Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

KOSOVA NJË GETO NË ZEMËR TË EUROPËS

by

Nga ELIDA BUÇPAPAJ/
Kosova një Geto në zemër të Europës. Titulli i këtij shkrimi është tmerrues, por ky është realiteti në Kosovë. Për t’i shpëtuar kësaj getoje, qytetarët e Kosovës, kryesisht të rinjtë kanë marrë ikën përmes Serbisë. Duket sikur dialogu Kosovë-Serbi i ka shërbyer vetëm këtij eksodusi absurd. Stastistikat tregojnë se vetëm vitin që shkoi Kosovën e kanë lënë rreth 50 mijë shqiptarë të Kosovës, kryesisht të rinj, por këto shifra janë zyrtare që do të thotë se realisht ky numër duhet të jetë shumë më i madh.
Sot Kosova përballet me dy rreziqe: I pari nga një qeverisje dhe koalicion si në Republikat e Bananeve; i dyti nga pretendimet territoriale të Serbisë.
Reagimi i qytetarëve ndaj këtyre dy rreziqeve është braktisja e vendit dhe protestat.
Kosova zbrazet pasi nga brenda qytetarët e saj ndeshen me keqqeverisje, korrupsion, papunësi dhe varfëri, ndërsa sinjalet që vinë nga Europa janë indiferencë ndaj popullsisë dhe mbështetje ndaj Hashim Thaçit, i cili shihet si një nga përgjegjësit kryesorë të kësaj gjendje katastrofike që mbizotëron në Kosovë.
“Ne vimë, raportojmë, fotografojmë, e xhirojmë dhimbjen e tyre dhe asgjë nuk ndryshon”. Këto janë fjalët e gazetarit të luftës Anthony Loyd mbi situatën në Siri, por që pasqyrojnë një konkluzion therës dhe të hidhur për të gjitha zonat e krizave. Zona krizash janë ato që kanë luftë ose papunësi. Sepse papunësia gjithmonë prodhon trazira. Gazetarët tregojnë të vërtetën, por lodhen kot, duke rrezikuar jetën.
Konkluzioni i Loyd, që e ka pasë mbuluar edhe luftën në ish-Jugosllavi, vlen edhe për situatën kritike që mbizotëron në Kosovë tash 16 vjet pas ndërhyrjes të NATO-s. Kosova ishte tragjedia e fundit në zinxhirin e tragjedive gjatë shpërbërjes së ish-Jugosllavisë, e cila u shoqërua me krime kundër popullsisë civile shqiptare dhe spastrim etnik, por duke mos mjaftuar kjo, Kosova vazhdon të ketë mbetur një Geto në zemër të Europës.
Në 1 qershorin e vitit 1999, i Mbijetuari i Holokaustit dhe Nobelisti i Paqes Elie Wiesel do të shoqëronte Presidentin Clinton në kampet e refugjatëve nga Kosova në Cegrane të Maqedonisë. Ai duke evokuar eksperiencat e tij të hidhura do të thoshte: “Unë kam mësuar diçka nga përvojat e mia si bashkëkohës i shumë ngjarjeve, dhe kur djalli apo e keqja e tregon fytyrën e tij, ju mos prisni, mos e lejoni atë të forcohet, ju duhet të intervenoni, të ndërhyni menjëherë”. Ndërsa gazeta The New York Times e citonte Z. Wiesel të ketë thënë në Washington D.C. “se nëse Perëndimi do të kishte reaguar ndaj Milosheviçit dhjetë vite më parë, tragjedia e Kosovës do të ishte parandaluar”. Por Perëndimi nuk reagon. Ose reagon shumë vonë. Ashtu si reagoi shumë vonë në Bosnje.
Disa ditë më parë televizioni publik italian RAI UNO shfaqi filmin “L’angelo di Sarajevo” – “Ëngjëlli i Sarajevës”– me skenar të mbështetur në librin e gazetarit të luftës Franco Di Mare “Non chiedere perché”- “Mos pyet përse”, botim i Rizzoli, 2011, ku gazetari italian dëshmon se ajo kasaphanë ndaj boshnjakëve myslimanë që ngjau në Sarajevë e Bosnje, në praninë e Kaskave Blu, krahasohet vetëm me atë që ngjau në Auschwitz.
Dhe ndërsa Gjermania më 27 janar kujtonte 70 vjetorin e çlirimit të kampit të përqëndrimit të Auschwitzit, me një ceremoni në Bundestagun gjerman, në Prishtinë populli i Kosovës protestonte për largimin e Jabllanoviçit, ministrit serb të pakicave në qeverinë e Kosovës dhe në mbrojtje të Trepçes si pasuri kombëtare e Kosovës.
Presidenti gjerman Joachim Gauck, nga të paktat figura me të cilat mund të përfaqësohet sot Europa, tha në parlament se „nuk ka identitet gjerman pa Auschwitzin”. “Kujtimi i Holokaustit është një shqetësim i të gjithë gjermanëve, i të gjithë atyre që jetojnë në Gjermani.”
Kështu do të duhej të thoshte edhe presidenti i Serbisë për atë që ngjau në ish-Jugosllavi. Kështu do të duhej të thoshte edhe Ministri i pakicës serbe në Kosovë i cili pretendon të mos dijë asgjë nga tragjedia e Kosovës për të cilën flet Nobelisti i Paqes Elie Wiesel. Ky ministër që i quan Nënat zemërdjegura të Kosovës „egërsira“ pretendon të mos dijë asgjë as nga masakra në Mejë të Gjakovës, ku forcat kriminale serbe kanë ekzekutuar në prillin e 1999 rreth 500 burra e djem shqiptarë, nga mosha 14 vjeç deri 60 vjeç. Ai justifikohet me pretendimin se ka qenë adoleshent, ndërkohë që ka futur në fjalorin e tij arkaizma që tashmë nuk ekzistojnë më dhe kanë dalë nga fjalori si „Kosovë e Metohi“. Adoleshent ka qenë edhe Elie Wiesel kur e dërguan në kapin e përqëndrimit në Buchenwald dhe e ka të memorizuar në kujtesën e tij Holokaustin, ndërsa presidenti aktual i Gjermanisë ka lindur në vitin 1940 dhe prapë kërkon ndjesë për Auschwitzin. Dhe jam e bindur se Gjermani edhe pas një shekulli apo një milenari do të vijojë të mbajë përgjegjshmërinë për Shoah sepse vetëm duke kërkuar ndjesë do të çlirohet nga pesha e rëndë e fajit dhe nga ajo e shkuar turpi.
Ndërsa Serbia jo vetëm që nuk kërkon ndjesë tash e 16 vjet pas çlirimit të Kosovës, jo vetëm ka katapultuar në qeverinë e Kosovës një ministër që hiqet të paktën injorant, por më e madhja është se Serbia nuk ka hequr dorë nga pretendimet ndaj sovranitetit territorial dhe pasurive kombëtare të Kosovës, siç është Trepçja apo Brezovica.

Ndërsa Bashkimi Europian hesht. Pasi ka dirigjuar një dialog të dështuar prej katër vitesh midis Kosovës dhe Serbisë, i cili, në vend t’iu ketë shërbyer urave lidhëse të bashkekzistencës paqsore midis dy vendeve fqinj, sipas interesave bilaterale, Bashkimi Europian rri i heshtur ndaj orekseve të Beogradit, të cilat dihet që e kallën në zjarr e flakë ish-Jugosllavinë dhe aktualisht kanë ndezur protestat popullore në Prishtinë.

Kosova ishte viktimë e një konflikti. Po përse trajtohen sot qytetarët e saj të pafajshëm si të kenë qenë një ushtri agresore që ka shkaktuar tragjedi? Përse Kosova nuk integrohet në asnjë institucion Euro-Atlantik? Përse Kosova nuk ka të drejtë të jetë anëtare e NATO-s? Përse shqiptarët e Kosovës janë të vetmit qytetarë të Ballkanit që nuk gëzojnë të drejtën të përfitojnë nga liberalizimi i vizave? Përse shqiptarët e Kosovës trajtohen si qytetarë të dorës të fundit të Europës? Përse Bashkimi Europian toleron një qeverisje e cila sipas statistikave të institucioneve ndërkombëtare rradhitet si një nga më të korruptuarat në rajon? Përse shqiptarët e Kosovës duke qenë kombi më tolerant në Europë për bashkëjetesën fetare vazhdojnë të ndëshkohen nga Bashkimi Europian sepse janë me shumicë myslimane?
A ka shpresa për rininë e Kosovës, ku papunësia këtu arrin 70 %, kur varfëria këtu është e frikëshme, ndërsa është vendi me mesatare moshe më të re në Europë?
Dihet se konvertimi i shqiptarëve në myslimanë ka qenë tepër i vonët. Ai ka ndodhur në kuadrin e sundimit otoman. Por shqiptarët janë Evropianë doc, ashtu si gjermanët, francezët apo italianët. Po si e harron Europa Skënderbeun, i cili ia ndali hovin Sulltan Muratit III dhe birit të tij Sulltan Mehmetit për të pushtuar të gjithë Europën deri në Atlantik.
Më 7 janarin e këtij viti në mes të Parisit dy të rinj francezë me origjinë nga vendet ish-koloni të Francës dhe të besimit myliman kryen një akt terrorist dhe vranë 12 francezë të tjerë, artistë dhe gazetarë, duke shokuar dhe shkaktuar indinjatë të thellë në gjithë Perëndimin.
Pas këtij akti terrorist, elita franceze i bëri pyetjen vetes nëse ka gabuar diku Franca, që të prodhojë një urrejtje të tillë, ku francezët të shndërrohen në kriminelë xhihadistë dhe të vrasin francezë të pafajshëm. Dhe nuk do të vononte kur kryeministri i Francës Manuel Valls do të deklaronte se „në Francë ekziston një aparteid territorial, social, etnik” “Nuk bëhet fjalë të justifikojmë asgjë, por kemi nevojë edhe ta shikojmë realitetin e Atdheut tonë në sy” ka thënë ai.
Por në Kosovë është një realitet shumë më tronditës se në Francë. Sepse Kosova është një Geto në zemër të Europës, Geto e krijuar prej vetë Europës, për faktin e vetëm se popullsia e Kosovës është me shumicë myslimane. Nuk ka arsye tjetër. Shqiptarët e Kosovës paragjykohen, izolohen, ekskomunikohen lihen në mëshirën e fatit dhe atyre nuk u mbetet asgjë për të bërë veç të ikin, dhe ata që mbeten të protestojnë dhe rebelohen.

DUHET NDËRHYRJA E SHBA

Që Kosova të dalë nga Getoja dhe populli të fitojë besimin e humbur tek të gjithë, duhet ndërhyrja e SHBA. S’ka ilaç tjetër. Kështu u ndal spastrimi etnik dhe vrasja e civilëve të pafajshëm në konfliktin e 1999. Me ndërhyrjen e SHBA u ndal edhe kasaphana në Bosnje e cila zgjati pothuaj katër vjet. Po i referohem rishtas Elie Wiesel, dëshmitarit të Holokaustit, si një Ndërgjegje e Pastër e Vlerave të Perëndimit, i cili ndërhyrjen në Kosovë të amerikanëve e ka quajtur me të drejtë si një „luftë morale“. Por morali i asaj lufte ishte që Kosovës t’i hiqej konotacioni shekullor si “Fuçi Baruti”, çka e përjashton absolutisht kthimin e Kosovës në një Geto. Sepse transformimi në Geto ia kthen Kosovës prapë konotacionin e vjetër dhe rajonit ia kthen rishtaz pasigurinë. Po përse NATO bëri luftë atëherë?!

Misioni i (pa) mundur për hapjen e dosjeve në Shqipëri

by

Nga Arben Muka/
Rindezja e debatit për lustracionin në Shqipëri po komentohet në mënyra të ndryshme. Dy projektligjeve të paraqitura në parlament i është bashkuar dhe një Apel i rreth 100 personaliteteve të njohur europianë.
“Shtëpisë së gjetheve”, një ndërtesë e fillimit të viteve ’30 në qendër të Tiranës, realisht i mungojnë këto ditë gjethet. Jo vetëm sepse jemi në stinën e antigjelbërimit, por dhe nga vendimi më i fundit i autoriteteve zyrtare për ta “nxjerrë në dritë” godinën. Kjo shtëpi misterioze që ka shërbyer për oficerët NS në Luftën e Dytë Botërore dhe për Sigurimin famëkeq të Shtetit në kohën e diktaturës komuniste, ka hyrë në procedurat e shdërrimit në muze, në zbulim të destinacionit dhe funksionimit të saj si një qendër e sofistikuar e përgjimeve, në aplikimin e “çimkave” regjistruese për mendimet dhe gjykimet e atyre që mendonin ndryshe nga infrastruktura e sistemit totalitar. “Shtëpia me gjethe” ishte laboratori dhe baza e të dhënave e regjimit paranojak, përmes të cilave përpunoheshin dhe stiseshin akuza dhe skema monstruoze për ndëshkime, përndjekje, eleminime të kundështarëve politikë dhe ideologjikë. Ministria e Kulturës kërkon që në mes të Tiranës të ndezë një projektor transparence për të shkuarën e errët, duke ju sjellë vizitorëve vendas dhe të huaj copëza nga realiteti i izolimit dhe përçudnimit të vlerave njerëzore.
E vërteta me qartësi, si mundësi shërimi
Ky projekt nuk ka shkaktuar vetëm kërshëri, por dhe ka rikthyer debatin e hershëm mbi hapjen e dosjeve të ish-Sigurimit të Shtetit. Në ambjentet e parlamentit janë depozituar dy versione projektligji për mënyrën e hapjes së dosjeve të policisë sekrete. Por së fundmi ka nisur të qarkullojë dhe një peticion në formën e Apelit për parlamentin për hapjen e plotë të dosjeve të diktaturës komuniste, i mbështetur nga një grup prej rreth 100 personalitetesh të shquara nga vendet europiane, shkrimtarë, anëtarë parlamentesh, politikanë, studiues, përfaqësues të shoqërisë civile, medias etj. Shkrimtari dhe publicisti Agron Tufa, drejtor i Institutit të Studimeve të Krimeve dhe Pasojave të Komunizmit në Tiranë, duke prezantuar thelbin e Apelit thekson se mijëra viktima të ekzektuara, qindra mijëra të internuar, të dënuar politikë, familjarë e të afërm, të cilëve iu rrënua jeta, duan drejtësi, nuk duan mëshirë, nuk duan zbukurim të së shkuarës.
“Ata nuk duan ta ndajnë në klasa shoqërinë, e të helmojnë bashkëjetesën siç vepruan përgjegjësit e regjimit komunist. Përkundrazi, kujtimi ndaj tyre duhet të sjellë paqen e brendshme, qëllimi është pajtimi… Viktimat e diktaturës nuk i përkasin asnjë partie, ato janë përmendore kujtimi e të gjithë Shqipërisë. Ka mundësi që leximi i një dosjeje personale mund të ngjajë me dhimbjen e një plage, mund të trondisë, por e vërteta me qartësinë që sjell është një mundësi shërimi”.
Përdorimi i dosjeve nga politika
Dorian Koçi, nëndrejtor i Muzeut Historik Kombëtar, mendon se vonesa për hapjen e dosjeve në Shqipëri është nga shkaku se elita politike që ishte protagoniste e tranzicionit lidhej me shumë fije me të shkuarën. Duke shkuar më tej këtij vlerësimi, ai arsyeton se loja jo e ndershme politike për të qendruar me çdo kusht në pushtet apo në krye të partive të mëdha politike, e shndërroi hapjen e dosjeve në një mekanizëm kontrollues prej nga mund të përfitohej dhe shantazhohej cilido i përfshirë në to. “Të gjithë vendet e ish Lindjes e zgjidhën problemin me të shkuarën që në fillimet e tranzicionit kurse këtu ky problem u hiperbolizua se do të sillte probleme të mëdha në shoqëri. Përdorimi i dosjeve për politikat e çastit u ka mohuar shqiptarëve çastin e tyre historik për t’u ndarë njëherë e mirë me të kaluarën”, thotë Koçi për Deutsche Welle-n.
Në të njëjtën linjë është dhe gazetari Arben Vata, sipas të cilit dosjet nuk janë përdorur prej palëve në skenën politike për të sulmuar kundërshtarët. Madje dhe për t’u mbajtur gojën mbyllur ish-bashkëpunëtorëve të ish Sigurimit famëkeq të diktaturës, thotë ai për Deutsche Welle-n. “Dosjet janë përdorur si mjet i luftës politike dhe mjafton të përmendim këtu komisionet për verifikimin e dosjeve përpara zgjedhjeve në vitet ’96 dhe ‘97. Mendoj se nuk ka pasur asnjëherë seriozitet për çështjen e dosjeve, siç nuk ka pasur seriozitet për shumë levizje e reforma sociale, fatkeqësisht”.
Shkrimtari dhe publicisti Lazër Stani para disa muajsh ishte bashkëideator në ngritjen e muzeut të parë virtual dedikuar jetës së tmerrshme nën diktaturën hoxhiste në Shqipëri, mbi krimet, dënimet, ekzekutimet, persekutimet dhe ferrin e burgjeve dhe vendinternimeve. Sipas tij, përfaqësuesit e popullit dhe politikanët që kanë sunduar në këto 24 vite, asnjëherë nuk shprehën vullnet për t’u ndarë njëherë e mirë nga komunizmi, si një e keqe katastrofike që mbi të gjitha dhunon liritë e individit, poshtëron dhe shkatërron përsonalitetin njerëzor, ushqen urrejtjen në vend të dashurisë, mizorinë në vend të mëshirës, padrejtësinë në vend të drejtësisë. Sundimtarëve të rinj postkomunistë, të të gjithë krahëve, në një farë mënyre, u ka pëlqyer modeli komunist i sundimit, shprehet për Deutsche Welle-n Lazër Stani.
Jo vullnet për transparence të krimeve të komunizmit
“Ky model mbështetej në kriminalizimin e individëve dhe shndërrimin e tyre ne qenie depërsonalizuara, krejtësisht të varura nga makina shtetërore. Mëkatarët e djeshëm, ishin shërbëtorët më të devotshëm të sundimtarëve të rinj, mjafton që mëkatet e tyre të fshiheshin, krimet të mos hetoheshin, po veç të demaskohehsin më fjalë gazetash, e fjalimesh populiste. Ndërkaq zërat e vetmuar të intelektualëve, të përfaqësuesve të shoqërisë civile, por edhe nisma ligjore deputetesh të caktuar, gjithnjë kanë dështuar, sepse vullneti për të bërë transparencën e krimeve të komunizmit dhe hapjen e dosjeve, asnjëherë nuk arriti të shndërrohej në maxhorancë në institucionet vendimmarrëse.”
Stani është skeptik për përpjekjet aktuale në trajtimin e problemit të dosjeve. Pasi, sipas tij, nuk artikulohet ende qartë nëse hapja e dosjeve do të shoqërohet me një dënim të qartë të krimeve të komunizmit dhe me një çlirim të institucioneve të vendit dhe të politikës, nga ata individë që kanë shërbyer në hierarkinë e diktaturës. Kurse gazetari Arben Vata bën asociim me sekuencat e filmit të njohur shqiptar, “Vdekja e kalit”, ku një ish i burgosur politik takon ish persekutorin e tij, njeriun që e denoncoi dhe e futi në burg pa asnjë arsye. Persekutori, tashmë deputet, i thotë të burgosurit të veshur keq që “nëse ke nevoje, ti e di, unë të ndihmoj. Të kaluarës nuk kemi ç’ti bëjmë. Ashtu ishte regjimi…!”.
“Mjaftojnë këto sekuenca dhe lotët e aktorit që luan ish të burgosurin, për të kuptuar lojën që bën politika shqiptare me dosjet. Në gjithë këto vite, dy palët kanë pastruar dosjet e veta ndërsa risjellin në skenë debatin për dosjet sipas interesit të tyre. Sigurisht edhe për të shmangur vëmendjen ndaj problemeve të mëdha të ditës si kriminaliteti, pasiguria e jetës, korrupsioni qeveritar, papunësia, varfëria, etj.”
Nëndrejtori i Muzeut Historik Kombëtar, Dorian Koçi shpreson se këtë herë ekziston dëshira dhe vullneti për t’a çuar përpara procesin e hapjes së dosjeve. “Largimi nga politika i një sërë protoganistësh të ndrrimit të pushtetit në fillim të viteve ’90 e bën më të lehtë këtë proces dhe sigurisht duke u bazuar në përvojën më të mirë të vendeve ish komuniste mund të hartohet një ligj që hedh dritë më shumë për të shkuarën, sqaron të tashmen dhe sigurisht i hap udhë së nesërmes”.
Gjermania, shembulli për raportin mes demokracisë me të shkuarën
Duke promovuar projektin e shndërrimit në muze të “Shtëpisë më gjethe”, kryeministri Edi Rama ka përmendur rastin e Gjermanisë në mënyrën se si e ka menaxhuar problemin e dosjeve. Ai ka vlerësuar procesin si një ballafaqim i hapur, i drejtpërdrejtë dhe pa frikë për të shkuarën. “Nëse Gjermania është sot një vend shembull për raportin e vet me demokracinë dhe me të shkuarën dhe nëse Gjermania arriti të bëjë një proces të shkëlqyer transparence në raport me komunizmin, kjo erdhi edhe si rezultat i faktit se Gjermania përbën një shembull unikal në historinë e njerëzimit për mënyrën sesi u përball me fajësinë e Luftës së Dytë Botërore”.
Njëri prej organizatorëve të Apelit për parlamentin shqiptar në lidhje me çështjen e hapjes së dosjeve, ish-deputeti Mark Marku, thotë për Deutsche Welle-n se ligjvënësit në Shqipëri e kanë të kollajtë vendimarrjen. “Nuk ka nevojë për asnjë autorësi shqiptare në hartimin e një ligji të ri, por le të miratohet dhe zbatohet ligji gjerman për lustracionin. Është një gjë e provuar, që ka dhënë rezultat të pakontestueshëm, ndaj thjesht deputetët le të miratojnë atë.”(DW)

LETER E HAPUR NGA BOSTONI ME PERMBAJTJE SHUME KRITIKUESE PRESIDENTIT RUS VLADIMIR PUTIN

by

Letren e ka shkrue biofizicisti i njohur Maksim Kamanetski, i cili u largue nga vendlidja e tij Rusija 21 vit ma pare dhe u sistemue me banim ne Boston te Shteteve te Bashkueme.
Nga Dmitri Volcheck e Claire Bigg,RFE/
Perktheu per Diellin: GJON KADELI/
Vjeshten qe kaloi, shkencetari Kamanetski shkoi ne Moske per kater muej, per te dhane mesim ne nji universitet te atij qyteti, dhe njikohsisht me shprese per te kalue nji kohe te kandeshme ne vendlindjen e tij.

FAJTOR ASHT PUTINI /
Ne lidhje m,e qendrimin e tij ne Moske, Zoti Kamnets, e pershkroi gjendjen si vijon: Gjate kohes qe ishem ne Moske, u preka nga nji ndiesi e madhe neverie, e cila , cdo dite dukej se zmadhohej. Arsyeja, asnjihere nuk ka pase, nji perqendrim aq te madh, ne nji vend aq te madh, sic asht Rusija, ne duerte e nji personi si Putini, qe nga koha e Stalinit. Stalini ia mberrijti ketij qellimi tuej ngrite “Pereden e Hekurt” tuej ushtrue “Terrorin e Madh” tuej shkatrrue pothuejse cdo gja te se kaluemese tuej terrorizue ne menyre te pergjithshme me ndeshkime, tuej perdorun sistemin trishtues te burgjeve dhe te kampeve te perqindrimit, te pagezuem em emnin GULAG.
Sot, asnji prej ketyne gjanave nuk ekzistojne. Kufijte jane te hapun,sistemi shtypes, edhe pse, ende ekziston, asht shume ma i bute. Megjithe kete, njerzit qe perbajne eliten intelektuale, kane fillue te pererisin here mbas here, si me qene idiote, tuej deklarue dashunine e pakufizueme dhe te pakusht per Rusine, si edhe per kulturen dhe historine e saj. Ata te japin pershtypjen se kane frige, se ne qofte se nuk vazhdojne ti perserisin keto gjana, si te terbuem [cmendun] ,ata do ta gjejne veten me shpine per muer. Pervec kesaj, qendrimi i tyne te pergjithsue, e aspak te arsyeshem ndaj Shteteve te Bashkueme. Natyrisht e gjithe kjo, i ka rrajte ne nji kompleks [ndiesi] shume te madhe inferioriteti. Por prap se prap, kjo gja nuk mund te perdoret, gjithmone si arsye. Askush nuk asht i interesuem, ne gjeopolitiken e pergjitheshme, do me thane se si shikohen [perceptohen] ne qarqet e ndryshme nderkombetare, sjelljet e Rusie. Mos shikoni te tjeret se i keni pa mjafte, tashti ktheni sysyte nga ne. Por fakti asht, se ne keto vende te tjera, vendimet ,me gjithse nuk jane gjithmone te drejta e korrekte, ato merren ne baze te kuadrit [caceve] te procesit demokratik, dhe gabimet e mudeshme te nji administrate, mund te ndriqen nga qeveria pasuese. Ne Rusine e soteshme, te gjitha vendimet meren nga nji person, i cili do te zevendesohet vetem mbas vdekjes se tij natyrore, ose te vritet nga ndokush.
Ajo qe me befasoi edhe ma teper asht, se qytetaret e ketij vendi, te pakten shumica dermuese e tyne, nuk i shikojne keto gjana, si kernim ndaj tyne, ndaj familjeve te tyne, ose ndaj botes ne pergjithsi. Natyrisht, disa njerez largohen nga vendi.Cka presin te tjeret? Kjo gja asht nji msheftesi per mue.Une jam i bindun,se kur autoritetet thone se mbrenda nji vjeti, cmimi i naftes do te shtohet dhe se rubles do ti ngrihet vlera, ata i besojne keto.
Nji gja tjeter qe vuna re, dhe se pothuejse me cmendi fare, ishte para se te largohesha nga Moska shkova ne disa dyqane ku shiten gjana kujtimore, si kemisha, fanela e tjera. Ne to shifet fotografija e Putinit, ne poza te ndryshme, i cili pershkruhet si “Presidenti ma i mire, presidenti ma i sjellshem” e te tjera si keto. Dhe kjo gja nuk asht propagande shtetnore. Natyrisht, per keto gjana ka kerkesa. Njerezve jo vetem qe ju pelqejne, por edhe i blejne.
Zoti Kamanetski thote se me nji atmosfere te qarte pasigurije dhe friges ne shtim e siper, qe ekziston tash ne ate vend, Rusia mund te kthehet mbrapa ne ish sistemin sovjetik. Ai shton se ka frige se cdo njeri, pa perjashtim do te jape llogari, dhe rrjedhimet do te jene shume te kqija. Kjo asht arsyeja se pse une mendoj keshtu. Nuk mund te shesish neper dyqane sende kujtimore me fotografi tejet ofenduese e raciste, kunder Presidentit te nji shteti te madh, sic asht Amerika. Nji veprim i tille, heret o vone, mund te kete rrjedhim ndeshkuese. Nuk luhet loje [cicmic] me Ameriken.
Tuej marre parasysh poziten time mjafte te vecante, si nji njeri qe kam jetue nji kohe te gjate ne Shtetet e Bashkueme, e qe kalova kater muej ne Moske, po flas ne menyren ma te sinqerte qe asht e mundun.
Te gjitha thashe e thanjet rreth Shtetetve te Bashkueme dhe Arabise Saudite, se gjoja bashkpunuen per te ulun cmimin e naftes, si nji perpjekje per te ndeshkue Arushen e Rusise per sjelljet e keqija te saj, jane krejtesisht marrezina. Askush ne bote nuk i ka dhane randesi te madhe Rusise,qe nga koha e shpartallimit te plote te Bashkimit Sovjetik. As nji gja nuk e shpjegon ma mire idene e nji krize te stuhishme, perball te ciles gjindet tashti Rusia. Tri procese, ne menyre te pamvarun, kane ngja ne te njejten kohe
1] Dalja ne skene e teknologjise se re gjate 15 vjeteve te fundit, ka pase si rrjedhim nji shtim te madh prodhimit te naftes ne Shtetet e Bashkueme dhe ne Kanada.
2]Ka pase nji ngadalsim te veprimtarive ekonomike ne bote, vecanarisht ne Europe e ne Kine.Edhe ekonomia japoneze, ka qene vend-numro per nji kohe te gjate. Si perfundim kerkesat per nafte jane paksue. Kombinimi i ketyne dy faktoreve, domethane shtimi i furnizimit dhe paksimi i kerkese, ishin gjana normale qe shkaktuen, zuljen e cmimit te naftes. Keta dy faktor jane te mjaftueshem, per te shkaktue nji krize te vertete, e cila filloj ne vjeshten qe kaloi.
3] Faktori i trete “Krym nash” Krimeja asht e jona, nji krijese artificiale e trillueme nga Putini. Me duket se Rusia ende nuk mund ta kuptoje, se aneksimi [pushtimi] i nji territore te nji vendi tjeter, edhe pa shkaktue gjakederdhje, asht nji ceshtje serioze dhe shume e rrezikeshme. Prandej, perpara se me ndermarre nji mveprim te tille,duhet te mendohet njeriu mire. Nji aneksim i tille,perban nji veprim shume te rrezikshem, ne vecanti, per europen, e cila ishte fushe beteje kryesore e dy dy luftavete pergjakeshme botnore.
Por, Ruset jane te bindun se Krimeja asht toke ruse, dhe se me te drejte duhet te jete pjese e saj. Ata kane plote te drejte te mendojne keshtu. Por, a me te vertete asht keshtu? Cfar mund te thuhet per te ashtuquejtunen zonen e Kaleningradit, qe ma pare quhej Koeninberg dhe Prusi Lindore? A asht edhe kjo toke Ruse? A po asht Gjermane. Gjermanet ne te vertete, kane cdo te drejte te mendojne keshtu. Po a jo? Cfar mund te ngjaje ne te ardhshmen, kur Risia ta gjeje vehten, ne nji pozite te gjujsueme, gja qe nuk mund te konsiderohet e pamundeshme. Po a jo? Gjermania kerkon ti kthehet mbrapa Prusia Lindore, dhe debon nga ajo zone te gjithe bannoret Ruse, sic debuen Ruset, disa kohe ma pare, Gjermanet e asaj zone. Prandej, cfar duhet te bajme? Perseri per te treten here,mbrenda 100 vjeteve te fundit, te vizatojme nji harte te re per Europen, me ndihmen aneksime, armeve dhe tankeve?
A e ka shqyrtue Zotni Putini planin e tij per te b ashkue Krimen me Rusin, me ndonji udheheqes te ndonji vendi tjeter, e sidomos me Organizaten e Kombeve te Bashkueme, ose NATON, perpara se te zbatonte kete plan? Hitleri e bani nji gja te tille. Ai zhvilloi bisedime me Francezet dhe me Anglezet ne Mun hen te Gjermanis, perpara se te pushtonte Cekosllovakin.
Piutini, natyrisht mendon, se pasja e armeve berthamore e bane ate te mendoje keshtu domethane
se askush nuk mund te fitoje nji lufte kunder Rusis. A mos e ka harrue ai “Katastrofen gjeopolitike ma te madhe te qindvjeteshit 20-te? Sic e thashe ma pare, askush nuk i frigsohet Rusise. Ajo ashte shume e dobet ne cdo pikpamje. Prap se prap u desht te veheshin sanksione, kunder njeriut te terbuem.
Me duhet me thane, le te shpresojme qe sanksionet e vendeve perendimore, dhe kunder sanksionet e Putinit hiqen, e njerzit fillojne me shite perseri gjathe te mire. Ne qofte se kjo gjendje e kriejueme nuk ndryshon, dhe nji krize e madhe fillon, atehere ka du rruge. 1] Shpartallimi trishtues i rregjimit te Putinit dhe 2] nji gjendje katastrofike dhe te vazhdueshme, per popullin Rus.

EUROPA E TËRË, E LIRË DHE NË PAQË, BIE OSE NGRIHET ME UKRAINËN

by

Nga Frank Shkreli/
Të martën me 27 Janar,Ndihmës Sekretarja Amerikane e Shtetit, Vctoria Nuland mbajti një fjalim në Qëndrën e Marrëdhënjeve Amerikano-Europiane pranë Institutit Brookings në Washington, gjatë të cilit ajo shqyrtoi ngjarjet e vitit të kaluar në marrëdhënjet me Europën, të cilat sipas saj, farkëtuan një frymë të re në marrëdhënjet transatlantike në fushën politike, ushtarake dhe ekonomike. Ajo u tha të pranishmëve, shumica e të cilëve ishin ekspertë të marrëdhënjeve amerikano-europiane dhe amerikano-ruse se asnjëri prej nesh nuk mund të parashikonte që agresioni rus në Ukrainë do të vente në sprovë lidhjet transatlantike si dhe punën që është bërë gjatë 25 vjetëve të të fundit drejtë objektivit për krijimin e një “Europe të tërë, të lirë dhe në paqë”. Ajo shtoi se agresioni rus në Ukrainë dhe sulmet terroriste të grupit ISIL dhe degëve të kësaj lëvizjeje, kanë sfiduar dhe “kanë rrezikuar çdo gjë që ne konsiderojmë si të shënjtë, përfshirë demokracinë, lirinë e individit, sigurinë kolektive, tolerancën dhe begatinë, duke filluar nga Vankuveri deri në Valdivostok”, pohoi Yonja Nuland.
Në fjalimin e saj, diplomatja amerikane e cila është përgjegjëse pranë Departmentit Amerikan të Shtetit për marrëdhënjet e Amerikës me 50- shtetet europiane dhe euroaziatike, me NATO-n, me Bashkimin Europian dhe me OSBE-në, theksoi vendosmërinë e përbashkët që nxitë përpjekjet e përbashkëta për realizimin e misionit transatlantik, për një “Europë, të tërë, të lirë dhe në paqe”. Diplomatja e lartë amerikane i përqëndroi komentet e saja në Institutin Brookings, kryesisht mbi konfliktin në Ukrainë — ku sipas OKB-së deri tani kanë humbur jetën rreth 5000 veta — duke thënë se konflikti në Ukrainën Lindore është këthyer tani në një betejë për një Europë të tërë, të lirë, dhe në paqe, duke theksuar se , “Të gjithë ne e dimë se Europa e tërë, e lirë dhe në paqe bie ose ngrihet me Ukrainën”, tha ajo.
Sanksionet e forta ekonomike nga Shtetet e Bashkuara dhe nga Europa kundër Rusisë, si kundër veprim ndaj mbështetjes ushtarake që ajo u jep separatistëve rusë të cilët luftojnë në Ukrainën lindore, nuk kanë ndaluar as nuk e kan penguar Moskën që të vazhdojë t’u dërgojë atyre ndihma dhe mbështetje morale dhe materiale. Përveç sanksioneve ekonomike, Z. Nuland vuri në dukje se Aleanca Perëndimore NATO, si përfundim i keqësimit të konfliktit në Ukrainë, ka vendosur forcat e saja tokësore, detare dhe ajrore në disa vende anëtare të aleancës të cilat gjeografikisht ndodhen afër Rusisë, siç janë Polonia, Bullgaria, Rumania dhe vendet baltike. “Aleanca e NATO-s”, tha ajo, “është një aleancë me karakter mbrojtës, qëllimi i së cilës është të çkurajojë agresionin. Por nëqoftse dështon një gjë e tillë, atëherë “Ne duhet të jemi gati”, theksoi diplomatja amerikane, Viktoria Nuland.
Duke thënë se sfidat dhe kërcënimet ndaj sigurisë së përbashkët me të cilat u përballem vitin e kaluar, jo vetëm që nuk tronditën unitetin transatlantik, por ato në fakt, shtoi Ndihmës Sekretarja Amerikane e Shtetit, “na bënë më të fortë, më të vendosur dhe si rrjedhim jemi në një gjëndje më të mirë për të mbrojtur dhe për të zgjëruar komunitetin e vendeve të cilat besojnë në vlerat e përgjithshme universale njerëzore që na përcaktojnë se kush jemi ne.”
Ndërsa ajo foli për arritjet dhe bashkpunimin transatlantik në fushën e mbrojtjes, të sigurisë së përbashkët dhe në marrëdhënjet ekonomike, diplomatja amerikane theksoi gjithashtu edhe punën e përbashkët që është bërë dhe po bëhet në luftën kundër korrupsionit, fenomen ky të cilin ajo e cilësoi si një, “murtajë e shoqërive dhe e ekonomive tona”. Në vazhdim ajo, nënvijoi, “Angazhimin tonë ndaj tolerancës, lirisë së fjalës dhe lirisë personale si e drejtë e çdo individi dhe të çdo kombi, për të zgjedhur vetë rrugën që dëshiron të ndjeki”. Diplomatja e lartë amerikane tha se duhet të shpejtohen investimet për një begati të përbashkët., ndërsa ajo foli për korrupsionin duke thënë se, “Korrupsioni nuk është vetëm një vrasës i demokracisë”, por “Korrupsioni”, shtoi ajo, është një fenomen që “i jep hapësirë infuencave të këqia nga jashtë, në fushën politike dhe ekonomike. Si rezultat, Victoria Nuland, premtoi në fjalimin e saj ndihmën amerikane, duke thënë se këtë vit, “Anë e mbanë Europës Lindore e Qëndrore si edhe në mbarë Ballkanin, do të shikoni një dyfishim të përpjekjeve me aleatët dhe partnerët tanë për të forcuar sistemin gjyqësor, për të luftuar korrupsionin dhe shtim të përpjekjeve për të promovuar një qeverisje transaprente në sistemin e tenderave publike.” Ajo bëri thirrje edhe për investime në lëmin e energjisë, si një mjet që do të çlironte disa vende nga varësia energjetike, duke thënë se duhen krijuar alternativa tjera për vendet e Europës Qëndrore dhe vendeve të Ballkanit në këtë fushë.
Duke nënvijuar planet për vitin 2015, Viktoria Nuland tha se gjatë këtij viti duhet të jemi besnikë ndaj partnerve tanë lindorë, dëshira e vetme e të cilëve është që të jetojnë në paqë, tha ajo. Diplomatja amerikane, Nuland tha në fjalimin e saj se viti 2015 duhet të jetë gjithashtu një vit progresi në përpjekjet tona prej 20-vitesh tanimë, “për të siguruar paqën, pajtimin, reformat e nevojshme politike dhe ekonomike si dhe qeverisjen e mirë, në vendet e Ballkanit.”
Ndihmës Sekretarja Amerikane e Shtetit, Nuland e përfundoi fjalimin e saj duke bërë thirrje për një renesancë në marrëdhënjet transtalantike, duke nënvijuar se rilindjen e këtyre marrëdhënjeve, “duhet ta bëjmë për veten tonë, për fëmijtë tanë, por edhe për botën në përgjithësi e cila pret prej nesh që të jetojmë sipas këtyre vlerave dhe ti mbrojmë ato, duke përcaktuar një standart që bazohet në mbështetje të ligjit ndërkombëtar, të paqës dhe sigurisë, të tregëtisë së lirë dhe të të drejtave universale të njeriut”, përfundoi diplomatja e lartë amerikane fjalimin e saj të marten, në Institutin Brookings në Washington.

SHQIPTARËT “TAKSIRATLI“ I VARDISEN EVROPËS PLAKË!?

by

“Më mirë të kesh një armik të mençur, sesa një mik anarkist dhe budalla!”./
Nga Fadil LUSHI-Tetove/
Kur disa muaj më parë “doktori im personal ma mori të drejtën e të shkruarit”, në hapësirat e Gadishullit Ilirik u hetuan një varg meselesh a vakish politike. Teksa unë isha “jashtë” këtyre rrjedhave, ishin shfaqur ca “furgona” mendimesh, disa prej tyre qenë personale, disa kolektive, disa përfaqësonin qëndrimet e institucioneve të pushtetit, ndërsa do të tjera qenë “mendime me qira dhe të dala nga fiqire të sëmura”.
Ne, në këtë shkrim a opinion të radhës, nuk do të bëjmë diferencën e këtij shkrimi me të tjerë të tillë si ky, andaj për këtë arsye besojmë se ky shkrim, nuk do të mbetet pa identitet…, njëkohësisht nuk do të lejojmë që ky vështrim të shndërrohet në një “ekzemplar bezdisës!?”. Këtë nuk do t’ua dedikojmë “trimave” të çartur e të azdisur nga pasuria e…, as atyre që njihen me mendjemadhësinë dhe me atë nacionalizmin folklorik dhe provincial, nuk do t’ia kushtojmë as “dembelit”, i cili sa herë do të flas përgjumshëm, aq herë do t’ia qan hallin kalorësit se i varen këmbët, as filantropëve të rremë, as miqve tanë të mirë e të mençur, as atyre që janë të “trashë nga mendja”, as anarkistëve, por as edhe armiqve tanë “fiktivë”. Nuk do të shkruajmë as për “patriotët tanë jashtë atdheut”, sepse për të qenë i tillë duhet të jesh pranë vatanit…, duhet të jesh pronar i vulës së mëmëdhetarisë, nuk do të shkruajmë as për politikanin shqiptar qoftë ai nga Kosova, Shqipëria, Maqedonia, Mali i Zi, Lugina e mërgata…, sepse të jesh politikan nuk do të thotë se je “pronar i myhyrit të politikëbërjes së mirëfilltë!?” Nuk do të shkruajmë as për atdhetarinë e çiltër të Albinit, as për “pisllëqet politike të N.N.”…, as për shpresat e fukarenjve, as për rënkimet e nënave kosovare, as për ushtarakun me paterica, i cili nuk troket dot më në dyert e blinduara dhe të mbyllura të pushtetarëve të Prishtinës…, as për xhamat e thyer të qeverisë së Kosovës, as për korrupsionin që ashtu pamëshirshëm e ka kapur për fyti shoqërinë shqiptare…, as për atë krimb fekalesh serbe, gjegjësisht për ministrin Aleksandar Jabllanoviq, i cili kohë më parë në një lagje të Gjakovës ofendoi nënat gjakovare (çuditërisht kryeministri i Kosovës ia fali “gabimin”, kinse deklaratën e tij e kishin “keqinterpretuar”)…, nuk do të shkruajmë as për “shqiptarin” i cili në stadiumin e “Partizanit” në Beograd “bëri Shqipërinë natyrale”…, duke e harruar atë “londinezen”…, nuk do të shkruajmë as për të rinjtë shqiptarë, të cilët (udhë e pa udhë) ia mësyjnë kontinentit të vjetër për një kafshatë bukë…, nuk do të shkruajmë as për atë foton simbolike të lapsave disangjyrësh për lirinë e shprehjes dhe fjalës…, as për “Marshimin e Bardhë”…, as për kryeministrin Edi Rama, i cili bashkë me komunitetet fetare (shqiptare) zhvilloi homazhe pranë redaksisë së revistës satirike “Charlie Hedbo” në Paris…, nuk do të shkruajmë as për aksidentin automobilistik të lidershipit Ali Ahmeti, i cili nga gojëkëqijtë shqiptarë u paragjykua në mënyrën më të ulët…, një paragjykim që mbase nuk është dhe nuk mund të jetë në natyrën e shqiptarit…, nuk do të shkruajmë as për hilet që na i bëjnë kundërshtarët tanë (ca prej të cilëve janë të imagjinuar)…, nuk do të shkruajmë as për shqiptarët që parapëlqejnë të jenë nacionalistë dhe trima, por ama, kur duhet ta vërtetojnë këtë, dalin frikacakë…, nuk do të shkruajmë as për zhurmaxhijtë dhe “çallëmxhijtë”, as për ata që premtojnë dhe gënjejnë, për ata që në “aksham të martojnë e në sabah të harrojnë”, as për njerëzit me a pa “kusure(!?)”, thjeshtë do të shkruajmë për ca politikanë shqiptarë “taksiratli” që i vardisen Evropës plakë duke ia bërë “qejfin me e pa arsye” për ata të cilët kur takohen me diplomatë të huaj fyejnë edhe nënën edhe motrën edhe atdheun…, politikanë të cilët sot e gjithë ditën e Perëndisë, rrugëtojnë në drejtime a kahe të panjohura…, në veçanti për ata shqiptarë me fjalor të shthurur të cilët, kur do të përfundojnë a konsumojnë të sharat dedikuar njëri-tjetrit, atëherë do të fyejnë grekun, serbin, maqedonasin e të tjerë. Do të shkruajmë për njerëzit të cilët dikur në disa “kuzhina politike të dyshimta, qofshin ato orientale a oksidentale”, kishin konsumuar çorbë të prishur të cilën po e vjellin madje sot e gjithë ditën(!?)…, do të “shkarravisim” për njerëzit të cilët dikur ia kthyen shpinën partisë amë…, për ca politikanë të cilët mëtojnë të bëjnë marrëveshje të ulët, pazarllëk të turpshëm e të njëanshëm me armik serbin duke e përdorur logjikën dhe monedhën e popullit (një dialog të cilit i mungon dëgjimi reciprok, një dialog politik që është i njëanshëm dhe i papërfillshëm…, bisedë johumane…, jocivilizuese, ku të merret fryma e fjala e radhës dhe, në instancë të fundit, nuk arrin dot të zbërthesh mendimin a dertin që ke)…, do të shkruajmë për politikanët që fshihen nën kostumin apo nën “ferexhenë” e tolerancës së sajuar dhe gjuhës së tyre brutale dhe provinciale…, për njerëzit emotivisht të boshatisur…, njerëz të cilët harruan të vërtetën rreth partisë politike e cila mbetet një ndër rrëfimet tona më të çiltra, mbetet kryeshtylla a kryefjala e gjuhës sonë politike, mbetet pasthirrma jonë urdhërore, mbetet udhërrëfyesi ynë evropian, mbetet shprehja jonë unike që lakon a shpjegon filozofinë e politikës së moderuar.
Paçka se unë (nuk) shkrova për “meseletë” e vjetra e të koklavitura kur nuk më dëgjon dot njeri. Mbase politikan Albin Kurti ka të drejtë.
P. S. Malësorët kanë një shprehje proverbiale që tingëllon pak a shumë kështu: “Më mirë të kesh një armik të mençur, sesa një mik anarkist dhe budalla!”.