Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

SHQETËSIMET E KONGRESIT AMERIKAN MBI LIRINË E MEDIAS NË TURQI

by

Nga Frank Shkreli/
Zyra e Senatorit demokrat të shtetit të New Yorkut, Charles E. Schumer njoftoi javën që kaloi se ai dhe mbi 70-senatorë të Shteteve të Bashkuara — republikanë dhe demokratë — i dërguan një letër Sekretarit Amerikan të Shtetit John Kerry që të interesohet mbi atë që ligjvënsit amerikanë thonë se është një frikësim dhe kërcënim i vazhdueshëm ndaj medias dhe një praktikë censurimi e shtypit në Turqi, nga ana e administratës së Presidentit Taip Erdogan. Senatorët amerikanë theksojnë, në letrën e tyre se kohët e fundit, dy gazetarë që drejtojnë media të rëndësishme në Turqi dhe të cilët njihen si kritikë të administratës së Presidentit Erdogan, janë arrestuar. Para këtij incidenti, shumë gazetarë kanë humbur punën pasi kishin shkruar artikuj kritikë ndaj Presidentit Erdogan dhe administratës së tij.
Duke venë në dukje traditën e gjatë të Turqisë ndaj demokracisë dhe tolerancës ndaj mendimeve ndryshe dhe të kundërta, Senatori Schumer dhe kolegët e tij në Senatin amerikan shprehin shqetësimet e tyre mbi frikësimin e medias në atë vend dhe i bëjnë thirrje Departmentit Amerikan të Shtetit që të bashkpunojë me qeverinë turke për të zgjidhur këtë çështje në mënyrë paqësore dhe sa më parë që jetë e mundur.
Senatori Schumer dhe 74 senatorë të Shteteve të Bashkuara të cilët nënshkruan letrën drejtuar Sekretarit Kerry – që mund të jetë ndër paralajmërimet më të forta të Kongresit amerikan ndaj Turqisë — thonë se duke u bazuar në lajmet e botuara në median dhe shtypin turk dhe amerikan, administrata e Presidentit Erdogan ka frikëson dhe ngacmongazetarë turq, të cilët ajo i konsideron si kritikë të qeverisë së tanishme. Senatorët shkruajnë në letrën e tyre drejtuar Sekretarit Amerikan të Shtetit, se më 14 dhjetor ishte arrestuar krye-redaktori i gazetës Zaman, (i cili tani është liruar) një gazetë kjo me qarkullim të gjërë anë e mbanë Turqisë, si dhe pronari i Grupit të Medias Samanyolu i cili, sipas senatorëve, fatkeqsisht mbetet nën arrest. Të dy këta, thonë ligjvënsit amerikanë, janë të njohur si kritikë të administratës Erdogan. Senatori Schumer dhe kolegët e tij i bëjnë thirrje kryediplomatit amerikan që, “ta bisedojë këtë çështje me Presidentin Erdogan dhe me përfaqsues të administratës së tij, në një mënyrë që të inkurajojë një zgjidhje të
shpejtë, të nevojshme dhe paqësore të këtyre rasteve.”
Senatorët vunë në dukje se këto raste arrestimesh dhe frikësimesh të përfaqsuesve të medias janë një devijim nga tradita e gjatë e Turqisë ndaj demokracisë dhe tolerancës, duke thekësuar se, “Si një demokraci me një traditë të gjatë tolerance dhe diskutimi të lirë dhe si një vend partner i vlefshëm i Amerikës në shumë ndërmarrje, qeveria e tanishme e Turqisë nën Presidentin Erdogan duhet të ndërpresë shtypjet ndaj lirisë së shtypit dhe njëkohsisht t’u japë fund frikësimeve flagrante ndaj pjestarve të medias të cilët shprehin mendime ose raportojnë mbi ngjarjet, në një mënyrë që regjimi mendon se janë në kundërshtim me interasat e tij.
Është e rrallë që në Senatin amerikan të shfaqet një unanimitet i tillë për çfardo kauze, por në letrën që u nënshkrua nga shumica e senatorëve amerikanë (73 nga 100 senatorët gjithsejt), thuhet gjithashtu se Sekretari i Shtetit John Kerry duhet të përqëndrojë vëmendjen rreth prirjeve shqetësuese ndaj sjelljeve jo demokratike në radhët e qeverisë së presidentit turk Erdogan dhe njëkohsisht t’i bëjë thirrje qeverisë turke që të zbatojë parimet bazë të demokracisë, përfshirë edhe lirinë e shtypit, diçka që për një kohë të gjatë konsiderohej si një vlerë në Turqi, tha ndër të tjera, Senatori demokrat Charles Schumer.
Ndërsa kolegu i tij republikan dhe bashk-autori i letrës drejtuar Departmentit Amerikan të Shtetit, Senatori Roger Wicker i shtetit Mississippi u shpreh se, “Administrata e Presidentit Erdogan duhet të mbahet përgjegjëse për këto shkelje të rënda ndaj fjalës së lire dhe lirisë së medias. Arrestimi i gazetarëve dhe censurimi i medias janë shënja të një regjimi autoritar dhe jo të një demokracie të mirëfilltë. Shpresoj që Sekretari Kerry do të zgjidhë së shpejti këto zhvillime shqetësuese”, tha Senatori republikan i shtetit Mississippi.
Ndërkaq, në një deklaratë që bëri në Dhomën e Senatit, një ditë para se të botohej letra e Senatorëve drejtuar John Kerry-t, Senatori Patrick Leahy u ngrit për të denoncuar masat e qeverisë turke ndaj lirisë së medias duke thënë se, “Jo vetëm që këto masa nuk janë në përputhje me normat dhe vlerat që pritet të zbatohen nga Turqia, një vend aleat i NATO-s.” Ato masa shtoi Senatori Leahy, jo vetëm që ” Dhunojnë vet angazhimet që ka marrë përsipër Turqia në bazë të marrveshjeve ndërkombëtare, por nxisin edhe kundërshtime dhe mospajtime të mëtejshme dhe njëherazi vërtetojnë akuzat që janë bërë kundër Administratës së Erdoganit.” Senatori Leahy shprehu zhgënjimin dhe shqetësimin e tij si dhe të shumë eskpertëve të marrëdhënjve amerikano-turke se një, “zmbrapsje nga demokracia në Turqi, do të dobësonte partneritetin tonë të rëndësishëm strategjik në atë rajon.” Senatori i shtetit Vermont deklaroi se bashkohet me të gjithë ata që kanë bërë thirrje për zgjidhjen e menjëhershme të këtyre rasteve dhe që t’i, “Jepet fund arrestimeve nga ana e qeverisë turke të personave që ushtrojnë të drejtën e tyre të lirisë së shprehjes. Komuniteti ndërkombëtar dhe njerëzit vullnet mirë presin më shumë nga qeveria e këtij kombi të madh. Populli turk meriton më mirë se kaq”, përfundoi deklaratën e tij në Dhomën e Senatit amerikan, Senatori Patrick Leahy.
Reagimet ishin të shpejta kundër kësaj letre të Kongresit amerikan, nga ambasadori turk në Washington, nga media pro-Erdogan në Turqi e cila pretendoi se kongresmnët kishin marrë ryshvet për të shkruar një letër të tillë dhe nga vet Presidenti Taip Erdogani cili gjatë një vizite në Meksikë, i cilësoi anëtarët e Kongresit amerikan si “ligjvënës me qira”. Disa nga kongresmenët që kanë nënshkruar letrën thanë se reagimeve zyrtare turke “u mungon respekti”.
Ndërsa gazeta turke Zaman sjellë reagimin e një prej zërave të opozitës, grupit parlamentar të partisë turke MHP, nepërmmjet nënkryetarit të saj, Oktay Vural, i cili u shpreh për median se letra e senatorëve amerikanë erdhi tepër vonë. Oktay Vural tha se, “Liria e shtypit ësht liria e kombit tonë. Nuk mund të ndërmarrësh operacione kundër pjesëtarve të medias vetëm e vetëm sepse ata botojnë lajme për korrupcionin. Ne nuk e meritojmë një gjë të tillë. Presioni kundër medias”, shoti ai, “ka arritur pikën që po dëmton interesat turke.”
Pa marrë parasyshë reagimet zyrtare turke ndaj shqetësimeve të Kongresit amerikan mbi mungesën e lirisë së shtypit dhe mbi kërcnimet dhe arrestimet që u bëhen gazetarve turq, trajtimi i gazetarëve turq nga administrata e Presidentit Erdogan njihet mirë dhe është publikuar nga organizata të njohura ndërkombëtare që merren me të drejtat e njeriut dhe me lirinë e medias në mbarë botën, siç Human Rights Watch.
Një tjetër ent ndërkombëtar i të drejtave të njeriut, siç është liria e fjalës, organizata prestigjoze që merret me mbrojtjen e gazetarëve dhe të lirisë fjalës anë e mbanë botës, “Korrespondentët Pa Kufij” (Reporters Without Borders) e rendit Turqinë në vendin e 154 nga 180 vendet në Indeksin e Lirisë së Shtypit për vitin 2014. Turqia, sipas kësaj organizate është ndër vendet që vazhdimisht ka numrin më të madh të gazetarve të arrestuar në botë, se bashku me vendet siç janë Kina dhe Irani.
Letra e Kongresit amerikan drejtuar Sekretarit Amerikan të Shtetit është një mbështetje me rëndësi e lirisë së fjalës dhe të lirisë së punës së gazetarve jo vetëm në Turqi por në mbarë botën. Kjo mbështetje nga senatorët amerikanë e lirisë së medias në Turqi ka rëndësi edhe për pjesë të tjera të botës ku mungon, ku keqpërdoret, ose ku shkelet liria e medias. Sepse arrestimi ose keqtrajtimi i një gazetari, vetëm e vetëm sepse shpreh mendime ose shkruan për diçka që nuk i pëlqejnë , si për shembëll, autoriteteve qeveritare në Turqi ose në Kinë, është një sulm kundër çdo gazetari kudo në botë.
Frank Shkreli

Hija e Takut dhe vetmia e Tomës

by

Nga Ilir Levonja-Florida/
1) Nga një intervistë e Ilir Metës në studion e Babaramos, më 23/3/2015 ka një përfundim të standartizuar tashmë të shantazhit politik. E gjitha nuk ishte asgjë tjetër por një kërcënim i hapur, i vazhdueshëm ndaj ishKryeministrit Berisha. Por jo vetëm kaq. Edhe të tjerëve. Edhe atyre që ka në krahë.
Megjithëse vetë kryetari i Kuvendit shprehet se po i hamë kohën teleshikuesit me këto probleme të pa rëndësishme, prapë e mban pezull këtë auditor. Nuk përgjigjet. I bishton pyetjeve. U shmanget me buzëqeshje. Me qetësi. Ndërsa fut midis hera-herës një figurë klasike të politikës sonë. Takun nga Durrësi. Një hije e demokracisë shqiptare. Për të cilën nuk duhet thënë më, që çuditërisht, është pjesë e të gjitha qeverive dhe komisioneve. Apo krejt çuditërisht mbin, shfaqet, në të gjitha skenat e tronditjeve të politikës sonë. Sa herë që ka plasje të nxehta, skupe politike, apo përmëndje emrash. Sidomos i Ilir Metës, shfaqet hija kërcënuese e Takut.
Që nga koha e katarsist të largët, e mbaj mend si sot ku nga lozha e katit të sipërm, në teatrin e Durrësit. Taku i thërriste Nanos, o pijanec. Kam menduar që atëhere se ky njeri duhet të kishte medoemos një lloj pushteti magjik, zotërues, pasi është një prezent i përjetshëm i politikës së ashtuqujtur të re në demokracinë shqiptare.
Ndryshe nga një prokuror kroat me emrin Mesiç, që iu fut politikës për të mirën e vendit, e qytetarëve të tij. Ky prokurori ynë mbeti hija e kërcënimit të përjetshëm i politikanëve kolegë. Hija e myrrëtyer e shantazhit. Hija prezente e prokurorit të diktaturës. Në demokracinë treçerekshekullore e debateve për hapjen e dosjeve. Jo magjistari i çudindryshimit. I tipit Mesiç. Asesi. Por asi magjik i shantazhit.
Këtu me të drejtë ngrihem me mijra habitje. Çfarë janë këto video? Kujt dhe në cilës kohe i adresohen? Kush ndihet i kërcënuar.? A ka të drejtë një deputet i lartë të bëj shantazhe të tilla në një shtet demokratik? A janë këto të lejueshme? A bëjnë vepër penale?
Përse nuk i kërkohen nga prokuroria? Ndërsa paralelisht me këtë, i kërkohet Kuvendit në kohë rekord, heqja e imunitetit për një apo dy deputetë. Më qëllim vëninen në dispozicion të prokurorisë, me akuzën për padi të rreme! Edhe pse ka ditë me radhë që deputetët në fjalë kanë shkuar rregullisht me dëshirën e tyre në prokurori.
Kjo është absurde…. dhe në të gjitha versionet që ta kthesh. Ka një përfundim. Hijen e Takut.
2)Kam vërejtur këto ditë se vëmendja e publikut ndaj murit në fejsbukun e Tom Doshit, është gati trefishuar. Trefishuar rekordet me fjalë mbështetëse. Ka një lloj solidariteti që të habit. Aty përfshihen edhe emra të dëgjuar nga shoqëria civile, nga arti i skenës, nga fushat e sportit. Njerëz të thjesht. Votues. Adhurues, që janë gati të sakrifikohen. Ndihen të fyer. Përballë qëndron një makineri e tërë shtetërore me një akuzë dhe një premtim.
Akuza është për padi të rreme që një deputet i inkriminuar i bën krerëve më të lartë të shtetit duke i presupozuar si vrasës. Dhe premtimi, ai i qeverisë, ndaj administratës së Europës për dekriminalizimin e Kuvendit, që njëherazi është edhe një nga detyrat e shtëpisë që duhet të bëj Shqipëria.
Toma ka kundër edhe Amerikën e madhe. Mirëpo sa më shumë vetmohet Toma, aq i madh numri i nxitësve për kurajo. Sa më shumë izolohet Toma, po aq përkundër vijon e rritet numri i adhuruesve nga populli. Ata nuk reshtin, i kërkojnë të mos stepet, të vazhdojë të kërkojë të drejtën, të luftojë për nderin e nëpërkëmbur. Çfarë po ndodh? A është Toma kriminel? A është Toma kaq mafioz sa duhet të urdhërohen në kohë rekorde, komisionet përkatëse të heqjes së imunitetit? A është Toma me lebrozë, kolerë a tuberkuloz…, që shokët krahas tij, politikëbërisit e tij, aradha që e shikonte nga duart, që i gëzoheshin ndeshjeve të forta me pozitën e kohës. Që nuk i flasin me gojë sapo tha kryetari që ”ta çlirojmë Tomën nga xhindet e folkut”. A është i tillë heroi i tyre?
Përse kjo dashuri kaq e madhe? Përse ky solidaritet? Përse njerëzit përpiqen ta mbrojnë të dobtin?
3)Do të kisha shumë të dëshirë të jepja një përgjigje të saktë. Por kam frikë se mos shfaqet Taku. Qënkemi të gjithë të kapur. Po për Ilirin, Takun, pse nuk ka një kërkesë për heqjen e imuntetit? Për shantazhet e hapuara publike? Për mashtrimet publike në inagurimin e pularive. Kam pasur një bisedë me një të ri shqiptar, i cili punonte në një biznes privat me priroritet internetet. Më thoshte nga dhjetë punëtorë, vetëm nipi i pronarit është i siguruar. Ne të tjerët punojmë nga ora 5 e mëngjesit deri në mesnatë, me të njëjtën pagë…, 150 dollarë. Edhe këto herë i marrim një javë me vonesë, herë nuk i marrim fare. Sapo kërkojmë një të drejtë tonën, pronari na tregon derën. Megjithatë, biznesmeni është Lsi-ist. Meta qe ai që preu shiritin.

Dokumentet Hapësinore dhe Urbane në Prishtinë

by

Shkruan: arch. Ylber Vokshi –Ylli/
Kur asamblistët e opozitës në Kuvendin Komunal të Prishtinës,këto ditë e akuzuan pozitën se përse nuk është punuar dokumenti hapësinor,“Harta Zonale e Komunës”,e cila kërkohet të bëhet sipas Nenit 16 të Ligjit Nr. 04/L-174 për Planifikimin Hapësinor,edhe se shumë mirë ishte e theksuar se “Ministria me akt nën ligjor përcakton elementet dhe kërkesat themelore për hartimin,zbatimin dhe monitorimin e Hartës Zonale të Komunës”,atëherë ishte e qartë se kjo kërkesë tërësisht e pa bazuar kishte konotacione puro politike,e asgjë tjetër.
Se si janë aprovuar dokumentet hapësinore (PZhK dhe PZhU) në Kuvendin Komunal të kaluar, më duhet ta njoftoi opinionin, pasi e kamë përcjell atë proces që nga fillimi,shtator 2012, deri te aprovimi i tyre,në gusht dhe shtator të vitit 2013. Atë kohë isha në cilësinë e Kryetarit të Këshillit të ekspertëve të planifikimit komunal të K.K. Prishtinë ( KEPK).
Gjatë kohës mbi një vjeçare, të përcjelljes dhe monitorimi të procesit të punimit të dokumenteve,është nevojitur një angazhim i madh profesional i cili nuk ka munguar. Ishin të angazhuara katër byro projektuese,nga Kosova,Italia dhe Kroacia,duke e supozuar volumin e madh të punëve që priteshin,e që në realitet doli tërësisht ndryshe. Në faza të caktuara janë mbajtur takime,punëtori dhe diskutime publike,ku ne si Këshill kemi qenë konstruktiv,me vërejtje dhe sugjerime,me të vetmin qellim që të fitojmë dokumente të mira dhe të aplikueshme,pas 12 vite pritje pas luftës. Koha e vërtetoi se ato vërejtje aspak nuk u respektuan nga përpiluesit e dokumenteve,pasi ato veprime i toleroi nomenklatura komunale e asaj kohe. Edhe sot nuk i di arsyet pse ashtu vepruan ashtu,kur vet e kishin angazhuar trupin konsultativ dhe këshillëdhënës të ekspertëve,që vepronin në kuadër të Këshillit.
Më duhet të theksoi se puna e Këshillit që në fillim ishte e vështirësuar me neglizhencën e organeve përgjegjëse komunale,si dhe pasivitetin e disa anëtarëve të Këshillit. Me angazhimin maksimal në tërë kohën e përgatitjes së dokumenteve, është arritur një nivel i dëshirueshëm i përcjelljes së punës. Anëtarët e Këshillit në faza të ndryshme nuk kanë pasur trajtim adekuat profesional, sa i përket anës materiale janë nënçmuar maksimalisht, me mos pagesën e punës dhe ekspertizës së kryer në tërësi.
Ishte qasje tërësisht e gabuar e strukturave komunale të Prishtinës, në këtë proces të rëndësishëm për përpilimin e dokumenteve të mirëfillta hapësinore komunale. Ashtu ishte vepruar edhe me planet rregulluese urbane në vitet e fundit, ishin punuar mbrapsht, thua se Prishtina ishte në një planet tjetër, aspak të bazuara në të dhëna reale, duke mos përfillur ligjin, standardet ndërkombëtare për ndërtimet, rehabilitimet apo zgjerimet urbane, të cilat i diktoi edhe perioda e pas luftës së vitit 1999.
Për të gjitha këto çështje e kam ngritur zërin në MMPH ku punoja,në Komunën e Prishtinës (Kryetari i Këshillit të Ekspertëve të Planifikimit Komunal të K.K.Prishtinë), në MMPH (Kryetar i Këshillit të Planifikimit Hapësinor të Kosovës),me anën e debateve publike dhe profesionale,e në dhjetë vjetshin e fundit edhe me shkrime në shtypin ditor,në revista apo simpoziume kombëtare dhe ndërkombëtare.
Për të gjitha këto ecuri të kaluara as që do të kisha reaguar,po mos të ishin reagimet e këtyre ditëve të Qeverisjes së re komunale,të cilët për çdo ndërmarrje në hapësirë po kanë vështirësi të mëdha,në implementimin e Dokumenteve Hapësinore dhe Urbane,të aprovuara në përbërjen e Kuvendit Komunal të kaluar.
I çuditshëm ishte aprovimi i atyre dokumenteve nga ana e asamblistëve të Kuvendit Komunal në gusht edhe shtator të vitit 2013. Tani një nga ish-këshilltarët në Kuvendin Komunal, deklaron se “ky është një mashtrim nga përbërja e kaluar e KK-së”.përse ai u mashtrua, apo i kishte kalkulimet e veta personale !? Kjo e tregon një të vërtetë se asamblistët (50 veta) fare nuk ishin interesuar apo njoftuar me përmbajtjen e “Vërejtjeve,sugjerimeve dhe Rekomandimeve për PZhU 2012-2022 + dhe PZhK 2012-2022 +”,të cilat Këshilli i ekspertëve të planifikimit i K.K. të Prishtinës,me kohë iu kishte dërguar.
Për hir të vërtetës do ti theksoi vetëm disa “Vërejtje dhe sugjerimet të PERGJITHSHME të cilat KEPK i ka theksuar në raportet voluminoze përfundimtare, për të dy dokumentet (PZhU dhe PZhK) të Komunës së Prishtinës.
E meta ma e madhe e dokumenteve (PZhU dhe PZhK) është mungesa dhe saktësia e të dhënave sipas të cilave janë përpiluar këto dokumente hapësinore. Për objektet private të infrastrukturës komunale nuk kemi evidenca fare ose të pakta dhe të mangëta.
Prishtinën duhet trajtuar si kryeqytet i Kosovës,të dhënat për fluksin e madh ditor,javor,mujor,dhe vjetor të popullsisë në Prishtinë nga aspekti hapësinor dhe urban duhet trajtuar veçmas me një studim të mirëfilltë i cili duhej të ishte pjesë e PZhU-së. …
Kufijtë e qytetit të cilët grafikisht janë definuar nga AKK (Agjensioni Katastral i Kosovës),duhet të jenë të plotësuara detal me numrat e parcelave apo ngastrave kadastrale,që mos të kemi probleme ndër-komunale si në të kaluarën me Fushë Kosovën. Si dhe të mundësohet të definohen aktivitetet urbane saktësisht.

Më duhet të theksoi se janë dhënë edhe “Vërejtjet dhe sugjerimet DETALE”, gjithsejtë 88 (39+49),të cilat së bashku me Rekomandimet për K.K të Prishtinës, që përpiluesit e dokumenteve në afatin e paraparë ligjor, të bëjnë plotësimet, korrigjimet, argumentimet e të gjitha vërejtjeve dhe sugjerimeve të dhëna nga Këshilli. Këto rekomandime tërësisht janë injoruar, prandaj situata në Komunën e Prishtinës ende është si është në aspektin hapësinor dhe urban.
Nga kjo shihet qartë se nga ana ynë që nga fillimi i procesit është kërkuar që të respektohen elementet kryesore teknike që duhej të përmbanin ato dokumente,si është saktësia e të dhënave hapësinore,caktimi i kufijve të ri të qytetit i bazuar në të dhënat kadastrale (numri i parcelave). Këto do të mundësonin të definohen zgjidhjet dhe aktivitetet urbane saktësisht, ku do të vinte në shprehje edhe kreativiteti artistik i përpiluesve të dokumenteve.
Por as këto kërkesa elementare teknike, për shumë arsye, nuk janë përfillur. Për atë i kemi këto dokumente hapësinore në pjesën ma të madhe të pa zbatueshme,edhe së nga ana e Këshillit shumë herë kanë qenë në dijeni të dy palët. Intenca ynë ishte që në të njëjtën kohë Prishtina të ishte model se si duhet të punohen këto dokumente,edhe për komunat tjera në Kosovë,pasi ato i kishin të njëjtat mangësi. Janë harxhuar mjete të mëdha materiale në tërë vendin, por ma tragjike është ajo se ende nuk kemi dokumente realiste hapësinore askund,e ky është dëmi ma i madh që po i shkaktohet Kosovës.
Kjo mënyrë e punës, ky nivel i përgatitjes së planeve të ndryshme urbane, në të njëjtën kohë ka mundësuar mos respektimin e tyre, janë bërë abuzime të ndryshme me hapësirën urbane dhe shumë veprime të jashtëligjshme, jo vetëm në komunën e Prishtinës.
Reagimi im tani dikujt do ti duket paksa i vonuar, është bërë ekskluzivisht për shkaqe të mos ndikimit në proceset politike, të cilat janë shumë të ndjeshme në Kosovë, Të vetmin qëllim e kamë pasur me e ndryshuar qasjen ndaj kësaj problematike, jetike për funksionimin e një kryeqyteti si është Prishtina. Domosdo duhet ndryshuar praktikat e gabuara ndaj hapësirës urbane në Prishtinë dhe në të gjithë vendbanimet tjera në Kosovë.

“NJERËZ“ TË URITUR PËR PUSHTET!?

by

Nga Fadil LUSHI/
Vite me radhë në gazetat tona të përditshme opinionistët “hedhin” shpesh pikëpamje a vështrime që llafosin a lakojnë vaki të ndryshme. Kur t’i lexosh mes rreshtash, të krijojnë përshtypjen kinse janë shkruar me stilin e mendimtarit të madh shqiptar, gjegjësisht “me atë fjalorin cinik dhe mosbesues konician”(!?). Disa prej tyre me kësi “shkarravinash” mëtojnë ashtu padrejtësisht të vihen në nivelin intelektual të Faikut, madje edhe kur janë të ndërgjegjshëm për pamundësinë, ata bëjnë përpjekje, pa marrë parasysh kaçikun e vet, që në shkrimet e tyre të përçojnë mesazhe ashtu “identike” si të Konicës. Disa prej këtyre shkrimeve “thuren” me qëllim që të na “çarmatosin” nga ai “tarafllëk” yni (politik) kolektiv, disa sikur duan ashtu me “zor” ta ushqejnë e ta mbajnë gjallë atë kujtesën tonë pamore dhe dëgjimore edhe ashtu të brishtë…, ka edhe shkrime të tilla që kanë në “shënjestër” “kotësitë dhe iluzionet” tona të trashëguara…, pastaj ka shkrime, opinione a vështrime që ndjellin pesimizëm, që ndjellin trishtime, që ndjellin mërzi dhe gjumë…, ka vështrime që asnjëherë nuk shkojnë përtej “veshit të shurdhër të lexuesit, sidomos të atij që i ka punët në “terezi”, shkrime që nuk shkojnë në vesh të “miletit” e aq më pak në vesh të lexuesit serioz…, ka edhe të tilla vështrime a opinione që janë pa “bojë”, ca të tjera të stisura a të sajuara me atë gjuhën e zymtë e të zbehtë dhe me “zërin e ftohtë”. Marrë në përgjithësi, këto vështrime ta rikujtojnë atë punën e mëllenjës me ngjyrë të bardhë, e cila kur s’ka “për të bërë punë tjetër”, vend e pa vend e lëshon glasën dhe mandej shkel mbi të. Ndërtohen edhe opinione të mirëfillta, të cilat kanë për kryefjalë njerëzit me dilema nga më të ndryshmet, me dilema në identitet, me “dilema gjinore”, me “dilema hamletiane”, me dilema politike etj., ndërkaq opinionet që “hartohen” aty për aty, kanë kryetemë “urrejtjen e argatëve injorantë të politikës ditore”, si dhe “kryeplakun dhe klerin e fshatit të harruar“, të cilëve dikur moti, në burgjet famëkeqe, ua kishin hequr ca dërrasa(!?).
Neve nuk na “takon të dimë” se çka ndodh me shkrimet që u ka “dalë kallaji”, neve nuk na intereson fakti se pse ato editoriale “duhej të dalin domosdoshmërisht” nga sirtarët e partive politike a edhe të pushtetarëve, neve nuk na “duhet të dimë” se nga dalin analizat dhe vështrimet, sidomos ato të cilat vakitë dhe meseletë i shtrembërojnë deri në atë “derexhe”, saqë “ta çojnë pordhën në zemër(!?)”, ta kallin neverinë dhe të detyrojnë të dyshosh në moralin e atij “shkarravitësi”, i cili asnjëherë nuk mban përgjegjësi për atë që shkruan. Tekefundit, opinionet, analizat, vështrimet, editorialet etj. përherë kanë qenë pjellë e politikës ditore respektivisht asaj aktuale…, të asaj politike që ka ngatërruar drejtimin, asaj politike grabitqare, e politikës së grushtit të hekurt…, e politikës së kulaçit dhe të kërbaçit që bëhet herë me premtime të bukura herë me kërcënime!?…, të ca politikanëve “axhami” që “sundojnë” këtu në nënqiellin e Gadishullit Ilirik dhe përreth tij, opinione që dalin nga mexhlise provinciale ku kryefjala a kryeshtylla e tyre është politikë mëhallësh, politikë “kalamajsh”, politikë çajtoresh katundi e të tjera, politikë e dalë nga njerëz provincialistë të cilët në të “u futën pa ftesë e pa leje”, pa merita, pa përgatitje paraprake e pa taban…, njerëz që morën vendin e njerëzve të merituar, njerëzve të cilëve ashtu padrejtësisht iu nëpërkëmb dinjiteti, njerëzve që iu nëpërkëmb trashëgimia familjare, njerëzve që iu nëpërkëmb e drejta e të qenit i barabartë me të tjerët e tillë si ata…, njerëz që iu nëpërkëmb e drejta e të menduarit ndryshe…, njeriun që e mallkuan me atë thënien e poshtër dhe johuman: “të rëntë damllaja e të vdektë plaka(!?)”…, njeriun, të cilit dikur i kishin thënë, “mblidh mendjen a fiqirin dhe ik nga këtu dhe mos na e prish rehatinë…, nëse nuk e bën këtë, atëherë do të duhet të heqësh dorë nga nacionalizmi yt i fëlliqur, do të braktisësh vendin a vatanin, ose do të ndërrosh mbiemrin që ka lënë nishan në jetën e familjes dhe të fisit për të keq”(!?).
Që ky vështrim yni të mos futet në “strajcën e shkrimeve të sajuara”, do bëjmë çmos që në fillim ta pezullojmë “tarafllëkun” tonë, gjegjësisht do të përjashtojmë çdo anim qoftë dedikuar opozitës a pushtetarëve. Ne në vijim të këtij vështrimi do të shkruajmë vetëm për atë që po ndodh këtejpari në “kazinotë politike” të Gadishullit Ilirik, qoftë në Tiranë, në Prishtinë a në Shkup. Ajo ç’po ndodh me “zaret politike” në Tiranë, çuditërisht do të bëjë vaki edhe në dy qendrat e tjera shqiptare. E përbashkëta e tyre është e lidhur ngushtë me grumbullimin e aktivistëve të partive politike opozitare. Se ato do t’i “emërtosh” si manifestime paqësore e dinjitoze, se do t’i quash mitingje apo tubime, është çështje e “shijes së fjalorit politik të gjithsecilit”(!?). Një gjë është e vërtetë, ato tubime, mitingje pothuaj edhe manifestime, në instancë të fundit, mbeten vetëm “blof-mitingje, blof-tubime apo edhe makijaveliste”, ku opozita “e përgjumur” politike me atë “komunikimin e saj ungjillor” kërkon me çdo kusht “shporrjen e pushtetit aktual dhe bashkë me të edhe shkuljen dhe sikterisjen e së keqes së trashur”…, “sikterisjen” e politikanëve të cilët për “një çerekshekull, lëre që nuk bënë gjë tjetër, por edhe shkatërruan e grabitën gjithçka që ishte ndërtuar e ngritur prej djersës së popullit…,”, politikanë që për një çerekshekull premtuan, gënjyen dhe u tallën me votën deliberative të votuesit, politikanë të cilët për një çerekshekull ishin shitës të përrallave politike, të përrallave për fëmijë, politikanë të cilët për një çerekshekull ishin dëshmitarë të heshtur të korrupsionit, politikanë të cilët për një çerekshekull “aminuan” punët e pista të aparatit shtetëror të korruptuar, politikanë të cilët sot e gjithë ditën e Perëndisë mëtojnë me çdo kusht ta (ri)marrin pushtetin (e ko-rruptuar) dhe po këta politikanë “çuditërisht harrojnë”(!?) ta pranojnë të vërtetën se vetë ata ishin krijues “të së keqes të trashur”.
Sot, të heshtësh a të mos heshtësh, kjo (s)është çështja, të shkruash a të mos shkruash me a pa “tamam”, askujt nuk i plas fare, të ulërish a të mos ulërish, është njësoj sikur ta pranosh atë hilen a zullumin që ta kanë bërë, të dërdëllisësh a të mos dërdëllisësh, nuk çon peshë, sepse asnjeri nuk të dëgjon dhe mbase edhe nuk ta fut…, paçka se ne ndërtuam një shkrim a vështrim me moral të dyfishtë, kur kjo askujt nuk i hyn në punë, sidomos sot kur gjithsecili prej nesh është “dalldisur me dertet e veta”. Paragrafi i fundit i kësaj “shkarra-vine” ma kujtoj atë çudinë e mbretëreshës së Danimarkës, njëqind vjet më parë, kur i kishin thënë se njerëzia (populli) kishte dalë në demonstratë dhe kërkonte bukë, ishte përgjigjur e habitur: “Duan bukë!? Po pse nuk hanë biskota”(?!). Se kryeministri Isë (në Prishtinë), se kryeministri Nikollë (në Shkup) dhe se kryeparlametari Ilir (në Tiranë) ç’u thanë protestuesve, unë nuk dua të paragjykoj…, dhe se cili ishte morali i mesazhit të shkrimit tonë, as që e mora vesh(!?). Mua më mbetet që njëherë e përgjithmonë “ta braktis” të vërtetën lakuriqe. Dikur moti, im at më thoshte: “Bajgës hidhi sheqer sa të duash, ajo bajgë do të ngelet”.

LAMTUMIRË BE – ALO PUTIN, ERDOGAN, AJATOLLAH?

by

Në vigjilje të takimit të radhës BE-Shqipëri të martën në Tiranë/
Nga Frank Shkreli/
Në portalin e Ministrisë së Punëve të Jashtëme të Shqipërisë lexova fjalën e mbajtur javën e kaluar nga Ministri i Punëve të Jashtëme të Republikës së Shqipërisë, Ditmir Bushati në Komitetin Parlamentar të Stabilizim Asociimit, BE-Shqipëri. Ky takim është një platformë komunikimi midis Parlamentit Europian dhe Kuvendit të Shqipërisë me objektivin për përshpejtimin e procesit të integrimit të Shqipërisë në Bashkimin Europian. Ministri Bushati falënderoi Parlamentin Europian për mbështetjen që i ka dhënë deri tani vendeve ballkanike, duke theksuar se “Falë kësaj mbështetjeje”, nënvijoi Ministri shqiptar, “Ballkani Perëndimor ka njohur zhvillime të rëndësishme dhe pozitive”, por paralajmëroi se megjithëkëtë, “siguria e qëndrueshme dhe stabiliteti demokratik në rajon nuk duhet të merren për të mirëqena”.
Ai shtoi se, “rajoni ynë mbetet ende hapësira brenda Evropës ku ka mosmarrëveshje dhe procese demokratike të ngrira, për sa kohë çështjet dypalëshe të pazgjidhura dhe deficitet e shtet-ndërtimit demokratik kanë potencialin të rrezikojnë të ardhmen e qytetarëve tanë.” Ministri Bushati bëri thirrje për një riangazhim strategjik të BE-së, duke paralajmëruar parlamentarët europianë se në të kundërtën, sipas kryediplomatit shqiptar, “mund të krijohet një boshllëk që mund të kërkohet të mbushet nga aktorë të tretë, të cilët me incentiva politike apo ekonomike, mund të zbehin interesin dhe vendosmërinë e vendeve të rajonit për projektin Europian”.
Kjo deklaratë e Ministrit të Jashtëm të Shqipërisë u interpretua nga disa analistë si një kërcënim që i bëhet Europës, se në mungesë të një procesi të hapjes së shpejt të negociatave BE-Shqipëri, Tirana mund të shikojë gjetiu për aleatë. Në të vërtetë ky kërcnim nga Ministri i Jashtëm i Shqipërisë javën e kaluar, ishte bërë më parë edhe nga “bosi” i tij, Kryeministri i Shqipërisë Edi Rama fund vitin që kaloi, kur media raportoi në atë kohë se udhëheqsi shqiptar ashpërsoi gjuhën e tij ndaj BE-së duke kërcënuar se Ballkani s’ka më durim të presë BE-në. Kryeministri Rama në të vërtetë pohoi në mënyrë të prerë gjatë një vizite në Prishtinë dhjetorin që kaloi, se durimi i vendeve të Ballkanit duke pritur për zgjërimin e BE-së ka mbaruar.
Analistët thonë se kërcënimi publik i Ministrit të jashtëm shqiptar mund të jetë i pari i këtij lloji gjatë një takimi zyrtar me përfaqsues të Parlamentit Europian, duke lënë të nënkuptohet se Shqipëria mund të shikojë për mundësi të reja bashkpunimi jashtë zonës së BE-së.
Po ku do të shikojë Shqipëria për aleatë? Sipas Agjencisë së lajmeve noa, “Disa analistë dhe ndjekës të çështjeve europiane kohët e fundit kanë përmendur gjërësisht idenë që Shqipëria të këthejë sytë nga të tjera mundësi jashtë BE-së.” Noa thotë, në një raport të para disa ditëve se, “Ata kanë përmendur mundësinë e (Shqipërisë) për bashkpunim me Rusinë — një rivale e qartë e BE-së dhe SHBA-ave, ose me Kinën, apo Konferencën Islamike.” Kjo ide sipas agjencisë shqiptare të lajmeve, nuk është e re dhe e veçantë e qeverisë së tanishme shqiptare, sepse sipas saj, “Një tentativë të tillë kishte bërë edhe kryeministri i mëparshëm, Sali Berisha, por me nota më të buta”, raporton agjencia noa.
Kushtet e BE-së për hapjen e negociatave BE-Shqipëri kanë qenë të qarta ç’prej fillimit dhe nuk janë ndryshe nga ç’kanë qenë dhe ç’janë për secilin vend që është antarësuar si dhe për çdo vend tjetër që ende aspiron të bëhet anëtare e BE-së, pra nuk janë diskriminuese ndaj Tiranës. Kushtet që i mbeten Shqipërisë për tu plotësuar për hapjen e negociatave Shqipëri-BE, janë pesë dhe janë të njohura për lexuesit:
1. Zbatimi i reformave në administratën publike
2. Pavarësia e sistemit të drejtësisë
3. Lufta kundër korrupsionit
4. Lufta kundër krimit të organizuar
5. Mbrojtja e të drejtave të njeriut
Ministrja e Shqipërisë që merret me Integrimin europian të vendit, Klajda Gjosha në një takim të premten me Komisionerin e BE-së për zgjërimin, Johannes Hahn deklaroi se vendi i saj është i vetdijshëm se procesi i integrimit do të vlerësohet bazuar në bazë të meritës dhe në plotësimin e pesë kushteve të përmendura më lartë. Ndërsa Komisoneri Hahn tha, me fjalë të tjera, se e gjithë varet nga Shqipëria, sa më shpejtë që të plotësohen këto 5 prioritete, aq më i shpejtë do të jetë procesi i integrimit në BE.
Secili që e do Shqipërinë dhe shqiptarët në Europë dhe të integruar në organizmat euroatlantike e ndjenë vetën të mërzitur, plot frustrime e zhgënjime, 25 vjetë pas shëmbjes së komunizmit, por BE-ja e ka bërë të qartë se ajo nuk do të ulë standardet dhe kushtet për integrimin e shqiptarëve. Disa kritika ndaj BE-së mund të jenë edhe me vend, por nuk është se Europa nuk ka njohur përparimet e bëra nga Shqipëria gjatë viteve, në rrugën e saj drejtë integrimit europian. Kjo vihet re në deklaratën që lëshoi për media, Presidenti i Këshillit të Europës, Donald Tusk, pas takimit që zhvilloi muajin e kaluar me Kryeministrin e Shqipërisë Edi Rama. Z. Tusk pohoi se Shqipëria ka bërë mjaftë përparime, përfshirë luftën kundër krimeve që kanë të bëjnë me drogat, por shtoi ai, gjëja që është e nevojshme është që të shënohet sukses në të gjitha fushat. Presidenti i Këshillit të Europës lavdëroi Shqipërinë për rolin e pozitiv që ajo luan në Ballkanin Perëndimor dhe angazhimin e Tiranës për të mos pasur asnjë problem me vendet fqinje. Udhëheqsi i Këshillit të Europës lavdëroi gjithashtu përputhshëmërinë, 100% siç tha ai, të politikës së jashtëme shqiptare me atë të politikës së jashtëme të BE-së. Kjo sipas tij, ka një rëndësi të madhe në procesin e integrimit, sidomos kur të merret parasyshë gjëndja në Ukrainë dhe sfidat e të tjera të përbashkëta.
Por Presidenti i Këshillit të Europës, ia bëri të qartë Kryeminstrit shqiptar se megjithë përparimet e shënuara, mbetet ende shumë për tu bërë. Ai theksoi sidomos, “Nevojën për një dialog politik më të madh dhe më të mirë” midis palëve, duke shtuar se “politika konfrontuese, bojkotet dhe qëndrimi se ‘fituesi duhet t’i marrë të gjitha’, nuk do të ndihmojë qytetarët shqiptarë.” Për tu bërë një shtet i mirëfilltë modern europian, Shqipëria — theksoi ai pas takimit me Kryeminstrin Edi Rama në muajin shkurt — duhet të krijojë një atmosferë për një kulturë kompromisi, bazuar në dialogun politik”. Shqipëria, tha Donald Tusk, “duhet të jetë aq konstruktive dhe e arsyeshme në politikën e saj të mbrendshme, ashtu siç është në politikën rajonale.”
Ndërkaq, gjëndja në rajonin e Ballkanit duket se po tërheq vëmendjen dhe shqetësimin e Shteteve të Bashkuara. Zëri i Amerikës, në një analizë të gazetares Keida Kostreci bazuar në intervista me dy ekspertë amerikanë, raportoi të premtën nga Washingtoni se Shtëpia e Bardhë konsideron se Ballkani gjëndet sot nën trysninë e dy forcave — si një pikë takimi e rreziku të ndikimit rus dhe radikalizmit islamik. Dy ekspertët, Frank Wisner, ish-ambasador i Shteteve të Bashkuara dhe ish-i dërguar i posaçëm për bisedimet e statusit mes Kosovës dhe Serbisë dhe ish-zëvendës ndihmës Sekretari i Mbrojtjes Ian Brzezinski, që tani është studiues në Këshillin e Atlantikut, i thanë Zërit të Amerikës se përveç rrezikut që këto ndikime përbëjnë për të ardhmen e këtij rajoni, përballja me këto dy sfida — d.m.th. me rrezikun që pararqet rritja e ndikimit rus në rritje e sipër dhe të ndikimit të radikalizmit islamik në Ballkanin Perëndimor – është një përparsi edhe e interesit kombëtar të Shteteve të Bashkuara në atë rajon.
Po Shqipëria dhe shqiptarët a e shikojnë agresionin rus dhe shtimin e ndikimit të Moskës si dhe ekstremizmin e dhunshëm në rajon si sfida ndaj interesave të veta kombëtare, a por udhëheqsve të saj u ka mbaruar durimi, janë lodhur nga procesi i gjatë i integrimit në BE dhe si rrjedhim po u hapin dyertë “aktorëve të tretë” siç janë Rusia, Kina, Turqia ose Konferenca Islamike? A është ky vizioni që udhëheqsit shqiptarë kanë për të ardhmen e kombit të vet, 25-vjetë pas shëmbjes së komunizmit?
Zëri i Amerikës transmetoi se si ish-ambasadori Wisner, ashtu dhe ish-zyrtari i lartë i Pentagonit, Brzezinski bien dakord se integrimi është një rrugë me dy drejtime dhe se procesin do të duhet ta udhëheqin vetë vendet e interesuara, si Shqipëria, përmes reformave agresive dhe arritjes së standardeve të nevojshme për anëtarësim të plotë në komunitetin Euro-Atlantik.
Gjëndja e tanishme ndërkombëtare në Europë dhe në botë kërkon që — nëqoftse Shqipëria është me të vërtetë e përkushtuar seriozisht ndaj procesit të integrimit në Europë – takimi i radhës i nivelit të lartë midis Bashkimit Europian dhe Shqipërisë që do të mbahet në Tiranë të martën më 24 mars, të jetë me të vërtetë fillimi i një angazhimi urgjent dhe serioz nga ana e të gjitha niveleve qeveritare, shtetërore dhe parlamentare të Shqipërisë me qëllim të përshpjetimit të procesit të integrimit të vendit në BE me qëllim që t’u mbyllen dyerët “aktorëve të tretë”, të cilët nuk ia duan të mirën afatgjatë kombit shqiptar.
Deklaratat kërcnuese të kohëve të fundit nga përfaqsuesit më të lartë të Tiranës zyrtare në mbështetje të idesë se Shqipëria mund të këthejë sytë nga të tjera mundësi aleancash jashtë BE-së, janë të pa përgjegjshme dhe të dëmshme për procesin e integrimit. Për më tepër, deklarata të tilla, janë kundër interesit afatgjatë të Shqipërisë dhe të kombit shqiptar dhe njëkohsisht prononcime të tilla dëmtojnë, jo vetëm atmosferën e bisedimeve me përfaqsues të BE-së, por dashtë e pa dashtë, mund të influencojnë negativisht edhe marrëdhënjet e kombit shqiptar me aleatët historikë të tij, siç janë Shtetet e Bashkuara, dhe dëmtojnë interesat e tyre në atë pjesë të Europës. Një përfundim i tillë nuk është i dobishëm për askënd! Shqipëria nuk do të futet në Europë me kërcënime por me një punë maksimale dhe të vendosur për përmbushjen e pesë prioriteteve — në një atmosferë dhe kulturë kompromisi, bazuar në dialogun politik midis palëve të ndryshme, sidomos midis pozitës dhe opozitës.