Kryeministri i Republikës së Kosovës, Albin Kurti, zhvilloi dje një bisedë telefonike me Presidentin e Republikës së Francës, Emmanuel Macron. Gjatë kësaj bisede, kryeministri Kurti falënderoi presidentin francez dhe Republikën e Francës për mbështetjen e palëkundur ndaj Kosovës.

Më tej, kryeministri shprehu besimin e tij se Franca do të vazhdojë ta mbështesë anëtarësim e Kosovës në Këshillin e Evropës, pa parakushte shtesë, në përputhje me opinionin e Asamblesë së Këshillit të Evropës dhe votën historike të 16 prillit. Ai theksoi se Republika e Kosovës meriton anëtarësimin mbi bazën e performances dhe arritjeve në zhvillimin e demokracisë, të drejtave të njeriut, sundimit të ligjit dhe linjëzimit të saj me vlerat dhe politikat perëndimore.

Sa i përket temës së procesit të dialogut në Bruksel dhe raporteve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, kryeministri Kurti insistoi në respektimin dhe zbatimin e plotë të Marrëveshjes Bazike të 27 shkurtit dhe aneksit të saj të 18 marsit.

Në këtë telefonatë, kryeministri Kurti me presidentin Macron ngriti edhe çështjen e mungesës së dënimit të autorëve të sulmit paramilitar dhe terrorist të 24 shtatorit të vitit të kaluar, në krye me Millan Radoiçiq i cili vazhdon të jetë i lirë në Serbi, pavarësisht dëshmive të qarta dhe pranimit të fajësisë për organizimin dhe përfshirjen në sulmin ku mbeti i vrarë një polic i Kosovës.

Ai po ashtu e njoftoi presidentin Macron për presionin, frikësimin dhe shantazhet e vazhdueshme që Qeveria e Serbisë po i bën qytetarëve të Kosovës nga radhët e komunitetit serb, gjë që u reflektua dhe me numër të ulët të pjesëmarrjes në procesin e votimit të 21 prillit në katër komunat në veri të vendit.

Nga Keze Kozeta Zylo

Krenare që shkrimtari i shquar në botë, Bajroni, vizitoi dhe e çmoi aq shumë Tepelenën, vendlindjen time.  Madje sipas Konicës, Bajroni është evropiani i parë që e çoi këngën labe në Evropë.

Një skulpturë madhështore duhet për Bajronin në Tepelenë dhe Tiranë!

Kam lexuar disa shkrime nga autorë të ndryshëm në përkujtim të 200 Vjetorit të ikjes nga kjo botë të Bajronit, por me keqardhje them se nuk është përmendur askund Tepelena, vendi i mikpritjes dhe i magjepsjes së tij.  Kjo mikpritje madhështore ka vulën dhe firmën e Ali Pashë Tepelenës sundimtarit të Epirit me kryeqendër Janinën.  Shtroj pyetjen përse nuk e përmendin Tepelenën, Ali Pashë Tepelenën, Janinën?  Ku është Janina sot?  

Historia e vërtetë duhet të shkruhet ashtu siç është me fakte kokëfortë, pa urrejtje dhe përbuzje, pa krahinizma…   

Në verën e vitit 1813 piktori i shquar Thomas Philips realizoi portretin e famshëm të Lord Bajronit veshur me kostumin shqiptar: “Portrait of a Nobleman in the dress of an Albanian”.  Më duhet të them se kjo veshje iu dha në Janinë atje ku u mirëprit nga djemtë e Ali Pashë Tepelenës dhe rojet e Aliut.  

Eshtë mahnitëse, kur e shikon Bajronin me kostumin kombëtar shqiptar në Galerinë Nacionale të Portreteve në Londër pikturuar nga artisti i shquar skocez Thomas Phillips.

Ja si shkruan vetë Bajroni: 

“Kam disa petka shqiptare madhështore, e vetmja plaçkë e shtrenjtë në këtë vend. Kushtojnë 50 ginea secila, dhe kanë aq flori të qëndisur sa në Angli mund të kushtojnë 200 ginea. U njoha me Hysen Beun dhe Mahmud Pashën, të dy djem të vegjël, nipër të Ali Pashës në Janinë. Janë krejt ndryshe nga çunakët tanë, kanë fytyrë të kuqe si vejushat e lyera me të kuqe, kanë sy të zes, të mëdhenj dhe tipare fare të rregullt. Janë krijesat më të bukura që më ka zënë syri dhe të rrahur e të stërvitur që tani me ceremonira të Oborrit”.

Lord Bajroni u magjeps me mikpritjen dhe qytetin e Tepelenës. Këtë ia shpreh në letrën e parë nënës së tij në kohën, kur po largohej nga Shqipëria (Janina), vend në të cilin kishte mbërritur, më 11 tetor 1809. 

Në letrën dërguar nënës së tij midis të tjerash shkruan:

“Kurrë s’do ta harroj pamjen e mrekullueshme me të hyrë në Tepelenë në orën 5 ndajnatherë, kur po perëndonte dielli. Më solli në mend (me pak ndryshime të veshjes) përshkrimin që i bën Skoti kështjellës Brankseme në këngën e tij dhe sistemin feudal. Shqiptarët me petkun e tyre (me më të bukurin në botë; me fustanellë të gjatë të bardhë, tallagane të qëndisura me ar me anteri e jelek kadifeje të kuqe të qëndisura me oje të arta), me jataganë e pisqollë të sërmët, tartarët me feste të gjata, turqit me qyrk të madh e turban, ushtarët togje-togje në qoshkun e madh të hapur në ballë të pallatit dhe skllevërit arapë në galeri të madhe, të gjatë me kuaj të vendosur në një qilar përposht, dyqind atllarë të shiluar dhe gati të sulen në çdo moment, kalorës duke sjellë e duke shpënë lajmet e ndryshme, daullet e mujezinët që thërrasin izanë nga minaretë e xhamive – të gjitha këto me pamjen e jashtëzakonshme të ndërtesës vetë sajonin një skenë të re gëzimi për sytë e një të huaji”.

Bajroni u dritësua si një nga emrat më të rëndësishëm të kulturës së romantizmit europian dhe botëror. Ne kemi fatin që ai të njihte më nga afër trimëritë e pashoqe, historinë dhe kulturën e popullit shqiptar me një mikpritje të pashoqe në kalanë madhështore të Ali Pashë Tepelenës.  Në kalanë e ndërtuar buzë Vjosës, lumit më të bukur dhe më të egër të Europës, përballë Becishtit të Ali Pashë Tepelenës erdhi djaloshi anglez dhe ndjeu në rrembat e gjakut fjalën më të epërme të mikpritjes së popullit shqiptar: Bukë e krypë e zemër…  

E sjelle aq magjishëm Tepelenën në letrën e nënës, sa të duket sikur ma ka rrëmbyer të gjithë kalanë, e ka ngritur peshë dhe e ka sjellë këtu në Manhattan si gurët e piramidave të Egjiptit, apo më hedh ca stërkala uji nga lumi i Vjosës si uji i kristaltë i Sollokushes, si për të mos ta harruar kurrë atë vend burrash të rreptë…

Bajroni në vepën letrare, siç ishte “Çajld Haroldi” shkruan per tokën e lashtë ilire plot mistere te njohura pak, ose shumë pak më parë nga bota e jashtme.  Vargu epik i tij për ne është: ”Shqipëri, lejomë të kthej sytë e mi/ Mbi ty, o nënë e rreptë burrash t’ egër….”, 

Ai sjelle madhështinë e saj, burrërinë, heroizmin e pakufij.

Sa aktual është shqetësimi i tij edhe sot!  Të gjithë ne si emigrantë shpesh e kemi ndjerë peshën e dhimbjes mbi shpatulla, kur jemi ndeshur në tavolinat e punës me libra historik, harta të cilat janë memece për Shqipërinë tonë, por e vërteta është se nuk kemi heshtur kurrë për këto prapësira… Po sjellë në vemendjen tuaj se çfarë Bajroni i tha botës në veprat e tij pas vizitës historike:  “Në vendet e Ilirisë dhe të Epirit ka vende pa emër dhe lumenj të pahedhur në hartë, mundet që një ditë, kur të njihen më shumë, të jenë temat më të çmuara e të dorës së parë për penën.”

Sipas Konicës këtij aristokrati të letrave shqipe shkruan në gazetën “Albania se:

”Lord Bajroni në një ndër udhëtimet e tij në Shqipëri, mblodhi disa këngë shqipe dhe i këndoi. Ai si një i ri në moshë e mësoi shumë shpejt polifoninë labe sot pasuri e UNESKO-s .  Jo më kot disa vargje i përktheu dhe në anglisht si: “Në sevda tënde u lavosa/ Vetëm u përvëlofsha,/ Ah, vajzë më përvëlofshe,/ Zemërën më lavose,/ Unë të thashë rroba s’dua/ Po sytë e vetullat e tua..”

Bajroni do të ngelet një shkrimtar i sojit të lartë botëror që i shërbeu Shqipërisë me aq delikatesë, vërtetësi por dhe si një luftëtar i Lirisë në botë.  

Adhurimi nga Bajroni për tepelenasit, shqiptarët dhe Shqipërinë janë ndjesi të blatimit shpirtëror, vrulle marramendëse dritësore, të një poeti fisnik që shndrit dhe vazhdon të flasë nga përjetësia.

Ç’mirënjohje dhe krenari në fatin tonë të udhëtimit drejt shtigjeve të njohura dhe të panjohura, por me fijëza dritëzash si pika referimi foshforente nga poetë të kalibrit botëror si Bajroni ynë “shqiptar”.

Prill, 2024

Staten Island, New York

Gjeneral ® Piro Ahmetaj/

Siç është botërisht e njohur, mbrëmjen e së premtes datë 13 duke u gdhirë e shtunë 14 Prill 2024, një sulm/shi me 300 raketa dhe dronë vrasës goditën britalisht hapësirën ajrore (teritoriale) të Izraelit. Nga ky sulm ushtarak i paralajmëruar i Shtetit Islamik të Iranit u testuan dhe sprovuan aftësitë luftarake të mbrojtjes ajrore të Izraelit, si dhe besimi te fuqia e pamposhtur e flotës ajrore të USA dhe UK. Në “kapacitetin e Ekspertit të Sigurisë Kombëtare, Rajonit dhe NATO-s”, kam ndjekur me vëmendje të shtuar ndërsa në vijim po paraqes një përmbledhje me mësimet e nxjerra, impaktet si dhe rekomandime gjeopolitike rreth këtij sulmi ushtarak:

I. Pesë mësimet/mesazhet gjeopolitike nga humbja e Iranit dhe fitorja spektakolare e Forcave të Mbrojtjes së Izraelit si dhe fuqia flotës Ajrore të Aleancës Euroatlantike (USA/NATO/UK/BE):

Mësimi nr.1: mbas sulmit barbar, u konfirmua se 99 % e raketave dhe dronëve vrasës të Iranit u asgjësuan nga Forcat Ajrore të Izraelit si edhe nga flota ajrore/avionët e gjeneratës së fundit të SHBA, UK, etj.

Përtej show-t mediatik mbi pjesën spektakolare të përballjes së sukseshme të Izraelit të mbështetura nga USA/UK, profesionalisht jam ende i suprizuar, pasi shifra 99 % e raketave dhe dronëve vrasës të asgjesuara në ajër, kapërcen të gjitha historitë, skenarët, pritshmëritë dhe doktrinat e luftës.

E gjej suprizuese këtë shifër (99 %) dhe profesionalisht besoj se ishte: “një kurth i mirë-planifikuar dhe mirë-koordinuar i shërbimeve të Inteligjencës së USA, Izraelit, UK, NATO, ndaj qeverisë (mëndjendryshkur) të Teheranit”, me qëllim: “për t’i demostruar 32 vendeve të NATO-s, Izraelit dhe mbarë botës, fuqinë ushtarake të pakonkurueshme, të pamposhtur dhe shkatërrimtare të Aleancës Transatlantike”.

Mësimi nr.2: Sulmi ushtarak i Iranit ndaj sovranitetit të Izraelit u dënua nga USA, NATO, UK, etj duke e konsideruar si kërcënim jo vetëm për paqen e rajonit. Kjo mbështetje demostron solildaritetin me Izraelin si dhe kohezionin mes vendeve dhe vlerave demokratike dhe botës së qytetëruar. Duhet theksuar po ashtu se edhe OKB, dhe BE kërkuan sanksione shtesë për ta izoluar Iranin nga projektet bërthamore. Ndërsa prezenca ushtarake e ShBA, UK, etj në rajon konfirmon mbështetjen pa kompromis të Izraelit edhe për shkak të një lobi të fortë Izraelit në vendimmarrjet e Washingtonit dhe Londrës.

Marrëdhëniet ShBA-Izrael meritojnë edhe një koment shtesë: “shumica dërrmuese e 195 shteteve të OKB (përfshi Kosovën) e kanë vetëshpallur ShBA aleat strategjik, ndërsa Izraeli dhe Islanda mbeten ndër të vetmet shtete të konfirmuara nga Washington-i si Aleat Strategjik”. Shifrat flasin më fort se fjalët, dhe si shëmbull të kësaj “Aleance Strategjike” përmendim se paketa e ndihmës ushtarake të USA ndaj Izraelit që prej 1948 – 2024 kap shifrën rekord me 130 miliard dollarë.

Nga ana tjetër, nga ky sulm barbar u indetifikuan edhe lista e vendeve që mbështetën Qeverinë Islamike të Iranit, si Rusia-Putiniste, Korea e Veriut, organizatat terroriste Houthi, Hezbollahu, Hamas, apo Dodikët mëndjendryshkur dhe të korruptuar në Ballkanin perëndimor, etj. Prandaj ky mësim (nr.2), mbart edhe një mesazh mbi domosdoshmërinë kritike, për të bashkëpunuar në rrafshin rajonal dhe global në luftën me të keqen e përbashkët, që mbeten shtetet apo organizatat terroriste të sipërpërmendura.

Mèsimi nr.3: ky sulm neo-nazist i Qeverisë Islamike të Iranit (300 raketa kundër një vendi sovran/Izraelit) edhe nëse nuk është planizuar “drejtpërdrejtë nga Kremlini”, është e sigurt, që i shërben përpjekjeve të dëshpëruara të Rusisë – Putiniste, për të hapur një front të ri lufte krahas asaj në Ukrainë. Por dështoi me turp, ashtu si edhe në përpjekjen për ta tërhequr Kinën në luftë me Tajvanin; apo për ta frymëzuar Beograd-in deri në aventurën e “ri-pushtimit ushtarak të Republikës së Kosovës, edhe pse prej Marrëveshjes së Kumanovës (1999) ajo mbetet ende nën përgjegjësinë e trupave të KFOR-it“!

Prandaj fitorja spektakolare e Izraelit dhe USA/UK duke asgjësuar 99 % të raketave vrasëse të Iranit, i dha nje mësim të madh posacërisht edhe Putinit, që: “nëse do të guxonte të kërcënonte dhe sulmonte qoftë edhe 1 metër të cilido nga 32 vendet anëtare do të përballej, do të mposhtej dhe do të poshtërohej nga fuqia shkatërruese e Aleancës Euroatlantike (USA/NATO/UK/BE)”.

Ky mesazh spektakolar force qëndron njësoj edhe për Ish-Ministrin e prapagandës së Millosheviçit dhe ushtarin-kamikaz të Kremlinit (z. Vučič), që; “Serbia të mos armatoset duke harxhuar kot së koti mbi 1.3 miliad në vit nga mundi popullit serb. Kjo pasi asnjë nga vendet e rajonit nuk kërcënon Serbinë por ajo s’ka fuqi, pra as këllqe për t’u përballur me vendosmërinë strategjike për të rritur aftësitë mbrojtëse të Kosovës (p.sh pajisjen e FSK nga USA me 246 raketave Javelin); si dhe as me fuqinë e pamposhtur ushtarake të Aleancës Euroatlantike”.

Mësimi nr.4, përtej mendjeve të deformuara në Teheran, Kremlin, Korenë e Veriut, (përfshi në Ballkan) duke u përpjekur t’i japin dimension fetar apo “legjitimuar” sulmin barbar të Iranit ndaj Izraelit, kurrësesi nuk kanë të përbashkët me vlerat e fesë Islame. Në fakt frymëzuesit e Teheranit zyrtar dhe jo vetëm, e keqpërdorin fenë për axhendën politike , ndërsa është e mirënjohur se feja Islame mbjell paqe, tolerancë, mirëkuptim dhe bashkëjetesë paqësore, etj.

Pikërisht për këtë arsye, mbas sulmit të dështuar me 300 raketa të Iranit mbi Izraelin, SHBA, UK, NATO dhe BE, i kanë adresuar mesaxhe të qarta Jeruzalemit Zyrtar që: “të vetëpërmbahet në ushtrimin e drejtës recirpoke të shpagimit”. Kjo mbetet një “këshillë e mënçur dhe çarmatosëse për prapagandistët e Teheranit dhe jo vetëm”, që i cilësojnë sulmet e Izraelit si: “fashiste ndaj popullsisë civile”! Pikërisht për këtë, z. Netanyahu ka konfirmuar se “do të vijojnë sulme ajrore, gjithësesi të kufuzuara si dhe të preçizuara vetëm ndaj infrastrukrurave kritike/ushtarake të Iranit”! Ndërsa qëndra e gravitetit të sulmeve të Izraelit, do të vijojë ndaj terroristëve të pa fe (Hamasit, etj) që në Tetor 2023, masakruan qindara qytetarë të pafajshëm, therën si monstra femijë, morën si barbare robër pleq/gjyshër, gra, dhe vajza, etj akte çnjerëzore !

Mësimi nr.5, për të tejkalur keqkuptimet cinike, më duhet ta përsëris se përtej rrethanave specifike që i janë imponuar Izraelit për mbijetesë, “ushtrimi i të drejtës së hakmarrjes propocionale ndaj shteteve apo organizatave terroriste”, imponohet edhe si një sfidë e përbotshme, pasi: “nëse terroristët e Hamasit, apo Shteti Islamik i Iranit, do të gjunjëzonin (në mos shfarosnin) Izraelin, nuk do krijonte kjo një preçedent fatal për sistemin e sigurisë dhe vlerat e qytetërimit në nbarë botën ?!

Kështu, për këdo egocentrik mendjendryshkur por të mirëpaguar, pyetja mbetet: “nëse Izraeli dorëzohet, dhe në një akt të ngjashëm kështu do gjunjëzohej edhe Washingtoni, Londra, Berlini, Parisi dhe çdo vend tjetër demokratik ndaj shteteve ose organizatave terroriste, çfarë pasojash do të kishte kjo mbi shoqërinë njerëzore, harmoninë fetare, bashkëjetesën paqësore” ?!

Situata në terren dhe historia e pas-luftrave na mësojne se rrugëtimi drejt paqes kërkon vizion, përkushtim dhe kompromise të mëdha. Siç dihet, konflikti izraelito-Iranian është vetëm pjesë e një çështje shume komplekse, të shtrirë në dekada dhe që përfshin një mori faktorësh historikë, fetarë, kulturore, territorialë, identitetin kombëtar, interesa gjeopilitike, ekonomike, etj.

Ndërsa, për të mbjellë klimën e bashkëjetesës paqesore do duhet të prevalojnë mekanizmat e diplomacisë dhe një akt falje mes Izraelit dhe vendeve të rajonit mbi një marrëveshje me një paketë gjithëpërfshirëse masash për mirëbesimin reciprok, de-militarizimin, balancat e fuqisë ushtarake, bashkëpunimi ekonomik, etj, ku aktorët ndërkombëtarë, ShBA, OKB, NATO, BE të mbajnë peshë thelbësore.

II. Historia e konflikteve si dhe përpjekjeve për paqe në rajon:

Konfliktet dhe përpjekjet për paqe në Rajon kanë një histori të gjatë dhe i ka rrënjët në “Palestinën historike”, që përfshin Izraelin, Bregun Perëndimor dhe Rripin e Gazës. Edhe pse perceptohen brënda “dimensionit fetar”, konfliktet përfshijne çështje të territorit, identitetet dhe interesave kombëtare. Me këtë rast, sjellim në vëmendje listën dhe impaktet e luftrave nga fundi i shekullit të 19 fillimin e shekullit 20-të:

Në fund të shekullit të 19-të, komunitetet hebraike anembanë Europës u përballën me persekutim, ndërkohe që “Sionizmi” i udhëhequr nga Theodor Herzl, u shfaq si projekt për krijimim e një atdheu hebre në Palestinë. Pas Luftës së I-rë Botërore, OKB-ja propozoi një plan paqje me ndarjen e Palestinës në dy shtete, hebreje dhe arabe, me Jerusalemin si qytet ndërkombëtar. Ndërsa udhëheqësit hebrenj e pranuan këtë plan, arabët e refuzuan kategorikisht. Në 1948, David Ben-Gurion shpalli themelimin e Shtetit të Izraelit, ndërsa shtetet arabe, duke përfshirë Egjiptin, Jordaninë, Sirinë dhe Irakun, e kundërshtuan dhe u përfshin në Luftën e I-rë Arabo-Izraelite.

Në vitin 1956, Izraeli, së bashku me UK e pushtuan Egjiptin gjatë krizës së Suezit por presioni ndërkombëtar dhe rrethanat e luftës së ftohtë, i detyroi të tërhiqeshin. Lufta 6 ditore (1967) midis Izraelit dhe fqinjëve të tij arabë, përfshi Egjiptin, Jordaninë dhe Sirinë, rezultoi me pushtimin nga Izraeli të Gadishullit Sinai, Bregun Perëndimor dhe Rripin e Gazës.

(1973): Egjipti dhe Siria filluan një sulm të befasishëm ndaj Izraelit gjatë festës hebreje të Yom Kipur. Izraeli jo vetëm e zmbrapsi sulmin, por mori edhe më shumë territore. Marrëveshjet e Camp David (1978): të ndërmjetësuara nga SHBA, i normalizuan marrëdhënieve mes Izraelit dhe Egjiptit, i cili u bë vendi i parë arab që njohu Izraelin.

(1987) Protestat dhe kryengritjet palestineze kundër pushtimit izraelit në Bregun Perëndimor dhe Rripin e Gazës shënuan Intifadën e Parë. (1993): Negociatat sekrete të Oslos, themeluan Autoritetin Palestinez dhe siguruan një kornizë për vetëqeverisjen në pjesë të Bregut Perëndimor dhe Rripit të Gazës. Përpjekje të tjera, si Samiti i Camp David (2000), Samiti i Tabës (2001) dhe Konferencën e Annapolis (2007), nuk kanë prodhuar zgjidhje të qëndrueshme në rajon. Marrëveshjet e Abrahamit (2020): Izraeli normalizoi marrëdhëniet me Emiratet e Bashkuara Arabe duke thyer qëndrimin tradicional arab për mosnjohjen e Izraelit pa një zgjidhje për çështjen palestineze.

Gjithësesi, mesazhi përbashkët i pas-konfliketeve të sipërpërmendura mbetet: “Izraeli me mbështetjen e aleatëve Euratlantik, jo vetëm ka triumfuar në të gjitha rastet por edhe ka zgjeruar territorin dhe pozitat strategjike, bashkë me të ka rritur edhe peshën gjeopolitike në Rajon”.

III. Peshime krahasuese mes fuqisë ushtarake së Izraelit dhe Iranit si dhe reciprokisht vendet/aleatët:

“Irani me 90 milion banorë, 575 mijë ushtarë aktivë dhe 350 mijë rezervë kundrejt Izraelit me rreth 8 milion banorë 173 mijë ushtarë aktiv dhe 500 mije rezervë. Buxheti i mbrojtjes së Izraelit është 24.3 miliardë dollarë, ndërsa buxheti i mbrojtjes i Iranit është 9.9 miliardë dollarë. Izraeli ka 612 avionë të gjeneratës së fundit (përfshi F-35) ndërsa Irani ka 551 avionë luftimi. Izraeli ka 67 anije luftarake moderne, ndërsa Irani ka një flotë prej mbi 100 luftanijesh; Irani ka 4071 tanke, pra dyfishin e Izraelit me 2200 tanke moderne. Izraeli ka 43 mijë automjete të blinduara, ndërsa Irani 65 mijë automjete të blinduara”.

Aleati Strategjik i Izraelit, është USA (në rastin e fundit Shtëpia e Bardhë konfirmoi se mbështetja e SHBA për Izraelin mbetet e patundur, ndërsa për mbrojtjen raketore, ushtria amerikane ka dislokuar në rajon, avionë shkatërrues, falë të cilave, u shkaterruan pothuajse të gjithë (99 %) të raketave). Ndërsa befasoi edhe Jordania që afroi hapësiren ajrore për avijonet e Izraelit, USA/UK, si dhe “shtetet e gjirit Persik dhe Arabia Saudite me mbështetje llogjistike”!

Aleatët e Iranit (ashtuquajtur boshti rezistencës), janë Rusia, Siria, shtetet dhe grupet terroriste në Irak dhe Jemen, si levizja Houthi, Hezbollahu në Liban, Hamas, etj. Kështu besoj edhe Aleancat bëjnë diferencën mes fuqisë që buron nga fuqia ushtarake sovrane si dhe cilësia e mbështetja së tyre/aleateve.

Pra përtej rreshtimit të 14-in në listën e fuqisë ushtarake dhe numrave, historitë e përballjes me Izraelin, përfshi në ras I we fundit tregojnë se Irani kurrësësi nuk ka as aftësi luftimi dhe as mbështetje të konsiderueshme nga aleatët për t’u krahasuar, aq më pak për të kërcënuar mbijetesën apo mposhtur fuqinë ushtarake të një kombi sovran si Izraeli (që përveç fuqisë ushtarake nga më modernet zotëron armë bërthamore).

E thënë si konkluzion, Izraeli ka treguar se jo vetëm ka fuqi dhe aleanca për ta “mposhtur Iranin dhe grupe terroriste”, por ka kapacitete dhe aftësi operacionale, pra fuqi ushtarake dhe aleanca të qëndrueshme për t’u përballur, mundur dhe dominuar të gjitha vendet Arabe së bashku.

Në shtesë, si në çdo nga qindra vlerësimet për interesat kombëtare, edhe këtë opinion dëshiroj ta përmbyll me disa “rekomandime strategjike” për Tiranën dhe Prishtinën zyrtare:

I gjej terësisht qesharake që “bollshevikët e prangosur nga sindroma e Stockholmit” i ri-sjellin opinionit kombëtar oshilacionet e Enver Hoxhës: “Izraeli një kobure në duart e SHBA/UK, një Shtet i krijuar nga imperializmi dhe sionizmi reaksionar”. Kjo pasi, për interesat gjeopolitike të Kombit tonë, nuk ka opsion tjetër përveçse ti bashkohet pa hezitim “flamurit të solidaritetit të mbarë botës së qytetëruar”. Ndërsa pushtetarët e të dy vendeve sovrane (Shqipërisë dhe Kosovës) e kanë detyrim shtetëror të dënojnë “me një zë të përbashkët” si dhe të mbështesin përballjen e Izraelit USA, UK dhe aleatëve Euroatlantik në këtë betejë ndaj Iranit, terrorizmit, pra të keqen e përbashkët.

Po ashtu, Tirana dhe Prishtina zyrtare do duhet të konfirmojnë mbështetje të pakushtëzuar për Izraelin jo vetëm për shkak të lidhjeve historike dhe reciprocitetit të mirënjohjes që ka Izraelit ndaj kombit tonë për shpëtimin e Hebrejve nga nazistët gjatë Luftës II-të botërore, por edhe për tu rreshtuar pa kompromis krah ShBA-ve (aleate strategjike e Izraelit) që ka luajtur rol përcaktues jo vetëm për çlirimin dhe faktorizimin gjeopolitik të Kosovës, por edhe specifikisht për njohjen si “surprizë e mençur” në dhomën ovale (në kuadër të Projektit të Presidentit Trump) nga Izraeli në kuadër të paketës 12 miliard €, përfshi autostradën e paqes, linjën hekurudhore, portin në ujërat e thella të Adriatikut, etj.

Në përmbyllje përsëris se “përtej luftës, paqja mbetet sigurisht mision i vështirë por opsioni i vetëm”. Prandaj mbetem besimplotë që Izraeli jo vetëm do të dalë fitimtar nga kjo përballje për mbijetesë, por paqja, vlerat demokratike, fuqia ushtarake dhe interest Euroatlantike do të triumfojnë mbi Iranin, Rusinë -Putiniste, Kim-Jong-un si dhe ndaj çdo shteti, diktarori, apo oganizate terroriste tjeter, në botë.

_______________________________

* Autori, Gjeneral ® Piro Ahmetaj:

Ekspert për SK, Rajonin dhe NATO-n,

Zv/President i Këshillit Atlantikut,

Anëtar i Bordit të “Izraeli House”; & ish:

Këshilltar për Sigurinë Kombëtare në PD,

Këshilltar i Presidentit, Zv/ShShPFA,

Përfaqësues Ushtarak në SHAPE/NATO.

Nga GIAN ANTONIO STELLA – “Corriere della Sera”, 2 prill 2024 – Përktheu: Eugjen Merlika  

Po çfarë soj Ungjilli ka lexuar, studjuar e dashuruar Vladimir Mihajloviç Gundjaevi, Patriarku ortodoks i Moskës e i gjithë Rusisë, me emrin Kirill? “Nga pikpamja shpirtërore e morale”, ka thënë pardje duke folur për mësyemjen e Ukrainës, “operacioni ushtarak i veçantë është një luftë e shënjtë, në të cilën Rusia dhe populli i saj, duke mbrojtur të vetmen hapësirë shpirtërore të Rusisë së Shenjtë, kryejnë misionin e “atij që mban” (ose Katékon), duke mbrojtur botën nga sulmi i globalizmit e fitores së Perëndimit të rënë në satanizëm”.    

Fjalë në kundërshti verbuese me ato të përdorura nga papa Françesko: “Është nevoja të hiqet dorë nga lufta, vend vdekjeje ku etërit e nënat varrosin bijtë, ku burrat vrasin vëllezërit e tyre, ende pa i parë , ku të fuqishmit vendosin e të varfërit vdesin. Lufta nuk shkatërron vetëm të tashmen, por edhe t’ardhmen, shkakton tronditje dramatike në më të vegjëlit e më të pafajshmit ndërmjet nesh. Ja shtazëria e luftës, veprim barbar e sakrilegj! Lufta nuk mund të jetë diçka e pashmangëshme: nuk duhet të mësohemi me luftën! Ndërsa duhet të kthejmë pezmatimin e sotëm në zotimin e nesërm. Sepse nëse nga kjo ndeshtrashë do të dalim si më parë, do të jemi të gjithë fajtorë në një farë mënyre. Përballë rrezikut të vetëshkatërrimit, njerëzimi duhet të kuptojë se është çasti të shfuqizojmë luftën, të fshijmë atë nga historia e njeriut më parë se ajo të fshijë njeriun nga historia”. Përsëri: “Besimet fetare nuk mund të përdoren për luftën. Vetëm paqja është e shënjtë e askush nuk duhet të përdorë emrin e Zotit për të bekuar terrorin dhe dhunën”. Përsëri: “N’emër të asnjë Zoti mund të quhet “e shënjtë” një luftë”.

Siç duket ndryshimi ndërmjet dy burrave në krye të dy Kishave të krishtera nuk është vetëm në zgjedhjen e orës së dorës, që në rastin e Françeskut është minimalist e n’atë të Kirillit është një Breguet madhështor prej 30.000dollarësh, i përjetësuar në një fotografi zyrtare e pastaj i zhdukur në mënyrë trashamane me Fotoshop. Sigurisht që thënia ungjillore “duaje fqinjin tënd si vetveten” është më i ngatërruar të korigjohet…

“Corriere della Sera”, 2 prill 2024        Përktheu Eugjen Merlika  

Frederik Stamati/

Në qershor të vitit 1978 u përkujtua në Tiranë 100 vjetori i Lidhjes së Prizrenit. Atëhere u zhvillua një aktivitet shkencor në një nga sallat e mbledhjeve të Pallatit të Kulturës dhe u hap një ekspozitë e përkohshme në hollin e katit të parë. Laboratori i konservimit dhe arkeometrisë pranë Institutit të Historisë punoi për konservimin e objekteve që u ekspozuan përkohësisht. Unë u mora me armët si edhe me disa veshje të traditës.

I ftuar në aktivitetet përkatëse ishte edhe nipi i Sami Frashërit, Emin Ekren. Ai solli me vete  një tufë të vogël nga mjekra e Sami Frasherit, e prerë pas vdekjes dhe ua dorëzoi autoriteteve shkencore shqiptare.

Më vonë, kur u hap Muzeu Historik Kombetar, u vendos që relikja e Sami Frashërit të ekspozohej në Pavionin e Pavarësisë. U zgjidhën çështjet etike të trajtimit të mbetjeve humane, të cilat kërkojnë leje nga trashëgimtarët dhe një trajtim dinjitoz. Ato janë zbatuar me përpikmëri.

Më njoftuan se më kërkonte Kryetari i Akademisë së Shkencave profesor Aleks Buda dhe të shkoja e ta takoja. 

-Frederik, -më tha, e di përse të kam thërritur?

Dhe më tregoi rastin. Pastaj më këshilloi të takoja  zv, kryetarin e Akademisë,  profesor Kolë Popën, me të cilin kishin biseduar diçka për mënyrën e ekspozimit.

          Mendimi ishte që relikja të futej në një eksikator vakumi dhe ashtu të ekspozohej në muze. 

Kimistët e dinë se çfarë është eksikatori i vakumit, por do ta përshkruaj me pak fjalë për ata që nuk kanë patur rast të shohin një të tillë.

Eksikatori i vakumit është një enë prej qelqi të trashë, që duron shtypjen atmosferike. Vjen si një gotë cilindrike e përbërë nga trupi dhe me kapak sipër, ku është montuar një rubinet prej qelqi. Për të ruajtur vakumin, të gjitha pjesët e lëvizshme lyhen me vazelinë në vendin e kontaktit.

Dilnin dy çështje:

E para: ena është fare e papërshtatshme nga forma për të qëndruar në vitrinat e një muzeu dhe

E dyta: vakumi nuk ruhet për një kohë të gjatë.

Çfaqa mendimin  për ta mbajtur shtëllungën e mjekrës të mbyllur në një sistem pjatash petri. Pjatat e petrit janë në formë cilindrike dhe nuk e shqetësojnë shikimin e vizitorit. Parashtrova edhe disa hollësi të tjera teknike. U miratua menjëherë.

Dy ishin çështjet që do te duhej të zgjidheshin,

E para: gjendja e fibrave të mjekrës dhe  trajtimi. U shqyrtuan në mikroskop biologjik disa fije dhe nuk u konstatua ndonjë dëmtim i ndodhur me kohë. Mirëpo zmadhimi që arrin mikroskopi biologjik nuk është i mjaftueshëm për të vërejtur hollësirat që kërkon konservimi muzeal. Në atë kohë akoma nuk kishim  mundësi për të shqyrtuar situatën me mikroskop elektronik, që jep zmadhime shumë të mëdha dhe që të mundësojnë një informacion edhe më të vlefshëm. 

Librat profesionalë thonë se qimet e njeriut janë të njëjta në strukturë, natyrisht edhe me veçantitë e tyre, me qimet e kafshëve. Për këtë arsye vendosëm që reliken ta trajtonim ashtu siç trajtohen fibrat e leshit gjatë konservimit muzeal. Ato i lamë në një banjë me preparatin Sandopan, një detergent  tensionoaktiv për të larguar papastërtitë dhe yndyrnat e transmetuara nga prekja e duarve. Mbas shpëlarjes me ujë të distiluar i thamë në letra filtri nga ato që përdor kimia analitike dhe i futëm në një enë qelqi, të mbyllur me kapak, ku shtuam dy-tre kristale timol. Kështu ajo u mbrojt nga myku, mikroorganizmat dhe materialet ndotëse.

E dyta: përgatitja e sistemit hermetik të ekspozimit. Për këtë u mor një fletë e trashë  xhami, nga ai xham që prodhonte fabrika në Kavajë dhe u pre në formë tetëkëndëshe. Brinjët u zmeriluan. U siguruan edhe dy pjata petri me madhësi të përshtatshme. Të  treja keto pjesë prej qelqi u lanë me sapun, u shpëlanë me ujë të distiluar dhe pastaj u trajtuan me ajatinë. Ajatina ka qenë një dezinfektant që përdorej në sallat e operacioneve kirurgjikale. Preparati aktiv i saj është benzododecinium (dimetil, 1-lauril, benzilamonium).

Mbas ketij veprimi ato u prekën vetëm me doreza kirurgjikale. 

Pastaj, për  siguri të plotë  i sterilizuam gjatë një dite  me rrezatim ultraviolet të emetuar nga llampa me fuqi 80 Watt,  në bokset e Institutit të higjenës dhe epidemiologjisë. Spektri më baktericid është në gjatësinë e valëve 240-280 nm. Energjia e mjaftueshme per vrasjen e mikrobeve është 0,05-50μW sec/cm².

Mbyllja e pjesës së mjekrës në “kutinë” e xhamtë u bë po brenda boksit të rrezatimit UV, tashmë jo në punë, duke ngjitur pjatat e petrit me një ngjitës për përdorim muzeal. Pjata e vogël, e cila mbyllte në brendësinë e saj fragmentin e mjekrës, u ngjit nw “barkun” e pjatws së madhe të petrit, e kjo pastaj, mbi bazamentin tetëkëndësh prej xhami.

Kanë kaluar rreth dyzetë vjet që nga ajo kohë dhe relikja vazhdon të ruhet mirë. Gjithsesi teknologjia përparon dhe nuk duhet të themi se “e mblodhëm mendjen”.

Pak vjet më parë, kur po vizitoja Panteonion në Paris, përbri sarkofagut të njërit prej shkrimtarëve të dëgjuar të Francës, vdekur kohë më parë, ishte vendosur një etiketë, ku shkruhej se momentalisht sarkofagu ishte bosh, sepse materialet ndodheshin në laborator për trajtim.