Marko Kepi, kandidati republikan për Këshillin e Bashkisë Nju Jork, në një deklaratë për mediat ka sqaruar opinionin publik rreth përplasjes në Komisionin e Numërimit të votave, padinë për racizëm dhe manipulim rezultatesh si pasojë e mos numërimit të votave shqiptare. Marko Kepi akuzon Georgia Kontzamanis, me pozicion Drejtoreshë e KQZ-së në Nju Jork e cila sipas Kepit ka provuar çdo mundësi brenda dhe jashtë ligjit që shqiptarëve në Staten Island Nju Jork mos t’u numërohen votat. Një sulm i drejtpërdrejtë ndaj Kepit së bashku me politikanë të tjerë grekë- amerikan kanë bërë të mundur mohimin e numërimit të votave të 370 shqiptarëve, e ndërsa politikanë shqiptarë në Nju Jork po heshtin. Georgia, sipas Marko Kepit është një aktiviste e Komunitetit Grek në Nju Jork dhe një nga Drejtueset e Parades Greke në Manhattan ku çdo vit marshojnë me parulla “Vorio Epiri” dhe propoganda të ndryshme. Një rast që vlen për t’u përmendur është kur Marko Kepi organizoi Paraden për Çamërinë në zemër të Nju-Jorkut, Georgia përdori pushtetin e saj brenda partisë së vetë asaj Republikane që Senatori Golden, t’a pushonte Kepin nga puna, nga zyra dhe ambientet e tij, ku Kepi për një kohë të gjatë ka qenë pjesë e stafit të Senator Marty Golden, por ky i fundit ka refuzuar në mënyrë kategorike të bëjë një veprim që i kërkohej patjetër për heqjen nga puna të Kepit. Në fushatën për Asamble që Kepi garoi kundër Michael Tannousis, ajo drejtoi fushatën e grekut kundra Kepit dhe bëri gjithçka që shqiptarët e sapo regjistruar për të votuar mos të kishin të drejtë vote në “primary” gjë që i kushtoi Kepit rreth 800 vota. Ndërsa këtë vit që matematikisht Kepi ka fituar, Georgia Kontzamanis ka ndaluar numërimin e 370 votave të shqiptarëve dhe KQZ i dha Kepit vetëm 7 ditë që ti kontaktojë 370 shqiptarë që të firmosnin formularin ku ato vërtetonin se kanë votuar dhe vota e tyre t’u numërohet. Për shkak të afatit të shkurtër kohor dhe shumë shqiptarë u gjenden në pushime, ekipi i Kepit siguroi 330 firma nga 370 që përsëri i siguronin Kepit fitoren me 130 vota plus. KQZ e Shtetit te Nju Jorkut dha urdhërin që çdo votë të numërohet me 15 Korrik. Kur filloi numërimi nga 156 zarfa që u hapen 155 vota ishin të Kepit. Në atë moment KQZ lokale Staten Island ndaloi numërimin e 175 votave që kishin mbetur dhe i quajti “të pa vlefshme”. Sot kundërshtari i Kepit është vetëm 41 vota përpara që e çon këtë garë sipas ligjit në gjygj dhe në rinumerim të çdo vote nga fillimi i procesit. E gjitha kjo lojë po bëhet që të përfitojë kundërshtari demokrat që Kepi të ketë sa më pak kohë të bëjë fushatë në garën gjenerale që cakton fituesin e Këshillit Bashkiak Qarku 50. Rinumërimi i votave fillon më 27 Korrik 2021 dhe seanca gjygjësore fillon më 9 Gusht 2021. Dita e votimeve gjenerale është më 2 Nëntor 2021- thuhet në deklaratën publike të kandidatit republikan Marko Kepi.
Arkitekt Sinani, shqiptari i shquar nga Sinanajt e Tepelenës
Vilhelme Vrana Haxhiraj
Koha dhe politika kanë qenë të egra dhe të padrejta me shqiptarët në tërësi dhe me njerëzit e vlerave kombëtare në veçanti. Karriera e lavdishme e Arkitekt Sinanit numëron rreth 400 vepra që nga Meka, në Krime e deri në Vjenë. Ishte njeriu që i ndryshoi faqen Stambollit me ndërtime teologjike, urbane dhe ushtarake… Është ndërtues i xhamisë në qendër të Vlorës dhe i Kalasë së Aulonës së lashtë, rrënojat e së cilës sot janë varrosur nën pallatin para stadiumit “Flamurtari”. Ky artefakt historik, lëngon nën pallat për shkak të pangopësisë dhe antikombtarizmit autentik pellazgo-Iliro-shqiptar, pasi me mënyra barbare po zhdukin identitetin kombëtar. Ndërtuesit dolën me pretendimin se ishin pronar të truallit, ku janë rrënojat e kalasë së Vlorës.. Madje paraqitën dokumente pronësie (tapitë). Kjo është çudia më e madhe. Pasi xhamia e Muradijes në Vlorë, në fillim të shek.XVI është ndërtuar në formën e një tyrbeje. Kurse në vitin 1542, u rindërtua nga Arkitekt Sinani me urdhër të Sulltan Sulejmanit të Madhërishëm, i cili vizitoi Vlorën. Me gurë të sjellë nga bregdeti shkëmbor i Vlorës, ndërtoi dhe Kalanë e Aulonës në lagjen Skelë, pranë portit detar(sot para stadiumit “Flamurtari”). Ndër veprat e tij vlen të përmenden 40 çezmat që i çuan ujë gjithë Stambollit, kurse kryearkitekt Sinani vdiq i etur për një pikë ujë. Nxënësi i tij, Mehmet Sedefqari, nga Elbasani ishte projektues dhe ndërtues i xhamisë Blu, në Stamboll. Ai projektoi veprën e kultit Taxh Mahall në Agra të Indisë, të cilën e ndërtoi bashkë me ndihmësin e tij, Ahmetin. Kjo njihet si një nga shtatë mrekullitë e botës për Mesjetën. Edhe arkitekt Kasemi ishte shqiptar, bashkë me tre të tjerët, kanë lënë emër në arkitekturën osmane. Madje dhe sot në Stamboll thonë “Kalldrëmet shqiptare”, ose “sokakët e arnautve” se ishin arkitektët shqiptarë, ata që shtruan me pllaka guri të gdhendur rrugët e Stambollit. Le të shohim më hollësisht, se cili ishte Arkitekt Sinani. Mimar Sinani apo Arkitekt Sinani, lindi më, 29 maj, 1489 dhe ndërroi jetë më, 17 korrik, 1588 në Stamboll,Turqi. Qysh në moshën 17-18 vjeç Sinani u radhit në repartet e Jeniçerëve të Perandorisë Osmane. Gjatë betejave si ushtar i Sulltan Sulejmanit të Madhërishëm, ai njohu arkitekturën e vendeve të ndryshme, si:Egjipt, Persi, Siri, Rodos, Moldavi, Bullgari, Itali Vjenë etj. Për prejardhjen e tij, flitet shumë. Thonë se ai është armen, grek, turk etj. Të gjithë krenohen me të, ndaj duan të njihet si bir i tyre, por e vërteta qëndron ndryshe.Janë faktet ato që flasin ndryshe. Ai e ka prejardhjen nga fshati Sinanaj (Tepelenë). Historia, ne shqiptarëve, na përmend shpesh. Herë na ka lartësuar dhe herë-herë na ka fshikulluar për kokat që ka nxjerrë ky truall në shërbim të kombeve të tjera. Me të drejtë shkrimtari Kim Mehmeti thotë:“Ne jemi një popull i vetmuar”.Mund të shtojmë se ne jemi një “popull i grabitur”, dhe historia na ka grabitur dhe mohuar ata që i kemi pjellë vetë. Nga të parët që na është vjedhur, është Arkitekt Sinani, një prej arkitektëve që në shekullin XVI mëkëmbi dhe civilizoi arkitekurën orientale. Na është vjedhur Sami Frashëri, Aleksandër Moisiu, Karl Gega…e sa e sa të tjerë”. Por le të kthehemi 430 vjet pas, kur jetoi një nga kolosët më të mëdhenj të arkitekturës botërore, Mimar (arkitekt) Sinani. Arkitekti i madh i quajtur “Mikelanxheloja i Orientit”, sipas studiuesit Denis Sharp, Sinani lindi në një familje ortodokse greke. Këtu nis edhe enigma e origjinës së tij, i cili nga burime të tjere,(Henry Maththwes) e quan bir të një familjeje kristiane që kishte përzgjedhur masonizmin. Historianët turq thonë se Sinani, vinte nga një familje turke dhe aktualisht trajtohet si një arkitekt turko-osmanlli.
Preardhja e tij e diskutuar shqiptare,është ajo që fiton edhe më shumë vlerë, pasi sipas burimeve historike turke, ai ka qenë mik i ngushtë me komandantin legjendar osman Sokullu Mehmet Pashën, i cili rridhte nga një familje nga Bosnja (dhe që më parë quhej Sokoloviç).
Poeti ynë i njohur dhe studiuesi, Akademik Xhevahir Spahiu shprehet: “për hir të së vërtetës duhet kërkuar dhe gjetur prejardhja e Arkitekt Sinanit, sepse kur bëjmë shkencë duhen gjetur edhe rrënjët gnoseologjike. Për Sinanin ka rreth 1000 libra, sipas të cilëve prejardhja e tij ngatërrohet më shumë. Ai tregohet si turk, bullgar, boshnjak etj, ndërsa grekët kanë predikuar me të madhe se ai ka qenë grek. Vetëm burimet gjermane nxjerrin origjinën shqiptare të Sinanit. Sipas Xhevahir Spahiut një përpjekje kanë bërë edhe dy studiuesit, Gjergj Frashëri dhe Sul Domi. Studiuesit e nxjerrin Sinanin me origjinë nga Qesarati i Tepelenës. Kundrejt Qesaratit, përtej Vjosës, ndodhet pikërisht fshati Sinanaj, që sipas studiuesve të mësipërm ka qenë pronë e arkitekt Sinanit. Në Shqipëri me emrin e tij është e lidhur edhe xhamia Muradie, në qendër të Vlorës dhe me kështjellën, rrënojat e së cilës ndodhen në vendin ku aktualisht gjendet stadium.i “Flamurtari”. Ndërtimi i xhamisë dhe kështjellës në Vlorë përqasen me ardhjen e Sinanit dhe ushtrisë turke në Vlorë (sipas Evlija Çelebiut), në mezin e shekullit të 16-të. Poeti Spahiu parashton edhe një fakt të rëndësishëm në lidhje me prejardhjen e Sinanit. “E pra nga ishte Sinani? Nëse ai bëri Sulejmanien e famshme në Stamboll dhe ishte kryearkitekti i Perandorisë Osmane, pasardhësi i tij në këtë post ka qenë pikërisht Mehmet Sedefqari, një arkitekt nga Elbasani, autori i Xhamisë Blu po në Stamboll. Prejadhja e Sedefqarit nuk dyshohet në Turqi. Po mbas elbasanasit? Erdhi një tjetër kryearkitekt tanimë nga mali i Tomorrit, arkitekt Kasëmi. Në vakëfnamenë e tij (testamenti), ai do thotë shprehimisht : “Unë jam nga Grëmshi i Tomorricës”. Kështu pra u krijua një traditë ndërtimi arkitekturor në perandori nga arkitektët shqiptarë. Sipas Gjergj Frashërit,:“prej arkitekt Kasëmit është zbuluar një xhami dhe hamam në fshatin e tij të lindjes”. Kështu përfundon ligjëratën e tij poeti Xhevahir Spahiu, në lidhje me tre kryearkitektët gjenialë shqiptarë të perandorisë multietnike osmane. Një fakt që e mbështet prejardhjen shqiptare të tre kryearkitektëve, është edhe termi “kalldrëmet shqiptare”, që përdoret edhe sot në Turqi, dhe që simbolizon mjeshtërinë shqiptare për ndërtimin dhe ustallarë (mjeshtrat) shqiptarë, dhe për kalldrëmet e bukura që stolisnin dikur qytetet tona.
Karriera artistike e Arkitekt Sinanit:
Si arkitekt Mimari, nisi të njihet pas ndërtimit të urës mbi Lumin Prut në Moldavi më 1538. Këtë urë, Sinani e projektoi dhe e ndërtoi brenda 13 ditëve që t’i shërbente Ushtrisë së Sulltan Sulejmanit(të ashtëquajturit “Kanuni” ose “Ligjvënësi”) i cili merrte pjesë në fushatën e Kara Budanit. Që nga kjo betejë Sulltan Sulejmani e mbante Sinanin afër dhe pak më vonë e emëroi kryeartitekt të perandorisë osmane. Kultura evropiane, Sinanin e ka krahasuar me Mikelanxhelon dhe e thërrisnin “Mikelanxheloja i Orientit”. Sinani si kryarkitekt, punoi edhe gjatë kohës së sundimit të Selimit II dhe Muratit III. Pra ka punuar me 3 perandorë.
Projektet e tij dhe që i zbatoi vetë apo nën drejtimin e tij ndahen ne tri grupime:
a-Ndërtimet e Kultit,
b-Ndërtimet Ushtarake,
c-Ndërtimet Civile.
Gjatë karrierës së tij në disa dekada, arkitekti projektoi objekte të mëdha që me kohë shërbyen si simbole të perandorisë si: Xhamia Shehzade Mehmetit (djali i vdekur i Sulltan Sulejmanit), xhamia Sulejmanie në Stamboll si edhe Selimijen në Edrene. Për shërbimet e larta ndaj perandorisë osmane, mori titullin “Koxha Sinan” që do të thotë, Sinani i Madh.
Nga arktitektet e kohës moderne, të ditëve tona, ai vlerësohet si mjeshtër në përdorimin e gurit dhe për akustikën e objekteve.
Historia e arkitekturës e ka ndarë aktivitetin e tij në tri periudha:
1-Faza e çirakllëkut(ndihmës arkitekt), ku hynë Xhamia e Shehzade Mehmetit në Stamboll.
2-Faza e kallfës(mjeshtrit)gjatë së cilës ndërtoi Sulejmanien Madhështore,në Stamboll në 7 vite, kushtuar Sulltan Sulejmanit.
3-Faza e ustallëkut ose Krye-mjeshtërit, Sinani ndërtoi Selimijen në Edrene, kur mbretëronte Selimi i Dytë.
Arkitekt Sinani ka meritën e ndërtimit të ujësjellësit“40“çezmat (Kërkçeshme) në Stamboll. Ai që çoi ujin në gjithë Stambollin, vdiq me buzë e shpirt të tharë për një pikë ujë.
Sinani ndertoi 92 xhami,52 mesxhide (xhami të vogla),55 medrese, 7 daryl-kurra(shkolla për kuran), 20 tyrbe, 17 imarete (vende ku shpërndahet ushqim për të varfërit),13 daryshifa (spitale), 6 rrugë uji, 10 ura, 20 karvansaraje (hotele), 36 saraje, 8 bodrume, 48 hamëme (banja avulli) dhe gjithsej bëjnë 384 vepra. Në Shqipërinë Otomane të asaj kohe, Arkitekt Sinani ka ndërtuar xhaminë Muradie -Vlorë, xhaminë e Plumbit- Shkodër dhe kalanë e Vlorës te stadiumi “Flamurtari”, sot nën pallatin e ndërtuar në ditët tona.
Vepra e Mimar Sinani, arkitekti i bërë copash Ballkanit…
Ishte djalë i ri kur Sinani hyri në radhët e jeniçerëve, ku luftoi për vite të tëra. Gjatë betejave në shtete të ndryshme si në Egjipt, Irak, Rodos, Krime, Beograd, e deri në Vjenë, ai njohu arkitekturën e tyre dhe mësoi autodidact, duke mbajtur shënime. Më pas lundroi në Korfuz dhe Pulje të Italisë. Viti 1538 shënoi një kthesë në jetën e tij. Projektimi e ndërtimi i urës në Moldavi, në 13 ditë, ndikoi te sulltani, i cili e vlerësoi shumë. Ndaj kërkoi që ai të qëndronte pranë tij. Qysh aty nisi karriera e lavdishme e Sinanit, i cili ndërtoi rreth 400 vepra që nga Meka, në Krime e deri në Vjenë. Me punë dhe talent të pakrahasueshëm, Sulltani e emëroi kryearkitekt të oborrit perandorak. Sinani ia ndryshoi faqen Stambollit. Xhaminë Sulejmanie( Stamboll) e projekoi dhe e ndërtoi në 7 vite. Për shërbimet u quajt Koxha Sinan (Sinani i Madh). Ai njihej për thjeshtësinë dhe vullnetin për punë. Arkitektët evropianë, e kanë quajtur:
“ jashtëtokësor”, ose “kulmi i punës me gurë”. Ai merret si një nga shembujt e mjeshtërisë më të mirë të akustikës deri në atë kohë. Me punën e tij kolosale ai u shërbeu 3 sulltanëve. Jo vetëm ishte i zgjuar, por dhe me dinjitet, gjë që e bënte të veçantë personalitetin e tij. Si njeri me karakter të papërkulur,ai përherë mbronte tezën, njohuritë dhe punën e tij. Ndaj ishte i pabindur dhe në mosmarrëveshje me 3 sulltanët për të cilët punoi. Për shkak të dhuntive të tij gjeniale, afërsisë me sulltanin, privilegjeve që gëzonte, shkaktuan zili në oborrin perandorak. Ishin shumë smirëzinjtë që shpifnin kundër tij. Arritën deri sa i çuan fjalë sulltanit se, Sinani bënte qejf në xhaminë e Shehzade Mehmetit, kushtuar djalit të vdekur të Sulejmanit. Sulltan i Madhërishëm shkoi në xhami dhe e gjen mjeshtrin në mes të xhamisë ulur këmbëkryq duke pirë nargjile (lloj duhani turk që pihet me një llullë të gjatë). Ai turret drejt Sinanit, i cili me qetësi ngrihet në këmbë. “Për këtë të paguaj unë ty?“,-pyeti Kanuni ndërsa ai iu përgjigj:“Dëgjo! Ai i fryn nargjiles së tij, ndërsa shushurima e saj shpërndahet nëpër gjithë xhaminë,”- me shumë takt e mençuri ai i tregoi sulltanit se po maste akustikën e xhamisë, ku zëri dëgjohej në çdo kënd të saj. Dihej se mikrofonat dolën në kohët moderne. Sulltan Sulejmani vërtetoi sesa pa vend ishin thashethemet kundër Sinanit. Një fushatë kundër tij nisi edhe kur atij iu dha urdhëri të dizenjonte dhe të zbatonte projektin e quajtur “40 çezmat”(Kërkçeshme),që do t`i sillte ujë gjithë Stambollit. Ziliqarët i fryn sulltanit në vesh se. I shtyrë nga thashethemet, Kanuni përsëri i kërkoi sqarime Sinanit, i cili e qartësoi dhe së fundi e solli ujin në Stamboll. Ky projekt i synuar që nga Perandori Bizantin, Justiniani, në shek. VI pas.Kr. Sulejmani i thotë arkitekt Sinanit të kërkojë ç`të dojë për shërbimin e tij dhe për ujin që shoi etjen e kryeqytetit perandorak.
“-Madhëri, punën time Ju e paguani me para dhe unë s`kam të drejtë të kërkoj asgjë”, – iu përgjigj Sinani.
–Nëse ti nuk ke dëshirë të zgjedhësh diçka, atëherë është dëshira ime, ajo, që do të të ofrojë diçka,”- tha sulltani, dëshira e të cilit nuk mund të thyhej.
-Madhëri, dëshira juaj u plotësoftë! Do doja që nga ujësjellësi i Stambollit, të më vinte një çezmë edhe në konakun tim”.
–Qoftë e thënë dhe e bërë!”- Sulejmani dha urdhër me gojë që të bëhet, por nuk e dha me shkrim si dokument zyrtar. Kryearkitekti deri në moshën 97 vjeç, piu ujë nga çezma e tij. Ankesat e njerëzve të këqij, të mësuar me thashetheme, shkuan deri tek sulltani.
Në këtë kohë në fronin perandorak ishte Murati i Tretë, nipi i Sulejmanit. Këshillëtarët e sulltanit u ankuan duke shpifur se Sinani merrte ujë në rrugë jo të ligjshme. Në moshë të madhe, kryearkitekti 97 vjeç, u gjykua para parisë së Stambollit dhe u shpall fajtor për çezmën që kishte në konak. Me gjithë kundërshtinë e mjeshtrit se çezmën e kishte dhuratë nga Sulltani i Madhërishëm, Murati i tretë nuk e besoi dhe urdhëroi t’i pritej uji. I moshuar,i fyer publikisht, dilte më rrallë nga shtëpia, çezma e mëhallës (lagjes) ishte shumë larg, mjeshtri nisi të vuante nga etja. Sa ditë kalonin gjendja e tij rëndohej, deri sa zuri shtratin. Një natë korriku të vitit 1490, ndërsa lutej për një pikë ujë, sa për të shuar zjarrin që e digjte, përpëlitej në shtratin e vdekjes pa ia ofruar askush. Arkitekt Sinani, që shoi etjen e një qyteti, dha shpirt i zhuritur nga etja për një pikë ujë mes harrimit dhe mosmirënjohjes njerëzore.
KËSHILLTARI I BASHKISË SË NEW YORK MARK GJONAJ, DEKOROI EDITORIN E DIELLIT DALIP GRECA
Sokol PAJA- DIELLI
New York më 17 Korrik 2021, Këshilltari i Bashkisë së New York-ut z.Mark Gjonaj nderoi editorin e gazetës Dielli z.Dalip Greca me rastin e daljes së tij në pension. z.Gjonaj shprehu vlerësimet më të larta për punën dhe kontributin 12 vjeçar të z.Greca në krye të Diellit dhe punën e madhe që ka dhënë në Federatën Panshqiptare të Amerikës Vatra. Ky nderim tha Gjonaj nuk është vetëm për z.Dalip por edhe për familjen e tij për sakrificat që ata kanë bërë në Vatër dhe në gazetën Dielli.
Në ceremoninë e dekorimit, Këshilltari Gjonaj u prit nga kryetari i Vatrës z.Elmi Berisha i cili pasi shprehu falenderimet për vlerësimin që i bëhet editorit që drejtoi Diellin për 12 vjet, deklaroi se z.Mark Gjonaj është një krenari kombëtare për arritjet e tij dhe ndihmën që ka dhënë për komunitetin shqiptar në New York. 12 vite në Diell dhe 10 vite te Iliria janë një shërbim shumë i madh që Dalip Greca ka bërë për komunitetin shqiptar- tha Gjonaj. Dalip Greca ka qenë fisnik dhe i papërtuar në çdo kohë për të pritur e përcjellur njerëz në Vatër e kudo.
Mirënjohja dhe nderimi që ne i bëjmë sot është shumë pak përkundër talentit dhe shërbimit që ai i ka dhënë komunitetit tonë. Dalipi na bën shumë krenar të gjithëve. Duke nderuar Dalipin ne nderojmë familjen e tij dhe shqiptarët që janë shembull në komunitet- tha Gjonaj. Më tej shtoi: Dalipi Greca shërbeu me personalitet dhe integritet si një profesionist i shkëlqyer dhe qytetar shëmbullor- përfundoi fjalën e tij Këshilltari z.Mark Gjonaj. Editori Dalip Greca në fjalën e tij falenderuese për gjithë të pranishmit, e vlerësoi Mark Gjonajn për ndihmën e pakursyer që ka dhënë për Vatrën përgjatë gjithë karrierës së tij. z.Greca para të pranishmëve tregoi disa episode të mbështjes ndaj Mark Gjonajt dhe shprehu mirënjohje për vlerësimin e lartë që iu bë prej Këshillit të Bashkisë së New Yorkut. z.Greca tha se do i shërbejë Vatrës e komunitetit shqiptar përgjithmonë, me mish e me shpirt.
Në pritjen zyrtare me rastin e vlerësimit të editorit Greca, morën pjesë Presidenti i Nderit të Vatrës z.Agim Rexhaj, nënkryetari i Vatrës Ervin Dine, sekretarja e Vatrës zonja Nazo Veliu, Editori i Diellit Sokol Paja, anëtarët e kryesisë Mark Mrnaçaj, Anton Raja, anëtarët e Këshillit Simon Qafa, Ismer Mjeku, gazetari Halil Mula, anëtari më i ri i Vatrës Nosh Mrnaçaj dhe z.Mehmet Kadria. Presidenti i Nderit të Vatrës z.Agim Rexhaj falenderoi editorin Greca për shërbimet e jashtëzakonshme që ka bërë në Diell dhe në Vatër për 12 vite, ndau me të pranishmit kënaqësinë dhe krenarinë për arritjet e Diellit nën drejtimin e Dalip Grecës sidomos gjatë pandemisë globale ku Dielli u bë burim i dorës së parë të informimit për mediat shqiptare në Diasporë, Shqipëri, Kosovë e në mbarë hapsirat shqiptare. Sekretarja Nazo Veliu deklaroi se z.Greca ka qenë një personalitet i spikatur në New York dhe kryesisht i qytetit të Lushnjes dhe jo vetëm me veprimtarinë e tij dhe kërkoi që Vatra të bëjë një kërkesë për dekorimin edhe nga Bashkia e Lushnjës ku z,Greca ka kontribuar aq shumë. Në fund të takimit u anëtarësua në Vatër z.Shaqir Gjonbalaj i cili do të kontribuojë në degën Hudson Valley. Takimi u mbyll vëllazërisht me zotimin për të çuar përpara çështjen kombëtare dhe projektet që forcojnë komunitetin shqiptar në USA.
NOSH MERNAÇAJ DHUROI LIBRIN E TIJ “TË RRITESH NË SHQIPËRINË KOMUNISTE” PËR BIBLIOTEKËN E VATRËS
Anëtari i Vatrës Nosh Mernaçaj i dhuroi sot më 17 Korrik 2021 Bibliotekës Shkencore të Vatrës librin e tij “Të Rritesh në Shqipërinë Komuniste”. Në takimin e dhurimit z.Mernaçaj u prit nga Editori i Diellit Sokol Paja dhe nënkryetari i Vatrës z.Ervin Dine. Të tre së bashku diskutuan mbi rëndësinë e ruajtes së dëshmive dhe kujtimeve që vijnë nga periudha e komunizmit si një mënyrë për të ekspozuar krimin, persekutimin dhe vuajtjet e padrejta që shumë shqiptarë kaluan përgjatë diktaturës totalitare. Libri “Growing Up in Communist Albania” është një libër kujtimesh nga ana e autorit Mernaçaj i cili është lindur dhe rritur në Shqipëri në kohën e regjimit komunist dhe përqëndrohet në historinë e familjes së tij tejet të persekutuar, por në të njëjtën kohë e merr këtë histori dhe e trajton në kontekstin e gjerë të jetës në Shqipërinë diktatoriale.
Duke trajtuar ngjarje të përveçme të karaktareve të ndërtuara mjeshtërisht në libër, autori jep një përshkrim të gjerë e të gjallë të jetës në Shqipërinë komuniste sidomos të mënyrës së persekutimit dhe përndjekjes së kundërshtarëve të regjimit komunist. Fillimi i librit është një përshkrim i ardhjes së komunizmit në pushtet dhe pastaj si autori lindi dhe u rrit në regjimin diktatorial. Në fund, libri ndalet pak edhe te rrëzimi i regjimit komunist, duke trajtuar disa ngjarje të përveçme, gjithmonë në kontekstin e përgjithshëm historik dhe ideologjik. Në këtë libër autori ka bërë disa analiza të ngjarjeve dhe metodave të ndjekura nga regjimi dhe ka kërkuar të japë shpjegime në disa raste. Libri “Të Rritesh në Shqipërinë Komuniste” është bazuar në ngjarje të vërteta, personazhe të vërtetë por nuk synon të trajtohet si histori e mirëfilltë por si një histori në morinë e historive të persekutimit të civilëve të pafajshëm në Shqipërinë diktatoriale. (S.PAJA)
Para 23 viteve në Kosovë ndodhte Bosnja, në Rahovec Srebrenica
Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë Behlul Jashari
PRISHTINË, 17 Korrik 2021/ Në Rahovec prej sot deri në 22 Korrik 2021 zhvillohen aktivitetet e shënimit të “Epopesë së UÇK-së të Korrikut 1998”, organizuar nga Komuna. “Në Kosovë po ndodh Bosnja, në Rahovec po ndodh Srebrenica”, kam raportuar para 23 vitesh, në korrik 1998, për Agjencinë Shtetërore Zyrtare të Lajmeve të Shqipërisë – Agjencinë Telegrafike Shqiptare si dhe për Radio Televizionin Shqiptar. “Të dhëna dramatike për masakra në Rahovec – Bosnja po ndodh në Kosovë – Srebrenica në Rahovec”, citoheshin raportimet edhe në mbititullin e kryetitullin e gazetës kosovare të rezistencës “Bujku”, të 22 Korrikut 1998, në ballinën e së cilës ishte edhe mbititulli “Gjendje alarmante në Rahovec dhe rrethinë” dhe titulli “Të masakruar, të vrarë dhe të djegur”. Ndërsa, në botimin e 25 Korrikut 1998 gazeta “Bujku” në ballinë kishte kryetitullin “Pamjet e Rahovecit ngjajnë me ato të Vukovarit”. Me titullin “Rahoveci shembull i spastrimit të egër etnik të Kosovës” citohej Presidenti historik i Kosovës, Dr. Ibrahim Rugova, nga konferenca për shtyp. “Shumë të vrarë, të humbur pa gjurmë e të arrestur”, ishte titulli nga informata për ngjarjet në Rahovec e Këshillit për Mbrojtjen e Lirive dhe të Drejtave të Njeriut. “Kongresisti John Olver i shkruan Bill Klintonit – Në emër të viktimave të Srebrenicës shpëtojeni Kosovën”, ishte mbititull e titull tjetër në ballinen e gazetës, e cila theksonte edhe se letrën drejtuar Presidentit të SHBA e nënshkruan 27 kongresistë amerikanë. Gazeta e rezistencës “Bujku”, kryeredaktor i parë-themelues i së cilës isha, dilte nga 18 Janari 1991 me orientim e përcaktim të fuqishëm properëndimor euroatlantik, ishte pjesë e lëvizjes e luftës për liri e pavarësi dhe sfidonte ndalimin e dhunëshëm nga Serbia okupatore të gazetës tradicionale Rilindja, atëherë të vetmes të përditshme në gjuhën shqipe në Kosovë.
Në Kosovë, si në shumë fshatra e qytete, edhe në qytetin e Rahovecit ndodhën masakra të forcave serbe kundër civilëve shqiptarë. Në 19 Korrik të vitit 1998, si pasojë e një sulmi të forcave serbe, në Rahovec pati shumë të vrarë e të plagosur. Raportoja se edhe në Tehqen e Sheh Myhedinit janë masakruar shumë gra, fëmijë dhe pleq që kishin kërkuar strehim në këtë institucion fetar. Te vendi i quajtur “Tuba” u gjetën të masakruar dy profesorë si dhe gjashtë trupa të karbonizuar, identiteti i të cilëve nuk u mësua. Gjithsej u regjistruan 150 persona të vrarë. Dëshmitarët që kishin arritur t’i shpëtojnë këtij krimi kanë treguar se ushtria, policia dhe paramilitarët serbë kanë ekzekutuar civilë shqiptarë arbitrarisht. Gjatë kësaj ofensive u morën peng, u rrëmbyen e u zhdukën shumë shqiptarë, për fatin e të cilëve nuk dihet asgjë. Organet e pushtetit okupues serb në Prizren, më 22 Korrik 1998, në varrezat e këtij qyteti hapën dy gropa të mëdha dhe groposën shumë shqiptarë të vrarë gjatë ofensivës në Rahovec. Në raportimet për situatën në Rahovec para 23 viteve, në 23 Korrik 1998 në raportin me titull “Shqiptarët e vrarë janë varrosur në dy varreza masive” raportoja se, “forcat serbe kanë hapur, të mërkuren, me eskavator dy varre të perbashketa dhe kanë groposur kufomat e mbledhura nëpër rrugët e qytetit të Rahovecit, afro një orë para ardhjes në qytet të gazetarëve dhe diplomatëve të huaj. Sipas KMLDNJ (Këshillit për Mbrojtjen e Lirive dhe të Drejtave të Njeriut) forcat serbe kanë vrarë mbi 50 shqiptarë, ndërkohë që nuk janë identifikuar ende shumë të vrarë e të masakruar, që kanë mbetur nëpër rrugë, shtëpi, bodrume dhe fusha. Burime të LDK-së (Lidhjes Demokratike të Kosovës) në Rahovec besojnë se janë qindra civilë të vrarë, të masakruar, të djegur dhe të plagosur. Shtypi i Kosovës dhe burime të tjera, masakren e kryer nga forcat serbe në Rahovec, e krahasojnë me Srebrenicën”. Ndërsa, në 24 Korrik 1998, po para 22 viteve, raportoja që në titull se “Rugova kërkon mbrojtje ndërkombetare për Kosovën”. “‘Në Kosovë gjendja vazhdon të jetë e rrezikshme, çdo ditë ka sulme të policisë dhe ushtrisë serbe. Ky është një spastrim i egër etnik, që ka filluar në Kosovë’, tha të premten para gazetarëve në Prishtinë, Presidenti i Kosovës, Ibrahim Rugova. Kerkojmë ‘mbrojtje ndërkombëtare për Kosovën dhe popullin e saj dhe të ndalohet përhapja e konfliktit në rajon’, theksoi Rugova. ‘Policia serbe nuk po lejon varrosjen e të vrarëve pas masakrave në Rahovec dhe as ardhjen e organizatave ndërkombëtare dhe kombëtare në Kosovë. Me mijëra shqiptarë janë larguar nga qyteti i Rahovecit dhe rrethinat e tij’, tha Rugova, duke shtuar se, edhe në rajone të tjera të Kosovës ka patur bombardime dhe të vrarë, ndërkohë që vazhdon represioni i policisë serbe. ‘Bashkësia ndërkombëtare, SHBA dhe Bashkimi Evropian, po ndërmarrin të gjitha hapat diplomatikë, por edhe ata ushtarakë, që të mos ndodhë Bosnja në Kosovë’, u shpreh Rugova, në pergjigje të pyetjes së gazetareve. Rugova përseriti qendrimin se ‘zgjidhja më e mirë për Kosovën është Kosova e pavarur me të gjitha garancitë për serbët lokalë dhe një protektorat ndërkombëtar si fazë kalimatare”. Sias citimit të gazetës “Bujku”, pyetja ime drejtuar Presidentit Rugova në atë konferencë shtypi ishte kjo: “A po vonohet bashkësia ndërkombëtare në Kosovë, kur dihen vlerësimet gjithnjë e më të shpeshta se këtu po ndodh Bosnja?”. Në raportimet nëpër vite kam theksuar se, në Kosovë, në vitet 1998-‘99 forcat serbe në sulmet gjenocidale dëbuan mëse 1 milion shqiptarë, shumicën “përtej Bjeshkëve të Nemuna” në Shqipëri, vranë e masakruan rreth 12 mijë, e mijëra të tjerë i zhdukën duke i dërguar e groposur edhe në Serbi, apo edhe duke i djegur. Sipas të dhënave të bashkësive të familjarëve të të zhdukurve, të të pagjeturve, numri i tërësishëm i të zhdukurve të Kosovës pas luftës së para 22 viteve mbërrinte afër 6.000 veta, mbi 90 për qind prej tyre ishin civilë shqiptarë, të cilët u rrëmbyen, u morën të gjallë në mënyra të ndryshme nga formacionet policore-ushtarake dhe paramilitare të pushtetit okupues serb. Menjëherë pas luftës në Kosovë edhe Kryqi i Kuq Ndërkombëtar evidenconte më shumë se 6.000 të zhdukur. Një numër i tyre, rreth 600 janë gjetur të gjallë nëpër burgjet në Serbi. “Në Kosovë kanë ndodhur krime lufte, krime kundër njerëzimit dhe akte gjenocide të forcave serbe kundër shqiptarëve”, ka deklaruar eksperti i së drejtës ndërkombëtare, Prof. Dr. Zejnullah Gruda, në një bisedë që kam zhvilluar. Ai ka folur mes mijëra e mijëra dëshmive të mbledhura gjatë viteve të okupimit e të luftës, të cilat i shpalosnim nga arkivat e Këshillit për Mbrojtjen e të Drejtave dhe Lirive të Njeriut në Prishtinë. “Janë shkelje të rënda të së drejtës ndërkombëtare në përgjithësi, të drejtës ndërkombëtare të luftës, të drejtës humanitare…”, ka thënë Gruda. Kuvendi i Republikës së Kosovës në seancën e 7 Korrikut 2021 votoi Rezolutën për dënimin e gjenocidit në Srebrenicë. “Dënohet ashpër gjenocidi i regjimit serb në Srebrenicë ndaj pjesëtarëve të popullit boshnjak dhe të gjitha shkeljet e të drejtave të njeriut”, theksohet në të parën nga 6 pikat e Rezolutës. Kryeministri i Kosovës Albin Kurti tha se sot po mbështetet një rezolutë me rastin e 26 vjetorit të gjenocidit në Srebrenicë të Bosnjës dhe se ky është veprim fisnik dhe i duhur, jo vetëm në emër të Kosovës, të shqiptarëve dhe komuniteteve të tjera që përfaqësohen, por mbi të gjitha në emër të universales njerëzore dhe dëshirës për paqe dhe drejtësi. “Srebrenica është masakra më e madhe e ndodhur në kontinentin evropian pas Luftës së Dytë Botërore. Dënimi i krimeve gjenocidale, të cilin po e bëjmë edhe përmes rezolutës së sotme, duhet të jetë i përhershëm, i padiskutueshëm dhe i kudondodhur, në mënyrë që në të ardhmen ato të mos përsëriten kurrë më. Ne sot përkujtojmë, me dhimbje e me respekt të thellë, martirizimin e 8372 burrave e djemve në Srebrenicë, por edhe dhimbjen e mijëra grave të përdhunuara, teksa shpërnguleshin dhunshëm për të krijuar realitetin e ri demografik. Ky krim mori emër, dhe Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë e sanksionoi si gjenocid”, tha Kryeministri Kurti, duke shtuar se me dënimin e krimeve, përmes rezolutave si kjo që po miraton sot Kuvendi i Republikës së Kosovës, përmes padive si ajo që po përgatit Qeveria e Kosovës, do të kontribuohet që të mos përsëritet më gjenocidi, as në Srebrenicë, as në Kosovë, e askund tjetër në rajon.