbërjen e
përgjakshme të Jugosllavisë së Titos. Popujt e Ballkanit duhet të zgjedhin paqen si alternativë e konfliktit, të jenë të pavarur dhe sovranë, ta njohin njëri-tjetrin, të bashkëpunojnë ndër vete, të ndjekin politikë paqësore
dhe stabilizuese, të ndërtojnë shtete ligjore, t’i zhvillojnë proceset demokratike, të zhvillohen ekonomikisht dhe të integrohen në familjen perëndimore. Heronjtë e kësaj drame tragjike që i dolën përballë të keqes me gjoksin prometean, duhet të zënë vendin e merituar në historinë e popullit shqiptar.

SHKOLLA SHQIPE”ALBA LIFE”- NE SHTATOR NE MJEDISET E QENDRES SHQIPTARE NE JACOBI CENTER

July 23, 2021 by s p

Drejtori i Shkollës Shqipe “Alba Life” Qemal Zylo, themelues i saj, mori takim me z.Mark Gjonaj i cili së bashku me ekipin e tij afroi mjedise komode me klasa të përshtatshme për të zhvilluar mësimin e rregullt në Jacobi Center, që ndodhet në një nga lagjet e Nju Jorkut në Bronx.

Nga Keze Kozeta Zylo/

Pandemia boterore e izoloi njerëzimin dhe secili e ndjeu në mënyëën e vet shkatërrimin që po sillte Covid 19. Në bazë të studimeve fëmijët, nxënësit, studentët e ndjenë dhe më shumë pasi izolimi pengon në shumë gjëra për të marrë dijet shkencore në të gjitha fushat…

Edhe Shkolla Shqipe “Alba Life” që operon në të gjitha lagjet e Nju Jorkut u izolua që nga marsi i vitit 2020 deri në qershor 2021, por mësimet nuk i ndërpreu kurrë pasi ishte e para shkollë që filloi programin mësimor në platformën Google Meet në Online dhe kjo në saje të punës së përkushtuar të të gjithë mësuesëve tejet profesionistë, stafit, prindërve dhe nxënësve.

Tani kemi shansin të fillojmë mësimin në klasat e rregullta në shtator. Për këtë bordi dhe stafi i shkollës edhe pse jane në pushimet verore po punon fort për të realizuar këtë mision kombëtar. Konkretisht z.Qemal Zylo themelues dhe drejtori i Shkollës Shqipe “Alba Life” mori takim me z.Mark Gjonaj i cili së bashku me ekipin e tij na afroi mjedise komode me klasa të përshtatshme për të zhvilluar mësimin e rregullt në një nga lagjet e Nju Jorkut në Bronx. Drejtori i përgjithshëm i Jacobi Center foli fjalë miradie për z.Mark Gjonaj duke thënë se është një këshilltar plot kulturë dhe një ndihmës i jashtëzakonshëm për publikun.

Duke vizituar këtë qendër ne kaluam një një klasë ku ndodheshin mjekë dhe infermierë. Z.Mark Gjonaj pasi i përshëndeti dhe i falënderoi për punën e tyre vecanërisht për përballimin me sukses të shërbimit të sëmureve me Covid 19, ai u mirëprit me duartrokitje. Ata e njihnin mirë mbështetjen e tij dhe këtë e pashë në dëgjimin plot vemendje si dhe duartrokitjet në fjalën e z.Gjonaj gjatë përshëndetjes. E kush më shumë se Z.Mark Gjonaj mund të ndihmojë moralisht dhe me vepra? Z.Mark Gjonaj është i pari politikan Shqiptaro Amerikan që punoi dhe realizoi ligjërisht mësimin e gjuhës shqipe në shkollat publike amerikane në New York.

Z.Mark Gjonaj është i pari Shqiptaro Amerikan që është ulur në karrigen e Ansamblesë së shtetit të Nju Jorkut dhe në Bashkinë e Nju Jorkut.

Nxënësit e Shkollës Shqipe “Alba Life” e kanë ndjerë nga afër mbështetjen e tij pasi ka marrë pjesë në disa aktivitete të rëndësishme që ushtron shkolla gjatë vitit. Ardhja dhe mbëshetja e tij duket se është vazhdim i veprës së Rilindasve. Duke vizituar mjediset tejet komode në bashkëbisedim e sipër mëtha se: “Në se ne do të punojmë me brezin e ri, me studentët, nxënësit dhe vecanërisht me fëmijët atëhere Diaspora Shqiptaro Amerikane do të jetë shumë e fortë dhe shumë e ndjeshme për Kombin tonë tëpërbashkët. Ne duhet të punojmë pa u lodhur për të transmetuar tek brezi i ri kulturën tonë dhe traditat e mrekullueshme shqiptare”.

Z.Mark Gjonaj është një Rilindas i Diasporës Shqiptaro Amerikane!

Ju mirëpresim nxënës të dashur në shtator 2021!

22 korrik, 2021

Bronx, New York

MARRËDHËNIET NDËRETNIKE SHQIPTARO- SERBE

July 23, 2021 by s p

Nikë Gashaj, Politolog/

Shikuar historikisht, shqiptarët në bashkësinë shtetërore me Serbinë kanë kaluar periudha shumë të vështira në luftën e tyre për liri e drejtësi, për të drejtat njerëzore dhe kombëtare – kundër regjimeve borgjeze, diktaturave monarkiste, politikave nacionaliste, shoviniste dhe fashiste të Aleksadër Rankoviqit dhe Sllobodan Millosheviqit.

Pra, historia e shqiptarëve nuk është e varfër në ngjarje, por është e mbushur me luftë për mbijetesë, vuajtje të padëgjuara, ngjarje dramatike dhe tragjike. Prandaj, kur flitet për marrëdhëniet ndëretnike shqiptaro-Serbe në Jugosllavi, respektivisht në Serbin e Madhe, duhet të kihet parasysh tërë dramën, tërë udhtimin e shqiptarëve në bashkësinë me Serbinë.

Serbia si shtet okupues dhe agresor, ka kryer tre gjenocide mbi shqiptarët. Gjenocidi i parë u krye me 1878 në Kurshumli, Leskovac, Prokuple, Topllicë, Vranje dhe Nish. Gjenocidi i dytë u krye gjatë luftërave Ballkanike të viteve 1912-1913 dhe gjenocidi i tret, gjatë agresionit ushtarako-policor serb mbi popullin shqiptar të pa mbrojtur, duar thatë, në vitet 1998/99, në Kosovë.

Ekziston një literaturë voluminoze dhe një material historik-politik për jetën e vështirë dhe të padurueshme, si dhe për pozicionin e nënshtrimit e të shtypjes së shqiptarëve nën sovranitetin dhe jurisprudencën serbe. Por me këtë rast do të citoj disa vlerësime dhe qendrime të një socialdemokrati, publicisti dhe humanisti të mirënjohur serb, Dimitrije Tucoviq, i cili thotë: ”Sot është berë shumë e rrezikshme të predikosh nevojën për të punuar së bashku me Arbanasit. Mendime të pavërteta dhe tendencioze, si dhe politka pushtuese e Serbisë me metodat e saj barbare duhej të mbushte Arbanasit me urrejtje të thedhë ndaj nesh…”

Gjithashtu, është i njohur rasti kur deputeti Kosta Novakoviq ngriti çështjen e terrorit dhe presionit fizik ndaj popullatës së pafajshme shqiptare nga regjimi serb në Mbretërinë e Jugosllavisë, por u sulmua fizikisht dhe u rrah nga deputetët pozicionar serbë në vetë Parlamentin.

Pikërisht për shkak të pozicionit skllav, një pjesë e madhe e shqiptarëve e mirëpriti ardhjen e trupave Italiane, me 1941, në Jugosllavi të cilët i konsideruan si çlirimtare. Njerëzit atëherë thoshin”Le të vijë edhe djalli i Zi, thjesht le të ndryshoj kjo qeveri, sepse nuk mund të jetë më e keqe për ne”. Dhe sigurisht, ata kishin të drejtë.

Shqiptarët nën regjimin italian në Jugosllavi gëzonin të drejta të konsiderueshme civile dhe kombëare, të cilat ishin të paimagjinueshme nën sundimin serb. Për shembull, shqiptarët ishin të lirë të përdorin gjuhën dhe alfabetin e tyre si gjuhë zyrtare, së bashku me italishten; lëjohej përdorimi i flamurit kombëtar shqiptar; ishte e lëjuar përdorimi Himnit shqiptar; janë hapur një numër i madh i shkollave fillore dhe të mesme në gjuhën shqipe; u krijuan mundësi që shqiptarët të punësohen në administratën shtetërore; një numri të shqiptarëve iu kthye toka e uzurpuar nga pushteti serb, etj.

Për më tepër vendosjen e regjimit politik italian, shqiptarët e përjetuan atë si çlirim nga persekutimi, arrestimi, vrasja dhe dëbimi në botën e jashtme. Me një fjalë, si çlirim nga pozicioni kolonial, nga presioni, terrori dhe gjenocidi. Kjo është vetëm si sintezë e shkurt e historisë tragjike të shqiptarëve në ish-Jugosllavi, apo Serbi, por gjithashtu më duket se është mjaftë bindëse në paraqitjen e marrëdhënieve ndëretnike shqiptaro-serbe.

SHKOLLA SHQIPE NË PATRA TË GREQISË

July 23, 2021 by s p

Iliaz Bobaj drejtor i Shkollës Shqipe në Patra, Greqi, rrëfen ekskluzivisht për gazetën “Dielli”, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, funksionimin e mësimit shqip në Patra të Greqisë, sfidën për ruajtjen e identitetit, gjuhës, kulturës dhe traditës shqiptare në Greqi nëpërmjet mësimit të gjuhës shqipe dhe projektet në të ardhmen e shkollës shqipe në Patra të Greqisë. Me Iliaz Bobaj bisedoi Editori i “Diellit” Sokol Paja.

SHKOLLA SHQIPE NË PATRA

Shkolla shqipe ‟Naim Frashëri”, në qytetin e Patrës, Greqi, u themelua dhe çeli dyert e saj para 13 vjetësh. Ajo u hap për fëmijët e emigrantëve shqiptarë, të ardhur pas vitit 1990 në Greqi, por jo vetëm për ata. Në shkollën tonë mësojnë shqip edhe disa fëmijë grekë, madje edhe vendas të rritur dhe kushdo që dëshiron të mësojë gjuhën shqipe. Themelimi i saj nis në vitin 2008, kur një grup mësuesish( Iliaz Bobaj, Kristiana Veliu dhe Liri Shehu), pas disa viteve përpjekjesh, mundëm ta hapnim për herë të parë shkollën shqipe në këtë qytet. Patëm ndihmë vetëm nga një organizatë joqeveritare(‟Lëvizja”), e cila, me dashamirësi, na vuri në dispozicion mjediset e saj, ku zhvilluam mësimin dy vitet e parë. Ishte një mrekulli hapja e kësaj shkolle, tërësisht me forcat tona dhe me përkushtimin tonë. Më vonë grupit tonë të vogël të mësuesve iu bashkua edhe Anjeza Cuku Domi dhe më pas edhe disa mësues të tjerë. Natyrisht patëm edhe përkrahjen e shumë prindërve, të cilët nuk e besonin se mund të hapej dhe të funksiononte një shkollë e tillë. Por ne vetëm se e forcuam shkollën tonë, duke bërë gjithçka në mënyrë vullnetare. Nxënësit tanë të parë, erdhën të etur për të mësuar gjuhën e tyre, gjuhën tonë të bukur. Në 13 vitet e funksionimit të saj, në bankat e shkollës sonë kanë kaluar qindra e qindra nxënës. Sot shkolla jonë është jo vetëm shkolla shqipe më e madhe në Greqi, por edhe një nga shkollat më të mëdha dhe më të konsoliduara të diasporës shqiptare. Madje edhe e vlerësuar nga disa organizma shtetërore dhe joshtetërore. Me siguri, sfidat e së ardhmes do të jenë edhe më të mëdha se ato të fillimit dhe ecurisë së saj. Por një gjë mund ta them me bindje: ajo do të vijojë të forcohet dhe të konsolidohet më tej.

ORGANIZIMI I MËSIMIT, TRADITA DHE HSTORIA E SHKOLLAVE SHQIPE NË GREQI

Shkolla e parë shqipe në Greqi, pas vitit 1990, u hap në Selanik, në vitin 2001. Ishte mësuesja e palodhur Mimoza Dako, e cila dha shembullin e saj e para dhe me shumë sakrifica, hapi shkollën e parë, duke u bërë edhe pararendësja e këtyre shkollave, të cilat më pas, do të shtoheshin së tepërmi dhe do të bashkëpunonin, duke u formuar edhe ligjërisht Lidhja e Mësuesve Shqiptarë në Greqi. Por, sidoqoftë, nuk është organizimi i kësaj lidhjeje që diktoi punën, por individët e palodhur dhe të përkushtuar për mësimin e gjuhës sonë amtare. Ata kanë qenë dhe mbeten shtyllat e këtyre shkollave. Më vonë u hapën shkolla shqipe në Korinth, në Athinë, në Patra, në Kretë, në Kallabakë, në ishuj, etj. Këto shkolla nuk gjetën ndonjë traditë, por e formuan dhe e fituan vetë atë, si domosdoshmëri për ecurinë e tyre. Por jo gjithçka ka shkuar pa probleme. Këta dy vitet e fundit, për shkak edhe të pandemisë, por jo vetëm asaj, numri i nxënësve në disa shkolla është pakësuar së tepërmi, duke mbetur me 3-5-7 nxënës, disa me 10-15 nxënës dhe ç’është më e keqja disa shkolla shqipe edhe janë mbyllur. Dhe askush nuk e di, nëse do të gjenden mundësitë e rihapjes së tyre, apo do të mbyllen përgjithmonë, gjë që do të ishte një humbje e madhe për to dhe për mbajtjen gjallë të gjuhës sonë amtare. Kjo kërkon një mobilizim dhe përkushtim shumë më të madh të mësuesve, një bashkëpunim më të frytshëm me prindërit, me organet vendore dhe me shkollat e tjera dhe mbi të gjitha me shtetin shqiptar.

GJUHA SHQIPE SI FORMË E IDENTITETIT KOMBËTAR

Dy janë ‘’shtyllat’’, ku mbështetet identiteti kombëtar i një kombi: gjuha dhe historia e kultura kombëtare. Por edhe historia dhe kultura kombëtare mbështetet mbi gjuhën, kështu që gjuha del primare në shprehjen e identitetit kombëtar. Këtu qëndron edhe rëndësia dhe vlera e saj e pazëvendësueshme. Këtë identitet kërkojmë të ruajmë tek brezat e ardhshëm, që ata të mos asimilohen, por të ruajnë identitetin e tyre kombëtar. Në këtë pikë roli i shkollës shqipe është i pazëvendësueshëm dhe ne mundohem ta mbajmë atë të gjallë, të fuqishme. Por ne bëjmë aq sa mundemi. Megjithatë, edhe pse shkolla jonë është shkolla më e madhe dhe më e konsoliduar, numri i fëmijëve që ndjekin shkollën tonë, në raport me numrin e fëmijëve shqiptarë që jetojnë në Patra dhe në rrethinat e saj, është ende mjaft i ulët. Por jo gjithçka është në dorën tonë. Ne ofrojmë gjithçka pa shpërblim dhe asnjë fëmijë nuk paguan asnjë cent për mësimin e gjuhës shqipe. Shteti ynë ka qenë tepër indiferent, tepër i vonuar në këtë çështje madhore. Për vite dhe dekada, ai nuk është bërë i gjallë. Vetëm vitet e fundit ka filluar të sjellë tekste mësimore dhe organizon një seminar vjetor, por jo me ndonjë veçanti, ashtu, sa për t’u grumbulluar mësuesit e diasporës. Veç kësaj, edhe pse marrëdhëniet shtetërore me Greqinë janë përmirësuar dhe janë mjaft normale, shteti ynë nuk ka bërë asnjë marrëveshje me shtetin grek, që mësimi shqip të zhvillohet në mjediset e shkollave publike greke. Edhe aty ku është arritur kjo gjë, është realizuar nga vetë mësuesit, pa ndihmën e shtetit tonë. Shteti ynë nuk ka bërë asnjë përpjekje edhe për të paguar mësuesit, të cilët vazhdojnë të punojnë falas në shkollat tona.

BASHKËPUNIMI PRINDËR – NXËNËS – MËSUES DHE E ARDHMJA E SHKOLLËS SHQIPE

Ky është çelësi i suksesit tonë. Madje në këtë bashkëpunim, ne kemi edhe dy hallka të tjera shumë të fuqishme: shoqatën e shqiptarëve të Patrës ‘’Emigranti’’, me të cilën punojmë dhe organizojmë në sinkronizim të plotë dhe bashkëpunimin e bashkërendimin e punës sonë me organet shtetërore vendore, por edhe qendrore në shtetin helen. Siç iu thashë edhe pak më lart, shkolla jonë është mjaft e organizuar dhe ka fituar një përvojë të madhe gjatë këtyre 13 viteve të funksionimit të saj. Stafi pedagogjik është i konsoliduar. Ne bashkëpunojmë me të gjitha familjet shqiptare të zonës, për të tërhequr kontigjentin e fëmijëve shqiptarë pranë shkollës sonë dhe kjo na ka dhënë shumë rezultat. Por duhet të jesh shumë këmbëngulës, pasi ka shumë prindër indiferentë ndaj fëmijëve të tyre. Madje ka edhe fëmijë shqiptarë që nuk flasin fare shqip. Në këto kushte ne bëjmë aq sa mundemi, por kurrsesi nuk rrimë duarkryq. Për të na ndihmuar në punën tonë, ne jemi e vetmja shkollë, që organizojmë çdo vit këshillin e prindërve të shkollës. Por pika jonë më e fuqishme, është bashkëpunimi me organet vendore të pushtetit lokal por edhe qëndror. Ne kemi një bashkëpunim shumë të mirë me Bashkinë e Patrës, me Këshillin Bashkiak dhe me Drejtorinë e Arsimit. Falë këtij bashkëpunimi, me vendim të Këshillit Bashkiak të qytetit në Patrës, ne na vihen në dispozicion çdo vit dy shkolla publike greke, për mësimin e gjuhës shqipe. Në këtë mënyrë, kushtet e zhvillimit të mësimit të gjuhës shqipe në shkollën tonë, janë të njëjta me ato të nxënësve vendas. Falë gjithë këtij organizimi dhe bashkëpunimi, ne organizojmë edhe shumë aktivitete me shkollën tonë, si: ekskursione në Shqipëri, Kosovë, në mjediset e kulturës greke dhe vende të tjera, organizojmë festën e çeljes së vitit shkollor, festën e Vitit të Ri, festën e Abetares, Festën e Flamurit, festën e mbylljes së vitit mësimor, etj. Përsa i përket ardhmërisë së shkollës sonë, ju them me bindje se ajo është e sigurtë dhe se shkolla jonë do të vijë duke u forcuar. Ne jemi shumë optimistë dhe këtë optimizëm e mbështetim në punën tonë të palodhur.

SFIDAT E MËSIMIT SHQIP MES TEKNOLOGJISË, PANDEMISË DHE VËSHTIRËSIA E FËMIJËVE ME DY GJUHË

Natyrshëm që pandemia edhe tek ne solli shumë probleme, por ne u organizuam menjëherë, falë edhe teknologjisë dhe nuk e ndërpremë asnjë orë mësimin online. Edhe pse ishim pak skeptikë në fillim, ia dolëm mbanë. Madje, numri i nxënësve, sidomos në klasat e para, erdhi duke u shtuar dhe provimet vjetore, të cilat ne i bëjmë çdo vit, na befasuan me rezultatet e tyre aq të mira dhe optimiste. Problemi i dygjuhësisë, nuk është aspak problem për mësimin e gjuhës amtare. Aspak. Përvoja jonë ka treguar se nxënësit shqiptarë e mësojnë gjuhën tonë amtare veçanërisht mirë, pavarësisht gjuhës tjetër. Kuptohet, nuk mungojnë vështirësitë, sidomos ato të shqiptimit të saj, por gjithsesi ato janë plotësisht të kapërcyeshme.

MESAZHI PËR ‟VATRËN”, ‟DIELLIN” DHE DISAPORËN SHQIPTARE NË USA.

Para se t’iu përshëndes, do të ndaloj pak këtu, pasi do t’iu sjell diçka të veçantë, që më lidh me ju. Xhaxhai im, Iliaz Bobaj(i parë), i njohur në SHBA me emrin Elias Lazarati, emigrant në SHBA që në vitin 1916 dhe bashkëpunëtor i Fan Nolit, ka qenë anëtar i ‟Vatrës”, të cilën e ka dashur dhe e ka çmuar si pak kush. Gjatë kësaj periudhe (1916- 1928), ai ka shkruar shumë artikuj patriotikë tek ‟Vatra” e tij e dashur, tek ‟Vatra” jonë e dashur. Para një viti kam botuar në Shqipëri edhe monografinë për të dhe i kam thënë me hollësi këto fakte, duke e përmendur shumë herë ‟Vatrën”. Ai është bërë anëtar i ‟Vatrës” menjëherë pas ardhjes në Amerikë si emigrant, në vitin 1916 dhe ka qenë në sektorin e pritjes dhe përcjelljes së emigrantëve shqiptarë, që emigranin në SHBA. Mik dhe bashkëpunëtor me Fan Nolin, Sotir Pecin, Mihal Gramenon, Sevasti dhe Parashqevi Qiriazin, Veli Hashorvën, me Frashërllinjtë e emigruar në Amerikë, Kristo Dakon, etj, ai ishte dhe mbeti një anëtar i denjë dhe adhuruas i flaktë i ‟Vatrës”, derisa vdiq në vendlindje në moshën 33 vjeçare. Më tej, ju e kuptoni, që ne jemi rritur duke e patur ‟Vatrën” e Amerikës në shtëpinë tonë, në familjes tonë, në shpirtin tonë. Kësisoj ‟Vatra” juaj është dhe do të mbetet edhe vatra jonë dhe ‟Dielli” juaj do të mbetet një dritë për ne. Me aq sa kam lexuar dhe kam dëgjuar në shtëpinë tonë për ‟Vatrën” dhe ‟Diellin”, ato janë pjesë e historisë së diasporës shqiptare në Amerikë, por edhe pjesë e historisë së familjes sonë atdhetare. Tani urimi im për ‟Vatrën” dhe ‟Diellin” është një urim tejet i përzemërt: ‟Vatra” juaj dhe e jonë, qoftë përherë e ndezur për shqiptarët e Amerikës dhe për kombin shqiptar! ‘’Dielli’’ qoftë përherë plot dritë për shqiptarët e Amerikës dhe për kombin tonë fisnik! Sa herë kujtoj ‘’Vatrën’’, më vijnë ndërmend vargjet e Nolit tonë të madh: ‟Mbahu Nëno, mos kij frikë, se ke djemtë në Amerikë”. Qofshi përherë pranë Nënës sonë të dashur Shqipëri, ju bijtë e denjë të ‟Vatrës”!

KUSH ËSHTË PROFESOR ILIAZ BOBAJ

U linda në Lazarat të Gjirokastrës, në një familje me tradita atdhetare dhe kulturore, ku mora gjithçka të bukur që kishte vendlindja ime, sidomos frymën e bukur atdhetare, traditën e bukur dhe të papërsëritshme të atij fshati unikal, frymën e lirisë. U rrita dhe u shkollova në qytetin e Delvinës. Kam kryer studimet e larta për matematikë dhe fizikë. Por gjithë jetën, krahas punës si mësues, jam marrë me atë që më ka pushtuar shpirtin që në moshë të njomë, me letërsinë. Jam autor i 32 librave me fabula, poezi, tregime, tregime satirike, fjalë të urta, epigrame, ese, letërsi për fëmijë. Po ashtu jam autor i 28 përkthimeve nga autorë të mëdhenj botërorë( midis tyre edhe nobelistë), në shqip, por edhe nga shqipja në gjuhë të huaja. Jam anëtar i shumë organizmave letrare botërorë dhe fitues i shumë çmimeve, në atdhe, në Kosovë, Maqedoninë e Veriut, në Greqi, në Europë dhe në botë. Edhe diçka tjetër që më lidh me Amerikën: jam anëtar i Akademisë Shqiptaro – Amerikane të Shkencave dhe të Arteve, të drejtuar nga profesori i nderuar, z. Skënder Kodra. Gjithsesi, gjatë këtyre viteve që jetoj si emigrant në Greqi, shkolla shqipe në Patra, mbetet ‟dobësia” ime dhe frymëzimi im. Duke e mbyllur këtë intervistë të bukur, doja t’iu falënderoja përzemërsisht dhe t’iu uroja çdo të mirë, çdo sukses. Qoftë e bekuar ‟Vatra” e Amerikës!