• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Si njiheshin njerëzit?

June 28, 2023 by s p

Astrit Lulushi/

Duka është mbiemër shumë i vjetër. Etimologjikisht, vjen nga latinishtja dux (duçe) “udhëheqës”. Gjatë Republikës Romake (p.e.s.), të gjithë udhëheqësit ushtarakë të lartë, romakë dhe “barbarë”, quheshin duçe – ishte një emërtim jozyrtar.

Termi mori një kuptim teknik gjatë epokës perandorake (e.s.) dhe nën Dioklecianin u përdor për komandantët e njësive kufitare që ishin vendosur brenda një province romake. Gradualisht, ‘dukët’ fituan më shumë detyra ushtarake dhe në disa provinca ata madje mbajtën pushtetin politik, pavarësisht ndarjes midis autoritetit civil dhe atij ushtarak të krijuar nga Diokleciani dhe Konstandini.

Pas rënies së sistemit të vjetër administrativ romak, termi dux u përdor për komandantët e forcave ushtarake, nën gjeneralët, të cilët ishin edhe qeveritarët e temave të sapoformuara. Deri atëherë, greqishtja kishte zëvendësuar kryesisht latinishten si gjuhë shtetërore (gjithmonë kishte qenë lingua franca), por një pjesë e madhe e nomenklaturës politike dhe ushtarake ishte ende latine – në fakt, latinishtja dux u bë dukë në greqisht.

Nga fundi i shekullit të 10-të, guvernatorët dhe komandantët ushtarakë të provincave më të mëdha dhe më të militarizuara (zakonisht në kufi) quheshin dukë, dhe posti ishte më i larti ndër tre të mbajtur nga guvernatorët provincialë: dukë, katepano, gjeneral (strategos). Shefi i ushtrisë nganjëherë quhej edhe doux, dhe shefi i marinës njihej si “grand dux”. Përfundimisht, termi ra në shekullin e 12-të.

Një numër titujsh dhe zyrash evropiane rrjedhin nga latinishtja dux. Dozhi venecian, duka anglez, madje edhe titulli il Duce i Musolinit – të gjithë vijnë nga e njëjta rrënjë.

Në periudhën e mesme dhe të vonë bizantine, termi doux, në formën e tij më demotike dukas përdorej si emër familjar. Familja më e rëndësishme me këtë emër ishin Dukai që fituan fronin perandorak në mesin e shekullit të 11-të me Konstandinin X. Fillimisht një klan aristokratësh ushtarakë të pasur dhe të fuqishëm nga Azia e Vogël, fituan mbështetjen e aristokracisë qytetare të Kostandinopojës, por përfundimisht u mënjanuan nga Komnenianët. Nga shekulli i 12-të, Dukai nuk ishte një familje e pavarur, por mbiemri i tyre do të përdorej ende nga të afërmit e tyre deri në fund të perandorisë.

Degët dhe familjet e kadetëve që kishin ndonjë lidhje të drejtpërdrejtë ose të tërthortë me Dukain, morën emra duke përdorur prapashtesa të ndryshme, dhe të tjerët pasuan. Në ditët e sotme ka emra Dukagjin – “gjini, fisi, familja e Dukës”. Lek Dukagjini ishte një prej tyre. Dukakis, fillimisht ishte një zvogëluese. Prandaj, Dukakis do të thotë “Duka i vogël”.

Filed Under: Analiza, Emigracion Tagged With: Astrit Lulushi

New York : Shkolla Shqipe “Mëso Shqip” festoi në Staten Island me një koncert fund-vitin Shkollor 2023

June 19, 2023 by s p

Nga Beqir SINA/

Shkolla Shqipe “Mëso Shqip” në Staten Island një krenari kombëtare në New York.

Slideshow: Shkolla Shqipe “Mëso Shqip” koncert në mbyllje të shkollës për këtë vit

Staten Island NYC : Të shtunën më 17 Qershor 2023, në sallën e teatrit të shkollës publike P.S. “George L. Egbert “- IS 2 në Staten Island – Nju Jork, u mblodhën fëmijë, prindër e mësues për të festuar mbylljen e suksesëshme të vitit shkollor 2022/2023.

Festa e fëmijëve shqiptar u mbajt në një prej lagjeve më të populluara me shqiptar – në Staten Island – Nju Jork, ndërsa morën pjesë dhjetra fëmijë, prindër , mësues e veprimtar të komunitetit në festën e bukur të mbylljes së vitit shkollor, të shkollës së gjuhës shqipe në këtë qytet, e cila funksionon nën kujdesin e tri shoqatave Ulqini, Ana e Malit dhe Kraja.

Aktiviteti u mbajt në teatrin e shkollës publike P.S. “George L. Egbert “, aty ku Shkolla Shqipe “Mëso Shqip” jep mësim plotësues falas për fëmijët e komunitetit shqiptar një herë në javë.

Ky koncert festiv i veçant ishte një aktivitet i fëmijëve shqiptar, një festë me të vërtet e bukur, ku pothuajse të gjithë fëmijët e Shkollës Shqipe “ Mëso Shqip”, për më shumë se një orë kanë kënduar e vallëzuar, recituar vargje nga poetet shqiptarë, dhe tekstet e librave.

Në ndërkohë që gjatë preformancave në skenën e teatrit të kësaj shkolle nëpërmjet duartrokitjeve të prindërve të tyre, mësuesve , drejtuesve të shoqatave, bashkëmoshatarve, krijuan emocione të shumta në mbylljen e këtij viti shkollor.

Shkolla Shqipe “ Mëso Shqip “ e hapur vitet e fundit në Staten Island, ka më shumë se 240 nxënës të regjistruar, ajo u ngrtitë me kontributin e prindërve, mësuesve dhe drejtuesve të këtij komuniteti nga vendorigjina e tyre Kraja ( Samih Kanaqi), Ulqini( Xhemo Lanica) dhe Ana e Malit( ish kryetari Safet Llolla & kryetari Albert Salaj).

Kjo shkollë me mësim plotësues ka një pjesëmarrje jashtëzakonisht të madhe të fëmijëve shqiptar, dhe është shkolla më e madhja në komunitetin shqiptar në Amerikë, që u mëson fëmijëve shqiptar gjuhën shqipe këngë e valle shqiptare.

Linda Sukaliqi, njëra prej mësuesve të kësaj shkolle, ka thënë se “Shkolla Shqipe “Mëso shqip” kur e nisi rrugën e saj regjistroj gati 50 nxënës, ndërsa, sot ajo numëron mbi 240 nxënës.: “E gjithë kjo punë kaq e madhe u realizua duke falenderuar mesueset, kordinatoret e 3 shoqatave: “Kraja” “Ana e Malit” dhe “Ulqini”, biznesmenve të suksesshëm, si dhe prindërve vullnetarë që gjithmonë gjenden pranë nesh për të ndihmuar në çdo aktivitet që shkolla realizon.”thotë ajo.

Me dëshirën dhe përkushtimin që i karakterizon, stafi i mësuesve, dhe kujdestarve vullnetarë të kësaj shkolle, u organizua edhe festa për Fund-Vitin shkollor tek Shkolla “Mëso Shqip” në Staten Island Nju Jork.

Koncerti festiv u hap me këndimin nga të gjitha grupet dhe pjesëmarrësve Himni Kombëtar i SHBA & Himni Kombëtar Shqiptar

Ndërsa mirëseardhjen me një përshëndetje rasti ja uruan fëmijëve për këtë festë, dhe prindërve e mësuesve tre përfaqsueset e të trija shoqatave : Melinda Gjeloshi, Venera Gjenashi & Tina Lula

Zoti Samih Kanaqi, kryetar i Shoqatës Kraja, në përshëndetjen e tij pos faleminderimeve, për mësuesit, nxënësit e prindërit e tyre, gazetarët prezent dha lajmin se Shkolla Shqipe “ Mëso Shqip” në Staten Island do të jetë falas, falë kontributit të donatoreve.

Ai tha se : “Bashkëpunimi me shoqatat e tjera është shumë i mirë dhe frytdhënës. Dëshmi e gjallë është rihapja e Shkollës Shqipe “Mëso shqip” ku u bëmë tok tri shoqata: “ Ana e Malit”, Ulqini” , “Kraja” dhe bëmë gjënë më të bukur dhe me shumë vlerë siç është Shkolla Shqipe “Mëso shqip”. Po ashtu në bashkëpunim më këto shoqata organizuam dhe disa evente të tjera, masive në komunitet si ajo me rastin e 28 Nëntorit, 17 Shkurtit, festa e Nënës dhe e Mësuesit dhe së fundi piknikun madhështor.”

Por, tha ai ne kështu të bashkuar edhe më tutje do vazhdojmë të bashkëpunojmë si tri motra, ashtu siç na ka hije dhe do bëjmë gjëra edhe më të bukura se bashku. Bashkëpunim kemi edhe me shoqatat e tjera shqiptare që veprojnë këtu në Amerikë.

“ Me këtë rast dua t’i falëndroj të gjithë ata që po kontribuojnë në mënyrë të vazhdushme që kjo shkollë të funksionojë pa pengesa dhe me sukses, dhe ne të kemi sa më shumë aktivitete të suksesshme në komunitet” tha Kanaqi.

.

Pas fjalimeve përshëndetse nisi koncerti me një program të pasur artistik, koncert që vazhdojë me festën e fëmijëve, me recitime poezish nga Leona Avdiu & Deen Lesheviqi dhe një performancë vokale me titull : “Mora fjalë” nga Namirah Peroviq

Grupi “Barbana” me mësuese në mësimin e këngëve e valleve shqiptare, të kësaj shkolle Nadia Hoxha dhe Hanna Demiri, që funksionon në kuadrin e Shkollës Shqip “ Mëso Shqip”, solli tri valle nga grup mosha të ndryshme : Vallja e Rugovës nga grupi I femijëve 4 deri ne 6 vjeç, “ Vallja Shota e Anes se Malit” grupmosha 7 deri ne 9 vjeç, “Vallja e Ulqinit” me femijet e grupmoshes 10 deri në 13 vjeç, dhe grupi i valleve te grupmoshave 14 deri 21 vjeç me këngën e Elvana Gjatës “Kuq e zi”

Gjatë preformacave të fëmijve u krijuan emocione të forta deri sa ngritën në këmbë disa herë pjesëmarrësit e shumtë, duke kënduar e vallëzuar, duartrokitur grupet e vallëtarve të fëmijëve, nga Shkolla Shqipe “Mëso Shqip”.

Recitim i poezisë “Shkronjat Shqipe” – Nurjena Peroviq, Anisa Ceka & Erina Gjokaj, Recital poezie : Alfabeti I Gjuhes Shqipe grupmosha 7 deri ne nente vjeç, Recital poezie : Rilinda Bardhi & Arvin Kallaba, Recitali poezie : “ Pse? O Mami shqip s’më flet” Ariana Cuca , Zyra Kuroviq & Ella Lula, Recital poezie : Adriana Kollari, Xhuliana Bogdani, Aliesandra Nikezi, Briella Tahiri, Ava Kallaba , Sofia Jahoviq, Adnan Paleviq, & Loriana Abdullahu, u duartrokitën më shumë.

Me çertifikata Mirënjohje, dhe buqeta me lule të freskta u nderuan aktivistet e këtij komuniteti Melinda Gjeloshi , Venera Gjenashi( nën kryetare e Shoqatës Kraja) & Tina Lula, Arlinda Sukaliq (mësuese e gjuhës), Merita Gjokaj ( mësuese e gjuhës) Hana Demir (mësuese vallëzimi) dhe Nadia Hoxha (mësuese vallëzimi).

Në mbyllje të këtij aktiviteti me përmasa të mëdha, grupet e grupmoshave të valltarve, mesueset, kordinatoret e 3 shoqatave: “Kraja” “Ana e Malit” dhe “Ulqini” si dhe prindërve vullnetarë që gjithmonë gjenden pranë kësaj shkolle për të ndihmuar në çdo aktivitet që shkolla realizon, sollën një emocion të fuqishëm tek të pranishmit duke u ngjitur në skenë dhe kënduar së bashku me pjesëmarrësit nën tingujt e këngës “Kuq e Zi” të Flori & Elvana Gjatës.

Shkolla shqipe “Mëso shqip” në Staten Island, me këtë aktivitet të nxënësve të kesaj shkolle që u përgatitit me shumë perkushtim dhe dashuri me rastin e festave të fundvitit nga mësueset e përkushtuara të gjuhës dhe vallëzimit tradicional shqip, e ktheu në një ditë feste, në këtë komunitet ku fëmijët për më shumë se një orë, në teatrin e shkollës publike P.S. “George L. Egbert “- IS 2 Staten Island – Nju Jork, kënduan, recituan dhe vallëzuan shqip. Një krenari kombëtare në New York. Kjo festë shënoi dhe fundvitin e këtij sesioni i cili ka punuar me shumë përkushtim që të mbajë gjallë identitetin kombëtar shqiptar në Amerikë!

Filed Under: Emigracion

NJË TRUNG I LARTË ME KURORË FRESKUESE PËR MANASTIRIN

June 14, 2023 by s p

Shprehi bindjen time të thellë se duke e fuqizuar këtë Departament, ne në fakt po vendosim një shtyllë pranë një fidani që nesër mund të jetë një trung i lartë i ortodoksisë shqipatre me kurorë freskuese për Manastirin dhe gjithë rajonin e Pellagonisë.

Shkruan: Oliver QIRIAZI

Tash e tutje, ne ortodoksët shqiptarë të Manastirit do t’i shtojmë kalendarit të festave tona edhe një festë të re. Tash e tutje do ta memorojmë në kokat tona themelimin e Departamentit rajonal të trashëgimisë kulturore, këtu në Manastir, që mban emrin e shenjtë të familjes Qiriazi, si një festë që bashkon rreth një institucioni energjitë krijuese e hulumtuese, në funksion të njohjes sa më shkencore të trashëgimisë sonë kulturore e shpirtërore të rajonit të Pellagonisë.

Unë jam shumë i gëzuar që Instituti i Trashëgimisë Shpirtërore dhe Kulturore nga Shkupi, i udhëhequr nga drejtori Prof.dr. Skender Asani, e ka futur edhe Manastirin në hartën e përkujdesit institucional, duke i dhënë këtij qyteti dhe gjithë rajonit, një impuls të ri zhvillimi në planin e hulumtimit dhe kërkimit shkencor.

Gëzimi im është i dyfishtë për arsye se emri i këtij Departamenti rajonal këtu në Manastir, pjesë e të cilit do të jem edhe unë, lidhet me paraardhësit e mi, me familjen fisnike shqiptare Qiriazi dhe me gjithë veprimtarinë iluministe që kjo familje e ushtroi dekada me radhë, si në planin arsimor, ashtu edhe në atë kulturor e diplomatik.

Tani kur po e themelojmë këtë Departament, para meje më del një shirit kohe tepër i gjatë, i stërmbushur me ngjarje që i dhanë kulturës dhe historisë sonë disa prej margaritarëve më të çmuar të iluminizmit kulturor e arsimor, siç ishin: Kongresi i Alfabetit, Shkolla e Vashave në Korçë, botimi i librave të para me alfabet të unisuar të Manastirit, aktivitetet lobuese si dhe një varg kontributesh të tjera shumëdimensionale.

Duke qenë bashkëpunues e kooperues me të tjerët, Departamentit rajonal i trashëgimisë kulturore, këtu në Manastir, do të jetë një pikë referuese mjaft kredibile për sa i përket ndriçimit të së kaluarës materiale e shpirtërore të këtij rajoni. Kjo edhe për faktin se Manastiri, si kryeqendër e një Vilajeti, historikisht njihet si nyje që lidhte lindjen me perëndimin, si një nyje nëpër të cilën kalonte rruga Egnatia, por edhe si një qendër e rëndësishme e diplomacisë perëndimore, sepse pikërisht nga Manastiri konsujt e ndryshëm raportuan për njerëzit, vendet dhe zhvillimet e këtushme. Si qytet i konsujve, Manastiri e meriton të jetë një qytet prej ku sërish do të aktivizoheshin reflektorët e dijes dhe kulturës, sidomos në ato fusha ku ka qenë i pamjaftueshëm kujdesi institucional.

Prandaj detyrë e jona si Departament do të ishte që ta rikthejmë Manastirin në dioptrinë e vëzhgimit shkencor, duke i dhënë peshën dhe meritën që ka në histori, por edhe vizionin që duhet ta ketë në të ardhmen.

Nuk ka punë më të shenjtë se vënia e dijes dhe kulturës në funksion të përparimit dhe progresit njerëzor. Jam shumë i bindur se ky do të jetë edhe misioni i Departamentit rajonal të trashëgimisë kulturore, këtu në Manastir, një vepër kjo kolosale e ideuar për mrekulli nga drejtori Skender Asani, i cili u tregua tepër kreativ në vitalizmin e jetës kulturore e shkencore me këndvështrime të reja dhe krejtësisht të liruara nga egocentrizmi etno-kulturor.

U jam mirënjohës z. Asani për besimin që edhe unë të jem pjesë e këtij Departamenti dhe shprehi bindjen time të thellë se duke e fuqizuar këtë Departament, ne në fakt po vendosim një shtyllë pranë një fidani që nesër mund të jetë një trung i lartë i ortodoksisë shqipatre me kurorë freskuese për Manastirin dhe gjithë rajonin e Pellagonisë.

Ju faleminderoj për vëmendjen!

Manastir, 09. 05. 2023

(Autori është pasardhës i familjes Qiriazi dhe pjesë e Departamentit rajonal të trashëgimisë kulturore “Qiriazët” në Manastir)

Filed Under: Emigracion

Glauk Konjufca: 12 Qershori, dita më e çmuar për popullin e Kosovës

June 12, 2023 by s p

Për nder të 24-vjetorit të çlirimit të Kosovës, kryetari i Kuvendit, Glauk Konjufca bashkë me presidenten Vjosa Osmani dhe kryeministrin Albin Kurti, bëri homazhe dhe vendosi lule te varri i ish presidentit Ibrahim Rugova dhe te varri i veprimtarit të çështjes kombëtare, Adem Demaçi.

Tre udhëheqësit shtetërorë homazhet i vazhduan në Kompleksin Memorial “Adem Jashari” në Prekaz dhe te Pllaka Përkujtimore për ushtarët e rënë të NATO-s.

Duke e vlerësuar 12 qershorin e vitit 1999 si ditën më të çmuar për popullin e Kosovës, kryetari Konjufca tha se çlirimi i Kosovës është shembulli më i spikatur i bashkëveprimit të suksesshëm mes faktorit vendor dhe bashkësisë ndërkombëtare.

“Për ne ishte dita e ardhjes së lirisë. Një datë shumë e çmuar për popullin e Kosovës por po ashtu edhe sukses i madh në planin ndërkombëtar, sepse dita e çlirimit të Kosovës koincidoi pikërisht edhe me ndaljen e gjenocidit të Serbisë ndaj popullit të Kosovës”, tha kryetari Konjufca.

Në adresimin e tij kreu i Kuvendit potencoi ndihmën e pakursyer të shteteve mike për çlirimin e vendit.

“Kjo ndodhi pikërisht sepse kauza jonë ishte shumë e drejtë. Krejt çfarë po kërkonim si popull ishte ta hiqnim okupimin serb shekullor nga Kosova”, theksoi kryetari Konjufca.

Kryetari i Kuvendit tha se meritorë për lirinë e Kosovës janë dëshmorët dhe martirët që u flijuan, si dhe sakrifica e popullit për të arritur këtë ditë.

“Ata do të kujtohen dhe nderohen gjithmonë sepse janë në themelet e lirisë së shtetit tonë”, tha kreu i Kuvendit.

Edhe presidentja Osmani dhe kryeministri Kurti Ditën e Çlirimit të Kosovës e vlerësuan si një ndër datat më të rëndësishme në historinë e popullit të Kosovës.

Filed Under: Emigracion

VATRA CHICAGO organizon më 10 qershor turneun e futbollit Kupa Flamurtari 2023

June 6, 2023 by s p

VATRA CHICAGO nderon legjendën e futbollit shqiptar Flamurtarin e Vlorës në 1 shekull histori. VATRA CHICAGO organizon më 10 qershor turneun e futbollit Kupa Flamurtari 2023. Aktiviteti sportiv zhvillohet në adresën: Majewsky Metro Park, 745 Wille rd, Des Plaines Il, 60018. Turneu do të zhvillohet nga ora 8-9 am do të luajnë fëmijë nga mosha 8-15 vjeç e në vazhdim ekipi i të rriturve. Jeni të ftuar të merrni pjesë edhe thjesht si tifozë për të kaluar një ditë të këndshme mes patriotësh në Chicago. Ky turne futbolli u bë i mundur nga bashkëpunimi i Vatra Çikago dhe Country Financial Ilir Numani Agency dhe të nderuarit Z.Ardian Ruci, Z.Arben Rama, Z. Agron Aliaj dhe AACI. Ju mirëpresim të dashur bashkatdhetarë me dashamirësi e respekt të gjithëve! Ky turne zhvillohet për të nderuar 100 vjetorin e Futboll Klub Flamurtarit dhe për të evidentuar talentet e reja në futboll.

Filed Under: Emigracion

  • « Previous Page
  • 1
  • …
  • 53
  • 54
  • 55
  • 56
  • 57
  • …
  • 177
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • HISTORIA E KRYEVEPRES SË NDOC MARTINIT
  • SI LETRAT BRENDA SHISHEVE…
  • Zëri i gjëmimshëm i Andrea Bocellit, si një thirrje për zgjim shpirtëror
  • SI U HOQ BUTRINTI NGA DUART E PUBLIKUT
  • Të arratisurit nga Shqipëria deri më 31 tetor 1990
  • Nga lufta e Kosovës, në Distriktin 14-të në New York
  • Hieroglifet e mallit…
  • Një ftesë për shqiptarët e Amerikës
  • VATRA ORGANIZON SIMPOZIUM SHKENCOR NË 50 VJETORIN E KALIMIT NË PËRJETËSI TË NACIONALISTIT ABAS KUPI
  • Si e ka portretizuar Kosova sportin në pullat e saj postare
  • Balluku nuk është rasti, është testi!
  • DIAMANT HYSENAJ HAP FUSHATËN PËR KONGRESIN AMERIKAN – FJALA E MBAJTUR PARA KOMUNITETIT SHQIPTARO-AMERIKAN
  • Nga Besa në New York: Shoqata Besi organizoi një mbrëmje të veçantë për Festën e Flamurit
  • Në 90 vjetorin e lindjes së poetit Faslli Haliti
  • Dilemat e zgjedhjeve të parakohshme parlamentare në Kosovë

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT