Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Ligji i Luftës Greqi – Shqipëri – Itali i vitit 1940

by

Shkruan: Isuf B.BAJRAMI/

Ligji i Luftës që Greqia i shpalli Shqipërisë dhe Italisë, i cili ende nuk është shfuqizuar vazhdon t’i ruajë efektet e tij mbi ndëshkimin ndaj shqiptarëve. I vetmi shkak për të cilën është penalizuar Shqipëria në këtë sanksion të gjendjes së jashtëzakonshme është fakti që nëpërmjet territorit Shtetit shqiptar marshuan në vitin ‘40 ushtarët fashistë – italianë për të pushtuar Greqinë!

Në këtë ligj përshkruhen me hollësi sasia e pronave dhe pasurive, që bllokohen si efekt dëmshpërblimi. Ndërkohë nëpërmjet neneve të tij, pasqyrohet rruga gati e pamundur për t’i rikthye ato prona me komisione shtetërore, që do të duhet të mblidhen për secilën prej tyre, me praninë e ministrave dhe ekspertëve të zyrave të shumta, të cilët është krejt e pamundur për t’i ulur në një tavolinë.

Në këtë akt ligjor të Athinës ka sanksione edhe për pronat apo pasuritë italiane, që sipas Traktatit të Paqes së Parisit në 1946, u sekuestruan përfundimisht dhe kaluan në dorë të palës greke, si pjesë e dëmshpërblimeve që italianët si vend sulmues duhet t’ia paguanin Greqisë.

Çështja e pronave të bllokuara të shqiptarëve vazhdon të mbetet një proces i ngrirë si vetë procedura me këtë Ligj. Për më tepër që ky Ligj është bazamenti juridik edhe i disa ligjeve dhe akteve të tjera juridike e normative që ka marrëAthina për çështjen e pronave të shtetëzuara dhunshëm të shqiptarëve që në fillimin e viteve ‘40.

Kjo procedurë që është ripërsëritur kohë pas kohe, madje deri në vitin 2006 ka pasur si synim bllokimin e kësaj pasurie që arrin në miliarda dollarë.

GAZETA QEVERITARE E MBRETËRISË SË GREQISË

Athinë, më 10 nëntor 1940

Pjesa e Parë
Numër botimi 379
Përmbajtja
Ligje detyruese
Rreth akteve ligjore të armiqve dhe sekuestrimit të pasurive armike.
Rreth ndryshimeve dhe plotësimeve të dispozitave të organizimit sigurues të rreziqeve të luftës dhe ligjeve detyruese.

Dekret
Rreth përcaktimit të shteteve armike sipas kuptimit të ligjit detyrues nr. 1636/1940 të Italisë dhe Shqipërisë dhe zbatimit në lidhje me këto shtete, të dispozitave të këtyre ligjeve.

LIGJE DETYRUESE – RAPORT MOTIVUES

Rreth planit të ligjit Detyrues, “rreth akteve ligjore të armiqve dhe sekuestrimit të pasurive armike”.
Drejtuar Lartmadhërisë së tij, mbretit
Lartmadhëri
Rëndësi që kanë të gjitha burimet ekonomike të shtetasve të palëve ndërluftuese, gjatë zhvillimit të luftës bashkëkohore, u duk nga lufta e fundit botërore, ku të gjitha shtetet ndërluftuese dekretuan ligje me të cilat bëhet e pamundur shfrytëzimi i burimeve të shtetasve të armikut, të prejardhura nga pasuri që ndodhen në territorin kombëtar dhe ndalohet çdo lloj akti juridik në favor të shteteve armike ose të shtetasve të tyre. Kjo masë u mor edhe gjatë luftës së tanishme, pavarësisht nga shtetet që morën pjesë në të. Me paraqitjen e këtij plani “Për ligjin detyrues”, dekretohet një gjë e tillë edhe për ne. Dispozita e planit në një pjesë të madhe janë përsëritje e ligjit 1073 të vitit 1917, por të plotësuara me rrjedhimet që kanë ardhur si rezultat i zbatimit të këtij ligji, me qëllim që të përjashtohet çdo veprimtari ekonomike direkte ose indirekte e shtetasve armike në shtetin tonë gjatë kohës së luftës. Gjatë hartimit të këtij plani u morën gjithashtu parasysh edhe ligjet që miratuan palët e tjera ndërluftuese. Dispozitat e ligjit bëhen dispozita definitive dhe çdonjëra prej tyre vihet në zbatim me dekretet mbretërore të botuara mbi bazën e propozimit të kryetarit të qeverisë dhe të ministrit të Financave. Plani i paraqitur synon në realizimin e qëllimeve të lartpërmendura, prandaj lutemi të keni mirësinë që ai të gëzojë miratimin tuaj.
Athinë, më 08 nëntor, 1940

Shtetas të devotshëm të Lartmadhërisë Suaj
Ministrat
i Drejtësisë
i Financave
Ajis Tabakopullos
Andhr. Apostolidhis

Ligji i Forcës Nr. 2636 1940
“Rreth akteve ligjore të armiqve dhe sekuestrimit të pasurisë armike”
Jeorjios B’
Mbret i Grekëve
Mbi bazën e propozimit të Këshillit tonë të Ministrave, vendosëm dhe urdhërojmë:

Kapitulli A’

Neni 1
Armiq

Armiq sipas kuptimit të këtij neni, konsiderohen:
a. Shtetet, kryetarët e këtyre shteteve dhe personat juridike të juridiksionit shtetëror të tyre, të cilat përcaktohen secili në veçanti si armik nëpërmjet Dekreteve Mbretërore të botuara me propozim të Kryetarit të Qeverisë, të Ministrit të Punëve të Jashtme, Ministrit të Financave, sipas kuptimit të këtij Ligji.
b. Persona fizikë, të cilat kanë shtetësinë e shteteve armike, sipas rastit a), ose ata që kanë banesë, ose banim të përhershëm në to.
c. Personat juridikë të juridiksionit privat dhe çdo bashkim personash, ose pasurish, përderisa kanë qendrën drejtuese të tyre në shtetet armike, sipas rastit, ose janë nën influencën ligjore, ose ekonomike të armiqve, sipas këtij neni.
2. Nuk janë armiq, sipas kuptimit të këtij ligji, personat fizikë, të cilat kanë fituar nënshtetësinë e shtetit armik, por janë me kombësi greke dhe banojnë në shtete të huaja, ose shtet aleat.
3. Në rast se ekzistojnë dyshime në lidhje me karakterizimin si armik të cilitdo personi ose bashkimi, sipas paragrafit 1, vendoset pas mendimit të komitetit, sipas nenit 19, të Ministrave të Financave dhe të Ekonomisë Kombëtare, me vendim të përbashkët të tyre.

Neni 2
Ndalimi i shkëmbimeve

1. Ndalohet dhe është i pavlefshëm çdo shkëmbim tregtar dhe çdo marrëveshje midis personave, pavarësisht nga shtetësia, që banojnë në Greqi, dhe armiqve, si dhe çdo akt i administratës, ose akt i njëanshëm i personave që banojnë në Greqi, përderisa për të nëpërmjet saj, fitojnë të drejta, ose përfitojnë armiqtë.
2. Aktet që lidhen një gjashtëmujor para vënies në zbatim të këtij ligji, mund të shpallen të pavlefshme me rrugë gjyqësore, pas padisë së ushtruar, nga shteti, pas mendimit të komitetit sipas numrit 19.

Neni 3
Ndalimi i kryerjes së veprimeve ligjore

Përmbushja në Greqi e çdo veprimi ligjor dhe përmbushja e çdo detyrimi kundrejt armiqve, për cilindo arsye, ose përderisa nga përmbushja e tyre përfitojnë armiqtë bëhet me gjobë pavlefshmërie kundrejt administratorit, sipas nenit 12, dhe në qoftë se ai nuk ekziston në Arkën e Depozitimeve dhe Huave dhe ndalohet kryerja me cilindo mënyrë direkte të huadhënësit e armiqve.

Neni 4
Persona të familjes

Ndalimet në nenet 2 dhe 3 kanë fuqi edhe për personat e familjes.

Neni 5
Përjashtime

Me vendim të Ministrit të Financave dhe pas mendimit të Komitetit, sipas nenit 19, për raste të veçanta, mund të bëhen përjashtime nga dispozitat e neneve 2, 3 dhe 4, përderisa një gjë të tillë e imponojnë arsye të veçanta dhe vetë nevoja e mbajtjes se personave dhe familjeve, sipas nenit 1, b.

Kapitulli B’
Pasuritë armike

Neni 6
Sekuestrimi

Pasuritë armike në Greqi me hyrjen në fuqi të këtij ligji ndalohen dhe është i pavlefshëm disponimi i këtyre pasurive tek armiqtë, ose në shkelje të dispozitave të këtij ligji.

Neni 7
Pasuri armike në Greqi

Si pasuri armike në Greqi konsiderohen elementet pasurore të mëposhtme, përderisa u takojnë ligjërisht ose ekonomikisht armiqve, sipas kuptimit të nenit 1:Elemente të patundshme dhe të tundshme të ndodhura në Greqi.
Letra me vlerë dhe tituj të tjerë të çdo lloji të ndodhura në Greqi, obligacione të shtetit grek, të firmave, të organizmave me selinë administrative të tyre, ose qendrën e tyre në Greqi, akoma edhe titujt përkatës të ndodhura jashtë shtetit.
Para dhe lloje të tjera pagese të ndodhura në Greqi.
Aksione të firmave, të cilat kanë selinë administrative të tyre ose qendrën e shfrytëzimit në Greqi, pavarësisht nga fakti nëse këto aksione janë të mishëruara në letra me vlerë, ose jo, dhe në qoftë se këto mishërime ndodhen në Greqi, ose jashtë shtetit.
Kërkesa ndaj debitorit me banesë, ose me banim të përhershëm në Greqi, ose kërkesa të prejardhura nga shkëmbimet të firmës tregtare në Greqi.
Të drejta të pasurisë industriale dhe intelektuale, të cilat mbrohen në Greqi.
Të drejta mbi elementet pasurore të përshkruara në pikat a-f.
Të drejta nga marrëveshjet rreth elementeve pasurore të pikave a-f.
Çdo element tjetër pasuror i ndodhur në Greqi.
2. Përjashtohen nga dispozita e paragrafit të mësipërm elementet pasurore, të cilat u përkasin shtetasve grekë me banesë, ose banim në shtete armike.

Neni 8
Sekuestrimi i përkohshëm.

Me ligj, konsiderohen nën sekuestrim të përkohshëm, të gjithë ata që gjatë zbatimit të këtij ligji janë pronarë me cilëndo arsye të pasurive armike, sipas nenit 7, si dhe drejtuesit, administruesit, sekuestruesit, këshilltarët ose cilitdo kujdestarë ose debitorë të elementeve pasurore të tyre, përderisa këta zotërues të pasurive armike janë pronarë të këtyre elementëve pasurore.

Neni 9
Marrëdhëniet rreth pasurive përkohësisht të sekuestruara.

Në lidhje me marrëdhëniet rreth pasurive përkohësisht të sekuestruara zbatohen përkatësisht, me rezervimet e dispozitave të këtij ligji, dispozitat e procedurës civile për konfiskimin konservator, në emër të debitorit sipas nenit 8 të sekuestrimit të përkohshëm që ka vendin e tretë dhe të administratorit sipas nenit 12, që ka vendin e kreditorit.

Neni 10
Të drejtat e të të tretëve jo armiq.

1. Sekuestrimi nuk pengon të tretë jo armiq, të ushtrojnë të drejtat e tyre kundër pronarit, pasuria e të cilit është në sekuestrim dhe të kërkojnë plotësimin e tyre, sipas ligjeve analoge, kjo me rezervimet e dispozitës së paragrafit 2 të nenit 2. Pas hyrjes në fuqi të këtij ligji, tjetërsimet, regjistrimet në librat e Hipotekës ose në regjistrat themeltarë të anijeve, ose të parashënimet kanë fuqi vetëm për sa kohë që bëhen mbi bazën e një titulli me vendim gjyqësor, ose me dëshirën personale të mëparshme nga zbatimi i këtij ligji dhe bazuar në dokumente shtetërore ose private me datë të saktë, me rezervimet e paragrafit 2 të nenit 2.

Neni 11
Deklaratat e pasurive armike

1. Të detyruar për deklaratë të pasurive armike në sekuestrim janë:
Pronari i pasurisë armike. Cilido qoftë sipas nenit 8 është sekuestrues provizor i pasurisë armike.
2. Ata që sipas paragrafit 1 janë të detyruar të bëjnë deklaratë, duhet që brenda një muaji nga hyrja në zbatim e këtij ligji, të paraqesin te nëpunësi i Shërbimit Ekonomik Shtetëror deklaratë të hollësishme në dy kopje, për të gjitha elementët pasurore armike, ose të debitorëve të tyre. Për këtë deklaratë, nuk paguhet asnjë lloj takse.
3. Afati i paraqitjes së deklaratës mund të shtyhet me një akt të Ministrit të Financave të botuar në Gazetën Qeveritare.
4. Ata që paraqesin elementet e pasurisë armike pas përfundimit të afatit, përderisa nuk janë të detyruar të bëjnë deklaratë, sipas dispozitave të këtij neni kanë të drejtën e pagesës deri në tre për qind të vlerës së tyre të përcaktuar kundrejt këtyre elementëve me vendim të Ministrit të Financave.

Neni 12
Administruesit

1. Administruesit e pasurive armike nën sekuestrim janë nëpunësit e Shërbimit Ekonomik Shtetëror të vendit ku ndodhet çdo element pasuror.
2. Aty ku janë shumë nëpunës të Shërbimit Ekonomik Shtetëror, administrator emërohet njëri prej tyre, me vendim të Ministrit të Financave.
3. Me vendim të të njëjtit ministër, lejohet të emërohen administratorë në vend të nëpunësit të Shërbimit Ekonomik Shtetëror, nëpunës të tjerë shtetërorë ose privatë në qoftë se ushtrimi i administrimit nga nëpunësi Ekonomik Shtetëror, nuk është ai që duhet.

Neni13
Detyrat dhe pushteti i administratorëve.

1. Administratorët kanë për detyrë gjetjen, regjistrimin, mirëmbajtjen dhe sipas destinacionit të zakonshëm, shfrytëzimin e pasurive të sekuestruara, duke marrë për këtë qëllim gjithmonë masat e duhura, kanë për detyrë të synojnë në kënaqjen e kërkesave të sekuestruara, si edhe kënaqjen e të drejtave të të tretëve, kundër pronarit të pasurisë së sekuestruar. Administratorët fillojnë nga puna, me hyrjen në zbatimi të këtij ligji, ose me përcaktimin e pronësisë të pasurisë armike të sekuestruar.
2. Administratorët përfaqësojnë në mënyrë të plotë, në rrugë gjyqësore dhe jashtëgjyqësore, pronarin e pasurisë së sekuestruar brenda kufijve të detyrave, të përshkruara në paragrafin 1 dhe tek ata dhe vetëm tek ata, publikohen detyrimisht gjithnjë dokumentet gjyqësore ose jashtëgjyqësore të çdo natyre, që kanë të bëjnë mepasurinë e pronarit.
3. Çështjet që kanë të bëjnë me administrimin e pasurive nën sekuestrim, mendime të Ministrit të Financave, të botuara në Gazetën Qeveritare. Me të njëjtat vendime rregullohen çështjet e funksionimit të Shërbimit Qendror, në zbatimin e këtij ligji.
4. Pagesa e administratorëve përcaktohet nga Ministri i Financave, pas dhënies së mendimit të komitetit të përshkruar nga neni 19.

Neni 14
Vazhdimi i funksionimit të ndërmarrjeve

Përderisa nuk bëhet fjalë për firma të kategorive të veçanta, me vendim të Ministrit të Financave, të Ekonomisë Kombëtare dhe të Ministrit kompetent sipas natyrës së ndërmarrjes, mund të lejohet vazhdimi i funksionimit të ndërmarrjeve tregtare ose industriale që janë nën sekuestrim, me të njëjtin titull ose me titull të ndryshëm dhe me cilado burime të tjera. Si administratorë të këtyre ndërmarrjeve, mund të jenë po ata drejtues që ishin, përderisa nuk janë armiq, ose të emërohen si administratorë mevendime të përbashkëta të ministrave të lartpërmendur, persona të ndryshëm, nëpunës shtetërorë ose privatë, me kushte që përcaktohen me vendim, lidhur me vazhdimin funksionimit të ndërmarrjes.

Neni 15
Detyrimi i informimit.

Çdo pronar dokumentesh, librash ose të dhënash, të cilat janë të nevojshme për gjetjen, përcaktimin, ose administrimin e pasurive armike në sekuestrim, sipas nenit 6, është i detyruar t’i vërë ato në dispozicion të administratorëve, në qoftë se ato kërkohen.

Neni 16
Akte urgjente.

Deri në botimin e vendimeve sipas nenit 13, paragrafi 3, lejohet jepja me qira e pasurisë civile, ose bujqësore, ose shitja e detyruar e objekteve, që ndodhen në rrezik degradimi, ose nënvleftësimi me ankand të shpejtë, ose edhe pa të, nga sekuestruesi provizor, ose nga administratori, pas miratimit të Ministrit të Financave dhe pas mendimit të Komitetit sipas nenit 19.

Kapitulli C’
Dispozita të përgjithshme.

Nga dispozitat e këtij ligji mund të bëhen përjashtime me kushte, ose pa kushte, me vendime të përbashkëta të Ministrit të Financave dhe të Ekonomisë Kombëtare të botuara në Gazetën Qeveritare, në lidhje me disa kategori aktesh, në lidhje me disa persona ose disa akte.

Neni 18
Dispozita penale.

1. Kushdo që shkel dispozitat e neneve 2, 3, 4, dhe 6, dënohet me burgim deri në dy vjet, ose me gjobë deri në pesëqind mijë dhrahmi, ose me të dy këto dënime, në qoftë se këto akte nuk dënohen me dënim më të rëndë, sipas dispozitave të ligjeve penale të përafërta.
2. Trupi gjykues bashkë, me dënimin, mund të urdhërojë edhe konfiskimin e elementeve pasurore, të cilat kanë të bëjnë me shkeljen.
3. Kushdo që shkel dispozitat e neneve 11 dhe 15 dënohet me burgim deri në gjashtë muaj, deri në njëqind mijë dhrahmi, ose me të dy këto dënime, në qoftë se aktet nuk dënohen me dënim më të rëndë, sipas dispozitave të ligjeve penale të përafërta.

Neni 19
Komiteti i zbatimit të ligjit dhe llogaritjes së sekuestrimit të pasurive armike.

1. Për ndjekjen e zbatimit të këtij ligji, për kontrollin e administratorëve dhe dhënien e mendimit për çdo çështje që mund të rezultojë nga zbatimi i këtij ligji, krijohet një komitet i përbërë nga një Këshilltar i Shtetit, ose Gjykatës i Shkallës së Lartë, të Gjykatës së Apelit, si kryetar dhe një prej Profesori ose Docenti ose i së drejtës private, shtetërore ose i së drejtës ndërkombëtare të Universitetit, ose i ndonjë shkolle të lartë, të cilët emërohen nga plotësuesit e Ministrit të Drejtësisë, prej një punonjësi të lartë të Ministrisë së Jashtme, një punonjësi të lartë të Ministrisë së Financave dhe një punonjësi të lartë të Ministrisë së Ekonomisë Kombëtare, të emëruar nga Ministrat kompetentë bashkë me plotësuesit e tyre. Sekretar komiteti emërohet një punonjës i Ministrisë së Financave, megradë të paktën të klasit a’ dhe me vendim të Ministrit të Financave. Me vendim të këtij Ministri mund të emërohet në komitet një punonjës i kësaj Ministrie dhe një referues pa të drejtë vote. Tek anëtarët e komitetit dhe tek referuesi jepen për seancë dyqind e pesëdhjetë dhrahmi dhe te sekretari njëqind e pesëdhjetë dhrahmi.
2. Gjithnjë të ardhurat kesh nga administrimi i pasurive të sekuestruara, depozitohen në një llogari të veçantë, që ruhet në bankën e Greqisë me titullin “Llogari sekuestrimi i pasurive armike” dhe e cila lëviz me urdhër të Ministrit të Financave, me autorizim nga kryetari i komitetit, sipas nenit 1 të këtij ligji. Nga kjo llogari paguhen të gjitha shpenzimet për zbatimin e këtij ligji
3. Deri në fazën e grumbullimit të një sasie të mjaftueshme, për përballimin nga shtetit dhe nga kredi të shënuara në bilancin e shpenzimeve të Ministrisë së Financave, të cilat jepen nga llogaria e përshkruar në paragrafin më lart.

Neni 20
Zbatimi i ligjit

Me dekrete Mbretërore të botuara pas propozimit të Ministrit të Financave rregullohet çdo çështje, që ka lidhje me zbatimin e këtij ligji.

Neni 21
Fuqia dhe zbatimi

1. Ky ligj hyn në fuqi më datën 28 tetor 1940.
2. Dispozitat e këtij ligji hyjnë në zbatim plotësisht, ose pjesërisht me dekret mbretëror, i cili botohet mbi propozimin e Kryetarit të Qeverisë, të Ministrit të Punëve të Jashtme dhe të Ministrit të Financave, nga dita e botimit të dekretit, ose edhe me fuqi prapavepruese. Në të njëjtën mënyrë përcaktohet, ose plotësisht, ose pjesërisht përfundimi i zbatimit të këtyre dispozitave.

Athinë, më 10 nëntor 1940.
Jeorjis B’
Këshilli i Ministrave
Kryetari
Metaksas
Anëtarët:
Ajis Tabakopullos; I. Dhurendis; A. Apostolidhis; I. Arvanitis;A. Ikonomu;S. Polizogopullos;N. Papadhimas;I. Spenxas;S. Papavasiliu;P. Ikonomakos;K. Burbulis;H. Lis;H. Alivizatos;Th. Nikoludhis; J. Zafiropullos;K.Manjadhaqis;A. Xifos;M. Qiriakopullos;K. Koxias.
U verifikua dhe u vu vula e madhe e shtetit
Athinë, më 10 nëntor 1940
Ministri i Drejtësisë
Ajis Tabakopullos
Ligjet detyruese nr. 2637. 1940
Rreth modifikimit dhe plotësimit të dispozitave në lidhje me Organizmin Sigurues të Rreziqeve të Luftës dhe Ligjeve Detyruese.

Jeorjios B’
Mbreti i Grekëve
Mbi bazën e propozimit të Këshillit tonë të Ministrave, vendosim dhe urdhërojmë:

Neni 1

Pjesët a dhe b, të paragrafit 1, të nenit 18 të ligjit Detyrues 2116/1939, ashtu siç u modifikua nëpërmjet nenit 3, të ligjit Detyrues të 2355/1940 dhe nëpërmjet nenit 6, të ligjit Detyrues 2557/1930 zëvendësohen si më poshtë:
Të trupave (anijeve dhe mekanizmave), të anijeve tregtare. Të çdo mjeti transportues, nëpërmjet detit ose tokës, që transporton çdo lloj ngarkese pavarësisht nga destinacioni dhe nga vlera e saj.

Neni 2

Në fund të paragrafit 7, të nenit të ligjit Detyrues 2116/1939, ashtu siç u plotësua nga ligji i Forcës 2557/1940, shtohen paragrafët 8 dhe 9 si më poshtë:
8. Në rast se bëhet fjalë për punëtorë deti të huaj për llogaritjen e dëmshpërblimeve të lartpërmendura, merret parasysh rroga bazë e zakonshme e punëtorëve vendas, e specialiteteve respektive, dhe jo rroga e punëtorit të huaj, për të cilën është lidhur marrëveshje, për çdo rast konkret.
9. Në dëmshpërblimin për arsye papunësie të nenit 4004, shtohen edhe shpenzimet e mbajtjes në shtet të huaj të personave, që kanë shpëtuar nga mbytja e anijes, deri në ditën që do të rikthehen në atdhe, dhe shpenzimet për gjetjen e tyre, punë në lundrime të tjera, por për çdo rast, për një kohë jo më të madhe se dy muaj nga mbytja e anijes, përveç se në raste të jashtëzakonshme me vendim të posaçëm të Ministrit të Flotës Tregtare Detare, të botuar pas mendimit të Këshillit Drejtues të Organizimit Sigurues të Rreziqeve të Luftës përcaktohet ndryshe.
Athinë, më 09 nëntor 1940

Jeorjios B’
Këshilli i Ministrave
Kryetari
Metaksas

Anëtarë:
A.Tabakopullos; I. Dhurendis; A. Apostolidhis; I. Arvanitis; J. Nikolaidhis; N. Papadhimas; I. Papavasiliu; P. Ikonomakos; K. Burbulis; Th. Nikoludhis; K. Majnafhaqis; A. Xifos; M. Qiriakopullos.
U verifikua dhe u vu vula e madhe e shtetit
Athinë, më 10 nëntor, 1940
Ministri i Drejtësisë
Ajis Tabakopullos
Rreth përcaktimit, si armike të shteteve sipas kuptimit të ligjit detyrues nr. 2636/1940 të Italisë dhe Shqipërisë dhe vënies në zbatim në lidhje me këto shtete të dispozitave të këtij ligji.

Jeprjios B’
Mbret i Grekëve

Duke marrë parasysh dispozitat 1 dhe 21, të Ligjit Detyrues nr. 2636/1940 “rreth akteve ligjore të armiqve dhe sekuestrimit të pasurive armike”, mbi bazën e propozimit të Kryetarit të Qeverisë sonë, të Ministrit të Punëve të Jashtme dhe të Ministrit tonë të Financave, vendosim dhe urdhërojmë: Përcaktojnë si shtet armik, sipas kuptimit të ligjit detyrues 2636/1940, Italinë, pas marrjes prej saj të tokave perandorake dhe kolonive të saj, si dhe Shqipërinë.
Vëmë në zbatim plotësisht dispozitat e ligjit të mësipërm në lidhje me këto shtete prej datës 28 tetor 1940.
U ngarkojmë Ministrave tanë të Punëve të Jashtme dhe të Financave detyrën e botimit dhe vënies në zbatim të këtij dekreti.
Athinë, më 09 nëntor 1940
Jeorjios B’
Këshilli i Ministrave
Kryetari
Metaksas
Ministri i Financave
Andreas Apostolidhis

 

FALSIFIKATORI I I HISTORISË

by

Nga Uran Butka/

Kristo Frashëri, i cili për gjysëm shekulli e politizoi dhe  skajshëm historinë e Shqipërisë, sidomos atë të Pavarësisë e të  Luftës së Dytë Botërore( aq sa edhe vetë regjimi hoxhist  e dënoi për falsifikim të dokumenteve e të ngjarjeve), në vend që të kërkojë falje për dëmet e shkaktuara në këtë fushë të qenësishme të kombit dhe të përpiqet të ndreqë diçka nga glorifikimi apo nga përbaltja, vazhdon edhe sot e kësaj dite të njëjtën gjë, tashmë jo duke paraqitur dokumente dhe interpretime të tyre, por përmes kujtimeve të hamendësuara, të cilat bijen ndesh me të vërtetat historike, mirëpo që janë në sinkron të plotë me delirin, iluzionin dhe egocentrizmin e tij, sikur ai vetë, ka qenë në qendër të veprimeve antifashiste kur ishte student dhe  të luftës nacionalçlirimtare,  dhe sikur fjala e tij të jetë fjala e fundit që i vë vulën historiografisë shqiptare!

Historia nuk bëhet me “kujtime”, as me trillime e falsifikime, siç përpiqet pseudo-historiani Kristo Frashëri, por me dokumente dhe trajtesa shkencore mbi bazën e tyre. Në shkrimin e gjatë “Shoku Qemal Stafa na porositi nga burgu që të bënim rezistencë”, botuar para dy ditësh, Kristo Frashëri rreket të hamendësojë, në mungesë të dokumenteve, se ishin komunistët ata që organizuan protestat e para antifashiste dhe nisjen e rezistencës kundër pushtimit italian, se “shoku Qemal Stafa na porositi nga burgu që të bënim rezistencë”. Cili është dokumenti? Me letër apo me gojë ju porositi nga burgu Qemal Stafa? Kujt ia dërgoi porosinë? Në të vërtetë nuk ekziston një dokument i tillë. Kristoja thotë se na i dërgoi “neve” porosinë, duke nënkuptuar vetë nxënësin e gjimnazit Kristo Frashëri  dhe ndonjë tjetër anonim. Dhe këta, mbasie e morën porosinë, organizuan demonstratat e protestat në qytetin e Tiranës nga data 4-6 prill 1939 !?

Nga ana tjetër, duke e ditur mirë se kush i nxiti dhe kush i drejtoi protestat e studentëve dhe të qytetarëve të Tiranës ( sepse janë dokumentet), Kristo Frashëri përpiqet përmes “kujtimeve” të tij, të tjetërsojë të vërtetën, për të nxjerrë veten, nxënësin tjetër Isuf Keçi e ndonjë nxënës tjetër anonim ( një nxënës, një djalosh, dikush nga nxënësit, një zë tjetër, etj ) të cilët paskan nxjerrë studentët e gjimnazit në protesta dhe i kanë drejtuar ato. Me këtë rast, edhe një herë ai, mundohet të mohojë, duke mashtruar, rolin e drejtorit të gjimnazit shtetëror, Safet Butkes dhe profesorëve antifashistë në këto protesta: Sotir Papakristo, Vasil Andoni, Mehmet Vokshi,Perikli Mborja e   të tjerë . Kristo Frashëri thotë në shkrimin e tij të cituar se “drejtori Safet Butka na pengoi neve nxënësve për të bërë demostratën”. Në cilin dokument e mbështet ai këtë hamendësi? Në asnjë dokument dhe në asnjë dëshmi. Po të ishte ashtu, përse do ta arrestonin dhe do ta internonin fashistët italianë?

Po e vërteta është krejt ndryshe. Ishte drejtori i gjimnazit Safet Butka dhe profesorët e tjerë antifashistë, që ndërprenë mësimin dhe nxorrën studentët në demonstrata kundër qeverisë, që heshtëte dhe kundër pushtuesve italianë.

Në ditarin me titull ”Na, që shpëtimin e gjetëm në t’ikun” të Mirash Ivanajt, antifashist dhe themelues i arsimit kombëtar shqiptar, që gjindet në Arkivin e Shtetit, shkruhet tekstualisht:

 “E martë, 4 prill 1939.

Edhe sot, të tanë ditën dhe natën, deri pas mesnatës, shfaqjet e popullit ndoqën njena-tjetrën… Ke nxanësit e shkollave të mesme, të primun prej Safet Butkës, gjakut trimosh e dëshmorësh, po pasqyrohen Shqipnia dhe populli shqiptar… Për këto shfaqje të popullit thuhet se, edhe sot, ministri i Italisë i asht ankue qeveris sonë, për të cilën nuk dihet çka ban dhe çka mendon. Radio dhe fletoret heshtin…E vërteta asht se qeveris nuk poi  pëlqejnë aspak shfaqjet, qi, pa reshtun, po zhvillohen me bujë gjithnji e ma shurdhuese…”[1] (AQSH, Fondi 836, D.17)

Në dokumentin e arkivave italiane, thuhet tekstualisht

“R.Kuestura Tirana

24.04.1939

ELEMENT STUDENTOR

Na sinjalizohet përsëri qëndrimi i ftohtë dhe veprat penguese, që profesorët e gjimnazit të Tiranës përmbushin nëpërmjet nxënësve të tyre vartës.

Tashmë është e ditur që disa prej tyre ( prof. Butka dhe prof.Papakristo) i kanë këshilluar të rinjtë që të mos përshëndesin sipas mënyrës fashiste.

Mësuesit që dallohen për ndjenjat kundërshtare ndaj italisë, janë: Safet Butka, gjimnaz, Mehmet Vokshi, gjimnaz, Perikli Mborja, gjimnaz dhe prof. Papakristo, ish-Instituti “Nana Mbretneshë” (AQSH, Fondi 295, D.565, v.1939 fl,1)

 Janë nxënësit e tjerë të Safet Butkës, dëshmojnë të kundërtën e Kristo Frashërit.    

Prof. Besim Daja, arkitekt injohur, pjestar i Luftës NÇ, shkruan:“Periudha para pushtimit fashist ka qenë një nga më të shquarat e shfaqjes së nacionalizmit shqiptar. Në këtë kohë, gjimnazi Shtetëror i Tiranës u bë një nga vatrat më të rëndësishme të patriotizmit, të luftës kundër pushtimit të huaj dhe më pas, të rezistencës antifashiste. Drejtori i gjimnazit, Safet Butka dhe disa profesorë të tjerë gati e ndërprenë mësimdhënien sipas programeve, duke i zëvendësuar ato me temën e ditës “Atdheu në Rrezik!”. Më kujtohet fare mirë dhe e kam parasysh si tani, kur drejtori hynte në klasë i vrenjtur, pa regjistër dhe me “Lahutën e Malcis” nën sqetull. Me zërin dhe gjestet sit ë Aleksandër Moisiut, me fjalën poetike dhe profetike dhe me forcën e interpretimit të vet, professor Butka na trondiste shpirtin dhe na bënte të na rridhnin lotë në heshtje… Këto mësime të vyera të Butkës, e bënë punën e tyre. Gjimnazi ynë gumëzhinte brenda dhe jashtë. Pakënaqësia dhe revolta e nxënësve shfaqeshin sheshit. Pikërisht, në ato ditë, erdhi me ngut në shkollën tonë ministri i Brenshëm, Musa Juka, i cili desh t’u imponohej drejtorit dhe studentëve. Mirëpo, Safet Butka e kundërshtoi hapur dhe gjendja u acarua më shumë. Ne, as u gënjyem, asnuk u trembëm, por me drejtorin dhe me profesorët më të vendosur në krye, vërshuam për disa ditë rresht nëpër rrugët e Tiranës në demonstratë të fuqishme me thirrjet: “Duam armë! Duam armë!”

Ish-nxënësi tjetër i gjimnazit të Tiranës, Alfred Kazanxhiu, ish-partizan i Brig.IV, vëlla dëshmori, në shkrimin “Njerëzit duhet të dinë të vërtetën”, thotë: “Në vitin shkollor 1938-1939 kam pasur drejtor të gjimnazit të Tiranës, Safet Butkën… Janë të paharrueshme për mua dhe shokët e mi ditët e manifestimeve studentore kundër pushtimit fashist. Frymëzuesi dhe drejtuesi i tyre ishte drejtori Safet Butka…Më datën 4 prill në mbrëmje, ne konviktorët morëm pjesë në shfaqjen “Vdekja mbi flamur” që u organizua enkas në kinema “Gloria”. Kishte edhe studentë të shkollave të tjera, profesorë e qytetarë. Pas shfaqjes dolëm në rrugët e Tiranës. Konviktorët ishin të gjithë. Na kishte dhënë zemër takimi me drejtorin disa ditë më parë në konvikt si edhe drama patriotike e Vincens Prendushit. Në krye ishin studentët e klasave më të larta si Teli Ndini, Hadi Kasimati, Islam Kadesha, Jup Jella, Ibrahim Dakli, Besim Daja, Bardhyl Pojani, Vasil Biçaku, Pirro Dodbiba, Murat Angoni e të tjerë…Protestuam në rrugë përpara ministrive dhe përpara legatës italiane me thirrjet : “Larg duart nga Shqipëria!” dhe këngën “Sa të rrojë gjithësia / do të rrojë Shqipëria…”. Ditën tjetër, pas mësimit do të delnim sërish në protesta, por nëndrejtori i konviktit, Namik Resuli, kishte vënë roje te porta dhe na urdhëroi të mos dilnim, perndryshe do të përjashtoheshim nga konvikti. Menjëherë erdhi Safet Butka, që bëri fjalë me nëndrejtorin dhe na lejoi të dilnim bë demonstratë. Ajo që neve na entusiazmoi ishte se Safet Butka erdhi me ne në protestë. Këtë herë  manifestuam edhe përpara pallatit mbretnor…Pjesa më e madhe e studentëve rrëmbeu armët dhe luftoi për çlirimin e Shqipërisë. Edhe unë dola partizan në Brigatën III, dhe batalionin IV dhe luftova kundër pushtuesve. Më 5 maj 1944 u plagosa ne Çalebërzeshtë. Edhe vëllai im, Koço Kazanxhiu, fali jetën për atdheun. Tani jam te të tetëdhjetat dhe meraket e mija për Shqipërinë janë të mëdha. Një nga këto merake është edhe ky : njerëzit duhet të dinë të vërtetën për Safet Butkën!” (A.Kazanxhiu, 28 nëntor 2002)

Veprimtarinë kundërfashiste, Safet Butka e vazhdoi edhe në gjimnazin e Shkodrës.  Ish-nxënësi i tij, Sitki Bushati, mjek dhe pedagog në Fakultetin e Mjekësisë, pjesëmarrës në Luftën NÇ, shkruan: “Unë isha nxënës i gjimnazit të Shkodrës, kur erdhi profesor Safet Butka. Ishte viti shkollor 1939-1940. Në klasën tonë e shoqëroi drejtori, i cili na e paraqiti si profesor të shqipes…Mbas një heshtjeje të gjatë, ai na pyeti:

–         A e dini që jemi një vend i pushtuar?

–         Po, iu përgjigjën disa.

–         A e dini që Shkodërlokja dhe ju nuk jini më të lirë?

–         Po.

–         Atëherë, ç’prisni?

Lëvizën bangat, sikur krisën eshtrat dhe ne u gjindëm më këmbë. Mua më vlonte gjaku dhe më rrihte zemra. Isha gati të dilja jashtë dhe t’u hidhesha fashistëve në fyt…Por profesori na tha se duhet të organizoheshim. Dhe kështu bëmë. Në krye të demonstrartave antifashiste në Shkodër ishin profesorët Safet Butka, Preng Kaçinari, Tahir Shkreli etj.”

Po le t’u kthehemi dokumenteve:

Në dok.e policisë Shkodër, dt.6.04. 1940, shënohet nga organizatori i policies Luigi Battalia:       

  ”I internuari politik , profesori i gjuhës shqipë, Safet Butka,  një nga përgjegjësit kryesorë të manifestimeve studentore të verifikuara në Shkodër, duke u demonstruar kështu një element i rrezikshëm për rregullin e sigurinë publike”.( AQSH F>253, D31/5, v.1940)

      Në dokumentin tjetër “Manifestimet dhe sfondi politik në Shqipëri”, 0985 J, dt.10.04.1940, ndër të tjera shkruhet:”Në demonstratën e 28 nëntorit profesori Shkreli ishte në korent të githçkaje.. Për demonstratën e datës 30.01.1940 ka punuar shumë gjithashtu edhe drejtori i postë-telegrafës…Në këtë lëvizje bëjnë pjesë edhe profesorët Butka dhe Taho Shkreli…” (AQSH, F.253, D.31 v.1940)

Për pjesëmarrjen aktive në demonsratat antifashiste më 28 nëntor 1939 dhe 30.01,1940, Safet Butka, i cilësuar në dokumentet e kuesturës italiane si një nga drejtuesit kryesorë të manifestimeve studentore në Shkodër, u arrestua më 5.02.1940 dhe u intenua në Ventotene të Italisë për tre vjet.( AQSH F.253, d.31/5 v.1940)

Falsifikatori i historisë, Kristo Frashëri, mohon edhe rolin e Mehdi Frashërit në kundërshimin e agresionit fashist dhe gënjen kur shkruan: “Ish-kryeministri i Zogut, Mehdi Frashëri, me fraza të errëta dhe me pozë politikani, filloi të na fliste me një gjuhë diplomatike pa kripë, fjalë tërë flluska, të cilat njeriu sapo i dëgjon i harron se nuk lënë asnjë mbresë…”

Ndërkohë që e vërteta historike e njohur botërisht është që deputeti i Parlamentit shqiptar, Mehdi Frashëri,  e ngriti zërin fuqishëm në mbledhjen e posaçme të Parlamentit të datës 6 prill, ku u  kundërshtua  agresioni Italian, si edhe në mëngjesin e datës 7 prill 1939, kur u dha lajmi se anijet luftarake italiane mbërritën në Portin e Durrësit, Mehdi Frashëri shkoi në Radio-Tirana dhe që andej iu drejtua gjithë popullit shqiptar duke i bërë thirrje që të ngrihej me armë kundër pushtimit fashist. Gjatë atij fjalimi, i cili u ndoq me interes të madh brenda e jashtë Shqipërisë, Mehdi Frashëri e quajti Musolinin dhe trupat e tij “Atila oksidental, modern dhe i motorizuar, që sulmon një vend independent, anëtar të Lidhjes së Kombeve”.

Pas atij fjalimi patriotik, Mehdi Frashëri i kërcënuar, kërkoi strehim politik në   Legatën turke në Tiranë, por autoritetet pushtuese italiane e nxorrën forcërisht nga Legata dhe  e  internuan  në Itali në kampet e përqendrimit, ku ai qëndroi deri në vitin 1943.

Pseudo-histotiani Kristo Frashëri mohon edhe faktin e dokumentuar tanimë se në Durrës majori Abaz Kupi, në krye të një pjese të vogël të ushtrisë shqiptare, u bëri qëndresë me armë në dorë pushtuesve, ku vra edhe kapteri Mujo Ulqinaku. Po ashtu, në Vlorë nacionalistët me Hysni Lepenicën e Skënder Muçon në krye, luftuan me armë kundër italianëve,  në Sarandë ushtaraku Nazif Mero me një grusht njerëz luftoi trimërisht. Në Shkodër, te ura e Bahçallëkut, shkodranët i pritën po me armë këmishëzinjtë.

Ndërsa Lec Kurti, përfaqësuesi i shqipërisë në Lidhjen e Kombeve, më pas  ambasador i Shqipërisë në Britaninë e Madhe, nga Radio Londra protestoi kundër pushtimit të Shqipërisë nga Italia fashiste më 7 prill 1939. Zëri i Lec Kurtit ishte zëri i parë dhe i vetëm në Evropën e asaj kohe, kur zërat e tjerë të politikës evropiane heshtën. Gjithashtu, Lec Kurti bashkë me Miss Durhamin, mbrojtësen e madhe të Shqipërisë dhe miq të tjerë të Shqipërisë në Londër, protestuan përpara Ministrisë së Jashtme të Britanisë së Madhe kundër agresionit ushtarak fashist ndaj një vendi anëtar i Lidhjes së Kombeve.

E VËRTETA ËSHTË GJITHMONË VIKTIMA E PARË

by

 Nga Frank Shkreli/

Është thënë se vërteta gjithmonë është viktima e parë e luftës.  Ç’prej se është këthyer për të tretën herë në detyrën e presidentit të Rusisë, më 2012, Vladimir Putin ka marrë masa konkrete dhe me paramendim për të eliminuar të drejtat politike dhe për të mbytur debatin publik duke venë kontrolle të forta mbi median dhe  njëkohësisht duke vendosur në krye të enteve të ndryshme mediatike me rëndësi, aleatët e tij politikë.  Ai ka filluar të bëjë këtë veprimtari   me qëllim për të kontrolluar jo vetëm median në Federatën Ruse, por edhe median dhe transmetimet përendimore në gjuhën rusishte, siç janë ato të Zërit të Amerikës dhe të Radios Europa e Lirë.  Analistë të çështjeve ruse thonë se Putini  kishte vendosur të bllokonte  transmetimet dhe median elektronike të huaj, para se të vente në veprim planet për aneksimin e Krimesë.  Për më tepër, ata thonë se bllokimi i mediave të huaja në territorin e Federatës Ruse është një shënjë e keqe, sepse sipas tyre, kjo do të thotë se planet e Rusisë putiniste për agresion nuk do të përfundojnë me Krimenë.  Andaj masat e egëra të regjimit të Putinit për tu mbyllur gojën transmetimeve perëndimore dhe për të frikësuar median e pavarur ruse, janë vetëm fillimi i diçkaje më të madhe.

Ka kaluar më shumë se një çerek shekulli nga koha kur regjimet komuniste të udhëhequra nga Moska, si dhe vendet satelite të saj, u bënin zhurmë programeve radiofonike perëndimore, si Zëri i Amerikës, BBC-ja dhe Radio Europa e Lirë.  Për atë kohë, kjo konsiderohej ndoshta si masa më ekstreme për të ndaluar qytetarët e vendeve komuniste të dëgjonin programe që nuk i përmbaheshin vijës zyrtare dhe versionit të lajmeve dhe informacionit të sanksionuar nga ideologët e partisë komuniste.

Zhurma që iu bëhej programeve perëndimore të lajmeve, kishte filluar gjatë Luftës së dytë Botërore, kur regjimi nazist gjerman i bënte zhurmë BBC-së dhe radio tranmetimeve të tjera, por  pengesat ndaj radiove perendimore, u intensifikuan, duke u bërë një armë e vërtetë në luftën e ideve, me fillimin e Luftës së Ftohtë e deri në mbarim të saj.  Ishte kjo një luftë që i kushtonte udhëheqjes komuniste të Kremlinit miliarda dollarë, për të mos lejuar depërtimin e influencës së ideve perëndimore mbi lirinë dhe demokracinë, në radhët e popujve nën regjimet komuniste.  Në të vërtetë, sipas ekspertëve, në atë kohë llogaritej se  sovjetikët shpenzonin më shumë fonde për të ndaluar penetrimin e radio programeve perëndimore me valë të shkurtëra dhe të mesme në hapësirat e tyre, se sa i kushtonte Perëndimit për të transmetuar  të gjitha programet  radiofonike përmbeldhur së bashku, drejtuar ish-Bashkimit Sovjetik dhe vendeve të Europës lindore.

Kjo ishte situata atëherë. Sot, programet perëndimore përhapen në mënyra të tjera. Një ndër to është edhe vendosja e programeve, siç janë ato të Zërit të Amerikës dhe enteve të tjera perëndimore,  në stacionet e radiove dhe televizioneve vendore në bazë të marrveshjeve dy palëshe.  Kjo praktikë është ndjekur deri tani edhe me programet e Zërit të Amerikës dhe Radios Europa e Lirë dhe Radios Liria, drejtuar Rusisë.  Por, sipas Bordit të Guvernatorve (BBG) që drejtojnë dhe mbikëqyrin transmetimet ndërkombëtare amerikane — duke filluar nga viti 2006 — autoritetet ruse kanë filluar dalngadalë eliminimin sistematik të përhapjes së transmetimeve amerikane të lajmeve nga stacionet radio-televizive anë e mbanë Rusisë.  Sipas një njoftimi për median, Bordi  (BBG) që mbikqyrë transmetimet ndërkombëtare amerikane, tha se ishte njoftuar, kohët e fundit, nga Drejtori i ri i Agjencisë Ruse të Informacionit, Rusia Sot, Dmitry Kiselev — një anti-amerikan ky i përbetuar dhe ksenofob – me anë të një letëre prej një fjalie, se “Ne nuk do të bashkpunojmë me me ju” për transmetimin e programeve të këtij enti, duke u dhënë fund kështu programeve Zërit të Amerikës që deri tani transmetoheshin nga radiot lokale në hapësirën ruse.

“Moska ka zgjedhur rrugën e gabuar duke kufizuar fjalën e lirë”, tha kryetari i Bordit të Guvernatorve, Jeff Shell duke reaguar ndaj vendimit të Moskës për të mos lejuar më transmetimet e Zërit të Amerikës në hapësirën ruse. “Liria e fjalës”, shtoi ai, “Është një vlerë themelore universale, e pranuar si e tillë nga shumë vende të botës.”  Zoti Shell u angazhua se enti që ai drejton do të vazhdojë të shpërndajë lajmet në Rusi nepërmjet platformave të tjera si ato digjitale dhe transmetimeve satelitore.  Zoti Shell u bëri thirrje autoriteteve ruse që të lejojnë transmetimet ndërkombëtare, duke thënë se,”Megjithëse lufta e Moskës kundër medias së lirë vazhdon, ne po kërkojmë vetëm që programet tona në Rusi, të gëzojnë të njëjtën të drejtë  dhe liri veprimi që media ruse gëzon në Shtetet e Bashkuara, përfshirë programin televiziv, Rusia Sot. Populli rus meriton të njëjtën liri lajmesh e informacioni”, tha ai.

Në njoftimin e BBG për media thuhet gjithashtu se vendimi për të bllokuar transmetimet e Zërit të Amerikës dhe Radios Europa e Lirë dhe Radios Liria në rusisht, u mor ndërkohë që autoritetet ruse po zhvillojnë një fushatë të shpejtë dhe të egër madje edhe kundër medias së pavarur vendore dhe të opozitës, anë e mbanë Rusisë, ndërkohë që  në Moskë qarkullon lista e “tradhëtarve”, e atyre që nuk ndjekin vijën e propagandistëve të rinjë të Kremlinit.  Ndërsa ata kanë shpallur luftë kundër lirisë së medias së zakonshme,  njëkohësisht njoftohet se Kremlini është duke shtuar kontrollin dhe censurën edhe mbi internetin.

Analistët që ndjekin çështjet ruse thonë se këto masa që ka marrë kohët e fundit regjimi putinist në Rusi kundër medias së lirë dhe  transmetimeve perëndimore në radio-televizionet lokale, është i njëjtë me vendimet e politikës së regjimit komunist sovjetik kur u bëhej zhurmë radio-stacioneve perëndimore, gjatë luftës së ftohtë,  vetëm e vetëm për t’i mohuar popullit të vet të drejtën e lirisë së fjalës.

Këto masa kundër lirisë së fjalës, të papara ç’prej periudhës së luftës së ftohtë, duhet të jenë një çështje që  të shqetësojë çdo përkrahës të fjalës së lirisë kudo. Kjo sepse, vendimi i regjimit të Putinit për të bllokuar programet radio-televizive ndërkombëtare amerikane është në kundërshtim të plotë dhe të drejtë për drejtë me Deklaratën e Kombeve të Bashkuara mbi të Drejtat Universale të Njeriut, e cila thotë se: “Çdo person ka të drejtë të gëzojë lirinë e mendimit dhe të  shprehurit: kjo  përfshinë të drejtën për të shprehur mendimet pa ndërhyrje dhe për të kërkuar dhe për të përhapur informacion dhe ide, nepërmjet çdo media dhe pa marrë parasyshë kufijtë.”

Ndalimi i transmetimeve ndërkombëtare të lajmeve të Shteteve të Bashkuara nga ana e regjimit të Putinit si dhe ushtrimi i censurës ndaj medias ruse në përgjithësi dhe asaj të pavarur në veçanti, është një shkelje e të drejtave bazë të popullit rus dhe një shënjë ogurzezë e një regjimi që me veprat e tija, duket se po zhytet në një konflikt   gjithnjë e më të madh me popullin e vet dhe fatkeqësisht po futet edhe në një luftë me fqinjtë dhe me botën, duke rrezikuar kështu rendin dhe marrëdhënjet ndërkombëtare, një rend nga i cili ç’prej mbarimit të luftës së ftohtë,  ka përfituar e gjithë bota.

Kohë më parë, revista britanike Economist, ka shkruar se si “Një person që ka jetuar gjatë periudhës së shkatërrimit të Bashkimit Sovjetik, nga pikpamja e tij, Putini i njeh mirë rreziqet që vinë nga media e lirë. Bashkimi Sovjetik mbahej në këmbë nga shtypjet dhe ideologjia. Kur këto dy mbështetse të tij u zhdukën, sistemi sovjetik u shkatërrua. Instrumenti kryesor i qeverisjes së Putinit ka qenë dhe është paraja që ai e ka përdorur për të blerë mbështetjen. Por tani, ndërsa  veprimtaria ekonomike ruse po ngadalsohet dhe ndërkohë që monedha ruse tregon shënja lëkundjeje,   Putini po përpiqet të forcojë pozitën e tij”.  Ai siç duket mendon se mënyra më e mirë për të  bërë këtë, është  që t’i shpallë luftë fjalës së lire, me vendimet që ka marrë për të mos lejuar  transmetimet e lajmeve dhe programet perëndimore dhe njëkohësisht duke censuruar edhe median e pavarur ruse që nuk ndjekë vijën e tij.  Revista Economist e përfundon komentin e saj duke thënë se, “Lojërat Olimpike në Soçi kishin për qëllim të mobilizonin popullin rus për një nismë të re. Por pa një media të lirë, krijimi i një vendi të qytetëruar dhe modern, siç u përpoq (regjimi i Putinit) ta shfaqte Rusinë gjatë hapjes së lojrave olimpike, do të mbetet vetëm një ëndërrë dhe asgjë tjetër.”

Historikisht, transmetimeve ndërkombëtare të lajmeve, sidomos atyre nga Shtetet e Bashkuara, u bëhej zhurmë dhe bllokoheshin gjatë periudhave  të caktuara dhe politikisht sensitive ose kur regjime të ndryshme diktatoriale planifikonin sulme të mbrendshme ose të jashtëme. Kështu veproi edhe regjimi rus i Putinit kohët e fundit, me bllokimin e programeve të Zërit të Amerikës dhe të Radios Europa e Lirë dhe Radio Liria, duke shpallur të vërtetën dhe lirinë e fjalës, si viktimat e para të luftës dhe të agresionit.  Një shënjë ogurzezë kjo për të vërtetën dhe lirinë e shtypit jo vetëm në Rusi, por kudo.

 

 

Hoxha i Sanxhakut kërkon rrënjët ilire

by

Hoxha i Pazarit të Ri të Sanxhakut, krahinë shqiptare të cilin ngadalë po e mbulon muzgu i shkombëtarizimit me emocionoi, gati me nxiti të qajë, sepse e ndjeja dhimbjen e thirrjen e tij, e ndjeja vetminë gërryese e braktisjen që i kishte kapluar.

Nga Gani MEHMETAJ/

“Nuk jemi boshnjakë, nuk jemi as sllavë, jemi ilirë’, u drejtohet hoxha nga Pazari i Ri në Sanxhak besimtarëve të vet. “ I keni parë rrënojat e kështjellës ilire në afërsi të Pazarit të Ri, ajo është e jona, e ilirëve’, vazhdon ai i emocionuar. “Pse pushteti i Serbisë nuk na lejon t’i afrohemi qytetit të vjetër ilir? Sepse nuk do që ta kujtojmë të kaluarën tonë!”, pyet e përgjigjet hoxha, duke iu drejtuar besimtarëve të shushatur të cilët e dëgjonin pa lëvizur nga vendi. Hoxha duhet të ketë folur edhe më për fatkeqësinë e tyre të asimilimit të ngadalshëm e të pandalshëm, për zgjimin po aq të rëndë nga gjumi gati një shekullor, për frikën e tashmë se ata mund të zhduken në tërësi.

Ligjërata e tij, drejtuar bashkëkombësve, nuk ishte vetëm ftesë të këndelleshin për të gjetur vetën, por njëkohësisht ishte grishje shqiptarëve të Kosovës e të Shqipërisë t’u ndihmonin e t’i shpëtonin nga asimilimi. Hoxha sa donte t’ua hapte sytë bashkëkombësve të vet, aq përpiqej të dërgonte mesazhin se nuk janë të mbaruar.

Kaluan disa muaj nga kushtrimi i tij i trishtë, vajtues e i dhembshëm, kaloi edhe më  shumë kohë kur qindra të tjerë që e kërkuan mbështetjen tonë, ndërsa dy shtetet shqiptare me probleme të brendshme, që nuk ua gjejnë zgjidhjen, nuk bënë asgjë për ta. Me ndonjë reportazh televizive a shkrim, i japim fund “detyrës patriotike” për hallet e popullatës shqiptare në Sanxhak e Peshterë. Reagim tjetër nga intelektualë, artistë, shkencëtar, apo akademikë ekscentrik që dinë të bëjnë zhurmë në kupë të qiellit për hiçgjë, apo pse nuk po vlerësohen si ua thotë mendja atyre, nuk pati. Sikur të ishte fjala për problemet e fiseve të Amerikës latine!

Hoxha i Pazarit të Ri të Sanxhakut, krahinë shqiptare të cilin ngadalë po e mbulon muzgu i shkombëtarizimit me emocionoi, gati me nxiti të qajë, sepse e ndjeja dhimbjen e thirrjen e tij, e ndjeja vetminë gërryese e braktisjen që i kishte kapluar. Por i pafuqishëm ta ndihmoja e ndiqja pa bëzajtur filmimin në FB (Facebook), ndërsa nga pafuqia e zemërimi sytë mu mbushën më lot, grykën ma ngushtoi një ngashërim që as me vinte lartë e të shpërthente as nuk zhdukej. Ai duhet të ketë folur edhe herë të tjerë, duhet të ketë qarë edhe halle të tjera (pushteti mizor i Serbisë, viktimat e shumta që ranë në luftën e Bosnjës, që nuk ishte lufta e tyre, viktimat tjera që i përpiu terri i natës jo vetëm në kohën e Milosheviqit, por edhe më vonë). Por unë nuk i dëgjova, megjithëse edhe po t’i dëgjoja me çka mund t’i ndihmoja?

Ata kanë vuajtur edhe më parë, por kurrë nuk jemi marr me ta. Atyre terrori nuk iu nda që kur i pushtuan, ndërsa ne nuk i shpëtuam. U vranë rugovasit e dukagjinasit e mi në kufi të Pazarit të Ri e gjithandej nëpër Peshterë, por heroizmi i tyre nuk mjaftoi, lipseshin më shumë rugovas e dukagjinas, më shumë shqiptarë të tjerë që të mbronin kufinjt e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit.

Hoxha i Pazarit të Ri me bashkëkombësit e vet i kërkonte rrënjët nën rrënojat e kështjellës ilire afër qytetit të tij, kurse bashkëkombësit dhe besimtarët që e kishin rrethuar si zogjtë e klloçkës, sikur kërkonin t’i mbronte, sepse askush tjetër nuk merrej me ta, as nuk ua qante hallin. Ai megjithatë ua hapte sytë që t’u ktheheshin rrënjëve. Kohë të gjatë i kishin mashtruar, kur përpiqeshin t’i bindin më të gjitha mjetet se ata nuk janë shqiptarë, por myslimanë, herë serbë të islamizuar, herë boshnjakë. Dhe ishin të hutuar, meqë shteti i tyre kombëtar ende nuk ishte formuar, por edhe atëherë kur u themelua qe aq i dobët sa nuk i mbronte dot.Askush deri me sot nuk i ktheu asnjë përgjigje hoxhës së Pazarit të Ri. Askush nuk u mor me te dhe problemin që ai nxori në Facebook. Sikur të kishte hedhur gur e dru mbi ilirët, sikur të kishte fyer heronjtë kombëtar, sikur të kishte thënë se është mysliman e jo ilir, sigurisht të gjitha mediet në Kosovë e në Shqipëri, me Diasporën e afërt e të largët do ta nxirrnin në faqe të parë, do t’i jepnin hapësirë për kolumne, ku do t’ia qante hallin Erdoganit e satrapëve të tjerë oriental që e terrorizojnë popullatën e vet, do t’ia dhuronin xhaminë më të mirë të kryeqytetit të rekrutonte të rinjtë për luftën absurde në Siri e gjetiu nëpër shkretëtirat arabe. Nuk do të mungonin as intervistat dhe rekordet në youtuve, do ta lavdëronin shumica e medieve, do ta falënderonin, do ta bënin yll, madje ndonjë akademikë i frustruar e paranojak do ta priste e promovonte si shpëtimtar.

Por hoxha i Pazarit të Ri, fatkeq tha se nuk është sllav, nuk është as turk, as i kombit mysliman, por rrënjët i ka thellë në Iliri.

Ai nuk tha se shqiptarët do t’i shpërngulin përtej detit si në kohën e pas Skënderbeut, sikurse thanë një grushtë mjeranesh të shoqatave të shpifura të ‘komunitetit arabë e myslimanë”, të cilët madje e kërcënojnë deputeten puro shqiptare duke e quajtur  refugjate në atdheun e vet!

Sërish e dëgjova në FB ligjëratën pikëlluese të hoxhës së Pazarit të Ri. Mu duk më pikëlluese se sa rrafshnaltat e trishta të Peshterit, ku era ta thanë fytyrën, në pikun e verës, ndërsa të ftohtit të bënë koçanë. Por ata me gjithë këtë klimë të akullt nuk e braktisen vendlindjen, paçka se atdheu po i braktisë mizorisht, me heshtjen e shpërfilljen e pafalshme.

Me kujtohet marsi i ftohtë në Sanxhak në fund të viteve të tetëdhjetë, era që të depërtonte në eshtra, ndërsa vendësit me shikonin më frikë. Ata druanin më shumë për mua se sa për vetën, megjithëse kishin mbetur në një çark të mbyllur, përderisa Serbia po i shkelte pa mëshirë. Bosnja nuk i pranonte për të vetët, shqiptarët i shikonin më dyshim për shkak të gjuhës së tyre të bjerr, turqit i përbuznin duke i quajtur arnaut, ndërsa serbët u thoshin me nënçmim “shqiptari”. E kujtoja edhe dokumentarin e xhiruar me 1908 në qytetin e hoxhës së pikëlluar, ku banorët shqiptar shumicë atëbotë lëvizin para kamerës, ndërsa veshje të kombeve tjera nuk kishte. Disa vjet më vonë një dorë e zezë këtij dokumentari- margaritarë i vuri sipëri muzikë të rëndë turke, duke e mbytur sharmin e pastërtisë e të vërtetësisë filmike, sepse ndërsa filmi ishte pa zë. Por pati edhe një hile në këtë kurdisje, muzika turke synonte të falsifikonte përkatësinë shqiptare të banorëve të Pazarit të Ri.

Derisa bluaja në mendje fatin e bashkëkombësve të hoxhës, kujtoja rugovasit e mi të cilët më këngë maje krahu ftonin kushërinjtë e tyre në Peshterë apo edhe më larg në Sanxhak bjeshkë pas bjeshke: “Ooo Bardhosh Lisi! Zhuja i Ndrecës po e marton djalin. Mos e leni pa ardh!”, jehonte ftesa për dasmë. Sot ka teknologji shumë të avancuar komunikimi, por komunikimet në mes të rugovasve e kushërinjve të tyre në Peshterë e Sanxhak janë shkëputur, nuk hyjnë as nuk dalin në mes veti.

I kujtoja edhe fjalët e babait tim për luftën e rreptë të vullnetarëve nga Dukagjini e Rugova për të mbrojtur territoret etnike në Luftë e Dytë Botërore. Sepse atëbotë ata e flisnin shqipen më pastër se ne, me thoshte babai. Por erdhën partizanët e na dëbuan sërish, ishin më të shumtë dhe më të armatosur, vazhdonte i dëshpëruar babai ish ushtar vullnetar i territoreve etnike .

Ndërkaq, hoxha i Pazarit të Ri vazhdonte të kërkonte rrënjët ilire në qytetin e vjetër shqiptar. Kërkonte edhe fijet e shkëputura me fisin e vet të Kelmendit. Këtë ua thoshte besimtarëve të vet më pikëllim sikur te që një lloj amaneti, ndërsa një lukuni hoxhallarësh tonë mercenarë të tërbuar nga lirat turke e dinari serb, kanë marr kazmat e përpiqen të shkulin çdo rrënjë ilire e shqiptare, duke ulëritur si të çmendur kundër kombit të tyre, duke ua shpërlarë trurin besimtarëve për t’i bërë mish për top, për t’i degdisur prapa diellit.

 

 

PSE “HESHT” INTELIGJENCIA “OPOZITARE”?

by

Nga Fadil  LUSHI/

Dikur moti presidenti  francez Fransua Miteran kishte vizituar Londrën dhe pasi kishte përfunduar takimi protokolar me Margaret Thaçerin, ai kishte kërkuar prej saj të takohet me intelektualët anglezë. Fatkeqësisht, shefi i protokolit nuk e përmbushi kërkesën. Jo se nuk i kishte pranë, por pse mungonin intelektualë të tipit të Zhan Pol Sartri! Shefi i protokolit e kishte ditur saktë konceptin francez mbi intelektualin dhe nuk e kishte zgjatur këtë lojë të presidentit francez.

Se nënqielli ynë politik, ekonomik dhe kulturor ka intelektualë të mirëfilltë apo të kalibrit evropian, unë nuk kam as prova e as argumente, se sa është “numri” i tyre, edhe për këtë nuk kam informacion, por se cili është statusi i tyre shoqëror do të bëj përpjekje të mos e paragjykoj. Para se ta diskutojmë këtë, do t’i referohemi Fjalorit të Gjuhës së Sotme Shqipe rreth nocionit “intelektual”, jepet ky shpjegim: Ai që ka një përgatitje të veçantë në një fushë të shkencës, të teknikës, të kulturës e një formim të gjerë arsimor dhe merret kryesisht me punë mendore, njeri i punës mendore… Intelektualët popullorë. Shtresa e intelektualëve. Që ka të bëjë me mendjen, me arsyen e me gjykimin, që i përket intelektit; mendor. Zhvillimi intelektual. Punë (jetë, veprimtari) intelektuale. Që merret kryesisht me punë mendore. Rrethe intelektuale… e të tjera.

Me sa duket shoqëria shqiptare ka “ndërtuar” dy lloje intelektualësh:

intelektualë të cilët pa “dëshirën dhe vullnetin e tyre ikin nga shkenca dhe kultura” për të shkuar në takim me politikën dhe për t’iu ngjitur asaj në qafë si dhe intelektualë “opozitarë”, apo thënë ndryshe, ata që nuk parapëlqejnë të heshtin. Të parët, që në fillim janë të destinuar të etiketohen si “puçistë a si horra bulevardi”! Të gjithë këta “ikanakë” do të veprojnë nën ombrellën e pushtetit, do të frymojnë pranë ca partive politike (sidomos atyre partive politike që u janë ngushtuar rrugët e veprimit) dhe kryeparëve të tyre, pranë ca pushteteve dhe pushtetarëve, pranë ca presidentëve të shteteve dhe presidencave, pranë ca akademive të shkencave dhe arteve që janë shndërruar në bastione nacionalizmash të rrezikshëm a në kuzhina politike,  pranë biznesit dhe biznesmenit, pranë arrogancës dhe rrëmujës, pranë vlerave të sajuara, pranë fjalës së heshtur dhe gjuhës të bastarduar, pranë pseudokritereve, pranë pseudostandardeve, pranë paragjykimit dhe marrëzisë sonë kolektive, pranë sekserëve, pranë “tyxharit dhe tyxharëve”, pranë recidivistit dhe butaforisë mashtruese, pranë Makiavelit dhe makiavelistëve, pranë njerëzve të cilët arsimin universitar e kanë përfunduar para se ta kalojnë atë të mesmin, pranë kalorësve të vonuar të çështjes kombëtare apo pranë atyre që rrahin gjoks për shqiptari, pranë njerëzve që nuk i takojnë “entitetit akademik”, pranë njerëzve “që nuk durojnë padrejtësinë”, pranë zyrtarit dhe zyrtarëve, të cilët nevojtari nuk i takon dot kollaj, pranë njerëzve me nga “dy palë surrate” dhe me një buzëqeshje tallëse, pranë njerëzve që mbajnë kokën përpjetë, por ama që nuk duan të mbajnë çfarëdo përgjegjësie morale dhe materiale… e të tjera!?

Nëse të gjithë këta intelektualë edhe në të ardhmen do të qëndrojnë pranë institucioneve a subjekteve që u përmendën më lart dhe nëse mbeten nën përkujdesjen “e veçantë materiale” të shtetit, të pushtetmbajtësit si  dhe të politikës ditore, atëherë që nga ky paragraf duhet t’i perceptojmë si “specie në zhdukje e sipër”, si pseudointelektualë, si njerëz  që vuajnë nga sindroma i intelektualizmit provincial, si njerëz  të cilëve u mungon pragmatizmi, interesimi për gjymtimet tona…, interesimi ndaj degradimit të arsimit si dhe ndaj mungesës së perspektivave…, si njerëz të cilët “preferojnë”  heshtjen  madje edhe që përjashtojnë çdo raport të tyre me realitetin, si njerëz  që nuk “çojnë dorën” për të diskutuar sjelljet tona të shthurura.

Janë njerëz që fare pak shqetësohen me mungesën e të menduarit autonom dhe prej aristokrati, njerëz të cilët përjashtojnë çdo komunikim  me njerëzit e rëndomtë, janë  njerëz që pavullnetshëm u nënshtrohen urdhrave a imponimeve të atyre që dinë fare mirë të të çojnë në rrugë të gabuar a në kahun negativ. Janë njerëz të paguar që të mos e demaskojnë vulgaritetin, të mos i hetojnë jovlerat, thjeshtë do të veprojnë sipas  udhëzimeve “që vijnë nga lart”! Në instancë të fundit, ata parapëlqejnë të “hiqen si intelektualë” që mund të  “ekuilibrojnë”  mendimet,  inatet dhe zënkat e “kalamajve të lagjes” së tyre…, ata parapëlqejnë të “hiqen si intelektualë” po njëkohësisht vetëpromovohen  a vetëshpallen  Promete të inteligjencies gjithëshqiptare, si njerëz që janë pa “kusure, pa hipoteka a me borxhe të pashlyera”! Mbase kur një ditë do të “pendohen” për veprimet e tyre të gabuara dhe kur do të ballafaqohen me “dhembjet e tyre teatrale”, lëre që nuk do të kursehen nga ata që i “futën” në ato rrugica “qorre”, por edhe do të tallen nga ana e “punëdhënësit a atij që bën punë inati ose punë qejfi”!?

Intelektualët e mirëfilltë që nuk heshtin gjithsesi se  nuk duan të jenë as cinikë e as arrogantë si dhe mosbesues ndaj gjithë asaj që ndodh pranë tyre…, asnjëherë  nuk do të bëjnë miqësi me pushtetin, me politikën a me biznesmenin…, dhe, kur nuk do ta bëjnë këtë, atëherë nuk do të parapëlqehen nga pushtetarët dhe politikanët. Statusi i tyre (edhe ashtu i palakmueshëm dhe i mjerueshëm) këmbë e krye  do të margjinalizohet…, pa marrë parasysh se ky status i tyre është i përcaktuar me ligj. Se ky epitet (“opozitarë”) që u ngjitet intelektualëve të mirëfilltë është tamam ose jo, ne nuk e dimë, por një gjë është e saktë: intelektualët e mirëfilltë nuk janë as heshtakë, as frikacakë, as konformistë, as partiakë dhe as apatikë. Ata me zërin kritik edhe në të ardhmen do të luftojnë që ta mbajnë gjallë frymën progresive…, ata nuk do lejojnë që përpjekjet e tyre të anashkalohen dhe të nënçmohen. Një gjë është e vërtetë, sot e gjithë ditën ne ende nuk jemi të ndërgjegjshëm se në çfarë “pike të mjeruar ka arritur një pjesë e inteligjencies shqiptare, përballë injorancës” a nëpërkëmbësve të vlerave tona kombëtare.

Njohësit e mirëfilltë të teologjisë thonë se Zoti e krijoi shoqërinë njerëzore me Ademin a.s dhe Havën a.s. Fillimisht, këta të dy i largoi nga parajsa për arsye se nuk kishin përfillur urdhrat e tij. Të parin e dënoi që të punonte, ndërkaq të dytën që lindjet t’i bënte me dhimbje. Që të dy nuk kishin kërthizë. Vallë sot, ca intelektualë shqiptarë”vërtet” nuk kanë “kërthizë”!?

Dikur moti Jeffersoni, president i Amerikës, kishte thënë: “Kur njerëzit kanë frikë nga qeveria e tyre, atje është tirani: kur qeveria ka frikë nga populli: atje është liria”! Se qeveritë u frikësohen intelektualëve që nuk tremben, ne këtë nuk e dimë.