• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

New Yorku – Qendër Diplomatike e Shqiptarëve, veçanërisht për Kosovën

December 9, 2024 by s p

Prof. Dr. Fejzulla Berisha/

New Yorku është një qendër e rëndësishme për shqiptarët dhe Kosovën për shkak të rolit të tij si qendër globale e diplomacisë dhe vendbanim i një prej komuniteteve më të mëdha shqiptare në diasporë. Ky qytet ka shërbyer si një platformë kryesore për promovimin e çështjes shqiptare dhe forcimin e lidhjeve diplomatike me shtetet e tjera.

New Yorku strehon një nga komunitetet më të mëdha dhe më të organizuara shqiptare në SHBA, të cilët kanë luajtur një rol të rëndësishëm në promovimin e çështjes së Kosovës:

Komuniteti shqiptaro-amerikan, përfshirë organizatën The Albanian American Civic League të drejtuar nga Joe DioGuardi, ka mbrojtur të drejtat e shqiptarëve në arenën ndërkombëtare. Organizimi i protestave gjatë viteve ’90 dhe gjatë luftës në Kosovë ishte vendimtar për ndërgjegjësimin e opinionit publik dhe për mbështetjen e ndërhyrjes së NATO-s.

Gjatë krizës së refugjatëve në vitet 1998-1999, komuniteti shqiptar në SHBA grumbulloi fonde për ndihma humanitare dhe për mbështetjen e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (UÇK).

Komuniteti shqiptar ka ndërtuar institucione fetare dhe kulturore si Kisha Ortodokse Shqiptare “Shën Nikolla” dhe Qendra Islame Shqiptare, duke kontribuar në ruajtjen e gjuhës dhe traditave kombëtare.

New Yorku si Qendër Diplomatike për Kosovën

Si seli e Kombeve të Bashkuara (OKB), New Yorku ka luajtur një rol kyç në vendimet që kanë ndikuar drejtpërdrejt në të ardhmen e Kosovës:

Rezoluta 1244 e OKB-së: Pas luftës në Kosovë, Këshilli i Sigurimit miratoi këtë rezolutë që vendosi Kosovën nën administratën ndërkombëtare të UNMIK-ut, duke përgatitur rrugën drejt shpalljes së pavarësisë së Kosovës.

Lobimi për Njohje Ndërkombëtare: Pas shpalljes së pavarësisë më 2008, delegacionet e Kosovës kanë zhvilluar takime me përfaqësues të shteteve në New York për të siguruar njohje ndërkombëtare dhe për të përmirësuar pozitën diplomatike të vendit.

Fjalimi i Presidentes Atifete Jahjaga në OKB: Një moment historik ishte fjalimi i saj në Asamblenë e Përgjithshme të OKB-së, ku kërkoi njohjen ndërkombëtare dhe anëtarësimin e Kosovës në organizata ndërkombëtare.

Shqiptarët në SHBA dhe Ndikimi i Tyre Politik

Figura të Spikatura: Shqiptarë të suksesshëm si Harry Bajraktari dhe Mark Gjonaj kanë ndikuar në ngritjen e ndërgjegjësimit për çështjet shqiptare në New York. Mark Gjonaj, si anëtar i Këshillit Bashkiak të New Yorkut, ka promovuar interesat e shqiptarëve në nivel lokal dhe ndërkombëtar.

Kontributi i Diasporës: Shqiptarët në SHBA kanë dhënë kontribute të mëdha në fusha politike, ekonomike dhe kulturore. Shembuj përfshijnë vëllezërit Bytyqi, të cilët dhanë jetën për çlirimin e Kosovës, dhe figura të njohura kulturore si këngëtarja Rita Ora.

Kontributi në Zhvillimet Historike të Kosovës

MProtestat dhe Ndikimi në Politikën Amerikane: Gjatë viteve ’90, protestat masive në New York para selisë së OKB-së dhe institucioneve amerikane mobilizuan opinionin publik në SHBA dhe ndihmuan që administrata e Presidentit Bill Clinton të veprojë në Kosovë, duke parandaluar një gjenocid të mundshëm.

Mbledhja e Fondeve dhe Ndihma për Refugjatët: Komuniteti shqiptar në SHBA organizoi ngjarje për mbledhjen e fondeve, duke dhënë ndihmë financiare dhe humanitare për mijëra refugjatë të luftës.

Kontributi në Lobimin për Çështjen Shqiptare dhe Kosovën

Organizata dhe individë të shquar që kanë dhënë një kontribut të rëndësishëm:

Kisha Katolike Shqiptare në New York, që ka mbështetur komunitetin shqiptar dhe ka promovuar çështjen e Kosovës në qarqet ndërkombëtare.

Teqeja Bektashiane Shqiptare në Michigan, që ka shërbyer si qendër organizative për komunitetin shqiptar dhe përpjekjet kombëtare.

NAAC (National Albanian American Council), që ka lobuar në Kongresin Amerikan për njohjen dhe mbrojtjen e Kosovës.

Jim Xhema, një filantrop dhe lobist i njohur shqiptar në SHBA, që ka kontribuar me përkushtim në mbrojtjen e interesave të Kosovës në arenën ndërkombëtare.

Roli Historik i Organizatës Vatra dhe Gazetës Dielli

Vatra, e themeluar më 1912, është një nga organizatat më të vjetra dhe më të rëndësishme shqiptaro-amerikane. Ajo ka luajtur një rol të rëndësishëm në mbështetjen e pavarësisë së Shqipërisë dhe Kosovës, ruajtjen e gjuhës dhe kulturës shqiptare, si dhe në lobimin për të drejtat e shqiptarëve në nivel ndërkombëtar. Gazeta e saj Dielli ka qenë një platformë e fuqishme për informimin dhe ndërgjegjësimin e komunitetit shqiptar dhe opinionit ndërkombëtar.

Personalitete të Shquara me Kontribut të Madh

Dr. Elez Biberaj: Ish-drejtor i Shërbimit Shqip të Zërit të Amerikës, që ka informuar botën për zhvillimet në Shqipëri dhe Kosovë gjatë periudhave kritike.

Dr. Sami Repishti: Aktivist dhe mbrojtës i të drejtave të njeriut, që ka lobuar për të drejtat e shqiptarëve dhe ka denoncuar diktaturën komuniste.

Frank Shkreli: Gazetar dhe analist që ka kontribuar me artikuj dhe analiza për çështjen shqiptare në skenën ndërkombëtare.

New Yorku mbetet një qendër strategjike për diplomacinë shqiptare dhe kosovare, duke shërbyer si një platformë për lobim politik, zhvillim të marrëdhënieve ndërkombëtare dhe ruajtje të identitetit kombëtar. Kombinimi i rolit të komunitetit shqiptar dhe ndikimi diplomatik i këtij qyteti kanë ndihmuar në avancimin e çështjeve kombëtare shqiptare në nivel global.

Filed Under: Ekonomi

FILLUAN FESTIMET E KRISHTLINDJEVE

December 8, 2024 by s p

Thanas L. Gjika/

(Koncerti i Korit të Kishës “Fjetja e Shën Mërisë”, Worcester MA)

Kisha shqiptare “Fjetja e Shën Mërisë”, Worcester MA, sipas rregullit të saj të përvitshëm, më datën 7 dhjetor ora 7:00 PM hapi sezonin e festimeve të Krishtlindjeve me koncertin e këndshëm që dha kori i kishës me këngët kushtuar Lindjes së Jezu Krishtit. 

Fr. Mark Doku, prifti i kishës, e hapi festën. Në fjalën e rastit veç të tjerave ai falenderoi dirigjentët, z-njtë Lazi Danga & Jon Anderson, dhe anëtarët e korit: Androniqi, Olgeta e Sofiela Danga, dhe Terry Peters, Chrisy Andersons, Henry Anderson, Kevin Koroveshi, John Sedares dhe Remingnton Janssen. 

Më tej Fr. Marku falenderoi grupin e madh të grave dhe vajzave që punuan disa ditë me radhë nën drejtimin e Zonjës Barbara Pero për të zbukuruar sallën e ngrënies e për përgatitjen dhe servirjen e ushqimeve. 

U kënduan gjashtëmbëdhjetë këngë, njëra më e bukur se tjetra, por të gjitha në anglisht. Shpresoj që vitin e e ardhshëm të këndohen dhe disa këngë shqip, ashtu si këndohen në kishat ortodokse të Shqipërisë, sepse kisha “Fjetja e Shën Mërisë” (Saint Mary Assumption) si kishë shqiptare nuk duhet ta dobësojë karakterin shqiptar, por ta forcojë. Disa pjesë të liturgjisë Fr. Marku, i cili tani e zotëron gjuhën shqipe mjaft mirë, është e nevojshme t’i mbajë shqip, sepse shumë shqiptarë të moshuar duke mos ditur anglisht, po shkojnë tek kisha greke. 

Kur kam pyetur disa nga këta shqiptarë: “Pse nuk vini tek kisha jonë? Më janë përgjigjur: “Ne nuk marrim vesh anglisht, kurse greqisht dijmë disa fjalë. Kisha greke e “Shën Spiridhonit” është në mes të qytetit, dhe e kemi më pranë”. 

Mbas 32 vjet nga koha kur ndërroi regjimi dhe u hapën kufijtë, komuniteti ynë shqiptaro-amerikan është shtuar. Edhe anëtarësia e kishës sonë është shtuar e forcuar nga pjesëmarrja e të riardhurve mbas vitit 1992. Mbas këtij viti e këtej i janë bërë kishës disa përmirësime arkitekturore dhe mbi të gjitha asaj iu zbukuruan muret me pikturat e realizuara me sukses prej piktorit të talentuar Dhimitër Çika, të cilat kanë një vlerë sa dyfishi i karabinasë së godinës fillestare të vitit 1992. Shqiptarët e riardhur po bien në sy edhe si donatorë në shumë.  Festa fetare dhe komunitare, sidomos në organizimin e Festivalit të kulturës shqiptare. Edhe në listën e donatorëve të këtij koncerti, përvec familjeve të ardhura para L2B si familjet Eleonor & John Sedares, Tom Christo, Barbara Pero, Paul Proco, kishin kontribuar dhe familje të ardhura pas vitit 1992: Altin Kosta, Pavlina Tollkuci dhe Sophia Zhidro. 

Bashkia e qytetit na ka thënë se në Worcester MA dhe rrethinat jetojnë mbi 25 mijë shqiptarë. Nga këta shumica janë korçarë, përmetarë e gjinokastritë të besimit ortodoks. Por nuk është bërë punë e mjaftueshme afruese dhe kështu kisha jonë nuk ka më shumë se 500-600 anëtarë, kur mund të kishte disa mijëra…

Pasi përfundoi koncerti, pjesëmarrësit zbritën poshte te salla e madhe e ngrënies. Tavolinat ku darkuan mbi 100 vetë kësaj radhe ishin stolisur shumë më bukur se herët e tjera. Ranë në sy mbulesat e bardha krejt të reja të zbukuruara me shirita shumëngjyrësh, dhuratë e familjes Danga; vazo me lule të gjalla “Christmas Flowers”, pjata të bardha plot lule anash, kurse lugët pirunat e thikat plastike të cilësisë së parë të lyera me varak të verdhë, dukeshin si të lara në flori.

Ushqimet ishin vendosur në dy tavolina të mëdha në mes të sallës, ku njerëzit vetëshërbeheshin. Sallatra, mezera, ushqime deti si karkaleca, oktapod, etj, qofte me mish viçi, kuvare e kërpudha të mbushura, fasule pllaqi, etj dhe ëmbëlsira të shumllojshme…

Për herë të parë u përdorën disa tavolina të vogla të rrumbullakta të larta, ku hanin e pinin në këmbë tre – katër veta. Gostia vijoi nga ora 8:00 deri në 10:30 PM.

Të gjithë u kënaqën së tepërmi, dhe herë pas here thoshin: “Kësaj here jemi kënaqur më shumë se vitet e tjera, ju lumshin duart zonjave që e ngritën nivelin e shërbimit e të paraqitjes së gostisë”

Shprehja e kënaqësisë vijoi edhe të nesërmen, pra sot ditë e dielë 8 dhjetor, tek salla poshtë ku u pinë kafet e të ndarave për zonjat Eileen Tisdale dhe Valentina Raci…

Filed Under: Reportazh

SI E KUJTOJ UNË DOM PREKË NDREVASHAJ

December 8, 2024 by s p

Në 20-vjetorin e kalimit të tij në amshim.

(Fjala e mbajtur me 8 dhjetor, 2024 “JETA, VEPRA DHE TRASHËGIMIA E DOM PRENK NDREVASHAJ” 29350 LAHSER RD, SOUTHFIELD MI 48034

Nga Frank Shkreli

A person standing at a podium with a flag

Description automatically generated

Të nderuar klerikë, pjesëmarrës, miqë e dashamirë të Dom Prekë Ndrevashaj — këtij burri të madh të Kishës e të Kombit. Përshëndetjet e mia më të përzemërta të gjithëve. Fillimisht, dua të falenderoj Dr Gjekë Gjelaj për ftesën për të marr pjesë në shënimin e 20 vjetorit të kalimit në amshim të Primus Prekë Ndrevashaj, themeluesit të Famullisë së Zojës Pajtore dhe prijsit të komunitetit katolik shqiptar në Michigan. U kërkoj ndjesë që për arsye të disa angazhimeve të mëhershme nuk kam mundësi të jem në mesin tuaj për të kujtuar, në këtë përvjetor, mikun tonë të përbashkët, Dom Prekën. Por u jam mirënjohës organizatorëve të këtij tubimi përkujtimor që më dhanë mundësinë të dërgoj me shkrim disa fjalë — kujtime të mia në këtë 20-vjetor të kalimit në amshim të Dom Prekës, zemra e të cilit pushoi së rrahuri me 1 tetor, 2004. 

20-vjet më parë u zhduk fytyra fisnike e një meshtari, humanisti e atdhetari të madh shqiptar. Nga qielli i Dukagjinit u shkëput një yll i shkëlqyeshëm, duke lënë pas një dritë që nuk shuhet as sot as mot. Vdekja e tij varfëroi Dukagjinin që e lindi, hidhëroi pa masë dhe mbuloi në zi famullinë e tij në Detroit, ku kreu veprimtarinë e tij fetare e atdhetare për shumë vite. Njëkohsisht, tronditi miq e dashamirë të shumtë në Shqipëri dhe anë e mbanë botës, sidomos mërgimtarët e komunitetit shqiptaro-amerikan, në përgjithësi, me të cilët kishte lidhje të veçanta. 

Si luftëtar i pathyeshëm, Dom Preka ishte dëshmitar i shumë ngjarjeve historike të shekullit të kaluar dhe fillim shekullit XXI, anë e mbanë trojeve shqiptare në Ballkanin Perëndimor dhe në mërgatën shqiptare. Ndër të tjera, shembjen e diktaturës së zezë komuniste dhe çlirimin e Kosovës nga forcat kriminale të regjimit serbo-rus të Beligradit. Dom Preka ishte shumë i lidhur me fatin e dhejtra mijëra shqiptarëve në mërgim, sidomos atyre në Amerikë. 

Janë të shumtë ata shqiptaro-amerikanë të ardhur në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, në jetën e të cilëve Dom Prekë Ndrevashaj ka luajtur një rol të rëndësishëm, qoftë gjatë qendrimit të tyre në kampet e refugjatëve në Itali, qoftë më vonë. këtu në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, ku mijëra familje shqiptare të arratisura nga komunizmi e të cilët, me ndihmën e pa kursyer të Dom Prekës, kanë gjetur në këtë kontinent-planet, lirinë dhe një jetë më të mirë për veten dhe familjet e tyre. 

Edhe unë jam një prej atyre mijëra shqiptaro-amerikanëve, që me ndihmën e pa-zevendsueshme të Dom Prekës jam vendosur në Amerikë, 54 vjet më parë. Ishte dimri i vitit 1969 kur takova për herë të parë Dom Prekën në një zonë të izoluar të Italisë, të quajtur San Biaggio, Kardito e Atina të mbuluara me borë, ku ai kishte shkuar nga Romë, për tu takuar e për të qa hallet me refugjatët shqiptarë, të cilët prisnin – nën kushte mjaft të vështira, miratimin për vendosjen e tyre, kryesisht, në Amerikë ose në ndonjë vend tjetër të perëndimit. Në atë kohë isha 19-vjeç kur kalova kufirin jugosllavo-italian afër Sezhanës në Slloveni drejtë Italisë për një jetë të lirë e më të mirë në botën demokratike perëndimore. Ishte vërtetë një periudhë shumë e vështirë për mijëra refugjatë shqiptarë si unë, disa të dëbuar e të tjerët të detyruar të largoheshim nga trojet tona të vendlindjes, qoftë nga regjimi komunist i Enver Hoxhës, qoftë nga sllavo-komunistët jugosllavë. Ishte një kohë mjaft e tensionuar në ish-Jugosllavi për shqiptarët pas demonstrative të shqiptarëve të Kosovës të vitit 1968 kundër regjimit serbo-jugosllav komunist dhe pushtetarëve komunistë shqiptarë.  Kampet e refugjatëve ishin plot me të arratisur anti-komunistë shqiptarë por edhe nga Evropa lindore e qendrore, pasi ishte edhe një periudhë tensionesh botërore, menjëherë, pas pushtimit të Çekosllovakisë nga Bashkimi Sovjetik, me 20 gusht, 1968.

Për një vit e diçka, gjatë qëndrimit tim në Romë, në pritje për të emigruar në Amerikë, Dom Preka më përkrahi, duke më mundësuar punë në zyrën e emigracionit (Pontificia Opera di Assistenza -POA), ku punonte ai vet dhe duke më dhënë ndihmën e pa kursyer — duke më ofruar mundësinë edhe për të mësuar anglisht dhe italisht — gjë që nuk do t’ia harroj sa të jem gjallë, pasi më vuri bazat për vazhdimin e shkollës në Amerikë. 

Ndihma dhe roli kritik i Dom Prekës në jetën time në kampin e refugjatëve në Itali (1969-1970) dhe më vonë në Amerikë, nuk ishte aspak ndryshe nga ndihmat që ai u ka ofruar dhe roli që ai ka luajtur në jetën e mijëra shqitarëve të tjerë dhe familjeve të tëra shqiptare, pa dallim.

Kur e kam takuar Dom Prekën në San Biaggio-Cardito-Atina në jug të Italisë, në vitin 1969, aty gjeta gegë e toskë, myslimanë, bektashinjë, katolikë e ortodoksë, të gjithë shqiptarë, pothuaj nga të gjitha trojet shqiptare:  Rrugëve të botës, por të gjithë të bashkuar dhe të lumtur për shoqërimin dhe miqësinë që kishin lidhur me njëri tjetrin, si shqiptarë pa dallim, përball një fati dhe rrethanash shumë të vështira, rrugëve të botës.  Mbledhur rreth një prifti katolik, shqiptar, modest e zemërgjerë, i cili përpiqej të ndihmonte të njohurin e të panjohurin, vetëm a ishte shqiptar.  Ai shte një person për atë kohë që, duke shikuar prapa në atë periudhë historike, por përcaktuese për fatin e shumë mërgimtarëve shqiptarë, nga këndveshtrimi i sotëm, do të thoja se mos të kishte qenë Dom Preka ai që ishte, atëherë, në atë detyrë që ia kishin caktuar Vatikani dhe Organizata e Kombeve Bashkuara — do duhej ta kishim çpikur një person si ai, për një përgjegjësi të tillë kritike dhe humanitare. 

Si shumë të tjerë, dëshmitar i këtij fakti dhe përfitues jam edhe unë. Unë nuk do të isha ky që jam sot dhe nuk do të kisha pasur një jetë dhe karrierë të gjatë e të lumtur në Amerikë, po mos të kisha pasur ndihmën dhe përkrahjen e Dom Prekës, ç’prej fillimit në Itali, por edhe më vonë.  Si rrjedhim, unë, falenderoj Zotin që më ka njoftuar me Dom Prekën, në atë kohë në Shtetet e Bashkuara. Në një kohë kur kisha më së shumti nevojë për mbështetje, për këshilla e për udhëzimet e tija. Jam i bindur se po mos të kisha pasur ndihmën e tij, nuk e di se ku do më kishte hedhur mua fati i jetës, por dhe shumë bashkatdhetarë, të cilët sot përbëjnë, “diasporën” shqiptare në Amerikë — më të fortë se kudo në botë. 

Them “diasporë”, duke mos qenë i sigurt nëse Dom Preka preferonte një fjalë të tillë përshkruese për mërgatën shqiptare. Sot, për fat të keq abuzohet me fjalën “diasporë”, qoftë nga Tirana zyrtare ashtu edhe nga Prishtina.  Si një parentezë në lidhje me këtë — më kujtohet një deklaratë e Dr Ibrahim Rugovës më vonë, kur vizitonte shpesh shqiptarët e Amerikës, se nuk i pëlqente përdorimi i fjalës diasporë sepse kjo fjalë, rrjedh nga greqishtja e vjetër, që sipas tij, do të thotë, “farë e humbur”.  Mërgimtarët tanë në Amerikë dhe kudo tjetër, ka shtuar Rugova, nuk janë farë e humbur por janë njerëzit më të mirë. Kështu ka menduar edhe Dom Prekë Ndrevashaj për mërgimtarët tanë — për ne të gjithë – të cilët ai, në një mënyrë ose një tjetër, na ka ndihmuar pa kursim – si njerzit ndër më të mirë të Kombit, por nevojtarë, rrugëve të botës — “gjak i shprishur”, po, por gjak i mirë — përhapur anë e mbanë botës, në kërkim të një jete të lirë e normale.

Prandaj, sot në këtë 20-vjetor të kalimit të tij në amshim kujtojmë, duke falënderuar të Madhin Zot për jetën dhe veprën e këtij shërbëtori të Zotit e të Atdheut, që ka bërë të mundur për mijëra shqiptarë të jetojnë në liri këtu në Amerikën tonë të bekuar – një komunitet i fortë dhe aktiv. Vërtetë, sot kujtojmë Dom Prekën por, njëkohsisht, falë Dom Prekës, si udhëheqës, jo vetëm fetar, i këtij komuniteti, sot kujtojmë dhe festojmë edhe një histori të lavdishme arritjesh e suksesesh të komunitetit shqiptaro-amerikan në Detroit dhe anë e mbanë Shteteve të Bashkuara ku jetojnë shqiptarë, të suksesshëm në të gjitha fushat e jetës dhe të verpimtarisë tonë në këtë vend të lirë e demokratik. 

Duhet të falenderojmë pra të Madhin Zot, që ekzaktërisht në atë periudhë të historisë sonë të vështirë, dërgoi në mesin tonë Dom Prekë Ndrevashajn — që përveç thirrjes së tij si meshtar për tu kujdesur për nevojat shpirtërore të popullit të vet — ai pranoi të merrte përsipër gjithashtu edhe rolin për të ndihmuar mijëra refugjatë shqiptarë të shpërndarë nepër kampet e Italisë.  Ai nuk kishte nevojë të pranonte një detyrë të tillë plot kokëçarje, pasi mund të shërbente si famullitar në ndonjë kishë të Romës dhe të kalonte një jetë në paqë dhe pa turbullira.  Por, Dom Preka, mbi të gjitha, dëshironte të ishte me popullin e vet, pranë bashkatdhetarve të tij, të cilët si ai vet, kishin vuajtur dhe po vuanin fatin dhe barrën e rëndë të jetës në emigrim, si refugjatë. Të përjashtuar nga atdheu i tyre, vetëm e vetëm se kundërshtonin një regjim krejt të huaj për shqiptarët – diktaturën komuniste. Dom Ndue Gjergji, pasardhësi i Dom Prekës këtu në famullinë Zoja “Pajtore e Shqiptarëve”, ka thenë se tri dashuri të mëdha kishte Dom Preka: “Popullin, Fenë dhe Atdheun!”

Siç mund ta dini, unë kam pasur fatin të punoj për Zërin e Amerikës gjatë luftës së ftohtë, periudhën më interesante dhe kritike për lirinë e demokracinë në botë, në kulmin e luftës midis të mirës e të keqës – në luftën midis të vërtetës dhe gënjeshtrës.  Në mbrojtje të së VËRTETËS historike, Dom Preka nuk ia kishte frikën kujt, megjithëse kishte edhe armiq, që e ndjeknin në Itali dhe në Amerikë, që donin të sabotonin punën e tij humanitare, patriotike dhe fetare në komunitetin tonë mërgimtar. Ata ishin kryesisht agjentë të regjimit komunist të Enver Hoxhës dhe agjentë të regjimit sllavo-komunist të Beogradit. E vërteta, për realizimin e së cilës Dom Preka luftoi me të gjitha fuqitë e veta mendore, intelektuale e fizike, më në fund ngadhnjeu edhe mbi këto mbeturina të historisë. Në kulmin e luftës midis demokracisë dhe komunizmit, Dom Preka ishte një mbrojtës i palëkundur i së VËRTETËS dhe admirues i madh i misionit të Zërit të Amerikës në atë kohë. Gjatë asaj kohe (pasi kisha filluar punën në Zërin e Amerikës në 1974) isha shpesh në kontakt me Dom Prekën ndërsa interesohej për transmetimet e Zërit të Amerikës dhe për zhvillimet në Shqipëri dhe në Kosovë. Si shenjë interesimi, më kujtohet predikimi ditën e Pashkëve në prill të vitit 1975, kur meshën e shënjtë, Dom Prek e ka mbyll me këto fjalë në mbështetje të Zërit të Amerikës në gjuhën shqipe, duke u bërë thirrje besimtarëve që të dëgjojnë Zërin e Amerikës në gjuhën shqipe: “…A keni dëgjuar se Zëri i Amerikës flet edhe në gjuhën shqipe. Programet përgatiten nga gjashtë gazetarë shqiptarë të përgatitur dhe shumë të zotët.  Është një gjë pozitive se numri i gazetarëve po rritet e zani i Zërit të Amerikës po na vjen çdo ditë e më i ëmbël në vatrat tona të mërguara.  Një nga këta gazetarë që po dallohet është bashkëpunëtori i revistës së famullisë tonë, “Rreze Shelbuese”, Z. Fran Shkreli. Ai nuk na ka harruar, por na kujton në emisionet që drejton e prandaj po e bekoj zanin dhe punën e tij të shkëlqyer në shërbim të shqiptarizmit dhe të bashkimit tonë.  Kështu them, se është një dobi e madhe që të informoheni me informacionet dhe lajmet e Amerikës dhe krejt botës në gjuhën shqipe. Dëgjojeni pra Zërin e Amerikës, zërin e Fran Shkrelit se është zëri juaj, zëri i së vërtetës, çdo ditë nga ora 2:30 pm dhe 4-4.30 pm, duke përfshirë të shtunën dhe të dielën mbas meshës tonë. Ne i urojmë Zërit të Amerikës plot suksese e shëndet, e të gjithë atyre që përpiqen dhe bëjnë një punë aq të bukur në gjuhën shqipe”, ka përfunduar Dom Preka thirrjen drejtuar besimtarëve në mbështetje të Zërit të Amerikës. Për mua nuk mund të ketë kujtim më të mirë e më të bukur se ky, nga një intelektual, klerik dhe atdhetar, siç ishte Dom Prekë Ndrevashaj.

Trashëgimia e Dom Prekës, i cili gjithë jetën e tij ia kushtoi Zotit dhe mërgimtarëve shqiptarë, vazhdon të jetë e gjallë edhe sot – 20-vjet pas kalimit të tij në amshim, në komunitetin shqiptaro-amerikan, duke na këshilluar që të vazhdojmë me moton: “Jeto në Zotin, e jeto në Kombin!”  Bazuar në këtë moto që e nxiste dhe e udhëhiqte Dom Prekën në jetën dhe veprimtarinë e tij shumë vjeçare në shërbim të Zotit, Atdheut dhe komunitetit shqiqtaro-amerikan, (duke marrë parasysh edhe karrieren time prej dekadash si gazetar) unë e kujtoj atë si një admirues dhe luftëtar i fjalës së lirë dhe lirisë së shtypit. “Lufta me penë, sjellë fitore”, ka shkruar ai me një rast. Se shtypi i lirë, në botën e lirë, heret ose vonë, do të ua hapi sytë, se drita e lirisë së fjalës, e “mbrujtur me patriotizmin ka për ta udhëhequr popullin shqiptar për t’u shkëputur nga vargojtë e komunizmit. Lirinë e njerëzve dhe të fesë nuk ka zinxhirë që ta mbajë të mbyllur. Ajo po agon. Të punojmë për to, të bashkuar si një trup i vetëm me zemër e shpirt për Shqipërinë. Krishti na porosit të mos kemi frikë për të Vërtetën!”, është shprehur Dom Preka duke folur me një rast për lirinë e shtypit shqiptar në mërgim. Prandaj, sot unë e kam për nder dhe privilegj që, ndër të tjera, të:

Kujtoj Dom Prekën si organizator, i buzëqeshur, që me një fjalë e largon frymën e urrejtjës dhe të ndarjes. Si një njeri që falë shpejt dhe shëron shumë zemra të plagosura. Mbi të gjitha, siç është shprehur miku i tij, Mons Zef Oroshi, “Dom Preka manifeston tiparet e kullës së Dukagjinit dhe pastërtinë e ligjeve të maleve tona”.

E kujtoj Dom Prekën si klerik i nderuar, atdhetar e humanist – por edhe trim – në ndonjë rast kur përballej me ndonjë të papritur – ai paraqiti gjithmonë meshtarin shembullor, përfaqësoi shqiptarin e kulluet, por edhe përvehtësoi luftëtarin guximtâr. Ai i fali komunitetit shqiptaro-amerikan, mërgimtarëve anë e mbanë botës, por dhe Atdheut të vet, puntorin e palodhshëm, por nuk i mohoi as letërsisë dhe gjuhës shqipe, shkrimtarin e poetin.

E kujtoj Dom Prekën edhe si diplomat që luante gjithashtu rolin e diplomatit. Si përfaqësues i mërgimtarëve i duhej të mirrej me diplomacinë e vjetër të Vatikanit dhe me diplomatë burokratë ndërkombëtarë të Kombeve të Bashkuara në Gjenevë e Romë, për të siguruar sa më shumë mbështetje për refugjatët shqiptarë të mbetur rrugëve të Evropës, pa ndihmën e askujt.

E kujtoj Dom Prekën, si një përfaqësues të denjë të një brezi klerikësh shqiptarë të cilët i luteshin Zotit në faltoret e tyre, por siç është shprehur edhe Imam Vehbi Ismaili, ata ishin gjithmonë të “barazpeshuar” në dashurinë e tyre për fenë dhe për Atdheun e tyre, por edhe në respektin për njëri tjetrin dhe për besimin e njëri tjetrit. Dom Prekën e kujtoj si shembull i tolerancës fetare e krahinore ndër shqiptarët!  

Sot, e kujtoj Dom Prekë Ndrevashajn si një mbrojtës së Vërtetës –sepse besonte në të VËRTETËN si një mjet bashkimi, ndërkohë që luftonte gënjeshtrën si një mjet që shkaktonte ndarje dhe përçarje në botën shqiptare, përfshir edhe diasporën, të cilën e deshti dhe për të cilën punoi aq shumë. Ishte shembull i bashkimit dhe i bashkpunimit me komunitet e tjera fetare dhe organizatat e tjera të komunitetit shqiptaro-amerikan.                 

E kujtoj Dom Prek Ndrevashaj, edhe si poet e përkthyes shumë i talentuar, që bashkëpunoi me revistën ‘Shêjzat’ të botuesit dhe shkrimtarit Prof. Ernest Koliqi, dhe të poetit e shkrimtarit Martin Camaj – revistë ku ka botuar disa poezi që shquhen për fjalorin e tyre të pasur, karakteristik për të folmen e Dukagjinit. Sipas disa burimeve, Dom Preka ka lenë pas një numër dorëshkrimesh, novela dhe përkthimesh fetare. Njëri prej bashkpuntorëve dhe bashkohas i Dom Prekës, studiuesi dhe gjuhëtari Karl Gurakuqi ka shkruar se Dom Prekë Ndrevashaj, si bir malesh që ishte, në shkrimet e tija, përdorte fjalë të rralla, që janë thjesht shqipe – gjuhën e pastër të maleve tona.  Atje ku “zakonet janë ruejt të paprekuna e gjuha ashtë mbajtun e dlirë’, ka shkruar Gurakuqi, duke porosit lexuesit që t’a rilexojnë Dom Prekë Ndrevashajn, sepse do të, “vërejnë se sa bukur tingëllon shqipja kur e përdor nji pendë e mësueme”. 

A person in a black robe and hat with a dome in the background

Description automatically generated

Kujtoj Dom Prekë Ndrevashaj, i cili me ndihmën e  Vatikanit, jetën dhe veprimtarinë e tij ia kushtoi Kishës Katolike, Atdheut dhe bashkombasve të tij të përhapur rrugëve të Evropës, si grigja pa bari…

A person in a black hat

Description automatically generated

Dom Prekë Ndrevashaj, i cili jetoi dhe veproi gjithë jetën e tij në mbrojtje të Lirisë dhe Demokracisë së VËRTETË, për veten, për bashkatdhetarët e tij nga të gjitha trojet shqiptare, pa dallim feje a krahine, të arratisur nga komunizmi sllavo-aziatik nga trojet shqiptare — shumë prej të cilëve ua bëri të mundur strehimin në Amerikën e SIMBOLIT të LIRISË — të Washingtonit dhe Xhefersonit, përfshir edhe autorin e këtyre rreshtave modest, në kujtim të mikut dhe bashkpuntorit tim. 

A person in a hat and glasses looking up

Description automatically generated

Sot, kujtoj edhe Dom Prekë Ndrevashaj, i cili megjithse pjesën më të madhe të jetës së tij e ka kaluar në mërgim larg Atdheut, i arratisur nga komunizmi enverist, për të shpëtuar jetën nga diktatura komuniste, e pa besë dhe e pa fe – Dom Prekë Ndrevashaj as një sekond të jetës së tij, nuk e harroi kurrrë Dukagjinin e tij të dashur, vendlindjen e tij dhe Atdheun –Shqipërinë — që i mungonte aq shumë.  

A screen shot of a computer

Description automatically generated

Unë, kujtoj sot, gjithashtu Dom Prekë Ndrevashaj, i dekoruar për veprimtarinë e tij fetare e kombëtare, me Titullin e lartë të shtetit shqiptar: “KALORËS I URDHRIT TË SKËNDERBEUT” — për veprimtarinë e tij jetësore në mbrojtje të vlerave kombëtare, nga Presidenti i Republikës së Shqipërisë, me motivacionin: “Në vlerësim të kontributit të tij të jashtzakonshëm në luftën për liri dhe demokraci. Me mirënjohje ndaj njërit prej prijësve më të ndritur të shqiptarëve të Amerikës, i cili gjithë jetën e tij e vuri në shërbim të idealeve më të mëdha njerëzore duke u shndërruar në shembullin e atdhetarit, mësuesit, misionarit humanist, antikomunistit, publicistit si dhe poetit e shqiptarit të madh”, citohet dekorata e Presidentit të republikës së Shqipërisë akorduar Dom Prekë Ndrevashjt (pas vdekjes), Tiranë, 12-07- 2022.

Kangë kushtuar Dom Prekë Ndrevashaj —Gjovalin Shani – Bir i Brashtes e Dukagjinit Dom Ndrevashaj

Më 3 tetor 2004 Dom Prekë Ndrevashaj u varros në varrezat e Rrëmajit në Shkodër, duke realizuar një ëndërr tjetër të dashur të tijën: pushimin në paqe në tokën amtare.

Frank Shkreli

   Foto-kujtime me Dom Prekë Ndrevashaj në Washington dhe në Itali

A group of men standing on stairs

Description automatically generated

Autori me Dom Prekë Ndrevashaj dhe Dr. Elez Biberaj — gjithashtu mik i ngusht i Dom Prekës — duke dalur nga ndërtesa e Kongresit të Shteteve të Bashkuara, 1985. I përjetëshëm qoftë kujtimi i tij! 

Dom Prekë Ndrevashaj, i pari majtas me një grup mërgimtarësh shqiptarë në San Biaggio, Itali, maj, 1968. Me të, në rend të parë dallohet Mr. Mckeever (Markivi, siç e thirrnin shqiptarët, Shefi irlandez i zyrës POA për mërgimtarë në Romë dhe Ndoc Vulaj. Në qendër të fotos, rapsodi popullor, Pjetër Çup Qafa duke kënduar me çifteli.

             A group of people standing around a table

Description automatically generated
Dom Prekë Ndrevashaj, pjesëmarrës në ceremoninë përkujtimore me rastin e 45-vjetorit të persekutimeve fetare në Shqipërinë ateiste komuniste në Universitetin San Francisco të Shteteve të Bashkuara,  13-14 Prill, 1985

A couple of men playing instruments

Description automatically generated

Në zyrën e Dom Prekës në Romë, (njëkohësisht edhe strehimi im si refugjat në Romë, 1970) — Dom Gjeto Radi me lahutë, Dom Preka me fyell dhe autori me çifteli, (me Dom Gjeto Radin) viti 1970.

A couple of men playing musical instruments

Description automatically generated

Në zyrën e Dom Prekës në Romë, (njëkohësisht edhe strehimi im si refugjat në Romë, 1970) — Dom Gjeto Radi me lahutë, Dom Preka me fyell dhe autori me çifteli, (me Dom Gjeto Radin) viti 1970.

A screenshot of a computer

Description automatically generated

Dom Prekë Ndrevashaj mik i ngusht i kolosëve të Kombit, Ernest Koliqi e Martin Camaj

A person and person smiling

Description automatically generated

Dom Prek Ndrevashaj me mikun, bashkpuntorin e ngusht dhe bashkvendasin e tij dukagjinas, Prof. Dr. Martin Camaj

A group of men standing together

Description automatically generated

Nga e djathta, Imam Vehbi ismajli, Dom Jak Gardini, Dom Prekë Ndrevashaj dhe Padër Andre Nargaj – shembuj të tolerancës dhe bashkpunimit

A sign in front of a building

Description automatically generated

Filed Under: Opinion

Andis Gjoni kësaj here me një “lulegjembi” në skenë

December 8, 2024 by s p

Artisti multi-dimensional shënon suksesin e rradhës me realizimin e skenografisë së dramës “Thistles” (Lulegjembi) në teatrin prestigjioz 59E59 në Nju Jork.

Andis Gjoni është artisti i parë dhe i vetëm shqiptar që është vlerësuar deri më sot me çmim në fushën e skenografisë së teatrit ose operas në arenën ndërkombëtare. Ai u vlerësua në vitin 2008 në Festivalin NYMF në Nju Jork me çmimin e dytë si skenografi më i mirë midis 36 skenografëve amerikanë.

Në këtë mbyllje viti ai krijoi skenën e dramës psikologjike të shkruar nga Cyndy Marion, pjesë e cila u prit me interesim nga publiku jo vetëm për kuriozitetin rreth veprës më të re të autores por edhe për faktin që në këtë produksion merrnin pjesë aktorë të afirmuar e me përvojë në skenat e Broadway. Me reagimet e tyre publiku pëlqeu jo vetëm lojën aktoriale por edhe regjinë e Dev Bondarin dhe skenat e realizuara mjeshtërisht nga Andis Gjoni i cili ka mbi 20 vjet bashkëpunime me kompani të ndryshme teatrore ku ka patur rolin e regjisorit në disa produksione si opera “La serva padrona” me operan e Nju Xhersit, “Çifti i hapur” Producers Club, dhe dhjetra krijime në fushën e skenografisë me shfaqje të suksesshme.

Foto: J.R.Hoffman

Filed Under: Kulture

Mbi historinë e Shqipërisë dhe shqiptarëve…

December 8, 2024 by s p

Sokol Paja/

Long Island, New York, 7 dhjetor 2024 – Federata Pan-Shqiptare e Amerikës Vatra, dega Long Island mikpriti z.Çelo Hoxha Drejtor i Institutit të Studimeve për Krimet dhe Pasojat e Komunizmit, Brisejda Lala Përgjegjëse e Sektorit të Kërkimit Shkencor dhe Juliana Kurti Uznova Specialiste e projekteve audiovizivr pranë këtij instituti. Në fjalën e mirëseardhjes kryetari i Vatrës Long Island Dr. Paulin Marku vlerësoi punën e shkëlqyer të ISKK për të zbardhur të vërtetat historike të shqiptarëve dhe punën profesionale me dokumentet historike për historinë e Shqipërisë dhe shqiptarëve të manipuluara nga historiografia komuniste. Drejtori Çelo Hoxha në fjalën e tij paraqiti aspekte të raportit të punës vjetore të Institutit duke u fokusuar në: Njohjen e luftës civile dhe abrogimin e ligjit të dëshmorëve. Z.Çelo Hoxha shpalosi para të pranishmëve projektin për identifikimin e të vrarëve gjatë luftës civile në Shqipëri. Ai shpalosi punën e institucionit duke u fokusuar te intervistat dhe dëshmitë e ish të përndjekurve politikë prej regjimit komunist gjatë kohës së diktaturës në Shqipëri. Z.Hoxha insistoi te botimet shumë serioze dhe voluminoze të publikuar e botuar nga Instituti mbi të vërtetat historike për Shqipërinë dhe shqiptarët dhe përcjellja e historisë te brezat e ardhshëm dhe futja e këtyre botimeve në tekstet shkollore. Z.Hoxha u fokusua te shkencëtarja e parë shqiptare Sabiha Kasimati e vrarë nga komunistët më 1951 dhe puna e shkëlqyer në botimin e librit “Kundër rrymës”.

Juliana Kurti Uznova, specialiste e projekteve audiovizuale pranë këtij instituti shpalosi për të pranishmit botimin e librit “Zërat e kujtesës” botim i Institutit ku shqiptarë të persekutuar tregojnë vuajtjet dhe torturat çnjerëzore që shqiptarët pësuan prej regjimit komunist. Është domosdoshmëri mirënjohja e historisë së shqiptarëve dhe ftoi çdo shqiptar të prekur nga regjimi diktatorial që të bëhet pjesë e rrëfimit për botim. Brisejda Lala Përgjegjëse e Sektorit të Kërkimit Shkencor u shpjegoi të pranishmëve aspekte të rëndësishme të librit të shkencëtares shqiptare Sabiha Kasimati “Kundër rrymës” përgatitur nga Agron Tufa dhe Luljeta Lleshanaku dhe pjesë nga jeta e intelektuales që u ekzekutua nga komunistët më 1951. Anëtari i kryesisë së Vatrës z.Ilir Cubi dhe shkrimtari Prend Ndoja përshëndetën dhe vlerësuan punën studimore e kërkimore shkencore në zbardhjen e të vërtetave të historisë së Shqipërisë. Në përfundim të takimit, miqtë nga Tirana dhuruan për fëmijët shqiptarë të shkollës shqipe “Gjergj Fishta” 20 kopje të librit “Kundër rrymës” të shkencëtares Sabiha Kasimati.

Filed Under: Politike

  • « Previous Page
  • 1
  • …
  • 597
  • 598
  • 599
  • 600
  • 601
  • …
  • 2774
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • Dashuria që e kemi dhe s’e kemi
  • “Jo ndërhyrje në punët e brendshme”, dorëheqja e Ismail Qemalit, gjest atdhetarie dhe fletë lavdie
  • Arti dhe kultura në Dardani
  • Gjon Gazulli 1400-1465, letërsia e hershme shqipe, gurthemeli mbi të cilin u ndërtua vetëdija gjuhesore dhe kulturore e shqiptarëve
  • “Albanian BookFest”, festivali i librit shqiptar në diasporë si dëshmi e kapitalit kulturor, shpirtëror dhe intelektual
  • VEPRIMTARI PËRKUJTIMORE SHKENCORE “PETER PRIFTI NË 100 – VJETORIN E LINDJES”
  • 18 dhjetori është Dita Ndërkombëtare e Emigrantëve
  • Kontributi shumëdimensional i Klerit Katolik dhe i Elitave Shqiptare në Pavarësinë e Shqipërisë 
  • Takimi i përvitshëm i Malësorëve të New Yorkut – Mbrëmje fondmbledhëse për Shoqatën “Malësia e Madhe”
  • Edi Rama, Belinda Balluku, SPAK, kur drejtësia troket, pushteti zbulohet!
  • “Strategjia Trump, ShBA më e fortë, Interesat Amerikane mbi gjithçka”
  • Pse leku shqiptar duket i fortë ndërsa ekonomia ndihet e dobët
  • IMAM ISA HOXHA (1918–2001), NJË JETË NË SHËRBIM TË FESË, DIJES, KULTURËS DHE ÇËSHTJES KOMBËTARE SHQIPTARE
  • UGSH ndan çmimet vjetore për gazetarët shqiptarë dhe për fituesit e konkursit “Vangjush Gambeta”
  • Fjala përshëndetëse e kryetarit të Federatës Vatra Dr. Elmi Berisha për Akademinë e Shkencave të Shqipërisë në Seancën Akademike kushtuar 100 vjetorit të lindjes së Peter Priftit

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT