Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

LETTER TO PRESIDENT OBAMA

by

“Ownership by Justice”, Association Tirana, Albania/ USA Chapter/

The President/

The White House/

1600 Pennsylvania Avenue, N.W./

Washington, DC 20500/

April 23, 2016/

Dear Mr. President,/

We are American citizens of Albanian decent.  We are writing now to protest against property rights violations in Albania, an issue that has caused great and continuing hardship in our native country and to ourselves.

Albania, long under communist rule,was notoriousnot only for human rights violations, but the violent expropriations of private properties throughout our country, without appropriate compensation. Owners, persecuted, condemned and exiled, rarely dared seek a vindication of their rights. When the Communistswere overthrown, Albania’s political parties remained by-products of their past and, unsurprisingly, their policies supposedly instituted to return property to rightful owners were ineffectual. Agricultural land, for example,was distributed to families residing in villages on the theory that land belongs to those who work it, not those who own it and similar principles were applied in the context of privatization of economic and trade enterprises, to the great damage of owners.

Political parties encouraged or directed the build-out of massive residential and trade buildings on the land of other people. Illegal builders forcibly ejected ownersbut the state remained indifferent, refusing to intervene to protect owners. In 2006, illegal constructions numbered roughly 400,000 but Albaniadidnothing to punishthe illegal occupants.  Instead, the government “legalized” the illegal constructions and excused the mass expropriationson the basis of purported “public need.” Compensation for the occupied lands was wholly inconsistent with their actual values and the owners were paid mere fractions of the actual value of their property.

For a small fraction of owners, compensation was supposedlygoing to be set at market price rates,but allocated funds turned out to be inadequate.Albanian owners sought justicein the European Court of Human Rights (EUHR) and the Court ruled for the owners. Financial bills that were required to be paid by the Albanian state mounted but the government refused to pay appropriate compensation. Such refusal was found to be a human rights violation.  Penaltiesimposed upon the Albanian Government by EUHR were severe and could have resulted in a state bankruptcy.

In December, 2015, the Albanian Parliament, by majority vote, enacted a law changingthe manner of property valuation and reducing property assessments. This law has been challenged in the Albanian Constitutional Court, by the President of the Republic of Albania and numerous associations, as well asAlbania’s Democratic and Republican Parties. The government is currently pretending this law is necessary to protect the “public interest” and claims that it accords with the decision-making of the International Court of Freedoms and Human Rights.  To the contrary, on November 10th, 2015, March 17th, 2016 and April 7th, 2016 this same courtissued rulings directing the State of Albania to pay fines amounting to over 24 million Euros. The Court approved the owners’ compensation claimsin accord with market ratesas determined in 2008 and not under the new laws, confirming the owners were and are entitled to real compensation.

Failure to respect ownership rights is a violation of human rights– it nourishes and strengthens economic and political corruption with respect to private property thus under-girding Albanian political corruption. Restitution of our properties is fair and reasonable.  Allowing third parties to effectively seize them without paying for them is, as recognized already by the courts, not only a dis-service to the public interest, in itself, but encouragesdeeper and further corruption.

Justice reforms do not end with the removal of corrupt judges, prosecutors, police or employees. Real justice requires that alawless mindsetwhich encourages people to do as they please,regardless of how one’s conduct impinges on other people’s rights, be replaced.  Without real rights of ownership and protections that real and substantial, Albania will continue to be plagued by the failed and unjust system the Communists long imposed.

We hope you will take the opportunity to address our concerns with Albanian goverment and thank you in advance for your time and attention in reviewing this matter.

With highest respect and consideration, we wish you success in your noble work.

Sincerely,

Agim Toro

General Secretary

DEMOKRACIA DHE POLITIKA E JASHTME E SHBA-ave

by

Nga Frank Shkreli/

Fushata paraprake për president këtu në Shtetet e Bashkuara ka arritur kulmin ndërkohë që të dy partitë kryesore të këtij vendi — Partia Demokrate dhe Partia Republikane – më në fund do të zgjedhin kandidatin/en e tyre për president nga ata që kanë mbetur e të cilët i kanë mbijetuar fushatës së gjatë dhe debateve të shumta mbi çështje të mbrendshme dhe të jashtme me të cilat përballen Shtetet e Bashkuara të Amerikës.  Kandidatët që po zhvillojnë gjithnjë fushatë të ashpër janë tre nga Partia Republikane – biznismeni Donald Trump, Senatori Ted Cruz dhe governatori John Kasich. Ndërsa nga Partia Demokrate vazhdon fushata e ashpër, sidomos kohët e fundit, midis ish-Senatores dhe ish Sekretares së Shtetit, Hillary Clinton dhe Senatorit Bernie Sanders.

Përveç aftësive dhe përvojës të secilit kandidat për të udhëhequr politikën e mbrendshme dhe të jashtme të këtij vendi, në debatet midis kandidatëve për president të Amerikës, kanë mbizotëruar kryesisht çështje shoqërore dhe probleme të politikës së mbrendshme, përfshirë ekonominë, imigracionin por edhe terrorizmin ndërkombëtar. Në debatet e deritanishme midis kandidatëve për president, politika e jashtme e Shteteve të Bashkuara nuk ka tërhequr vëmendjen e duhur dhe rëndësinë që meriton, duke marrë parasyshë zhvillimet ndërkombëtare në botën që jetojmë sot.

Vërejtsit e zhvillimeve të fushatës janë shprehurse gjatë fushatës paraprake për president, kandidatët e të dy partive kryesore, nuk kanë theksuarsa duhet çështjet e politikës së jashtme amerikane dhe nuk kanë tërhequr vëmëndjen që sipas tyre duhej të kishte politika e jashtme në një administratë të ardhshme amerikane. Sipas tyre nuk është folur mjaft as për rolin që do të luante zhvillimi dhe mbështetja amerikane ndaj demokracisë anë e mbanë botës, si pjesë e kësaj politike të jashtme amerikane në të ardhmen. Mbi 150 ekspertëtmë të dalluar amerikanë të politikës së jashtme dhe zhvillimeve ndërkombëtare, të cilët kanë punuar për administrata të ndryshme republikane dhe demokrate gjatë 50-viteve të kaluara – kohët e fundit i kanë drejtuar një letër të hapur në lidhje me këtë çështje kandidatëve të dy partive që ende zhvillojnë fushatë për president.   Në letrën e tyre të nënshkruar nga këta ekspertë — dikur përpilues dhe zbatues të politikës së jashtme amerikane, por në një mënyrë ose në një tjetër, gjithnjë të angazhuar në këtë fushë — ata këmbëngulin se Shtetet e Bashkuara duhet të vendosin demokracinë dhe të drejtat e njeriut në qëndër të agjendës së politikës së jashtme amerikane.

Ata shkruajnë se Shtetet e Bashkuara janë themeluar mbi parimet për respekt ndaj jetës, lirisë dhe të drejtave të njeriut dhe se këto parime kanë qenë jo vetëm pjesë e pa ndarë por edhe në qëndër të politikës së jashtme amerikane gjatë dekadave të kaluara. Ata nënvijojnë se kombet e lira dhe demokratike janë më të suksesshme ekonomikisht, më stabile dhe partnerë më të besueshëm të Shteteve të Bashkuara. Ka më pak mundësi që shtetet e lira, thonë ata, të ndërmarrin agresione kundër fqinjve ose të shtypin popullin e vet.

“Vitet e fundit”, shkruajnë ata, “regjime autoritare siç janë Rusia dhe Kina janë bërë edhe më shtypëse se përpara. Ato e shikojnë avancimin e demokracisë jo vetëm mbrenda kufijve të tyre, por edhe në shtetet fqinje, si një kërcënim ndaj monopolit të tyre mbi pushtetin politik të vendit”.  Prandaj, thonë eskpertët amerikanë të politikës së jashtme, “nuk është për tu habitur që aq shumë  nga sfidat politike, ekonomike dhe të sigurimit me të cilat përballemi sot, e kanë burimin në kryeqytete siç janë Moska, Pekini, Pjonjangu, Teherani dhe Damasku”. Për nga natyra, regjimet shtypëse nuk janë stabile dhe për të vazhduar të qëndrojnë në pushtet ato  natyrisht, sipas ekspertëve, si përfundim shtypin lëvizjet demokratike dhe aktivitetin e shoqërisë civile. Si të tilla, shtojnë ata, këto regjime shtypëse, “janë gjithashtu edhe burim dhe eksportues të korrupsionit masiv, një rrezik ky gjithnjë më i madh e i cili tejkalon kufijt ndërkombëtarë, ndaj qeverive stabile demokratike anë e mbanë botës.”

Mbështetja amerikane për lirinë anë e mbanë botës, theksojnë ata, nuk do të thotë që të imponohen vlerat amerikane ose të përdoren ndërhyrjet ushtarake amerikane, por ekspertët e politikës së jashtme amerikane u drejtohen kandidatëve për president, duke pohuar se, “mbështetja ndaj demokracisë nevojitë një partneritet midis qeverisë së Shteteve të Bashkuara dhe organizatave jo-qeveritare të cilat po përpiqen, shpesh në rrethana tepër të vështira, për të vendosur lirinë dhe demokracinë në vendet e tyre.”  Kjo mbështetje, në vendet në tranzicion drejtë demokracisë, thonë ata, duhet të përfshijë edhe forcimin e insititucioneve të tyre përfaqsuese dhe juridike, ndërkohë që ndihmat amerikane duhet që doemosdoshmërisht të jenë të lidhura rezultatet, nga vullneti i mirë dhe nga avancimi pozitiv në fushën e të drejtave të njeriut  dhe të lirive themelore.  Ndërsa në vendet jo demokratike, shkruajnë ekspertët amerikanë të politikës së jashtme, mbështetja amerikane do të thotë, “Përkrahje paqësore dhe krijuese për aktivistët vendas të cilët kërkojnë reforma demokratike dhe të cilët për këtë qëllim, presin edhe mbështetjen morale, politike, diplomatike dhe nganjëherë edhe materiale të Shteteve të Bashkuara.”  Këta aktivistë, thonë ekspertët e politikës së jashtme amerikane, rrezikojnë burgime, tortura por edhe vdekje në përpjekjet e tyre për të pasur një shoqëri më demokratike. Duke ndihmuar këta aktivistë, shkruajnë ata, ne zbatojmë parimet mbi të cilat është themeluar vendi ynë, Shtetet e Bashkuara të Bashkuara të Amerikës.

Ekspertët ma të njohur të politikës së jashtme amerikane gjatë dekadave të kaluara, republikanë dhe demokratë – në letrën e përbashkët drejtuar kandidatëve për pressidentë të ty dy partive – u kërkojnë atyre që të vendosin mbështetjen ndaj demokracisë dhe të drejtave të njeriut në qëndër vëmendjes të agjendës së politikës së jashtme të tyre.  Ata shkruajnë seperiudha e tanishme përbën sfida të dukshme ndaj lirisë dhe demokracisë në botë ndërsa vende të ndryshme përpiqen të themelojnë demokracinë e vërtetë, ndërkohë që autokraci të fuqishme brutalizojnë popujt e tyre dhe njëherazi kërcënojnë dhe minojnë zhvillimet pozitive në vendet fqinje.  Gjëja pozitive është se njerëz të thjeshtë anë e mbanë botës preferojnë demokracinë, qeverisje të ndërgjegjëshme dhe llogari-dhënse dhe për këtë arsye  u shkruajnë ekspertët amerikanë kandidtaëve për përesident, se “kjo mund të jetë koha e përshtatshme për të rifilluar përpjekjet për një përparim të vërtetë demokratik anë e mbanë botës.”

Ekspërtët amerikanë me përvojë të gjatë dhe njohës të dallura të politikës së jashtme amerikane dhe asaj ndërkombëtare, u bëjnë thirrje kandidatëve për president se për një përparim të vërtetë demokratik anë e mabnë botës, “Nevojitët që Shtetet e Bashkuara në bashkpunim me aleatët tanë demokratikë, të ushtrojnë rolin e udhëheqsit në këtë fushë,   në mbështetje të përpjekjeve të grupeve dhe individëve vendas për t’i bërë shoqëritë ku jetojnë më të lira dhe qeveritë  e tyre më demokratik.”

“Ne kërkojmë që të angazhoheni se do të luani rolin e udhëheqsit në mbështetje të kauzës së demokracisë dhe të drejtave të njeriut në botë, nëqoftse zgjidheni president i Shteteve të Bashkuara”, përfundojnë letrën e hapurmbi 150- ekspertët amerikanë të politikës së jashtme, drejtuar kandidatëve demokratë dhe republikanë për president të Shteteve të Bashkuara. Departamenti Amerikan i Shtetit (DASH) ka pohuar se gjatë çerek shekullit të kaluar, një numër i madh kombesh kanë shënuar një tranzicion të sukesshëm nga diktatura, kryesisht komuniste, në demokraci. Sipas DASH, numri i vendeve demokratike është shtuar dukshëm, duke shënuar se nga 30-vende demokratike në vitin 1974, sot llogaritë 117 vende të cilat konsiderohe si demokratike.

Me letrën e tyre, ekspertëtmëtënjohurtëShtetevetëBashkuarambipolitikën e jashtmekërkojnëqëkushdodheicilës do partiqoftëkandidatiicilimënë fund do tëfitojëzgjedhjet e përgjithshmepresidencialetënëntoritqëvjen, tëvazhdojëkëtëtrashëgimiamerikanenëmbështetjetëlirisëdhedemokracisë, duke përcaktuardemokracinëdhetëdrejtat e njeriutsipjesëtëpandarëtëpolitikëssëjashtmetëadministratëssëardhshmeamerikane.

 

Speech by President Hashim Thaçi at the inauguration ceremony

by

Dear Lume and Endrit, dear mother and dear father,/
Today is a special day for me, for it marks a new moment in my political engagement and my career spanning three decades.
As everyone in my generation, I grew up facing challenges that the people of Kosovo endured.
Therefore, I am both excited and pride to be in this square and to address you as the President of the Republic of Kosovo.
As a student, it was in this square that I demonstrated for freedom and democratic rights.
For liberation and freedom of Kosovo many generations have sacrificed themselves.
Therefore, I invite you, as citizens of the Republic to pray for and to express our gratitude for all those who gave their life so that today we can be free, sovereign and independent.
I invite you to think for a second for the sacrifices that each one of you has made so that we can join here, today, together, in this ceremony, marking a regular democratic transition.
Today, we are united as a country and as people.
We stand here. All communities, majority community, ethnic communities, religious communities, LGBTI…
We knew how to stand united in the good times and in the bad times. When in bitterness or in times of joy. For in unity we grew as a nation and as a state.
Our unity was the strongest evidence for the world that we are a society committed to a political system that guarantees individual and collective rights. An order that originates in the transparent processes of building democracy that has been so deeply entrenched that it cannot be uprooted any more.
Therefore, thank you to all of you.
It is that thanks to your contribution and to your sacrifice, thanks to your civic cohesion, today we confirm to the world that we have reached maturity of a European democracy, only in eight years of functioning as a democratic state.
Today, dear guests and dear citizens, we start building a new tradition.
This is another stone in building a joint history as a multi-ethnic, secular state that embraces the values of the Euro-Atlantic family. This ceremony is a new chapter in our book of joint successes, where elections, ceremonies, national holidays, slowly enrich the delicate story of our state.
These are ornaments of the statehood that we are jointly engraving.
This ceremony will be soon over, but our state will keep going forward. Ever quicker, ever better.
I assure you that our state will never stand still. There will be no brakes or pauses. We have no time to loose.
We have lost enough centuries. We have lost enough epochs. We went from medieval times to communism. From communism to war. Never experiencing a democratic transition.
We have been free since 17 years now. And we have no more years, not a single day actually, to loose to anger, to hate and to histories of blood.
As President of the Republic of Kosovo, let me tell you, I have no intention to be wrapped in a flag of a hero.
Today, here, I want to tell you that I feel honoured enough just by being the President of heroes. That made the impossible possible. That made a dream, a reality.
The hero is the worker that gives up many of joys of life only to be able to pay for his or her children’s’ education. The hero is the entrepreneur who employs many families and pays taxes. The hero is the war veteran that gave everything for the country, without expecting a reward, without thinking about the dangers. The war invalid that paid with his body the price for freedom. Families of the martyrs that gave their loved ones for the homeland. Former inmates that suffered prison for they wanted democracy. Hero is our citizens in diaspora that saved nothing for Kosovo that is today. Heroes were one million refugees during the war.
Today, the hero is every member of every minority community that is determined to remain in Kosovo, where his and her roots are, and where he and she stand ready to face any challenge that life will throw at them.
The hero is the teacher that educates new generations. The hero is the farmer that grows our bred. And doctor that treat and heals us. Hero is the environmentalist that takes care of nature.
Hero is the citizen of Kosovo.
This citizen remembers but forgives. Does not forget but does not take revenge. They are proud and rise beyond the past, seeking reconciliation.
Hero is the student that keeps pace with the trends of knowledge around the world. Heroes are the children that attend the schools that we build with our hard work. Today, the hero is a good prosecutor, a just judge. Hero is the police officer that protects us, day and night. Hero is the solider that defends our freedom and our peace.

Presidenti Thaci: Jam rritur me sfidat që ka kaluar populli i Kosovës

by

-Unë do të bëj gjithçka që t’i ndihmojë Kuvendit dhe Qeverisë që sa më shpejt t’i afrohemi ëndrrës sonë për anëtarësim në NATO, BE dhe OKB./

-Fjalimi i Presidentit të Kosovës, Hashim Thaçi në ceremoninë e inaugurimit/

 E dashura Lume, Endrit, nënë dhe baba,
Për mua kjo ditë është e veçantë, sepse shënon një moment të ri angazhimi politik në karrierën time prej tri dekadash.
Si e gjithë gjenerata ime, unë jam rritur me sfidat që ka kaluar populli i Kosovës.
Ndaj, kam emocione dhe kam nder që në këtë shesh të ju drejtohem si President i Republikës së Kosovës.
 Si student edhe në këtë shesh kam demonstruar për liri dhe të drejta demokratike. Për lirinë dhe çlirimin e Kosovës janë sakrifikuar shumë gjenerata. Ju ftoj si qytetarë të Republikës të lutemi dhe t’i falënderojmë të gjithë ata që dhanë jetën, që ne sot të jemi të lirë, sovran dhe të pavarur. Ju ftoj të mendojmë për një çast për sakrificat që çdo njëri nga ju keni dhënë, që sot të jemi bashkë në këtë ceremoni të tranzicionit të rregullt demokratik.  Sot jemi të bashkuar si vend dhe popull.
 Jemi këtu. Pjesëtarët e komuniteti shumicë, pjesëtarët e bashkësive etnike dhe fetare, por edhe pjesëtarët e LGBTI. Kemi qenë të bashkuar në kohë të mira dhe në situata të rënda. Në kohë hidhërimesh dhe gëzimesh. Bashkimi na ka ngritur si komb dhe si shtet.  Uniteti ynë ka qenë dëshmia më e madhe dhe më e fuqishme për botën se ne jemi një shoqëri e dedikuar për një sistem politik që garanton të drejtat më bazike individuale dhe kolektive. Një rend që buron nga proceset transparente të demokracisë me rrënjë që nuk çrrënjosen më nga askush.
Prandaj ju falënderoj të gjithëve.
 Me kontributin dhe sakrificën tuaj, me kohezionin qytetar, sot i tregojmë botës se kemi arritur pjekurinë e një demokracie evropiane në tetë vite të funksionimit si shtet demokratik.
 Sot, të nderuar mysafirë dhe të dashur qytetarë, po fillojmë një traditë të re.
Është vetëm edhe një gur në krijimin e një historie të përbashkët si shtet multietnik, sekular dhe përqafues të vlerave të familjes Euro-Atlantike.  Kjo ceremoni është një kapitull i ri në librin tonë të suksesit të përbashkët, ku zgjedhjet, ceremonitë, festat nacionale, dalëngadalë po e pasurojnë rrëfimin delikat për shtetin tonë. Janë ornamente të shtetësisë që po i qëndisim bashkë.
 Kjo ceremoni përfundon pas pak, por shteti ynë do të shkojë përpara. Edhe më shpejt, edhe më mirë. Ju siguroj se shteti ynë nuk do të ndalet. Nuk do të pauzojë.
Nuk kemi kohë për të humbur. Kemi humbur shekuj. Kemi humbur epoka. Kishim kaluar nga mesjeta në komunizëm. Nga komunizmi në luftë. Pa tranzicion demokratik. Tash e 17 vite jemi të lirë.
 Nuk kemi më asnjë vit, muaj e ditë për t’ia falur hidhërimit, urrejtjes dhe historisë së gjakut.
 Të nderuar qytetarë
Si President i Republikës së Kosovës, më lejoni t’ju them se nuk dua që të marrë mantelin e një heroi. Sot dua t’ju them se jam shumë i nderuar se jam vetëm President i Heronjve.  Që të pamundurën e bënë të mundur. Ëndrrën, realitet.
 Hero është punëtori që ndan nga kafshata e gojës për ta shkolluar fëmijën.
Hero është ndërmarrësi që punëson familje të tëra dhe paguan tatime.
Hero është veterani që dha gjithçka për atdheun, pa pyetur për shpërblim, pa menduar për rrezik.
Invalidi që dha gjymtyrët e trupit për liri.
Familjet e dëshmorëve që dhanë më të dashurit për atdheun,
I burgosuri që kaloi shumë vite në burg për rend demokratik.
Hero është qytetari i diasporës, që nuk kurseu për të sotmen kosovare.
Heronj ishin edhe ata një milion refugjatë gjatë kohës së luftës.
Sot, hero është minoritari që ka vendosur të jetojë këtu në Kosovë, ku ka pasur rrënjët dhe ku është i gatshëm të përballet me sfidat e jetës.
Kosova nuk është e një bashkësie etnike më shumë e një tjetre më pak.
Kosova është atdhe i të gjithë qytetarëve të saj.
Hero është mësuesi që edukon brezat e rinj.
Hero është bujku që prodhon bukën tonë.
Hero është mjeku që shëron.
Hero është minatori.
Hero është ambientalisti që kujdeset për natyrën.
Hero është studenti, që ec me trendet e dijes botërore.
Heronj janë edhe fëmijët që shkojnë në shkolla të cilat i ndërtuam me mundin tonë.
Sot, hero është prokurori i mirë, e gjyqtari i drejtë.
Hero është polici që ruan rendin ditë e natë, hero është ushtari që garanton lirinë dhe paqen.
Qytetari i Kosovës është hero.
Ai kujton, por fal.
Ai nuk harron, por nuk hakmerret.
Ai është krenar, ngrihet mbi të kaluarën e pajtohet.
Heronj janë qytetarët e Republikës sonë.
Unë jam vetëm një President i thjeshtë i një populli heronjsh.
Ju premtoj se nuk ka fuqi, që mund t’i ndalë ëndrrat e heronjve.
Ëndrrat tuaja.
Pritjet tuaja.
E ju garantoj që shpresat, ëndrrat dhe pritjet tuaja do të jenë shpresat, pritjet dhe vendimet e mia..
 Të nderuar mysafirë,
Të dashur qytetarë,
Më lejoni që sot para jush t’i shpalos disa vija të përgjithshme të objektivave të mia si President i Republikës.
Janë katër çështje që do të doja t’i ofroja si një program fillestar, edhe pse që tash e di se do të dalin edhe shumë çështje tjera.
Do të dalin edhe shumë nevoja të tjera, sfida afatshkurtra dhe plane afatgjata, që duhet të futen në listën e gjatë të obligimeve.
 E para, ka të bëjë me Kushtetutën.
Në sistemin tonë demokratik, Presidenti është gardian i kushtetutshmërisë. Nga momenti kur e dhashë betimin dje në Kuvend, unë jam një roje, një mbrojtës i dokumentit tonë themeltar. Këto nuk janë vetëm fjalë dhe vetëm gjeste. Simbolet janë fuqi, sepse kanë domethënie dhe interpretim.
Do të punoj fortë për forcimin e identitetit shtetëror. Jam i vetëdijshëm se muajt e fundit kemi kaluar në debate të hapura dhe me tone divergjente politike.
 Si roje e Kushtetutës, unë do të jem i paanshëm politikisht. Do të ofroj agjendë dialogu aktiv në mes përfaqësuesve të popullit, pa dallime partiake.
Do të përdor instrumentet këshillëdhënëse që të kemi dialog aktiv edhe me komunitetet joshumicë. Tranzicioni presidencial nuk përbën ndryshim të sistemit, por është vetëm ndryshim personash të dedikuar që ta ruajnë sistemin. Këtë sistem e kemi krijuar ne vetë, gjeneratat e tëra të kosovarëve që luftuan fillimisht për liri, pastaj për pavarësi dhe që do të qëndrojnë së bashku në betejën epike që na pret për t’ju bashkuar komunitetit të kombeve euro-atlantike.
 Së dyti, do të luaj rol kushtetues në afirmimin e Kosovës në arenën ndërkombëtare, në rrafshin politik, diplomatik dhe atë social.
 Duhet të jemi të vetëdijshëm se tundime të mëdha, ndryshime tektonike po përshkojnë kontinentin e Evropës dhe mbarë botën. Kosova duhet të luajë rol aktiv në çështje që kapërcejnë madhësinë tonë si shtet apo mundësitë tona si popull. Valët e refugjatëve nga zonat e luftës, radikalizmi dhe terrorizmi i bazuar në urrejtje dhe shkatërrim, si dhe erërat e ftohta që na vijnë nga Lindja, janë sfida që po e testojnë çdo shtet, që po e testojnë çdo aleancë. Aleatëve tanë të nderuar dhe miqve nga mbarë bota, Ju premtoj se Kosova do të jetë hallkë e fortë e zinxhirit antiterrorist.
Kosova do të jetë iniciues i nismave për paqe dhe dialog. Kosova po ndërton raporte të mira me fqinj. Kosova po kultivon frymën e dialogut. Kosova e njeh kulturën e negocimit. Për të gjitha çështjet që mund të merremi vesh i kemi dyert dhe zemrat e hapura.
 Por, le të jetë e qartë se me ata që kërcënojnë lirinë në botë, me ata që rrezikojnë dhe sulmojnë miqtë tanë, me ata që synojnë shkatërrimin e mënyrës tonë të jetës, liritë dhe të drejtat tona, nuk do të ketë asnjëherë kompromis.
 Jemi krenar që Kosova është pjesë e përpjekjeve globale në luftë kundër ekstremizmit të dhunshëm.
 Qytetarët e Kosovës masovisht, pa dallim etnie e besimi kanë orientim euroatlantik.
Unë jam i obliguar nga qytetarët tanë që ta ruajë si sytë e ballit miqësinë me Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe me Bashkimin Evropian.
 Unë do të bëj gjithçka që t’i ndihmojë Kuvendit dhe Qeverisë që sa më shpejt t’i afrohemi ëndrrës sonë për anëtarësim në NATO, BE dhe OKB.
 Qytetarë të nderuar,
Jemi këtu, para monumentit të Skënderbeut. Shumëkush e sheh si luftëtar në mes qytetërimeve, por unë sot e shoh si një njeri që preku dy botëra. Vendi ynë është i vëmendshëm për traditat fetare tradicionale islame dhe krenar për gjurmët e shenjtorëve të krishterë që nga koha e Shën Pjetrit dhe Shën Palit. Dhe çmojmë margaritarët e Kishës Ortodokse Serbe. Vetëm pak metra nga këtu e ngrita monumentin e hebrenjve të Kosovës, edhe një dëshmi tjetër e diversitetit tonë.
 Vendi ynë është krenar që sivjet po bëhet e shenjtë një grua e bekuar, që para 90 viteve, si 17-vjeçare në Kishën e vogël të Letnicës, ndjeu urdhrin e Zotit dhe nga Gonxhe Bojaxhiu u bë Nënë Terezë, humaniste me përmasa globale. A nuk jemi më të pasurit në Evropë që kemi kaq pasuri, kaq diversitet, kaq tolerancë shekullore? Por, të jemi të qartë – ky vend është sekular. Republika jonë bën dallimin midis rolit të shtetit dhe fesë.  Si gardian i Kushtetutës do të jem edhe gardian i kësaj ndarje të qartë.
 Të nderuar qytetarë,
 Pika e tretë ka të bëjë me dy të parat, por meriton kujdes dhe vëmendje të veçantë.
Fjala është për dialogun e dyfishtë në Kosovë me komunitetet jo-shumicë dhe me Serbinë.
 Ne duhet të vazhdojmë rrugëtimin tonë evropian dhe dialogun me Serbinë, sepse qytetarët na kanë obliguar ta anëtarësojmë Kosovën sa më shpejtë në BE dhe NATO.
Ky është një obligim dhe detyrim nacional që edhe në momentet më të vështira, edhe në bisedat më të rënda dhe në çastet më provokuese, mos t’i dorëzohemi dëshpërimit, mos të dorëzohemi para urrejtjes.
 Ne do të ndërtojmë fqinjësinë e mirë.  Dialogu nuk ka alternativë. Kosova dhe Serbia duhet të kalojnë nga faza e normalizimit të marrëdhënieve në procesin e pajtimit në mes të dy shteteve dhe dy popujve. Jam i bindur se pajtimi do të ndodh.
 Do ta përdori fanarin më të ndritshëm që edhe në errësirën më të thellë të gjejmë njerëz me të cilët mund të dialogojmë, me të cilët mund të ndërtojmë ura.  Marrëveshja e Brukselit nuk është një ishull. Ajo solli relaksim raportesh politike në gjithë rajonin tonë. Sot Ballkani dhe gjithë rajoni është ndryshe. Secili komunikon me secilin. Së bashku me Planin e Ahtisarit dhe Marrëveshjen e Rambujesë – ajo është edhe një pikë referuese e historisë sonë moderne, e arkitekturës së paqes në Ballkan.
 Të nderuar mysafirë,
Pika e katërt është e fundit, por jo më pak e rëndësishme.
 Duhet të jemi të qartë, për disa qytetarë politika është bërë një fushëbetejë monotone mes liderëve. Për ta ajo ende nuk sjell shpresën për vende të reja të punës, për progres ekonomik dhe mirëqenie sociale.  Qytetarët me të drejtë kanë kërkesa. Të rinjtë kanë nevojë për shpresë. Të diplomuarit kanë nevojë që dija e tyre të shpërblehet.  Pensionistët kanë nevojë jetike të sigurohen që kontributi i tyre nuk do të injorohet.
 Prandaj do të punojmë që tranzicioni ekonomik të shkojë me hapa po aq të shpejtë si tranzicioni politik, që e kemi përjetuar.  Ne – një popull që u ringritëm si feniksi, që rindërtuam shtëpitë tona, që zumë hapin me kohën dhe me botën, duhet të jemi në gjendje të krijojmë zhvillim dhe mirëqenie për të gjithë qytetarët tanë.
 Të dashur qytetarë,
Kam qenë dëshmitar kur shokët e mi më kanë vdekur para syve. Kam përjetuar edhe momente dëshpërimi në rrugëtimet e gjata për lirinë e vendit tonë. Por, kam qenë gjithmonë i bindur se një ditë ky popull do të dalë në dritë. Do ta fitojë lirinë. Beteja e sotme nuk është e tillë që kërkon sakrificën më sublime.  Nuk është e tillë që ngrit dyshime ekzistenciale.  Ato tashmë i kemi kapërcyer.
 Beteja e sotme është që t’i bëjmë krenar fëmijët tonë dhe fëmijët e fëmijëve tonë me shtetin e tyre, me kualitetin e tyre të jetës. Të sigurojmë që së shpejti të mund të lëvizin në Evropë. T’i bëjmë pjesë thelbësore të projektit demokratik, të shtetit të së drejtës. Edhe sot ndër betejat tona kryesore është fryma e dashurisë ndaj njëri – tjetrit. Prandaj, në këto përpjekje dhe synime unë do të jem pranë jush dhe nuk kam dyshim që së bashku se do të dalim faqebardhë.
 Si President i Republikës, si President i një populli heronjsh, unë besoj në shtetin tonë dhe në ardhmërinë e tij të sigurt.
 Zoti e bekoftë Kosovën dhe popullin e saj.
Zoti i bekoftë miqtë e Kosovës.
Ju faleminderit.
 
*****
Datë: 8 prill 2016
 

Presidentja në ikje: Kosovës i duhet kurajë për ndryshim…

by

Jahjaga: Kosovës  i  duhet  ndryshim – dhe  kurajë,  vullneti  dhe  në  veçanti  guximi  për  ta  bërë  këtë  ndryshim  duhet  të  vijë  nga  ju.  Duhet  të  vijë  tani./

Fjalimi i Presidentes Jahjaga para studentëve të Fakultetit Juridik të Universitetit të Prishtinës/

Ju  falënderoj  për  pjesëmarrjen  tuaj  në  këtë  ngjarje  sot,  me  të  cilën  njëkohësisht  përmbylli  mandatin  tim  pesë vjeçar  si  Presidente  e  Republikës  së  Kosovës.Jam  këtu  me  ju,  sepse  jam  e  bindur  që  çelësi  i  suksesit  tonë  si  shtet  dhe  ndryshimi  i  domosdoshëm  për  ta  rimëkëmbur  Kosovën  është  në  duart  tuaja.  Të  kësaj  gjenerate  të  ulur  këtu  dhe  moshatarëve  tuaj  në  qytetet  e  tjera  dhe  fshatrat  e  Kosovës  që  janë  në  kërkim  të  një  Kosove  që  përmbush  vizionin  për  të  cilin  prindërit,  e  madje  edhe  gjyshërit  tuaj,  kanë  bërë  sakrifica  të  jashtëzakonshme.Ju  e  dini  mirë  se  cilat  kanë  qenë  ato  sakrifica.  Shumë  prej  tyre  që  në  rini  të  hershme  janë  detyruar  të  braktisin  shkollën  për  shkak  të  kushteve  që  familjeve  kosovare  u  kanë  siguruar  vetëm  mbijetesë.

Shumica  e  prindërve  tuaj  kanë  braktisur  karriera  premtuese  për  t’iu  bashkangjitur  rezistencës  paqësore  në  përpjekje  mbinjerëzore  që  të  mos  nënshtrohen,  që  ta  realizojnë  lirinë  me  çdo  kusht  dhe  nën  çdo  rrethanë. Që  fëmijët  e  tyre  të  mos  e  ndajnë  të  njëjtin  fat  e  të  jetuarit  nën  represion,  të  ndrydhur,  të  pabarabartë.  Që  ata  të  mos  e  bartin  të  njëjtën  barrë  për  të  bërë  sakrifica  vetëflijuese,  por  që  më  në  fund  të  ndërprejnë  ciklin  e  padurueshëm  të  dhunës.

Një  pjesë  e  familjeve  tuaja  janë  persekutuar,  janë  dëbuar,  janë  përndjekur,  dhe  janë  vrarë  në  luftë  që  ne  sot  të  ecim  këtyre  korridoreve  të  Universitetit  të  Prishtinës,  që  të  jemi  të  lire  ta  kërkojmë  dijen  dhe  ta  hapim  mendjen  për  të  realizuar  potencialin  tonë  njerëzor.

Që  ne  sot  të  ndërtojmë  institucione  shtetërore.   Që  të  bëjmë  jetë  të  dinjitetshme.  Që  ta  ndërtojmë  Kosovën  e  qëndrueshme.Kërkoj  nga  ju  që  çdo  ditë,  derisa  niseni  për  në  ligjërata  apo  për  të  përgatitur  provimet  në  bibliotekë,  të  kujtoni  këtë  sakrificë,  sepse  vetëm  atëherë  do  ta  kuptojmë  dhe  do  ta  kemi  të  qartë  se  çfarë  çmimi  të  lartë  ka  kjo  liri  e  jonë. Aq  çmimi  të  lartë , sa  që  kurrë  lirinë  të  mos  e  kuptojmë  lehtësisht,  por  që  të  kuptojmë  që  mbi  supet  tona  kemi  një  mision  të  vlefshëm:  që  Kosovën  ta  bëjmë  vend  më  të  mirë.

Në  këto  pesë  vite,  gjatë  të  cilave  kam  pasur  nderin  dhe  privilegjin  të  jem  Presidentja  juaj,  i  kam  parë  nga  afër  disa  fytyra  të  Kosovës. E  kam  parë  një  Kosovë  ende  të  pashëruar,  thellësisht  të  trazuar  nga  plagët  e  një  represioni  të  gjatë  dhe  lufte  të  pamëshirshme.  Të  lodhur  nga  përplasjet,  të  vuajtur,  të  etur  për  drejtësi. E  kam  parë  një  shoqëri  shpesh  të  demoralizuar,  të  hutuar  se  cilat  janë  vlerat  dhe  parimet  shtyllë  mbi  të  cilat  mbështetet  shoqëria  dhe  shteti  ynë.  Të  mëdyshur  se  cilat  çështje  duhet  të  na  bashkojnë,  ku  mund  të  gjejmë  gjuhë  të  përbashkët.

Herë-herë  e  kam  parë një  Kosovë  pesimiste  që  dyshon  që  kemi  vullnet  e  forcë  që  t’i  ndërtojmë  dhe  t’i mbrojmë  idealet  që  duhet  të  na  mobilizojnë  në  ndërtim  të  shtetit  tonë,  që  të  jenë  busullë  e  veprimeve  tona  të  përveçme  dhe  të  përbashkëta  çdo  ditë.

Është  e  vërtetë  se  kam  parë  një  shoqëri  që  po  e  humb durimin  dhe  besimin  në  një  klasë  politike  të  pavëmendshme  që  mund  t’i  përfaqësojë  interesat  e  tyre  dhe  t’iu  sigurojë  një  jetë  më  të  mirë.

Fatkeqësisht  –  dhe  këtë  e  them  me  zemër  të  rënduar  –  e  kam  parë  edhe  një  Kosovë  ku  një  pjesë  e  qytetarëve  të  saj  duan  të  marrin  rrugë  të  pakthim,  të  lodhur  dhe  të  dëshpëruar  nga  premtimi  se  një  ditë  do  të  bëhet  më  mirë.Por,  gjatë  këtyre  pesë  viteve  e  kam  parë  edhe  një  Kosovë  të  jashtëzakonshme  që  jeton  thellë  në  shpirtin  e  qytetarëve  të  saj.

Një  Kosovë  në  të  cilën  me  të  vërtetë  është  më  mire  duke  ju  falënderuar  vullnetit  të  njerëzve  të  saj  për  të  ecur  përpara, për  ta  përqafuar  të  ardhmen  me  optimizëm  dhe  për  të  reflektuar  me  entuziazëm  mbi  këtë  moment  të  rrallë  historik  që  kemi  fatin  ta  jetojmë.

E  kam  parë  një  vend  të  rrethuar  nga  qytetarët  e  vet  me  dashuri  përrallore,  me  një  aurë  frymëzuese,  ku  njerëzit  jo  vetëm  që  janë  të  vendosur  të  jetojnë  por  janë  dhe  këmbëngulës  për  të  realizuar  ambicien  e  tyre  sipërmarrëse,  ku  qytetarët  solidarizohen  me njëri-tjetrin, ku e ndajnë bukën dhe kripën, të mirën e të keqen.

Të  rinj që  me  kreativitet,  pa  shumë  zhurmë,  me  dije  dhe  talent  po  i  thyejnë  kufizimet  e  vëna  pamëshirshëm  përreth  tyre.Një  shoqëri  të  pazbrapsur,  të  pathyer  në  përcaktimin  e  saj  për  t’i  përqafuar  të  gjithë.  Të  vendosur  për  të  ndërtuar,  për  t’u  rimëkëmbur,  për  të  shikuar  përpara.

Dhe  e  kam  parë  një  Kosovë  që  më  jep  më  së  shumti  shpresë.

Ngadalë  por  sigurt  po  e  shoh  të  ngrihet  dhe  të forcohet  një  shoqëri  e  gatshme  për  të  refuzuar  të  keqen  në  çdo  formë  që  ajo shfaqet: që  është  e  zëshme  ndaj  abuzimit  dhe  padrejtësisë,  që  ka  filluar  të  mos  e   toleroj  klientelizmin,  që  do  ta  refuzojë  nepotizmin,  që  do  të  jetë  e  pamëshirshme  ndaj  atyre  që  keqpërdorin  dhe  mbajnë  peng zhvillimin  e  saj.

Një  Kosovë  që  i  kupton  drejt   sfidat  që  i  ka  përpara  e  që  shtrihen  prej  konsolidimit  të  brendshëm  të  demokracisë  dhe  vendosjes  së  pakompromis  të  rendit  dhe  ligjit –  edhe  ndaj  “të  fortëve” –  e  deri  te   anëtarësimi  në  OKB-në  në  një  klimë  jashtëzakonisht  polarizuese  globale.

E  dimë  që  për  t’u  përballur  me  këto  sfida  duhet  shumë  –  shumë –  angazhim  dhe  që  kjo  Kosovë  që  e  synojmë  nuk  bëhet  brenda  natës,  sepse  problemet  tona  nuk  kërkojnë  zgjidhje  të  shpejta.

Nuk  mund  të  kemi  zgjidhje  afatshkurta  për  ekonominë  e  pazhvilluar,  për  papunësinë  e  lartë,  për  shëndetësinë  në  reanimacion  dhe  arsimimin  që  nuk  u  përgjigjet  kërkesave  të  tregut  e  të  kohës.

Kjo  është  Kosova  që  ka  gjetur  zërin  e  saj  dhe  guximin  të  kërkojë  trajtim  të  barabartë,  të  kontribuojë  me  zgjidhje  dhe  të  vazhdojë  ta  meriton  vendin  që  e  ka  fituar  në  tavolinë.

Një  vend  që  ka  filluar  ta  marrë  veten  seriozisht.  I  palëkundur  dhe  pa  dilema  për  rreshtimin  e  tij në  anën  e  drejtë  të  historisë,  i  bindur  dhe  krenar me  atë  që  përfaqëson  dhe  përjetësisht  falënderues  ndaj  Shteteve  të  Bashkuara  të  Amerikës  dhe  shteteve  aleate  evropiane  për  besimin  e  tyre  në  këtë  shoqëri  dhe  këta  njerëz  për  ta  realizuar  këtë  vizion.

Kosovës  i  duhet  ndryshim – dhe  kurajë,  vullneti  dhe  në  veçanti  guximi  për  ta  bërë  këtë  ndryshim  duhet  të  vijë  nga  ju.  Duhet  të  vijë  tani.

Para  nesh  ka  shumë  sfida  dhe  asnjëra  nuk  është  e  lehtë,  prandaj  nuk  kemi  margjinë  për  gabuar  e  as  hapësirë  për  hamendje.  Praktikave  të  shëmtuara  të  sotme  që  janë  përvjedhur  pothuaj  në  secilin  institucion  dhe  në  secilën  sferë  të  jetës  duhet  t’u  japim  fund.

Duhet  t’i  kthejmë  punët  për  së  mbari  në  Kosovë.  Është  koha  e  fundit  që  shteti  ynë  të  bëhet  vend  i  denjë  për  të  jetuar,  me  mobilitet  ekonomik  dhe  politik  që  do  të  jetë  i  mundur  vetëm  kur  sundon  rendi  dhe  ligji  dhe  kur  para  tij  të  jemi  të  barabartë  të  gjithë. Dy  virtyte  na  kanë  karakterizuar  në  këto  dekada  të  rënda  për  familjet  tona:  guximi  dhe  vendosmëria  për  të  ndryshuar  kahun  e  historisë  tonë.  Dhe  ja  sot  falë  kësaj  qëndrueshmërie  të  pashoq  jetojmë  në  shtetin  tonë  të  pavarur. Sot  na  duhet  një  masë  kritike,  të  cilën  besoj  thellësisht  që  njerëzit  e  mirë  të  këtij  vendi  po  e  ndërtojnë,  vullneti  i  të  cilës  për  ta  çuar  Kosovën  në  cakun  e  radhës  do  të  jetë  i  pandalshëm.Kurrë  nuk  duhet  të  rreshtim  së  punuari  që  ta  shohim  këtë  vizion  të  realizuar.

Dhe  tash  në  fund,  më  lejoni  që  të  shpreh  falënderimet  e  mia  për  qytetarët  e  Kosovës,  që  më  kanë  frymëzuar  me  qëndresën  dhe  besimin  në  misionin  e  tyre  për  të  ndërtuar  Kosovën.

Më lejoni që nga kjo foltore të falënderoj familjen time për mbështetjen e pakursyer përgjatë gjithë mandatit. Prindërve të mi të devotshëm dhe bashkëshortit tim Astritit që ishin shtylla ime.

Dua ta falënderoj edhe stafin tim, këshilltaret e mi besnikë që dhanë gjithçka prej vetes, të cilët më ndihmuan në këtë periudhë kritike. Në punën dhe pasionin me të cilin i kryen përgjegjësitë e tyre pashë përkushtimin që qytetarët e Kosovës e kanë për vendin e tyre.Ka qenë nder dhe privilegj të jem Presidentja juaj. Ju përkulem përjetësisht!
Ju faleminderit!