Av. Hasan Metuku/

Dje, më 25 shkurt 2025, Presidenti Trump njoftoi se do të kërkojë t’i japë fund Programit të vizave EB-5 të Investitorëve emigrues në SHBA, program i cili u siguron investitorëve të huaj qëndrim të përhershëm në Shtetet e Bashkuara. Ky njoftim u bë në zyrën ovale në prani të Sekretarit të Tregtisë së SHBA-së, Howard Lutnick, i cili foli për dështimin dhe mashtrim në programin e vizave EB-5.

Programi i vizave EB-5 kërkon që një shtetas i huaj të investojë në bizneset amerikane që krijojnë 10 ose më shumë vende pune për investitor. Programi ka një shumë investimi prej 1,050,000 dollarë që mund të reduktohet në 800,000 dollarë nëse investimi bëhet në një zonë me papunësi të lartë, zonë rurale ose nëpërmjet një projekti të infrastrukturës qeveritare. Investitorët dhe familjaret e tyre (gruaja dhe femijet nen 21 vjec) mund të marrin nënshtetësinë amerikane pas pesë vjetësh qëndrimi të përhershëm.

Sipas deklarates se tij, Presidenti synon të zëvendësojë vizën EB-5 me një program “Gold Card” (Karta e Artë), për të cilën presidenti njoftoi se do të kërkonte një investim prej 5 milionë dollarësh dhe që do të jepte “kartën jeshile plus përfitime”, duke përfshirë një rrugë drejt shtetësisë që tashmë ofron programi EB-5.

Presidenti Trump nuk dha detaje të tjera, megjithëse vuri në dukje se një plan i detajuar do të publikohej në dy javët e ardhshme. Sipas Presidentit, qëllimi është tërheqja e njerëzve të pasur në Shtetet e Bashkuara të cilët do të krijonin biznese, vende të reja pune dhe do të ndihmonin në uljen e deficitit të vendit. Kuptohet, që burimi i fondeve dhe vetë aplikantët do ti nënshtrohen një vettingu gjatë procesit- kjo sipas deklaratës.

Në Kushtetutë, Kongresit i jepet autoriteti për të miratuar ligje të emigracionit që kontrollojnë pranimin, përjashtimin dhe natyralizimin. Ky pushtet bazohet në nenin 1 të Kushtetutës, Seksioni 8, Klauzola 18, e cila i jep Kongresit fuqinë për të nxjerrë ligje që janë të nevojshme dhe të duhura në zbatim të Kushtetutës.

Për më tepër, Gjykata e Lartë ka vendosur që Kongresi ka fuqi “të plotë” mbi emigracionin, që do të thotë se Kongresi ka pothuajse autoritet të suprem mbi miratimin e ligjeve të emigracionit.

Në vitin 2022, Kongresi riautorizoi programin e vizave EB-5 deri më 30 shtator 2027, me miratimin e Aktit të Reformës dhe Integritetit EB-5. Me sa duket, presidenti nuk ka autoritet për të goditur një akt të Kongresit, përfshirë këtu edhe programin ekzistues të vizave EB-5.

Kongresi gjithashtu ka kontroll ekskluziv mbi ndarjen e numrave të kartave jeshile të bazuara në punësim dhe çdo ndryshim në këtë duhet të bëhet duke amenduar statutin.

Presidenti mund të propozojë legjislacion të ri për emigracionin, por vetëm Kongresi mund të bëjë ligje të reja dhe të ndryshojë ligjet ekzistuese.

Presidenti ka gjithashtu autoritetin për të zbatuar ligjet e imigracionit përmes agjencive si, Shërbimi i Shtetësisë dhe Emigracionit të SHBA-së, Agjensia e Emigracionit dhe Doganave të SHBA-së dhe Agjensia e Doganave dhe e Mbrojtes së Kufijve të SHBA-së.

Përpjekja e fundit e Presidentit për të goditur programin e vizave të investirove të huaj EB-5 do të përballej me padi apo veprime të menjëhershme gjyqësore nga palët e interesuara për të urdhëruar dhe rrëzuar çdo propozim të tillë.

Shumë urdhra të tjerë ekzekutivë të Presidentit janë dërguar në gjykatë dhe kjo nismë e fundit e tijë, nëse nuk kalon përmes Kongresit mund të përfundojë gjithashtu në gjykatë.

Për më tepër informacion do të ndjekim zhvillimet ligjore që do vijojnë.

Rafael Floqi

UASHINGTON-Presidenti Trump tha të martën se do të lejonte individët e pasur të paguajnë 5 milionë dollarë për një “kartë ari” që do t’u jepte atyre shtetësi të përhershme amerikane,  rezidencë, duke i dhënë fund një programi ekzistues që ofron karta jeshile për njerëzit që investojnë në vend.

“Njerëzit e pasur do të vijnë në vendin tonë duke blerë këtë kartë, ata do të jenë të pasur dhe do të jenë të suksesshëm, dhe do të shpenzojnë shumë para dhe do të paguajnë shumë taksa dhe do të punësojnë shumë njerëz”, tha Trump në Zyrën Ovale. “Ne mendojmë se do të jetë jashtëzakonisht i suksesshëm.”

Trump tha se programi i ri, të cilin ai shpreson të hapet në javët e ardhshme, do të sigurojë përfundimisht një rrugë drejt shtetësisë së plotë. Kompanitë si Apple mund të paguajnë 5 milionë dollarë për të marrë miratimin që punëtorët me aftësi të larta të banojnë në SHBA, tha Trump.

Presidenti vlerësoi se SHBA. mund të shesë një milion ose më shumë “karta të arta”.

Sistemi i ri i “kartës së artë” do të zëvendësonte programin EB-5, i cili u lançua në vitet 1990 për të kanalizuar investimet e huaja në zona të margjinalizuara ekonomikisht dhe për të krijuar vende pune lokale. Ajo ofron karta jeshile për njerëzit që investojnë të paktën 900,000 dollarë ose 1.8 milion dollarë – në varësi të zonës – në SHBA të kualifikuar. me projekte dhe tregojnë se kanë krijuar të paktën 10 vende pune. Kartonë jeshile marrin edhe bashkëshortët e investitorëve dhe fëmijët e tyre nën 21 vjeç. Programi është rrënuar nga rastet e mashtrimit, megjithëse gëzon gjithashtu mbështetje të fortë dypartiake nga shtete, si Nju Jorku, që kanë përfituar nga programi.

Sipas EB-5, çdo vend merr jo më shumë se 7% të kuotës vjetore të programit prej 10,000 vizash, gjë që krijon diferenca të gjata për vendet me numër të madh aplikantësh, veçanërisht Kinën. Kongresi e riautorizoi programin për pesë vjet në 2022, duke shtrënguar kriteret për programin.

Sekretari i Shëndetësisë dhe Shërbimeve Njerëzore Robert F. Kennedy Jr., majtas, dhe sekretari i tregtisë, Howard Lutnick, iu bashkuan Presidentit Trump në Zyrën Ovale të martën.

Sekretari i Tregtisë, Howard Lutnick, i cili iu bashkua Trump në Zyrën Ovale të martën, kritikoi programin EB-5, duke vënë në dukje rastet e kaluara të mashtrimit. Lutnick tha se njerëzit që aplikojnë për “kartën e artë” do të verifikohen. “Ne do të sigurohemi që ata të jenë qytetarë të mrekullueshëm të klasit botëror,” tha Lutnick, duke shtuar se administrata do të përdorë të ardhurat nga programi për të reduktuar deficitin.

I pyetur nëse një oligark rus do të kishte të drejtë për “kartën e artë”, Trump tha “ndoshta”.

“Unë njoh disa oligarkë rusë që janë njerëz shumë të mirë,” tha ai. Me Lutnick duke qeshur pranë tij, Trump shtoi: “Por ata nuk janë aq të pasur sa kanë qenë”.

Nuk është e qartë se si administrata mund të përfundojë ligjërisht ose të ndryshojë në mënyrë të konsiderueshme një program ekzistues të kartës së gjelbër pa përfshirjen e Kongresit. Shtëpia e Bardhë nuk dha detaje të tjera.

Kushner Cos., kompania e pasurive të paluajtshme e drejtuar nga familja e dhëndrit të Trump, Jared Kushner, u përball me një shqyrtim të hollësishëm gjatë mandatit të parë të presidentit për përdorimin e programit EB-5.

Kompania mori një fletëthirrje në maj 2017 nga Komisioni i Letrave me Vlerë dhe Shkëmbim, duke kërkuar informacion në lidhje me përdorimin e programit, raportoi në atë kohë The Wall Street Journal. Ajo mori gjithashtu një thirrje të veçantë nga prokurorët federalë të Nju Jorkut duke kërkuar informacion në lidhje me projektet e zhvillimit të financuara pjesërisht nga programi EB-5.

Dear David:

I received the very sad news that your father, Ambassador Wisner, passed away this morning. Please accept my sincerest condolences.

You lost a father, and the Albanian people lost an extremely great friend and leader for our cause. Ambassador Wisner was one of the key pillars who worked very hard and provided essential help for the Albanian people; in particular, for the liberation and formation of the new country, Kosova; and I know this first-hand. Without him, it would be close to impossible for this to happen and we remain eternally grateful.

Every Albanian around the entire world should be very, very sad today and pray for his soul. May he rest in peace.

Again, please accept my sincerest condolences and let me know if there is anything I can do to help you or your family at this time.

All my best,

Jim X

Prof. Dr. Fejzulla BERISHA/

Ky shkrim paraqitet një analizë e zgjeruar me ilustrime konkrete, që shpalos disa raste të vlefshme ndërkombëtare dhe shembuj që mund të ndihmojnë në kuptimin e sfidave dhe mundësive për Kosovën në rrugën e saj drejt integrimit në OKB, NATO dhe strukturat evropiane.

1. Integrimi në OKB

Sfida kryesore – Njohja ndërkombëtare dhe Fuqitë Veto:

Njohja universale është kushti themelor për anëtarësim në OKB. Në rastin e Kosovës, pozicionet kundërshtuese të vendeve si Rusia dhe Kina, që shpesh përdorin fuqinë e tyre veto në Këshillin e Sigurisë, e bëjnë këtë proces sfidues.

Shembull konkret – Palestina:

Si edhe Palestina, e cila përballet me sfida të ngjashme për shkak të kundërshtimeve nga disa shtete kryesore, edhe Kosova duhet të rrisë mbështetjen ndërkombëtare për të kapërcyer pengesat e veto-ve.

Shembull tjetër – Taiwan:

Edhe pse situata e Taiwanit është unike për shkak të ndikimit të Kinës, ajo ilustron rëndësinë e njohjes universale dhe se edhe shtete me kapacitete të forta mund të hasin pengesa nëse nuk arrijnë këtë njohje.

2. Integrimi në NATO

Sfida kryesore – Siguria Rajonale dhe Reformat Ushtarake:

Anëtarësimi në NATO kërkon që vendet anëtare të kontribuojnë në sigurimin e stabilitetit rajonal. Për Kosovën, tensionet historike me Serbinë dhe sfidat në përmbushjen e standardeve ushtarake janë faktorë kyç.

Shembulli i Maqedonisë së Veriut:

Maqedonia e Veriut përballoi një problem të ngjashëm me atë të Kosovës – kundërshtime nga Greqia për çështjen e emrit. Pas Marrëveshjes së Prespës në 2018, ku Greqia hoqi veton, Maqedonia u anëtarësua në NATO në 2020. Ky shembull tregon se me përpjekje diplomatike dhe reformat e duhura, kundërshtimet e jashtme mund të kapërcehen.

Shembulli i Malit të Zi:

Mali i Zi ka investuar në modernizimin e forcave ushtarake dhe ka përmbushur kërkesat e NATO-s, duke u anëtarësuar me sukses. Këto raste tregojnë se përparimi drejt anëtarësimit nuk është vetëm një çështje politike, por kërkon edhe investime konkrete në sektorin ushtarak.

3. Integrimi në Strukturat Evropiane

Procesi i Reformat Institucionale dhe Ekonomike:

Integrimi evropian kërkon një reformë të thelluar në fushat e sundimit të ligjit, luftën kundër korrupsionit, modernizimin e administratës publike dhe krijimin e një ambienti ekonomik konkurrues.

Shembulli i Shqipërisë dhe Maqedonisë së Veriut:

Të dyja vendet kanë përjetuar procese të gjata reformash të brendshme, të cilat i kanë afruar më shumë me normat evropiane. Këto përpjekje kanë qenë parakusht për negociata të suksesshme me BE-në dhe përparime në integrimin euroatlantik.

Dialogu Rajonal:

Përparimi i Kosovës në këtë drejtim varet shumë nga zgjidhja e çështjeve me Serbinë. Kështu si në rastet e dialogut të strukturuar midis Maqedonisë dhe Greqisë, një marrëveshje të qartë me Serbinë do të përmirësonte pozicionin e Kosovës në procesin e integrimit evropian.

4. Rekomandime Strategjike dhe Shembuj të Konkretë

Diplomacia dhe Forcimi i Aleancave:

Kosova duhet të vazhdojë të përforcojë marrëdhëniet me SHBA-në, Gjermaninë, Turqinë dhe vende të tjera të BE-së që kanë influencë në proceset ndërkombëtare. Takimet e Presidentes Vjosa Osmani me zyrtarë të lartë si Louis Bono janë hapa të rëndësishëm drejt përmirësimit të këtyre marrëdhënieve .

Reformat e Brendshme dhe Investimet Ushtarake:

Për t’u bërë një partner i besueshëm në kuadër të NATO-s, Kosova duhet të vazhdojë modernizimin e Forcës së Sigurisë së Kosovës (FSK) dhe të investojë në trajnime dhe pajisje moderne. Modelet e vendeve si Mali i Zi dhe Maqedonia e Veriut ofrojnë një udhëzim të qartë se përmirësimi i kapaciteteve ushtarake është çelësi për anëtarësim.

Dialogu me Serbinë dhe Zgjidhja e Çështjeve të Pazgjidhura:

Një marrëveshje e qëndrueshme me Serbinë, si ai i synuar në dialogun e vendosur nga institucionet ndërkombëtare, do të eliminojë një nga pengesat më të mëdha për integrimin e Kosovës, duke hapur rrugën për progres në OKB dhe BE.

5. Përmbledhje e Rasteve Konkrete

Maqedonia e Veriut: Pas Marrëveshjes së Prespës, përmes një dialogu të strukturuar dhe reformat e brendshme, u anëtarësua në NATO në 2020, duke shërbyer si model për përpjekjet diplomatike të Kosovës.

Mali i Zi: Investimet në modernizimin e forcave ushtarake dhe përmbushja e standardeve të NATO-s e çuan në anëtarësim, duke treguar se transformimi i sektorit ushtarak është vendimtar.

Palestina dhe Taiwan: Si shembuj të rasteve ku njohja ndërkombëtare është përbërë me sfida të të njëjtave pengesa si veto-t e fuqishme, duke theksuar nevojën për mbështetje të gjerë diplomatike.

Shqipëria: Proceset e reformave dhe angazhimi për integrim evropian kanë qenë parakusht për avancimin drejt BE-së, duke ofruar një kornizë të vlefshme për modelin e Kosovës.

Sipas analizave dhe rasteve konkrete ndërkombëtare, potenciali për Kosovën që të ingranohet në strukturat më të fuqishme ndërkombëtare ekziston, por rruga është sfiduese dhe kërkon një përpjekje të koordinuar në fushat diplomatike, ushtarake dhe institucionale. Me një strategji të qartë dhe reformat e nevojshme, Kosova mund të shndërrohet në një aktor më të rëndësishëm në skenën globale.

Me kët përmbledhje kisha për qëllim të ilustrojë me raste konkrete dhe të ofrojë një vlerësim të thelluar të mundësive që Kosova ka për të arritur integrimin ndërkombëtar, duke u bazuar në përvojën e vendeve të tjera që kanë kaluar nëpër sfida të ngjashme .

Drejtoria e Përgjithshme e Arkivave*/

Rrugëtimi i tij gjithëkombëtar, ka kulmuar me pjesëmarrjen në lëvizje atdhetare, kulturore dhe politike. U lind në Shkodër, më 22 prill 1885, në një familje me theks patriotik. Mësimet fillore i ndoqi në shkollën italiane të vendlindjes. Më tej, iu drejtua shkollës teknike tregtare dhe Kolegjit Saverian të Jezuitëve. Ndërsa, në studimet e larta u profilizua në degën e Mësuesisë në Shkollën Normale të Klagenfurtit.

Nën kujdesin e tij botohej fletorja e titulluar “Vllaznija”, Mosi nisi t’i dedikohej letërsisë. Prozat dhe vjershat e tij atdhetare mbanin pseudonimin letrar “Sakoli”. Themeloi shoqërinë “Gegnija” dhe si përfaqësues i radhëve të saj, përkrah Gjergj Fishtës, Ndre Mjedës, Luigj Gurakuqit dhe Mati Logorecit, mori pjesë në punimet e Kongresit të Manastirit.

Mosi mbajti një sërë funksionesh shtetërore. Në segmentin katërvjeçar, 1920-1924, ushtoi detyrën e ligjvënësit. Po ashtu, shërbeu si senator i Senatit të Dhomës së Këshillit Kombëtar të Shqipërisë, nga marsi deri në dhjetor të vitit 1920. Gjatë qeverisë së Fan S. Nolit, përmbushi detyrën e prefektit të Korçës dhe të Gjirokastrës. Në kabinetin qeveritar të 1927-s, qe ministër i Punëve Publike. Ndërsa, në vitin 1930, mori postin e kreut të Ministrisë së Arsimit, detyrë që e ushtroi gjer në vdekje.

*Ribotim