Bledi FILIPI/

Në  FESh I 2009, gjejmë këtë shpjegim: Simbol i kombit dhe i shtetit shqiptar, i luftërave shekullore të Shqiptarëve për liri e pavarësi, për ruajtjen e identitetit kombëtar kundër çdo përpjekjeje për nënshtrim dhe asimilim. Historia dëshmon se Gjergj Kastrioti – Skënderbeu  kishte një flamur të kuq me shqiponjën e zezë me dy krerë. Shqiponja dykrenore ndeshet si simbol në kulturën tonë popullore dhe është pjesë e stemave të familjeve të mëdha feudale mesjetare edhe në variantin me një kokë. Pas pushtimit osman flamuri i Skënderbeut u ruajt edhe tek arbëreshët e mërguar. U përdor gjatë Rilindjes Kombëtare si simbol kombëtar dhe u mbajt gjatë kryengritjeve për pavarësi nga çetat atdhetare gjatë viteve 19091912. Ngritja e flamurit në Vlorë, më 28 Nëntor 1912, ishte shprehja simbolike e Shpalljes së Pavarësisë. Flamuri kombëtar u bë edhe simbol i shtetit të pavarur shqiptar. Flamuri shqiptar është i kuq me një shqiponjë të zezë dykrenore në mes (Neni 14/2 i Kushtetutës së RSH). Format, përmasat dhe rregullat e përdorimit të flamurit kombëtar janë përcaktuar në Ligjin nr. 8926, dt. 22.07.2002, Për formën dhe përmasat e flamurit kombëtar, përmbajtjen e  himnit kombëtar, formën dhe përmasat e stemës së Republikës së Shqipërisë dhe mënyrën e përdorimit të tyre. 

   Po ç’thotë ligji  për Flamurin Kombëtar?

Flamuri Kombëtar është i shqenjtë për çdo shqiptar kudo që ndodhet. Format dhe përmasat e Tij janë paracaktuar në Ligjin 8926/2002 të mbështetur në nenet 14, 78, 81 të Kushtetutës së Republikës së Shqipërisë:

Ligjin 8926/2002 me disa ndryshime në dt. 8 gusht 2022, PËR DISA SHTESA NË LIGJIN NR. 8926, DATË 22.7.2002, “PËR FORMËN DHEPËRMASAT E FLAMURIT KOMBËTAR, PËRMBAJTJEN E HIMNIT KOMBËTAR,FORMËN DHE PËRMASAT E STEMËS SË REPUBLIKËS TË SHQIPËRISË DHE MËNYRËN E PËRDORIMIT TË TYRE”

Neni 3

Format dhe përmasat e flamurit kombëtar

1. Flamuri kombëtar paraqet një fushe me ngjyre te kuqe gjaku, me një shqiponje te zezë dykrenore në mes, me krahë të hapur anash. Secili nga krahët e shqiponjës ka nëntë pendë, ndërsa bishti ka shtate pende.

2. Përmasat e flamurit kombëtar përcaktohen ne raportin 1 me 1,4 njësi. 3. Pamja e flamurit kombëtar, fortësia e ngjyrave te tij dhe raportet janë ato te përcaktuara në shtojcën nr .1, që i bashkëlidhet këtij ligji dhe është pjese përbërëse e tij.

Një  vështrim  historik për Flamurin Kombëtar

Flamuri i Shqipërisë është flamuri kombëtar shqiptar, një flamur me fushë të kuqe dhe një shqiponjë dykrenare të zezë në mes. Flamuri shqiptar e ka prejardhjen nga një vulë e heroit kombëtar shqiptar Gjergj Kastrioti Skënderbeu, i cili i udhëhoqi shqiptarët në një kryengritje të përbashkët në shekullin XV kundër Perandorisë Osmane duke i sjellë trojeve shqiptare pavarësinë për një kohë të shkurtër (1443-1478). Shqiponja ishte pjesë e emblemës së familjes Kastrioti e cila e ka zanafillën në perandorinë bizantine.

Mendime mbi origjinën

Shqiponja ka qenë dikur, në periudhën e Romës antike, simbol i këtij shteti. Edhe sot të dy klubet e njohura të futbollit në Romë si Roma dhe Lacio mbajnë përkatësisht simbole antike, nga ku i pari kokën e ulkonjës së kapitalit dhe i dyti shqiponjën me krahë të hapur. Si simbol i Romës, shqiponja u përdor edhe nga strategët e saj si Kaj Mari, Luç Serg Katilina, Pompeu i madh, Çezari, etj. Ky i fundit përdorte si simbol të tij shqiponjën e artë të vendosur në një fushë të kuqe. Po kështu veproi me stemën e Çezarit edhe i nipi Oktavian Augusti, i cili u pasua më vonë edhe nga Kostandini i Madh. Me ndarjen e Perandorisë Romake në vitin 395 shqiponja u transformua me dy koka, duke simbolizuar njëra Perandorinë e Perëndimit me qendër Romën dhe tjetra Perandorinë e Lindjes me qendër Kostandinopojën (Bizantin). Ndërkohë Perëndimi u pushtua nga barbarët në vitin 476 duke humbur traditat më të vyera të antikitetit, e bashkë me to edhe simbolin e tij. Ndërsa Lindja (Bizanti) vazhdoi të jetojë edhe për dhjetë shekuj të tjerë duke ruajtur këtë simbol që vinte prej “qytetit të përjetshëm” (Romës). (Histori e Popullit Shqiptar. Tiranë 2002, fq.294)

Formën dhe ngjyrat e tij, flamuri bizantin i mori gjatë sundimit të Justinianit (527-562) që kishte origjinë ilire. Dukej se atij i pëlqente që dy kokat e shqiponjës ti identifikonte me vetveten dhe të shoqen, Perandoreshën Teodora. Më vonë me kalimin e kohës me anë të martesave dhe dhënies së privilegjeve, Bizanti ia dhuroi simbolin perandorak fisnikërisë së kombeve, që ishin integruar në këtë Perandori shumëkombëshe si princat rumunë, bullgarë, gjermanë, rusë, serbë, grekë, shqiptarë, etj. Kjo eshtë arsyeja që këtë simbol sot e përdorin një dyzinë popujsh e shtetesh, të cilat dikur kanë patur kontakte të ngushta ekonomike e kulturore me Bizantin. Ndërkohë që ai shfaqet si simbol i Kishës Ortodokse, pasardhëse e drejtpërdrejtë Perandorisë së Lindjes. Flamuri origjinal bizantin ruhet sot në një nga manastiret e malit të Shenjtë (Athos) në Greqi, në ngjyrat e tij fillestare me shqiponjën e zezë me dy koka, të vendosur në një fushë të artë.(Historia e Popullit Shqiptar, fq.433)

Deri sot shumica e shqiptarëve mendojnë se flamuri i tyre është flamuri i Skënderbeut, pa e ditur origjinën e tij. Edhe sot ne nuk e dimë me saktësi se kur Skënderbeu përdori si simbol të shtetit të tij shqiponjën dykrenore. Njihet fakti se këtë simbol ai e huazoi nga Muzakajt, duke e zëvendësuar stemën që kishte trashëguar nga i ati Gjoni. Ky i fundit përdorte si stemë figurën e një princi (burri) me flokë të gjatë dhe togë (Gjin Varfi, Heraldika shqiptare, Tirane 2000, fq. 27).

Shqiponjën dykrenore e kanë përdorur si simbol të tillë edhe Arianitët, Cernojeviçët e Zetës, Lek Dukagjini, etj. Për herë të parë në histori emblema e Gjergj Kastriotit me shqiponjën dykrenore shfaqet në vitin 1451. Ajo paraqitet në një libër uratash që ju dhurua Skënderbeut nga Alfonsi i V, Mbreti i Napolit, me rastin e nënshkrimit të traktatit të Gaetës më 26 Mars 1451. Ai ju dorëzua ambasadorëve të Skënderbeut që nënshkruan këtë traktat, Peshkopit Stefan të Krujës dhe at Nikola Bergucit nga Protonoteri i Alfonsit Arnaldo Fonoleda. Simboli përfaqësues i shtetit të Skënderbeut del përsëri në një katalog venecian stemash në vitin 1463, kur Gjon Kastrioti i biri i heroit mori titullin “Fisnik i Republikës”. (ASh, HPSh, f. 434). Po kështu ky simbol ruhet i gdhendur në varrin monumental të Kostandin Kastriotit, ndërtuar në vitin 1500 nga gjyshja e tij Donika, në kishën e Shën Marisë së Ëngjëjve në Napoli (Itali).

Njëlloj si në flamur Skënderbeu e përdori shqiponjën dykrenore me krahë të ulur dhe yllin me gjashtë cepa sipër, edhe në vulën e tij të madhe, të cilën e përdorte në dokumentat zyrtare. Ndërkohë kur Kastriotët u larguan në Itali pas vdekjes së Skënderbeut, ata jo vetëm e ruajtën simbolin e tyre por e përdorën gjerësisht atë si stemë të heraldikës së tyre.

Dy Nëntorët

Në mënyrë faktike, vetë data, simbolizohet nga një sërë rrethanash të paracaktuara ose jo, mbi çaste kyçe të një kombi të tërë.

Gjithçka, filloi më 28 nëntor 1443.

Ishte viti shumë i largët 1443, kur në këtë ditë të shënuar, heroi kombëtar i Shqipërisë, Gjergj Kastrioti, ngriti flamurin e shqiponjës dykrenare mbi kalanë e Krujës, duke e çliruar atë nga pushtimi osman.

Në mënyrë faktike, vetë data, simbolizohet nga një sërë rrethanash të paracaktuara ose jo, mbi çaste kyçe të një kombi të tërë.

Plot çerek shekulli, me një ushtri të përbërë nga 10 mijë ushtarë, ai qëndroi i palëkundur ndaj forcave osmane. Kështu, duke u bërë një qëndrestar i vërtetë, i cili e mbajti larg Evropës pushtuesin Osman, deri në çastin kur vdiq, më 17 janar 1468.

Do të duhet të kalonin 469 vite, për ta riparë Shqipërinë sërish larg zgjedhës osmane – të lirë.

Nëntori i dytë

Nëntori më i rëndësishëm për shqiptarët mbetet pa diskutim ai i vitit 1912 – edhe pse i dytë.

Nën gjurmët e historisë, duke ndjekur Skënderbeun, Ismail Qemali, nisi rrugëtimin e tij drejt qytetit bregdetar të Vlorës, ku dhe nga ballkoni i shtëpisë së tij, ngriti flamurin – sërish me shqiponjën dykrenare, të qëndisur nga Marigoja – dhe e shpalli Shqipërinë të pavarur nga perandoria osmane.

Kuvendi Kombëtar i Vlorës, ishte organi i cili e shpalli mëvehtësinë. Ky akt shpalljeje, përbën një ndër ngjarjet më të rëndësishme në historinë e popullit shqiptar. Kjo ditë, përkujtohet si fryti i përpjekjeve dhe i luftërave shekullore të shqiptarëve, për të mbrojtur tërësinë tokësore të atdheut dhe për të formuar shtetin e pavarur shqiptar.

Dalja nga zgjedhja pesëshekullore e osmanëve, ishte një aspekt. Por aspekti tjetër – edhe më i rëndësishëm – ishte ai i krijimit të një Shqipërie me zhvillim ekonomik. Kjo, si thirrje për daljen nga prapambetja e pushtimit.

Me pushkë dhe me penë, Shqipëria ishte e pavarur dhe historia moderne e saj, do të merrte jetë.

Rreth etimologjisë së fjalëve flamur dhe shqipe

Në këtë shkrim nuk mund të rrija pa dhënë edhe etimologjinë shkencore të fjalëve flamur dhe shqiponjë. Dhe 

FLÁMUR (FLAMUR) m. “copë pëlhure që shërben si simbol i një shteti”. Fjalë e mbarë gjuhës, që e kanë edhe ligjërimet e diasporës. Huazim nga gr. e re φλάμουρον, φλαμού- ρι me burim prej lat. flamma “flakë”. Dy pozicionet e theksit (flámur e flamúr) e kanë burimin në format e ndryshme të gjuhës dhënëse. Nuk e ka Buzuku, që përdor bandjerë (nga it. bandiera), por del te Budi: e flamuri ende munë baretë (RR). Rrjedhoja: flamurtar, flamuras “një lojë që luhet me flamur”. Ka depërtuar në toponimi: Mal’e Flamurit në Margëllëç të Çamërisë. Përdoret si antroponim.

(Bibl.: Camarda II 165, Miklosich AF II 27, Meyer EW 107, Weigand Wört. 20, Rrota Fj. 16, Uhlisch NL 130, Çabej SE IV 199).

SHQIPE f. “shqiponjë; lat. Aquila melanaetus”. Fjalë e mbarë gjuhës. Për burimin e saj duhet pasur parasysh se shqipja është një shpend grabitqar me sqep të fuqishëm, me të cilin rrëmben qenie të gjalla, prandaj është emërtuar prej sqepit të saj. Përmban parashtesën sh- me kuptim intensiv, rrënjën qep “sqep” dhe formantin -e të emrave femërorë, që e ka kthyer zanoren e njëjtë të rrënjës në -i- me anë të disimilimit (khs, shteg shtigje). Dëshmohet së pari te Buzuku: aty të embeli- dhenë edhe shqypetë “congregabuntur et aqui- lae”. Prej emrit shqipe, rrjedhoja shqiponjë me prapashtesë mocioni. Të dy këta emra përdoren si antroponime për gjininë femërore. I fundit edhe si patronim (Gramsh). Ka depërtuar në toponimi: Mali i Shkypes në Blinisht të Pukës, Guri i Shqipes në Korçë, Librazhd, Mirditë e Bulqizë, Bregu i Shqipes në Çamëri.

(Bibl.: Stier nr. 74, Camarda II 152, Meyer EW 276, Jokl LKU 307, Xhuvani-Çabej BSS 4, 1956, 96, Taglia- vini Strat. 141, Hetzer BA N. F. 7, 1982, 130, Landi SLA 14, 1989, 120, Orel AED 434, Topalli Sist, zan. 187).

Nga Besim Xhelili, Vjenë, Austri/

Me një përzierje të këndshme kulturore dhe letrare, Lidhja e Shkrimtarëve dhe Krijuesve Shqiptarë në Austri “Aleksandër Moisiu”, në bashkëpunim me Teatrin “ArbnoriIlir”, shfaqën para bashkëvendësve tanë në Vjenë, një program të bukur dhe plot ndjenjë atdhedashurie, shoqëruar me poezi, pika muzikore dhe përurime librash. E gjithë kjo me rastin e Festave të Nëntorit, Ditës së Flamurit dhe Alfabetit.

Festat e Nëntorit sërish i afrojnë dhe bëjnë bashkë shqiptarët gjithandej globit, njashtu edhe në Austri, ku jetojnë e veprojnë një numër i madh i tyre. Me këtë rast, LSHKSHA “Aleksandër Moisiu”, në bashkëpunim me Teatrin “Arbnoriilir”, në një ambient të bukur artistik, mbajtën një orë letrare, ku disa anëtarë lexuan krijimet e tyre dhe disa krijues të tjerë, të ardhur nga Zvicra, përuruan veprat e tyre më të fundit. Ardita Lajçi-Gjocaj paraqiti para artdashësve romanin e saj “Hije që mbesin”, një roman me një përmbajtje të ndjeshme mbi dhunën seksuale të agresorit në luftën e fundit për çlirim në Kosovë, ndërsa poeti Besnik Camaj librin e tij me poezi “Fryma e kandilit të dehun”, një vëllim i çmuar shumë nga lexuesit e kritikët, me copëza poetike, siç do të thoshte vetë autori, “thërrmija apo trohë të vogla”, të mbetura anësh nga libri paraprak “Strehë dashnie”.

Për mbarëvajtjen dhe udhëheqjen e këtij organizimi kulturor u kujdes poetja shkodrane Gabriela Mujaj, e cila lexoi me shumë patos emocional dhe fuqi artistike disa poezi të autorëve në sallë.

Anton Marku, poet dhe kryetar i LSHKSHA “Aleksandër Moisiu” pasi i falënderoi mysafirët për pjesëmarrje, uroi Festat e Nëntorit, të cilat na bashkojnë të gjithë shqiptarët, kudo që ndodhemi, pa marrë parasysh dallimet krahinore, politike e fetare.

Në emër të Ambasadës së Kosovës në Austri përshëndeti zyrtari z. Jeton Maliqi, ndërsa të Fondit Austriak të Integrimit, z. Bahri Troja. Me praninë e tyre e nderuan këtë aktivitet znj. Manjola Z. Lumani, profesoreshë e gjuhës shqipe në Universitetin e Durrësit, znj. Alketa G. Fazliu, poete dhe gazetare pranë RTK-së, si dhe sopranoja e talentuar shkodrane Gesu Zefi, të cilat morën fjalën dhe përshëndetën të pranishmit dhe uruan festat. Të pranishëm ishin edhe mësuesit e gjuhës shqipe Miradije Berisha dhe Osman Ademi.

Në pjesën e parë të programit, me nga disa poezi u paraqitën Violeta Allmuça, Kimete Krasniqi-Prebreza, Besim Xhelili, Gabriela Mujaj dhe Angjelina Marku, në pjesën e dytë u përuruan romani “Hije që mbesin” i autores Ardita Lajçi-Gjocaj dhe vëllimi poetik “Fryma e kandilit të dehun” i autorit Bes Camaj. Një shkëputje nga romani gjergjësisht disa poezi nga vëllimi poeti i lexoi znj. Arilda Lleshi. Në pjesën e tretë, autori nga Shkodra me banim në Vjenë Gjergj J. Kola, bashkë me znj. Enxhi Rroji shfaqën një shkëputje të shkurtër të dramës së tij të radhës “Krishtlindje për fillestarë”, e cila në prag të Krishtlindjes, do të vihet në skenë para publikut vendas. Për shoqërimin muzikor të programit u përkujdes Prof. Lejla Agolli dhe në fund u shtrua një koktej rasti.

Shkup, 20 nëntor 2023 – Të dielen në Tiranë, në kuadër të “Panairit të librit 2023”, në stendën e shtëpisë botuese “Toena”u promovua libri “Bota shqiptare (e veçanta dhe universalja)” i autorit Skender Asani. Ky promovim u ndoq nga një numër i konsiderueshëm i lexuesve që ishin  edhe vizitorë të panairit të sivjemë të librit në Tiranë.
Fatmir Toçi, në cilësinë e organizatorit dhe moderatorit të këtij promovimi vuri në dukje rëndësinë e këtij libri si dhe seriozitetin e autorit Skender Asani për t’iu rrekur temave të rëndësishme, të cilat jo vetëm që janë aktuale, por ato janë edhe problemore për nga mënyra se si e i ka shtjelluar autori.
Duke folur për librin, autori Skender Asani, u shpreh se ai një kohë të gjatë është marrur me çështjet që kërkojnë një përgjigje, siç është edhe bota shqiptare, e cila në kushtet dhe rrethanat aktuale, ajo por shkon duke u deatomizuar deh nuk mund të flitet më për një botë shqiptare kompakte, në aspektin territorial e socio-kulturor.
“Në këtë kontekst turbulencash demogtrafike, hapësira shqiptare në Ballkan jo vetëm që nuk mund të jetë imune ndaj pasojave që jell shpopullimi, por ajo do të përballet me probleme të tjera, ndoshta edhe më të rënda, nëse bota shqiptare nuk arrin të konfigurohet ndryshe nga ajo që është tani. Procesi i shpopullimit të vendeve tona ka krijuar një hartë të re globale të diperzimit etnik, ku tani kemi shumë shumë Shqipëri të shpërndara në çdo cep të botës dhe ky paraqet një moment të ri për të gjithë ata individë, subjekte e intitucione që në një farë mënyre merren me studimin dhe menaxhimin e botës shqiptare, në tërësinë e saj, por tani në një kontekt më të gjerë global. Ashti siç veproi Gonxhe Bojaxhiu- Nëna Tereze, ecila erdhi nga perdiferia dhe e globalizoi humanzmin në  gjithë botën, edhe shqiptarët duhet të ndjekin këtë kauzë, duke bartur me vete specifikat etno-kulturore në një shtrat më të gjerë integrimesh në vendet ku ata punojnë dhe jetojnë”, tha autori i librit Skender Asani.

Për librin  “Bota shqiptare (e veçanta dhe universalja)”, foli edhe profesori universitar dhe ambasadori i ardhshëm i Maqedonisë në Gjermani, Ylber Sela, i cili tha se ky libër ngërthen brenda vetes një çështje vërtet të madhe, siç është bota shqiptare e cila vuan nga sprovat dhe paradokset historike e politike. Të gjitha këto situata të ndërlikuara, nënvizoi Sela, autori i trajton në mënyrë induktive dhe deduktive, domethënë duke e parë këtë botë si një pjesë të veçantë brenda tërësisë së përgjithshme, përkatësisht shqiptarët në kontekstin ballkanik, europian dhe në atë botëror.

“Në fakt ky libër është një vrojtim historik dhe politik i çështjes shqiptare. Dhe pikërisht si i tillë na çon në thellësi të saj, duke zbuluar e shpërfaqur shkaqet dhe arsyet e ngjarjeve të ndryshme, por edhe duke ofruar zgjidhje vizionare për veprim të drejtë e legjitim. Krahas ngjarjeve dhe proceseve që kanë ndodhur në kohë dhe në hapësirë, autori njëkohësisht merret edhe me personalitetet shqiptare si Skënderbeu, Nënë Tereza, Hasan Prishtina, Gjerasim Qiriazi, Parashqevi Qiriazi etj., të cilët janë bartës të idesë dhe të kauzës kombëtare në kuptimin etnik dhe kulturor. Në këtë kontekst, mund të vërehet se një vëmendje të veçantë ia kushton edhe Shkupit si njëra nga qendrat e rëndësishme të shqiptarëve gjatë historisë, ku janë zhvilluar shumë ngjarje, procese, vendime, lëvizje, kryengritje etj. Ky qytet nuk është thjesht vetëm një topos i nostalgjisë dhe i krenarisë historike, por sigurisht edhe një vizion aktual ku zhvillohen shumë aktivitete e nisma në interes të kauzës kombëtare. Pra, zëri intelektual i Skënder Asanit dëgjohet pikërisht nga Shkupi si induksion gjeografik dhe politik, për të shkruar drejt një deduksioni kombëtar dhe ndërkombëtar”, vuri në dukje Prof. dr. Ylber Sela.
Redaktori dhe botuesi i librit “Bota shqiptare (e veçanta dhe universalja)”, Emin Azemi, pasi vlerësoi se i studiuesit dhe historianit Skender Asani përfaqëson mendimin e artikuluar intelektual e shkencor mbi disa trajta të formimit dhe zhvillimit të botës shqiptare përballë proceseve që kanë ndodhur në një të kaluar jo shumë të largët, por edhe në përmasën aktuale, tha se me këtë libër, autori determinon nevojën e rishikimit të raporteve në mes të njerëzve dhe vendeve, por mbi disa premisa krejtësisht humane e bashkëpunuese.
“I ardhur nga bota shkencore e historisë politike, Skender Asani është një detektues preciz i proceseve, duke e shikuar të ardhmen në bazë të një empirizmi retrospektiv, por edhe të një deshifrimi të dritëhijeve nëpër të cilat po kalon aktualiteti dhe ngjarjet që e bëjnë këtë aktualitet të jetë fluid dhe here-herë i vendosur para sfidave të shumta vendore e rajonale, diplomatike e gjeopolitike.  Nga libri i Skender Asanit kuptojmë se Bota shqiptare nuk është hegjemoni e ndërtuar mbi elaborate për të pushtuar toka dhe popuj të tjerë. Bota shqiptare, sipas autorit, është integrim vlerash e idesh kulturore e shpirtëror mbi parimet e bashkëpunimit dhe bashkëjetesës me kulturat dhe etnitë tjera. Libri “Bota shqiptare (e veçanta dhe universalja)” i Skender Asanit është një ofertë idesh e pikëpamjesh për të gjithë ata që iu mungon atdheu, për të gjithë ata që me vete kanë bartur një copë dhe nga vendlindja dhe në të kanë mbjellë lule kujtimi. Ky është një kapërcim kontinental mbi hartat e ngushta etnike, duke ofruar një vizion më pragmatik për të ardhmen e gjeneratave të reja, në kushtet kur ata ndodhen larg frymës dhe ndikimit kombëtar të vendlindjes”, nënvizoi Emin AZEMI.
E veçanta e këtij promovimi ishte pjesëmarrja e Rozi Dako, stërmbesa e Sevasti Qiriazit, e cila kishte ardhur enkas nga Torinoja e Italisë për të shprehur respektin dhe konsoderatat ndaj autorit të këtij libri dhe studiuesit Skender Asani. Ajo e konsideroi tepër të rëndësishëm botimin  e këtij libri dhe vuri në dukje se Skender Asani me sukses  të jashtëzakoshëm po bëhet një promotor ideve dhe kauzave sublime kombëtare. Për të nderuar punën që po bën Asani dhe ITSHKSH, ajo do të merr pjesë në pumimet e manifestimit “Ditët e Alfabetit”, duke sjellur edhe një sihariq në përmbyllje të këtij manifestimi.

Nga Visar Zhiti/

Kjo ēshtẽ metafora e jetēs sẽ shkrimtarit Drago Siliqi si dhe titulli i librit me poezi tẽ zgjedhura tē tij dhe i kritikave letrare, ku shkēlqeu si avanguardē nē njē letērsi tē re, por që shumē shpejt regjimi i ri i pas Luftēs II Botērore do ta bēnte tẽ veten, duke e futur nē morsin e Realizmit Socialist, nē njē Shqipēri tē mbyllur, me burgje mē shumē se sa me shtēpi botuese…

Drago Siliqi luftoi pēr çlirimin e vendit dhe ēndērroi lirinē e njeriut shqiptar, studioi nē Moskẽ nē Institutin “Gorkij” dhe drejtoi nē Tiranē tē vetmen shtēpi botuese “Naim Frashēri”…

Mund tē themi se Drago Siliqi mbeti si njē urẽ vezulluese mes kētyre dy emrave, Gorki dhe Naimi, zemērhapur dhe po aq i çiltēr si nē poezinē e vet, “nē kērkim tē sē resē” nē mendim dhe rrugētimin letrar, duke i prirē njē plejade emrash tē rinj, ku njē pjesē pērfundoi internimeve dhe burgjeve. Ai u bē mbēshtetēs i veprēs sē Petro Markos dhe Ismail Kadaresē, Jakov Xoxas dhe Dritēro Agollit, Halil Qendros dhe Vangjush Zikos, etj. Me atē do tē dilte poezia e poetit rebel, që do ta pushkatonin, Trifon Xhagjika…

Dhe vetē emri i Drago Siliqit do tē mbetej yjeve. Ai do tē humbte jetēn, kur ishte 33 vjeç, nē njē katastrofē ajrore nē 1963. Avioni qē kthehej nga Kina, ra nē Irkutsk nē Bashkimin Sovjetik. Ra apo e rrẽzuan? Enigmē. Nē avion po udhētonin personalitete problematikē pēr regjimet komuniste…

“Njē jetē nē fluturim” e titulloi librin pēr Drago Siliqin e bija e tij, Laura Konda, gazetarja qē u shqua nẽ radion “Zērit i Amerikēs”. Mes shumë të intervistuarve, ajo thirri njē herē dhe Edēn time me rastin e botimit tē librit tē saj pēr shenjten Nēnē Tereza. Dhe prisnim nga Laura librin pēr babain. Doli kur Drago Siliqi duhej tē ishte 90 vjeç, nē vitin 2020…

Dhe libri na erdhi vērtet nga qielli. E shohim me kërshëri. Mungonte kēshtu njē profil shpirtēror, pra dhe i qielltē, i njē intelektuali tē ndērprerē herēt, nē kulmet e burrērisē sē tij, duke shkaktuar njē turbulencē dhe nē letrat shqipe.

Por dhe qielli fsheh, mē shumē se sa toka, mistere.