Përgatiti Rafael Floqi/

Jorge Mario Bergoglio, një bir argjentinas i emigrantëve italianë që u bë Papa Françesku, doli të ishte një papë befasues i vazhdueshëm që e detyroi Kishën e tij Katolike Romake të shikonte përtej rrënjëve të saj të lashta evropiane dhe të rimendonte përparësitë e saj, duke sfiduar tradicionalistët pa ndryshuar ndjeshëm doktrinat ortodokse. Vdekja e tij në moshën 88-vjeçare (burri i dytë më i vjetër që shërben si papë) e lë kishën e tij në një udhëkryq me shtigje të shumta përpara. Zgjedhja e tij në vitin 2013 pas vendimit shumë të papritur nga Benedikti XVI, zbatuesi për një kohë të gjatë i doktrinave të Vatikanit Joseph Ratzinger, për t’u tërhequr para vdekjes, ishte një shqetësim i lehtë që tërhoqi një vëmendje të madhe pasi ai ishte Papa i parë nga Jugu global dhe i pari joevropian që sundoi Selinë e Shenjtë që nga shekulli i 8-të.

I zgjedhur pjesërisht si një prani e qetë baritore në një kohë kur Kisha ishte shkatërruar nga abuzimi seksual dhe skandalet financiare, Françesku doli të ishte një bari jokonvencional i besimtarëve me pikëpamje të forta mbi varfërinë globale, mbi ndryshimet klimatike dhe dhembshuri për emigrantët dhe refugjatët, për shqetësimin e rregullt të konservatorëve, veçanërisht në Shtetet e Bashkuara. Po aq në mënyrë domethënëse, ai këmbënguli rregullisht për më shumë qëndrime bamirëse ndaj atyre që më parë ishin përjashtuar nga pjesëmarrja e plotë në Kishë, duke përfshirë njerëzit LGBTQ, të divorcuarit dhe gratë.

Në vitin e parë të pontifikatit të tij, ai befasoi duke thënë: “Nëse një person është homoseksual dhe kërkon Zotin dhe ka vullnet të mirë, kush jam unë që ta gjykoj?” Në vitin 2016 ai botoi një enciklikë që sfidonte klerin katolik të gjenin mënyra për t’u ofruar ngushëllim dhe në disa raste sakramentet njerëzve në marrëdhënie “të parregullta”.

Por ndërsa Françesku shfaqi kureshtjen intelektuale karakteristike të rendit fetar jezuit të cilit i përkiste, dhe theksoi një shpirt të dashur, ai u përkul, por nuk e theu ortodoksinë doktrinore. Ata që shpresonin se ai do të hapte një rrugë drejt shugurimit të grave, pranimit të plotë të katolikëve homoseksualë ose të divorcuar, përfundimit të beqarisë klerikale ose ndryshimit të mësimeve të kishës mbi abortin ose kontracepsionin, mbetën rregullisht të zhgënjyer. Por Françesku mund t’i ketë hapur dyert pasi ishin mbyllur fort për shqyrtimin e ardhshëm të largimeve të tilla të reja në doktrinë.

Shumë gjëra do të varen nga identiteti i pasuesit të tij. Por një nga aspektet e nënvlerësuara të gerontokracisë që përfaqësohet nga Kolegji i Kardinalëve që zgjedh papët është se çdo papë që mbretëron për më shumë se disa vjet do të ketë mundësinë ta riformojë atë trup, siç vuri në dukje revista jezuite America vjeshtën e kaluar:

Për të dhjetën herë, Papa Françesku ka emëruar një grup të ri kardinalësh, që do të thotë se ai ka emëruar rreth 80 për qind të kardinalëve që do të zgjedhin Papën e ardhshëm.

Nga 141 kardinalët nën 80 vjeç [ata që kanë të drejtë të votojnë në zgjedhjet papale] pas konsistorit të 8 dhjetorit, 111 janw emëruar nga Françesku, 24 nga Papa Benedikti XVI dhe gjashtë nga Papa Gjon Pali II….

Françesku ka revolucionarizuar Kolegjin e Kardinalëve duke kaluar mbi kryedioqezat e mëdha si Los Angeles, Venecia dhe Milano në favor të zgjedhjes së burrave nga periferitë që pasqyrojnë orientimin e tij baritor dhe shqetësimin për të varfërit….

Për herë të parë në histori, shumica e kardinalëve në konklavën e ardhshme do të jenë nga jashtë Evropës, një ndryshim mjaft nga konklava që zgjodhi Piun XII në 1939, e cila ishte 89 për qind evropiane.

Ndërsa Françesku ka vënë patjetër vulën e tij në udhëheqjen e kishës dhe ka rritur ndjeshëm diversitetin e saj, ai ka qenë më pak i shqetësuar për konformitetin doktrinor, duke i vendosur si “përparimtarët” dhe “tradicionalistët” (të sigurt, terma disi të pasaktë kur bëhet fjalë për kardinalët) në pozicione me ndikim dhe duke i bërë zgjedhjet për ta pasuar atë më shumë se paksa misterioze. Por tensionet që mund të lindin gjatë këtyre diskutimeve (të cilat do të jenë të njohura për shumë shikues të filmit “Conclave” me kohë të përsosur) mund të jenë shumë reale dhe mjaft komplekse.

Pasardhësi i Françeskut mund të jetë lehtësisht një kardinal afrikan ose aziatik, i cili është një tradicionalist në doktrinën e kishës, por edhe më luftarak se Françesku ndaj ndjenjave kundër refugjatëve që drejtojnë politikën amerikane dhe evropiane së fundmi. Ose mund të shohim një rikthim të pontifikatit te italianët që pushtuan papatin për shekuj, por jo që nga viti 1978. Papa i ardhshëm mund të jetë një mbrojtës i Françeskut, ose dikush i prirur të kthejë orët pas. Ndoshta do ta argëtonte Françeskun të trokasë se audienca për konklavën e radhës mund të zgjerohej shumë përtej turmave që grumbulloheshin në Sheshin e Shën Pjetrit duke kërkuar një vështrim tymi të bardhë për të treguar se “ne kemi një Papë të ri” – pjesërisht falë Hollivudit dhe pjesërisht falë prirjes së tij për befasinë e shenjtë të rastit.

Prof. Dr. Lush SUSAJ/

Me datën 16 prill 2025, doli nga botimi libri im i 40-të, me titull “Pasoja të Perdhunimit Komunist të Shqipërisë”. E kemi paguar dhe perjetuar me dhimbje dhe sakrifica të mëdha diktaturen komuniste, degraduese e antishqiptare. Mendoj që si shoqëri dhe institucione, akoma po vuajmë pasojat e asaj trushplarjes dhe mizorisë së thellë morale e politike, e mos e thashtë Zoti që për këtë të vuajnë edhe 2 brezat e ardhshem të familjeve tona, sepse jemi të pafajshëm, sepse me komunizmin nuk na lidh asgjë. Askush të mos lodhet me hedh fjalë as baltë mbi atë që reagon dhe shkruan, pasi secili prej nesh, si dhe e gjithë shoqëria jonë, demin dhe problemin më të madh e ka me ata që heshtin, me ata që bëjnë sehirë, që nuk reagojnë, që servilosën, që nuk lexojnë e nuk shkruajnë për asgjë. Dëmin e bëjnë ata që nuk kan mëndim e as gjykim për asgjë, e ku edhe voten, në çdo 4 vite e nxjerrin në treg, e jo për ta vëndosur në shërbim të zhvillimit të shtetit dhe shoqërisë. 

E megjithatë, sa për mua dhe të gjithë kategorinë e atyre që flasin, shkruajnë dhe reagojnë, e që janë  ndjesia, nderi dhe dinjiteti i qytetarisë së Shqipërisë, do të lutëm sikurse dikur lutej edhe poeti i zemrave tona, Dritero Agolli, kur shkruante fjalët: “Mbushni gotat me raki…. E mbi mua vazhdoni e hidhni baltë. Nga balta juaj marr jetë dhe fuqi”.

Librin e publikuar e gjeni tek libraria e UBT, nëse janë mbaruar kopjet e derguara, mund të me kontaktoni çdo ditë në UBT, e të merrni librin me ato realitetet tona, të ditura e jetuara nga të gjithë.

Për mua, ky libër është ajo thirrja dhe kujtesa e përjetshme e shpirtërave të vrarë, të dhunuar, të shqyer e përdhunuar nga çakejtë, mizoria dhe kategoria me e ulët e shoqerisë shqiptare, e cila u përgatit dhe u përdor poshtërsishte nga diktatura. E ku sikurse dihet nga të gjithë, kjo qenuri e zagarhane shoqërore e politike arriti që të dhunojë e masakrojë jetën dhe pronat e mbi 500 000 shqiptarëve, nga të cilet janë rreth 8000 djem e vajza shqiptare të vrarë e të pagjetur, sepse horrat e diktatures ua zhduken edhe kufomat dhe varret. 

Askush mos e provoftë një situatë të tillë me familjarin apo me njeriun e tijë të dashur. Unë po ju kujtoj një shembull që me prek pothuajëse çdo ditë, pasi jetoj prej 40 vitesh komshi me një burre fisnik e që është rritur jetim. Ky bashkëqytetarë ka 35 vite që kërkon me ditë e me gjetë se ku e ka varrin dhe kockat e babës së vet, që ja kan thirrë në zyrat e policisë së shtetit komunistë. E ku prej atje nuk doli me i gjallë, për më keq, edhe kufomen ja kan zhdukur e nuk dihet se ku ja kan hedhur. Komshiu im është 74 vjeç, e që sot nuk ka asnjë arsye që të shohë ringjalljen e fotografive, busteve, promovimeve dhe sjelljeve përverse e kanibale të diktaturës. As të durojë kapardisjen e të korruptuarve dhe trushplareve të politikës dhe administratës, të cilet në vend që të ulin kokën e të kerkojne ndjesë për sjelljen vrastare e mizore të prinderve dhe familjarëve të tyre. Në vend që të kërkojne llogari prinderve të tyre që të bëhën njerëz e të tregojnë vendet ku i kan zhdukur kufomat e shqiptareve të vrarë me turtura, e mu në zyrat e shtetit, kan 12 vite që kapardisen dhe bëjnë deklarata fyese dhe arrogante, e jashtë asaj që realishtë i duhet shtetit, intelektualeve dhe shoqerisë shqiptare.

Të gjithë e mbajmë mend faktin se si Kosova trime, e gjithmonë në vijen e parë të betejave për europianizimin dhe çështjen tonë kombëtare, luftoj trimërisht me ushrine serbe, nga ku ka ka edhe shumë gra e vajza të vrara, të dhunuara e të përdhunuara. 

Ndryshe nga ajo që ka ndodhur në Shqipërinë e sunduar nga mizoria komuniste, shoqëria kosovare me moral dhe pergjegjeshmeri të lartë kombëtare, e gjeti forcën dhe mekanizmat e duhura që kjo dukuri e vrasjes dhe zhdukjes se kufomave, dhe ajo e përdhunimit të grave e vajzave të deshmohej e të dokumentohej hapur e pa asnjë frikë, duke drejtuar gishtin ndaj horrave dhe përversitetit të pushtuesve dhe të bashkëpuntorëve të tyre. 

Krejtë ndryshe ka ndodhur në Shqiperinë, e cila kurr nuk u çlirue nga terrori dhe sjellja e ndyrë komuniste, e ku askush nuk mundi që të deklarojë hapur e as të bëjë publike tragjedinë e vet e as të familjes. Sepse, në Shqipërinë e dhunuar e shqyer nga diktatura, askush nuk e pa e as nuk e njohu as edhe një ditë si një vënd dhe shoqëri të  çliruar nga dhuna, vjedhja dhe përversiteti shtetërorë e politikë i djajve dhe horrave të komunizmit. 

Nga frika, nga pasiguria e asgjë tjetër, ndodhi që askush nuk mundi me e drejtuar si duhet gishtin ndaj përdhunuesit të vet. Sepse përdhunuesit qëndruan përgjithmone në pushtet duke e vrarë, dhunuar, dobësuar dhe përdhunuar pa mbarim shtetin, shoqërinë dhe individin. Qëndruan në postet drejtuese, duke e zhvlerësuar e përdhosur çdo ditë shtetin dhe forcën reale të shoqërisë shqiptare. 

Mbase ndonjëri edhe do të thotë se në Shqipëri nuk ka patur kurrë përdhunime. Ndërsa unë që kam punuar gjithë jetën në punët më të vështira të Shqipërisë, e që kam biseduar me besim dhe njerëzillek të lartë kudo me njerëzit, po ju them që komunizmi shqiptarë ka qën aq mizor dhe dehumanizues, saqe ka vrarë e përdhunuar më shumë edhe se sa lufta dhe pushtuesit e trojeve tona. 

Pavarësishtë nga demagogjia dhe propaganda e modelit marksitë-leninistë, gratë dhe vajzat shqiptare, edhe sot janë aq shumë të dhunuara e të pënguara në karrierë, në punësime, në promovime, etj, e kjo ndodh vetëm për shkak të trashegimisë së komunizmit. Trashegimia e një kohe kur njeriu e sidomos gratë dhe vajzat, deformoheshin dhe trajtoheshin pa dinjitet e pa pikë fëminizmi e mëshire. Në diktaturë, gruaja apo vajza e brishtë, edhe pse ishte dhe mbetët gurë themeli për shoqërinë, konsiderohej dhe duhet të ishte e veshur me pantallonat e zborit ushtarakë, apo e ngjitur mbi traktorin dhe tankun ushtarakë, apo e fotografuar në minierë me një martinel në dorë, apo kudo në filmat e kohës e paraqitur si ajo agjitatorja dhe  luftarakja e zjarrtë e parties, pa feminizëm dhe pa fare shpirtë njerëzorë. Në këtë kontekstë, komunizmi e denatyroj dhe e paraqiti gruan dhe vajzën si një mekanizëm apo si copë hekuri pa ndjenja, pa shpirtë, pa rrol edukues e as riprodhues. E paraqiti gruan si një krijesë që duhej vetëm për agjitacion dhe propagandë dhe për të realizuar dëshirat e tjera të shokëve të partisë dhe pushtetit. 

Edhe më tragji-komike e të pashëmbullta në botë janë ato rastet kur shokët e partisë dhe të sigurimit të shtetit, që të gjithë shqipfolësa e akoma të padenoncuar e të pandëshkuar, vetëm për të abuzuar me gruan apo vajzën e pambrojtur të shokut apo komshiut, sajonin ngjarje, dosje dhe gjygje politike. Thjeshtë e vetëm për të denuar e për ti larguar nga shtëpia për në burg burrat apo të dashurit e të preferuarave të tyre. Kjo nuk është sajesë e imja, sepse nuk janë një apo disa raste sporadike, përkundrazi kjo mizori ka qenë massive, shumë e përhapur, e me një ndikim shumë të madh në popull dhe administratë. 

Sikurse ka qenë aq masiv edhe fakti që përpara se të shkoje tek vendi i punës, duhet të kaloje nga sekretari i partisë që të bënte atë karakterstiken sikurse e dinte vetëm ai. E më pas të lejonte apo të ndalonte (si ti tekej) e kishte në dorë vetëm ai. Apo duhej të kaloje nga kryetari i keshillit, që në jo pak raste mund ta jepte apo jo bursen për të shkolluar fëmijen, sipas sjelljes, sikur ti shkrepej në kokë atij. 

Shum prej lexuesve, e sidomos ata që kan lindur pas viteve 1997, për shkak se kjo ndyrësi nuk u lejua kurrë që të dëshmohej e as të dokumentohej e plotë, përpasojë nuk u dëshmua kurrë hapur, por u mbyll në menyrë tinëzare dhe antidemokratike për tu qelbur e për të kuturbuar edhe për mbi 30 vite të tjera pisllek e frikë, ndoshta do të mëndojnë dhe thon se përdhunimi i djeshëm komunist dhe ai i sotmi neokominist nuk kan ekzistuar, apo edhe nëse kan ekzistuar, midis tyre nuk ka lidhje.

Sikurse na mesonte Sokrati (filozofi i ideve), vjen një momënt që dhuna e përditëshme të futët ngadalë e thellë në tru e në çdo qelizë të trupit. Duke tu kthyer në sjellje të zakonshme e të trashegueshme. Fatkeqësishtë edhe me shqiptarët ka ndodhur e nëjta gjë, ku unë po dyshoj që e keqja për një kohë të gjatë, na është ngulur aq thellë saqe mos e thashtë Zoti, që të na jetë bërë gjenetike, e përjetëshme dhe e trashegueshme. Ndërsa lidhja midis përdhunimit komunistë dhe vazhdimësisë së kësaj sjellje mizore, antikombëtare dhe antishtetërore edhe në këto 35 vite të ashtuquajtura demokraci, është një lidhje lineare, e drejtëpërdrejtë, sepse ka një vazhdimësi të njohur gjenetike dhe doktrinare Marksiste-Leniniste, ku çdo zgjidhje duhet të vinte nga lartë. Ku për çdo gjë vëndoste partia dhe shokët e partisë. E ku partisë nuk i fshihet e as nuk mund ti ndalohët asgjë. Sipas kësaj doktrine të njohur, njeriu është i partisë e jo i familjes, as i fëmive e as i shoqërisë dhe as i kombit të vet.  

Në këtë kontekst, unë sikurse edhe të gjithë bashkëmoshatarët e mi të pa indokrinuar me helmin e marksizmit, mëndojmë se përdhunimi ka ekzistuar dhe akoma ekziston i trasheguar nga e kaluara, madje dyshoj se ka shtuar edhe më shumë frekuencën e shfaqjes në përmasa edhe më të frikshme. 

Përdhunimi nuk ka të bëjë thjeshtë me atë dhunën me rrahjën, lidhjën e gojës dhe të gjymtyrëve. 

Përkundrazi, përdhunimi më i madh është bërë përmes administratës politike e shtetërore që përdori mekanizmat e frikës, shantazhit dhe të intimidimit me vëndin e punës, me të drejtën e studimit, me të drejtën e strehimit, për të mos u gjobitur, për të mos u dënuar e deri edhe kafshatën e bukës së gojës. 

Janë dukuri që akoma ekzistojnë, betejë e rrugë joligjore për vëndin e punës, e për këtë, edhe pse njerëzit   e frikësuar e pa asnjë mbështetje po vazhdojnë që të heshtim dhe të bëjmë sikur nuk i shohim e sikur ato nuk ekzistojnë, realiteti tregon se kjo sëmundje vazhdon që të na shfaqet kudo. Por më komikja është ajo shprehja e njohur marksiste, ku thuhet që të “mos i nxjerrim të palarat e shtëpisë”, kur realishtë duhet të ishte pastrur e me patjetër duhet të pastrohet shtëpia dhe administrata sa më parë nga mizoria dhe mizorët e korrupsionit dhe të përversitetit.

Të palarat dhe paturpësia më e madhe është mohimi dhe heshtja përballë pisllëkut, nga ku ka buruar e po na shkatërron e mbytë çdo ditë e ngapakë vazhdimësia e këtyre ngjarjeve dhe fenomeve regresive e turpëruese. Sikurse reagimi dhe trajtimi real i tyre është detyrë dhe përgjegjësi qytetare e kombëtare.

Kemi humbur 35 vite kohë në të cilën, edhe në Shqipëri duheshin treguar me gisht e duheshin bërë shëmbull dhe neveri që të gjithë dhunuesit dhe përdhunuesit e djeshëm. Vetëm në këtë mënyrë, do të mund të mbrohej shteti dhe shoqëria nga vazhdimësia e sjelljeve të liga e degraduese – komuniste.

Vetëm në Shqipëri, përdhunuesit dhe vrasësit nuk u zbuluan e as nuk u ndëshkuan kurrë, e përpasojë edhe nuk u demaskuan kurre sikurse duhej e sikurse meritonin. Prandaj shoqëria jonë nuk u ndie kurrë e lire e as demokratike. 

Njerëz të shumtë të këtij takëmi tepër të ulët, fatkeqësishtë edhe u plakën e dolen në pension të ulur mbi kolltuqet dhe karrigët e pushtetit, e gjithëkund duke e marrë respektin, harresën dhe nënshtrimin me dhunë. Si shoqëri, kjo sjellje na ka shkaktuar vetëm humbje shansesh historike, humbje kohe të vlefshme dhe një ndotje të madhe shoqërore e politike, që kërkon shumë punë për ta pastruar.

Këta njerëz pa nderë e dinjitet, edhe pas vitit 1990, qëndruan mbi kolltuqet dhe postët duke i keqpërdorur e duke i turperuar edhe më shumë institucionet, vulat dhe ligjet e shtetit shqiptarë. Në këtë mënyrë edhe duke siguruar jetëgjatësinë dhe vazhdimësinë e mizerjes politike, ekonomike dhe morale të një sistemi dhe historie, ndër me tragjikët e kësaj bote. Është një histori që mund të shkruhet nën titullin “Historia e Denatyrimit Komunist të Shqipërisë”  

Sa për ata që mund të më kritikojnë për krahasimin që unë shpeshherë kam bërë dhe bëj midis tragjedive dhe bëmave të komunistave shqipfolës mbi eliten dhe shqiptarët më të mirë të vëndit, dhe tragjedisë së shkaktuar nga pushtuesit në Kosove, kufiri është i hapur, informacioni është sheshit, kushdo për 4 orë mund të shkojë nga Tirana në Prishtinë, e mund të mësojë të vërtetën e të krahasojë faktet. 

Të flasësh të vërtetën nuk është turp, përkundrazi e turpshme është manipulimi dhe fshehja e të vërtetës, nga ku paraliza dhe situata degraduese, vetëm sa vazhdon dhe bëhët edhe më e padurueshme.

Në këtë kontekst, unë ju bej një thirrje vëllazërore e shumë qytetare, që të përpiqeni që të krahasoni të pagjeturit e luftës së Kosovës, që sikurse tregojnë regjistrat thuhet se janë rreth 1400 përsona. Kurse në Shqipërinë që pati për vrasës dhe pushtues sistemin komunistë me komunistat shqipfolës, janë mbi 8000 të vrarë e të zhdukur, e që të gjithë djem e vajza të reja, që të gjithë të vrarë pa asnjë faj. 

Nga pjestimi i dy shifrave të mësipërme, rezulton se tragjedia, makabriteti dhe kafshëria e vrasësve komunistë, deri më sotë të pa denuar e të pandëshkuar, është rreth 6 herë me i lartë se sa dëmi dhe tragjedia e shkaktuar nga pushtuesit. 

Bazuar në ngjarjet, kujtesën dhe në jetën e jetuar në diktaturë, jam shum i sigurtë që edhe numri i grave të dhunuara, të vrara e të përdhunuara nga komunistet shqipfolësa (nuk dua kurrë që ti quaj shqiptarë), krahasuar me përmasat e fenomenit në Kosovë e kudo tjetër, është shum më i lartë. Prandaj e me të drejtë e kan quajtur “Komunizmi Specifik”, dmth i pashëmbulltë atëherë dhe në vazhdimësi. Është i pashëmbullt edhe në riciklim, ringjallje dhe ripërsëritje dhune, poshtërsie e varfërie. 

Nuk kemi pse të bejmë sikur nuk ka ndodhur asgjë, sepse duke heshtur po shohim dhe po kuptojmë që fenomeni nuk po zhduket, përkundrazi po shtohet dhe vazhdojmë që ta kemi kudo midis nesh. Akoma më keq, pasi po na shfaqet e po na rritet përditë nëpër zyrat dhe institucionet, në të cilat morali dhe meritokracia duket që nuk vlejnë më për asgjë. E ku në jo pak raste në plan të parë dalin mungesa e profesionit dhe përvojës administrative, mosha e re, padija, servilizmi, kunjukturaliteti, trushplarja dhe vulgariteti. Nga ku shërbimët administrative për prodhuesit dhe publikun, vetëm po përkeqësohen dhe po bien në nivelet me të ulëta që ka rajoni dhe Europa. 

Duke heshtur ndaj fenomenit dhe ndikimeve nga doktrina marksiste e komuniste, dashje apo padashje kemi krijuar atë habitatin e lindjes, të rritjes dhe të vazhdimësisë së sjelljeve të dhunës dhe përversitetit të një diktature, e cila duhet të dëshmohët e të dokumentohet me kurajo dhe ekzaktësishtë sikurse ka qenë, në mënyrë që të bëhët seriozishtë e urryer nga të gjithë, e pa dallime politike, krahinore e fetare. 

Çdo shqiptarë, pavarësishtë nga propaganda komuniste dhe neokomuniste,  duhet të kuptojë faktin se komunizmi shqiptarë, nuk e ka bërë e as nuk e ka merituar kurrë shqipërinë as shtetin shqiptarë. Përkundrazi, komunizmi e manipuloj, mashtroj dhe e shkatërroj shtetin, shpirtin, ekonominë, moralin, historinë dhe reputacionin e shqiptarit dhe të shtetit shqiptarë. 

Komunizmi, pothaujëse e shkërmoqi me themel pronën, moralin dhe familjen e shqiptarit. Komunizmi arriti deri në atë pikë sa arriti që të ekzekutojë të gjithë elitën europerendimore e nacionaliste, për ta zevendësuar me banalet e banalitetit të turmave. Elitën e mirëfilltë kombëtare e zevëndësoj me kategorinë e të ashtuquajturve “njerëz të ri”, që sikurse e kemi parë dhe përjetuar, janë njerëzit e krijuar dhe rritur nga diktatura komuniste. Janë njerëzit që nuk kan moral e as shpirtë kombëtarë, nuk kan as besim në Zot, nuk kan njohur kurrë vegël pune as profesion. Janë bashkësi e mbushur me parazitë, contribute zhvillimi, pa meritokraci dhe pa asgjë njerëzore. Vetëm me këtë takëm që janë armiqtë e prosperitetit të kombit shqiptarë, komunistët arritën që të ndërtonin e të mbanin gjallë edhe pas vitit 1990, një politikë dhe administratë 100% djallëzore, të korruptuar, hajdute dhe antishqiptare.      

Për të mos u zgjatur, për çdo shqiptarë, pavarësisht nga origjina shoqërore e politike e familjes së tijë, kam vetem një lutje. Lutëm që të mos lodheni e ndaleni kurrë duke denoncuar hapur krimet, kriminelat, hajdutet dhe perdhunuesit e komunizmit të djeshëm dhe të neokomunizmit të sotëm. Sepse vetem kjo është ajo rruga dhe mënyra që të mund të behemi një shtet dhe një shoqeri e besueshme dhe serioze. Vetëm duke reaguar do të mund të behemi të njohur, të besueshëm dhe të integruar midis vetit dhe më pas edhe ndër shoqeritë dhe kombet e tjera të rajonit dhe botës. Duke heshtur, vetëm sa do të vazhdojmë që të vetëdiskreditohemi, vetëturperohemi, vetëlargohemi dhe vetëperjashtohemi çdo ditë e më tepër nga njeri tjetri dhe nga e gjithe bota demokratike.

Duke heshtur e duke u gjunjëzuar nga frika, padyshim që do të mbetemi më të humburit, e gjithmonë nën drithmën dhe kuptimin makabër të asaj shprehjes së njohur se “Nuk keni par gjë akoma”. Duhet të ishim në rrugën e zhvillimit dhe prosperitetit, e jo në prag të katastrofave dhe kacafytjeve mes vetit.

Uroj që përmes këtyre rreshtave, të mund të kem gërvishtur sado pak në shqiptarinë dhe përgjegjëshmerinë qytetare. Mbi të gjitha uroj që të kem kontribuar sado pakë në ndriçimin dhe zgjimin e pjesës së ndritur të ndërgjegjes kombëtare të secilit bashkëqytetarë e bashkëkombas.

Lexim të kendshem të librin tim të 40-të, e rastësishtë të publikuar në 40 vjetorin e viteve të mia të punës në katundet dhe qytetet e Shqipërise, ku punova me perulësi dhe profesionalizem e kudo duke shëruar plagët, e vetëm duke ja lehtësuar jetën banorve të Shqipërisë. Zoti e ndriçoftë vatrën, mendjen dhe zëmrën e shqiptarit. Zoti ju dhashtë shqiptarëve më shumë dashuri për Shqipërinë se sa për partinë. 

Prishtinë, 18 prill 2025 – Në një përpjekje të koordinuar me Zyrën e Presidentes së Republikës së Kosovës, drejtuesit e Odës Ekonomike Amerikane u takuan me përfaqësuesit e kompanisë Delta Airlines dhe shoqatës “Linjat Ajrore për Amerikën” (Airlines for America) për të prezantuar mundësitë për vendosjen e një fluturimi direkt ndërmjet Prishtinës dhe Nju Jorkut.

Me Aeroportin Ndërkombëtar të Prishtinës të renditur si të tretin më të madhin për nga trafiku i pasagjerëve në Ballkanin Perëndimor dhe ndër aeroportet me rritjen më të shpejtë në Evropë, Kosova është e gatshme të forcojë lidhjet transatlantike dhe të përmbushë kërkesën në rritje për linja direkte ajrore.

Një fluturim direkt do të hapte rrugë të reja për tregtinë, turizmin dhe investimet, duke forcuar më tej lidhjet e thella ndërmjet Kosovës dhe Shteteve të Bashkuara.

Rafaela Prifti/

Komenti i Sekretarit të Shëndetësisë dhe Shërbimeve Humane Robert F. Kennedy Jr. në konferencën e shtypit se “autizmi është i parandalueshëm” bie ndesh me rezultatet e kërkimeve nga vetë agjencia përsa i takon shkakut kryesor të numrit në rritje të rasteve të autizmit tek fëmijët, thanë ekspertët. Ai e bëri deklaratën si kundërpërgjigje ndaj raportit të publikuar nga Qendra për Parandalimin dhe Kontrollin e Sëmundjeve në të cilin thuhet se nga prirja në rritje e autizmit ne Amerike një në 31 fëmijë të moshës 8 vjeçare janë të prekur prej saj. “Epidemia shkaktohet nga elementë toksik të mjedisit,” deklaroi Kennedy Jr. në konferencë, si ithtar i tezës se mjedisi është faktor kyç për autizmin çka bie në kundërshtim me hulumtimet në fushën e perbërjes gjenetike që, sipas shkencëtarëve, luan rol vendimtar nëse një fëmi zhvillon autizmin apo jo.

Nga viti 2000 kur Qendra për Parandalimin dhe Kontrollin e Sëmundjeve (CDC) filloi mbledhjen e të dhënave për autizmin, rastet janë pesëfishuar. Raporti i sapodalë vëren se shtimi i testimeve si edhe faktorë të tjerë që lidhen me vetëdijesimin për shenjat e shfaqjes së autizmit, lindjet nga nëna në mosha të mëdha si edhe vënia në disponim e shërbimeve për këto raste. Kennedy Jr. premtoi se departamenti do fokusohet në elemente të tilla si myku dhe esencat artificale në produktet ushqimore, dhe obesiteti te prindërit për të ulur numrin e rasteve të fëmijve me autizëm. Specialistët nuk e kanë përjashtuar mundësinë se genet dhe mjedisi janë faktorë që ndikojnë në shfaqjen e autizmit por nuk ekzistojnë prova që tregojnë se autizmi mund të shmanget apo parandalohet, sepse, u shprehën ata, “këtu nuk është fjala për sëmundje infektive.”

Vaksinat – Dhjetra studime nuk kanë arritur të provojnë lidhjen midis vaksinimit dhe autizmit megjithëse Kennedy Jr. nuk e përmendi këtë në konferencën e shtypit, ai është propagandues i teorisë se autizmi shkaktohet nga vaksinat. “Metodat e diagnostikimit lidhen me identifikimin e shtuar të rasteve,” pohuan përpiluesit e raportit. Duke filluar nga vitet 1970 dhjetra studime shkencore kanë zbuluar se gjenetika kontribon në çrregullimet e zhvillimit nervor dhe qysh atëherë janë identifikuar qindra abnormalitete gjenetike që vërehen të jenë pjesë shoqëruese të autizmit.

Bashkëveprimi midis elementeve të mjedisit me faktorë gjenetik – Kennedy Jr. ka planifikuar të ngrejë një komision për të identifikuar elementë të dëmshëm mjedisor që shpjegojnë rritjen e rasteve të autizmit. Pritet që raporti i cili do publikohet në shtator të fokusohet në “helmet e hedhura” në mjedis në vitet 1989, duke e paraqitur atë si vitin kur filloi “epidemia” – një teori e papranuar nga eskpertët. Studimi i parë për këtë është botuar në 1943 në Manualin Diagnostikues dhe Statistikor të Çrregullimeve Nervore që u bë sistemi bazë klasifikues për mjekët psikiatër në vitin 1980.

Ramazan Çeka/

Një akt trimërie që preku zemrat e shqiptarëve.

Në një kohë sfidash të shumta, kur shpesh lajmet na servirin pamje të indiferencës, egoizmit dhe apatisë, një ngjarje në Rrugën e Kombit riktheu besimin në vlerat më të pastra njerëzore: guximin, sakrificën dhe dashurinë për jetën e tjetrit.

Arben Nikprelaj, një djalosh nga Malësia, tregoi se aktet e vërteta të heroizmit nuk kërkojnë as fjalë të mëdha, as skena spektakolare – por vetëm një zemër të madhe dhe një shpirt të paepur.

Arbeni nga Malësia u bë simboli i guximit dhe dashurisë për jetën e tjetrit, duke rrezikuar gjithçka për të shpëtuar një jetë në prag të vdekjes.

Ishte një ditë e zakonshme udhëtimi në Rrugën e Kombit, rrugën që lidh zemrat shqiptare në të dy anët e kufirit. Por për Arbenin, ajo ditë do të shndërrohej në një provë jete, një moment që do të ndante historinë e tij përgjithmonë.

Ngjarja ndodhi gjatë një udhëtimi ku Arbeni, i cili vinte nga Tuzi, u përball me një skenë rrënqethëse: një veturë e përmbysur dhe një i ri i bllokuar brenda saj, pa ndjenja dhe në rrezik të drejtpërdrejtë për jetën. Një skenë tronditëse, ku çdo sekondë ishte jetike.

Pa hezituar as një çast, Arbeni ndërhyri me një guxim që buron vetëm nga shpirti i lindur i Malësisë, ai u hodh drejt makinës së dëmtuar dhe u ngjit mbi trupin e shkatërruar të automjetit.

Sfidoi rrezikun, flakët që kërcënonin të përfshinin automjetin dhe rreziqet e panjohura, vetëm me një mendim në zemër: të shpëtonte jetën e dikujt tjetër.

Me përpjekje të jashtëzakonshme, ai arriti ta nxjerrë djaloshin jashtë makinës, vetëm pak çaste përpara se vetura të përfshihej plotësisht nga flakët, duke konfirmuar rrezikun ekstrem që Arbeni kishte përballuar.

Në ato pak çaste dramatike, u rilindën përmes veprës së tij fjalët më të mëdha: trimëri, nder, sakrificë.

Një akt trimërie që sot, me të drejtë, përshkruhet si një akt heroik që shpëtoi një jetë dhe frymëzoi qindra të tjera.

Arben Nikprelaj nuk është një emër i panjohur për ata që njohin familjen e tij. Ai është djali i Nikollë Nikprelës, një nga emrat më të shquar të artit shqiptar, një nga zërat më të fuqishëm të muzikës shqiptare, i cili me këngët e tij ka ndezur për dekada zjarrin kombëtar në zemrat e shqiptarëve, i dekoruar me titullin e Lartë “Mjeshtër i Madh” për kontributin e tij të jashtëzakonshëm në ruajtjen e identitetit kombëtar.

Nuk është rastësi që nga kjo familje ka lindur një shpëtimtar: vlerat e nderit, sakrificës dhe përkushtimit ndaj jetës janë thellësisht të ngulitura në ADN-në e tyre.

Dhe sot, biri i tij u bë kënga më e bukur që çdo shqiptar mund të këndojë: një këngë jete, një himn burrërie.

Një trashëgimi e nderit dhe vlerave malësore. Aktin heroik të Arbenit nuk e ndjekin vetëm emocionet e atij momenti. Ai është dëshmi e vlerave të rrënjosura thellë në gjakun e Malësisë, vlera që thërrasin: “Të mos harrojmë kurrë kush jemi!”

Klubi “Balkan Eagles” i Tuzit, të cilit Arbeni i përket, dhe mbarë Malësia, kanë sot një arsye më shumë për të ndjerë krenari të thellë.

Aktet si ky nuk ndodhin çdo ditë. Ato shërbejnë si kujtesë e fortë se, përtej gjithë trysnive të përditshme, shpirti shqiptar mbetet i pastër, trim dhe i gatshëm të sakrifikojë për jetën.

Një mesazh që duhet të jehojë, në një kohë kur shumëkush kërkon modele frymëzimi, vepra e Arbenit është një thirrje e heshtur, por e fuqishme:

Heroi nuk është gjithmonë ai që shfaqet në kopertina librash apo ekranesh. Heronjtë e vërtetë jetojnë mes nesh, veprojnë në çastin e nevojës, pa kërkuar lavdi, duke mbjellë shpresë dhe dinjitet.

Sot, Arben Nikprelaj është një emër që duhet të mbahet mend: si dritë në rrugën e kombit, si shpëtimtar i jetës, si dëshmi se heronjtë lindin në heshtje dhe shkëlqejnë me veprat e tyre.

Arben Nikprelaj na kujton se trimëria nuk është vetëm një cilësi e së kaluarës; ajo është një virtyt që jeton ende në zemrat tona.

Nderime për Arbenin, për familjen që e rriti me këto vlera dhe për gjithë ata që mbajnë ndezur shpirtin e Malësisë dhe të shqiptarisë!

Faleminderit Beni për guximin, për shpirtin, për zemrën!