Editorial – Page 45 – Dielli

Precedenti Krimea dhe Kosova

March 20, 2014 by dgreca

Nga Kolec TRABOINI/

Janë hapur kapakët tashmë. Është krejt e kotë të jetohet me iluzione se gjërat janë të pandryshueshme në Europën e dy luftrave botërore aq më tepër të propogandës false për bashkjetesë të lumtur në shtete shumëkombëshe në këtë Europën tonë plot trauma lufte e padrejtësish në kurriz të popujve të vegjel. Mesa duket që pas Luftës së Dytë Botërore Europa ka jetuar me frikën e një procesi zinxhir nëse shtrohet çeshtja e shteteve etnike. Akti i Rusisë tregon se ajo e ka psikologjisur mjaft mirë frikën e Europës, ndaj ka avancuar dhe do të avancojë më tej nëse Europa nuk lëviz më parë që të tregojë se është një forcë që nuk mund të mospërfillet.

Me Krimenë, Rusia sfidoi Europën e cila bën një politikë të vjetër, pa rezultate, aspak bashkohore që ti paraprij zhvillimeve në hapsirën e saj e përqark saj. Se çfarë ishte Europa u pa në Bosnjë, në Srebenicë, ku u tolerua masakrimi i mijëra njerëzve mbi baza fetare e raciste dhe për këtë u dënuan vetëm dy a tre vetë në Gjyqin e Hagës, një ironi kjo sepse shteti serb as që u dënua qoftë edhe moralisht. E njëjta gjë edhe në Kosovë, e cila u ndryshua në rrjedhën e historisë në saj të këmbënguljes amerikane. Edhe sot Europa ndjek një politikë qorre me shtetin e sajuar të Bosnje Hercegovinës. Ahtisari ishte tipik europian dinak, vuri klauzolen që Kosova të mos bashkohet me shtete të tjera(në fakt ndalohej bashkimi me Shqipërisë se më kë do bashkohej Kosova, me Zanzibarin?), pra vazhdoi kësisoj me politikën europiane të frikës nga efektet që do të krijonte ideja e shteteve me etni të përbashkët, duke i privuar shqiptarët nga e drejta ndërkombëtare e referendumit, e vetvendosjes. Pra shqiptarët gjithnjë në kufizim si të ishin qytetarë të dorës së dytë të kësaj hapsire ku jetojnë, që quhet Ballkan e më gjërë Europë. E gjithë kjo politikë frike tregon se Europa është më e dobët se kurrë. E gërryer ekonomikisht, e drejtuar keq prej qeverish të prekshme nga korrupsioni, të paafta të dalin në funksion drejtues si një bashkim i fuqishëm jo vetëm ekonomik e politik por edhe ushtarak, ajo tashmë është veç një hije e vetvetes. Presidenti Putin, sepse gjithçka eshtë sajesë e tij nga pozita e të fortit, gllabëroi pjesë të shtetit të Ukrainës, sepse e dinte mirë se Europa nuk ka asnjë fuqi të ndalojë Rusinë, së pari se nuk ka vullnetin e duhur e së dyti se Europa jeton me frikë dhe gjithçka e ka mbështetur tek Amerika. Por kjo nuk mund të shkojë deri në pafundësi. Nuk mund të shkojë në pafundësi me shkakun se Amerika ka plot halle të tjera dhe nuk mund ta mbajë mbi supe tërë problematiken europiane.

U lodh diplomacia europiane duke thënë se Kosova ishte një rast i veçantë, por Rusia nuk e mori në konsideratë dhe krijoj një precedent të ri që e tejkaloj problematikën e Kosovës. Me një referendum aneksoi Krimenë e brenda dy ditëve i paisi tërë qytetarët e Krimesë me pasaportë Ruse. Tashme Krimea Ruse është një fakt i pakthyeshëm në histori, nuk mbetet veç llomotitje diplomatike e oratori boshe të atyre që drejtojnë shtetet por nuk kanë asnjë fuqi për të vepruar. Deklarata e Julia Timoshenkos se Krimea do të jetë gjithmonë e Ukrainës janë thjeshtë oratori sofiste politike për të kapur kolltukun. Edhe marrja e disa masave, jo llogari bankare apo ndalim pasaportash për rusët janë qesharake. Ka një shprehje të urtë populli ynë, që mënçuria mbas kuvendit e trimëria pas lufte nuk kanë asnjë kuptim. Europa është tkurrur e në vend të bëjë veprime që e fuqizojnë dhe e sfidojnë Rusinë, përkundrazi zhutet thellë e më thellë në konservatorizmin e saj shtërp. Bashkimi Europian sot është më i brishtë se kurrë, është kthyer në një monopol i disa drejtuesve pa vizion që formojnë Klubin e Brukselit e që varavingen sa në një vend në një tjetër pa kurrfarë rezultati. Mediokriteti europian ka arritur deri aty sa, ndërkohë që ushqejnë zvarraniken ekonomike, Greqinë, me miliarda euro, bllokojnë hyrjen e Turqisë në Bashkimin Europian. Thjeshtë se është vend mysliman. Kjo tregon se Europa jeton me mentalitete të vjetra mesjetare. Turqia në Europë do të ishte një fuqi ekonomike më tepër, një mundësi më tepër për të shtrirë Bashkimin Europian në jug të Rusisë. Europa ka frikë nga sfidat dhe kjo frikë po e gërryen nga brënda duke e treguar të pafuqishme për misionin për të cilën është themeluar. A mos do të çojë kjo në një shpërbërje të Bashkimit Europian? Veprimi i Moskës zyrtare tregoi se Europa nuk ka potencialin për të përballuar Rusinë, Europa shfaqet si një mëndësi e vjetër dhe e pafuqishme për të përballuar sfidat e reja, ndryshe prej amerikanëve që mbeten përherë të fuqishëm e të kudondodhur per interesat e tyre vitale. Mirë u tha Bushi i ri europianeve kur nisi sulmi mbi Irakun e Sadamit, me duhet vetëm emri juaj në listë, se luftën e bëjnë ushtarët amerikanë. E vërteta është se europianet edhe në këtë rast hodhën vickla sepse kishin interesa me Sadamin. Amerika bëri atë që bëri pavarësisht se gjërat në Irak kanë shkuar keq e më keq e gjasat kështu do të shkojnë edhe në Afganistan, sepse janë popuj të prapambetur, të pazhvilluar dhe as që e kuptojnë demokracinë. Duhen shekuj të arrihen në ato nivele për të cilat u pretendua se do të ndryshonte jeta e popujve arabë.

Në këto kushte, kur në shqiptarët ndodhemi në një vatër zjarri ballkanik, çfarë duhet të bëjmë? Të rrijmë duarkqyq? T’i mbulojmë thëngjinjtë me hi për të krijuar iluzionin se nuk ka më rreziqe për ne? Të bëjmë servilin e kuintave diplomatike europiane, të squllurin, mediokrin, injorantin që pret t’ia zgjidhin punët të tjerët apo të ndërtojmë strategjinë tonë kombëtare dhe të kemi guximin të veprojmë?

Nuk kishte e as nuk ka asnjë arsye të shëndoshë (veç mediokrritetit) që diplomacia jonë në segmentin Tiranë–Prishtinë të ngulmonte e të ngulmojnë edhe më tej se gjoja populli i Krimesë nuk ka të drejtën e referendumit. Po pse nuk paska të drejtë? Edhe sikur të mos ketë të drejtë, të paktën ne shqiptarët të heshtim.
Amerika vertetë i dha lirinë Kosovës, mirënjohje të përjetshme kemi për të, por ama nëse do të vazhdohet kështu me këtë shtet të Kosovës pa simbole e indentitet kombëtar shqiptar, as në qiell e as në tokë, asgjë nuk është e garantuar për shqiptarët të cilëve u është mohuar vetvendosja nga pakoja Ahtisari sajuar ligsht e jo pa qëllim nga diplomatët europianë.

Por ndodhi Krimea tashmë. Mirë keq nuk na takon ne shqiptarëve të ngutemi e të dalim si gjeli majë plehut për të kënduar e për të thënë se nuk e njohim referendumin e popullit të Krimesë. Përkundrazi të mos ndjehemi, të mendojmë e t’i themi vetes se ndodhi një precedent, Krimeja na dha rastin fatlum të bëjmë edhe ne të njëjtën gjë, të bëjmë një referendum në Kosovë për bashkimin me Shqipërinë. Kësisoj të vëmë diplomacinë e përgjumur europiane para faktit të kryer. Me europianët vetëm kështu punohet, vetëm kështu binden. E kjo mund të bëhët sakohë që janë te pranishëm amerikanët në Kosovë, sepse me ikjen e amerikanëve është krejt e qartë se nuk ka më shtet të Kosovës. Rusia nuk besohet se do të ndalojë me Krimenë. Krimeja është vetëm fillimi. Shqiptarët dalin zbuluar sepse Europa e shet Kosovën veç për një afrim të Serbisë drejt perëndimit.

Ata që sot janë në pushtet e qeverisje në të dy anët e kufirit artificial Kosovë-Shqipëri duhet të zgjohen nga gjumi e deliret, nuk mjaftojnë ca takime folklorike në Prizren e në Vlorë, ështe koha për veprim kombëtar e nëse nuk janë të zotët të përballojnë sfidat le t’i lëshojnë kolltuket. Nuk të zgjedh populli të bësh koncerte apo ekspozita, apo të dërdëllitësh fjalime pa bukë gjimnazistesh, por të marrësh vendime e të veprosh me guxim në interes të kombit. Ka ngjarje në histori që të krijojnë shanse që nuk t’i japin shekujt. Ato duhen shfrytëzuar. Kosova këtë pranverë a e shumta në verë, me hir apo pahir të Europës dhe mikes sonë Amerikës duhet të bëjë Referendumin e Bashkimit. Ndoshta miqtë tanë përtej Atlantikut nuk do ta miratojnë në aparencë, por ama do ta miratojnë në heshtje sepse është në interesin e tyre gjeostrategjik një Shqipëri e fuqishme në Ballkan, një aleat i sigurtë e i përjetshëm, e për më tepër fakti i kryer nuk mund të zhbëhet më. Prandaj jo të anatemojmë Krimenë e të merremi pafundësisht me ligjerata shterpë, por të veprojmë sepse falë precedentit të krijuar, Krimeja na zgjoi nga gjumi. Jo të qajmë për ukrainasit, por të mendojmë e punojmë për shqiptarët e shqiptarinë. Nëse presim të na zgjojnë, presim të na thonë, të na japin leje, presim të na e sjellin bashkimin të tjerët, jemi të humburit e historisë e nuk e di a meritojmë edhe më tej emrin e madh që kemi krijuar në histori me Gjergj Kastriotin. Nëse squllemi e zhagitemi, i tregojmë popujve, miqve dhe armiqve tanë historikë se ne nuk jemi tjetër veç një amalgamë pa indentitet, pa ndërgjegje e pa forcën e duhur për të marrë në dorë kauzën e Bashkimit Kombëtar. Në Kosovë shqiptarët duhet të binden përfundimisht se është sajuar një shtet artificial e si çdo gjë artificiale e pret zhbërja, prandaj kërkohet në mënyrë imediate bashkimi natyral i Kosovës me Shqipërinë.

Çdo rrugë tjetër ka vetëm një emër: – humbje, bjerrje por edhe diç më të rëndë e diç më të hidhur: tradhti kombëtare.

Gjithësesi mendoj, shpresoj e ngulmoj se është koha e shqiptarëve.

America, Kosova Needs You Once More!

February 26, 2014 by dgreca

Jusuf Buxhovi* was the honor guest at the event organized by The Pan-Albanian Federation of America VATRA, celebrating the Sixth Anniversary of the Independence of Kosova that took place in New York on February 16, 2014. In his keynote speech, Buxhovi acknowledged with gratitude the role of the Albanian Diaspora and everyone else who helped Kosova in her struggle for freedom and, especially the United States of America for leading the NATO Coalition in saving her population from genocide and ethnic cleansing and, ultimately, leading to independence. After he mentioned the commitment of Albanians to the principles of the Western Civilization where they belong, Mr. Buxhovi appealed for help from United States, to safeguard the process of building a stable and successful Independent and sovereign state, a process that is at risk of being irreparably compromised by the negotiations with Serbia, mediated by the European Union. We bring here the speech translated in English:

America, Kosova Needs You Once More!

“America must put a stop to Europe’s degrading of Kosova’s state sovereignty.”

To take part in an event hosted by Vatra is a great honor; being invited as a special guest to an event such as the sixth anniversary of Kosova’s declaration of independence is nothing short of a privilege.

On an occasion where an important message must be conveyed, the role of an invited guest is a great responsibility. We owe a great debt of gratitude to everyone that supported the liberation of Kosova, in which the Albanian-American community played a pivotal role. This support underscores another critical undertaking in the development of Kosova, which stretches from independence to the present. The end state should amount to full independence in accordance with the ideals of the founders that shed blood and sweat to make history.

From this point of view, we can say that the country of Kosova finds itself at a crossroads: will it fulfill the promises of its founders by becoming fully independent and setting its trajectory towards the West, or will it instead slip into an international project on the advancement of citizens in the name of European integration with an uncertain and unclear future?

It is well known that Kosova’s liberation from Belgrade would not have materialized without the help of the international community—in particular, the United States, which promoted the end to the oppressive Serbian rule. Now, Kosova’s independence is in jeopardy. The political and state sovereignty that Kosova achieved is at risk of being downgraded or even lost. The process to full independence should, without exception, include all its citizens in accordance with basic civil rights standards. However, if Serbia’s political role in these matters is in some way linked to the establishment of Serb minority rights, then it could lead to an internally divided Kosova with greater divisions destabilizing the entire region and beyond. Belgrade’s ambitions are obvious as they seek to use those issues to fracture Kosova for Serbia’s own good.

In considering the strategic planning and nature of the talks thus far headed by EU representative Ms. Catherine Ashton between Prishtina and Belgrade, the impression is that the purpose of the talks is less about reaching a solution to Kosova’s internal issues (to include minority integration—a condition for normalizing relations with Serbia) and more about creating a partnership between the European Union and Serbia. These theatrical talks with Kosova show a supposed Serbian willingness to normalize relations with the young nation, but serve only as a tool of appeasement in satisfying the preconditions outlined for Serbia’s accession to the EU.

As a result, Kosova may be internally divided. The EU-sponsored talks have generated fear and anxiety, and there is an alarming need to raise awareness about the issue and take action to protect Kosova. There is concern that the current political class engaged in the talks lacks intellectual credibility, is involved in various forms of corruption, and among its worst abuses, is the pretense of protecting rights for whomever, whenever, with solutions that denigrate Kosova’s interests and statehood. Functioning as a state without a sense of purpose would not be possible.

These concerns cannot be viewed separately from student protests and other movements currently unfolding. As protests and discontent increase, authoritative and dedicated intellectuals cannot remain silent on the sidelines while irresponsible politicians and European politics jeopardize Kosova’s sovereignty. Those who can must strengthen Kosova as an independent and democratic state. The responsible intellectual class cannot accept the rhetoric of integration and the future of a unified Europe while in reality Kosova is being politically, economically, and socially degraded. For the sake of a European future, the country is being transformed into a European ghetto all by way of Belgrade’s political “will.” Kosova’s Albanians cannot allow their long war for freedom and independence to be traded in a bazaar between European politicians and Belgrade.

Of course, these expressions of frustration and dissatisfaction may develop into an open revolt, which only the United States could address. The United States was not only inspirational in the late 1980s when our national movement began under the leadership of the Democratic League of Kosova with the slogan “freedom, democracy, and equality”; Washington is also committed to safeguarding the historic process of tearing away from Serbian rule and the fallen communist ideology. The United States was willing to even guarantee its success if Albanians would commit to the principles of Western Civilization.

As it were, the United States kept its promise. In order to free Kosova from Serbia, the United States employed diplomacy, which at times seemed to be giving Belgrade slack, along with an ultimatum that developed into the March–June air campaign of 1999. The United States, yet again, was responsible for putting an end to the international protectorate status, setting Kosova on course for independence, which would be declared on February 17, 2008.

Now more than ever, on the sixth anniversary of independence, Kosova needs its greatest ally to directly intervene to put an end to the systematic degradation of its state sovereignty. The degradation began under the pressure of European nations, which in the name of European principles for the protection of minority rights in Kosova, continues to insert Serbia’s interests. This destructive trend has the potential to create political crises, which could lead to a divided Kosova along Serb designs. This situation would not be in agreement with the so-called European integration policy; conversely, it would make Serbia the regional power-player, forgetting that yesterday it was the instigator of wars and genocide.

Degrading Kosova’s state sovereignty for Serbia’s benefit cannot possibly be in the interest of the United States, which has invested so much for Kosova’s freedom and independence. The time has come for the US to intervene so that the tragedies of history, for which Albanians have paid the highest price, do not happen again.

*Jusuf Buxhovi (1946) is an award-winning author, journalist, intellectual, and political activist from Kosovo. He began his career as a reporter for the nation’s leading daily, Rilindja, shortly after serving as an editor for the culture and foreign affairs sections. In 1976, he moved to Bonn, the former capital of Germany, to serve as Rilindja’s permanent correspondent for the next twenty-four years. In the late 1980s, at a critical time for Kosovo, Buxhovi cofounded the Democratic League of Kosova, the first opposition party that for almost a decade led the Kosovar people in a peaceful resistance against the Serbian occupation.

Buxhovi has written scores of fiction and non-fiction titles, including prizewinning novels, a novella, short stories, dramas, literary critique, political commentaries, and history books. Some of his Albanian-language works have been translated into English, French, Serbo-Croatian, and Slovenian.

The Kosova Series

Kosova 1: Dardania in Ancient and Medieval Times

Kosova 2: The Ottoman Empire

Kosova 3: From Occupation to International Protectorate

Published in three volumes, the Kosova series is the first attempt by an Albanian author to make a comprehensive history presentation on the small European country. Providing an analysis of the past, from ancient to modern times, Jusuf Buxhovi distinguishes Kosovo as a continuation of the old kingdom of Dardania—a land inhabited by Albanians throughout history. An author awarded for many historical works, he is unaffected by the biased mantra sponsored by previous authoritarian regimes. Buxhovi describes and analyses the past with fairness and balance, considering different points of views and accepting the well-founded arguments of domestic and foreign scholars. Ultimately, relying on this approach, Buxhovi views Kosovo or Dardania as an integral part of the Albanian ethnic territory and as a cradle of progressive developments and birthplace of prominent individuals who contributed to their nation as well as the Western civilization as a whole.

T’i qasemi Brukselit si komb

February 4, 2014 by dgreca

Nga Enkel DEMI*/

E kam lënë rakinë, ndaj nuk e kthej dot një gotë me Fylen. Ndoshta i ngjaj Don Kishotit, por jam i bindur që në Bruksel nuk gjenden mullinj të erës, por njerëz që po i lënë shqiptarët pas dere. Kuptohet, nuk është se shqiptarët po bëjnë mundimin më të arrirë që mos ta meritojnë këtë sjellje, por nuk janë gjindje pak më e rëndomtë dhe qytetare se sa serbët, malazezët apo sllavët e Maqedonisë.

Gjithsesi nga njëra gotë në tjetër të shlivovicës, Stefan Fyles, Nikoliçi duhet t’i duket më seksi se Hashim Thaçi me flokët tip ballaboks apo Rama që i ri shqiptaria si benevrekë.
Ndoshta jam pesimist dhe uroj të gaboj, madje sa më rëndë, por në qershor, Shqipëria për një arsye holandeze apo një pretekst të brendshëm do mbetet sërish pa status. Nuk mendoj se ka të bëjë më me detyrat e shtëpisë, thjesht duhet të ndërgjegjësohemi që nuk na duan. Raportet gjeopolitike në Ballkan po rrahin kah sllavo-ortodoksët, ndaj sa më shpejt ta pranojmë këtë realitet aq më mirë për ne.
Tash ka ardh’ koha t’i qasemi Brukselit si komb. Nuk mund të fshihemi më pas gishtit dhe të bëjmë nxënësin e zellshëm. Klasa politike shqiptare duhet të gjejë forcën dhe të shpallë agjendën e bashkimit kombëtar, krijimin e shtetit të ri federal me dy kryeqytete, Tiranën dhe Prishtinën. Duhet rithemeluar Shqipëria në bazë të respektimit të rregullave të demokracisë, ekonomisë së tregut, laicizmit, respektimit të diversitetit fetar dhe minoriteteve. Një shtet i tillë modern, i cili propozon një treg më të madh, më të përqendruar, më të pasur, është e vetmja mundësi për ta parë Brukselin pa komplekse. Përndryshe, kështu si jemi si zogjtë e korbit, kurrë nuk do të na marrin seriozisht dhe do të na trajtojnë si lypësit e semaforit që kërkojmë si lëmoshë çka na takon.
Në Perëndim në përgjithësi shqiptarët i quajnë cuba, hajna, njerëz gjysmë të egër, të paditur, të pashkollë, vrasës, fondamentalistë. Mes kësaj turme banditësh, nëse gjejnë ndonjë rob të hairit, mendojnë se ky është përjashtim dhe nuk është si shqiptarët e tjerë.
Akademikët, shkrimtarët, studiuesit e historisë, arkeologjisë, albanologjisë, artistët, njerëzit e kulturës duhet të përfshihen brenda një lëvizjeje ndërgjegjësimi për të rrëfyer pa u ndalur në vite e vite të së nesërmes që ky popull është ndoshta më i lashti në kontinent dhe ka një rol të dorës së parë në themelimin e Europës. Nuk ka si futet në një thes me barbarët, nuk ka si të shpërfillet, sepse është këtu, nuk është tretur.
Qeveritë do të takohen sërish në Vlorë. Uroj që kësaj here të gjejnë punë për të bërë dhe ta lënë lojën “kush bën poza më të bukura”. Në mbledhjen e tyre të parë kryeministri i Shqipërisë Edi Rama na la pikëtakimi Brukselin, thua se Prizreni ku u mblodhën, Vlora ku do mblidhen janë në skajin tjetër të botës.
Tash, në Bruksel shqiptarët po njihen si islamikët që luftojnë për flamurin e Sirisë. Mungonte në hartën e ekstremistëve i rëni prej Pogradeci dhe kuadri u plotësua. Një arsye më shumë për të humbur trenat e radhës, të cilët nuk ikin se jemi me vonesë, por thjesht nuk na lënë të hyjmë në stacion.
Ndaj Prishtina dhe Tirana duhet të rikonceptojnë pozicionin e tyre në rajon, raportin federal mes dy kryeqyteteve dhe duhet t’i mëshojnë lashtësisë së këtij populli, pa të cilin ndoshta nuk do të kishte themele të Europës.
Ka ardh’ koha për një Rilindje të dytë kombëtare si e quanin etërit, por Naim Frashërin dhe Pashko Vasën nuk po i gjej të mishëruar askund, ndërsa serbi çel negociatat.

P.S. Ky është një shënim modest, por kurrsesi nacionalist.

/Burimi: mapo.al/

Homazh për simbolin e paqes e të lirisë, krenarinë e Kombit, Ibrahim Rugova

January 19, 2014 by dgreca

Me rastin e 8 vjetorit të ndarjes nga jeta te Presidentit historik të Kosovës, arkitektin e Kosovës së Pavarur, dr. Ibrahim RUGOVA/

SHKRUAN: Dr. Enver Bytyçi /

Nesër bëhen 8 vite që kur lideri historik i Kosovës, Ibrahim Rugova u nda nga jeta. Në fakt ishte një ndarje në të gjallë të tij, sepse Ibrahim Rugova, si askush tjetër në rajonin tonë të mbushur me mite e misticizma, nuk e mbajti për vete sëmundjen vdkjeprurëse, kancerin që i mori frymën. Ai pati guximin t´u thotë bashkëqytetarëve, bashkkombasve, miqve dhe armiqve të tij, se i kishte ditët e javët e numëruara për shkak të sëmundjes së pashërueshme që vuante. Dhe me 21 janar 2006 ndërroi jetë.

Por edhe pse i sëmurë, Rugova vijoi të ishte president i Republikës së Kosovës deri në ditën kur vdiq. Ishte një kohë historike e papërsëritshme për Kosovën. Tashmë ishte marrë vendimi historik për të biseduar për të ardhmen e saj – afer dy muaj pas vdekjes së tij filluan bisedimet ndërkombëtare për statusin e vendit. Rugova kishte emruar grupin negociator të bisedimeve për statusin, kishte bërë gati platformën e këtyre bisedimeve dhe kishte paralajmëruar se “shqiptarët nuk do të pranonin asgjë më pak se pavarësinë dhe nëse atyre do t´u mohohej kjo, atëherë ata do të kërkonin bashkimin me Shqipërinë”.

Ibrahim Rugova u nderua në ceremoninë e varrimit si askush tjetër në Kosovë e në rajon. Qindramijë njerëz në ato ditë të acarta qëndruan në radhë për t´i dhënë lamtumirën e fundit presidentit, udhëheqësit e liderit fisnik, të urtë e të pakompromis. Dhe gjithë këta e bënë nderimin e tyre me idenë fikse të mirënjohjes: “Ia kemi borxh nderimin këtij njeriu, që na ktheu lirinë”! – thoshte secili prej atyre që qëndruan ato ditë me orë të tëra në të ftoht e në ngrica për t´u ndarë nga miti Rugova. E nderuan gjithashtu dhjetra delegacione që erdhën nga vendet kryesore të botës e të Europës, e nderuan bashkëpunëtorët e tij të ngushtë, njerëzit e familjes e të afërmit e tij. Qenë shumë pak ata që nuk u përlotën për ikjen fizike të Ibrahim Rugovës. Ishin të pashpirtët, revolucionarët bolshevikë që po t´i shihje në thelbin e tyre kishin të njëjtin shpirt si edhe diktatorët. Ata ishin e dikush është dhe sot kundër Rugovës, se lideri historik kishte vizion tërësisht perendimor e demokratik dhe u shfaq i pari në Kosovë jo vetëm si filozof i kombit shqiptar, por edhe si demokrati i parë i trevave shqiptare. E zemra e demokratit të vërtetë si Rugova nuk rrihte me të njëjtin ritëm si zemra e dogmatikëve enveristë e stalinistë. Pë një lidhje të tillë midis filozofisë nacionale dhe shpirtit democrat, Dr. Rugova nuk do të ishte bërë kaq i madh, i paaaritshëm dhe i paoërsëritshëm. Shumë prej këtyre kritikëve pas vdekjes janë penduar për qëndrimin e tyre. Por ka prej atyne që edhe sot nxjerrin helm prej goje dhe u duket se edhe bustet e Rugovës ua prishin interesat, u duket se edhe ne Bronx Rugova mund të flasë e t´u bëjë hije këtyre njerëzve. që përveç mohimit të së mirës e të simboleve të kombit, nuk dijnë të bëjnë gjë tjetër.

Ibrahim Rugova erdhi në jetë pa e njohur gjyshin e të atin, pasiqë të dy ata i asgjësoi sigurimi i Serbisë, para lindjes së tij. Ai u rrit, siç rritet çdo fëmijë me gjysh e baba të pushkatuar nga një regjim pushtues e diktatorial njëherësh, pra, me ndjenjën e urrejtjes e njëkohësisht të frikës, me afshin e hakmarrjes e njëkohësisht të durimit. I ndodhur përballë një bote të egër e të paparashikueshme, ai ishte përkushtuar që të hakmerrej jo vetëm për vrasjen e babait e gjyshit të tij. Ai u përgatit dhe u armatos me armën më të sofistikuar të kohëve moderne, me armën e dijes, të kulturës e të urtësisë hyjnore, me qëllim realizimin e qëllimit të tij madhor, që përkonte me ëndërrat e të gjithë dëshmorëve të lirisë së Kosovës të shekullit të fundit. Kishin provuar burra të tjerë të mëdhenj të Kosovës që ta çonin në vend amanetin e dëshmorëve të atdheut. E të gjithë këta, prej Bajram Currit, Isa Boletinit, Idriz Seferit, Hasan Prishtinës e deri te Shaban Palluzha, e më vonë trimat e Kodrës së Trimave të Prishtinës, provuan e tentuan lirinë e Kosovës, kryesisht përmes luftës. Por pavarësisht heroizmit të tyre të paparë në historinë e kombeve të tjera, ata dështuan në aksionin e tyre politik e ushtarak për shkak se Serbia gjithnjë kishte dëshmuar një militarizim të jashtëzakonshëm dhe se shqiptarëve u mungonin aleatët.

Ibrahim Rugova vendosi të ndiqte një rrugë të re në ndërmarrjen e aksionin e tij patriotik. T´i qëndrojë larg luftës së armatosur e njëkohësisht të përgatitej për këtë opsion, nëse lufta imponohej. Ai ndoqi njëkohësisht filozofinë e afrimit të botës demokratike në krah të çeshtjes së shqiptarëve. Ky vendim i tij ishte një gjetje impresionuese për botën dhe Europën e civilizuar. Në një kohë kur të mëdhenjtë e botës prisnin që shqiptarët të laheshin në gjakun lumë për shkak të konfliktit të vjetër e të ri me Serbinë, Ibrahim Rugova ofroi një filozofi të re, atë të rezistencës paqësore të shqiptarëve. Bota ishte skeptike deri në ekstrem. Si mundet që këta shqiptarë gjaknxehtë e të padurueshëm të mbajnë një qëndrim të tillë?! Dhe, ata që merrnin vendimet për botën e ardhshme duhet thënë se kishin të drejtë. As në Kosovë, as ndër shqiptarët, as në Ballkan nuk kishte patur deri në këtë moment një burrë që të ishte përcaktuar për zgjidhjen e konflikteve me paqe e dialog. Ibrahim Rugova ishte i pari. Por ai duhej provuar.

Bota skeptike kërkonte të vëzhgonte realitetin dhe jo vetëm idenë e vizionin e Ibrahim Rugovës. Prandaj ndali frymën dhe u vu në ballkonin e Europës e Amerikës, pse jo edhe të Kremlinit e qendrave të tjera për të soditur atë që ndodhte në Kosovën e Ibrahim Rugovës. Nga ballkonet diplomatike e të shërbimeve të ndryshme të informacionit kancelaritë filluan të shohin befasinë, një realitet të paimagjinueshëm. Lideri i shqiptarëve po shfaqej si profet në atdheun e tij. Ai në atë shtëpinë e vogël të Lidhjes së Shkrimtarëve në Prishtinë filloi të planifikonte dhe frymëzonte njerëzit me idetë dhe vizionin e tij fisnik. Anton Çeta dhe Zekeria Cane, dy njërëzit e afërt të Rugovës, duke u frymëzuar prej filozofisë së liderit dhe mikut të tyre, bashkuan Kosovën. Kur ekranet televizive jepnin dhjetra e qindramijë shqiptarë të Kosovës të grumbulluar në ceremonitë e faljes së gjaqeve, këtu jepej demonstrimi i parë i pashoq i një populli të lidhur aq ngushtë me liderin e tij, për të shkuar me vendosmëri e pa kthim drejt lirisë.

Jugosllavia vringëllinte armët e kërcënonte asokohe të gjithë popujt “antiserbë” , parasëgjithash shqiptarët. Por shqiptarët nuk pranuan të ishin preja e parë e lukunisë së ujqërve serbë. Ata u bënë njësh me liderin e tyre historik edhe kur u provokuan me vrasjet e ushtarëve shqiptarë, edhe kur u helmuan, edhe kur u vranë masivisht gjatë gjendjes së jashtëzakonshme, edhe kur ua ndërruan me dhunë kushtetutën dhe ua morën atë pak liri, edhe kur… Ata kishin marrë një vendim të pakontestueshëm: Do të ishin bashkë në çdo moment, do të vepronin bashkë çdo kohë në harmoni të plotë me liderin e tyre, Ibrahim Rugova.

Dhe lideri historik, me qëllim që të bënte realitet premtimin e tij për lirinë e pavarësinë e Kosovës, veproi si democrat dhe idhtar i madh i lirisë me mjetet më demokratike të mundëshme, mjete të cilat askush nuk besonte se nuk do të mund të tejkaloheshin në kushtet e dhunës e të genocidit serb në Kosovë. Për t´iu kundërvënë represionit të Serbisë, Rugova ndërtoi një shtet të ri, institucione të reja. Ai fillimisht, më 1991 krijoi Këshillin e Partive Politike Shqiptare në Ish-Jugosllavi. Përmes atij këshilli deshi të formulonte një politikë të bashkimit të shqiptarëve në një shtet të vetëm me Shqipërinë dhe e inicoi një program të tillë, por nuk gjeti mirëkuptimin e partnerëve të tij. Më tej, me anë të këtij këshilli emroi një qeveri të përkohshme të Kosovës dhe shpalli zgjedhjet parlamentare e presidenciale. Për të ardhur në këtë vendim ai kishte nxitur e projektuar shpalljen e Deklaratës Kushtetuese të 2 korrikut 1990 si dhe në shtator të atij viti kishte miratuar Kushtetutën e re, e cila ka hyrë në histori si Kushtetuta e Kaçanikut. Për çdo studiues dhe vëzhgues do të ishte e mjaftueshme të studiohej kjo kushtetutë e pandërmjetësuar nga asnjë institucion ndërkombëtar dhe të shihte qartë se çfarë përfaqësonte filozofia e Ibrahim Rugovës për të tashmen e të ardhmen e Kosovës së pushtuar e të dhunuar prej Beogradit. Pa dyshim është kushtetuta më e mirë, më demokratike, në të cilat parashikohen të gjitha të drejtat e qytetarëve në Kosovë, përfshirë dhe pakicat, e sidomos pakicën serbe. Ishte shtatori i vitit 1990. Ajo kushtetutë ishte e para e këtij lloji në Europën Lindore në procesin e ndarjes nga komunizmi. Ishte kushtetuta e parë e një vendi ish-komunist me tipare të qenësishme të kushtetutave perendimore. Në historinë moderne burrat e shtetit janë dalluar pikërisht nga mënyra sesi ata i ndërtojnë kushtetutat e vendeve të tyre. Ibrahim Rugova në këtë pikë mbetet I ngjajshëm me Jefferson, Linklon dhe Adenauer.

Ndoshta fryma e kshtetutës së Rugovës ishte guri i provës për liderin shqiptar të Kosovës. Ai, sapo u zgjodh president i vendit më 24 maj të vitit 1992, u pranua ndërkombëtarisht si lider i pakontestueshëm i shqiptarëve dhe u prit me protokolle shtetërore në Shtëpinë e Bardhë dhe në kancelaritë e Berlinit, Londrës, Parisit, Romës, Madridit… po asnjëhërë nuk u prit në Moskë, në Athinë a në ndonjë kryeqytet tjetër me disponim antishqiptar. Kur u hapën dyert për Rugovën, ai, me mençurinë dhe guximin e tij të rrallë, formuloi dhe paraqiti kudo alternativën e tij. Kur presidenti amerikan apo ai francez, si dhe kancelari gjerman ose kryeministrat ne Londër, Romë e Madrid e pyesnin për zhvillimet në Kosovë, Rugova ua përshkruante me detaje gjendjen e rëndë të shqiptarëve shkaktuar nga genocidi serb. Kur ata e pyesnin për atë sesi duhej zgjidh kjo situatë, pasi ishin pajtuar me të vërtetat e Rugovës, lideri shqiptar kishte vetëm një përgjigje: “Pavarësia është ilaçi i vetëm i zgjidhjes”! Në këtë mënyrë, ditë për ditë, kohë pas kohe, orë pas ore ai përsëriti kërkesën e tij të pandryshueshme deri në fund të jetës: – Pavarësi për Kosovën e për të arritur te pavarësia, protektorat ndërkombëtar më parë.

Hap pas hapi Rugova ndërtoi shtetin e Kosovës, jo vetëm nga pikëpamja juridike, por edhe nga pikëpamja e funksionimit të arsimit, shëndetësisë, ndihmës sociale e kështu me radhë. Eshtë rasti i parë, të cilin historia e shënon, kur një personalitet si Rugova, i drejton dy milionë qytetarë të vendit të tij vetëm me forcën e moralit, pa ushtri, pa polici, pa dhunën e shtetit. Dhe është rasti i parë në historinë e kombeve, kur një popull bashkohet së paku për tetë vite radhazi 1989-1997, me një disiplinë politike të pashëmbullt rreth liderit të vet. Dhe kjo ndodhi aso kohe thjesht se të dy palët besuan te njëri-tjetri. Kosova besoi te Rugova dhe Rugova besoi te Kosova. Të dy palët nuk e tradhëtuan asnjë çast njëri-tjetrin, qëndruan besnikë e në unitet të pazakontë e të pashembullt në histori. Kjo forcë e arësyes rugoviane ndoshta është burimi kryesor i revoltës të nja tra a katër kundërshtarëve të tij të pandreqshëm.

Kur bota e lirë nuk i përfilli shqiptarët në rastin e Dayton-it, atëherë në Kosovë lindi një lëvizje më e radikalizuar. Në studimet e mia, bazuar në materialet e arkivave dhe literatutrës perendimore, kam shkruar sesi Rugova kishte organizuar dhe ishte përgatitur në fushën ushtarake e të sigurisë, në rastin e një lufte në Kosovë. Por dalja e UÇK-së, çoi në daljen e situatës prej kontrollit të tij. Nëse kthehemi në ato kohë, kur krerët e UÇK-së sulmonin në radiot e huaja më shumë Rugovën e Bukoshin, sesa politikën serbe, duhet të besojmë se në Kosovë mund të shkohej drejt një lufte civile. Ishte Rugova, jo Bukoshi, ai që e parandaloi një përshkallëzim të tillë të konfliktit. Edhe në këtë rast ai shërbeu përmes formulës së tij magjike, qëndresës paqësore. Luftën e morën përsipër si me inat e për inat të Rugovës, ata që tashmë kanë emër e mbiemër. Ndërkaq shumica e luftëtarëve të lirisë kishin vetëm një qëllim, çlirimin e Kosovës dhe së paku gjysma prej tyre vazhdonte ta kishte Rugovën idhullin e vet.

Zhvillimet e kohës së bombardimeve të NATO-s kundër Serbisë bënë që Rugova të merrej peng në Beograd. Ai u shfaq në ekranin televiziv të kohës me një deklaratë. Shumë kush ka gjykuar se ajo deklaratë ishte e montuar, siç dinte Milosheviçi ta bënte. Këtë moment të gjykimit e paragjykimit për liderin historik të shqiptarëve e kam trajtuar gjerësisht, gjithashtu bazuar në literaturën gjemane, në librin tim “Ibrahim Rugova: Filozofia politike dhe nacionale”. Ndërkaq paraqitja e Rugovës përballë Milosheviçit si dëshmitar në Gjyqin e Hagës i zhgënjeu ata që shprehnin entusiazmin e tyre cinik për ta “dëshmuar tradhëtinë e Rugovës”.

Në fakt njerëzit në Kosovë e amnistuan presidentin historik të tyre që në tetorin e vitit 2000, kur e votuan thuajse në të gjitha komunat e Kosovës dhe ia dhanë atij të drejtën që t´i qeveriste qytetarët e Kosovës. Më pas qytetarët e Kosovës i dhanë shumicën absolute në zgjedhjet e vitit 2001 dhe e ripranuan Rugovën si President të vendit. Edhe më vonë, më 2003 e 2004, zgjedhjet i fitoi Ibrahim Rugova në shumicë, sepse shqiptarët e shihnin atë si njeriun më të besueshëm të vendit. Kjo do të thotë se kreun e vendit para e pas lufte Rugovës ia dhanë qytetarët, ia dha aftësia e tij e jashtëzakonshme për të komunikuar me popullin e tij, ia dha vizioni dhe këmbngulja e tij për lirinë e Kosovës, ia dha autoriteti dhe integriteti i tij moral e qytetar, dinjitet dhe integritet i nëpërkëmbur dhe i përdhosur nga shumica e politikanëve shqiptarë në Kosovë e jashtë Kosove. Prandaj populli I Kosovës e konsideroi çdo kohë Ibrahim Rugovën si “Babain e kombit”, ndërsa mediat ndërkombëtare në kor i dhanë atij emrin e merituar “Ghandi i Ballkanit, ose Ghandi i Prishtinës”! Unë do të thosha se Dr. Ibrahim Rugova, pra themeluesi i shtetit të Kosovës, udhëheqësi i pakontestueshëm i lirisë dhe pavarësisë së Kosovës, presidenti historik i saj, nuk ishte vetëm një shëmbëlltyrë e Ghandit të Indisë, por edhe e shumë personaliteteve të tjera, si Nënë Tereza, Papa Vojtila II, Nelson Mandela, Martin Luter King, Vaclav Havel e të tjerë burra që kanë bërë historinë e lavdishme të fitores me paqe e mirësi. Ndaj çdo shqiptar është e do të mbetet krenar që jetoi në kohën e lavdishme të Ibrahim Rugovës, është dhe do të jetë krenar që si simbol të krenarisë kombëtare do të ketë krahas Skënderbeut dhe Nënë Terezës edhe Ibrahim Rugovën.

Homazh për simbolin e paqes e të lirisë së Kosovës, për njeriun që i ktheu dinjitetin shqiptarëve, Presidentin Historik të Kosovës, Dr. Ibrahim Rugova!

PUNËT E MËDHA KOMBETARE TË FEDERATËS “ VATRA”

January 9, 2014 by dgreca

Kryeministri i Greqisë Z. Venizelos tha në Konferencën e Paqes në Paris, se të vetmin pengim serioz që gjeti në Epir Greqia, ish pengimi i vënë nga Vatra…”./

Nga Dalip GRECA/

Federata Panshqiptare e Amerikës”VATRA” erdhi në skenën e historisë sonë kombëtare në një moment kritik, kur Kombit i ishte vënë në pikëpyetje egzistenca. Turqia po merrte tatpjetën dhe ashtu si i mbyturi, kërkonte të tërhiqte pas vetes edhe viktimën. Fqinjët kishin mprehur hanxharët dhe ishin bërë gati që ta copëtonin trupin e viseve shqiptare në copa, siç kishin bërë në kohën e prag Lidhjes së Prizrenit. Atdhetarët e kishin kuptuar rrezikun dhe i kishin paraprirë dhjetëvjeçarit të pare të shekullit njëzet me kryengritje të njëpasnjëshme, që nga Kosova, Malësia e deri në skajet jugore, kur një gjysëm Shqipërie në veri dhe një çerek Shqipërie në jug, lëngonin nën pushtime fqinjësh me vendime e kompromise të fshehta që mbanin firmën e Europës. Kryengritjet e Kosovës, Shkupit dhe Malësisë ia dhanë shenjat Europës se nuk do ta kishin të lehtë me pasardhësit e ilirëve, që rronin moteve e shekujve në vendin e tyre të shqiponjave.

Pikërisht në atë trubullirë e mjegullnajë që endej në Ballkan, këtu në SHBA, lindi Vatra, që jo vetëm mblodhi djemtë e shqiptarisë, që kishin kapërcyer Atlantikun në kërkim të një jete më të mirë dhe për t’i shërbyer kombit, u hodh sinjali i kushtrimit të bashkimit të shoqatave për të krijuar Vatrën Kombëtare.

28 prilli 1912, dita e deklarimit të themelimit të Federatës Panshqiptare të Amerikës”Vatra” mbetet një ditë e shenjtë, jo vetëm pse ajo u bekua nga një prift idealist siç ishte Fan S Noli, që kishte në krah një mendje të artë si ajo e Faik Konicës, por edhe pse ajo dukej si dhuratë Perëndie në ato kohë kur Kombi shqiptar kishte ishte në zgrip të egzistencës.

Shqiptarët dukeshin si të pafat në agun e lirisë pas 500 vjetëve sundimi nën Turqi, pasi nuk arritën që ta gëzonin shtetin e mosvarur shqiptar të 28 Nëntorit 1912, e cila më 1913 do të futej edhe një here në sallën e operacionit për t’i hequr pjesë të trungut, dhe mbeti ajo që sot e kësaj dite vazhdon të quhet “Shqipëria Lonineze”- dhuratë e Europës hileqare. E keqja nuk kishte të mbaruar; pasi lufta Ballkanike dhe Lufta e I Botërore e bënë vendin e shqiponjave shesh betejash. Princi që dërgoi Europa me kredencialet e Mbretit, dukej si jetim, pa përkrahje të vetë Europës dhe të shqiptarëve të dalldisur nga feja e të mashtruar nga prijsit e rrejshëm,dhe suleshin si somnanbul me hanxharë të mprehur nën thirrjen”Duam Babën!”…

Vatra, që nga Amerika dha kushtrimin: Jo më kthim prapa!Harrojeni babën e rrejshem, shpëtoni Shqipërinë dhe drejtohuni kah Perëndimi! Pikërish që aty filluan punët e mëdha të Vatrës.Faik Konica, Fan S Noli, që së bashku me patriotët e tjerë lanë Amerikën dhe shkuan të punojnë për Shqipërinë nëpër Europë, ndërsa Vatra këtu kultivonte me Diellin dashurinë dhe përkushtimin ndaj çështjes Kombëtare. Vatra në SHBA, po llogariste fundin e Luftës së Parë Botërore dhe asaj në Ballkan dhe fatin e Shqipërisë së mjerë, që vazhdonte të ishte e kërcënuar dhe me Pavarësi të humbur. Duheshin miq në Evropë dhe këtu në SHBA, që të shpëtonte Shqipëria.Në këto kushte Vatra mori në dorë fatet e shtetit të vdekur dhe i doli për zot Kombit. Vatranët ishin në një mendje që të financonte delegatët e saj-diplomatë në Londër, Gjenevë, Romë, Washington, me qëllim, që çështja shqiptare të kishte avokatët e saj. Natyrisht që ky shërbim diplomatik i ngritur nga Vatra e kishte koston e lartë. Gjithëçka e financonte vetë ajo, Vatra. Ata, vatranët që jetonin në kushte të vështira, 8-10 vetë në një konak, hoqën mënjanë kursimet dhe i caktuan rrogë mujore kryedelegatit të Vatrës në Londër, Mehmet Bej Konica, që mbetet një figurë e shquar diplomatike dhe që bëri aq shumë për të siguruar miq të çështjes tonë kombëtare në Londër. Nga 1300 franga në muaj, që iu caktuan më 1916, më pas shifra shkoi në 1600 franga. Edhe diplomatët e tjerë nëpër Europë, dr. Mihal Turtulli, Mithat Frashëri, Nik Kasneci e të tjerë, ishin delegatë të Vatrës në Europë dhe punuan fort për çështjen shqiptare. Po ashtu ishte një kartë e fortë diplomatike edhe miku i shtrenjtë i shqiptarëve, delegati tjetër i Vatrës, Erikson, që mbetet një shenjt i çështjes shqiptare. Të gjithë së bashku ata i dhanë zë çështjes shqiptare dhe e shpëtuan atë copëz Shqipërie të mbetur pas copëtimeve të mëparshme të fund shekullit të nëntëmbëdhjetë.

Mbetet një faqe nderi kontributi i Vatrës për shpëtimin e Shqipërisë në Konferencën e Paqes. Pikërisht para se të fillonte punimet ajo konferencë shqiptarët e Amerikës të grumbulluar rreth Vatrës, treguan se Shqipëria ishte mbi gjithçka për ta.Të frymëzuar nga poezia e Nolit” Jepni për nënën”, vatranët iu përgjigjën zemërhapur thirrjes për shpëtimine Shqipërisë. Noli, prijësi i tyrë shpirtëror, i kishte prekur atje ku nuk mund të duronin, në poshtërimin e Nënës, e cila diku, kishte qenë zonjë e rëndë, por që tani kërkonte ndihmën e bijëve, që e kishin harruar detyrën ndaj Nënës. Dhe vargjet e Nolit shkonin drejt e në zemër: Qan e lutet Nën’ e mjerë,/Kërkon vatrën edhe nderë,/Do lirinë dhe atdhenë,/ Si ç’e pat me Skënderbenë,/ Bijt’ e besës thërret pranë./ Kur i thirri dhe s’i vanë?/ Mbahu, Nëno, mos kij frikë,/ Se ke djemtë n’Amerikë…Por që të shpëtohej Nëna duhej që shqiptarët e Amerikës të boshatisnin xhepat dhe të jepnin gjithçka për shpëtim. Noli, di ku t’i prekë bijtë e shqipes: ai e bën fakt të kryer se ata nuk do të kursejnë asgjë për shpëtimin e Nënës:Sa kërkon e sa të duhen?/ Burrat nga detyra s’ndruhen!/ Trim i mirë do të japë,/ S’kursen jetën as paratë;/ Hithni, hithni tok dollarë,/ Të mos mbetemi të share/ Mbahu, Nëno, mos kij frikë./ Se ke djemtë n’Amerikë.

Dhe djemtë nuk e turpëruan Nënën. Nëse u mendua në fillim të paktën të grumbulloheshin rreth 40 mijë dollarë, vatranët dhuruan më shumë se 150 mijë dollarë, shumë që u përdor për mbrojtjen e çështjes shqiptare, mbulimin e sherbimit diplomatik, dergemin e kabllogrameve, mbajtjen e delegateve ne Konferencen e Paqes etj. Gazeta e Vatrës”Dielli” e mbajti të ndezur garën e madhe të dhurimeve duke nxjerrë në faqe të parë ata që dhuronin më shumë. Çdo dollar i dhuruar konsiderohej “plumb për armiqtë e çështjes shqiptare”. Dielli shkruante me shkronja te mëdha: “Plumbi goditi në shenjë. Ali Kuçi udhëheq garën me 750 dollarë…”

Krahas punës diplomatike në Evropë, Vatra punoi fort edhe në Washington, me qëllim që të kishte me vete edhe votën amerikane. Ishte fat, që Fan S Noli, takoi me 4 korrik 1918, presidentin Wilson,i cili i dha fjalën bashkëthemeluesit të Vatrës, se një votë që kishte do ta përdorte në favor të shqiptarëve.

Në Konferencën e Paqës, Vatra pagoi jo vetëm harxhet e delegatëve të vet, por edhe delegatëve të tjerë, përfshirë dhe atyre të kolonisë të Rumanisë.Me shpenzimet e Vatrës u mbajtën delegatët, u dërguan misione, u paguan agjensi që punuan për çështjen shqiptare, u kablluan mijëra telegrame, u percollen protesta, me një fjalë u organizua mbrojtja e Shqipërisë – dhe u organizua aq e mirë sa Kryeministri i Greqisë Z. Venizelos tha në Konferencën e Paqes në Paris, se të vetmin pengim serioz që gjeti në Epir Greqia, ish pengimi i vënë nga Vatra…”.

Misioni i vatrës nuk mbaroi me “shpëtimin e Shqipërisë” në Konferencën e Paqës, jo, vatra dërgoi djemtë e saj vullnetarë në Shqipëri në vitet 1920, dërgoi bandën muzikore Kombëtare”Vatra”, dërgoi delegatë të saj në Kongresin Kombëtar të Lushnjës, siç kishte dërguar djemtë në Luftën e Vlorës dhe mbrojtjen e kufijëve jugorë të Shqipërisë, dhe shkëlqeu sërish me bujarinë e saj, kur Qeveria e dalë nga Kongresi i Lushnëjs, i kërkoi ndihmë për të mbushur arkën bosh të shtetit dhe për të shpëtuar nga falimentimi financiar. Qeveria dërgoi në SHBA Mithat Frashërin që u shëtit nëpër koloni të shqiptarëe, dhe ai pa me sytë e tij, dëgjoi me veshët e tij, shqiptarët e Amerikës, që ishin gati të jepnin gjithçka për shpëtimin dhe forcimin e Shqipërisë.”Huaja Kombëtare”, e organizuar me shqiptarët e Amerikës, e shpëtoi shtetin shqiptar. Plot 197 mijë dollarë u mblodhën nga ajo hua Kombëtare.

Ndër punët e Vatrës duhet llogaritur edhe kontributi kulturor e arsimor që dha ajo. Shumë prej vatranëve shkuan në Shqipëri dhe dhanë kontribut në adminsitratën shtetërore,një pjesë edhe pse ishin antizogistë nuk e kursyen veten për t’i shërbyer shtetit. Vatra dërgoi në Shqipëri për nevojat e shkollave shqipe më shumë se 200 mijë tekste që i shtypi me harxhet e veta në shtypshkronjën e gazettes Diellit.

Fatkeqësisht, vatranët që kishin shpëtuar Shqipërinë, u trajtuan si armiq nga sistemi komunist dhe një pjesë e tyre u shkuan në plumb, si ish editori i Diellit për tetë vjet, Bahri Omari, Aqif Përmeti, komandanti që përgatiti, stërviti dhe udhëhoqi vullnetarët që shkuan në Shqipëri në vitet ’20 të shekullit të shkuar, burgosi e torturoi pa mëshirë vatranët mëmëdhetarë.Dy nga delegatët themeltarë të Vatrës; që së bashku me komisionin e bashkimit, sollën krijimin e Federatës VATRA; Kristo Kirka dhe Koço Kosta, u ndëshkuan prej diktaturës vetëm pse nuk u bënë bashkëpunëtorë të saj. Editori i Bahri Omari u pushkatua pa iu provuar fajësia, Aqile Tasi, që për tetë vjet kishte qenë zyrtar e kryetar i Vatrës si dhe editor i Diellit, dhe pat lënë Amerikën për të pranuar detyrën e drejtorit të Bibliotekës Kombëtare në Tiranë e për të kontribuar në shtypin shqiptar, u dërgua në burgun e Burrelit duke u shpërblyer në mënyrën më çnjerëzore për atdhetarizmin e tij. Kristo Kirka, kryetar i “Besa – Besën”,krahu i djathtë i Nolit në krijimin e Kishës Autoqefale Ortodokse Shqiptare, delegate i krijimit të Vatrës, kryetar i degës së Vatrës në Boston, nënkryetar i Federatës më 1915, manager i Diellit më 1912, deputet në Parlamentin shqiptar për katër vite, nënprefekt në Himarë dhe Bilisht, kryetar i bashkisë së Korçës, ironikisht shpërblehet duke e dërguar në qelitë e ferrit të Burrelit, ku shpirti atdhetar iu shua pa nxjerrë një shenjë pendimi për ç’kishte bërë për kombin. Tek do ta vajtonte atdhetarin e orëve të para, bashkëvuajtsi i tij, poeti Arshi Pipa,ish kryetar i Vatres, do të klithte dhimbshëm: Vdiq flamurtari i moçëm!
Çfaj kishte bërë Kolë Tromara, kryetar i “Vatrës” më 1916, kryetari i Vatrës më 1918, kryeministri i Shqipërisë, që i kishte dhënë Shqipërisë gjithëçka kishte të shtrenjtë? Po Andon Frashëri , editor i Diellit, Aqif Përmeti, menaxher i Diellit, Përse u ndëshkua Ali Kuçi, ai vatrani që u printe dhurusve për çështjen shqiptare duke dhuruar më shumë se të gjithë për shpëtimin e Shqipërisë nën thirrjen e imzot Nolit: “Jepni për Nënën”? Edhe shpirti i tij u shua në qelitë e errëta të dhunës. Vatranët që kishin ndezur ëndërrën për mëvetësinë e Shqipërisë dhe kishin iluminuar shpirtrat e shqiptarëve për të ringjallur kombin e motit të madh të Skënderbeut, u martirizuan për të mos e tradhëtuar idealin kombëtar. Në memorien e historisë ata do të mbeten martirë të iedaleve kombëtare.