Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Duke përkujtuar ditëlindjen e Asdrenit: 11 prill 1872 – 11prill 2025

by

Prof. Emil LAFE/

Një “mëkat” i Asdrenit

Rasti më i ri kur kam dëgjuar nga afër Himnin e Flamurit të kënduar nga një kor, ka qenë më 21 nëntorin e shkuar, ditën e hapjes së Kuvendit Kombëtar për Gjuhën shqipe në Pallatin e Brigadave. I kisha përballë dhe fare pranë vajzat dhe djemtë e Liceut Artistik “Jordan Misja”, që e kënduan me shumë ndjenjë e ngazëllim zemre, ndoshta për herë të parë në atë sallë dhe përpara kryeministrit. Te vargjet 5-6 të strofës së parë:

Prej lufte veç ai largohet
Që është lindur tradhëtor…

vajzat dhe djemtë e korit dhanë gjithë frymën dhe frymëzimin e tyre për të arritur atë kreshendo, siç quhet në gjuhën e muzikës, dhe që kulmon te fjala tradhëtor. E kënduar te himni ynë ajo kumbon aq solemne, aq madhështore, aq sublime, saqë të duket sikur nuk është fjala për tradhëtorin, po për të kundërtën e tij, për trimin që vdes si hero legjendar duke mbajtur betimin që ka bërë mbi të shenjtin e të shenjtëruarin “O flamur gjak, o flamur shkabë, O vend e vatr’, o nën’ e babë!”. Pse duhet ta kemi dhe ta ekzaltojmë në himnin tonë (që është më parë një himn kombëtar i gjithë shqiptarëve e pastaj edhe i shtetit) fjalën tradhëtor? Kjo pyetje më ther së brendshmi sa herë e dëgjoj dhe më shkon mendja ta quaj Një mëkat i Asdrenit. 

Dihet se teksti i himnit tonë është frymëzuar nga kënga patriotike rumune “Pe-al nostru steag e scris unire” (“Në flamurin tonë është shkruar bashkimi”), për të cilën shkroi muzikën kompozitori Ciprian Porumbescu (1853–1883):

Acel ce-n luptă grea se teme

Ce singur e rătăcitor,

shqip:

Ai qe ka frike nga lufta e rrepte

Eshte vetem endacak (d.m.th. pa atdhe)

Për këtë “mëkat” të Asdrenit ka rënë fjala edhe në raste të ndryshme me kolegë filologë, po edhe me njerëz të muzikës. E kemi njohur si një “cen” të himnit tonë dhe që “s’ke ç’i bën”! Por duke vrarë mendjen se si mund të kapërcehet ky cen, ka dalë edhe një propozim, që kam dëshirë ta bëj të njohur për atë që quhet “opinioni publik” e veçanërisht për njerëzit e botës së letrave e të muzikës:

Prej lufte kurrë nuk largohet
Kush është lindur arbëror!

Kush është burrë nuk frikohet,
Po vdes, po vdes si një dëshmor! 

Ose, për të shmangur përsëritjen kush … kush në krye të vargjeve 2 e 3:

Prej lufte kurrë nuk largohet
Ai që lindet arbëror!

Kush është burrë nuk frikohet,
Po vdes, po vdes si një dëshmor! 

dhe kështu ai kumbim aq solemn, aq madhështor, aq sublim i muzikës së atij vargu, tani i vishet fjalës arbëror, emrit të popullit tonë në kohën e Motit të Madh, prej nga na vjen edhe Flamuri që kemi, prej nga na ka ardhur edhe frymëzimi e guximi për një “Shqipëri të lirë e të mosvarme”. 

Sikur t’i kishte shkrepur në mendje Asdrenit fjala arbëror kur shkroi tekstin e këngës ”Betimi mbi flamur”, sa bukur e sa madhështor do të tingëllonte himni ynë, që i këndon simbolit të bashkimit, të krenarisë, të vendosmërisë e të qëndresës së paepur! A mund të ndreqet ky “mëkat” i Asdrenit në vjershën e tij që ka qenë dhe mbetet himni kombëtar i shqiptarëve para se të bëhej himni i shtetit? Them se e kemi lejen dhe mirëkuptimin e tij për ta ndrequr! Duhet pak vullnet i mirë ndërmjet nesh dhe mirëkuptim e interesim edhe nga institucionet që kanë tagrin për veprimet përkatëse ligjore.

Thesari modern filmik, pasuri kolosale për të sotmen dhe të ardhmen e komunitetit e mbarë diasporës shqiptare në Amerikë

by

Thanas L. Gjika/

Thesari modern filmik është pasuri kolosale për të sotmen dhe të ardhmen e komunitetit e mbarë diasporës shqiptare në Amerikë.
Z. Nazim Salihu, Këshilltar i Federatës Panshqiptare Vatra për Kulturën dhe Artin, pronar i stacionit NOLI-TV, është një shqiptar I ardhur prej Kosove mbas luftës së vitit 1999. Ai është lexues dhe vëzhgues i kujdesshëm i gazetës “Dielli”. Pasi lexon shkrimet që botohen tek kjo gazetë e Federates Vatra, ai krijon plane pune për studion e tij televizive e cila transmetohet në Kanalin 39 TV-ALB, kanal i cili shihet jo vetëm në Amerikë por edhe në mbarë botën shqiptare dhe në diasporën tonë anë e mbanë botës.
Pasi kishte lexuar disa shkrime të mia në “Dielli” ai kishte vendosur që të më merrte një intervistë mbi jetën dhe punën time studimore. Gjatë ceremonisë së zgjedhjeve të degës së re të Federatës Vatra, Boston MA, ai më propozoi për të më marrë në intervistë, mirëpo unë nuk e njihja mirë si person dhe si kanal televiziv, prandaj i thashë se mund të priste ca kohë.
Kaloi më shumë se një vit dhe ai ma përsëriti kërkesën në telefon. Mirëpo kësaj radhe unë kisha problem me dhëmbët e poshtëm dhe i thashë se pasi te mbaroj se rregulluari dhëmbët do të të njoftoj. Kaloi gati dhe një vit dhe ai, këmbëngulës si ai, më mori përsëri në telefon. Kësaj here i thashë se jam gati, sepse dhëmbët i kisha mbaruar. Kështu e lamë takimin për datën 7 prill.
Ai kishte shkruar disa pyetje, i lexuam së bashku dhe më pëlqyen. Për të mos pasur emocione, më tha: ti trego jetën tende që nga fëmijëria. Unë do të ndërpres me pyetje, kurse ti vijo deri në fund.
Më bëri përshtypje aparatura e tij tepër moderne, kamera digjital e vogel ($5,000.oo) e vendosur mbi një shtativ (trekëndësh mbajtës), si dhe një prozhektor në formë katërkëndshi të vendosur mbi një shtativ tjetër afër të parit.
Pasi bëri një provë për të korrigjuar nivelin e zërit dhe tonet e ngjyrave, ai më drejtoi pyetjen e parë… Kështu intervista filloi. Pyetjet m’i bënte me një ton të ngrohtë vllazëror.
Kur dëgjoi se bashkëshortja ime e sotme, Julia, ishte poete dhe kishte botuar pesë përmbledhje me poezi e prozë dhe një me poezi të përkthyera anglisht, kërkoi që ta intervistonte dhe atë për ecurinë e saj. Për ta pasuruar intervistën ai kërkoi të shihte arkivin e fotografive që ruajmë në apartament. Fotografoi shumë foto që do t’i fusë në intervistë për ta bërë më figurative e më artistike punën e vet.
Për ta pasuruar intervistën lidhur me veprimtarinë time si sekretar i degës së Federatës Vatra, Worcester MA, kërkoi që të shkonim tek z-nja Effi Qeleshi, Kryetare e deges se Vatres Worcester, MA. Effi na priti tek restoranti i saj i vogel dhe iu pergjigj pyetjes se tij duke vënë në dukje punën time si veprimtar shoqëror, e si vatran.
Në fund të punës e pyeta Nazimin sesa duhej ta paguaja, por ai më tha se këtë punë e bën falas. Dhe shtoi, “populli ynë ka pasur dhe ka idealistë, njerëz që punojnë për forcimin e ëeshtjes shqiptare, për kulturën, artin dhe shkencën falas, ashtu si dhe ju që keni hartuar e botuar 12 libra me studime pa marrë ndonjë rrogë e pa fituar pare, ashtu si dhe shumë të tjerë këtu në ShBA, dhe të tjerë në mbarë diasporën shqiptare. Shembullin tuaj e ndjek dhe unë. Për ekonomine shtepiake punoj 5 ditë të javës si stilist në floktoren familjare, kurse punën e gazetarit televiziv e kryej pa kërkuar shpërblim. Kam krijuar një arkiv të mirë, të cilin po e pasuroj vazhdimisht me intervista atdhetaresh, ngjarje të rëndësishme, etj. Keshtu Historia e diasporës sonë do të jetë e dokumentuar krahas shkrimeve të botuara tek gazetat “Dielli”, “Illyria”, revistës “Kuvendi”, serisë poetike “Pena”, etj, edhe me filma digjitalë.
M’u kujtua se sa e varfër është trashëgimia e komunitetit tonë, që ka një histori 140- vjeçare, që nga viti i largët 1884, kur erdhi këtu shqiptari i parë, Kole Kristofori, prej fshatit Katund të Korçës. Kemi vetëm një broshurë të shkruar nga N. Demo dhe disa foto te pakta. Edhe nga jeta e puna e Fan Nolit dhe e Faik Konicës kemi vetëm fotografi e botimet e tyre në gazeta e libra dhe disa doreshkrime, kurse xhirime filmike, ku të dëgjojmë zërin e tyre e të shohim portretin fizik të tyre, kemi vetem disa minuta të xhiruara me kamerat e asaj koje që sot janë të vjetëruara.
Sot më 10 prill, pra pas tri ditësh, z. Noli, si e quajnë shkurt Nazim Saliun, ma dërgoi intervistën të plotë në telefonin tim. Xhirimet ishin tepër cilësore për nga ngjyrat, dritë-hijet dhe me zë të qartë si në asnjë bisedë të mëparshme.
E falenderojmë këtë punëtor të palodhur e bujar me gjithë zemër, si une dhe bashkëshortja ime Julia, për shërbimin e çmuar që na bëri STUDIO Noli-TV, e cila drejtohet nga një punonjës i vetëm, nga pronari Nazim Saliu Noli, babai i gjashtë fëmijëve, dy djemve e katër vajzave.
Ai meriton falenderime prej mbarë komunitetit shqiptar të ShBA-ve për faktin se po krijon një thesar modern filmik, pasuri kolosale për të sotmen dhe të ardhmen e komunitetit tonë e të mbarë diasporës shqiptare.

U ORGANIZUA CEREMONIALISHT  “INSTALIMI” I AKADEMISË ALTERNATIVE PEGASIANE  BRAZIL 

by

U DHANË TITUJT NDËRKOMBËTARË TË AKADEMISË ALTERNATIVE PEGASIANE NË BRAZIL 

C:\Users\Kristaq\Desktop\c39aa036-01b5-4d21-b91a-f2ae09d6df24.jpg

Nga Mhill Velaj,  poet, shkrimtar, studiues 

Në qytetin Uberaba të Brazilit, në mjediset  ambientet e bukura të  Universitetit të Uberabës,Universitet,  i cili ishte angazhuar për konkretizimin me sukses të veprimtarisë,   në organizimin e Prof. Dr.  Magna Aspasia Fontenelle dhe me  nxitjen aktive  të  Prof. Dr. Kristaq F. Shabanit, President i LNPSHA “PEGASI” ALBANIA, i AKADEMISË ALTERNATIVE  PEGASIANE ALBANIA ,  më 5 prill 2025  u organizua instalimi i  Akademia Alternative Pegasiane – Brazil, sipas ligjeve braziliane në  Qendrën Kulturore Cecília Palmério. Ky organizim erdhi si rrjedhojë e një  veprimtarie pesëvjeçare  dhe e një lidhësie të ngushtë. C:\Users\Kristaq\Desktop\f0475480-1f8e-4d98-805d-0aaef2a1f15f.jpg

Ngjarja mblodhi shkrimtarë nga disa shtete të Brazilit, autoritete civile dhe ushtarake, si dhe përfaqësues ndërkombëtarë të letërsisë. Ceremonia u drejtua nga themeluesja dhe presidentja e AAP/Brazil, Prof. Dr. Magna Aspásia Fontenelle, së bashku me shkrimtarin e njohur shqiptar Prof. Mhill Velaj, përfaqësues i drejtpërdrejtë i themeluesit dhe presidentit të Akademisë Alternative Pegasiane (Shqipëri), Prof.  Dr. Kristaq F. Shabani, i nominuar për Çmimin Nobel për Paqe në vitin 2017. Përkthimet zyrtare u realizuan nga përkthyesit e ALB/Uberaba dhe AAP/Brazil, Dr. Matheus Felix dhe Togeri Wilson Vicente da Costa. Trupi akademik i instaluar përbëhej nga 29 anëtarë. Përbërja e tryezës së nderit:

• Prof. Dr. Magna Aspásia Fontenelle – Presidente e AAP/Brazil

• Prof. Mhill Velaj – Shkrimtar shqiptar dhe përfaqësues i AAP/Shqipëri
• Major Vagner Morais – Shefi i Shtabit të Përgjithshëm të Komandës së 5-të të Policisë Ushtarake të Minas Gerais

• Kolonel Carlos Furtado – President i Akademisë Maranhense të Shkencave, Letërsisë dhe Arteve Ushtarake (São Luís-MA)

•Prof. Dr. Djalma Gonçalves Pereira – Përfaqësues i Kryetares së Bashkisë së Uberabës, Elisa Araújo, dhe i SEMED

*

 Gjithashtu,  në këtë ceremonial instalimi festiv u ndanë titujt ndërkombëtarë. 

Manifestimi i dhënies së titujve ndërkombëtarë “AKADEMIK I PAVDEKSHËM” filloi me himnin kombëtar barazilian, i ekzekutuar  dhe interpretuar  nga kori i ushtrisë dhe nga të rinjtë e Universitetit Uberaba të Brazilit. 

Pas himnit kombëtar brazilian veprimtaria ceremoniale u hap nga moderatorja, e cila lexoi në portugalisht   fjalën përshëndetëse dhe motivuese për bashkëpunimin kulturor Shqiperi – Brazil të Presidentit të LNPSHA “PEGASI”, AKADEMISË ALTERNATIVE PEGASIANE  ALBANIA Prof. Dr. KRISTAQ F. SHABANI : “Mbi fytyrat tona sot entuziaste ka rënë me shkëlqimin e gjithë ngjyrave,  ylberi kreativ…C:\Users\Kristaq\Desktop\14e7f3a9-1ed5-428c-bc4c-d0244083b00a.jpg

Të nderuar miq, shkrimtarë, poetë, studiues, akademikë  të Akademisë Alternative Pegasiane Brazil!

E nderuara Prof. Magna Aspasia Fontanelle, Presidente e AAP/ Brazil, drejtuesja e kompletuar, realizatore e ideve të mëdha, synuese për nivele,  farkëtuesja e kësaj lidhjeje të madhe  universale, e cila, nga sot, nis një rrugëtim  edhe më të madh dhe kualitativ universal në fushën e Letërsisë, Kulturës dhe Artit… 

Natyrisht, që të arrihet një lartësi e tillë, një kryetregues kaq thelbësor duhet të kesh një staf  të përgatitur, staf shumë të gjallëruar, i cili lufton me mish e me shpirt për realizime kaq të madh. Dhe ky reflektim është  në anëtarësinë e përkushtuar të këtij organizmi  të dritësuar…

Sot, ne përjetojmë një ngjarje madhore të ligjërimit institucional të AKADEMISË ALTERNATIVE PEGASIANE  BRAZIL; KONKRETIZIMIN E MUNDIT TË KËTIJ PESËVJEÇARI dhe kemi të drejtë të krenohemi së toku; kemi të drejtë të festojmë, sikundërse dinë shkrimtarët, poetët, artistët, akademikët e zellshëm dhe të përkushtuar…

Kur lidhen poetët shkrimtarët e dy vendeve, të disa vendeve, njëri me tjetrin, lidhet letërsia, kultura, lidhen shpirtrat dhe nuk ka forcë që të ndajë këtë botë të madhe kreative, e cila ndriçon me forcën e diellit, ndrit me fosforishencën e Hënës së florinjtë dhe me kulmin e gëzimit njerëzor. A nuk e vërteton katërcipërisht kjo lidhësi e bukur, harmonike Brazil – Shqipëri e pandodhur kurrë më parë, por kjo ndodh në këto vite veprimtarie  duke patur vetëm botën e pasur shpirtërore dhe mendimin përfaqësues kreativ në kulm. Njerëzit e tillë  kapin Maja!

Mbi fytyrat tona, sot entuziaste, ka rënë me shkëlqimin e gjithë ngjyrave,  ylberi kreativ…

Ju përshëndesin nga Gjirokastra , nga Tirana e vendit të shqiponjave, buzë Adriatikut  dhe Jonit të lashtë, Shqipëria .

Jemi shumë entuziastë për gjithçka arritët dhe  arritëm, për gjithçka bëmë  gjatë kësaj lidhje të bukur  me një partneritet të pakrahasueshëm. Veprimtari të shumta me theks  gjatë kësaj kohe me shfrytëzim intesiv: ekspozita, intervista, konkurse, botime, paraqitje të këtyre veprimtarive në median braziliane dhe shqiptare  dhe mediet vizive respektive të dy vendeve, revistës “POLEART”;  nderime me tituj të shumtë retrospektivë, manifestime dinamike, analitika , promovime veprash  e tjera dhe, natyrisht, një kulm është dhe  dalja në pah e një Antologjie Universale “ Korsi e Hapur” (Open Lane) 5 proze dhe poezi në gjuhën e bukur portugeze(braziliane), ku marrin pjesë  71 poetë e shkrimtarë nga  disa vende, ku është demonstruar niveli, spontaneiteti  dhe përfaqësimi.

Prezantimi apo promovimi i Antologjisë  në Ditën Ndërkombëtare të Librit, para do kohe, në disa qytete të Brazilit ishte një nisiativë e bukur, e admiruese, ngazëlluese, frymëzuese dhe shumë domethënëse. Po kështu, veprimet madhore të ndërsjellta këtu te ne,  flasin  realisht  dhe dritojnë rrugëtimin tonë të madh e të pandalshëm.

Është një sukses i madh, është një emancipim letrar , është një shkëmbim universal vlerash, është një produkt i planetit tonë mental. Ky rrugëtim i bukur do të vijojë me gradient e temp më të lartë në të ardhmen. Ne poetët, shkrimtarët  jemi fatlumë, se kemi pasaportë universale  dhe shkalla e njohjes sonë është e madhe , e pakrahasueshme.

Le t’i  gëzohemi Antologjisë sonë dhe të projektojmë projekte akoma më të mëdha për të ardhmen! Le t’i gëzohemi këtij ceremoniali përurimi …

Të kaloni gëzuar, të lumtur në këtë ditë historike  për ju dhe të gjithë ne, si një përfaqësim i madh i kreativitetit !

 Libri është pasuria shpirtërore më e madhe Universit!….

Rrofshim krijuesit dhe gjithë punonjësit shkencorë të Brazilit dhe të Shqipërisë. 

Përshëndetje, urime dhe suksese!

Ju përqafojmë të gjithëve, pa përjashtim… Drejt rrugëtimit të ri po nisemi  me besim se do të shkëlqejmë !

           Prof.dr. Kristaq F. Shabani  poet, shkrimtar, studiues, estet

          President i Akademisë Alternative Ndërkombëtare “ Pegasi” Albania 

President i Lidhjes Ndëkombëtare të Poetëve , Shkrimtarëve dhe Artistëve “PEGASI” ALBANIA 

Anëtar i IWA (OHAJO) SHBA 

“Njeriu i Vitit 2011 dhe 2012”  ABI  SHBA

Kandidat për Çmimin “NOBEL” për paqen për Vitin 2017” e tjerë.

*

Kjo përshëndetje  u shoqërua me duartrokitje frenetike nga pjesëmarrësit. 

Fjalimet dhe simbolika

Në fjalimin e saj hapës, presidentja Magna Aspásia Fontenelle theksoi rëndësinë e partneriteteve mes popujve dhe kombeve. Ajo riafirmoi përkushtimin e AAP/Brazil për bashkimin e kombeve, shkëmbimin e dijes, vlerësimin e gjuhëve portugeze dhe shqipe, si dhe promovimin e përfshirjes dhe respektimit të dallimeve.
Më pas, Mhill Velaj preku audiencën duke theksuar bashkëpunimin mes Brazilit dhe Shqipërisë, punën e Prof. Dr. Kristaq F. Shabani-t dhe simbolikën e Kosovës, vendlindjes së tij, si shembull qëndrese dhe shprese. Ai gjithashtu bëri thirrje për njohjen e pavarësisë së Kosovës nga Brazili, si një akt afrimi diplomatik dhe kulturor.

Mandej, në bazë të një program të qartë e të motivuar folën shkurt dy akademikë brazilianë, të cilët evidentuan rëndësinë e kësaj ngjarjeve  dhe të bashkëpunimit midis dy vendeve;   u interpretuan  nga këngëtarë të ftuar këngë braziliane, si dhe u recituan  poezi  nga krijuesit … Mandej, Prof. Dr. Magna Aspasia Fontenelle, Presidente e Akademisë në një fjalë  të shkurtër nderuese  paraqiti emrat e Akademikëve brazilianë dhe emrat Akademikëve të disa shteteve evropiane. Të pranishmit e lauruar me titullin “Akademikë të pavdekshëm” bënë betimin. 

Komisioni vendor caktoi prof. Mhill Velajn dhe profesoreshën Magna Aspasia Fontenelle që të ndajnë Certifikatat dhe Medaljet për të lauruarit me titullin “Akademik i pavdekshëm”. Pas këtij akti solemn  ndarjes së Certifikatave dhe Medaljeve, fjalë përshëndetëse  mbajti Prof. Mhill Velaj, i cili  përshëndeti në emër të LNPSHA “PEGASI” ALBANIA”,  Akademisë Alternative Pegasiane Albania në veçanti dhe në emër të  krijuesve  shqiptarë në përgjithësi, i cili, midis tjerash, tha: “Të nderuar të pranishëm, përshëndetje për të gjithë! Jam i privilegjuar  që sonte  jam në mesin Tuaj  në,  ngjarjen  më të madhe të 5 prillit, këtu në  UBERABA TË BRAZILIT, në  ceremoninë e “instalimit”  të Akademisë Alternative Pegasiane, në këtë qytet  dhe shtet të bekuar.   Është një ngjarje e bukur dhe tepër emocionuese të arrish një synim madhor, i cili po realizohet falë përpjekjeve dhe kontributit të një partneriteti model…, të paarritshëm më parë. Ne jemi të lumtur që në Uberaba të Brazilit po mbajmë ceremoninë e “instalimit ” të Akademisë Alternative Pegasiane, sipas legjislacionit brazilian. Kjo arritje po vjen falë veprimtarisë dhe kontributit të Prof. Dr. Magna Aspasia Fontenelle, Presidente e AAP BRAZIL. Në këtë ceremoni po marr pjesë si përfaqësues i LNPSHA “PEGASI” ALBANIA, i AAP ALBANIA, prandaj, më lejoni që të përshëndes dhe të falënderoj Prof. Dr. Kristaq F. Shabanin, i cili më dha mundësinë që ta përfaqësoj në këtë event të veçantë. Unë jam Mëhill Velaj, poet dhe shkrimtar. Me këtë rast, kam nderin dhe kënaqësinë që t’ju përshëndes në emër të shkrimtarëve dhe intelektualëve të kudondodhur në botë. Vij nga shteti më i ri Kosova  dhe duke përfituar nga ky rast i madh kërkoj që dinjitetshëm të njihet Pavarësia e Republikës së Kosovës nga ky shtet i bekuar 202 milionësh, Brazili. Dhe në këtë akt kanë rolin e tyre  dhe krijuesit e këtij vendi, akademikët, intelektualët progresistë. ( Duartrokitje frenetike miratimi nga pjesëmarrësit). 

Unë, që nga paslufta jetoj dhe punoj në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Për një kohë kam qenë kryetar i Shoqatës së Shkrimtarëve Shqiptaro- Amerikanë, me seli në Nju Jork. Jam autor i 25 veprave letrare, romane, tregime, poezi, vëzhgime kritike letrare etj. Jam babai i pesë fëmijëve, i dy djemve dhe i tri vajzave. Me lejoni t’ju përshëndes dhe të ftoj kryetaren, Magna Aspasia Fontanelle për t’ia dorëzuar asaj flamujt e Shqipërisë, Kosovës dhe Shteteve të Bashkuara të Amerikës, dhe,  me këtë rast, aktivitetit i uroj dhe i dëshiroj suksese dhe punë të mbarë, ndërkaq, të gjithë Akademikëve shqiptarë dhe të tjerëve u uroj mbarësi dhe gëzime në jetën e tyre! Dhe tani, më lejoni të lexoj listën e Akademikëve nga trojet shqiptare dhe vendeve tjera me sa vijon: 

1.Prof. dr. Kristaq F. Shabani poet, shkrimtar, studiues është President i Akademisë Alternative Ndërkombëtare “ Pegasi” Albania President i Lidhjes Ndëkombëtare të Poetëve , Shkrimtarëve dhe Artistëve “PEGASI” ALBANIA Anëtar i IWA (OHAJO) SHBA “Njeriu i Vitit 2011 dhe 2012” ABI SHBA Kandidat për Çmimin “NOBEL” për paqen për Vitin 2017. 

  1.  Dr. Hekuran A. Rapaj Sekretar i Përgjithshëm LNPSHA “Pegasi” Albania, studiues për çështje ndërkombëtare, poet, publicist. 
  2. Flutura Maçi, poete, piktore, Kryetare e Bordit drejtues të LNPSHA “PEGASI” ALBANIA.
  3. MAJLINDA SHABANI (ALEKSANDRA) poete, përkthyese, shkrimtare IWA (SHBA), UPLI (SHBA), POETAS DEL MUNDO (KILI), Zëv/Sekretare e Përgjithshme e LNPSHA “PEGASI” ALBANIA, Zëv/ Sekretare e AAP ALBANIA.
  4.  Prof. dr. Bexhet Asani, studiues, shkrimtar,  Maqedonia e Veriut, Sekretar i Akademisë Alternative Pegasiane ALBANIA.  
  5.  Xhevat Limani  shkrimtar, poet,  dramaturg,  aktor, regjisor  Maqedonia e Veriut; Bashkëkryetar i Bordit Drejtues i LNPSHA “PEGASI” ALBANIA; President i Tetarit SHQIPTARO- AMERIKAN.
  6.  Prend BUZHALA, poet, shkrimtar, studiues , Klinë, Kosovë, anëtar i Kryesisë së AAP/Albania
  7. Dinos Koubatis IWA writer, shkrimtar,  poet, regjisor,  aktor, President i “KLUBI I IDEVE” ATHENS,  GREECE.
  8. Eli Llajo poete, përkthyese Patra, Greqi, Koordinatore e LNPSHA “PEGASI” GREQI.
  9. Zekerija Idrizi – studiues, poet, shkrimtar dhe kritik letrar, Koordinator i LNPSHA “PEGASI” ALBANIA – Berlin, Gjermani.
  10. Vasiliki Kolliopoulou Kalahani  poete, përkthyese, Korinth Greqi ; Anëtare e Kryesisë së AAP/ Albania 
  11. Petro Dudi shkrimtar, poet, studiues, IWA, Zëv/President i LNPSHA “PEGASI” ALBANIA Tiranë.
  12. Dr. Panagiota Zaloni,  anëtare e shquar e Shoqërisë së Shkrimtarëve Grekë, poete, eseiste, kritike, piktore; Presidente e Lidhjes së Shkrimtare “Xasteron” ,  botuese e revistës letrare ndërkombëtare në disa gjuhë  “Keleno”. 
  13. Antonios Zalonis, përkthyes (anglisht, frëngjisht, greqisht), anëtar i Katedrës së përkthyesve IAPËA “PEGASI” ALBANIA. 
  14. Prof. dr. Begzad Baliu, albanolog, shkrimtar Universiteti i Prishtinës “Hasan Prishtina’’Republika e Kosovës.
  15. Nexhmije Hasani poete, shkrimtare; Koordinatore e LNPSHA “ PEGASI” ALBANIA për Anglinë.
  16. Vjollca ALIAJ poete, shkrimtare, Presidente e Shoqatës  “Gratë e Detarëve Shqiptarë.
  17.  Dr. Albert Habazaj poet, shkrimtar, studiues. Kryetar i Shoqatës “Petro Marko “ Vlorë Albania, anëtar i Bordit Drejtues të LNPSHA “PEGASI” ALBANIA.
  18. SIBELA ALIMOVSKA , studiuese, poete, Presidente e Shoqatës “22 Nëntori” Manastir, anëtare e katedrës së Përkthimeve të LNPSHA “PEGASI”  ALBANIA , Maqedonia e Veriut. 
  19. Prof.  Mhill Velaj,IWA  shkrimtar, poet, studiues SHBA, anëtar i AAP/ ALBANIA, Koordinator i LNPSHA “ PEGASI” ALBANIA në SHBA. 

*

   Pjesëmarrje të spikatura në ceremonial:

• Prof. Dr. João Paulo Vani – President i Akademisë Braziliane të Shkrimtarëve (SP)
• Prof. Fátima Mandelli – Presidente e Akademisë së Arsimit të Brazilit (PR)
• Dr. Dione Navarro – Presidente e Akademisë së Letrave të Ponta Grossa (PR)
• Prof. Samira Aparecida de Camargo – Presidente e Tertulia Lusófona (SP)
• Këshilltari Bashkiak Almir Silva – Përfaqësues i Këshillit Bashkiak të Uberabës
• Shkrimtarja Maria Graça Melo – Azore, Portugali
• Familjarë, miq dhe dashamirës të artit, kulturës dhe letërsisë.

Koloneli Carlos Furtado foli në emër të akademikëve, duke theksuar lidhjen ndërmjet letërsisë, arsimit dhe qytetarisë.

*

Kjo veprimtari ishte një kulm i arritjeve të AAP/ Brazil, i Presidentes së sajProf. Dr. Magna Aspasia  Fontenelle dhe kjo vërehej në reflektimet e të gjithë pjesëmarrësve, të cilë, të të cilat ishin shumë entuziastë  dhe shprehnin falënderimet  e tyre.

 Veprimtaria “intaluese”  u parapri  më datën 4 prill nga një veprimtari  shkencore në Hotelin Tamareiras Park , e quajtur  “Debat Kulturor letrar” ku referuan personalitete si: Dr. Rudolfo Medeiros Cunha Fortes Dr. Matheus Felix, Prof. Toger Wilson Vicente da Costa, Dr. Katia Valadares, Maria Graça Melo. Debati u drejtua nga Cel Carlos Furtado . Diskutimet e këtyre protagonistëve tërhoqën vëmëndjen dhe u zhvillua në formë të debatit…Përshëndeti këtë debat   dhe Prof. Mhill Velaj. Paneli promovoi një dialog ndërkombëtar të pasur mbi letërsinë, paqen dhe identitetin kulturor. Veprimtaria  u plotësua dhe u ndriçua gjithashtu  nga referimi konciz:  inisiativa e dy Akademive  Albania-  Brazil i hartuar nga  Prof. Kristaq F. Shabani dhe  Magna Aspasia Fontenele me objekt: ” PËR NJË MENDIM TË KONSOLIDUAR NË FUSHËN E LETËRSISË, ARTIT DHE TË KULTURËS PËR PROGRESIMIN E BOTËS “… Kjo nismë  mendohet  të  shtrihet në plan botëror.      

” PËR NJË MENDIM TË KONSOLIDUAR NË FUSHËN E LETËRSISË, ARTIT DHE TË KULTURËS PËR PROGRESIMIN E BOTËS “… 

  INICIM BASHKËKOHOR MBARËBOTËROR

Iniciues: Prof.  dr. Kristaq F. Shabani  Albania

Prof. dra. Magna Aspasia Fontenelle Brazil   

LËVIZJA E MADHE,  NË NJË DITË TË MADHE : ” PËR NJË MENDIM TË KONSOLIDUAR NË FUSHËN E LETËRSISË, ARTIT DHE TË KULTURËS PËR PROGRESIMIN E BOTËS “… 

Të nderuar miq,  dëshirojmë të shpalosim në këtë ceremonial të instalimit të AAP/ Brazil , një lëvizje tërësore globike.

Ne jemi menduar dhe e kemi konceptuar drejt këtë lëvizje dritëruese.

Kjo lëvizje do të ketë një program të detajuar me synime- objektiva dhe, në këtë sipërmarrje, do të marrin pjesë Njerëz të shquar të këtyre  fushave, liderë të Shoqatave dhe Lidhjeve të Poetëve, Shkrimtarëve dhe Artistëve , Akademive  që veprojnë sot kudo në Botë, personalitete të larta akademike , shkrimtarë, poetë, artistë, studiuesë të njohur, jo vetëm nga të dy vendet tona, por edhe nga Bota… 

Kjo do të jetë e motivuar si Dita e harmonizimit të mendimit të konsoliduar , e cila mund të përkojë me Ditën Ndërkombëtare të Poezisë apo të Librit,  apo me ditët e lindjes të akademive tona …

Logua e veprimtarisë : “Jemi të gjithë engjëj … Ejani të bashkojmë krahët dhe të fluturojmë së bashku”për progresimin e Botës” .

Sinkronizimi i ideve, mendimit material intelektual kreativ letërsia, art , kulturë në plan botëror .

Pikësynimi kryesor  është : “Letërsia  dhe arti i mirëfilltë , novator i shekullit”

Synime: 

*Për tërheqjen e vëmendjes nëpërmjet letërsisë shumëgjinish në prozë, ku në  substratin e saj të mbartet shumëformëshmëria e gjinive, si dhe, nëpërmjet të shkruarit kreativ novator, të mundësohet përcjellja e mesazheve madhore për një botë të ndryshuar,në sensin progresist,  e cila ecën drejt suksesimit të saj, humanizmit, dashurisë njerëzore dhe luftës eksistenciale të një paqeje të qëndrueshme …

*Rritja e nivelit të kontributit kreativ të të talentuarve dhe rritja e dimensionit të pjesëmarrjes së tyre aktive në jetën shoqërore dhe në përparimin e mentaliteteve të saj në kahje pozitive.

*Qenia njerëzore të gëzojë të gjitha privilegjet e saj, të drejtat e saj dhe të kontribuojë në  praninë dhe forcimin e një paqe ekzistenciale universale. Kreativiteti i letërsisë dhe artit mezazhues paqetues  dhe rritjes së ndjenjës së gjallimit të ekzistencës.

*Për rritje të nivelit në gjininë e poezisë, duke parapëlqyer poezinë e temperamentit aktiv, filozofik, psiko-moral  dhe të edukimit shkëlqimtar të brezave, duke ndriçuar me aftësi pjesë e errëta  e duke zgjuar energji pozitive për kualitet jetese individuale dhe shoqërore  gjithëglobike.

*Spikatje aftësie në kreativitetin në fushat e artit: pikturë, skulpturë, art skenik e tjerë, duke ndikuar qenësisht dhe thellësisht në rritjen inkadeshente me synim dritimin e jetës së njeriut  në të gjitha kahjet.

*Në rritjen e ndjenjës së vetkontrollit dhe kontrollit  për të krijuar barrierë ndaj plagëve shoqërore , të cilat ndikojnë në rritjen e koeficentit mortor ; pra të krijohet një kthesë në eliminimin në maksimum të procesit të eliminimit njerëzor  duke mos privuar jetët .

2. Në platformën e kësaj Lëvizje madhore  do të hidhen piketa  për një partneritet mbarëbotëror midis Akademive,  lidhjeve, klubeve, shoqatave  të shkrimtarëve, poetëve, artistëve, stafeve akademike e tjerë  me synimin madhor për lidhësi  të ndërsjelltë në përgatitjen me nivel të Antologjive  Ndërkombëtare në poezi e prozë, e cila duhet t’i përgjigjet zhvillimit logjistik të kohës, me qëllim që  antologjive, librit të  zhanreve të ndryshme  të letërsisë  së printuar  t’i tregohet interesi i duhur. 

Duhet që në këtë lëvizje me princip të hyjmë me moton: “ Libri i printuar është i pavdekshëm”. Që të realizohet kjo duhet që, ne krijuesit në mbarë botën,  t’i kushtojmë parësi ndryshimit përmbajtësor, formatit, futjes së elementëve dinamikë të letërsisë së mirëfilltë gjithëgjinish për t’iu përgjigjur elementëve progresivë të leximit të sotëm  dhe të shtimit të kuriozitetit  për modelim e module të rinj të paraqitjes dhe të përmbajtjes tërheqëse dhe shtimit të kënaqësisë gjatë leximit  ….

Nëse flasim  për romanin, duket të shkëputemi, (kemi mendimin), nga ndërtimet kompozicionale  statikë  të letërsisë klasike  dhe të sjellim vepra me kompozicion të ndërtuar me një arkitekturë  të re, ku të ndërlidhen gjithë zhanret e letërsisë: prozë, poezi,  proemë , fabul, hajk ,  epigram e tjerë, duke përdorur me aftësi narrativitetin, diskursin letrar dhe figurimin e simbolikën . Duhet të kuptojmë mirë se, sot, ka ndryshuar katërcipërisht niveli, logjika lexuese, niveli intelektual dhe të këndvështruarit e botës.  

Të nderuar miq, kjo lëvizje  është shumë e nevojshme.  Gjetja e formave dhe metodave  sa më të larmishme e çliron  gjininë e prozës nga përgjumja, nga thatësira  dhe e lulëzon kurorën e saj gjigande. Po kështu, poezia me figurime të ndritshme  dhe me simbolika dinamike me kërkim,  me fjalë të figuruara të përzgjedhura, me plasticitet, me temperament filozofik  e vë në lëvizje planetin mental të lexuesit dhe ndriçon rrugën e tij për përparim  dhe zhvillim të intelektit; krijohet kështu një frymëmarrje e re, larg klisheve dhe praktikave  të rëndomta, duke e shndërruar poezinë në një princeshë të vërtetë e tjera. Po kështu mund të flitet për Artin në të gjithë spektrin e tij të gjerë, për kulturën dhe ndërlidhësinë e kulturave midis popujve. Kështu realizohet  më mirë prania, afëria dhe përtypja e materialit kreativ.  Qëndrimi në vend të tulat, lëvizja të gjallëron dhe të realizon progresin.  

Ne do të paraqesim në të ardhmen platformën e kësaj lëvizjeje elastike. Ne këtë lëvizje tashmë e kemi bërë të njohur…. Inisiatorët e saj jemi të gjithë ne,  Dhe shpresojmë se do të përkrahet lëvizja jonë  gjerësisht e gjallërisht.

Faleminderit!  

Gjirokastër  Albania , Uberaba Brazil  04.04.2025

*

Ideimi dhe organizimi i ngjarjes u realizua me përpikmëri dhe përkushtim nga Prof. Dr. Magna Aspásia Fontenelle, në bashkëpunim me Prof. Togeri Wilson Vicente da Costa, duke i dhënë qytetit Uberaba një mbrëmje të paharrueshme dhe historike për kulturën braziliane dhe ndërkombëtare. 

Të nderuarit e mbrëmjes

*Shkolla Tiradentes e Policisë Ushtarake të Minas Gerais • Banda Muzikore e Komandës së 5-të RPM • Maître Z. Douglas Silva Mariano • Orkestra Rinore Tiradentes • Prof. Maurício Ferreira – Përfaqësues i ALB/Uberaba-MG • Akademiku Carlos Felipe Peres Vilas Boas • Prof. Togeri Wilson Vicente da Costa – Sekretar Ekzekutiv i AAP/BrazilProf Dr.Rodolfo Medeiros Cunha Fortes.

Takimi i akademikëve u mbyll me një darkë festive në Hotelin Tamareiras Park.

*

Gjatë  qëndrimit  në Uberaba unë së toku me anëtarët  e Akademisë  vizituam Muzeun Memorial  “Chiko  Xavier”. U njoha me këtë figurë poliedrike  braziliane  me jetën dhe veprimtarinë e tij  shumëplanshe, pasi kjo figurë në Brazil  ka vlerësim të lartë kontributi.  

Befasuese ishte vizita në Atelien e Artit të piktorit akademik  Reginaldo  Pereira ,i cili në këtë atelie kishte ekspozuar të gjithë punimet e tij që të mbresonin shpirtërisht dhe paraqesnin  jetën  dhe natyrën braziliane dhe shumë punime kishin objekt qytetin e Uberabës. Punimet ishin realizuar me art dhe shpirt dhe dilte në pah  aftësia penelatuese e piktorit,  e cila kishte marrë përmasa kombëtare dhe ndërkombëtare, fitues i shumë titujve dhe çmimeve vlerësuese. 

Po kështu ne vizituam së toku  Parkun Nacional të Disanaurëve, një park i preferuar  nga vendasit dhe nga  vizitorët e shumë  të huaj .

Më bëri shumë përshtypje  mikëpritja  braziliane, ku unë  së toku me Prof. dr.Magna AspasiaFontenelle vizituam disa familje të akademikëve të sapotitulluar. 

U largova nga ky qytet i bukur me njerëz pot ë bukur me përshtypje  shumë të mira, për t’u rikthyer sërisht pranë tyre.

Uberaba – Brazil, më 5 prill 2025

C:\Users\Kristaq\Desktop\fbd215fc-bb73-4dfd-b7e9-39b6082cc520.jpg
C:\Users\Kristaq\Desktop\14ea2232-26b8-46ae-98b7-05961120a3c1.jpg
C:\Users\Kristaq\Desktop\2a4177f9-6b87-4624-adac-f8dc1b08e4c3.jpg
C:\Users\Kristaq\Desktop\272fcae5-81e5-43aa-ad1b-0943f3164183.jpg
C:\Users\Kristaq\Desktop\download.jpg
C:\Users\Kristaq\Desktop\294a9f80-38b9-4213-a1e3-800aaab73087.jpg
C:\Users\Kristaq\Desktop\646e32be-ad77-4881-8ee1-fc5440df4806.jpg
C:\Users\Kristaq\Desktop\f289c972-1fc2-4918-887a-18e979986493.jpg
C:\Users\Kristaq\Desktop\488917859_1025130579582675_5607229124667725521_n.jpg
C:\Users\Kristaq\Desktop\490042620_1017946369779209_3832393456712054910_n.jpg
C:\Users\Kristaq\Desktop\490213388_1244854150334979_3920731175187633012_n.jpg
C:\Users\Kristaq\Desktop\5eabacb1-57c8-4012-9664-f99c6ba57c9e.jpg
C:\Users\Kristaq\Desktop\487880203_1726922371589563_3828980912968950497_n.jpg
C:\Users\Kristaq\Desktop\5b52ecae-2f61-448a-afec-d836b3c06a62.jpg

Gjeopolitika e Tarifave

by

Analizë nga Rafael Floqi/

Përpara se të analizojmë paketën e re të tarifave të shpallura nga administrata Trump javën e kaluar, ia vlen të rikujtojmë dy parime thelbësore analitike. E para: po jetojmë në një botë të ç’ ankoruar, në një fazë tranzicioni nga një rend gjeopolitik në tjetrin. Ajo që dikur dukej e sigurt, sot është e paqartë – një stuhi para qetësisë, për të huazuar një metaforë të përdorur më parë për politikën amerikane.

Parimi i dytë është dallimi midis imperativave gjeopolitike dhe inxhinierisë gjeopolitike. Imperativat gjeopolitike i detyrojnë shtetet të veprojnë në mënyra të caktuar – e shpesh të parashikueshme. Ndërsa inxhinieria gjeopolitike përfaqëson mënyrën se si kombet menaxhojnë këto imperativa, duke balancuar presionet e politikës së brendshme midis atyre që mirëpresin realitetin e ri dhe atyre që u kundërvihen. Fundi i këtij procesi është i pritshëm, edhe pse vetë rruga që e çon atje mbetet shpesh e turbullt.

Një botë që nuk funksionon si më parë

Realiteti i tanishëm gjeopolitik është ky: rendi botëror që sundoi gjatë shekullit XX është gërryer , dhe një epokë e re po nis të marrë formë. Normat e së kaluarës kanë humbur vlefshmërinë. Është një periudhë e rrallë dhe shqetësuese, por jo e panjohur në historinë njerëzore – një “anormalitet normal”.

Rendi që nisi mbi 100 vite më parë u ndërtua nga perandoritë e Evropës Perëndimore, të cilat, falë aksesit të tyre në Oqeanin Atlantik, dominuan pjesën më të madhe të botës, veçanërisht hemisferën lindore. Evropa Lindore u la jashtë kësaj loje perandorake. Mbretëria e Bashkuar përfitoi më shumë, e ndjekur nga Franca, Spanja dhe Holanda. Fragmentimi i kontinentit në shtete të vegjël e bëri luftën të pashmangshme.

Ky “shekull evropian” përbëhej nga tre faza: e para, përpjekja e Gjermanisë për të ristrukturuar Europën nëpërmjet Luftës së Parë Botërore; e dyta, Lufta e Dytë Botërore, që e la Europën të dobët e të ndarë, por i hapi rrugën fuqisë në rritje të SHBA-së dhe Bashkimit Sovjetik; dhe e treta, Lufta e Ftohtë, ku dy superfuqitë ndanë Europën – Perëndimin për amerikanët dhe Lindjen për sovjetikët. Ky konflikt u shtri përtej Europës, me luftëra të drejtpërdrejta, beteja përfaqësuese dhe operacione të fshehta në Afrikë, Azi, Lindjen e Mesme dhe Amerikën Latine, të gjitha të kontrolluara nga frika reciproke për një luftë bërthamore.

Ekonomia si armë e Luftës së Ftohtë

Në zemër të strategjisë amerikane ishte ndërtimi i një sistemi ekonomik që e favorizonte Uashingtonin dhe e dobësonte Moskën. Aleanca me SHBA-në ishte më përfituese ekonomikisht se sa me Bashkimin Sovjetik, që mund të ndihmonte vetëm qeveritë, por jo popujt. SHBA, falë pasurisë së saj të madhe, jo vetëm që menaxhoi Europën Perëndimore dhe “Botën e Tretë”, por përdori tregtinë e lirë dhe tarifat si armë gjeopolitike për të rindërtuar Europën dhe për të minuar ndikimin sovjetik. Kjo strategji funksionoi: mallrat e importuara mbanin çmimet e ulëta në SHBA, ndihmonin vendet aleate të rriteshin ekonomikisht dhe siguronin ndikim amerikan.

Por, edhe pas rënies së komunizmit, kjo logjikë nuk ndryshoi menjëherë. Rusia mbeti një fuqi ushtarake, dhe SHBA vazhdoi strategjinë e saj ekonomike dhe ushtarake. Megjithatë, lufta në Ukrainë e përshpejtoi fundin e kësaj epoke. Dobësia ushtarake dhe ekonomike e Rusisë detyroi SHBA-në të rishikojë përparësitë e saj – sidomos për sa i përket mbrojtjes së Europës dhe ruajtjes së një sistemi tregtar që po i kushtonte gjithnjë e më shumë.

Transferimi i prodhimit industrial jashtë vendit, veçanërisht në Kinë, krijoi një varësi të rrezikshme për ekonominë amerikane. Çdo lëkundje politike apo sociale – qoftë një grevë në Francë apo trazira në Kinë – mund të prishte furnizimin e mallrave esenciale në SHBA. Për më tepër, vetë vendet eksportuese mund të zgjedhin të sakrifikojnë përfitimet ekonomike për të ndjekur ambicie gjeopolitike apo ushtarake kundër SHBA-së.

Tregtia e lirë – një mit që po rrënohet?

Kur një sistem tregtar e dobëson blerësin (në këtë rast SHBA-në) dhe forcon shitësit, ai shndërrohet në një rrezik gjeopolitik. Shtetet që mbështeten në eksport për të rritur ekonominë e tyre janë të ekspozuara ndaj destabilitetit të brendshëm. Dhe SHBA, që mbështetet në importin e atyre produkteve, bëhet viktimë e një sistemi që dikur vetë e ndërtoi.

Sot, tarifat e reja janë pjesë e përpjekjes për të rindërtuar këtë sistem. Po kalojmë nga një botë e diktuar nga imperativa gjeopolitike në një botë që kërkon inxhinieri të reja. Dhe si çdo proces inxhinierik, ky është kompleks, i ndërlikuar dhe i rrezikshëm. Si ndërtimi i një ure mbi një lumë: rrjedha është e njohur, por struktura kërkon mjeshtëri, kohë dhe ndonjëherë, prova dhe gabime.

Veprimet e fundit të Presidentit Donald Trump – që disa i quajnë të nxituara e të tjera të guximshme – tregojnë përpjekjen për të tronditur sistemin dhe për të hapur rrugën për një rindërtim më të kujdesshëm. Ai po vepron me shpejtësi gjatë “muajve të mjaltit” të presidencës, duke shfrytëzuar konfuzionin në radhët e demokratëve dhe pasigurinë e republikanëve. Por qëllimi i tij duket i qartë: të vendosë një parim të ri negociues, edhe nëse do të detyrohet të bëjë hapa pas nëse përballet me rezistencë të madhe brenda dhe jashtë vendit.

Epoka e re kërkon strategji të reja

Imperativi është të dilet nga sistemi tregtar që dobësia ruse e bëri të vjetruar. Kjo sjellje nuk është e paprecedente, dhe nuk është shpikur nga hiçi. Por inxhinieria është aty ku banon pasiguria. Nuk jemi në një krizë të re, por në një cikël të vjetër të historisë: Bota e paankoruar po përpiqet të gjejë një spirancë të re…

Terapia e shokut e Donald Trumpit synon pikërisht këtë.

Librat e Dalip Grecës në bibliotekën e shoqatës “Bijtë e shqipes”

by

Një takim i ngrohtë me familjen e Dalip Grecës në Philadelphia.

Nga dr. Sadik Elshani

Fotot: z. Milot Rukiqi

Ditën e diel, më 6 prill, në mjediset e shoqatës “Bijtë e shqipes” u organizua një takim i ngrohtë me familjen e gazetarit e publicistit, ish-editorit të “Diellit”, z. Dalip Greca: bashkëshkëshorten Xhemilen, vajzën, Elisabeten, djalin, Dorjanin dhe dhendrin, Eduard Shehu.

Më 16 maj të vitit 2022 u nda papritmas e parakohshëm Dalip Greca, gazetar e publicist, bashkëshort e prind i devotshëm. Ai ka lënë gjurmë të pashlyeshme në gazetarinë shqiptare, sidomos atë të diasporës shqiptaro – amerikane, si redaktor i gazetës “Illyria” dhe më vonë kryeredaktor i gazetës “Dielli”, organ i “Vatrës”. Dalipi e mori drejtimin e “Diellit” në kohën kur “Dielli” herë botohej e herë nuk botohej, madje pati edhe një ndërprerje dyvjeçare. “Dielli” që nga viti i themelimit,1909, e gjer më sot ka patur mbi 20 editorë (redaktorë përgjegjës, kryeredaktorë), secili e ka marrë drejtimin e gazetës në çaste kritike, secili është shquar për diçka, dhe Dalipi shquhet si njëri nga editorët më jetëgjatë të “Diellit” (afro 12 vite), si editor që e stabilizoi botimin, krijoi një qëndrushmëri dhe e bëri gazetë të përditshme Online, në përputhje me kërkesat bashkëkohore gazetareske. Thënë shkurt, e ringjalli “Diellin”. Dalipi u bë edhe një kujdestar e historian i “Diellit” dhe “Vatrës”, tërë kohën i pranishëm në selinë e “Vatrës”, duke pritur vazhdimisht vizitorë e duke organizuar veprimtari e tubime të ndryshme. Prandaj, ikja e tij e parakohshme ishte një humbje e madhe për familjen, gazetarinë dhe komunitetin tonë shqiptaro – amerikan.

Dalipi ishte një përkrahës e mik i shoqatës sonë, i cili e vlerësonte lart punën tonë dhe me përkushtim e besnikëri i pasqyronte veprimtaritë tona ne faqet e gazetës “Illyria” e më vonë në “Dielli”. Kishim kënaqësinë që herëpashere ta kishim edhe në mesin tonë, të këmbenim ide, mendime e vlerësime për çështje të ndryshme shoqërore, kulturore, atdhetare, zhvillimet politike e ngjarjet në trojet shqiptare e komunitetin tonë.

Para se të ndërronte jetë Dalipi kishte bërë gati dy libra, por nuk kishte arritur t’i botonte në të gjallë të tij, por ato u botuan më vonë nën përkujdesjen e “Diellit” dhe “Vatrës”. Libri “Editorial”, përgatitur nga editori i tanishëm i “Dielli”, dr. Sokol Paja, pasqyron veprimtarinë publicistike të Dalip Grecës, shkrimet e zgjedhura që trajtojnë tema të ndryshme. Ndërsa libri “Editorët e “Diellit” në 110 vite histori”, përgatitur nga z. Idriz Lamaj, përshkruan dhe analizon veprimtaritë e editorëve të “Diellit”, por nuk mungojnë as ngjarjet e rëndësishme nga historia e “Vatrës”. Promovimi i këtyre dy librave është bërë dy vite më parë nën përkujdesjen e “Vatrës” dhe familjes Greca.

Duke patur parasysh lidhjet e forta të shoqatës sonë me Dalipin dhe organizimin tonë të mirë, bibliotekën e pasur, familja kishte kohë që kishte shprehur dëshirën që edhe librat e Dalipit të bëhen pjesë e saj. Dhe ja, në rrethana të tilla u organizua edhe ky takim i ngrohtë e mjaft i përzemërt. Familja i dhuroi shoqatës dhjetëra libra të titujve të përmendur më lart dhe disa libra të tjerë. Ishte ky një rast i përshtatshëm për një bashkëbisedim me familjen e Dalipit dhe veprimtarët e shoqatës, të cilët me vite të tëra kishin bashkëpunuar me të. Kuptohet, ato që u cekën më lart në këtë shkrim ishin edhe disa nga temat e këtij bashkëbisedimi. Takimi u zhvillua në dhomën me oxhak të godinës së shoqatës, që ofronte një atmosferë më të përzemërt, më intim – si ato ndejat rreth vatrës. Ky takim u xhirua me mjaft profesionalizëm edhe nga televizioni “Kultura shqiptare”, drejtuar nga çifti, Mimoza e Adem Belliu. Moderimin e bëri zonja Mimoza Belliu, e cila si hyrje të këtij takimi bëri një pasqyrë të shkurtër për jetën dhe veprën e Dalipit. Ajo vlerësoi lart punën dhe ndihmesën e Dalipit, si gazetar, publicist e veprimtar i komunitetit. Zonja Belliu falenderoi familjen Greca dhe shoqatën “Bijtë e shqipes” që mundësuan organizimin e këtij takimi modest, por mjaft domethënës.

Kryetari i shoqatës, z. Dritan Matraku falenderoi familjen Greca për dhurimin e këtyre librave, vlerësoi personalitetin e Dalip Grecës dhe punën e tij me plot përkushtim si gazetar e publicist. Ai i njoftoi të pranishmit për misionin e shoqatës sonë, veprimtaritë e shumta që ajo organizon, mbarëvajtjen e shkollës shqipe. Pastaj mikrofoni kalonte dorë më dorë. Zoti Llazar Vero, gazetar e publicist veteran, ish-kryetar i shoqatës “Bijtë e shqipes” rrëfeu për njohjen e hershme që ai kishte patur me Dalipin kur ai ende ishte në Lushnjë. Ai e vlerësoi lart Dalipin si njeri e si gazetar. Z. Sadik Elshani, ish-kryetar i shoqatës dhe njëherësh shkruesi i këtyre radhëve tregoi për njohjen e tij me Dalipin, përshtypjet e tij për personalitetin dhe karakterin, mirësinë e tij njerëzore, si dhe bashkëpunimin që ai ka patur me Dalipin si autor i dhjetëra shkrimeve për veprimtaritë e shoqatës, ngjarjet dhe figurat tona historike, çështjet e ndryshme kombëtare. Zoti Elshani e vlerësoi lart rolin e Dalipit si editor i “Diellit”, duke u shprehur: “Dalipi e ringjalli “Diellin””. Me mjaft fjalë dashamirëse e vlerësuan figurën e Dalip Grecës edhe diskutuesit tjerë: znj. Julida, Cepele, sekretare e shoqatës, z. Vangjel Hagjistasa, veprimtar i shoqatës, z. Bujar Gjoka, ish-kryetar i shoqatës, z. Bujar Çela, anëtar i Këshillit Drejtues dhe veprimtari i shoqatës, z. Milot Rukiqi. Takimi i sotëm përkonte edhe me një veprimtari që shoqata do ta zhvillonte pak çaste me vonë, një bashkëbisedim me shkrimtarin Gaqo Bushaka me nxënësit e shkollës sonë, prandaj edhe shkrimtari Gaqo Bushaka ishte i pranishëm në këtë takim. Edhe ai i tha disa fjalë felenderimi e mirenjohjeje për veprën e Dalip Grecës. Në emër të familjes Greca, mjaft i emocionuar përshëndeti djali i Dalipit, Dorjani, i cili falenderoi të pranishmit dhe shoqaten, për fjalet e mira, mikpritjen e ngrohtë, si dhe respektin e vlerësimet e larta për babain e tij të dashur.

Ky takim i përzemërt e modest ishte edhe një homazh, nderim për Dalip Grecën në trevjetorin e ndarjes së tij nga kjo botë – shprehje e respektit të shoqatës për mikun e saj. Dalipi u largua nga mesi ynë, por këto libra, shkrimet e shumta publicistike do ta mbajnë atë gjithmonë pranë nesh – miqësia, mirësia e fisnikëria e tij do të mbesin të ngulitura në kujtesën tonnë. Janë veprat ato që e bëjnë njeriun të pavdekshëm. Dalipi u prehtë në paqe e “Dielli” ndriçoftë përherë në botën shqiptare!