Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

A duhet të vaksinohem për COVID-19 nëse e kam tejkaluar virusin?

by

Po. Pavarësisht infektimit fillestar, Qendra amerikane për Parandalimin dhe Kontrollin e Sëmundjeve, ka thënë se njerëzit duhet të planifikojnë vaksinimin kur t’iu vijë radha.

“Kjo është pyetje shumë e drejtpërdrejtë”, ka thënë specialisti i sëmundjeve infektive, Amesh Adalja.

“Po, duhet të vaksinoheni”. Kur dikush shërohet, sistemi i tyre imunitar nuk lejon që ata të sëmuren menjëherë.

“Sistemi juaj imuniar është i gatshëm të identifikojë virusin dhe ta mbrojë veten”, ka thënë mjekja Saksia Popescu, eksperte për sëmundje infektuese në Universitetin George Mason, transmeton agjencia e lajmeve AP.

Shkencëtarët nuk e dinë ende saktë sa zgjat imuniteti apo sa i fortë është, ndonëse në disa punime kërkimore sugjerohet se mbrojtja mund të zgjasë për disa muaj.

“Është e pamundshme që të dihet sa gjatë mund të ketë imunitet një person”, ka thënë mjeku Prathit Kulkarni, ekspert për sëmundje infektive në Kolegjin për Mjekësi, Baylor.

“Nuk kemi mundësi ta kalkulojmë këtë gjë”.

Vaksinat, në anën tjetër, janë të dizajnuara që të ofrojnë përgjigjje imunitare më të gjatë. Ekspertët thonë se ato duhet të rrisin imunitetin e një njeriu, pavarësisht se në çfarë gjendje është pas infektimit.

“Meqë jemi në këtë pandemi dhe nuk kemi dorë në të, qasja më e sigurt është vaksinimi”, ka thënë Kulkarni.

“Nuk humbisni asgjë, vetëm përfitoni”.

Nëse keni qenë të infektuar në tre muajt e fundit, Qendra amerikane për Parandalimin dhe Kontrollin e Sëmundjeve, ka thënë se është në rregull që të shtyhet vaksinimi, nëse dëshironi të lejoni të tjerët ta kryejnë këtë gjë para jush, meqë dozat janë të kufizuara.

Studimi britanik: Infektimi ofron imunitet për të paktën pesë muaj

Të dhënat preliminare të disa shkencëtarëve nga agjencia publike, Shëndeti Publik në Angli, kanë treguar se njerëzit që kanë tejkaluar sëmundjen COVID-19, që shkakton koronavirusi, janë imunë për të paktën pesë muaj, ndonëse nuk ka të dhëna nëse personat me antitrupa mund ta bartin dhe ta shpërndajnë virusin, transmeton agjencia e lajmeve, Reuters.

Në mesin e gjetjeve është parë edhe se infektimet për herë të dytë me COVID-19 janë të rralla – vetëm 44 raste janë gjetur në mesin e 6,614 personave të përfshirë në studim.

Megjithatë, ata tërheqin vërejtjen se gjetjet nënkuptojnë se personat që janë prekur nga koronavirusi në valën e parë të pandemisë në muajt e parë të vitit 2020, tani mund të preken sërish nga ai.

Ata kanë paralajmëruar se njerëzit me të ashtuquajturin “imunitet natyral” – të cilin e kanë siguruar pas infektimit – mund ta kenë ende koronavirusin në hundën dhe fytin e tyre dhe mund ta bartin atë pa dëshirë.

“Ne e dimë tani se shumica e atyre që kanë pasur virusin dhe kanë krijuar antitrupa, janë të mbrojtur nga infektimi i dytë, mirëpo kjo nuk është e gjitha dhe nuk kemi njohuri sa zgjat mbrojtja”, ka thënë Susan Hopkins, këshilltare e lartë mjekësore në Shëndetin Publik në Angli dhe njëra nga udhëheqëset e studimit, gjetjet e së cilës janë publikuar më 14 janar.

“Kjo nënkupton që edhe nëse besoni se keni pasur sëmundjen dhe jeni të mbrojtur, mund të siguroheni se ka pak mundësi që të përballeni me infektim të rëndë. Por, ende ekziston rreziku që mund të infektoheni dhe ta transmetoni virusin te të tjerët”.

Përmes një letre të bashkëngjitur me studimin, shkencëtarët kanë thënë se gjetjet nuk kanë përfshirë përgjigjjen e antitrupave apo lloje tjera të imunitetit ndaj vaksinave që tani po shpërndahen kundër sëmundjes COVID-19, apo rreth asaj se sa efektive mund të jenë vaksinat.

Aty është thënë se përgjigjja ndaj vaksinave do të shqyrtohet më vonë gjatë këtij viti.

I njohur si SIREN, studimi përfshin dhjetra mijëra punëtorë shëndetësorë në Britani, të cilët janë testuar vazhdimisht për koronavirus nga muaji qershor, ashtu sikurse për prezencën e antitrupave.

Në periudhën 18 qershor – 24 nëntor, shkencëtarët kanë vërejtuar 44 infektime potenciale për herë të dytë, pas analizimit të 6,614 pacientëve që kanë rezultuar pozitivë në testet për antitrupa.

Sipas tyre, këto shifra tregojnë për 83 për qind mbrojtje nga infektimi i dytë.

Shkencëtarët kanë thënë se planifikojnë të vazhdojnë kontaktin me pjesëmarrës për të parë nëse imuniteti i tyre natyral do të zgjasë më shumë se pesë muaj.

Megjithatë, ata kanë paralajmëruar se të dhënat fillestare nga fazat e para të studimit tashmë sugjerojnë se disa njerëz me imunitet mund të bartin ende nivele të larta të virusit dhe mund ta transmetojnë atë te të tjerët.

“Prandaj është tejet e rëndësishme që secili të respektojë rregullat dhe të qëndrojë në shtëpi, edhe nëse e kanë pasur paraprakisht koronavirusin”, është thënë në deklaratën e shkencëtarëve.(Kortezi:Krenare Cubolli-Evropa e Lire)

Zgjedhjet në Kosovë-Partitë e mëdha dhe Partitë e Volga …

by

–Partitë e mëdha në Kosovë që në fillim të marrëveshjeve ia shuan identitetin politik partive të vogla/

Kosova në prag të zgjedhjeve është duke vluar politikisht,deri më, 14 shkurt 2021 shumë politikan të rinj e të vjetër shohin ëndrra me sy hapur dikush e sheh vetën deputet e dikush ministër, një tjetër kryeministër e tjëtri apo tjetra president e presidente.Mirë është që njerëzit jetojnë dhe ëndërrojnë, por më e keqja është se 14 shkurti 2021 do ti shuaj shumë ëndrra, ku do të kemi shumë pakënaqësi si çdo herë pas zgjedhjeve.

E mira është që në këto zgjedhje partitë e mëdha u treguan shumë të mençura politikisht dhe që në fillim i shuan identitetin politik partive të vogla duke bërë marrëveshje dhe duke i konsideruar pjestarët e partive të vogla vetëm si anëtar të partive të tyre politike dhe asesi si parti apo organizata të veçanta.Kështu në VV u shkrinë dhe u rishkrin iniciativa Guxo e Vjosa Osmanit dhe iniciativa Alternativa e Mimoza Kusarit,kjo u rishkri përsëri.E mençur u tregua edhe LDK që për herë të parë e shkriu AKR në një listë dhe Behgjet Pacolli dhe përkrahësit e ti do të garojnë me logon e LDK-së.Sa i përket PDK-së ajo  nuk arriti ta shkrijë Nismën e Fatmir Limajt së paku deri më tani në PDK, ku Nisma kërkoj një marrëveshje të përbashkët si dy parti politike dhe tash do ja rrezikoj vendin e dytë PDK-së nese nuk bëjnë ndonjë marrëveshje në minutat e fundit, duke garuar e vetme dhe duke marrë vota në terenet ku shtrihen votuesit e PDK-së.Të njëjtën rrugë e vazhdoi edhe AAK e cila arriti ta shkrijë një pjesë të PSHDK-së se Gjakovës që e udhëheq Zef Morina e Anton Shala,që  në fakt e kishte të shkrirë pasi që kishin një marrëveshje më herët në nivelin lokal dhe Zefi nuk ka shtrirje dhe nuk merr vota jashtë Gjakovës.Kurse PSHDK tjetër që udhëhiqet nga dr.Ukë Berisha si duket do të jetë pjesë e listës së LDK-së,e shkrirë po ashtu.Por e ndarë në këtë mënyrë as Uka e as Zefi nuk kanë shansa as minimale të zgjidhen deputet në Parlamentin e Kosovës.Kjo parti duhet të reformohet dhe të zgjedh një udhëheqje komplet te re. 

Ajo çka më së tepermi duhet te jetë brengosëse është fakti se çka pas 14 shkurtit 2021.Sa do të jenë në gjendje këto parti të ndërtojnë institucionet shtetërore ku së paku dy parti shqiptare duhet të bëhen bashkë për ta themeluar qeverinë kurse tri parti shqiptare duhet të bëhen bashkë për ta zgjedhur presidentin e Kosovës.Sa do të jenë të qëndrushme institucionet e reja dhe sa do të zgjasë qeveria e re e Kosovës?Sa do të arrijnë institucionet e reja të bëjnë projektet zhvillimore për Kosovën dhe sa do të përkrahen këto projekte nga Bashkimi Evropian dhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës.Sa do të jetë në gjendje Qeveria e re e Kosovës të krijoj kushte për investitorët nga diaspora dhe jo vetëm të përmendët diaspora kur duhet ti marrin votat. Edhe shumë e shumë çështje tjera që rrin pezull tash e shumë vite.Të hysh në politik është e lehtë por të dalësh nga politika dhe të mbahësh mend për sukseset e kryera mbrenda mandatit qeverisës është shumë e rend.Uroj që Kosova pas këtyre zgjedhjeve të hyn në rrugën e ecjes përpara,e mos të përseritët ajo kënga popullore:”shkoj njani e erdh tjetri,gjithë ma i zi i riu se sa i vjetri”.

Vlera e simboleve kombëtare, 16 janar 1991 nga K.P.Traboini

by

Nga Kolec P.Traboini/

Gazeta RD Nr. 3, f.4,  16 janar 1991 Ribotohet pas 30 vjetesh shkrimi i K. P. Traboinit: –  Presidenti të zgjidhet nga populli – Të hiqet data 24 maj 1944 – Të hiqen kallzat e grurit nga stema e republikës – Të hiqet ylli nga flamuri kombëtar Nga KOLEC TRABOINI Çfarë do ti paraqitet Kuvendit të parë pluralist në Shqipëri? (në qoftë se do të jetë i tillë). A është ne dinjitetin e kombit që një grup pune të hartojë një kushtetutë dhe ajo të paraqitet në Kuvend me disa diskutime formale. Mos vallë ngjarjet e tanishme në vend po na bëjnë të harrojmë një detyrë kaq sublime?  Po të bëhet kjo,  atëherë nesër ne të gjithë do të ndodhemi përpara ligjeve të cilat nuk do të rrojnë ndoshta  as sa Kushtetuta e ’76. Pa marrë përsipër të zbërthej nenet e veçanta, detyrë tepër e vështirë që kërkon mendimin juridik të specializuar, do të përpiqem të shpreh disa mendime në aspektin e vlerës së simboleve kombëtare të paraqitura në Projekt-kushtetutë, e cila nga mënyra si është trajtuar do të çojë herët apo vonë në konfrontime mendimesh në auditorin e gjerë, por edhe në Kuvendin e ardhëm.Sot më tepër se kurrë në dobi të interesave kombëtare duhet të hartohet një kushtetutë me një jetë sa më të gjatë, e cila të përballojë jo vetëm gjendjen e ditës, por edhe për rrjedhimet historike në jetën kombëtare. Një kushtetutë që pasqyron vetëm interesat e një çasti, të një partie, nuk mund të ketë jetë të gjatë, ajo do të demaskojë vetveten duke u kthyer në një mekanizëm për të ruajtur një statukuo, apo ndoshta një sundim… Aq më tepër që ligjet humane i njohin njerëzit si qytetarë të lirë e jo si monopole partish qofshin këto edhe përparimtare.Të mos harrojmë se kushtetuta qindravjeçare amerikane i ka rrënjët edhe tek Abraham Linkolni, legjislatori i madh i të drejtave të njeriut. A nuk mundemi edhe ne,  pa imituar të tjerët, të ndërtojmë një kushtetutë në të cilën ngjarjet e ditës, sado te vrullshme, partitë që mund të lindin apo shuhen,  që mund të vinë në pushtet apo mund të largohen nga pushteti: individët që zotësia apo rasti mund t’i sjellë në krye të shtetit, të mos mund të lozin me këtë instrument të gjithëpushtetshëm, që shpreh sovranitetin e popullit.Duke lexuar projektkushtetutën ndodhesh para shumë pikëpyetjesh që gjithsecili  do t’i përgjigjej sipas mënyrës së vet.Pse i duhet kushtetutës një hyrje me një tirandë lavdesh për këtë apo atë forcë politike? Forcave politike meritat le tua shkruaj historia, që me pluralizmin politik hapi faqe të re për të gjithë – ndërsa faqet e kushtetutës që shprehin sovranitetin e popullit të jenë si gurë te latuar mirë.A nuk na lodhi lavdia?!Tek e fundit kombi ynë është një gjysmë trupi që po lëngon në të dy shtrirjet e tij… dhe po druhem se është çast fort i papërshtatshëm për t’i kërkuar meritat edhe po t’i kemi.E parë në aspektin simbolik shtrohen pyetje gjithfarësh, si duhet të jetë mjedisi ku do mblidhet kuvendi sovran i popullit? A duhen aty simbole ideologjike që bien ndesh me aspiratat e përfaqësuesve të ndryshëm të popullit, qofshin këta edhe në pakicë. Si duhet bërë që deputetët ta ndjejnë veten në kuvend të barabartë me partinë në pushtet që gjithnjë ka zënë presidiumet.Sistemi pluralist kërkon një kushtetutë tepër solide, pa ekuivokë, pa mundësi shpërdorimi. E parë gjithnjë në aspektin simbolik,  me të gjitha ato kompetenca që i jepen presidentit, a nuk po shfaqemi si një Republikë presidenciale, ku presidenti merr vlerat e simbolit të kombit, bashkë me atë të zotëruesit të pushtetit.Në qoftë kështu a nuk është në dobi të harmonisë, të mirëkuptimit, të unitetit mbarëkombëtar që Presidenti i Republikës të votohej direkt nga populli. Kështu çdo individ të shohë edhe simbolikisht në figurën e njeriut në krye të piramidës shtetërorë edhe vullnetin e vet.E dyta, që kjo figurë e cila shpreh edhe unitetin e kombit (neni 86), të rrokë simpatinë kombëtare, a nuk është më e përshtatshme që ai, që nga çasti kur zgjidhet president, me lirimin nga detyra e deputetit (neni 88), të zhvishet edhe nga çdo lloj hierarkie partiake, në mos të shkëputet fare nga veprimtaria e partisë të cilës i përket në çdo aspekt. Kjo do të sillte që qytetarët e vendit të mos dëgjonin në gojën e presidentit edhe fjalime që nuk mbrojnë interesa të përgjithshme, por mbrojnë interesat e një pakice, sikurse është partia e tij.A nuk do të çonte ky gjest i ligjëruar në kushtetutë në mendimin se presidenti mban balancën e drejtësisë kombëtare, se shteti nuk është më monopol partish?Do të ishte një fatkeqësi e re kombëtare në qoftë se historia e shkuar, të cilën nuk po marrim përsipër ta gjykojmë, të përsëritet qoftë dhe në mënyre të kamufluar.Një çështje mjaft delikate është se projektkushtetuta të jep idenë e një shteti me një moshë të re 47-vjeçare. Historia e kombit shqiptar, me gjithë fatin e tij tragjik nuk nis më 1944, por edhe në qoftë  se për disa ka nisur aty, nuk është në interesin mbarë kombëtar që ta qethim historinë sipas modës që vjen apo shkon, sipas erës që fryn nga lindja apo perëndimi…A mos kështu ushqejmë ata dashakeqës të kombit shqiptar që thonë se viti 1912 ishte një sajesë diplomatike?!Ne po luftojmë të njihet shteti i Arbërit, megjithëse vonë, tepër vonë; ne kemi datën simbolike 1444 me Kuvendin e Lezhës, kemi Lidhjen Shqiptare  të viti 1878, kemi vitin 1912, por edhe vitin 1924 kur Shqipëria ishte Republikë, prandaj a duhen ngushtuar sinorët e historisë së vjetër për hir të historisë së re. Është fjala për 24 Majin 1944 kur historia na gjeti në rikrijimin e një shteti në gjysmën e hapësirës kombëtare. Në qoftë se kohërat janë treguar të pamëshirshme në fatin kombëtar të shqiptarëve, ky nuk është një shkak  për të na u errur perspektiva, kjo nuk do të thotë se ne të ardhmen në Evropën e Bashkuar e shohim të mjegulluar si komb. Koniukturat politike ndryshojnë aspiratat kombëtare mbeten.Mbasi është fjala për stemën e Republikës, shtrohet pyetja pse shqiponja duhet të rrethohet me kallëza gruri, ç ‘shprehje kombëtare  merr kjo, mbase në atë kohë, gjysmë shekulli më parë  kishte shpjegimet e veta, por tani në prag të vitit 2000 gjërat kanë ndryshuar… Një stemë me kallëza a nuk është  pothuaj se e ngjashme me të gjitha stemat e vendeve të shtypura  të Europës Lindore nga diktatura staliniane në kuadrin e uniformitetit socialist. Sa për atë se çfarë i duhet venë mbi kokë shqiponjës, një yll me pesë cepa (simbol i pesë kontinenteve) apo një përkrenare të Skënderbeut, siç u shpreh dikush në një bisedë, le ta lemë shqiponjën të lirë; sa më pak ta ngarkojmë me simbole partiake e ideologjike aq më mirë do të fluturojë ajo, aq më lart e aq më bukur.   © Kolec P. Traboini

HEALTH ALERT-U.K. coronavirus variant may become predominant in U.S, CDC says

by

The increased transmissibility of the B.1.1.7 variant warrants universal and increased compliance with mitigation strategies, including distancing and masking,” the study authors wrote.

The report comes at the time when  the hospital systems across the country are overwhelmed with Covid-19 patients. Thursday was the third consecutive day with more than 3,000 Covid deaths in the United States, with a daily total of 3,957.

The U.K. variant of the coronavirus could become the predominant strain in the United States by March, according to a report from the Centers for Disease Control and Prevention published today.

Though fewer than 100 cases of the variant have been detected in the U.S., models project “rapid growth”. So far, only 76 cases of the variant, called B.1.1.7, have been identified in the country, in 10 states, the CDC said.
The latest research, which takes into account detailed analyses of scenarios that match the current trajectories of Covid-19 cases, projects that the variant could see “rapid growth” in coming months, putting further strain on the health care system.
“We are very concerned about this variant,” said Michael Johansson, one of the study’s authors and co-lead of the modeling team for the CDC’s Covid-19 response.
Mr. Johansson cited evidence from the U.K. that the variant may spread from person to person more readily, and noted the CDC is working to increase efforts to do more testing for such variants in the U.S.
The CDC report comes as the U.S. continues to see cases surpass 200,000 each day. Thursday was the third consecutive day that more than 3,000 people died of Covid-19 in the United States, with a daily total of 3,957. Hospital systems across the country are overwhelmed with Covid-19 patients.
There is no evidence to suggest that the U.K. variant might make people sicker. But a faster spread is sure to lead to more cases overall, the study authors wrote, “exacerbating the burden on an already strained health care system, and resulting in more deaths.” The variant’s increased contagiousness means the U.S. must double down on mitigation strategies, including distancing and masking, as well increasing vaccination rates, the CDC said.
“The increased transmissibility of the B.1.1.7 variant warrants universal and increased compliance with mitigation strategies, including distancing and masking,” the study authors wrote.
That includes “higher than anticipated vaccination coverage,” the authors wrote. In general, the more transmissible a virus is, the greater the number of people needed to be immune to achieve what is known as herd immunity.
“Back in the spring and summer when experts were speculating based on what we knew at that point about the virus, they were estimating that somewhere about 70 percent of individuals would need to be immune in order to achieve that level of herd immunity,” for Covid-19, said Dr. James Cutrell, an infectious disease expert at UT Southwestern in Dallas who was not involved with the CDC report.
Source: CDC, News Report 

A DO TË KTHEHET ALEANCA E HERSHME NDËRMJET EVROPËS E SHBA ME ARDHJEN E BIDEN-IT?

by

Nga ANGELO PANEBIANCO- Përktheu Eugjen Merlika / Ndërsa në ekranet televizive rridhnin pamjet e mësymjes  mbi Capitol Hill ndihej shpesh  të përsëritej prej atyre që i komentonin se n’atë çast po kryhej një sulm kundër “tempullit” të demokracisë. Duke lënë mënjanë fjalët e bukura, n’ato fjalë përceptohej përveç përhumbjes përballë të pamendueshmes (sulme kundër Parlamentëve mund të priteshin në shumë vënde të botës, me përjashtim të Shteteve të Bashkuara), edhe pak a shumë një vetëdije të çoroditur mbi çfarë është me të vërtetë demokracia kur arrin në një pikë vendimtare. Demokracia është, para së gjithash e mbi të gjitha, një metodë për të zëvendësuar qeveritarët në fuqi pa dhunë e pa derdhje gjaku kur, në zgjedhje të lira, një shumicë votuesish (por shpesh bëhet fjalë për pakicën më të fuqishme) vendos t’I ndryshojë.

                Demokracia “i numëron kokat në vënd që t’I presë”. Kjo e dallon nga regjimet e tjerë politikë. Jo gjithmonë arrin t’a shmangë dhunën, siç dëshmon historia e gjithë demokracive. Duke filluar nga ajo e Shteteve të Bashkuara me të gjithë episodet e dhunës politike. Megjithatë, pavarësisht nga Capitol Hill, pavarësisht nga orvatjet e Trump-it për të helmuar të gjithë puset e mundëshme para tërheqjes së pashmangëshme, duhet thënë se lajmet që qarkullojnë sot mbi krizën e demokracisë amerikane janë “ të zmadhuara në mënyrë trashanike”. 

                Presidenti Trump, me fjalën e tij mbi fitoren e vjedhur, jo vetëm ka shtyrë për veprim kryengritësit e Capitol Hillit. Ka kërkuar, nëpërmjet çfarëdo mjeti të ligjshëm në mundësitë e veta, përmbysjen e përfundimeve zgjedhore. Nuk ka gjetur asnjë guvernator e asnjë gjykatës të gatshëm për të përmbushur qëllimin e tij. Mjaft demokraci rreth e përqark botës janë shembur sepse kryetari i qeverisë në fuqi ka kundërshtuar dorëheqjen mbas humbjes së zgjedhjeve. Por institucionet amerikane janë tepër të qëndrueshme për t’i lejuar Presidentit të Shteteve të Bashkuara atë që, në vende të tjera, institucione më të dobëta i lejojnë disa lloj kryeministrave.

                Është e njohur se Trump-i, edhe se ka humbur Shtëpinë e Bardhë, ka dëshmuar se ruan një fuqi të madhe zgjedhore, se është ende një tërheqës shumë i mirë. Kanë mundur t’a vërtetojnë demokratët që kanë ruajtur shumicën në Dhomën e Përfaqësuesve, por duke humbur vota e deputetë.

                Janë rrjeshtuar shumë herë arsyet që e bëjnë aq të turbulltë sot jetën amerikane: një rënie e theksuar e besimit të publikut kundrejt qeveritarëve, një stinë e gjatë e polarizimit politik, fuqia m’e madhe e dukshmëria më e plotë e pakicave skajore të prirjeve të ndryshme. Është kjo në fund të fundit që i dha mundësi njërit si Trump-i, katër vjet më parë të fitonte e që bën të mundur zgjedhjen, në rradhët e demokratëve të kandidatëve që po të ushtronim parametrat evropianë, mund t’i klasifikonim si skajorë të së majtës.

                Megjithatë kjo nuk ka ndaluar fitoren e një qëndërsori si Joe Biden. As do të pengojë, me gjasë e me të drejtë ata parlamentarë republikanë, që kanë pësuar Trump-in gjatë këtyre viteve, duke qeshur se nuk mund të qanin, për të gjetur pragmatikisht pika takimi me Administratën demokratike, sa herë që për ta do t’ishte e leverdisëshme.

                Por thuhet se Amerika është një “Vend i ndarë”, ku garuesit trajtohen si kundërshtarë (Po nuk është ashtu n’Itali?). Ndonjë herë është përshtypja se ndonjeri dënon jo vetëm dhunat por edhe ndasitë si të tilla. A thuajse është e mundur dhe e urueshme një demokraci  pa ndarje (pak a sumë të thella). Problem nuk janë ndarjet por aftësia e institucioneve për t’i mbajtur nën kontroll e për të ndaluar konfliktet – të pashmangëshme e të nevojshme – të përdhosen deri n’atë pikë sa të venë në rrezik rendin shoqëror. Pavarësisht nga episodi shumë i rëndë i Capitol Hillit apo i dhunave qytetare që kanë shkundur Amerikën në muajtë e fundit nuk duket aspak se institucionet e demokracisë së Shteteve të Bashkuara t’a kenë humbur atë aftësi.

                Nëse janë të tepruara piskamat për t’ardhmen e demokracisë amerikane, kjo nuk do të thotë se nuk ka arsye të fuqishme për t’u shqetësuar për ne evropianët. Rreziku më i madh është që Biden-i megjithë përvojën dhe vullnetin e tij  të shfaqur shpesh, në rinyjëzimin e lidhjeve me Evropën, të pësojë trysninë e forcave që shtyjnë në drejtim të kundërt. Duhet të kujtojmë se e majta e Partisë demokratike është e interesuar vetëm për reforma rrënjësore shoqërore të brëndëshme dhe qëndrimet e saj ndërkombëtare (izolacioniste e proteksioniste), nëse do të mbizotëronin, do të kishin për ne pasoja po aq rrënuese sa dhe ato të shkaktuara nga Administrata Trump.

                Ka arsye ai që mendon se humbja e Trump-it nuk mund të përbëjë një kthim të pastër e të thjeshtë në të shkuarën. Edhe se, sigurishht, marrëdhëniet ndërmjet Amerikës dhe Evropës do të përmirësohen, Biden-i do të mbajë parasysh faktin se publiku amerikan nuk pranon më të paguajë çmime shumë të larta për të ushqyer mbizotërimin ndërkombëtar të Shteteve të Bashkuara. Mbulesa do të jetë më e shkurtër se një kohë. Kjo do të thotë se investimi amerikan i kujdesit dhe i burimeve ekonomike në shemërinë me Kinën do të shpërblehet me një disponueshmëri më të pakët për të siguruar me të njëjtën fuqi e besueshmëri të së kaluarës sigurinë evropiane. Me që siguria është thelbësore për të garantuar jo vetëm paprekshmërinë fizile të qytetarëve, por dhe qëndrueshmërinë e institucioneve demokratike, në teori do të na takonte ne evropianëve të merremi me të në vitet që vijnë. Më e lehtë të thuhet se të bëhet. Dihet se sa të pabindur janë shumë evropianë, ndoshta shumica, për të zhvendosur tek mbrojtja e siguria burime të papërdorëshme e deri tani të përdorura për qëllime të tjera. Në vend të fatit të demokracisë amerikane (që, megjithatë, nuk duket se kalon rreziqe të mëdha), duhet të fillojmë të shqetësohemi për t’ardhmen e demokracive tona.

                “Corriere della Sera”, 10 janar 2021    

   Përktheu Eugjen Merlika