• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Presidentja Osmani priti në takim z. Bertrand Bouyx, kryetar i Komitetit për Çështje Politike dhe Demokraci në Asamblenë Parlamentare të Këshillit të Evropës

April 2, 2024 by s p

Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, ka pritur sot në takim z. Bertrand Bouyx, kryetar i Komitetit për Çështje Politike dhe Demokraci në Asamblenë Parlamentare të Këshillit të Evropës, njëkohësisht deputet në Kuvendin Kombëtar të Francës.

Në takim u diskutua për anëtarësimin e Kosovës në Këshillin e Evropës, me ç’rast falënderoi z. Bouyx për lidershipin dhe mbështetjen e tij për Kosovën në Komitetin për Çështje Politike dhe Demokraci, i cili me shumicë dërmuese, votoi për të çuar përpara anëtarësimin e Kosovës për votim në Asamblenë Parlamentare.

Presidentja Osmani theksoi se anëtarësimi i Kosovës në Këshillin e Evropës do të ishte hap i rëndësishëm për fuqizimin dhe avancimin e mëtejmë të të drejtave të njeriut nëpërmjet mekanizmave që i ofron Këshilli e të cilat do të shërbenin si mekanizëm shtesë për mbrojtjen e garantimin e të drejtave të të gjithë qytetarëve të Kosovës. Në këtë frymë, Presidentja Osmani tha se qasja në institucionet dhe mekanizmat e Këshillit të Evropës, siç është Gjykata Evropiane për të Drejtat e Njeriut, është mbi të gjitha në interes të qytetarëve të Kosovës, pa dallim.

Presidentja Osmani shprehu mirënjohjen dhe ritheksoi rëndësinë e mbështetjes së vazhdueshme të Francës në këtë drejtim, ndërsa ka shfaqur besim që anëtarësimi i Kosovës në Këshillin e Evropës do të vlerësohet pozitivisht nga deputetët e shteteve anëtare në Asamblenë Parlamentare.

Tutje, Presidentja Osmani ka shprehur përkushtimin e plotë që të vazhdohet puna e përbashkët me shtete mike e aleate për ta avancuar tutje këtë proces drejt finalizimit të suksesshëm të tij.

Filed Under: Analiza

Shqipëria e së kaluarës modelon Shqipërinë e së ardhmes

April 2, 2024 by s p

Shaban Murati/

Figurat e sklerozuara të nomeklaturës së lartë komuniste drejtojnë sot qeverinë, politikën, ekonominë dhe shkencën në Shqipëri. Është qark i mbyllur si sekt, që qarkullon brenda vetes frenat e pushtetit, pavarësisht se janë brezi i fëmijve, dhëndurrëve, nipave e mbesave me burrat e tyre. Kjo strukturë e së kaluarës modelon Shqipërinë e së ardhmes. Me kriteret e ideologjisë stalinisto-komuniste Shqipëria është sot një shtet monolitik revizionist, që u bë i tillë nga halli i rrethanave ndërkombëtare, dhe ashtu revizionist do të mbetet, sepse duhet te ruhet monopoli i një partie, duke e ndarë në dy skuadra apo portofole: PS-PD. Kjo shpjegon pse lejohen nja 100 partiçka fantazma po të nomeklaturës, për t’u krijuar naivëve iluzionin e demokracisë. Nuk e ndryshon këtë realitet as fakti që për nevoja gjeostrategjike atlantike e bënë Shqipërnë anëtare të NATO-s, dhe as mundësia, që ndonjëherë Shqipëria të bëhet anëtare e BE.

Pa u shkatërruar kjo strukturë e fuqishme kanceroze e nomeklaturës së të kaluarës, Shqipëria nuk bëhet dot as shtet demokratik, as shtet me standart të lartë jetese dhe as shtet normal europian.

Filed Under: Analiza

Aleksandri dhe Aristoteli

April 2, 2024 by s p

Astrit Lulushi/

Rreth vitit 343 pes, Mbreti Filipi II i Maqedonisë i kërkoi filozofit grek Aristotelit që të mësonte djalin e tij 13-vjeçar, Aleksandrin III, i cili më vonë u bë i njohur si Aleksandri i Madh. Filipi II punësoi Aristotelin me shpresën për ta shndërruar trashëgimtarin e tij të ri në një udhëheqës të mirëarsimuar dhe të kulturuar, nga frika se vetëm aftësia ushtarake nuk do të mjaftonte për të kërkuar respekt nga vartësit e tij. Ai i besoi Aristotelit pjesërisht sepse babai i filozofit, Nicomachus, dikur kisjte qenë mjek i oborrit për një mbret të mëparshëm maqedonas. Si pagesë për tutorin e djalit të tij, Filipi II premtoi të rindërtonte qytetin e lindjes së Aristotelit, Stagira, të cilin mbreti e kishte pushtuar dhe rrafshuar vite më parë.

Aristoteli dhe Aleksandri u nisën për të studiuar në Nymphaeum (faltorja e Nimfave) në fshatin e largët të Miezës, ku kaluan afërsisht tre vjet së bashku. Megjithëse dihet pak për mësimet e sakta të Aristotelit, besohet se ai e shkolloi sundimtarin e ardhshëm në shumë lëndë, si mjekësia, poezia, retorika, gjeometria dhe madje edhe botanika. (Në fakt, ushtria e ardhshme e Aleksandrit përfshinte disa botanistë, puna e të cilëve ishte të mblidhnin mostra dhe të studionin tokat e reja që pushtuan.)

Ptolemeu e klasifikon Miezën midis qyteteve të Emathias. Stephanus i Bizantit, nga ana tjetër, duke marrë informacionin e tij nga Theagenes, aludon se nganjëherë Mieza quhej Strymonium. Vendi ku dikur qëndronte Mieza është Lefkadia moderne, pranë qytetit modern Naousa, Imathia, Maqedonia Qendrore, dhe ka qenë subjekt i gërmimeve arkeologjike që nga viti 1954.

Vendi i shpellës në Mieza besohet të ketë qenë pjesë e shkollës maqedonase të Aristotelit

Mieza u emërua nga Mieza, që në mitologjinë e lashtë maqedonase, ishte vajza e Beres. Në kohët e lashta, Bereasit ishin banorë të qytetit të Bereas, i referuar edhe si Berea në Bibël. Sot, qyteti njihet si Veria në Greqinë veriore.

Mieza ishte shtëpia e shokut të Aleksandrit, Peucestas. Ndër studentët e arsimuar në Mieza përfshihen Ptolemeu, Kassander dhe Kleitus, që u bënë gjeneralë të Aleksandrit.

Në vitin 340 pes, Filipi II e thirri Aleksandrin në shtëpi dhe koha e djalit me Aristotelin mori fund. Aleksandri mori fronin maqedonas në vitin 336 pes, ndërsa Aristoteli u kthye në Athinë dhe themeloi një shkollë të re publike të njohur si Liceu.

Foto: wikipedia.org

Filed Under: Analiza

LA CROIX (1946) / “GJON SHLLAKU, MIKEL KOLIQI, MUSINE KOKALARI, THOMA PAPAPANO…” — PERSEKUTIMET FETARE DHE POLITIKE NË SHQIPËRI

April 1, 2024 by s p


Gjon Shllaku – Mikel Koliqi – Musine Kokalari – Thoma Papapano
Gjon Shllaku – Mikel Koliqi – Musine Kokalari – Thoma Papapano

Nga Aurenc Bebja*, Francë – 31 Mars 2024

“La Croix” ka botuar, të enjten e 27 qershorit 1946, në faqen n°5, një shkrim rreth persekutimeve fetare e politike asokohe në Shqipëri, të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjet blogut të tij “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :

Persekutimet fetare në Shqipëri

Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France
Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France

Një fushatë sistematike kundër Kishës Katolike filloi në Shqipëri në janar të këtij viti. Sinjali u dha nga një sërë artikujsh të botuar në gazetën zyrtare “Bashkimi” që del në Tiranë. Këta artikuj të futur në botimet e 3, 8, 15, 17 dhe 18 janarit janë firmosur nën emrat e katolikëve si Tuk Jakova, Gjovalin Luka, Tonin Miloti dhe gjithashtu nën emra komunistësh.

Sot nuk bëhet më fjalë për arrestimin e disa priftërinjve, por për shtypjen (zhdukjen) e klerit katolik. Gjatë muajit shkurt u burgosën Dom Mark Hasi, Gjon Shllaku, Pal Doda, Dom Mikel Koliqi, të gjithë priftërinj shqiptarë. Përveç kësaj, 32 fetarë italianë dhe 3 motra të bamirësisë që ndodheshin në shtëpi të ndryshme të përkushtuara për punë bamirësie, të cilat ishin themeluar në Shqipëri në vitin 1939, u dëbuan brutalisht : u lejuan të merrnin vetëm gjërat e nevojshme. At Anton Harapi, i cili respektohej sa për virtytin dhe talentin e tij letrar, u ekzekutua në Tiranë më 15 shkurt, në të njëjtën kohë me ish-kryetarin e Këshillit Maliq Bushati dhe ish-anëtarin e Këshillit të Regjencës Lef Nosi.

Numri i rusëve që mbërrijnë në Shqipëri po rritet çdo ditë e më shumë. Ata janë të instaluar në të gjitha administratat. Ata janë të plotfuqishëm dhe vetë ministrat e qeverisë së Enver Hoxhës janë të detyruar t’u binden.

I ashtuquajturi komplot katolik i Shkodrës dhe zbulimi i simuluar i një tjetër komploti që dyshohet se ka ndodhur në Tiranë, kanë qenë shkak për arrestime të shumta në Tiranë, Shkodër, Korçë, Vlorë… Ndër arrestimet, le të citojmë emrat e Suat Asllanit, avokat; Zonjusha Musine Kokalari, shkrimtare; Spiro Disha, Qenan Dibra, të dy nëpunës; Thoma Papapano, profesor dhe anëtar aktual i Asamblesë Kushtetuese. Arrestimi i këtij të fundit është kryer në këto rrethana : i ulur në një tavolinë me një shok në tarracën e një kafeneje, Thoma Papapano dyshohet se i ka thënë të besuarit se shteti aktual nuk mund të zgjasë shumë në Shqipëri. Disa orë më vonë, ai u zhduk nga qarkullimi.

Filed Under: Analiza

Fe, shkencë e perandori

March 30, 2024 by s p

Astrit Lulushi/

Georges Lemaitre nuk ishte thjesht astronom, fizikan dhe matematikan: ishte gjithashtu prift.

Ai e mbështeti teorinë e tij bazuar në relativitetin e përgjithshëm të Ajnshtajnit dhe kuptoi se universi nuk mund të ishte i qëndrueshëm dhe duhej të zgjerohej ose tkurej. Bazuar në dëshmitë nga Edwin Hubble se universi po zgjerohej, atëherë distancat në univers duhej të kishin qenë më të shkurtra në të kaluarën. Dhe nëse shkohet mjaft larg në kohë, do të arrihet një pikë ku të gjitha distancat ishin zero.

Ironikisht, askujt nuk i pëlqeu ideja e Lemaitres, as vetë Ajnshtajnit, pasi i ngjante shprehjes “bëhu dritë dhe drita u bë”.

Lemaitre ishte në fund të fundit edhe prift. Gjithashtu, emri “Big Bang” u shpik për të tallur teorinë e tij.

Por përfundimisht, provat fituan mbi skeptikët, dhe tani të gjithë e pranojnë teorinë e Big Bangut, pavarësisht nëse besojnë në perëndi apo jo. Ata që besojnë në Zot, e shohin Big Bangun si mënyrën se si Zoti krijoi universin – “Zoti krijoi qiellin dhe tokën”.

Përjashtimet janë një pakicë e të krishterëve ungjillorë në SHBA, të cilët refuzojnë çdo gjë që bie në kundërshtim me interpretimin e tyre të mirëfilltë të librit të shenjtë, dhe disa shkencëtarë të skajshëm që hedhin poshtë relativitetin e përgjithshëm të Ajnshtajnit.

***

Evolucionistë dhe ateistë thonë se të gjithë njerëzit kanë paraardhës peshqit qindra miliona vjet më parë.

Kohët e fundit paleontologën kanë zbuluar një fosil peshk, që ka gjithashtu bërryla.

Anatomia e njeriut është thjesht anatomia e modifikuar e peshkut. Qeniet njerëzore evoluan nga një lloj peshku i cili jetoi 375 milionë vjet më parë dhe është paraardhësi i të gjithë vertebrorëve tokësorë, duke përfshirë amfibët, zogjtë, zvarranikët, gjitarët dhe ne.

Gjetja e të njëjtave struktura midis peshqve dhe njerëzve nuk është e vështirë. Peshqit kanë pesë kocka kryesore në pendët e tyre, ashtu si ne kemi pesë gishta. Ndonjëherë kockat modifikohen për një qëllim tjetër (si dëgjimi), por mund të gjenden edhe shumë krahasime një-me-një.

***

Vendi më i fshehtë dhe më misterioz në Tokë nga e kaluara, është një mal i prerë plotësisht që krijon rrafshnaltën Nazca në Peru.

Vetëm imagjinoni punën për të prerë të gjithë malin në këtë mënyrë.

A u bë e gjithë kjo nga vendasit e lashtë vetëm me kazma dhe lopata?

Zona kaq e madhe dhe e sheshtë, është e ngjashme me një aeroport.

Sepse po të shikosh nga afër mali nuk duket si asgjë tjetër. Peruja është një muze i vërtetë në ajër të hapur i qytetërimit njerëzor dhe ky mal i prerë ndodhet në Utu.

Në të vërtetë, çfarë tjetër mund të kishin përdorur banorët e lashtë të Amerikës së Jugut për të krijuar struktura të tilla? Mbetet mister. Vjen nga një civilizim i largët i paimagjinueshëm. Gjithmonë ëndërr.

***

Shpesh gjërat në dukje të parëndësishme janë me vlerë të jashtëzakonshme.

Gjatë ndërtimeve, në një periferi të Athinës në vitin 2014, u zbulua një varr i periudhës klasike. Nuk ishte gjë e madhe, ndodh shpesh. Gjetjet në të nuk ishin me shumë interes, derisa arkeologët panë një filxhan vere qeramike të thyer në 12 copa

Kupa i përkiste një burri të quajtur Drapetes (emri, i gdhendur në fund të kupës, tregon një skllav) Megjithatë, surpriza e madhe erdhi nga gjashtë emrat e tjerë të gdhendur në filxhan:

Aristides, Diodotos, Desimos, Arrifron, Perikli dhe Efkritos. A mund të jetë ky Perikli gjenerali i famshëm?

Arkeologët thonë po. Sepse,

një nga fragmentet e tij është gdhendur me gjashtë emra, duke përfshirë Arrifron – mbiemrin e gjyshit dhe vëllait të Perikliut. Emri Arrifron (sot; Afron, Afrim) ndeshet shumë i rrallë në greqisht.

Mbishkrimi i emrit Aristides gjithashtu tregon se Perikliu ka përdorur këtë kupë. Aristidi ishte një politikan që veproi në Athinë midis 488 dhe 478 pes, ndërsa Perikliu udhëhoqi qytetin-shtetin nga viti 460 pes deri në vdekjen e tij nga murtaja në 429 pes. Kupa daton midis viteve 480 dhe 465 pes, kur të dy burrat mund të kenë ndërvepruar në një mjedis shoqëror, si simpozium ose tavernë.

Drapetes e mbajti filxhanin; mbase ishte lajkatur nga prania e shoqërisë fisnike në tavernën e tij.

Është gjithmonë pak magjike kur arkeologët zbulojnë objekte që vendosin figura të tilla mitike në kohë dhe hapësirë ​​reale, duke thithur të njëjtin ajër dhe duke ecur në të njëjtin terren që bëjmë sot. Duket e mrekullueshme që 2500 vjet pas vdekjes së oratorit, një kupë e lashtë ndodh që të përmbajë gjashtë emra të plotë që dëshmojnë një jetë që u është shmangur arkeologëve për shekuj.

***

Familja e Napoleon Bonapartit u skandalizua kur ai u martua me Josephine de Beauharnais. Ndërsa ishte vërtet shumë e bukur, Jozefina ishte 6 vjet më e madhe se Napoleoni, një e ve me dy fëmijë dhe që deri atëherë kishte pasur disa lidhje me figura kryesore politike. Nëna dhe motrat e Napoleonit ishin veçanërisht të inatosura, pasi ndiheshin jo të sofistikuar në prani të Jozefinës mbretërore.

Por Jozefina ishte dashuria e madhe e jetës së Napoleonit dhe marrëse e letrave të tij të shumta pasionante – dhe tani të famshme – të dashurisë. “Unë zgjohem plot me ty,” shkroi dikur Napoleoni. “Imazhi juaj dhe kujtimi i kënaqësive dehëse të natës së kaluar nuk më kanë lënë prehje shqisave.”

Menjëherë pasi u martuan, Napoleoni u largua për të udhëhequr ushtrinë franceze në Itali. Gjatë ndarjes së tyre, Josephine filloi një lidhje me një toger të pashëm Hussar, Hippolyte Charles. Napoleoni u tërbua kur mori vesh lajmin. Letrat e tij drejtuar Jozefinës u bënë më pak të dashura dhe ai mori disa dashnore. Menjëherë pasi u kurorëzuan perandor dhe perandoreshë të Francës, Jozefina e kapi Napoleonin në dhomën e gjumit të zonjës së saj në pritje.

Kur Josephine nuk ishte në gjendje të lindte një fëmijë tjetër, Napoleoni vendosi që në interes të Francës, ata duhet të divorcoheshin në mënyrë që ai të rimartohej me një grua që mund t’i jepte një trashëgimtar. Sekretari i Napoleonit thotë se ai ishte në dhomën tjetër kur Napoleoni ia dha lajmin Jozefinës – dhe ai dëgjoi britma.

Edhe pas ndarjes së tyre, Napoleoni këmbënguli që Jozefina të ruante titullin e perandoreshës. Vite më vonë, kur dëgjoi për vdekjen e Josephines, ai u mbyll në dhomën e tij për dy ditë. Fjalët e fundit të Napoleonit në shtratin e tij të vdekjes ishin: “Franca, ushtria, kreu i ushtrisë, Josephine”.

***

Në kohën e fushatave të Aleksandrit (336-323 pes), Roma sapo kishte përfunduar Luftën Latine (340-338 pes). Ishte një fuqi rajonale në Latium (sot provinca e Lacios në brendësi të Romës) dhe po fillonte të shtyhej më tej në jug në atë që, si atëherë edhe sot, quhet Campania, dhe rivalët e Romës, Samnitët, e konsideronin sferën e tyre të ndikimit, duke ndezur kështu Luftërat Samnite.

Lufta e Dytë Samnite (326–304 pes) filloi në të njëjtin vit me pushtimin e Indisë nga Aleksandri dhe vazhdoi ende, kur Aleksandri vdiq 3 vjet më vonë. Kjo do ta linte Romën të mbante pjesën më të madhe të Italisë qendrore, pas së cilës ajo shpejt filloi të ndërhynte në jug.

Kjo e bëri Romë mjaft të fuqishme për të tërhequr vëmendjen e mbretërve të disa prej shteteve të mëdha pasardhëse të perandorisë së Aleksandrit të ndarë në, veçanërisht të Pirros, Mbreti i Epirit. Rreth 40 vjet pas vdekjes së Aleksandrit. Pirro përdori flotën e tij për të kaluar Detin Adriatik, për të pushtuar Italinë dhe Romën (Lufta e Pirros 280–275 p.e.s.), i ftuar nga një prej shteteve të Italisë jugore. Roma nuk kishte ende një flotë. Ajo po përfshihej në luftën e saj të parë me Kartagjenën, Lufta e Parë Punike (264–241 pes), që e bëri të kuptonte se duhej të kishte një marinë dhe ta ndërtonte një të tillë nga e para. Lufta e Parë Punike ishte kur Roma pushtoi (pothuajse të gjithë) Sicilinë, së bashku me Sardenjen dhe Korsikën (të gjitha më parë të dominuara nga Kartagjena).

Megjithëse Roma kishte filluar zgjerimin e saj, në kohën e Aleksandrit, ajo ishte ende vetëm një shtet rajonal në Itali, pa flotë detare; nuk ishte ende perandori, por brenda më pak se një shekulli, humbja e Kartagjenës dhe pushtimi i Sicilisë do ta bënte Romën, nëse jo ende një perandori, të paktën një lojtar të madh të Mesdheut.

Filed Under: Analiza

  • « Previous Page
  • 1
  • …
  • 89
  • 90
  • 91
  • 92
  • 93
  • …
  • 971
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • NDAA i SHBA-së dhe pozicioni i Kosovës në arkitekturën e sigurisë
  • Alis Kallaçi do të çojë zërin dhe dhimbjen e “Nân”-s shqiptare në Eurovision Song
  • Garë për pushtet…
  • Njëqind vjet vetmi!
  • “Shënime për historinë antike të shqiptarëve”*
  • Si funksionon sistemi juridik në Shqipëri dhe pse ai ka nevojë për korrigjim?
  • Emisionet postare festive të fundvitit në Kosovë
  • JAKOBSTADS TIDNING (1939) / MBRETI ZOG, SHUMË BUJAR ME BAKSHISHE. — EMRI I TIJ NUK DO TË HARROHET KAQ SHPEJT NGA PRONARËT DHE PERSONELI I HOTELEVE NË VARSHAVË.
  • HAFIZ SHERIF LANGU, DELEGATI I PAVARËSISË TË CILIT IU MOHUA KONTRIBUTI PËR 50 VJET ME RRADHË, KLERIKU DHE VEPRIMTARI I SHQUAR I ÇËSHTJES KOMBËTARE
  • RIPUSHTIMI I KOSOVËS – KUVENDI I PRIZRENIT 1945
  • Nikola Tesla, gjeniu që u fiksua pas pëllumbave dhe u dashurua me njërin prej tyre
  • Bahamas njeh Kosovën!
  • Legjenda e portës shkodrane, Paulin Ndoja (19 dhjetor 1945 – 16 prill 2025) do të mbushte sot 80 vjeç
  • “Roli dhe kontributi i diplomacisë shqiptare në Maqedoninë e Veriut nga pavarësia deri sot”
  • Marie Shllaku, kur një jetë e re u shndërrua në përjetësi kombëtare

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT