Nga Blerta Haxhiaj/

Eksplorimi i përfaqësimit të gjinisë dhe eksperiencës fetare paraqesin një zhvillim të diskursit teologjik të emfazuar nga prespektiva e identitetit gjinor. Ndoshta gjuha e përdorur nga Foucault verbon dhe operon mbi modelet e normativave të trupit duke u referuar seksualitetit mashkullor mbi baza të modelit teologjik mashkullor. Izolimi i prespektivës mashkullore nga bazat gjinore minon subjektin universal, sidoqoftë puna e Foucault mund të lexohet në kontekstin gjinor. Subjekti universal tenton të ekspandohet në dy seksualitetet, te ai femëror dhe ai mashkullor. Të trupi jo-seksual dhe gjeneralizimi i idesë se seksualitetit shtrembëron pozicionin e ‘mashkullit’ nga specifikat e vendosura më përpara. Foucault në punën e tij specifike në temat e caktuara nuk jep një kah të determinuar mbi normat mashkullore apo nga pozicioni i prespektives kulturore mashkullore të padiferencuar. Feministet janë të interesuar për shkrimet e de Sade për të promovuar paralajmërimin e krimeve ndaj femrave ku de Sade konsiderohet shumë i vlefshëm dhe ‘lakuriq’ sepse seksualiteti tendosë rendin social. Shqetësimi që paraqitet është se shkrimet e de Sade janë të fshehura dhe të mënjanuara ndoshta edhe të devijuara në pseudo-diskurset e letersise. Rikonstruksioni i mëvonshmëm gradual i de Sades përmes diskursit psikiatrik të ‘sadizmit’ në shkrimet e Richard von Krafft-Ebing de Sade në veçanti shikohet si një viktimë dhe revolucionar humanist kundër forcave të represionit, që atëherë de Sade ‘gjymtohet’ nga pasardhësit e tij. Ndërkohë që Foucault përzemërsisht nuk i pranon interpretimet avan-garde religjoze të de Sade, këto duhet të kishin tronditur modelin e tij teologjik dhe verbërisht përforcuar prespektiven e tij gjinore. Tema e teologjise dhe e trupit në punën e de Sade-s fillimisht është zhvilluar nga Pierre Klossowski. Foucault ishte impresionuar nga puna e Klossowski-t dhe tonet teologjike ishin infiltruar në modelin e të menduarit religjoz të Foucault-së. Zhytja në botën e errësirës, krijuesi mund ta rivendosë qënien njerëzore në një vend paqësor dhe me të drejta të barabarta me Zotin. Shpirti është në pritje për madheshtinë e tij hyjnore dhe imortalitetin. Duke u dakorduar me Klossowskin veprat e de Sade kanë një prespektive teologjike të përbashkët me të sepse ateizmi libertinez nuk është mohim i Zotit por një pritshmëri zemërake që të detyrojë Zotin të manifestoje vetëveten. Më vonë Klossowski humbet tonin e tij gnostik duke i dhënë ngjyrim proçesit paradoksal të shpengimit të vazhdueshëm në idene e ‘përbindëshi integral’ e cila është e bazuar mbi integritetin e nëpërkëmbjes mashkullore kundër arsyes normative dhe Zotit. Sistemi i vlerave kthehet kokëposhtë në sytë e Klossowski-t në atë që ai e sheh si monoteizëm i invertuar. Veprat përverse shndërrohen në imperative morale kundër normalizimit autoritativ. Mendimi kyç përmes këtyre akteve të sodomise, homoseksualitetit apo heteroseksualitetit është se këto thyejnë kontrollin institucional mbi trupin e cila propagandon ruajtjen e species dhe bëhet një dëshmitar moral i vdekjes së Zotit.

Klossowki shikon perverti sadist si një sulm simultan duke u sulur mbi kontrollet që impostohen mbi trupin dhe dallohen në sajë të identitetit egoist. Trupi i trajtuar në shkrimet e Foucault shfaqet në studimet e tij mbi burgun. Ekzamini i Klossowski-t mbi de Sade vendos ndërlidhjen e gjuhës së trupit dhe ekzistencen e Zotit. Përmbledhja e tij jep referencat e trupit apo të seksualitetit duke ndërthurur mashkulloren dhe femëroren. Leximet dhe puna e Klossowski-t mbi de Sade duke thyer binarët tradicional mashkullor kundërshtarë mes trupit dhe shpirtit vaxhdohen nga Bataille ku ai manifestoi dhe ofroi influencen më të madhe ndaj leximeve të de Sade në France (periudha e pasluftës) Gallop shpjegon se një lexues i de Sade i ekspozuar ndaj atmosferes të mendimit modern frances nuk mund ti ikë ‘infeksionit’ të Georges Bataille. Ai ndërlidh eksperiencen e religjonit të krishtertë me impulset erotike përmes ankthit të vdekjes dhe diskontinuitetit. Vdekja është aspekti i vazhdueshmërisë së qenies. ‘Ne jemi’ sipas Bataille – jemi qenie diskontinuitive që zhdukemi në izolimin e një aventure të pakuptueshme por të etur për vazhdueshmërinë që e kemi humbur. Dëshira në erotizëm është që të gjendet vazhdueshmëria përballë diskontinuitetit dhe në një aktivitet erotik është një shpërbërje, një lakuriqësi ku orgazma është një vdekje e vogël. Kur Foucault sjell argumentin e Bataille-s dramatikisht rrëshqet në kontekstin e diskutimit të Bataille-s dhe prezanton idenë e vdekjes së Zotit me idenë e transgresionit dhe të limitit. Modeli teologjik i Foucault parimisht është ndërtuar mbi komentet i tij mbi punën e Bataille-s por ri-angazhimi i ideve të tij prodhon një tingull ndryshe nga ajo e fillimit. Aty mund të gjejmë një tej-tjetërsim dhe zhdukje të femrës duke tentuar të shpëtojmë trupin mashkullor në shkrimet e Foucault. Në tentative për të shpëtuar trupin shpirtëror mashkullor duke u dakorduar me konstruksione specifike Foucault angazhon de Sade ku në këtë sens operon në një paradigmë sadiste mashkullore avangarde të mirëndërtuar kulturalisht duke e ri-institucionalizuar trupin mashkullor në një diskurs teologjik. Kosntruksioni seksual mashkullor ndërtohet mbi terma negative të vdekjes, dominimit, sodomise, dhimbjes dhe zemërimit teologjik. Edhe pse modeli teologjik i Foucault shikohet si një metafizike maskiliste nuk do të thotë që duhet të refuzojmë ta lexojmë dhe ta kuptojmë modelin teologjik te Foucault brenda kontekstit mashkullor. De Sade ishte guri themelues (i dhunshëm) i sfidës avangarde ndaj religjonit dhe vlerave teologjike ku Foucault e rivendos punën e tij duke u dakorduar me intereset e tij bashkohore linguistike, tematikat  Nietzchean-e të vdekjes së Zotit/vdekja e njeriut dhe seksualiteti. Ndoshta rëndësia e seksualitetit në kulturën tonë derivon nga asgjëja deri te lidhja e saj me vdekjen e Zotit. Modeli teologjik i Foucault i bazuar mbi paradigmat mashkullore tregon mundësinë se si koordinatat e diskutimeve të tij reflektohen mbi problematikat e identiteti mashkullor. Foucault është i pavetëdijshëm për specifikën gjinore në shkrimet e tij duke reklamuar prespektiven mashkullore e cila përceptohet në diskutimet e tij mbi linguistiken, vdekjen e njeriut, vdekjen e Zotit dhe seksualitetin duke reflektuar ankthet e identitetit mashkullor. Foucault ndërton teologjinë  e tij të gjuhës për nga natyra e gjuhësisë e cila është e determinuar nga ekzistenca e Zotit dhe zhdukja e ndërgjegjes perëndimore. Te rendi i gjërave ekzaminohet idea pasuese e epistemes (lidhjet diskursive që japin forma të ndryshme të dijes gjatë historisë) dhe evolucionin e gjuhës pa e marrë në konsiderim se sa të varur janë nga koncepti i Zotit. Kudo janë shenjat  dhe simbolet e Zotit. Linguistika është shikuar si një pjesë e ngjashmërive dhe nënshkrimeve të natyrës që duhen studiuar dhe eksploruar. Foucault rikrijon një atmosfere mitike të Rilindes në vend që ta përfaqësojë atë, në rend që mbajë një portretizim të botës së përmbledhur ku fjalët (fjalët e Zotit) dhe gjërat janë e njëjta gjë, ai drejtohet në konstruksionin e tij mitik duke përdorur Babelin nga Testament i Vjetër për të treguar se si transparenca mes fjalëve dhe gjërave mund të arrijnë të një fund duke thyer korrespondencen mes Zotit dhe njerëzve të tij. Në momentin kur krijohet hapësira mes fjalëve dhe gjërave përmes proçesit të përfaqësimit qëniet njerëzore fillojnë të lexojnë dhe të interpretojnë fjalët pa Zotin. Në epokën klasike, koha kur mungesa e Zotit ndikon dhe qëniet njerezore fillojnë të emërtojnë atë, klasifikojnë dhe gjërat i vënë në rend siç e kanë vepruar Galileo, Descartes-i dhe Darwin-i. Përshkrimi tranzicionin e final mes periudhës moderne ku de Sade është një figurë prominente ekziston nga pikëpamja tranzicionale klasike te periudha modene, aty linguistika është e ekspozuar ndaj tensionit mes përfaqësimit të thjeshtë të aktit seksual dhe limiteve të përfaqësimit të asaj që portretizon dëshirën. Rrëshqitja e de Sade-s mes dy poleve të mendimit aty rendi është në mënyre të betonizuar dhe ligji qëndron pak çdo akti seksual. Pas dhunës sadiste, jeta dhe vdekja, dëshira dhe seksualiteti do të ekspandohen edhe më shumë në nivelin e përfaqësimit në diskurset tona, në liritë tona, në mendimet tona. Por mendimi është kaq i shkurtë, liria është kaq e skllavëruar, diskursi është kaq përsëritës i cili duhet të përballet me faktin se ekspanzioni është në majë të saj.  Hapësira e pasigurtë mes fjalëve në frazat e reja ku fjalët rimarrin densitetin antik enigmatik aty ku gjuha mund të ngreje për vete një siguri në aktin e shkrimit ku pasqyron asgjë tjetër veç veten. Linguistika synon të bjerë në thjeshtësinë e përfaqësimit të mendimeve dhe përgjithëson pothuajse një funksion gati religjoz duke mbajtur veten brenda misterit dhe enigmës së vet. Blanchot-i arkivon afërsinë subjektivizuese dhe historike në literature e renditjen në fushën e gjatë të meditimit dhe jetës përgjatë kufijve të filozofisë dhe religjonit. E kuptueshme për Foucault te modeli teologjik është centraliteti i zhdukjes së Zotit apo vdekjes së Zotit në pozivitetin e linguistikës dhe kurioziteti i de Sades që zë këtu. Ku gjuha humbet në referenca fetare, gjuha e dëshirave merr një force të pakufishme, të fuqishme e cila e shkeputë vetë gjuhen. Gjuha teologjike dhe seksuale e de Sades janë të shkrira më njëra tjetrën, aty ku gjuha del jashtë shtrëngesave të teologjisë e cila nuk gjen vetëm enigma por force, passion dhe dëshirë ta pakufishme.

Foucault tregon së pamjaftueshmëria e gjuhës për të mbajtur dhe shprehur dëshirën referon së është diçka e cila e tejkalon atë kur njeriu është i përballur me deshirën jashtë kategorisë së vlerave racionale. Gjuha, duke u dakorduar me teorinë avangardë të francezve është e përballur më vetëreferimin dhe kapacitetin e limituar. Tensioni i dëshirës mashkullore sadiste për sundim dhe nënshtrim sugjeron në pozicionimin radikal të trupit kur aty gjithmonë ka diçka që e tejkalon në diskursin filozofik e cila nuk gjindet në kategoritë racionale. Impotenca mendore linguistike prek fuksionet e dëshirës mashkullore për rend dhe kontroll. Unifikimi mes seksualitetit mashkullor dhe teologjise përmes ontologjisë linguistike është e zgjeruar nga Foucault në diskutimet e tij mbi vdekjen e njeriut dhe vdekjen e Zotit. Siç e vë në pah Descombes vdekja e Zotit/njeriut është e  rikonfiguruar nga Alexandre Kojeve në leksionet mbi Hegelin gjatë vitit 1930. Aty Sartre jep formë konstruksionit të humanizmit ateist ku njeriu zëvendëson Zotin në krijimin e teologjisë së invertuar. Ky teologjizim i njeriut vihet ne duart e Foucault si përgjigje ndaj vdekjes së Zotit. Vdekja e Zotit merr forma të ndryshme në literaturën anti-humaniste, sulmi ndaj Zotit ishte sulmi ndaj njeriut duke hapur një hapësirë të re të të menduarit ku vdekja e Zotit dhe njeriu i fundit janë të angazhuar ne një kompeticion më shumë së një raund. Përgjatë kësaj lufte e cila lexohet me terma gjinor në diskurset specifike vërehet se si mungesa e autoritetit mashkullor teologjik prezanton dhe shkatërron diskursin dominant mbi subjektin mashkullor dhe ankthin për identitetin mashkullor. Pas vdekjes së Zotit dhe vdekjes së njeriut trupi dhe seksualiteti marrin apriori, e cila destabilizon identitetin mashkullor. Dy dimensionet e diskutimeve të Foucault mbi vdekjen e Zotit së pari duke eksploruar lidhjen të seksualiteti me termat e de Sades dhe Bataille dhe së dyti duke përdorur temat Nietzschean-ë te rendi i gjërave që jep lidhjen mes vdekjes së Zotit/njeriut. Kombinimi i de Sades dhe Nietzsche ndikojnë në formulimin e pyetjes teologjike të Foucault, Zoti i vdekur të de Sade është bashkuar më Zotin e vdekur të Nietzsche për të krijuar një territor teologjik i konstruktuar mbi seksualitetin mashkullor. Ndërkohë që të Hegeli dhe Feuerbach arsyeja dhe koshienca e zëvendësojnë Zotin ndërsa te Nietzsche vdekja e Zotit ka kuptimin e fundit të metafizikës por kjo nuk duhej të ishte shqetësimi i njeriut që të zërë vendin e Zotit por hapja e një hapësire boshe. Kulminacioni i këtij kuptimi është së si interpretimi i Foucault të tekstet e Nietzsche-s e lidh vdekjen e Zotit me vdekjen e njeriut. Vdekja e njeriut ka hapësirën e vet dhe traditën e vet filozofike të vënë përpara teorisë strukturaliste. Te rendi i gjërave periudha moderne siç definohet nga krijimi i njeriut apo ndryshe që Foucault e quan në analitikat e tij dyshja empiriko-transcedentale. Këtu njeriu bëhet subjekt dhe objekt i dijes së tij. Përdorimi i termit ‘njeri’ duhet shikuar dhe lexuar në terma teknik për të referuar në mënyrë të qartë përmbledhjen kantiane të tërë dijes nën pyetjen ‘Çfarë është njeriu?’. Foucault ashtu si Schrift shkon drejt demonstrimit që lidh këtë të Nietzsche duke treguar se si vdekja e njeriut është vdekja e njeriut të fundit dhe që mbinjeriu është qënia e re e cila nuk është i definuar me terme antropologjikë dhe subjektiv Kantian. Te linguistika e njeriut kjo shuan çështjen gjinore dhe përqendrohet të çështjet më të vështira si përshembull: cili është identiteti i mashkullit pas vdekjes së Zotit dhe vdekjes së njeriut? Ndër-lidhja mes vdekjes së Zotit, vdekjes së njeriut dhe trupit është kulminant në modelin teologjik të Foucault. Kur Zoti është këtu atehere ka një humbje të autoritetit dhe si gjë e ngjashme  është te nocioni i njeriut kur ai kërkohet atëherë ka një humbje të stabilitetit ontologjik. Kur teologjia dhe antropologjia kanë siguruar një matriks konceptuale për ti shërbyer pushtetit dhe dominimit të njeriut, kolapsi i strukturave kërcënon tërë identitetin mashkullor dhe kthen njeriun prapa në realitetin e trupit të tij. Modeli teologjik i Foucault të vdekjes së Zotit është e çiftuar më një eksplozion dëshirash duke u dakorduar më paradigmën sadiane mashkullore, diskontinuitetin dhe izolimin. Metafizika maskiliste sjell në refleksion ankthin e identitetit mashkullor përballë fytyrës së vdekjes së Zotit dhe atë të njeriut. Si çështje fondamentale në konstruksionin social kjo vlen për vazhdueshmërinë e identitetit mashkullor, pushteti dhe zhdukja e tij. Vdekja e Zotit të Foucault sjell religjonin prapa në hapësirën e çuditshmë të trupit. Gjuha, vdekja e Zotit dhe seksualiteti jane kërcënime të vogla, gjuha nuk është vetëm një referente e Zotit, idea e Zotit dhe idea e njeriut zhduken, aty shfaqet një krizë dhe ankth mbi natyrën e ekzistencës. Idea e një teologjie të trupëzuar në kontestime të shumta Foucault e shikon transgresionin në sensin negativ por si diçka që afirmon limitet e qenies. Koncepti i ‘limitit’ është i rëndësishëm në mënyrën së si Foucault bashkon duke përdorur de Sade idenë e vdekjes së Zotit dhe seksualitetin. Ai argumenton së ekzistenca e Zotit jep një limit të natyrës së pakufishme të qenies. Kur Zoti vritet, limitet e ekzistencës janë thyer dhe individi është çliruar por individi gjithashtu është rikthyer në limitet e ekzistencës përballë asaj çka është e pamundshme. Pra autori synon të tregojë që vdekja e Zotit nuk është një qëndrim i jo-ekzistencës së Zotit por një hapësirë kosntante e eksperiences sonë ku përballemi më limitet e ekzistences sonë. Duke ndjekur idenë e Bataille ku religjoni dhe erotizmi seksual kanë të njëjten eksperiencë Foucault beson se ai limit i Zotit është siguruar dhe mund të gjindet në seksualitet. Seksualiteti posaçërisht që nga de Sade është i demarkuar nga limitet, limitet e ndërgjegjies përballë dëshirave të subkoshiencës, limiti i ligjeve të dritës të tabuve universal dhe limitet gjuhësore në vetë paaftësinë për të shprehur dëshirat e tij. Seksualiteti bëhet një akt ku abstinenca e Zotit manifestohet, gjuha e seksualitetit mashkullor del jashtë vdekjes së Zotit. “Gjuha e seksualitet na ngre neve në errësiren e natës ku Zoti mungon dhe të gjitha aktet tona jane të adresuara nga kjo mungese”. Seksualiteti dhe vdekja e Zotit në mënyrë intriguese janë të lidhura mes veti, të shtrënguara sëbashku në limitet e mendimit njerëzor. Duke u pajtuar me Foucault në seksualitetin mashkullor ne nuk ballafaqohemi vetëm më mungesen e Zotit por edhe me vdekjen tonë. Trupi jonë dhe Zoti janë të shkrira sëbashku në realizimin e madhësisë së caktuar të jetës njerëzore. Ekzistenca merret në kontekste të ndryshme ku shihet në krijimin modern të figurës se njeriut të lindur jashtë realizimit të madhësisë së caktuar të ekzistencës. Trupi, dëshira dhe gjuha janë të zbuluara në limitet e ekzistencës pra në vdekje. Ndërkohë që puna e de Sades është e tej-jashtëzakonshme dhe ekstreme, ajo nga jep një përgatitje jo shumë komforte që të kuptojmë mizoritë në mendimin dhe veprimin kundër femrave dhe meshkujve ku seksualiteti mashkullor i formuar paraqet lidhjen e tij me Zotin dhe vdekjen e Zotit. Limitet dhe përmbajtjet ekspozojnë diskursin e gjinisë mashkullore e cila nuk është e zhvilluar mirë dhe laku i shqëtësimit për femrat paraqitet në analiza të tilla, modeli teologjik i Foucault ndaj trupit ne teoritë e veprave të tij asnjëherë nuk ndjek përmes implikimeve të ideve destructive. Trupi shpirtëror qëndron si fragment i hapësirës shpirtërore. Jane Gallop në punën e saj argumenton se filozofët european (meshkuj) kanë dështuar kundrejtë disa meritave, të lejojnë trupin të jetë një vend i dijes. Ata kanë vazhduar që trupin ta përdorin si skeme racionale të rendin dhe kontrollit mashkullor. Paradigma mashkullore sadiane e Foucault sillet në teologji përmes dhomës së gjumit por është e rrethuar nga dështime që duhet eksploruar edhe ankthi i fshehur dhe pasiguritë e mashkullit në rend që të propagandohet për të. Trupi është prezantuar të F. pa asnjë rinjohje të çeshtjes themelore të identiteti gjinor e cila indikon se si shpirtërorja mund të lokalizohet në trup, se si trupat lakuriq e informojnë mendimin religjoz. Foucault paraqet hapësirën por nuk arrin të tregoje së si trupat mashkullore dhe femërorë mund të bëhen organe të besimit religjoz që vijnë me shpallje në sajë të mungesës së Zotit.