Analiza – Page 884 – Dielli

Mos na fyeni, zoterinj!

June 3, 2014 by dgreca

Ndoshta, tani për tani, jeni në majat e pushtetit. Ndoshta, tani për tani, keni arritur majat e pasurimit. Por, do të vijë dita që ato t’i villni të gjitha. Ju nuk mund të ndërroni dot rrotën e historisë. E vërteta do të triumfojë mbi mashtrimin. Pasi, siç shkruante shumë vite më parë, i paharruarai Ali Asllani:/

“Ja, ja grushti do të bjerë përmbi krye të zuzarve,/
Koha është e maskarenjve, po Shqipëria është e shqipëtarëve!”/
Nga Reshat Kripa/

Mos na fyeni, zoterinj!
Ne ishim te paret, qysh ne ditet e para të restaurimit të sistemit komunist në Shqipëri, që guxuam të ngriheshim kundër tij, në një kohë kur ju ekzaltonit vendosjen e diktaturës në vendin tonë. Ne ishim të parët që guxuam ta vazhdojmë luftën, në kushtet e tmerrshme të shtypjes dhe diskriminmimit, në një kohë kur ju i mbushët duart plot kallo duke duartrokitur për diktatorin dhe pasuesit e tij. Ne ishim të parët që nuk na thyen as pushkatimet masive, as burgjet e tmerrshëm, as kampet mizore të internimit, në një kohë kur ju, të shndërruar në lepuj, iu servilosët atij regjimi. Ne ishim të parët që parullë tonën kishim: “Për Liri, për Shqipëri, për Flamurin Kuq e Zi!” në një kohë kur ju kishit parullën e “internacionalizmit proletar”. Ne ishim të parët që luftonim për një Shqipëri të lirë, etnike, demokratike, me baza shoqërore moderne, për një Shqipëri ku të mbretëronte liria e fjalës dhe mendimit, për një Shqipëri të drejtuar nga njerëz të pakompromentuar, nga shqiptar që nuk ishin kursyer, në çdo kohë e çdo rethanë, për shpëtimin dhe të mirën e këtij vendi, prej burrash punëtorë, të aftë dhe të ndershëm, për një Shqipëri që do të dënonte pseudopatriotët, tradhtarët, të shiturit, spiunët, për një Shqipëri ku nuk do të kishte vend për dallkaukët, servilët dhe të gjithë ata që pengojnë zhvillimin dhe përparimin e Shqipërisë së re, kurse ju jeni pinjollët e pikërisht atyre që e çuan vendin tonë në buzën e greminës, atyre që na vranë e prenë, që zhdukën pronën private, që humbën besimin në Zotin e madh dhe të madhërueshëm, që keni vendosur në krye të organeve të larta administrativo-shtetërore pikërisht ata që i shkaktuan mënxyrën këtij kombi, ish sigurimsat, prokurorët, gjyqtarët dhe lakejtë më të pështirë të atij sistemi.
Mos na fyeni zotërinj!
Pikërisht për ato arsye, që përmenda më sipër, sot janë në grevë urie një pjesë fare e vogël e jona. Është e vërtetë që numri i tyre është shumë herë më i vogël se sa numri ynë i përgjithshëm, por ata na përfaqësojnë të gjithë ne. Mos u mundoni ta shtrembëroni kriterin e asaj greve. Ata nuk janë futur për pesë lekë që ju mundoheni t’ua vishni. Ata janë futur për zbatimin e parimeve për të cilat u sakrifikuan paraardhësit e tyre.. Ata janë futur pasi po shohin se nga ana juaj ka filluar një fushatë e egër për ringjalljen e së kaluarës diktatoriale dhe bashkë me të edhe të diktatorit të urryer. Ata nuk duam të dëgjojnë më për ngjarje dhe individë që historia dhe vetë populli i këtij vendi i ka hedhur në koshin e harresës qysh prej vitit 1990. Ata duan një Shqipëri demokratike, brenda gjirit të kombeve të tjera që janë bashkuar në aleancën e madhe perëndimore.
Mos na fyeni, zotërinj!
Në vitin 1996 Asamblea Parlamentare e Këshillit të Europës miratoi rezolutën numër 1096 ku bënte thirrje për ndëshkimin e krimeve komuniste të regjimeve totalitare. Kjo rezolutë, për shkak edhe të ngjarjeve të vitit të zi 1997, qëllimisht, kaloi në heshtje nga ana e organeve qeveritare. Duke iu referuiar asaj rezolute, Asamblea Parlamentare e Këshillit të Europës, më 25 janar 2006, miratoi rezolutën numër 1481 “Nevoja për ndëshkimin ndërkombëtar të krimeve të regjimeve totalitare komuniste”. Mbështetur në këto rezoluta, Kuvendi i Shqipërisë, në tetor 2006 miratoi rezolutën “Për dënimin e krimeve të kryera nga regjimi komunist në Shqipëri”. Për fat të keq, në atë kohë, me urdhër të kryetarit të Partisë Socialiste, zotit Edi Rama, deputetët socialistë u larguan nga salla e parlamentit në çastin e votimit. Pra, për zbatimin e pikave të kësaj rezolute që, në fakt, pothuajse ka mbetur në letër, janë sot në grevë të përndjekurit politikë të vërtetë të këtij vendi.
Mos na fyeni zotërini!
Ne kërkojmë zbatimin e pikave të asaj rezolute. Ne kërkojmë dënimin e diktatorit Enver Hoxha, si ideatorin, frymëzuesin, drejtuesin dhe ekzekutuesin e sistemit më të egër diktatorial në Europën Lindore. Kërkojmë rishikimin e datave simbol të sistemit komunist që shënojnë instalimin e diktaturës komuniste në Shqipëri si dhe heqjen e këtyre datave nga protokollet zyrtare shtetërore. Kërkojmë bërjen publike të të gjithë dokumenteve që dëshmojnë krimet e regjimit komunist duke përfshirë dhe dosjet e krijuara në ish-intitucionet e përndjekjes dhe dënimeve politike si Sigurimi i Shtetit, Prokuroritë, Gjykatat dhe Komitetet e Dëbim-Internimeve. Kërkojmë hapjen e dosjeve të ish-bashkëpuntorëve të sigurimit dhe të atyre që i detyruan për një gjë të këtillë, për politikanët, drejtuesit e institucioneve drejtuese, atyre të sistemit të drejtësisë, të administratës publike qëndrore e lokale, si dhe të mediave audio-vizive apo të shkruara. Kërkojmë hartimin e një strategjie kombëtare për eliminimin e pasojave të totalitarizmit gjysmëshekullor, lidhur me statusin e të përndjekurve politikë për integrimin, arsimimin, punësimin, strehimin dhe dëmshpërblimin e tyre, në një kohë sa më të shpejtë dhe akordimin e një fondi për gjetjen e të rënëve dhe pushkatuarve për liri dhe demokraci pra për arsye politike. Kërkojmë rishikimin e historisë së vendit tonë dhe si rrjedhojë rishikimin e teksteve shkollore, hapjen e muzeumeve përfshirë dhe kthimin në muze të burgjeve dhe kampeve të tmerrshme politike si dhe ngritjen e memorialeve në nderim të shqiptarve të ndershëm për kundërvënien ndaj regjimit totalitar. Së fundi kërkojmë organizimin e një konference kombëtare me pjesëmarrjen e përfaqësuesve të parlamentit, qeverisë, partive politike, shoqatave të të përsekutuarve, akademikëve, historianëve dhe ekspertëve të OJQ-ve, për krimet e kryera nga regjimet totalitare komuniste.
Mos na fyeni, zotërinj!
Këto janë kërkesat tona. Për këto jemi në grevë urie. Mos u mundoni ta zhvendosni vëmendjen e opinionit publik nga këto kërkesa të drejta në të tjera me karakter ordiner. Ne nuk jemi të dënuar ordiner. Ne jemi të dënuar politikë dhe kërkesat tona kanë karakter politikë. Mos u mundoni të na ngatërroni me elementë që nuk kanë të bëjnë aspak me çështjen dhe parimet tona. Mos u mundoni të na ngatërroni me elementë që kanë qenë të dënuar për motive ordinere, grabitje, mashtrimi, prostitucioni e të tjera dhe që tani na i paraqisni si kryetarë të shoqatave të të përndjekurve politikë, siç është rasti i njerit, të cilit më vjen të pështirë t’ia përmend emrin dhe që ju vetë e keni arrestuar si mashtrues, por që pak më shumë se një vit më parë e ngritët në qiell duke e paraqitur si hero të një greve urie që paskish organizuar. Dua t’ju pyes juve, por edhe një pjesë të gazetarëve të shtypit të shkruar dhe atij viziv:
– Ku jeni bazuar që ende e paraqisni këtë sharlatan si kryetar i një shoqate të
përndjekurish politikë? Cila është kjo shoqatë? A ka vendim gjykate? Kush janë kryetari, sekretari, nënkryetarët e saj? A kanë anëtarë apo janë vetëm drejtuesit e tyre? A kanë degë nëpër rrethet e vendit dhe kush janë kryetarët e tyre. A kanë libreza antarësie dhe libra të regjistrimit të anëtarëve?
Ndoshta ju do të thoni:
– Po ju a i keni këto?
Ejani, të nderuar zotërinj, ejani në zyrat tona! Ato ndodhen në godinën ku, dikur, sundonte
diktatori. Aty do t’i gjeni të gjitha, madje të hedhura edhe në kompjuter. Do të gjeni edhe dokumentin e antarësimit të shoqatës tonë në Shoqatën Ndërkombëtare të të Burgosurve Politikë dhe Viktimave të Komunizmit, me qendër në Berlin, me kryetar zotin Jure Knezovic, nga Kroacia dhe sekretar zotin Rudolf Guenther, nga Gjermania.
Ju, të nderuar gazetarë, thoni se materialet, për të qenë të besueshme, i merrni të paktën nga dy burime. Në cilin burim figuron që i lartpërmenduri qenka kryetar shoqate? Për të qenë realist, do t’ju rekomandoja të bënit një verifikim për të gjitha shoqatat e të përtndjekurve politikë dhe, atëherë, do të shikonit se sa të tilla janë në të vërtetë.
Mos na fyeni, zotërinj!
\ Është turpi juaj të përdorni një pjesë të të përndjekurve politikë kundër shokëve të tyre. Është turp për një të përndjekur politikë të përdoret kundër shokëve të tij për një shpërblim që mund t’i japin padronët. Një fenomen i tillë ndodhi me të ashtuquajturin Instituti i të Përndjekurve Politikë, ku një përfaqësues i tij volli fjalët më të ndyra për pjesëmnarrësit e grevës. Nuk e dimë nëse e kishte nga vetja apo kështu e kishte mësuar drejtori i tij apo padronët e tjerë. Sidoqoftë grevistët ia dhanë përgjigjen. Ata i nxorrën përjashta dhe mbyllën me dry portën e atij instituti.
Zotërini qeveritarë! Hiqni dorë nga demagogjia dhe mashtrimi! Hiqni dorë nga skenat komike të dëmshpërblimit fallso që zhvilloni në Ministrinë e Punës dhe Çështjeve Sociale! Zoti Ministër! Jeni ende i ri për të mësuar gjuhën e demagogjisë dhe mashtrimit. Hiqni dorë nga shpërndarja e dokumentave falso të dëmshpërblimit kur në degët e bankave nuk keni derdhur ende asnjë shumë për dëmshëprblimin e këtyre të përndjekurve, megjithëse kanë kaluar disa muaj. Keni filluar me premtime qysh para një viti, qysh kur zhvillohej fushata elektorale. Kanë kaluar dhjetë muaj dhe ju ende nuk keni mbajtur asnjë premtim.
Ju drejtohemi të gjitha partive politike që e quajnë vetën parti të modelit europian dhe ju bëjmë thirrje të bashkohen me grevën tonë, të bashkohen me parimet tona të paraqitura më lart. Ndërsa partive në pushtet u themi t’i thërrasin mendjes. Kthehuni në rrugën e drejtë europiano-perëndimore, përndryshe rrugët e Europës për ju do të jenë të mbyllura.
Ndaj, mos na fyeni, zotërinj! Ne ju themi, dhe kjo është e vërteta, se ne jemi fitimtarët e vërtetë të bëtejës së madhe midis komunizmit dhe antikomunizmit midis socializmit dhe kapitalizmit, midis totalitarizmit dhe demokracisë. Ndoshta, tani për tani, jeni në majat e pushtetit. Ndoshta, tani për tani, keni arritur majat e pasurimit. Por, do të vijë dita që ato t’i villni të gjitha. Ju nuk mund të ndërroni dot rrotën e historisë. E vërteta do të triumfojë mbi mashtrimin. Pasi, siç shkruante shumë vite më parë, i paharruarai Ali Asllani:

“Ja, ja grushti do të bjerë përmbi krye të zuzarve,
Koha është e maskarenjve, po Shqipëria është e shqipëtarëve!”

Kryetar i Shoqatës Antikomnuiste
të të Përndjekurve Politikë Demokratë të Tiranës

Vetëurrejtësit

June 2, 2014 by dgreca

Nga Uk Lushi/
Është viti 1994. Jam duke shkuar në një diskotekë në Stuttgart bashkë me një djalë as të bukur as të shëmtuar nga Gjilani. Para se të na vije radha të paguajmë biletat hyrëse, ai më flet me zë të ulët: “Mos thuaj që jemi shqiptarë brenda! Kur të pyesin nga jemi, thuaj që jemi italianë! Vetëm kështu mund të zëmë femra të bukura! Gjermanet nuk i duan shqiptarët!”
Është viti 2006. Jemi mbledhur në një restorant në Boston rreth njëzet punëtorë të dy firmave globale. Mësoj që në mesin e përfaqësuesve të kompanisë që kishte shtruar darkën ishte një shqiptare nga Tirana. I gëzuar filloj e bisedoj shqip me të. E trazuar, ajo më pëshpëritë: ”Unë u kam thënë kolegëve që jam nga Greqia. Ju lutem flisni anglisht dhe vetëm për tema profesionale!” Dy latino-amerikanë, njëri nga Argjentina dhe tjetri nga Venezuela, e kaluan gati tërë kohën duke folur në spanjisht.
Është viti 2008. Jam duke vizituar një shqiptaro-amerikan të lindur dhe rritur në Ulqin, menaxher i një rrokaqielli madhështor, në zyrën e tij në New York.Mbi tavolinën e punës vërej flamujt e Malit të Zi dhe Amerikës. I çuditur i drejtohem: “ Ti nuk ka ngjarje në komunitet që nuk luan patriotin e përunjur! Ku e ke flamurin shqiptar?!” Ma kthen në një anglishte të rëndë: “Nuk kam dëshirë që banorët e ndërtesës ta dinë që jam shqiptar! Ne shqiptarët nuk kemi nam të mirë!”
Është viti 2011. Jemi me pushime me nusen time në Pragë. Ditën e dytë futemi në një dyqan stolish që vizëllonte nga shndritja e smeraldeve, qelibarëve dhe garnetëve. Bisedojmë me pronarin që tregon që kishte 12 vite që prej se kishte ardhur në kryeqytetin çek. E pyesim prej nga. “Jam kroat.”— na kthen ai dhe vazhdon të provojë të na shesë gurët dhe kristalet e tij. Dy-tre minuta më vonë, nga mbrapa tezgave, shfaqet një fëmijë rreth dhjetë vjeçar, që thërret:“U ktheva! O bab’, u ktheva!” I shokuar e pyes zotin e dyqanit: “Ne jemi shqiptarë. Ju thatë që jeni kroat. Fëmija juaj foli shqip. A jeni shqiptar?!” Burri pa ju dridhur qerpiku u përgjigj: “Jemi nga Shkupi, por para se të vinim në Pragë kemi jetuar në Zagreb përmbi 30 vite. Të thuash je kroat është më mirë për biznesin!”
Këto anekdota të vërteta kanë vetëm qëllim ilustrues. Jam i bindur që ka edhe shqiptarë apo shqiptare tjera që kanë përjetuar raste të ngjashme si përvojat e mia më lartë kur bashkëkombës tonët projektojnë frustrimet, mungesat,inferioritetin apo mosplotësimin e ambicieve vetjake në kombin shqiptar. Sigurisht që shumica e madhe e shqiptarëve nuk i kanë këto komplekse dhe e duan me gjithë zemër popullin tonë, mirëpo athtësia e disave nga ne është aq acidike, sa nganjëherë është gati e pabesueshme. Anëtarët e një populli të cilët ndihen keq dhe e fshehin përkatësinë e tyre, që shprehin indinjatë, aversion dhe urrejtje ndaj kombit të tyre, gjenden edhe ndër popuj tjerë.Këta njerëz profesionistët e psikologjisë dhe psikiatrisë i quajnë vetëurrejtës.
I pari autor që përdori termin “vetëurrejtës” ishte filozofi hebrenjo-gjerman Theodore Lessing në librin e tij “Jüdischer Selbsthass” (“Vetëurrejtja hebrenje”), botuar në vitin 1930. Lessingu i kualifikoi si vetëurrejtës hebrenjtë të cilët zgjidhnin asimilimin dhe përpiqeshin të largoheshin nga rrënjët e tyre hebrenje. Nocioni i vetëurrejtjes hebrenje u popullarizua në Amerikë në vitet 1940 nga psikologu Kurt Lewin dhe sidomos në mesin e viteve1980 nga profesori Sander Gilman, sipas të cilit vetëurrejtja hebrenje haset në hapësirat mes asaj se si hebrenjtë kujtojnë që grupet tjera dominuese i shohin ata dhe si ata e projektojnë frikën e tyre se do të shikohen nga hebrenjtë tjerë si mishërim i statutit të ankthit të tyre kundrejt këtij shikimi.
Në përgjithësi vetëurrejtja konstatohet në të gjitha grupet njerëzore. P.sh. në Gjermani ajo shënoi një rritje sidomos para ribashkimit të popullit gjerman me 3 tetor 1990. Vetëurrejtësit gjermanë nuk donin t’ ja dinin që populli gjerman kishte vlera, kapacitete dhe aftësi të bënte vepra të mëdha. Vetëurrejtësit ndiejnë antipati të fortë për çdo gjë të popullit të tyre.Njëjtë sillen edhe vetëurrejtësit shqiptarë të cilët nuk duan të pranojnë asgjë të mirë, por vetëm të këqijat e kombit. Vetërrejtësit tonë përqendrohen vetëm në të metat dhe me logjikën e tyre edhe të mirat janë arritje të vogla dhe nuk ka rëndësi se sa i madh ka qenë disavantazhi para realizimit të së mirës. Sipas tyre popujt e tjerë janë superiorë dhe t’u takosh popujve tjerë, pavarësisht karakterit, aftësive dhe punës personale, automatikisht je më i mirë apo më e mirë. Sidoqoftë, vetëurrejtësit shqiptarë kanë një dallim kardinal nga vetëurrejtësit e popujve tjerë: k’ta urrejtësit e vetes shqiptare nuk urrejnë përfitimet që u vijnë në emër të popullit shqiptar dhe kur u jepet rasti për donacione, ndihma apo asistencë, i pranojnë ato duarhapur, paçka që, sapo t’ik enë ato në posedim, harrojnë popullin shqiptar dhe rinisin urrejtjen menjëherë dhe përsëri.
Populli shqiptar është një popull i vuajtur dhe i cili është goditur nga çdo anë. Ne padyshim kemi të bëjmë shumë dhe, ndërsa tjerët ndoshta kanë komoditetin të ecin, ne duhet të vrapojmë. Secili shqiptar apo shqiptare duhet të ndihet rehatshëm si pjesë e popullit shqiptar sepse nuk ka popuj më të mirë apo më të këqij, por ka individë që zgjedhin të jenë shqiptarofobë ose shqiptarofilë. Për pjesëtarët e popullit shqiptar ka një gjë që duhet bërë medoemos kur kryqëzohet rruga me vetëurrejtësit— ata dhe/ose ato duhet quajtur me emrin e vet. Vetëurrejtësit duhet ta dinë që dashuria gjithmonë fiton mbi urrejtjen sepse dashuria është lule e cila ujitet nga shpresa. Dashuria si ndjenja më e bukur dhe bujare njerëzore natyrisht që është e mbushur me rrezik për zhgënjim, por gjithsesi që është diçka që i jep kuptim të thellë dhe fisnik jetës. Prandaj nuk është mirë të urrehen as të tjerët, e as vetvetja.

“KRIMI KOMUNIST I PADENUAR QE FLET!

June 2, 2014 by dgreca

Nga Prof. Sami Repishti/
Me inisiativen e Unionit Mbarkombetar te Integrimit te Burgosureve dhe te Perndjekureve Politike te Shqiperise, te Premten me 30 maj 2014, para dite u organizue nji tubim i veçante me qellim te vumjes ne dukje te faktit te pafalshem te “harreses” qeveritare per 23 vjet me rradhe te fatit te viktimave te komunizmit ne Shqiperi.
Me kete rast, u theksue gjithashtu edhe nevoja urgjente per dokumentimin e plote te krimit komunist ne Shqiperi, nji mungese qe ka lejue rilindjen e manifestimeve pro-komuniste dhe nji levizje qe synon rihabilitimin e terrorit komunist dhe te kryekriminelit Enver Hoxha dhe ndihmesve te tij, xhelate te popullit shqiptar.
Per kete qellim ishin ftue foles viktima te komunizmit. Per randesine e tij, Tubimi kishte ftue edhe Presidentin e Republikes Sh.T. Bujar Nishani, si dhe anetare te trupit diplomatic te akredituem ne Tirane.
Ne flete-lajmerimin e leshuem nga organizatoret –nenshkrue nga Presidenti Ii Unionit Z. Besim Ndregjoni- rreshtohen edhe perpjestimet e perbindeshme te komunizmit ne Shqiperi gjate sundimit te tyne 45 vjeçar. Aty lexojme se
-5.037 burra, dhe 450 gra jane ekzekutue me gjyq e pa gjyq per motive politike.
-21.788 burra dhe 7.360 gra jane denue me burg per motive politike
-48.217 burra dhe 10.792 gra jane internue per motive politike
– 11.536 familje jane debue nga qytetet dhe zonat kufitare per motive politike
-64 qytetare te huej jane pushkatue ose kane vdeke ne burgjet komuniste
-1.215 burra, dhe 38 gra te hueja jane burgose per motive politike
-95 shqiptare kosovare jane ekzekutue ne Shqiperine komuniste
-120 klerike katolike shqiptare jane ekzekutue
-83 klerike bektashiane jane ekzekutue
-60 klerike myslimane jane ekzekutue
-39 klerike orthodoks jane ekzekutue
-2.169 institucione fetare jane shkaterrue ose mbylle. (740 xhami, 608 kisha dhe monastire orthodokse, 157 kisha katolike, dhe 520 teqe bektashiane.
Ka pase burgje dhe kampe internimi ne : Tirane, Burrel, Shkoder, Peshkopi, Bulqize, Spaç, Qafe-Bari, Gjirokaster, Tepelene, Vlore, Korçe Berat, Elbasan, Durres etj.
-4,500 shqiptare te ekzekutuem, me gjyq e pa gjyq, nuk kane varreza, Per 23 vjet me rradhe familjet e tyne kerkojne vend-varrosjen pa sukses. Nderkaq, Qeveria mbetet ne heshtje…
***
Per arsye te moshes, nuk kam qene ne gjendje te marr pjese fizikisht ne kete tubim kuptimplote dhe shume emocional. Por me kerkesen e Kryesise se Unionit, kam pergatite nji Pershendetje, te cilen e bashkengjes ma poshte:

Sami Repishti, Ph.D.
“Regency” -638 Danbury Road # 49
Ridgefield, CT. 06877 USA
sdrepishti@att.net
30 maj 2014
I nderuemi Z. Kryetar,
Te dashtun bashkevuejtes, viktima te terrorit komunist,
Miq te dashtun,

Nga Amerika e larget, sot perulem para dhimbjes suej ne tubimin qe synon nji kauze te shenjte: dokumentimin e krimeve te padenueme komuniste ne Shqiperi.
Njizete e tre vite mbas levizjes studenteske te dhetorit 1990, – per liri e demokraci- Shqiperia ka levize. Gjendja ekonomike e shoqenore ka pesue permiresime, populli jeton pa friken e kerbaçit policor. Me gjithe vorfenine e te metat sociale qe e mundojne, Shqiperia ka avancue drejt anetarsimit ne Bashkimin Europian. Europa ashte shtepia e jone, ashte zgjidhja e jone e vetme, si shtet ma pare dhe si komb shqiptar ma vone!
Ne kete udhetim te gjate, vendi i jone ka deshmue dhe padrejtesi te medha, njena nga te cilat ashte keqtrajtimi i viktimave te komunizmit, ju vellazen e motra, sakrificat tueja, qendrimi i juej heroik qe nuk pranoi nenshtrimin ndaj “luftes se klasave” fenomeni ma negativ i shekullit 20-. Me fitoren tuej morale kunder shnjerezimit komunist, ju keni fitue te drejten me u quejte “kapitali moral i shoqenise shqiptare”.
Kete te drejte e konfirmon pafajesia e juej qe ashte edhe stigma ma pozitive e zhvillimit politik ne Shqiperi. Ju gjetet guximin me i thane “JO!” diktatures, jo pushtimit jugosllav, jo pushtimit sovjetik, jo marrezise kineze, jo krimineleve injorante te PKSH dhe PPSH-se. Sot ju keni te drejten me akuzue mosperfilljen e pushteteve qeveritare ne vendin tuej, sepse jeni te pafajshem. Pafajesia ashte thelbi i sakrificave tueja, i rezistences anti-komuniste ne Shqiperi!
Koncepti i qeverisjes ne kohen tone ashte nii sfide qe Shqiperia nuk e fitoi, fatkeqsisht. Mungesa e nji “pranevere shqiptare”, e zgjimit nga gjumi i rande i shqiptareve, tregon ekzistencen e te metave strukturale ne shoqenine tone, siç e tregojne grevat tueja qe perfunduen tragjikisht. Por e meta e madhe sot ashte humbja e frymes se bashkesise qytetare.
– Grindjet dhe perballimet nuk kane te ardhme.
– Trajtimi partizan i problemit nuk perfaqeson interesat legjitime te popullsise.
– Mashtrimi ne politike ashte genjeshter qe ka rrjedhime .
– Poshtrimi i kundershtarit politik nuk ashte fitore; ashte shkaterrimi i gjysmes shqiptare qe mendon ndryshe.
– Na, jemi per nji Shqiperi ma njerezore!
Pushteti ashte mjet ne demokraci; ashte qellim ne diktature! Qellimi i pushtetit ashte forcimi i kohezionit social shqiptar, e jo “lufta e klasave”. Ne rastin tone kohezioni social kerkon pastrimin e krimit dhe te kriminelit komunist, ne nji proces te mbeshtetun ne drejtesi; ashte rikthimi i plote ne liri dhe dinjitet per te gjithe, ashte mbrojtje nga “dora e shtetit” e nga“grushti i hijeve te zeza” ….
Nji shtet dhe shoqeni e ketill nuk mund te ndertohet mbi padrejtesi! Keshtu veproi Europa e qytetnueme e mbasluftes, qe dermoi diktaturen fashiste-naziste. Tek ne, edhe sot, mbas 23 viteve nuk ashte denue krimi komunist 45 vjeçar, me gjithe sjelljen tuej fisnike qe perbuzi hakmarrjen. Ju jeni breznia qe keputi zinxhirin e hakmarrjes, nji fitore historike e shpirtit shqiptar.
Megjithate, duhet denue PKSH dhe PPSH-ja si parti kriminale.
-Duhet dokumentue krimi per hir te breznive te reja qe te mos perseritet.
-Duhet hjedhe drite mbi erresinen 45 vjeçare qe te mos perseritet.
– Duhet informue breznia e re per te kaluemen tone tragjike, qe te mos perseritet.
Kjo ashte nji detyre primare per te gjithe, por sidomos per ju.
Dokumentimi i krimeve komuniste ne Shqiperi do te nxjerre ne drite genjeshtren, urrejtjen e dhunen qe kane karakterizue rregjimin e gjakut Flitni, shkrueni, organizoni veprimtari kulturore dhe politike qe synojne zbulimin e krimit komunist ne Shqiperi. Kerkoni perkujdesjen e viktimave qe i shpetuen krimit komunist dhe familjeve te tyne te abandonueme ne duer e fatit mosperfilles.
Sot, ne Shqiperi, viktima e komunizmit vuen per buken e gojes, per nji strehe mbi koke, per nji sherbim mjeksor – vuen per nji fjale te mire. Ashte mekat, ashte harrese, ashte vrasja e dyte e viktimes!
Vellazen, motra! Ju duhet te udhehiqni nji kryqzate qe do te shpetoje ju dhe Shqiperine tuej, Shqiperine e te gjithe shqiptareve.
Dhe mos harroni fjalet e nji te burgosuni spanjol: ”Mos e mbyllni librin e krimeve komuniste derisa çdo rresht, çdo faqe te lexohet nga te gjithe”.
Me nderimet ma te thella,
Sami Repishti
ish i burgosun politik ne Shqiperine komuniste (1946-56),
dhe ne Jugosllavine komuniste (959-1960)
—————————————————————————————————

Kontributi redaktorial i prof. Ethem Likaj në veprën kujtimore të Eqrem bej Vlorës

May 31, 2014 by dgreca

Nga MSc. Albert Habazaj/*
Në kuadrin vlerësues të plotmërisë diturore dhe të kontributeve të tij, jo vetëm në fushën e gjuhësisë, por edhe në rrafshin historiografik, gjykojmë të trajtojmë ndihmesën e prof. Ethem Likaj për redaktimin e librit madhor të Eqrem bej Vlorës “Kujtime (1885 – 1925)”.
Në lëmin e albanologjisë, njihet emri i Eqrem bej Vlorës (Vlorë, 21 shkurt 1885 – Vjenë, 25 maj 1964), si një politikan, diplomat, shkrimtar dhe historian shqiptar. I cilësuar si Beu i fundit, ai qe mishërim i aristokracisë së mirëfilltë shqiptare megjithëse vinte nga një kastë e themeluar nga parimet e feudit ushtarak, shkollimi i tij dhe stili në të shkruar përcjellin stërhollimin interesant të një eruditi. Njohës i 9 gjuhëve të huaja, të vdekura dhe të gjalla, ku veçojmë turqisht, arabisht, italisht, latinisht, frëngjisht dhe gjermaisht, me bibliotekë personale nga më të pasurat e kohës jo vetëm në Shqipëri, por edhe në Ballkan, ai ishte i plotësuar edhe me një kulturë gjermane. Veprën e tij madhore, “Kujtime (1885 – 1925)”, ai e la në dorëshkrim, që u botua në gjermanisht, (Mynih, 1968, 1973). Për modelin e botimit në gjuhën shqipe të librit “Kujtime” të Eqrem bej Vlorës, (Tiranë, 2001, 2003) me këtë formë dhe përmbajtje që është paraqitur në shërbim të lexuesve dhe studiuesve shqiptarë etj., jemi të mendimit se roli i redaktorit të librit është i dukshëm, i prekshëm, i dobishëm. Redaktor i këtij botimi madhor të historiografisë shqiptare është gjuhëtari i njohur, prof. dr. Ethem Likaj, i plotësuar edhe ky i plotësuar me kulturë gjermanike. Ndoshta mund të jetë e dobishme trajtesa për rolin Profesor Ethemit, si redaktor i këtij botimi.
Fjalët kyçe: Redaktim, historiografi, ndihmesa gjuhësore, kujtime.
Hyrje: Siç dhe dihet, Eqerem bej Vlora është një figurë me dritë hije e kulturës shqiptare dhe e historisë së Shqipërisë. Duke bërë një vështrim krahasues, dallohet Eqerem Bej Vlora si studiues dhe emri i tij është i mbushur me dritë në fushën e kulturës shqiptare. Ai është një zë i nderuar i mendimit shqiptar dhe, sipas kriterit kronologjik radhitet krahas Vaso Pashës, Sami Frashërit, Luigj Gurakuqit, Mithat Frashërit, Gjergj Fishtës, Fan Stilian Nolit etj. Eqerem Vlora është ndër 25 intelektualët shqiptarë të periudhës 1879 – 1945, të cilët përfaqësojnë antologjinë e mendimit shqiptarë, jo vetëm për kohën që jetuan, me ndikim jo vetëm në hapësirat e banuara me shqiptarë. Përkrah mendimin e një studiuesi bashkëkohor, që i cilëson ata edhe si “ndërgjegjja e nesërme e kombit shqiptar”. Nëqoftëse në fushën e kulturës, Eqerem Bej Vlora na mbush me dritë dhe vetëm me dritë, në rrafshin historik figura e tij ka dritë, hije dhe hije. Edhe në histori, ai është një figurë enciklopendike, e përfshirë në botimet e nivelit akademik. Sipas “Fjalorit Enciklopendik Shqiptar” (FESH), ai njihet si veprimtar politik dhe diplomat, i arsimuar në Vjenë dhe në Stamboll, ku mbrojti doktoraturën për drejtësi. Shërbeu në poste me rëndësi të Perandorisë Osmane. Edhe sipas këndvështrimit tonë, drita e tij në histori duket, kur u bashkua me Ismail Qemal Vlorën në lëvizjen për pavarësinë e Shqipërisë. Sipas historianëve, Eqerem Vlora “Me shpalljen e pavarësisë u zgjodh nënkryetar i Pleqësisë (1912). Gjatë Luftës së Parë Botërore u arrestua nga italianët…”. Ky është fakt dhe e vërtetë dhe kjo paraqitje është pamja e tij e bardhë, me dritë. Në burimin e sipërcituar, vijon fjalia: “por më pas ishte një nga përkrahësit kryesorë të mbështetjes nga Italia”. Është fjala për kohën kur, në Vlorë dhe në krahinat e saj, italianët erdhën si kolonizatorë dhe pushtuan trojet e banorëve vendas, të cilët i kishin trashëgim prej të parëve të tyre. Njihet miqësia për interesa personale e Eqerem Beut me Piaçentinin. Ky fakt dhe kjo e vërtetë nuk mund të jetë faqe e bardhë, pra as dritë, por hije e cila u pasua nga një tjetër hije në vitet e Luftës së Dytë Botërore. “E. V. e mbështeti pushtimin e Shqipërisë nga Italia fashiste”. Shqyrtimi ynë ka të bëjë me pjesën me dritë të tij dhe pikërisht me kontributin e tij në lëmin shkrimor.
Vepra kujtimore e Eqerem Bej Vlorës. Kontributi i mendimit të Eqerem bej Vlorës është i dukshëm dhe i dobishëm në këto fusha të dijes: në publicistikë, kulturë dhe histori, me punimet albanologjike, me studimet historike, arkeologjike, kulturore, etnografike e sidomos etnologjike. Nga literatura e tij e botuar, vjen me shungullimë vepra madhore “Kujtime nga jeta”, pjesa I, II (Mundien, 1973), e cila, në dorëshkrim daton Romë – Mynhen, 1963; ndërsa për botimin shqip u përgatit nga Shtëpia e Librit & Komunikimit, në trajtën më të plotë më vitin 2003, nën kolanën “Bota Shqiptare”, përkthyer nga gjermanishtja prej Afrm Koçit, nën redaktimin e prof. Ethem Likajt. Një lexues i vëmendshëm di ta lexojë dhe ta interpretojë tekstin, duke kuptuar dhe vlerësuar rolin e stafit realizues për botimin shqip. Libri në shqip titullohet “Kujtime (1885 – 1925)” dhe vjen në dy vëllime. Vëllimi i parë rrok periudhën 1885- 1912, pra arrin deri në mbledhjen e Kuvendit të parë Shqiptar, më 27- 28 nëntor 1912. Vëllimi i dytë kap segmentin kohor të ngjeshur me ngjarje 1912 – 1925 dhe përfshin edhe zgjedhjen e Ahmet Zogut si president i Republikës Shqiptare në vitin 1925. Monografia është e pajisur edhe me shtojcë, ku shënohen shtëpitë e mëdha, listat gjenealogjike, treguesi i emrave të personave dhe treguesi i emrave të vendeve. Jeta dhe veprimtaria e Eqerem bej Vlorës, i cili mbahet mend për kujtesën e habitshme, ka qenë e pleksur ngushtë me regjimin osman dhe me lindjen e Shqipërisë moderne për kohën. Sipas studiuesve, libri me kujtime i Eqrem bej Vlorës i ndarë në dy vëllime, përkatësisht vëllimi i parë 1885-1012 dhe vëllimi i dytë 1912- 1925 të përkthyera nga gjermanishtja e të botuara në shqip më 2001 është jo vetëm libri më i rëndësishëm iautorit, por një prej librave më interesant dhe tërheqës për mendimin shqiptar. Vepra kujtimore e tij mund të quhet pa drojë hartim i një përshkrimi monografik të historisë shqiptare. Ajo vjen herë si serum i kujtesës historike, herë vjen si tetanos nga veprimtaria e tij politike. Gjykojmë se duhet të bëjmë dallimin në personalitetin e dyzuar të Beut të Fundit, se vlen dhe për të tjerët. Asnjë gjë nuk mund të pritet me thikë, veçse figura e Eqerem Vlorës nuk mund të shihet më bardhë e zi, sepse ajo kakolorit ngjyrash interesante dhe me kontraste të fuqishme, e dobishme dhe e dëmshme, veçse gjithmonë me një mendim intelektual të zgjedhur. Faqja e tij politike dhe diplomatike finalizohet në funksion të interesit personal. Faqja e tij kërkimore – shkencore është në interes të kulturës shqiptare. Nuk mund të zbehet shkëlqimi shkrimor i tij nga lëkundjet apo pamjet e kokolepsura politike të Beut, as dhunimi deri në shfarosje deri i bibliotekës së tij nga regjimi komunist. Në formë telegrafike po prezantojmë çka është botuar në “Kujtime”, atë çka është gjetur në dorëshkrimin e kujtesës së tij për jetëshkrimin dhe vitet e fëmijërisë, atyre të rinisë, të pjesës së parë të veprimtarisë politike, ekonomike dhe shoqërore të E.V. në Shqipëri. Nga libri, nëpërmjet dëshmive të tij, marrim një informacion të munguar, të pagjetur dot në librat e historisë. Ai rrëfen për vitet e fëmijërisë në Vlorë (1885 -1899); vijon kujtimet shkollore në Terezianum të Vjenës (1899 – 1903); me vitet e mësimit në Stamboll; me përurimin e hekurudhës së Hexhazit, Siri (vjeshtë 1904); me udhëtimet nëpër Europë; flet për parahistorinë e lëvizjes kombëtare shqiptare; ritakimin me Shqipërinë, pas kthimit nga Stambolli (9 maj 1906- janar 1907), udhëpërshkrimin për në Stamboll, nëpër Tripoli (Pranverë 1907); shkreptimat para stuhisë, siç i quan ai lëvizjet kombëtare të kohës; jep pamje nga revolucioni i parë shqiptar, (në se shprehemi me gjuhën e tij) me Idriz Seferin etj, luftën midis dy drejtimeve për përdorimin e shkronjave latine apo arabe; më tej, për në vendin e faraonëve të rinj, Kajro (fund viti 1911); pamje nga revolucioni i dytë shqiptar me Hasan Prishtinën, Bajram Currin, Isa Boletinin etj., kundër Turqve të Rinj; udhëtimet shqiptare (Maj- Korrik 1912); me misionin diplomatik të Gusht – Shtator 1912, që ai e quan të kotë; vjen një panoramë e vrullshme me ngjarje lufte (Tetor – Nëntor 1912); ëndrra e plotësuar nga Kuvendi i Parë Shqiptar dhe Qeveria e Përkohëshme e Plakuttë Pavarësisë, që ishte xhaxahi i tij, Ismail Qemal Vlora. Më tej, marrim informacion për princ Vidin, gjerman protestant, nga dera e Vidëve, nip i mbretëreshës së Rumanisë; rrëfen Beu për fatin e tij gjatë Luftës së Parë Botërore nëpër Europë; përsëri në Atdhe, mars 1919; vitet 1920 -1923; Shqipëria në udhëkryq dhe Beu i fundit. për kohën pas vitit 1925 dhe për ditët e trishtme – shkruan Eqerem Vlora – kur unë u bëra top i fatit në vende të huaja do të shkruaj në vëllimin e tretë, por ai vëllim nuk arriti të shkruhej, sepse mbasditen e 25 maj 1964 ai uli penën në tavolinën e shkrimit dhe mbylli sytë përgjithmonë. Pa bërë analizë të tekstit, mund të shprehemi, se mendimi i studiuesve të sotëm ështëvlerësues pozitiv për këtë libër të rrallë me kujtime. Për “Kujtimet” e Eqerem Vlorës, jemi në krahun e atyre studiuesve që bëjnë këtë vlerësim: “janë perla në gjerdanin e praruar që zbukuron fondin më të mirë të letërsisë sonë historike, në këtë gjini botimesh”*shih: Verli, Maringlen, Syrja Vlora “Kujtime nga fundi i sundimit osman në Luftën e Vlorës”, Tiranë, Iceberg, 2013, f. 7 – 8
Ndihmesa shkencore e Prof. Ethem Likaj.
Sipas mendimit tonë, Eqerem bej Vlora është një personalitet me peshë, protagonist i ngjarjeve të mëdha në historinë e vendit për gjysmës së parë të shek. XX, me dritëhijet e pranueshme. Në kohën e sotme, letërsia dokumentare, memoaret paraqesin interes tek lexuesi. Kujtimet në gjuhën shqipe, me analizat dhe vlerësimet për ngjarjet e jetuara të Beut të fundit, para se të mbërrinin në dorën e lexuesit, kanë kaluar në dorën e mjeshtrit të gjuhës shqipe, prof. Ethem Likaj. Duket përkujdesja e vëmendshme dhe përgjegjësia shumë e madhe për këtë angazhim kapital të Profesor Ethemit. Kush e njeh stilin dhe profilin e punës kërkimore -shkencore të Profesorit e ndjen dhe e shijon redaktimin e përkthimit të “Kujtimeve”(2003) të Eqerem Vlorës dhe çdo ndërhyrje rindërtuese, realizuar sipas kritereve më të mira për botimete e kësaj natyre. Vlen të përmendin, se është ruajtur plotësisht jo vetëm origjinali, por edhe stili e zhargoni i autorit dhe përkthyesit. Ndoshta e njëjta origjinë me autorin e kujtimeve dhe fakti që redaktori, po ashtu, është njohës i shkëlqyer i gjermanishtes, e ngre këtë monografi në nivelin e botimeve më cilësore në gjuhën shqipe. Edhe studiues të tjerë bashkohen me mendimin tonë, që, pavarësisht vështirësive të shumta, gjithçka të realizuar profesor Ethemi e ka bërë në respekt të shkencës, të autorit, të përkthyesit dhe patjetër në nderim të lexuesit. Puna skrupuloze, përkushtimi për finalizimin e suksesshëm të botimit meriton fjalët më të mira për kontributin e madh që profesori ka dhënë që “Kujtimet” e Beut të Fundit të botohen me cilësi. është dinjiteti shkencor i Prof. Ethem Likaj, që dorëshkrimin e shndërroi në një vepër madhore, etalon për botime të tjera të nivelit akademik.
Nuk mjafton të thuash që redaktimi është thjeshtë ai procesi i ndreqjes e i përpunimit të një vepre para se të botohet; është tepër më shumë se kaq. Nga përvoja shkrimore dhe studimet, mund të shprehemi se, redaktimi është shkalla më e lartë e realizimit shkencor, gjuhësor dhe letrar të monografisë që përgatitet për botim. Atë mund ta bëjë vetëm një njeri i aftë i fushës përkatëse, që ka mësuar dhe e njeh mirë botën e botimit, që shkëlqen në fushën e redaktimit dhe rezonon punën me botuesin, korrektorin, recensuesin, përgatitësin, apo përkthyesin, sipas rastit, me aftësi të shfaqura e të pranuara nga bota e krijimit, që di të ruajë integritetin shkencor. Mos ka ardhur koha që redaktori (edhe korrektori) të jetë i plotësuar me arsimin e editorisë në nivel universitar dhe pasuniversitar? Bota e Librit prodhon perla, vlera të mirëfillta albanologjike, siç është edhe libri me kutime i Eqerem Vlorës, me redaktor Ethem Likaj. Por, bota e parasë sot prodhon edhe qofte të qullta nga furrat botuese. është tronditës një lajm kulturorqë ndoqa një një televizion lokal disa ditë më parë,të këtij maji 2014. Bëhej një përurim libri. Gazetari intervistron autorin ( s’ja mbaj mend emrin autorit, se, as e kisha takuar, as e kisha dëgjuar më parë. Flet libërbërësi: Libri im me poezi është shumë i mirë. Kjo poezi ashtu e ajo poezi ashtu, njëra më e mirë se tjetra. Hej, dreqo punë, thashë me vete. Autrit i takon të flas për vete , apo të tjerëve…Gjysma e të keqes – kjo që dëgjova. Më tej tha: “Falënderoj redaktoren e librit, sepse i thashë shiko presjet, pikat dhe kaq. Asgjë më tepër, nuk e lejova të më ndryshojë asnjë fjalë” (S’po ia përmend emrin asaj, është mësuese letërsie, e njoh dhe kam respekt, por…) A nuk është tronditëse kjo situatë?! këmbëngul në mendimin që me redaktim duhet të merren njerëz të pajisur me liçencë dhe jo gjithologë.
Personalisht, meqë kam mundësinë profesionale të përshkrimit bibliografik sipas standarteve ndërkombëtare, do të kisha dëshirë t’i kërkoja profesorit po të ishte sot këtu, në nderimin që i bëhet veprës së tij kërkimore- shkencore, të realizoja bibliografinë e monografive dhe të artikujve të Prof. Ethem Likaj.
* “Konferenca shkencore “Veprimtaria kërkimore e akademike e prof. Ethem Likajt”
e shtunë, 31 maj 2014
Biblioteka Qendrore “Nermin Vlora Falaschi”
Universiteti “Ismail Qemali”, Vlorë.

Epitafi i hipokrizisë

May 28, 2014 by dgreca

NGA RESHAT KRIPA/
Një ditë të djelë m’u tek të shkoja në varrezat e qytetit. Përse, do të thoni ju? Desha të vendosja nga një tufë lule në varret e miqve të mi që nuk jetojnë më. Kaloja nga njeri varr në tjetrin dhe lexoja epitafet e shkruara në to.
Në hyrje të varrezave më tërhoqi vëmendjen një varrosh me të vërtetë madhështor. U afrova dhe u mundova të lexoj emrin e të gjorit që prehej aty. Për çudi, nuk kishte as emër, as mbiemër dhe asgjë tjetër përveç një epitafi, pa autor, të gdhendur në pllakën e mermerit:

Këtu prehet hipokriti
Gojëmjaltë e trupërlyer,
Që s’tha fjalë pa lezet,
Që s’u prish në muhabet,
Dhe s’e ndyri kurrë gojën,
Me ata që kish nevojën!

Qëndrova i habitur dhe po kundroja atë varrosh të çuditshëm. Po thartoja trutë për të gjetur se kush duhej të ishte ky i paemër që prehej aty.
Nga kjo gjendje më zgjoi një zë që dëgjova pas meje:
– Çfarë halli të ka zënë, mor mik, që e ke humbur pusullen kështu?
Ktheva kryet dhe pas meje pash një plak që po i afrohej të njëqindave.
– Jo, or mik, – iu përgjigja, – nuk kam asnjë hall, por më çuditi ky varrosh pa emër me këtë epitaf.
Plaku qeshi si me qesëndi dhe u përgjigj:
– Ky varrosh dhe ky epitaf u kushtohet atyre që, kur ishin gjallë, kishin dy fytyra, njërën për natën dhe tjetrën për ditën.
Këto tha plaku dhe iku duke më lënë në meditimet e mia. Thartoja trutë për të gjetur të ngjashmit e këtyre që citonte epitafi. Para syve më dilnin portretet e disa kryetarve të parlamentit apo partive të ndryshme, deputetve apo funksionarve të shtetit, historianëve apo analistëve të shquar, përfaqësuesve të shoqatave të ndryshme apo edhe disa që e quajnë veten “të pavarur”, duke mbajtur fjalime prekëse lidhur me një përvjetor të harruar të një ngjarje të periudhës së “luftës së madhe”, sipas tyre. Ndërsa këta karafila ligjëronin, një turmë nga ata që quhen “veteranë”, brohorisnin për një djall të kuq me brirë, që vetë ky popull e përmbysi disa vite më parë, madje duke mbajtur në dorë portretet e tij. Unë nuk e di se çfarë veteranësh janë ata se, nga pamja e tyre, më i vjetri nuk i kalonte të 70 vjetët dhe nuk e kuptoj se ku e dinin historinë e asaj ngjarje, kur ende në atë kohë nuk kishin lindur. Bëjë një llogari me veten time. Lufta ka 70 vjet që ka përfunduar. Që të jesh një veteran i asaj lufte duhet të jesh të paktën 85 vjeç sot, domethënë të kesh marrë pjesë qysh në moshën 15 vjeçare në luftë. Por mua nuk më zuri syri asnjë të asaj moshe. Sa veteranë të kësaj moshe mund të jenë gjallë sot në Shqipëri?
– Ne nuk kemi parë gjë, nuk kemi dëgjuar asgjë, – i tha njeri nga ligjëruesit gazetarëve kur
e pyetën.
Të njejtën përgjigje kishte thënë edhe një miku i tij nja tre javë më parë duke përkujtuar atë që ata e quajnë “dita e dëshmorëve”. Të ngratëve! Mirë veshët që i paskan lënë, po sytë çfarë i gjeti.
Për cilët dëshmorë e kanë fjalën këta karafila? Mos vallë Shqipëria paska dëshmorë vetëm ata që kanë rënë me yll në ballë? Po ata me zhgabën dykrenore/ Po ata që u masakruan pas marrjes së pushtetit prej tyre? Mos vallë ata nuk janë dëshmorë? Çështë kjo ndarje e popullsisë së këtij vendi të vogël në “çlirimtarë” dhe “bashkëpuntorë”? Më kujtohet një këngë që këndohej në kohën e luftës:

Çohi, o vllazën, pa dallim feje,
Krahine dhe ideje,
Në një front të përbashkët,
Në luftë kundra fashizmit,
Çohi të gjithë,
Se ma koha nuk na pret!

Fjalët e kësaj kënge i dëgjoi një popull i tërë. Ai u ngrit i gjithë, dikush majtas dhe dikush djathtas. Sipas fjalëve të këngës ata luftonin në ndihmë të njeri-tjetrit. Kjo vazhdoi deri sa djalli i kuq e ndërroi tekstin e këngës me parullën “pushteti buron nga gryka e pushkës”. Kur vuri re se forcat e djathta kishin fituar epërsi ndaj atyre të majta, djalli i kuq vendosi t’i godiste ato. Një luftë e paparë civile shpërtheu në vend. Vëllai luftonte kundër vëllait. Vëllai vriste vëllanë, dhe, kur mori pushtetin, i shpalli kundërshtarët “kolaboracionistë të fashizmit”. Vini veshin! A keni dëgjuar në ndonjë vend tjetër të botës të shpallen kolaboracionostë më shumë se gjysma e qytetarëve të një kombi. Këtë bëri bisha e kuqe.
Por, fatkeqësisht, kjo frymë vazhdon edhe sot, kur bisha është përmbysur, por në një formë tjetër. Sot kërkohet të lihet në heshtje kontributi i dhënë nga e djathta gjatë luftës për liri dhe të hymnizohet i ashtuquajturi heroizëm i paparë i së majtës. Figurat e shquara të së djathtës, që nga rilindja deri tek pavarësia, që nga pavarësia deri më sot, janë lënë qëllimisht në hije. Nuk flitet asnjë fjalë për to. Nuk shkruhet asnjë rresht nëpër gazeta, libra apo tekste shkollore. Emrat e tyre nuk figurojnë në asnjë shesh, rrugë, shkollë apo institucion tjetër. Epo Shqipërinë e bëmë bashkë dhe bashkë duhet t’i ndajmë meritat e saj. Oligarkia komuniste nuk u përmbys dhe demokracia nuk erdhi vetëm me kontributin e dhënë nga studentët e lëvizjes së dhjetorit 1990. Nuk erdhi me përpjekjet e vetëm atyre katër ditëve. Por është kontributi i dhënë nga e djathta shqiptare gjatë 46 viteve të një rezistence të papare në historinë e vendit dhe që u finalizua me lëvizjen studentore të dhjetorit, shto këtu edhe kontributin e madh të politikës amerikano-perëndimore që e detyruan sistemin socialist të kapitullonte pa kushte./
Po përse e majta shqiptare dhe, veçanërisht, brezi i ri i saj vazhdon, pothuajse, të njejtën politikë diskrimuese me të djathtën tradicionale? A thua të kenë ata ëndërrime për atë sistem që vetë një pjesë e tyre e shembën në vitin 1990? Unë nuk e besoj. Unë nuk besoj që bosët e së majtës që drejtojnë verndin, të duan të humbin milionat e fituara me mënyra nga më të ndryshmet pasi, po të rikthejnë sistemin e përmbysur duhet t’i thonë lamtumirë atyre, pasi ai sistem nuk shkatërroi vetëm të djathtën tradicionale, por u bëri varrin edhe shumë nga protagonistve të atij sistemi. Një fat të tillë ata nuk mund ta pranojnë. Nuk mund ta pranojnë atë sistem bosët që shpenzojnë vetëm për një ditëlindje disa dhjetra shishe verë me vlerë disa qindra dollarëshe. Vetëm pak kohë më parë një funksionar i lartë australian dha dorëheqjen pasi kishte pranuiar si dhuratë një shishe verë të kësaj kategortie. A ka fuqi një funksionar i vendit tonë të jap dorëheqje për një veprim të tillë/ Asnjë.
Atëherë përse? Vargjet e epitafit të përmendur në krye të këtij shkrimi na tregojnë arsyen. Është hipokrizia politike që ata përdorin për të mashtruar një popull të tërë. Ata janë zbatuesit më besnikë të sentencës së thënë nga Seneka i madh se: “Populli beson çdo lloj gënjeshtre që i serviret”. Për këtë përdorin demagogjinë. Kërkojnë të ndajnë periudhën totalitare nga ajo e luftës. Kërkojnë t’i paraqesin “heronjtë e luftës” të ndryshëm nga ata të periudhë totalitare. Madje edhe djallin e kuq kërkojnë ta paraqesin ndryshe gjatë kohës së luftës dhe ndryshe gjatë periudhës totalitare. Ata bëjnë sikur harrojnë se, djalli i kuq, ishte njësoj djallëzor dhe përbindësh si në kohën e luftës dhe pas saj. Se pikërisht, në kohën e luftës, ai kreu krimet nga më të rëndat, siç janë shfarrosjet e grupeve të tëra kundërshtarësh politikë apo qytetarësh të pafajshëm. Ai arrti deri në atë pikë deri sa të eliminonte edhe bashkëluftëtarët e tij më besnikë. Ky ishte djalli i kuq që sot kërkojnë ta ringjallin.
Por rrota e historisë nuk mund të kthehet më prapa. Ajo periudhë e errët e historisë së vendit tonë ka perënduar përgjithmonë. Së bashku me të edhe ithtarët e saj. Shqiptarët sot kërkojnë më shumë qetësi, më shumë mirëkuptim. Nuk duan më ndarje në patriotë dhe tradhëtarë. Shqiptari nuk e ka pasur traditë tradhërinë. Tradita e tij ka qenë besa dhe ajo duhet të sundojë në vend. Mjaft më me ndarjet abstrakte të qytetarëve. Kur do të lindë ai burrë shteti që do të sjellë paqen në marëdhëniet ndërmjet vëllezërve të një kombi? Kjo është dita e shumëpritur nga të gjithë qytetarët shqiptarë.