Nga Rafael Floqi

Në Tiranë, historia e inceneratorit që nuk ekziston është si një legjendë urbane që kurrë nuk del në dritë – dhe tani po shkon për të marrë edhe 13 milion euro pagesa në 2025. Po, qytetarët tanë të mrekullueshëm do të vazhdojnë të paguajnë rreth 12.5 milion euro për një incenerator që, siç duket, është bërë specialist në pushime të gjata, ndoshta në një plazh ekzotik të imagjinatës së ndonjë zyrtari të qeverisë.

Përveçse paguajnë, qytetarët e Tiranës janë bërë pjesë e një eksperimenti të madh shoqëror, ku ata paguajnë 29 euro për ton plehra që në vend të djegies shkojnë për t’u groposur. Imagjinoni këtë: paguani për një shërbim që nuk ofrohet, dhe e gjithë kjo ndodh me një qetësi që do ta bënte edhe një komedian të njohur të ndjejë xhelozi. Duke parë situatën, ndonjëherë mendoj se ndoshta ndonjë “superhero” i ka hequr inceneratorët nga harta e Tiranës dhe tani ata janë duke jetuar të lumtur diku tjetër.

Deri në shtator, buxheti shtetëror kishte hedhur në këtë “incenerator” rreth 10 milion euro, duke e çuar totalin në gati 72 milion euro. Një shifër që do t’i bënte krenarë edhe artistët më të njohur të iluzionizmit. Si ndodhi që një skemë e tillë doli kaq mirë? Po, është një mister i madh, i ngjashëm me atë se si një kafe mund të kthehet në një ambalazh të mbeturinave.

Ndërsa qytetarët vuajnë nga faturat e kripura, Rama dhe Veliaj, si dy superheronjtë e kësaj historie, insistojnë që pagesat duhet të vazhdojnë, sepse, sipas tyre, “Tirana paguan shërbimin.” Sa romantike! Më duket si një marrëveshje romantike për çiftin, por në vend të dhuratave, ata po marrin vetëm borxhe dhe frustrim. “Nëse ndalojmë pagesat për tri ditë,” thotë Rama, “do të shihni se çfarë ndodh.” Sigurisht, do të shihnim një qytet që duket më i pastër se kurrë – sepse plehrat do të ishin në pritje për inceneratorin fantazmë që asnjëherë nuk erdhi. Një mënyrë e shkëlqyer për të provuar se ju nuk keni nevojë për energji të rinovueshme kur keni një qeveri që e menaxhon kaq mirë situatën!

Dhe kur Klodianët tanë të dashur u shpallën në kërkim, Veliaj me mençuri tha: “Cili është në kërkim, nuk është problemi im.” Kjo është si të thoni se ndiheni mirë për motin jashtë, por haroni të kontrolloni nëse ka rënë një shi i madh. Po ashtu, ai theksoi se ka një supervizor privat, që, me sa duket, është më i zënë me punët e tij personale sesa me mbajtjen e Tiranës të pastër. Epo, ndoshta ata po organizonin një festë plehrash, dhe tani askush nuk e di se ku përfunduan!

Në fund, SPAK-i po e ndjek këtë histori, por duket se Rama dhe Veliaj janë të paprekshëm, si shpirtra të mbrojtur nga ligji i korruptuar. Në të vërtetë, inceneratori i Tiranës është një nga ato legjenda urbane që ne do t’i tregojmë brezave të ardhshëm si një shembull i shkëlqyer i mënyrës sesi mund të bëhet një shpikje e pabesueshme dhe të shërbejë si një makth për qytetarët.

Dhe kështu, në këtë teatrin e absurditetit, qytetarët e Tiranës do të vazhdojnë të paguajnë për një incenerator që është bërë simbol i një tradhtie të madhe – tradhtia e shpresave dhe e besimit në një të ardhme më të pastër dhe më të ndritshme. Se për sa kohë do të vazhdojmë kështu? Sigurisht, deri kur inceneratori të vendosë të kthehet nga pushimi i tij i gjatë. Por deri atëherë, le të vazhdojmë të paguajmë dhe të shijojmë spektaklin!  Duke pritur 100 kontejnerë helme nga deti që kanë bllokuar radën e Durrësit.

Asllan Bushati/

Që pas mbarimit të Luftës Dytë Boterore (LDB) e deri më sot, siguria  e Europës perendimore dhe pas 1990-tës edhe Europa lindore, kanë qenë nën ombrellën mbrojtëse të SHBA-së. Pyetja shtrohet a mund të vazhdojë kjo përjetësisht? Përgjigja më fundore do të ishte –JO. Por kjo fundorja lypset të shihet në sensin kohor se sa afër dhe sa larg është që nga sot?

Në mandatin e tij të parë 2016- 2020, Presidenti Donald Trump, deklaroi se dy përqindëshin e GDP-së si kuotë detyruese e shpenzimeve ushtarake të antarve të NATO-s pothuaj nuk e bënte asnjë vend europian. Ai tha se kush nuk plotëson detyrimet nuk mund të marrë sigurinë e duhur. Kjo shkaktoi të dridhura politiko- ushtarake në gjitha vendet e aleancës. Më pas ndodhi sulmi ushtarak rus kundër Ukrahinës që vuri në rrezik jo vetëm ate si shtet, por dhe gjithë Europën. SHBA-ja edhe kësaj here mbajti peshën kryesore të ndihmës në kuadrin e NATO-s, e megjith ate, Rusia nuk u ndal sa pushtoi mbi 20 përqind të territorit të Ukrahinës.

Më 5 nëntor 2024, Presidenti Donald Trump fitoi zgjedhjet përsëri në SHBA, gjë e cila i tronditi pllakat tektonike të politikës botrore. Ky moment koencidon me disa fakte mbi të cilat mund të diskutohet e sotmja dhe e ardhmja jonë si psh: 

Rusia hodhi mbi Ukrahinë gjithë arsenalin e trashguar të armatimeve të kohës sovjetike. Tani për ate është krijuar një situatë që ajo e mban frontin e luftës duke prodhuar si Rusi vetëm 30 % të nevojave. Pjesa tjetër 60% vjen nga Koreja e Veriut dhe 10% nga Irani. Sipas specialistëve perendimor ajo ka humbur në Ukrahinë mbi 400 mijë ushtarakë, duke krijuar një boshllëk të madh në resurse njerezore për të cilën rezulton se ka marrë resurse me pagesë nga Kuba dhe Bangladeshi, por që edhe me ata rezulton se nuk i plotësohen nevojat e fushbetejës. Në këto kushte Rusia ka kërkuar nga Koreja e veriut (vec armatim municionit) edhe  trupa ushtarake të cilat aktualisht janë cfaqur në fushbetejën e Ukrahinës.

Sipas perendimorëve veç sa më lart, Rusia ka organizuar mbi 8 mijë subjekte që punojnë në rrjetet sociale për të fermentuar situatën në vendet perendimore me informacione të rreme e provokuese si: janë ngritur cmimet nga lufta në Ukrahinë, është bërë jeta më e pasigurtë, po humbasim vendet e punës, lypset të ngrihemi në demostrata kundër qeverive që mbështesin Ukrahinën, të ndalet lufta menjëherë etj. Kjo ka bërë që gati 80% e opinionit në perendim, jo rrallë kohët e fundit po shprehet kundër mbështetjes së mëtejshme  të Ukrahinës.

Këto e shumë të tjera tregojnë se Rusia është e lodhur, e konsumuar ushtarakisht e ekonomikisht dhe se ka nevojë për një paqe (të paktën të përkohëshme) për të marrë vehtën, por edhe për të mos dalë e humbur nga lufta në Ukrahinë. Parë nga ky këndshikimi ajo i priti me një farë entuziazmi zgjedhjet 2024 në SHBA dhe riardhjen në pushtet të Donald Trump, sepse ai në fushatën elektorale deklaroi se: ”unë me një telefonatë e ndaloj luftën në Ukrahinë”.

Në se kjo do të ndodh tekstualisht kështu, Ukrahina del e humbur nga lufta se Rusisë do ti njihen pushtimet e kryera e duke aprovuar banditizmin ushtarak rus. Ky do të ishte precedent më i madh boteror duke i dhënë të drejtë agresorit.

 Nga ana tjetër, në se i jepet ndihmë Ukrahinës dhe nuk i vihen kushte, ajo edhe mund ta fitojë luftën. Fitorja e Ukrahinës do të ishte fitore “në hije e NATO-s”, fitore e Europës 460 milionshe dhe  Amerikës veriore. Do të ishte edhe fitore  e të drejtit mbi të padrejtin.

E tronditur nga situata e krijuar, klasa politike në Europë (vecanërisht BE), po mendon se në rast se SHBA-ja zvoglon mbështetjen e sigurisë në hapsirën e saj, ajo duhet të përgatitet për një plan rezervë duke rritur shpenzimet ushtarake  dhe ndoshta duke krijuar një strukturë sigurie vetëm europiane. Hapa paraprak në këtë drejtim kanë marrë Polonia dhe vendet baltike që kanë projektuar shpenzime sigurie në masën 4% të GDP-së dhe stërvitje të përbashkëta me shtabet ushtarake të tyre. Edhe media italiane e ka lëvruar temën e planit “B” të sigurisë europiane që para dy vitesh.

Parë nga këndshikimi kohor, Rusia në heshtje ka planifikuar gati në dy dekadat e fundit zgjerimin e kufijve e zonave të influencës së saj. Kjo ka ndodhur në sytë e perendimorve, për neglizhencën e tyre dhe më shkoqur nën syleshsinë e tyre. Ajo ka nostalgji për hapsirën sovjetike ose ate ruse parasovjetike. 

Në kuadrin e breksit aktualisht Rusia po stimulon bashkimin e koordinimin  ekonomik e ushtarak me: Kinën, Korenë, Iranin, Pakistanin, Afganistanin, Vietnamin, vendet arabe e më gjërë, kundër perendimit e vecanërisht kundër SHBA-së. Konsumimi i Amerikës në këtë ballafaqim është synimi më madhor i këtyre lindorve. Ata po i ngrenë kurthe e prita me cdo formë e cdo mundësi për ta rrëzuar fuqinë e liderit të vetëm botror. Edhe stimulimi i insinuative  për ta larguar e vecuar ate nga Europa është pjesë e kësaj strategjie.

Si përfundim, mund të themi se pritshmëritë për administratën e re amerikane të Presidentit të zgjedhur Donald Trump janë të mëdha. Por sipas gjasave nuk do të jetë i lehtë përparimi i shpejtë në fushën e ekonomisë dhe të sigurisë përballë këtij blloku miliardësh lindor. Për këtë edhe Europa lypset të marrë përgjegjësitë e saj. Shpresojmë e dëshirojmë, madje dhe lutemi për një të ardhme më të mirë, në këtë horizont të mbushur me stuhi gjeopolitike.

Nga Orest Çipa

New York/

Në fund të korrikut që lamë pas, Parlamenti i Republikës së Shqipërisë miratoi disa ndryshime adekuate në kodin zgjedhor duke përfshirë edhe votën e emigrantëve. Ky hap i marrë nga ligjvënësit tanë është një vendim historik dhe shumë i rëndësishëm dhe i shumëkërkuar nga mërgata, brenda harkut kohor prej tre dekadash. Mirëpo, nga ana tjetër, përgjegjësia e organizimit të këtij procesit i takon Komisionit Qendror të Zgjedhjeve i cili duket se ka qenë i pa përgatitur dhe i zënë ngusht nga ky zhvillim sado pozitiv. Kjo praktikë e re vendimmarrje për një vend me histori problematike si Shqipëria do të provohet për herë të parë në zgjedhjet e përgjithshme të pranverës së ardhshme. Si rrjedhojë, ky proces duhet parë me shumë skepticizëm pasi afati kohor i vënë në dispozicion dhe eksperienca e institucionit përkatës në një rast të tillë si ky i yni, janë të pamjaftueshme.

Gjithashtu, kjo kohë fizike që shteti i jep për tu ngritur gjithë kësaj infrastrukture duket qartë se ka për synim krijim e ngërçit të qëllimshëm me pretendimin se gabimet do të përmirësohet në herët e ardhshme, ndërkohë që ka pasur 11 vite për hesap të vetin.

Në vijimësi të këtij artikulimi për të qenë sa më objektiv, duhet shtruar llogjika apo argumenti i sa mësipërm me një pasqyrim të përgjithshme të të gjithë kësaj historie tragjike ndër vite për të mos ti hyrë në hak askujt. Megjithatë, po i shtoj pak më shumë dozat e “paragjykimit” pasi në horizont duket se format e blerjes së votës, presioni për vendin e punës apo për pronën private etj etj.., do të jenë sërisht prezent por me një manaual të ri në përformim (shantazhim dhe presion ndaj opozitës me metodat e sapo nisura).

Për të mos u zgjatur dhe thelluar në gropën e errët të së shkuarës duhet kuptuar se vota është ajo që ne kemi dhe ajo që ata kërkojnë, tanimë jashtë shtetit. Vota është forca e ndryshimit në një demokraci kur ajo funksionon normalisht. Mirëpo, vota është marrë “peng” për shkak të mos egzistencës së një opozite të konsoliduar për mos të thënë se opozita është thjeshte një fjalë pa peshë, parë kjo nga situate e krijuar qysh me z.Berisha e më pas me z.Meta.

Le ti rikthehemi gjenezës së këtij konstatimi …U bënë rreth 3-muaj që KQZ-ja po punon intensivisht për përgatitjen e të gjitha akteve dhe procedurave që lidhen me votimin nga jashtë vendit të emigrantëve shqiptar. Dhe sipas të dhënave të vënë në dispozicion deri më tani nga ky institucion, votimi do të bëhet përmes postës nga vendet ku ndodhen dhe veprojnë ata. Është një procedurë e ngjashme me atë në SHBA por shumë herë më e vështirë për ta realizuar qëllimin pa pasur probleme “teknike”, kur dihet se po veprohet për herë të parë…

Pse duhet parë me skepticizëm?

Sipas KQZ-së, ky proces do të realizohet përmes një platforme online, ku secili nga ata që jetojnë jashtë, dhe dëshiron të votojë, duhet të hapë një llogari, më shumë për të treguar adresën se ku do të duhet t’i shkojë më pas fleta e votimit. Fleta e votimit për emigrantët do të niset që në momentin kur KQZ-ja, do të ketë përmbyllur procesin e regjistrimit të kandidatëve dhe ka prodhuar fletën e votimit. Nga ky moment mbeten rreth 28-32 ditë për KQZ-në, për të prodhuar fletët e votimit e për ta dërguar. Që në momentin kur dërgohen fletët e votimit, procesi i votimit, konsiderohet i hapur. Pra, mund të kenë një hapësirë disa ditëshe për të votuar. Zarfi në të cilin ndodhet fleta e votimit është një zarf i bardhë. Ky futet në një zarf tjetër që përmban të dhënat e votuesit. Kur mbërrin, zarfi që përmban adresën, griset dhe mbahet zarfi i bardhë. Të gjithë grumbullohen në një shportë dhe aty bëhet procesi i numërimit.

Për të analizuar pak këto të dhëna të marra nga deklaratat për shtyp të KQZ-së, duhet që natyrshëm të bëjmë disa pyetje për të qartësuar atë hijen e dyshimit që ngritëm më lartë: 1- A po rikthehen patronazhistët? 2- Sa konfidenciale do jetë vota kur zarfi nga jashtë do të ketë emrin e qytetarit dhe adresën e vendit ku jeton ndërsa brenda zarfit do jetë vota individuale? 3- Si do të numërohen votat dhe ku do të numërohen votat e ardhura me postë? 4- A ka një marrveshje paraprake midis KQZ-së, Postës Shqiptare dhe vendeve përkatëse? 5- Kush e jep garanci për ruajtjen e të dhënave tona në database-in e KQZ-së? etj etj.

Përpos këtyre pikëpyetjeve të ngritura më sipër, kur bëhet fjalë për votën e lirë të qytetarit shqiptar gjatë këtyre viteve të pluralizmit politik është krijuar një hendek i madh në mosbesimin dhe ndërgjegjen e shoqërisë tonë. Sa, hera-herës edhe pse nuk duhet përmendur fakti i një të vërtete të hidhur edhe kësaj radhe ka “mirazhe” se shprehja e shumëlodhur mbi kurizin tonë :“nuk varet kush voton, varet kush numëron”, do ti rezistojë “erozionit” të kohës së krijuar nga pushtetarët tanë.

Zhgënjimet e mëdha mbas 35 vitesh nga rënja e murit të Berlinit,ato nuk e zbehin, por e nxjerrin dhe më shumë në pah nevojën e shembjes së mureve që vazhdojnë të ngrihen kudo sidomos nga politika shqiptare që nuk i denuan krimet e komunizmit.

Shqipëria si vend stalinist në të kundërtën e Europës juglindore, jo vetëm nuk ju bashkua europës demokratike për të dhënë drejtsi për mijëra të vrarë, e mijëra të burgosur, por ngriti në pedistal ideologjinë e diktaturës duke nderuar xhelatët që kryen krime çnjerzore. I vetmi vend në Europë që nuk ka një ditë përkujtimore për viktimat e komunizmit, por as nuk ka një ligj për denimin e krimeve të komunizmit. Europa feston madhërishëm shembjen e murit që ndate dy botë, Shqipëria vazhdon rrugën e stalininizmit duke ndërtua mure ideologjike e duke helmuar brezin e ri sikur Shqipëria ndërton “demokraci” 35 -40 % e shqiptarve antikomunistë përballen me represionet ideologjike të së majtës që nuk dha llogari për krimet e komunizmi. Gjaku i mbi 6000 shqiptarve të pafajshëm presin një varr në tokën e tyre se ju kan zhdukur kufomat, mijëra të burgosur politikë shkojnë në botën e amshuar të përbuzur dhe të lënë në harresë nga politika postkomuniste shqiptare. Shqiptarë mos heshtni ndaj veprimit politik të politikanve trashgimtarë të diktaturës që ngrejnë mure për të mposhtur lirinë që na dha shembja e murit të Berlinit. Akoma ne antikomunistave shqiptar na jehonë thirrja e Presidentit anerikan Roland Regan: “Zoti Gorbaçov hape këtë portë! Zoti Gorbaçov rrëzoje këtë mur!

Muret bien,kur nuk i durojnë njerzit që duan lirinë.

Është koha që shqiptarët ta shembin këtë mur që u rindërtua nga pasardhsit e diktaturës!

Besim Ndregjoni

Dr. Lulzim Nika/

Më 9 nëntor 1989, Muri i Berlinit, simboli i ndarjes së Gjermanisë dhe përçarjes së botës gjatë Luftës së Ftohtë, u rrëzua. Ky murë, i ndërtuar në vitin 1961, ndau Berlinin dhe për dekada ndaloi kalimin mes Lindjes komuniste dhe Perëndimit demokratik.

Pas përfundimit të Luftës së Dytë Botërore, Gjermania dhe Berlini u ndanë në zona të kontrolluara nga SHBA, Britania, Franca dhe Bashkimi Sovjetik. Me kalimin e kohës, ndarjet u thelluan, sidomos për shkak të qëllimeve të Stalinit për izolimin e Berlinit Perëndimor.

Presidenti amerikan Harry Truman, në mbrojtje të Berlinit Perëndimor dhe për të penguar përparimin sovjetik, vendosi që amerikanët të ndihmonin qytetin përmes një linje ajrore që transportonte furnizime ushqimore dhe barna. Ky operacion i njohur si “Airlift-i i Berlinit” tregon vendosmërinë e SHBA-së për të mbështetur sigurinë dhe stabilitetin e Evropës që nga fundi i Luftës së Dytë Botërore.

Rrëzimi i Murit të Berlinit shënoi fundin e ndarjes së Gjermanisë dhe përfundimin e Luftës së Ftohtë, duke sinjalizuar një epokë të re për paqe dhe bashkëpunim. Rënia e komunizmit solli një epokë të re për shqiptarët e ndarë dhe hapi rrugën për bashkimin e tyre në proceset demokratike evropiane.

Pas një izolimi të gjatë nën regjimin komunist, intelektualët dhe patriotët shqiptarë punuan me vendosmëri për t’i drejtuar shqiptarët drejt familjes evropiane, duke e çuar kombin aty ku e kishte vendin. Për shqiptarët e Kosovës, ky ndryshim historik hapi perspektiva të reja dhe frymëzoi një luftë intelektuale dhe më vonë një luftë çlirimtare për lirinë dhe pavarësinë e Kosovës. Rruga drejt pavarësisë së Kosovës ishte një arritje e madhe, një “bombë atomike” për interesat sllavo-ruse në Ballkan dhe më gjerë, duke çuar në njohjen ndërkombëtare të Kosovës dhe duke shënuar një moment kthese për stabilitetin dhe sigurinë në rajon.