Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Fol Kim Mehmeti , se shqiponja nuk është haram !

by

Fol Kim Mehmeti e thuaj hoxhë Bajramit se ‘ orrli “ nuk është haram!/
Nga Fahri XHARRA/
Një mik i imi , publicist shumë me vlerë pati shkruar :”Unë nuk e di se ku i merr faktet një njeri si Kim Mehmeti, cili është konsideruar si model i jugosllavit të realizuar dhe më vonë produkt i vyeshëm i multikulturalizmit (duke vjelë fonde nga të huajt deri vonë) në Maqedoni të falsifikoj historinë. E kjo s’ka të bëjë me islamin si besim, por me një falsifikim të qëllimtë të fakteve. Pse e bën Kimi këtë punë? Jo për historinë, por për aktualitetin. Ai e di se në anën tonë dhe në Kumanovë sidomos viteve të fundit është radikalizuar islami për qëllime politike dhe Kimi ku ta dijë se për çfarë ëndrre lufton, të bëhet lider? Nuk e di.”
As unë nuk e di si Kimi po ka nerva të qeta dhe heshtet karshi Hoxhë Bajramit i cili ka thënë se shqiponja apo ‘orrli’ siç i thuhet shqiponjës në gjuhën sllave është haram sipas interpretimit të drejtë të sektit hanefi dhe jo si e praktikojnë besimtarët sot …. Madje sipas këtij hoxhe ai që nuk fal namaz me kokfortësi mund të dënohet edhe me prerje koke (klan.mk) . Kim , nëse nuk e ke degjuar po ta përsëris : ” Shqiponja është haram ” paska ligjeruar Hoxha i ”mirënjohur” i anëve tuaja .
Ju merr mendja , miq të nderuar që hoxhallarët e kanë mësuar ndonjë herë në jetën e tyre se çka është shqiponja ; jo . E ka me të urdhërueme sepse edhe kur flet e flat ashtu si i kanë thënë ”orrli”. E di hoxha se kush ishte Skënderbeu :jo. E ka lexuar hoxha ndonjëherë Kadarenë: jo. Pra , krejt dijën e tij e ka prej Kim Mehmetit dhe të tjerëve që kujdestarojnë në shërbim kundër vetvetës ( kombit) në stilit mercercenaresk se kush jep më shumë.

Kimi një herë e kishte një konstatimi apologjik mbi dy (sub)komunitete që jetojnë (kanë jetuar) afër tij; komuniteti ortodoks dhe ai katolik shqiptar. Ai ishte përthelluar në faktin se ata nuk janë më!
”Pse u zhdukën? Për veç disa faktorëve tjerë jo pa relevancë, ata morën goditjen e fundit kur struktura kulturore shqiptare u ça në atë regjion. Kur diferencat identitare u rriten brenda trupit shqiptar dhe shqiptarët e islamizuar krijuan një subpopullacion kulturor, ortodoksët të vetin, katolikët po ashtu. Asnjëri prej tyre nuk i qëndroi supremacive kulturore (osmane a sllave) që rrinin si shtëllungë tymi mbi trojet e tyre: i pari i mohoi të dytët dhe të tretët, e këta të fundit mohuan vetveten. Pse kështu, sepse kishin dy disfavore, e para, ishin pak në numër dhe integralizmi nuk i kishte lënë të prodhonin elita vetjake, pra ushqim shpirtëror; dhe e dyta gjendeshin në periferi të kombit, kulturalisht, politikisht, fizikisht… Kur terri integralist shkoi në theqafje, të parët nuk u shëruan kurrë plotësisht nga hamendja; herë çon krye te ta shkaba dykrenshe (kur fryejnë erna Perendimi), herë nostalgjia për Babën (kur duhmat e Lindjes vijnë deri te ta). Të dytët dhe të tretët, tashmë kishin harruar të zgjoheshin.” (Visar K. B.)
Kim Mehmeti , çdo fjalë e ke me thimthin e grejzës ; asgjë tek ty nuk është e rastit .
” Ai thotë se në Maqedoni islami i ka ruajtur shqiptarët nga asimilimi. Unë e pyes ata kauboj: cili nga të burgosurit, nga të vrarit dhe nga dëbuarit nga Maqedonia u sakrifikua sepse ia mbyllën xhamisë? Sa hoxhallarë nga 1935 – dmth që nga ballistët e deri sot – e deri 2013 u burgosën sepse janë besimtarë radikal? Po kojshi i dashur a ke harruar se kafeneja e babait tim Zeqirit kishte “Pazar” më shumë në ramazan, ditën, (me perde) se sa natën? Po i dashur kojshi po a i ke harruar ata pak pleq që shkonin rregullisht në xhamitë e Dobërdollit që ma rrëfenin mua historinë ë e popullit shqiptarë dhe historinë e luftës së dytë botërore (jo në shkollë se atje mësonim sekretarët e SKOJ-it) ashtu siç thonin ata se ka qenë. A ke harruar se ne luanim k… duke ua vjedhur këpucët atyre pak njerëzve që shkon në xhami ose u dilnim natën nga varret të mbështjellë me çarçafë të kuq për t’i tmerruar? Po a i ke harruar ata imamë që kishin dashnore maqedonase dhe na thonin mos më dëgjoni kur flas në taravi? Unë nuk shpi f aspak i dashur kojshi kur them se hoxhallarët kanë punuar me udbën, se jo e dinim të gjithë, por ku jam dënuar unë për Kundërrevolucion me 6 vjet burg jam përballur me dëshmi të tilla?( Xhemal Leka).
Por Kimi vazhdon se e ka për detyrë ” “Krimi monstruoz në Paris tregon se jetojmë në kohë kur shërbëtorët e djallit, vrasin në emër të Zotit! Por, ky krim trishtues gjithashtu pasqyron edhe të vërtetën se bota Perëndimore, ku perëndi i vetëm është paraja, përballet me atë që në mas të madhe e prodhoi vetë ajo: të mbetur pa armikun ideologjik që e ‘stimulonte’ kapitalizmin të ecë përpara – komunizmin, disa qarqe Perëndimorë bënë çmos që të ‘shpikin’ armik të ri, madje edhe duke angazhuar ‘ekspertë’ që duhej fenë e paqes- Islamin, rrejshëm ta tregonin si fe që stimulon dhunën! Dhe ja, tani bota është futur në spiralen e dhunës, që prodhon tragjedi. Dalja do jetë më e vështirë seç e besonin ata që të mirën e vetvetes e ndërtonin mbi urrejtjen dhe fatkeqësinë e të tjerëve. Andaj ne shqiptarët, si popull shumëfetarë, sot duhet të jemi më të afërt me njëri tjetrin se kur do qoftë më parë. Pra, ne duhet ta dimë se sot, si kurrë më parë, qarqet antishqiptare, do investojnë që të dëmtojnë më të shenjtën që kemi – trungun shumëfetarë të shqiptarisë! Andaj duhet ta mbrojmë këtë trung kombëtarë, me çka edhe do u dëshmojmë të gjithëve atë që shumëkush e ka harruar: se nuk janë fetë ato që stimulojnë dhunën, por është destruktiviteti njerëzorë ai që i keqpërdorë fetë për ta arsyetuar dhunën!” ( Kim Mehmeti)
Po fjala është për terrorizem islamik dhe pergjegjës jeni edhe ju vet. Shpesh ne tekstet tua ti perkrah islamin ekstrem dhe glorifikoni pushtuesit otoman. Një fe e cila na u imponua me dhunë e gjenocid, ju e spjegoni si pranim te natyrshëm, madje kaloni edhe në absurd duke thënë se na ka sjellë të mira….. Edhe unë e ndaj mëndimin që “Kim Mehemti është njeriu i fundit i cili mund të flet në emër te Shqiptarëve apo si Shqiptar. Vonë të ka rënë në mend se nga te deklaruarit si Shqiptar ka perfitime. Perfitime per te falsifikuar historinë dhe trungun tonë. Nga një poull i vjetër, ndër më të vjetrit në Evropë, mundoheni te paraqitni nje komb multi-kulti, mbeturina te pushtuesve të ndryshëm të cilët kaluan nëpër Ballkan në kohë të ndryshme gjatë historisë.(nga Sali Rexhaj)

Fol Kim Mehmeti e thuaj hoxhë Bajramit se ‘ orrli “ nuk është haram !

Fahri Xharra,07.02.15
Gjakovë

SINDROMI I LUFTËS SË PARË BOTËRORE DHE LUFTA AKTUALE MIDIS RUSISË DHE UKRAINËS

by

Nga Dr. Islam Lauka*-
Drejtor i Institutit Shqiptar të Studimeve Politike/
Aneksimi i Krimesë nga Rusia, në mars të këtij viti dhe mbështetja prej saj e forcave separatiste ukrainase në Donjeck dhe Llugansk, bëri që shumë historianë, analistë, studiues e politologë të përsërisin pyetjen e shtruar para gjashtë vjetësh, kur në gusht 2008, Rusia ndërhyri ushtarakisht në Gjeorgji, duke shkëputur prej saj dy krahina, Abhazinë dhe Osetinë e Jugut, të njohura ndërkombëtarisht edhe nga vetë Rusia, si pjesë e territorit gjeorgjian. Pyetja e atëhershme ishte kjo: Kush e ka radhën pas Gjeorgjisë? Përgjigja e një pjese të mirë të ekspertizës politike e shkencore të asaj kohe, fatkeqësisht, rezultoi të jetë e saktë-radhën do ta kishte Ukraina.
E njëjta pyetje shtrohet edhe sot: Kush e ka radhën pas Ukrainës? Shtetet balltike, Lituani, Letoni, Estoni? Aq më tepër që këto dy të fundit kanë komunitete të rëndësishme rusësh etnikë e rusishtfolës. Apo Moldavia, shteti i brishtë, ku si pasojë e ndërhyrjes së Armatës së 14 ruse, në fillim të viteve `90, sot e kësaj dite, ekziston konflikti “i ngrirë” i Transdnistrias, krahinës që këtë vit i kërkoi zyrtarisht Moskës përfshirjen në Federatën Ruse? Sipas analistit Pavel Sheremet, Putin do të përpiqet të dalë në Moldavi dhe krahinën e saj, Transdnistria për t`u ndërfutur në trupin e Europës Qëndrore dhe Lindore, duke e futur në rreth Ukrainën dhe duke e vënë plotësisht nën kontroll Detin e zi.1 Të gjitha shtetet e lartpërmendura kanë qenë pjesë e BS, deri në shpërbërjen e tij, në vitin 1991.
Të tjerë analistë e studiues shkojnë edhe më tej, duke mos përjashtuar nga lista e zezë e Putinit as Poloninë, dikur pjesë e Perandorisë Ruse.
Pyetje të tilla janë shprehje e shqetësimit të thellë të botës akademike, shkencore e politike që shkaktoi aneksimi i Krimesë, akt, i cili përbën “rastin e parë të pushtimit territorial në Europë, që nga koha e Luftës së Dytë Botërore.2 Ky shqetësim ka të bëjë edhe me nëpërkëmbjen e hapur të së drejtës ndërkombëtare nga Moska , si dhe natyrën, historikisht, ekspansioniste të Rusisë, që, për hir të interesave të saj si fuqi e madhe, nuk është ndalur dhe nuk ndalet as para aventurave ushtarake të tipit të Gjeorgjisë 2008 dhe Ukrainës 2014.
Meqenëse lufta Rusi –Ukrainë përkoi me shënimin e 100- vjetorit të Luftës së Parë Botërore, shumë studiues kërkuan dhe gjetën paralele domethënëse midis tyre, pavarësisht se i ndan një shekull i tërë. Sipas Bashkëdrejtorit të Institutit të Analizës së Sigurisë Globale në Uashington, Gal Llaft “kuptimi i llogarive strategjike”3 që bënte Rusia në prag të Luftës së Parë Botërore na ndihmon të deshifrojmë kodin e sjelljes së sotme të Moskës në Ukrainë.
Në Manifestin e Carit, Nikollaj i II, të datës 20 korrik 1914, thuhet: “Duke ndjekur amanetin e vet historik, Rusia, një dhe e pandarë me popujt sllavë në besim dhe gjak, kurrë nuk ka qenë indiferente ndaj fatit të tyre. Këto ditë, kur Austro-Hungaria i paraqiti Serbisë kërkesa krejtësisht të papranueshme për një shtet, në mënyrë unike dhe me një forcë të veçantë, shpërthyen ndjenjat vëllazërore të popullit rus ndaj sllavëve…”4
Po të merret i shkëputur ky fragment, mund të biesh lehtë pre e stereotipit, sipas të cilit, Rusia u përfshi në Luftën e Parë Botërore, jo për shkak të interesave të veta perandorake, të cilat ajo i perceptonte si jetike, por për hir të aleates së saj ballkanike, Serbisë. 5
Kjo tezë, natyrisht, mbështetësit e saj kryesorë i ka të përqëndruar në Moskë dhe në Beograd, por nuk mungojnë as në Perëndim.6 Midis tyre është edhe ish Sekretari Amerikan i Shtetit, Henri Kisingeri, i cili, duke iu referuar lidhjeve ruso-serbe dhe mbrojtjes së Serbisë nga Rusia, arrin në përfundimin se “Kombet e Europës i lejuan vetes të bëheshin pengje të klientëve të tyre kokëkrisur ballkanikë, në vend që t`i frenonin ata”.7 Për hir të së vërtetës, duhet thënë se në librin e tij “Diplomacia”, Kisingeri, si një nga përfaqësuesit më të shquar të shkollës realiste, sjell fakte dhe argumente qe rrëzojnë tezën, sipas së cilës, fuqitë e mëdha të asaj kohe, përfshirë Rusinë, u tërhoqën në konflikt nga klientela ballkanike, në kundërshtim me vullnetin e tyre.8 Faktet dëshmojnë se Rusia hyri në Luftën e Parë Botërore për interesat dhe egon e saj si fuqi e madhe. Janë të njohura rivalitetet historike të Rusisë me fuqitë e tjera europiane për ndikim në Ballkan, në Europën Lindore, në Azinë Qëndrore etj.
Por në prag të Luftës së Parë Botërore, si kërcënim kryesor, Perandoria Ruse shihte Gjermaninë. Kjo situatë është fiksuar në një informacion sekret të Shtabit të Përgjithshëm të Flotës Detare të Rusisë, drejtuar Carit, Nikollai i ll, në fillim të vitit 1914 : “Pesëmbëdhjetë vitet e fundit, Gjermania është përpjekur me të gjitha forcat për ta nënshtruar Rusinë ekonomikisht dhe për ta dobësuar atë politikisht dhe ushtarakisht…Por rilindja e Rusisë, tashmë, ka filluar dhe po përparon me shpejtësi. Për pasojë, në Gjermani po shfaqet frika, lidhur me shtrirjen e mëtejshme të ndikimit të saj, prandaj gjermanët po nxitojnë të marrin masa”.9
Por në prag të Luftës së Parë Botërore, si kërcënim kryesor, Perandoria Ruse shihte Gjermaninë. Kjo situatë është fiksuar në një informacion sekret të Shtabit të Përgjithshëm të Flotës Detare të Rusisë, drejtuar Carit, Nikollai i ll, në fillim të vitit 1914 : “Pesëmbëdhjetë vitet e fundit, Gjermania është përpjekur me të gjitha forcat për ta nënshtruar Rusinë ekonomikisht dhe për ta dobësuar atë politikisht dhe ushtarakisht…Por rilindja e Rusisë, tashmë, ka filluar dhe po përparon me shpejtësi. Për pasojë, në Gjermani po shfaqet frika, lidhur me shtrirjen e mëtejshme të ndikimit të saj, prandaj gjermanët po nxitojnë të marrin masa”.9 Është koha kur Berlini kishte shpallur synimin për ndërtimin e një hekurudhe që do ta lidhte me Bagdatin, nëpërmjet Stambollit. Pikërisht në këtë periudhë , nisin e forcohen marrëdhëniet midis Gjermanisë dhe Perandorisë Osmane, sidomos në fushën ushtarake. Një mision ushtarak gjerman u vendos në Stamboll për të drejtuar stërvitjen dhe modernizimin e ushtrisë turke, në mënyrë të veçantë, Korpusin e saj të Parë, që kishte për detyrë mbrojtjen e kryeqytetit dhe të Ngushticave . Perandori gjerman, Vilhelmi i II, shprehu besimin se flamujtë e vendit të tij “së shpejti do të valëviten mbi fortifikimet e Bosforit”.10 Në takimin që Nikollaj i II pati me ambasadorin britanik në Shën Peterburg, deklaroi se në një situatë të tillë, Rusia do ta kundërshtonte me të gjitha forcat Gjermaninë “edhe sikur lufta të ishte e vetmja alternativë”.11 Kjo luftë, sipas shefit të administratës ushtarake të Rusisë, Nikollaj Obrushev, “do të ishte e përgjithshme, jo e lokalizuar”.12 Kërcënimin tjetër ndaj interesave të saj, Perandoria Ruse e shihte tek Austro-Hungaria. Viena konsiderohej nga Shën Petërburgu si një ndër rivalët e tij më të egër në Ballkan. Në qendër të politikës ballkanike ruse, për rreth tre shekuj me rradhë, ka qenë frenimi i ekspansionit austriak në drejtim të Ballkanit, duke përdorur të gjithë instrumentët që kishte në dispozicion, ushtrinë, diplomacinë, shpesh edhe popullsitë ortodokse të këtij rajoni duke i manipuluar dhe shfrytëzuar ato në funksion të interesave të veta, për ta mbajtur Austro- Hungarinë sa më larg Ballkanit. Në këtë kontekst, duke filluar që nga Lidhja e Prizrenit, por edhe para saj, Rusia nuk ka lënë gurë pa lëvizur për copëtimin e trojeve shqiptare dhe pengimin me çdo mjet të përpjekjeve për formimin e shtetit të pavarur shqiptar, i cili shihej prej saj si një projekt, kryesisht , austro – hungarez. Të tre projektet 13 e hartuar nga Shën Petërburgu, në prag të shpalljes së pavarësisë së Shqipërisë, e gjymtonin atë territorialisht, deri në kufinjtë e një prefekture, midis Matit dhe Elbasanit, ndërkohë që një gjymtim akoma më i rëndë i bëhej përmbajtjes së tij: sipas projekteve ruse, ai do të quhej “shteti mysliman shqiptar”.
Rusia ishte ndër fuqitë e para, krahas Britanisë së Madhe, Francës dhe Italisë që, në fillim të Luftës së Parë Botërore, në vend që të mbronte pavarësinë e Shqipërisë si garantuese e saj, në bazë të vendimeve të Konferencës së Ambasadorëve në Londër, i shkeli ato me të dyja këmbët, duke iu rikthyer, edhe një herë tjetër, tezës së vet të vjetër për copëtimin e trojeve Shqiptare. Në një takim me ambasadorin e Francës, Moris Paleologu 14, Cari, Nikollaj i II 15, i paraqiti atij pikëpamjen ruse, lidhur me Shqipërinë londineze, edhe ashtu të cunguar. Sipas tij, Serbia duhet të marrë pjesën veriore të Shqipërisë, Greqia, atë jugore, ndërsa Vlora duhej t`i kalonte Italisë. 16
Politikën e mbajtjes larg të Austro-Hungarisë në Ballkan, Rusia e ka ndjekur edhe lidhur me Serbinë. Sipas llogarive të Shën Peterburgut, me pushtimin e Serbisë, Vjena nuk do të ndalej vetëm me kontrollin e Adriatikut, por mund të dilte në Egje, duke pretenduar edhe ajo kontrollin e Ngushticave. Rusia mund të pajtohej me gjithçka, por kurrsesi me marrjen nën kontroll të Ngushticave nga një fuqi e madhe si Gjermania, apo aleatja e saj, Austro-Hungaria. Kjo do të thoshte asfiksi ekonomike për perandorinë cariste, pasi nëpërmjet Dardaneleve dhe Bosforit kryhej pjesa më e madhe e eksport-importit rus. Në të njëjtën kohë, do të shkaktonte asfiksi ushtarako-strategjike, sepse nëpërmjet tyre kalonin anijet luftarake ruse për mbrojtjen e interesave të saj si fuqi e madhe në Mesdhe dhe po nëpërmjet Ngushticave futeshin anijet luftarake të kundërshtarëve të saj, gjë që Rusia e kishte provuar, duke e pësuar keqas, në Luftën e Krimesë, gjatë viteve 1854-1856.
Një interes tjetër që e çoi Rusinë drejt përfshirjes në Luftën e Parë ishte ai i përmirësimit të imazhit. Pas poshtërimit nga Japonia, më 1905 dhe nga Berlini e Vjena, më 1908, duke e detyruar që të pranojë aneksimin austro-hungarez të Bosnjës, pa marrë asgjë në shkëmbim, Rusia dëshironte që, nëpërmjet fitores që ajo shpresonte ta arrinte në Luftën Botërore, të rivendoste autoritetin dhe prestigjin e saj si fuqi e madhe e klasit të parë.
Këto ishin interesat themelore që e shtynë Peterburgun drejt Luftës së Parë Botërore dhe jo sllavofilia apo serbofilia ruse, që propagandohet nga historigrafia ruse dhe një pjesë e historiografisë serbe.
Në manifestin e lartpërmendur të Carit, Nikollaj i II, nuk flitet hapur për këto interesa, sepse ai ishte një dokument moralizues e propagandistik që kishte për qëllim mobilizimin e perandorisë në emër, gjoja, të solidaritetit me vëllezërit serbë të një feje e të një gjaku.
Megjithatë, edhe në këtë dokument ka një fjali kyçe që shpreh thelbin e interesave ruse në Luftën e Parë Botërore, që, siç e formulon Cari, është “mbrojtja e pozitës së Rusisë si fuqi e madhe” .17 Këtij qëllimi i janë nënshtruar “serbofilia” dhe “solidariteti sllav” apo pretendimet e Peterburgut për, gjoja, mbrojtjen e paqes e të rendit ndërkombëtar.
Deshifrimi i kodit të sjelljes së sotme të Rusisë putiniste, nisur nga “kuptimi i llogarive të saj strategjike”, në vitin 1914, do të thotë që këtë sjellje ta shohim të kushtëzuar nga interesat e saj aktuale si fuqi e madhe, ashtu siç i percepton ajo.
Sot, pas 100 vjetësh, sipas Moskës, pozitat e Rusisë përsëri janë të kërcënuara .18 Nëse atëhere problem themelor ishin Ngushticat dhe frika e kontrollit të tyre nga Gjermania apo Austro-Hungaria, këtë radhë, Presidentin Putin e ka kapur ankthi se mos, pas orientimit properëndimor të Ukrainës, Krimea kthehet nga një bazë e fuqishme ushtarake ruse, në bazë ushtarake amerikane ose të NATO-s, duke e kthyer Detin e Zi në një det të rrezikshëm, armiqësor për Rusinë. Qëllimi i aneksimit të Krimesë, duket se ishte parandalimi i një zhvillimi të tillë, që, në gjykimin e Moskës, cënonte interesat e saj jetike në fushën e sigurisë. Por duke fituar Krimenë, Rusia humbi Ukrainën.
Me humbjen e saj, si republika më e madhe dhe më e pasur, pas Rusisë, në ish-Bashkimin Sovjetik, merr fund edhe ëndërra e Putinit për Bashkimin Euraziatik, si një pol i veçantë fuqie, në botën shumëpolëshe. Ndërhyrja në Ukrainën juglindore dhe mbështetja e forcave separatiste në Donjeck dhe Llugansk, duket se ka si qëllim që, në pamundësi të kthimit të Ukrainës në sferën e saj të ndikimit, ta destabilizojë atë dhe të mos i japë asnjë mundësi që të integrohet në strukturat e BE dhe NATO-s. Pengesë kryesore për realizimin e ambicjeve si fuqi e madhe, Rusia e konsideron SHBA-në, NATO-n dhe BE-në.
Duke vazhduar me deshifrimin e kodit të sjelljes së sotme të Rusisë, mund të pohohet se, ashtu si me 1914, edhe me 2014, përmirësimi i imazhit, rikthimi i vendit në hierarkinë e lartë të fuqive botërore, ishte një tjetër interes që e shtyu Kremlinin drejt goditjes së Ukrainës dhe aneksimit të Krimesë.
Mesazhi që ai dëshiron t`i japë Perëndimit, nëpërmjet ndërhyrjes në Ukrainë, është ky: Nëse nuk doni të dëgjoni zërin dhe mendimin tonë, nëse nuk doni të respektoni interesat tona, ne do t`ju detyrojmë ta bëni këtë. Në logjikën e Putinit, tani Rusia është bërë aq e fortë, sa t`i lërë pas fyerjet dhe poshtërimet që, sipas tij, Perëndimi ia ka bërë Rusisë, pas përfundimit të Luftës së Ftohtë dhe shpërbërjes së BS.
Ashtu si 100 vjet më parë, edhe në vitin 2014, Rusia nuk kursehet në përdorimin e demagogjisë. Për shkak të ndërhyrjes me forca ushtarake kundër një vendi tjetër sllav, siç është Ukraina, Moska nuk mund të flasë më në emër të “solidaritetit sllav”, si në rastin e Serbisë, por ka shpikur “mbrojtjen” e të drejtave të rusëve etnikë dhe të popullsisë rusishtfolëse” 19, duke i dhënë vetes të drejtën e ndërhyrjes, jo vetëm në Ukrainë, por në gjithë hapësirën ish sovjetike, kudo ku jetojnë pjesëtarë të së ashtuquajturës “botë ruse” dhe sa herë që ajo vetë e gjykon se të drejtat e tyre po “shkelen”. Natyrisht, nuk janë të drejtat e rusishtfolësve ato që e shqetësojnë Moskën, por interesat shtetërore të saj, si fuqi e madhe.
Përtej Rusisë, në plan më të gjërë global, një tjetër ekspert amerikan, Ambasadori Charles Freeman, gjen “ngjashmëri shqetësuese” midis sfidave të një shekulli më parë dhe atyre të sotme. Ai thekson se edhe në prag të Luftës së Parë Botërore procesi i globalizimit po zhvillohej me shpejtësi, ekuilibri i forcave po ndryshonte, fryma nacionaliste po përhapej, tensioni shoqëror-ekonomik po rritej, ndërkohë që teknologjitë ushtarake po përsoseshin, 20 duke paralajmëruar ndryshimin e karakterit të veprimeve luftarake.
Sot këto dukuri po shfaqen në progresion gjeometrik. Gazeta “Die Welt” konstaton “ngjashmëri të dukshme strukturore”21 midis sistemit të sotëm ndërkombëtar dhe atij që ekzistonte në prag të Luftës së Parë Botërore. Këtu, në radhë të parë, ajo ka parasysh lëvizjet tektonike në shpërndarjen e fuqisë dhe shfaqjen e lojtarëve të rinj që aspirojnë të sfidojnë rregullat e vendosura pas Luftës së Ftohtë, midis të cilëve, ndër më aktivët dhe më agresivët, paraqitet Rusia.
Pas zhvillimeve dramatike në Ukrainë, janë bërë gjithnjë e më të shumtë zërat për fillimin e një “lufte të ftohtë” të re midis Lindjes dhe Perëndimit. Sipas politologëve rusë, Fjodor Llukjanov dhe Sergej Karaganov, “lufta e ftohtë”, as që është ndërprerë ndonjëherë, sepse, sipas tyre, edhe pas viteve `90- të të shekullit të kaluar, Perëndimi vazhdoi politikën e frenimit, të margjinalizimit dhe poshtërimit të Rusisë.22 Profesori i Universitetit të Nju Jorkut,Stiven Kohen, jo vetëm që e pranon se situata e tanishme në marrëdhëniet ndërkombëtare i ka të gjitha shenjat e “luftës së ftohtë”, por e krahason atë me momentet më të mprehta të ballafaqimit midis Perëndimit dhe Lindjes, duke u shprehur se kriza aktuale është me e rrezikshme se ajo e Karaibeve në vitin 1962 .23
Nuk janë të paktë zërat, sipas të cilëve, po shfaqen fantazmat e luftës së tretë Botërore 24, e cila, sipas tyre, nuk mund të jetë tjetër veç luftë bërthamore.
Profesori i Universitetit Kolumbia, Robert Levgold, paralajmëron se acarimi i krizës së sigurisë në qendër të Europës mund të kthejë rrezikun e kësaj lufte .25
Aq më tepër që Vladimir Putini, më se një herë, gjatë këtij viti, i është referuar arsenalit bërthamor rus dhe nevojës së modernizimit të tij. Në doktrinën ushtarake dhe atë të sigurisë të Federatës Ruse, që në vitin 1993, është hequr dorë nga parimi “i mospërdorimit i pari të armës bërthamore”. Para pak kohësh, ishte pikërisht Moska ajo që kërcënoi se vetëm Rusia është në gjendje që ta shndërrojë SHBA-në në pluhur radioaktiv .26
Se çfarë do të thotë luftë bërthamore, këtë e ka paralajmëruar me kohë Albert Ajnshtajni: pas luftës së tretë, e katërta do të zhvillohet me gurë dhe me shkopinj .27
Nisur nga arsenalet e fuqishme bërthamore që zotërojnë SHBA dhe Rusia armagedoni eventual atomik, me shumë gjasë, do t`i jepte fund jetës në planetin tonë.
Sa janë reale gjasat për luftë botërore, në mënyrë të veçantë, për një ballafaqim bërthamor midis Rusisë dhe SHBA-së?
Për t`i dhënë përgjigje kësaj pyetjeje, duhet nisur nga rrethanat aktuale, si dhe nga raporti i forcave midis aktorëve kryesorë të skenës politike ndërkombëtare. Precedentët historikë janë të pamjaftueshëm për të arritur në përfundime të argumentuara shkencërisht. Analogjitë me të shkuarën mund të ofrojnë pjesë të së vërtetës, por asnjë prej tyre nuk pasqyron dot situatën e tanishme, sidomos sa u përket prognozave katastrofike .28 Duke pranuar që situata e sotme ndërkombëtare ka “ngjashmëri të dukshme strukturore” me atë në prag të Luftës së Parë Botërore, duhet vënë në dukje se ato janë larg së qëni identike. Mark Tuen ka shkruar se historia rimon 29, duke kuptuar me këtë që ajo nuk përsëritet, as nuk mund të përsëritet pikë për pikë.
Dallimi themelor është se me 1914, përballë njëri-tjetrit ishin dy blloqe antagoniste, nga njëra anë, Antanta (Britani, Francë dhe Rusi) dhe, nga ana tjetër, Blloku Qëndror, (Gjermani, Austro-Hungari).
Në mars 2014, Rusia ndërhyri e vetme në Ukrainë, pa patur ndonjë aleat pas vetes. Bile as Bjellorusia dhe Kazakistani, anëtarë të Bashkimit Doganor Euraziatik, nuk i mbështetën veprimet e Moskës në Krime.
Një dallim tjetër, gjithashtu thelbësor, ka të bëjë me raportin e forcave. Moska, vërtet, ka arritur paritetin strategjik me Uashingtonin, që në mesin e shekullit të 20-të, por në të gjithë elementët e tjerë të fuqisë ekziston një asimetri e dukshme midis këtyre dy vendeve. Mjafton të përmendim që ekonomia e SHBA-së është tetë herë më e madhe se e Rusisë, buxheti ushtarak amerikan është shtatë herë më i lartë se ai rus 30, pa folur për epërsitë e SHBA-së në teknologji, në telekomunikacion, në “fuqinë e butë”, etj.
Në këtë kontekst, vështirë të thuhet që Putini është i gatshëm për një ballafaqim me SHBA, me NATO-n dhe Perëndimin, në përgjithësi. Deklaratat e tij kërcënuese duhen parë më shumë si mjet presioni ndaj Perëndimit, për të zbutur sanksionet apo për ta lënë të qetë në “tajgën” e tij, sesa kërcënim real për përdorimin e armës bërthamore. Kërcënime të tilla pati bërë edhe paraardhësi i tij, Boris Jelcin, në vitin 1995, gjatë luftës në Bosnje-Hercegovinë, si dhe në vitin 1999, gjatë luftës në Kosovë, si shprehje e pakënaqësisë së tij ndaj ndërhyrjes së NATO-s kundër forcave serbe .31 Ato mbeten pjesë e retorikës së nxehtë, më shumë simbol i dobësisë, sesa i fuqisë ruse. Siç do të mbeten të tilla, me siguri, edhe kërcënimet e Putinit. Sepse çdo udhëheqës shteti që ka pultin e komandimit të armës bërthamore e di që shtypja e tij çon në shkatërrimin e ndërsjellë, të sigurtë. Është vetë arma bërthamore që shërben si siguresë për mospërdorimin e saj dhe jo arsyeja e shëndoshë e Putinit dhe as triumfi i drejtësisë ndërkombëtare. Ka shumë të ngjarë që, po të mos ishte arma bërthamore, lufta botërore do të kishte filluar me kohë.
Megjithatë, siç konstaton me të drejtë studiuesi bullgar, Ivan Krastev, përkujtimi i 100 vjetorit të fillimit të Luftës së Parë Botërore, e bëri të pashmangshme referimin ndaj analogjisë me të 32, gjë që nuk kaloi pa ndikim në vendimmarrjen dhe reagimin e Brukselit dhe të Uashingtonit. Sipas këtij koncepti, që njihet edhe si “sindromi i Luftës së Parë Botërore”, meqenëse konflikti para 100 vjetësh erdhi si pasojë e keqkuptimit dhe mungesës së besimit midis fuqive të mëdha, pra, dështimit të diplomacisë, atëhere, mësimi që duhet nxjerrë është ky: kujdes nga reagimi i tepruar, jepi shans diplomacisë 33 ; ndaj veprimeve të Moskës të veprojmë me kujdes, të mos e provokojmë atë, përndryshe ajo do të bëjë ndonjë të keqe edhe më të madhe. Ky koncept gjeti vend në reagimet e para të Perëndimit ndaj aneksimit të Krimesë, të cilat ishin të vakëta dhe të mangëta 34, duke u kufizuar me disa sanksione ndaj një numri nëpunësish të administratës së Putinit.
Koncepti tjetër, që filloi të shfaqet me thellimin e krizës, ishte i kundërt me atë të sindromit të Luftës së Parë Botërore: ndaj Rusisë duhet qëndruar fort 35, ajo duhet frenuar në agresivitetin e saj dhe ky frenim duhet të jetë sistemor, në të kundërt, lëshimet dhe pasiviteti e trimërojnë regjimin e Putinit dhe ai mund të ndërmarrë aventura të tjera, me pasoja edhe më të rënda. Pra, jo reagimi, por mosreagimi do të ishte i rrezikshëm. Këtë kishte dëshmuar përvoja e Luftës së Dytë Botërore, kur politika e pajtimit me Hitlerin, veç i kishte shtuar orekset e tij dhe historia e saj, tashmë, dihet. Këtë dëshmoi edhe përvoja e Luftës së Ftohtë, kur politika amerikane e frenimit dhe sanksioneve ndaj BS dha frytet e veta.
Këtë dëshmoi edhe rasti i Kosovës, kur qëndrimi i fortë i Perëndimit ndaj Millosheviçit u konkretizua me ndërhyrjen e NATO-s, në pranverën e vitit 1999, duke parandaluar spastrimin etnik të shqiptarëve nga dhuna e strukturuar ushtarake dhe policore serbe.
Koncepti i qëndrimit të fortë gjeti konkretizimin e vet me sanksionet e nivelit të tretë të BE-së dhe vendimet e Samitit të NATO-s në Uells, të cilat, pritet që në të ardhmen e afërt, të japin efektet e duhura.
Përkujtimi i 100 vjetorit të fillimit të Luftës së Parë Botërore, si dhe zhvillimet e sotme ndërkombtare, sidomos lufta e Rusisë kundër Ukrainës, pra historia dhe e sotmja duhet të shërbejnë si momente reflektimi për shqiptarët. Popujt dhe kombet seriozë nxjerrin mësime të vyera nga përvoja historike dhe ajo aktuale. Ashtu si gjatë historisë, politika zyrtare e shtetit rus vazhdon të jetë në kundërshtim me interesat tona kombëtare shtetërore. Moska vazhdon të mbetet kundërshtari më i egër i pavarësisë së Kosovës. Si instrument të lojërave të saj gjeopolitike në rajonin e Ballkanit, ajo ka zgjedhur Beogradin dhe serbët, natyrisht, në funksion të interesave të veta dhe jo “vëllezërve sllavë”.
Nga ky këndvështrim, ngjarjet në Ukrainë, edhe një herë tjetër, rikonfirmojnë të vërtetën e shpallur, që në kohën e Rilindjes dhe të përsëritur si devizë kryesore në lëvizjet demokratike, në kapërcyell të viteve `80- `90-të të shekullit të 20-të, se për Shqipërinë dhe Kosovën, ashtu si për gjithë kombin shqiptar, nuk ka alternativë tjetër, veç forcimit të lidhjeve të gjithanshme me Perëndimin dhe, veçanërisht, me aleatin tonë strategjik-SHBA, si dhe vazhdimi i proceseve integruese në strukturat euro-atlantike.
_________________
1.Pavel Sheremet, “Peredel Ukrainy”, Ukrainskaya Pravda, 14.04.2014
2. Robert Kagan, “Superpowers don`t get to retire”, www.newrepublic.com, 26.05.2014
3.Gal Luft, “Tsar Vladimir the first”, www.foreignpolicy.com, 05.08.2014
4.Viktor Cernomyrdin, “Vyzov”, M., 2003, s. 193-194;
“Za balkanskimi frontami Pervoy Mirovoy Voyni “, M., 2002, predisllovye, s.3
5.Nikolay Rizhkov, Vyacheslav Tetyokin, “Yugoslavskaya Golgofa”, M., 2002, s. 22-35;
E. Yu. Guskova, “Istoriya Yugoslavskogo krizisa” (1990-2000), M., 2001, s. 508;
A. Bezhicky, “Voyna, kotoraya vsegda s toboy”, Ogonyok, nr. 30, iyul`, 1995
6.Henri Kisinger, “Diplomacia”, Tiranw 1999, f. 194;
Patrick. J. Buchanan, “Who and what is Vladimir Putin?”, The American Conservative, 18.03.2014;
Margaret Macmillan, “Sherri i madh i Serbisë së vogël”, Koha Ditore, 18.01.2014
7.Henri Kisinger, op. cit
8.Henri Kisinger, op.cit, f. 181;
N. Rich, “Diplomacia e fuqive të mëdha 1814-1914”, Tiranë, 2006, f. 260-261
9.Yu. Pisaryev, “Tayny Pervoy Mirovoy Voyny. Rossiya i Serbiya v 1914-1915 gg.”, M., 1990, s. 109-110
10.D.C.B. Lieven, “Russia and the origins of the First World War”, New York, St. Martin`s Press, 1983, p. 46
11.D.C.B. Lieven, Op.cit, p. 69
12.George F. Kenan, “The fatefull alliance: France, Russia and the coming of the First World War”, New York, Pantheon, 1984, Apendix II, p. 264
13.“Istoriya vneshney politiki Rossii”, M., 1997
14.Moris Paleologu, (1859-1944), diplomat i shquar francez, nga viti 1914 deri në vitin 1917 ka qenë ambassador i Republikës së Francës në Perandorinë Ruse
15.Cari Nikollaj II (1868-1918), ka qenë perandori i fundit rus. Gjatë revolucionit të shkurtit të vitit 1917, abdikoi nga froni. Me urdhër të autoriteteve sovjetike, në vitin 1918 u pushkatua në qytetin Ekaterinburg, me të gjithë anëtarët e familjes së tij.
16. Moris Paleologu, “Tsarkaya Rossiya vo vremya mirovoy voyny”, M., 1991
17.Viktor Cernomyrdin, op cit
18.Gal Luft, op.cit
19. Vladimir Putin, “Obrascheniye Prezidenta Roossiskoy Federacii”, www.kremlin.ru, 18.03.2014
20.Charles W. Freeman, “Kogda bessil`na diplomatiya”, www.globalaffairs.ru, 03.09.2014
21.Dominik Geppert, Sonke Neitzel, Cora Stephan, Thomas Weber, “Pochemu vinovata ne tol`ko Germaniya”, Die Welt, www.inosmi.ru, 12.01.2014
22.Sergey Karaganov, “Evropa: Okonchit` holodnuyu voynu”, www.globalaffairs.ru, 08.04.2014;
Sergey Karaganov, “Evropa i Rossiya: Ne dopuskat` novoy holodnoy voyny”, www.globalaffairs.ru, 27.04.2014;
Fyodor Lukyanov, “Mechta o holodnoy voynye”, www.globalaffairs.ru, 28.04.2014;
Georgiy Bovt, “Hotyeli russkiye voyny?”, www.globalaffairs.ru, 02.03.2014
23. Stephen F. Cohen, “The new cold war and the necessity of patriotic heresy”, www.thenation.com, 12.08.2014
Dominik Geppert, Sonke Neitzel, Cora Stephan, Thomas Weber, “Pochemu vinovata ne tol`ko Germaniya”, Die Welt, www.inosmi.ru, 12.01.2014
Sergey Karaganov, “Evropa: Okonchit` holodnuyu voynu”, www.globalaffairs.ru, 08.04.2014;
Sergey Karaganov, “Evropa i Rossiya: Ne dopuskat` novoy holodnoy voyny”, www.globalaffairs.ru, 27.04.2014;
Fyodor Lukyanov, “Mechta o holodnoy voynye”, www.globalaffairs.ru, 28.04.2014;
Georgiy Bovt, “Hotyeli russkiye voyny?”, www.globalaffairs.ru, 02.03.2014
Stephen F. Cohen, “The new cold war and the necessity of patriotic heresy”, www.thenation.com, 12.08.2014
24. Jacques Attali, “Geopolitique de l`humiliation”, www.slate.fr, 16.09.2014;
Gareth Evans, “Five reasons why the sky is not falling”, www.project-syndicate.org, 27.05.2014;
Han Siudun, “Pora gotovit`sya k tret`yey mirovoy”, Huancin Zhibao, www.inosmir.ru, 16.09.2014
25..Robert Legvold, “Managing the new cold war”, www.foreignaffairs.com, 08.08.2014
26.Fyodor Lukyanov, op cit
27.Andrey Bystritskiy, “SMI v koren` ”, www.globalaffairs.ru, 27.01.2014
28.Dominique Moisi, “Vladimir Poutine donne un nouvel elan a l`axe Paris-Berlin”, Les Echos, FR, 24.03.2014
29.Graham Allison, “Could the Ukraine crisis spark world war?”, The national interest, 07.05.2014
30.Robert Legvold, op cit
31.John Mearsheimer, “Why the Ukraine crisis is the west`s fault?”, www.foreignaffairs.com, (nr. 5, 2014), dt.31.08.2014
32.Ivan Krastev, “1914 protiv 1938: kak yubileynyie daty delayut istoriyu”, www.globalaffairs.ru, 19.07.2014
33. Ivan Krastev, idem.
34.Robert Kagan, op cit
35. David J. Kramer, “Action, not words needed for Ukraine”, The Washington Post, 22.04.2014; David Francis, “How NATO could confront the Putin doctrine”, www.foringpolicy.com, 26.08.2014
*Kumtesë e mbajtur para disa muajsh në Akademinë e Shkencave dhe Arteve të Kosovës

Dukuri te shpopullimit te fshatit shqiptar

by

Nga Illo Foto-Nju Jork/
Shpopullimi i fshatin ne favor te qytetit, ka qene nje fenomen i natyrshem , qe ka rrjedhur nga zhvillimi industrial dhe nga reduktimi i resurseve natyrore te fshatit. Ka ndalur hemoragjia fshat – qytet ? Ne mos ka ndalur , shkohet drejt saj , me hapa te sigurte . Shpopullimi i fshatit shqiptar eshte i vonuar ne kohe. Ka specifiken e vet si fenomen demografik.
Shqiperia dhe qyteti shqiptar ka pesuar dy tronditje te medha demografike.Pas luftes boterore dhe gjat saj , shume fshatra, vecanerisht nga jugu ,u cvendosen ne qytete dhe kryesisht ne Tirane . Ky eshte shpopullimi i pare i fshatit , qe nga 80 %e solli popullsine fshatare ne 50 % . kjo periudhe perkon me industrializimin europjan, qe vazhdoi 200 vite.
Tronditja e dyte , shume me e madhe ndodhi ne vitet 90 te shekullit kaluar. Krahas emigrimit biblik, u shperngulen masivisht fshatrat dhe qytetet e veriut drejt qyteteve te Shqiperise dhe, kryesisht drejt Tiranes. Ne tronditjen e pare Tirana, nga 100 mije banore arriti ne 300 mije. Ne tronditjen e dyte, nga 300 mije, arriti nje milion perfshire dhe Kamzen , Bathoren etj .Ne nje popullsi me 3 miloin, kryeqytet me 1/3 , perben ngarkese te madhe , per biznesin prodhus .
Procesi eshte me i gjere dhe me i komplikuar se vetem statistike , qe pasqyron perqindjen e popullsise fshatare dhe qytetare , ne raport me totalin e popullsise. Shperngulja prej venbanimit ku ke lindur femije dhe ke varret e te parve, perben nje nga dhembjet me te medha shpirterore . Refugjatet jane pjesa me e dhimbshme e luftes.
Sejcila familje emigratore shkruan nje faqe krejt origjinale , ne historine e dhimbshme emigratore te cdo kombi . Shqiperia ka histori te dhimbshme te ketij fenomeni ,sepse ka % me te madhe te popullsise , qe jeton jasht kufive te shtetit meme.
Shume koncepte , per jeten dhe punen ne fshat kane ndryshuar rrenjesisht . Ndryshimet e jetes dhe punes ne fshat ndryshuan , qysh me lindjen e kapitalizmit . Ne gjysmen e dyte te shekullit 20 , ne boten perendimore u zhvillua revolucjoni i gjelber , qe koincidon me zhvillimin gjeresisht te shkencave gjenetike dhe aplikimet e shkencave kimike, ne prodhimin bujqesor . Nevojat per fuqi puntore ne bujqesi u reduktuan dhe ne qytet u rriten . Filloi shpopullimi i dyte fshatit , drejt qytetit , por resurset e fshatit u zevendesuan nga triumfi i revolucionit te gjelbert.
Fshati i shpopulluar shqiptar le resurse te pa cfrytezuara , sepse shpopullimi i fshatit nuk u krye per revolucion te gjelbert , por per mbijetese . Duhen gjetur menyra te reja , qe keto resurse te riaktivizohen . Kete e bejne politikat ekonomike te shtetit dhe nismat , qe mund te marrin vete te pa punet .
Nevojat e industrise per pune , kane nje kufi . Shkencetaret ekonomiste , ka shume kohe , qe u bien kambanave te alarmit , per punesimin e reduktuar ne qytete . “Krizae sotme , nenvizojne shkencetaret , eshte krize e punesimit “ . Perbersit e punesimit jane te lidhura kryesisht me biznesin prodhus , me shpopullimin e fshatit dhe me emigracionin. Kembanat e alarmit te shkences , duhet te degjohen, nga populli dhe nga politikaberesit . Kur njeri prej tyre nuk i perputh deshirat dhe veprimet me tendencen , qe rekomandon shkenca , ndodhin shperthime , qe jo gjithmone shkarkohen ne vetvrasje dhe kriminalitet, por gjejne edhe rrugezgjidhje te qendrushme .
Ne kete shkkrim , nuk mund te prek te tere keta perbares te faktorit krize dhe punesim , por do te perqendrohem te shpopullimi i fshatit shqiptar .
Te dhenat demografike shqiptare , i po i jap ne nje tabele:
Vitet Popullsisia gjithsejt nga kjo fshatare fshatare ne %
1923 814.400 615.520 80
1930 833.600 666.880 80
1950 1.218.900 731340 60
2001 3.373.734 1.868 .671 50
2010 3.350.000 1.885.000 53
2012 2.815.749 1.323.402 47 (Cenzusi)
Censusi na beri me beje me dije , qe per here te pare ne historine e vendit , popullsia qytetare eshte me shume se gjysma e popullsise totale .
Nga sa vene re njerzit ne teren, popullsia fshatare eshte edhe shume me pak se sa e sakteson censusi . Ka fshatra , qe jane braktisur totalisht dhe shume fshatra , qe banohen nga pak te moshuar . Gazetari Marin Mema , ne rubriken e famshme te tij “Shqiperia tjeter “, ka pershkruar shume fshatra te thella malore , qe ndodhen teresisht te boshatisur , ose ne prag te shpopullimit total .
Ne nje rrast gazetari Mema , pasi udhetoi me kembe disa ore , arriti ne nje fshat , qe ka qene mbi 100 shtepi , por aktualisht banohej nga 2 cifte pleq , ne moshe extreme . Ne nje rrast tjeter , duke ushetuar , po ne kembe , Marini na pershkruan nje fshat , qe ka pasur mbi 150 shtepi dhe ka gati nje dekade , qe nuk ka as nje kembe njeriu . Natyra ne kete fshat ishte egersuar totalisht . Ndonje mace , qe dikur e paten lene ikanjaket , ishte kthyer ne egersire . Kishin mbetur edhe disa kuaj , qe ishin kthyer totalisht ne te eger . Kuajt nuk mund t’i kapje dhe ishin teresisht agresive , nje lloj si kuajt ne rezervatin e Divjakes . Terbimi flores dhe faunes , eshte kujtese , per banoret qe ikin , se aty mund te zhvillohen me sukses ferma me kuaj , qe kudo dhe kurdohere , kerkohen nga tregu , per sherbime te shumaneshme .
Keto fakte dhe deshmite e tjera te njerzve , qe kane lidhje me fshatin , te krijojne bindjen , se popullsia fshatare eshte me pak se sa shenon cenzusi . Per te qene afer ketij realiteti , ju drejtova ekonomistit te vjeter Dr. Polo Cakalli i cili ka punuar me perkushtim ne profesionin dhe aktualisht eshte mbi 80 vjec . Doktoraturen e ka mbrojtur , per statistike .
Dr. Polo ka studjuar strukturen moshore te banorve te fshatit aktual shqiptar . Kete nuk e ka bere se ja ka kerkuar kush , por per kuriozitet profesional . Strukturat moshore , te disa fshatrave tipike, i ka perpunuar matematikisht dhe i ka rezultuar , se per nje strukture moshore normale , popullsia fshatare rezulton nen 30 % te popullsise totale te vendit .
Simbas studimit te Polos , qe i besoj teresisht , popullsia fshatare , ne cenzusin , rezulton realisht te jete 840 mije e konvertuar ne moshen normale , qe i pergjigjet 30 % fshataresi, krahasimisht me popullaten totale shqiptare . Sic shifet , nga shifrat , per 85 vjet fshataresia mbete me e madhe se sa gjithe popullsia e vitit 1930 ,1950 e me tutje , qofte dhe ne 2012 , kur fshataresia , si numur mbetet posht niveli 50 % .
Gjykuar nga popullsia me e madhe fshatare , qe i perket vitit 2010 , baraz me 1.885 mije dhe numurit te studimit “Cakalli “ , ne 2012 , prej 844 mije , rezulton se ne fshat jane shperngulur , jo me pak se 1 milion njerez . Aktualisht ne fshat , ka 1 milion njerez/resurse te pa cfrytezuara .
Ne vende te tjera te botes , fshati eshte shpopulluar , por resurset jane shfrytezuar . Me termin njeri /resurs , kam parasysh , resursin natyror , qe plotesojne kerkesat normale jetesore te nje njeriu te vetem. Ne rrast se themi , qe papunesia sot eshte 20 % , kuptohet se duhen te gjendeen 600 mije resurs /njeri . Ku do punesohen keta njerez , qe konsiderohen te ardhur nga fshati , ose jane shtesa natyrale? Rezervat e sigurta jane vetem ne fshatin e shpopulluar . Atje ku resurset kane 24 vite , qe flene .
Perpjekjet per te shfrytezuar resurset e fshatit nuk kane munguar . Refugjatet e riatdhesuar kane ngritur ferma , ne fshat ose ne periferi te qyteteve . Vec fermes se famshme te Dhimo Kotit , ne Xare , ekonomisti Artur Dojaka dhe bashkepuntoret e tij , kane ngritur nje ferme me 200 lope te rendimentit te larte , ne periferi te Kavajes . Teknollogjia dhe lopet jane importuar nga Izraeli .
Gjithcka , per kete ferme te mbrekullushme , e ndoqa , ne nje emision televiziv, kur isha ne Tirane . Simbas asaj , qe pashe dhe degjova , ferma eshte nje fabrike e gjalle , qe puneson shume njerez qytetare , duke ju krijuar te ardhura normale , per jetese . Reportzhe te ngjashme degjova , per emigrante , qe kane ngritur ferma me dhi rrace te importuara nga Svicra , Franca dhe Anglia .
Te tilla ferma jane ngritur, ose jane ne proces , ne Erseke , Lunxheri , Kurvelesh , Picar etj .Nisma e tyre eshte shume produktive , ne rrast se do te arrijne , te ndertojne nje industri perpunuse , per export te ketyre artikujve shume te kerkuar nga tregu boteror . Italianet , grekrit , spanjollet , madje dhe maqedonsit , jane shume te avancuar . Ata nuk dine te punojne bulmetrat me mire se ne , por i prodhojne te certifikuar . Kjo u jep mundesine te operojne ne c’do treg . Rrasti i Dhimo Kotit , Artur Dojakes dhe te ngjashem me ta, jane per te pershendetur , jo vetem per teknollogjine e larte te prodhimit , por dhe certifikimin e prodhimit bio .
Disa blloqe frutikulture , ullishtore dhe vreshta te reja , jane per t’u pasur zili , por jane pak . Pjesa me e madhe e zones te pjerrte kodrinore duhet te kthehet me te tille blloqe frutikulture dhe aty ku e lejojne kushtet , te behen ullishtore. Ne blloqet e frutikultures mund te punesohen shume qytetare . Kam dy vrejtje te perseritura per blloqet e frutikultures . Autoritetet bujqesore nuk duhet te japin lishenca , qe te mbillet frutikultura ne fushe , por vetem ne vende te pjerrta . Nje bllok frutikulture ne fushe , eshte aq i kundraligjshem sa dhe godinat pa leje . Ne pikun e prodhimit , fermeret ankohen per mungese tregu . Pronaret e blloqeve te mollve ne Amerike , kane ne shtepi nje puniste shume te thjeshte , per prodhimine lengut te molles , natyrisht te certifikuar .
Kjo punishte eshte nga me te thjeshtat , qe mund te marre mendja njerezore . Nje prese e zakonshme me dru dhe nje rrjete nailoni , ku vendosen mollet , qe nuk jane per treg , qe lihen nen prese te shtrydhen . Natyrisht amballazhohet ne ene starndart dhe hermetike . Shitja e lengut te molles ka vlere me te larte se vete mollet e tregut .Keto te dhena i jep televizioni amerikan , ndersa televizioni shqiptar , u le shume pak vend problemeve ekonomike .
Konkluzioni eshte i qarte : Nuk mund te kerkohen zgjidhje ekonmike ne Shqiperi , pa llogaritur jo vetem interesat , por dhe perspektiven e fshatit shqiptar malor dhe te bujqesise te tij . Nuk pretendohet te ripopullohet fshati i braktisur . Kjo nuk ka per te ndodhur , por ne vend te fshatit tradicional , te ndertohet nje ferme e thjeshte , me kerkesat kohore , ne teknollogji dhe ne perpunim te prodhimit . Te dy fenomenet , shpopullim dhe ripopullim nuk kryen me urdher dhe nuk drejtohen nga kerkush. Jane fenomene spontane , por qe shkaketohen nga arsye madhore dhe drejtohen nga dora e pa dukshme e tregut te punes .
Ripoullimi eshte me i lehte se shpopullimi , sepse ai , qe mendon te ngreri nje ferme ne malesi , pergatit plan-biznesin dhe e ndjek me gjakftoftesi . Malesia ka aq resurse sa ka , biznesi kesaj situate duhet t’i pershtatet . Pretendimet , se ne c’do fshat duhet te kete rruge te shtruara , perben nje lluks . Do te kete fshatra , qe duhet te mbeshteteen ne traditen fshatare , te jeteses , te komunikacinit dhe te teknollogjive tradicionale prodhuse . A nuk mjafton fakti , qe ne Amerike dhe Australi , blegtoria nomade perben nje dege te rendesishme te blegtorise kohore ? Rentabiliteti i punes varet nga rendimentet e prodhimit dhe aplikimi i teknollogjive bio , qe ka cmime favorizuse .
Qytetet shqiptare , kane tradite te hershme te zhvillimit bujqesor , nga banoret qytetare . Te tera qytetet e Shqiperise kane pasur lagje bujqesore , zakonisht quheshin “Stan “ . Te tilla lagje kane pasur Kavaja, Korca , Gjirokastra . Qytetet Shkoder , Fier , Lushnje , nuk dallonin ku mbaronte qyteti dhe ku fillonte fshati . Kete tradite , regjimi para ardhes e perforcoi me ish fermat shteterore te qyteteve . Ne c’do qytet kishte ferma , qe gjeneronin , perkrah fabrikave .Ne ish fermat socialiste , punesohshin nje numur jo i vogel qytetaresh .
Nuk kemi pse ecim ne boshlek . Pervoja eshte e konsoliduar . Te ndertosh veprimtari bujqesore ne qytet , ose nga zgjatimi i tij , sot eshte plotesisht e mundur . Kemi sherbim te rregullt transporti publik dhe puntori mund te realizoi detyrat , pa sforcime fizike , duke marre parasysh , qe bujqesia e sotme eshte e mekanizuar ne nivel te mjaftushem . Problemi i fermezimeve te vogla , si ky qe vume ne dukje sot , lidhen me investiem te vete sipermarrsve dhe ky mund te emerohet programi afatmesem i fermezimit dhe punesimit . Pervetesimi i Ultesires bregdetare , eshte e te njejtes natyre , por kerkon nderhyrjen e Shtetit , qe do te realizoi nje program shume te kushtushem te menazhimit te ujrave siqperfaqesore . Kur te dy keta programe do te vihen teresisht ne jete, Shqiperia do te jete ne balle te shteteve te Ballkanit , per nga niveli i GDP se.
Problemi fshatar , gjithnje ka qene ekuacion, perpara te gjithe ndryshimebe politike . Beteja e politikes nuk quhet e fituar, po qe se nuk zgjidhet problemi i fshatit. Sot dhe ne te arthmen njerzit e ditur do te jene te kufizuar . Me i dituri do te jete ai , qe perdor me shpejt dhe me sakt butonat e iPonit . Nuk ka nevoje per te vrare mendjen , per shume dituri.Teknollogjia i ka hequr njeriut barret e renda jetesore, i kursen kohen , per t’i sherbyer vetes , familjes, shoqerise.Disa thone se teknollogjia moderne ka shkurtur vende pune . Ne aparence keshtu duket , por nuk qendron realisht keshtu , sepse vendet e punes , qe jane shkurtuar ne teknollogjine e vjeter , jane shtuar me operatore te rinj , qe ne analize te fundit , ekuacioni nuk ndryshon . Jeta vertetoi teorine shkencore , te mbeshtetur nga Obama , qe krizen e amortizon biznesi prodhus dhe rritja e konsumit . Keto jane faktoret , qe Amerika e kaloi krizen , me me pak dhimbje se sa Europa.
Illo Foto / Studjus ne NY – Shkurt 2015

Politika dhe emrat e dëgjuar

by

Nga Ilir Levonja/
Mbaj mend që ishte një ditë e ftohtë janari viti ’98, por me diell të plot, kur kërkoja midis rrugës Nomentana dhe Asmara ambasadën e Shqipërisë në Romë. Ajo ishte një vilë dykatëshe me një ballkon të vogël mbi hyrjen kryesore ku nderej flamuri ynë. Personi që kërkoja po rregullonte bravën e një e dere e cila siç mora vesh më vonë qe edhe zyra e tij. Ky ishte atasheu kulturor i vendit tonë në Itali. Poeti tashmë i njohur V. Zhiti. Si zakonisht bëm humorin e radhës duke i mëshuar krahasimit mes një tekniku mirëmbajtës dhe atasheut. Derisa u kthyem në realitetin e devizës së diplomatit që përpiqej ta prezantonte Shqipërinë, në atë farë feje …, ku frutet e punës të vinin me një dashuri reciproke. Jo vetëm ne të adhuronim Italinë, por edhe Italia ne. Mirëpo midis si gjithmonë shfaqet ai halli i madh i administratës shqiptare, buxheti.
Ne e kaluam ditën mes projekteve . Sidomos kujdesi për studentët shqiptarë. Sigurisht iu kthyem dhe letërsisë. Hermetikëve italianë. U futëm dhe në librari të ndryshme.
Disa ditë më vonë ai këmbënguli që të më rezervonte një kabinë trageti, duke thënë se isha i vetmi person që nuk i kërkoja ndonjë favor. Dhe ai nuk më kishte bërë ndonjë një të tillë. Megjithëse e vërteta ishte se isha matur dikur, kur ai drejtonte Naim Frashërin. Por mbeta pas dere për faktin se dëgjova tek po debatonin çështje kuadri në zyrë. Dhe unë as nuk u ndjeva fare. Edhe pse aty po botohej libri im i parë. Ika në atë rrugën time, me ndjesinë e atij njeriu që merret me pemët. Duke pretenduar që filizët e rinj ta përballojnë vet të ftohtin e kohës.
Kjo ishte puna e një atasheu? Sigurisht që jo.
Mu kujtua e gjitha kjo, teksa po shfletoja shtypin mbrëmë vonë, mbasi erdha nga puna. Aty pashë një version kontravers midis emërimit apo propozimit të Kryeministrit dhe refuzimit të Presidentit. Them kontravers, pasi në mes ishte emri i V. Zhitit, poetit. Tashmë jo më, të mirënjohur. Por përfaqësuesit të letërsisë së re dhe moderne shqipe. Habia e parë qe refuzimi nga Presidenti. Për faktin se si Visari dhe Presidenti vinë nga e njëjta forcë politike. Megjithëse këtu mund të jetë dhe ndonjë lojë shtypi. Ndërsa që Rama e ka propozuar kjo nuk më habit. Njohjet e tyre janë të hershme. Por nga ana tjetër është edhe riti i politikës me emrat e dëgjuar.
Mirëpo, krahas kësaj …, ajo që ishte më e çuditshmja qe publikimi i një lajmi nga një statut fb, i kryetarit të PS në Itali. Zoti E. Kumaraku. I cili e quan poetin krahun e djathtë të ish Kryeministrit Berisha. Dhe për këtë e kundërshton propozimin e Kryeministrit Rama.
Të jemi të qartë që në fillim. Pavarsisht krahut të politikës, me një fjalë që forca në bazë, më shumë se të drejtë ka arsye që të kërkojë të dëgjohet. Ose, ose ka arsye të kundërshtojë pasi mund të ketë edhe emra nga baza atje. Por nga ana tjetër kemi dhe edukatën tradicionale shqiptare të politikës së shefave, që jo që nuk pyesin, por këpusin edhe ndonjë shashkë në drejtim të vartësve. Sidomos mbasi bëhen kryeministra. Megjithatë, përbënë lajm. Ndaj me të drejtë webet e emetojnë. Përbënë lajm, pasi vjen nga jashtë. Nga një vend ku kultura e komunikimit politik, apo bashkëpunimi është i një cilësi si dita me natën në krahasim me vendin amë. Dhe sado indeferent të jetë njeriu, prapë diçka percepton tek ai dhe reflektohet. Por ka mundësi të jetë, gatitja e ndonjë emri që andej. Pasi cilësimi krahu i djathtë i Berishës, është diçka e stilit politik shqiptar.
A është, apo a ishte Visari krahu i djathtë i ish Kryeministrit? Asesi. Nuk ka se si të jetë një ministër kulture krahu i djathtë?! Ndonjë i brendshëm apo i buxhetit mbase. Ai i kulturës harrojeni. Ai i kulturës është si puna e Presidentit, fasadë.
Visari është krahu i djathtë i letërsisë moderne shqipe. Ndaj edhe politika i afrohet. Shembuj të tillë ka edhe në botë. A nuk ishte Jorgo Seferis, poeti nobelist grek, konsulli i Greqisë tek ne?Nuk i bën nder qeveria Visarit, por emri i Visarit e nderon ambasadën. Ambasadën e Shqipërisë.

Baton Haxhiu, koha është për dëmshpërblim lufte ndaj Kosovës e jo t’i kërkojmë falje Serbisë!

by

*Baton Haxhiun një njeri i cili nuk është i ngopur akoma me vrasjen masive dhe gjenocidin qe u zhvilluar kundër popullit tonë nga aparatura serbe./
* Detyra dhe obligime të ngarkuara nga elaboratet dhe kuzhinat serbe për destabilizim e shteteve shqiptare nga tip Batonat do të jenë të dështuara!/
Shkruan:ASLLAN DIBRANI/
Se shqiptaret me të mirë dhe ma të devotshëm , ata qe u sakrifikuam për çështjen e Kosovës me burgje , me luftë, me vrasje, me aktivitete gjithnjë kombëtare për ta çliruar Kosovën njëherë e përgjithmonë nga çizmja e armiqve, jemi të keqtrajtuar dhe keqpërdorur s’ka dyshim . Gjithmonë jemi përbuzur nga vet qeveritarët tanë, nga vet politikat tanë duke filluar nga Ahmet Zogu që i vrau shumë patriot qe ishin projektues të pavarësisë së Shqipërisë !?. Po ashtu edhe Enver Hoxha vrau njerëzit kundërshtar qe ishin të një mendje tjetër me ndërtuar Shqipërinë . Ky fenomen po vazhdon edhe në Kosovën e pasluftës duke i vrare njerëzit ma të devotshëm dhe me vlera. Një retorike simetrike, po ndodhe edhe tash ku pikërisht marr si shembull Baton Haxhiun një njeri i cili nuk është i ngopur akoma me vrasjen masive dhe gjenocidin qe u zhvilluar kundër popullit tonë nga aparatura serbe. Në Kosovë po edhe në Gjakovë qe si pretekst kundërshtimi dhe reagimi po e marr deklaratën e Baton Haxhiut, ku ka theksuar ditë me parë se kryetarja e Gjakovës, Mimoza Kusari duhet t’iu kërkojë falje serbëve që u gjuajtën me gurë në Gjakovë, ndërkohë që të njëjtën gjë nuk e ka kërkuar nga serbët që e vizituan këtë qytet, e të cilët sipas Nënave Gjakovare, janë përgjegjës për krimet e kryera në vitin 1999.
Pamje e Baton Haxhiut qe gjakun shqiptar e konsideron si uji , varret tona i harron nga dora gjakatare serbe. I harron nenat tona që mbeten pa ma të dashurit e tyre. Njeri i pa identitet shqipfolës duke belbëzuar cenon rend identitetin tonë kombëtar për interesat e Serbisë!!!. Baton Haxhiu koha është për dëmshpërblim lufte ndaj Kosovës jo tu kërkojmë falje serb!!!

Por, kërkim falje Haxhiu nuk kishte kërkuar as nga ish ministri i Kosovës, Aleksandër Jabllanoviç, i cili i fyeu nënat gjakovare duke i quajtur “egërsira” qe i lypen fëmijët dhe të dashurit e tyre të varrosur nën osfalltet e Serbisë dhe akoma nuk janë e gjetur! Akoma mbesin të kufomat e masakruara të djegura dhe të fshehur nga Serbia dhe kumbarët e Baton Haxhiut…
Në vend të përgatiten lëndët , të mblidhen dëshmitë dhe faktet nga gjenocidi serb në Kosovë për dëmshpërblim, akoma ka tip tradhtarësh si Baton Haxhiu që saboton dhe krijon huti në opinion!
Pse dhe kush e paguan Baton Haxhiun të përkrahë Serbinë e ku e gjithë bota demokrate me mjetet e veta intervenoj me ndaluar gjenocidin serb ndaj shqiptareve!!!???… A thua ku paska qenë Baton Haxhia ne kohën e masakrave në Kosovë. A thua sipas Baton Haxhiut ne duhet kërkuar falje Serbisë për krimet qe ai i zhvilloj kundër nesh. Jo jo, zotëri Haxhia, ju keni gabim me qëndrimin tuaj që kolltukët serb të kanë përgatitur të jesh argat i tyre. Pse ti e din?.Ne do të jemi shqiptarë që babë-baba-dem e ruajtëm identitetin tonë pa Batona e si ju te tjerë shqipfolës. Në vend të përgatiten lëndët , të mblidhen dëshmitë dhe faktet nga gjenocidi serb në Kosovë për dëmshpërblim, akoma ka tip tradhtarësh si Baton Haxhiu që saboton dhe krijon huti në opinion.
Pse ky tip matrapazi të jetë në krye të një mediumi drejtori i “Klan Kosovës” ? Kush e financoi këtë qe ta udhëheq këtë TV. Pse nuk ndërmerret një hap nga organet gjegjëse që ti mbyllet ai TV, kur është një njeri i dëmshmen për shoqërinë dhe popullin shqiptar?.
A ka qenë dhe a është pjestar i UDB-es ,së Serbisë Baton Haxhiu ,këtë le ta thonë organet gjegjëse të Kosovës?.
Ky njeri sipas disa shënimeve nga zyrtar i ndjekjes penale Naim Miftari. Ky u gjet në shumë udhëkryqe të dyshimta që ka qenë edhe prestar i UDB-es, së Serbisë. Ai shprehet ma tutje se kemi pas urdhër që ku ta shohim Baton Haxhiun me arrestuar dhe me dorëzuar në Likovc. Unë shumë herë kam deklaruar se Baton Haxhiu është UDB-ash i Serbisë. Në vitin 1998-1999 nga Ushtria Çlirimtare e Kosovës ka pasur një flet arrest intern për Baton Haxhiun si bashkëpunëtor i UDB-së, i cili edhe sot është një bashkëpunëtor i tillë”, thotë Naim Miftari sipas artikullit “Pse Baton nuk i kërkove Serbisë dhe Jabllanoviçit të kërkojnë falje për gjenocidin në Kosovë” të botuar ne “Bota Sot” e dates 04.02.2015 nga autori Nehat SHAQIRI.
Vete fakti qe ky tip tradhtari është ende gjalle, pa u ballafaquar kurrë me drejtësinë ka lëne shume të dyshoj për rrjedhat dhe politikën e sinqertë të politikanëve të dalë nga lufta që janë edhe vet të devalvuar me këto paqavëra siç është Baton Haxhiu. Si është e mundur që një spiun , një tradhtar i tillë, që e njeh e tërë shqiptaria si një mercenare i fëlliqur dhe hapur është në shërbim të shkaut, edhe sot e kësaj dite. Të jetoj dhe punoj pa u trazuar, pa frike, pa fije turpi, dhe atë në vende ma kyçe siç janë mediat (televizioni , shtypi)etj. Ky është skandal!?.Kjo lenë përshtypjen se Kosova është e okupuar nga bandat ,tradhtarët dhe matrapazet antishqiptar. Pasojat e këtij krimi ndaj Kosovës janë pa gjatë luftës dhe mbas luftës(me vrasjet e luftëtareve më të devotshëm, me kapjen e shtetit me dhunë , me gënjeshtra patriotike si çlirimtar qe e keqpërdorën edhe emrin e UÇK-së.
Detyra dhe obligime të ngarkuara nga elaboratet dhe kuzhinat serbe për destabilizim e shteteve shqiptare nga tip Batonat do të jenë të dështuara!
Shume, shume vështire të gjejmë njerëz të kompletuar në Kosovë qe janë meritorë të vihen në balle të institucioneve shtetërore, ose janë të shitur dhe ish shërbyes të armikut, si Batoni e shume e shume te tjerë në PDK, LDK etj. Shumë ka mbështetje të besohet se janë të padijshëm me diploma të blera, ose janë inatçor dhe nuk duan të shohin njerëz me të mençme se vete ne krye të shtetit.
-Baton, ti po e vërteton se je një bastard kriminel dhe i poshtër pro serb, siç ke detyra dhe obligime të ngarkuara nga elaboratet dhe kuzhinat serbe për destabilizim në shtetet shqiptare të Ballkanit . Këto plane tuat i din populli dhe nuk do të avancosh më, në dëmin e popullit tonë shqiptar. Ju dhe Shkëlzen Maliqi si kryekordinator të krijimit të një minijugosllavie apo miniserbise, do të jenë plane të dështuara. Kombi shqiptar nuk ka kohë të pres dhe të merret me planet e juaja . Ai ka përpara platformën e vet për bashkimin kombëtar. Le të mbes ky shkrim si apel i bojkotimit dhe izolimit të gjithë shqiptarëve si tipat e Baton Haxhiut.