Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

No Better Way to Carry Out Dr. King’s Message Than to Start With You

by

Rafaela Prifti/

Honoring Martin Luther King Jr. requires politicians to fully embrace and act on the lessons from the civil rights leader, said his youngest daughter  Rev. Bernice King at the commemorative ceremony early this week. The service is held annually at the Ebenezer Baptist Church where the social activist ministered. He served there as co-pastor with his father, Martin Luther King, Sr., from 1960 until his assassination in 1968. Rev. Bernice King said that she is “exhausted, exasperated and frankly, disappointed “to hear her father’s words about justice quoted extensively alongside “so little progress” with regard to society’s profound problems. Indeed, the national holiday, observed nationwide, is celebrated with marches and parades and with speeches by civil rights and political leaders across the country. Yet, “Dr King,” she noted, “puts some demands on us to change our ways.”

On that note, President Biden told the congregants, dignitaries and elected officials gathered at the Baptist Church that “the battle for the soul of this nation is perennial: it’s a constant struggle … between hope and fear, kindness and cruelty, justice and injustice.”

In his remarks, the president said that for all the progress the United States has made, the country had now reached a critical point in its history. “Progress is never easy, but it’s always possible and things do get better in our march to a more perfect union. He called this moment an “inflection point”, where a lot of work “has to continue on economic justice, civil rights, voting rights, protecting our democracy.”

President Biden pointed out that at the time of choosing we currently live in, the legacy of the civil rights leader gains even more significance. “… Are we a people who will choose democracy over autocracy? …I believe Dr. King’s life and legacy show us the way and we should pay attention.” On the other side of the ocean, US Ambassador in Albania Yuri Kim, in her Twitter post, echoed the teachings of the prominent civil rights leader: “Today, we celebrate the legacy of Dr. Martin Luther King, Jr., who is remembered for his commitment to justice and peace in America and around the world. May we all do our part to make his dream more real every day.”

As detailed in Dr. King’s biography, in the eleven-year period between 1957 and 1968, King traveled over six million miles and spoke over twenty-five hundred times, appearing wherever there was injustice, protest, and action; meanwhile he wrote five books as well as numerous articles. Since King’s birthday was first observed in 1983, it’s been a tradition for volunteers across the country to devote the day to public service. You may select a way to take part in projects or opportunities that are available in your area and make service to others an indispensable part of your life experience. There is no better way to carry out Dr. King’s message and to continue his unfinished work than to begin with yourself, as his daughter put it at the commemorative ceremony.

King was gunned down at the age of 39 in Memphis in 1968 as he advocated for better pay and working conditions for the city’s sanitation workers. He helped drive passage of the Civil Rights Act of 1964 and Voting Rights Act of 1965. He would have celebrated his 94th birthday on Sunday. Dr. King is memorialized in hundreds of statues, parks, gardens, streets, squares, schools and churches all around the world as a leader whose teachings are increasingly-relevant to the progress of humankind.

TRANZICIONI DEMOKRATIK

by

Artan Nati/

Të jetosh në demokraci, është një ëndërr që shumë njerëz e ëndërrojnë, por shumë pak e jetojnë. Demokracia funksionale thekson ndarjen e pushteteve, një gjyqësor të pavarur dhe një sistem kontrollesh dhe balancash midis degëve të qeverisë .Shkaqet kryesore të prapambetjes demokratike përfshijnë mungesën e mbështetjes publike për demokracinë, pabarazinë ekonomike dhe tensionet sociale, politikat populiste dhe ndikimin e jashtëm nga politikat e fuqive të mëdha, fenomene të cilat ne i ndeshim në Shqipëri. Demokracia në Shqiperi, si dhe vende te tjera, shpesh prodhon mbivendosje pushtetesh dhe mosrespektim të të drejtave te njeriut. Lind pyetja: përse eshte ky ndryshim kaq i madh ? Ne kemi pasur deri diku zgjedhje të pranueshme nga komuniteti ndërkombetar dhe kemi pasur një qeveri legjitime si edhe disa vende te tjera te ballkanit, por rezultatet nga demokracitë tona kanë qenë zhgënjyese. Cfare e ben të mundshme funksionimin normal të demokracisë në vendet perendimore? Të kuptojmë këtë fenomen, mendoj se duhet të kuptojmë si lindi dhe cilët ishin faktorët që bënë të mundur që demkracia të evoluonte. Siç shpjegon filozofi iluminist Benjamin Constant, demokracia ne Greqinë e lashtë nënkuptonte diçka tjetër: që secili (në fakt, çdo qytetar mashkull) kishte të drejtë të merrte pjesë në qeverisjen e komunitetit. Asambletë popullore të Greqisë së lashtë kishin fuqi të pakufizuara. Të drejtat e një individi nuk ishin të shenjta as në teori dhe as të mbrojtura në fakt. Demokracia greke shpesh nënkuptonte, në frazën e Constantit, “nënshtrimin e individit ndaj autoritetit të komunitetit”. Kujtojmë se në shekullin e katërt p.e.s në Athinë, ku thuhet se demokracia greke ka gjetur shprehjen e saj më të vërtetë ,asambleja popullore, me votën demokratike, vrau filozofin më të madh të epokës për shkak të mësimeve të tij. Ekzekutimi i Sokratit ishte demokratik por jo liberal.

Nëse rrënjët greke të lirisë perëndimore shpesh mbivlerësohen, ato romake neglizhohen. Kur Herodoti shkroi se grekët ishin “një popull i lirë”, ai nënkuptonte se ata nuk ishin skllevër nën pushtimin ose dominimin e huaj, një ide që ne sot e quajmë “pavarësi kombëtare” ose “vetëvendosje”. Romakët theksuan një aspekt tjetër të lirisë: që të gjithë qytetarët duhet të trajtohen në mënyrë të barabartë sipas ligjit. Ky konceptim i lirisë është shumë më i afërt me atë perëndimor modern dhe fjala latine për të, libertas, është rrënja e perdorur sot gjeresisht në perëndim që ështe demokracia liberale. Ndërsa Greqia i dha botës filozofinë, letërsinë, poezinë dhe artin, Roma na dha fillimet e qeverisjes së kufizuar dhe të shtetit ligjor. Republika Romake, me qeverinë e saj të ndarë (tre degë), zgjedhjen e zyrtarëve me mandate të kufizuara dhe theksin mbi barazinë sipas ligjit, ka qenë një model për qeveritë europiane si dhe në krijimin e Republikës Amerikane. Deri më sot konceptet dhe termat politike romake qëndrojnë në të gjithë botën perëndimore: senat, republikë, kushtetutë, prefekturë.

Zakaria bën një dallim të rëndësishëm midis demokracisë dhe liberalizmit, konstruksione që shpesh ngatërrohen. Demokracia është një proces për zgjedhjen e liderëve dhe ka të bëjë me pjesëmarrjen popullore. Të thuash se një shtet është demokratik do të thotë të thuash pak për mënyrën se si qeveriset në të vërtetë.

Liberalizmi, në të kundërt, ka të bëjë me normat dhe praktikat që bejne te mundur jetën politike. Një shtet, qe quhet liberal, është ai në të cilin të drejtat individuale janë parësore. Ai mbron individin , jo vetëm nga abuzimet e një tirani, por edhe nga abuzimet e shumicës demokratike. Kudo që lind i-liberalizmi merr një formë të njohur: më shumë korrupsion, kufizime më të mëdha te organizimit dhe fjalës se lire, kufizime ndaj shtypit, ndëshkim kundër kundërshtarëve politikë, shtypje e pakicave. Të gjitha këto gjëra janë të këqija, por nuk janë domosdoshmërisht jodemokratike. Rusia e Putinit është e mbushur me politika represive dhe joliberale dhe megjithatë Putini është jashtëzakonisht popullor mes rusëve. Ai është, si shumë tiran, një populist

Nëse një vend zhvillon zgjedhje konkurruese, shumëpartiake, ne i quajmë ato demokratike. Kur pjesëmarrja e publikut në politikë rritet, për shembull përmes dhënies së të drejtave të grave, ajo shihet si më demokratike. Sigurisht që zgjedhjet duhet të jenë të hapura dhe të ndershme dhe kjo kërkon disa mbrojtje për lirinë e fjalës dhe të tubimit. Të kesh demokraci do të thotë subjektivisht “një qeveri e mirë”, e bën atë analitikisht të padobishme. A nuk kemi ne në Shqiperi një qeveri të zgjedhur me votë të lirë (m.gj.s shpesh me ndihmën e oligarkëve dhe mediave të tyre, ashtu si edhe opozita kur ishte në pushtet ), por është e gjithë pushtetshme dhe që nuk respekton të drejtat e individit dhe favorizon oligarkët.

Tragjedia e vendit tonë ishte se kulturalisht ne i përkisnim kultures bizantino-otomane, politikisht ishim në lindje dhe gjeografikisht jemi ne europë. Kjo bëri të mundur që tranzicioni në Shqipëri të ishte shumë i gjatë dhe me trauma dhe konflikte të ashpra.

Ndryshimet e mëdhaja qe ndodhën në Shqipëri në vitet 90 përfaqësonin një “revolucion borgjez” pa një borgjezi, një revolucion demokratik që do të duhej të ndërtonte kushtet e ekzistencës së tij. Kushtetuta jonë dhe ligjet u kopjuan në mënyrë mekanike nga perëndimi dhe kjo u bë nga lart poshtë dhe përjashtoi pjesëmarrjen popullore. Kjo është një nga arsyet kryesore të destabilizimit te vendit dhe mosfunksionimit normal të strukturave, procedurave dhe mekanizmave kushtetuese. Aktualisht ne jetojmë në një vend demokratik, por jo liberal. Ne kemi një shtresë të mesme të konsoliduar, por gjithmonë të kërcënuar nga mungesa e zbatueshmerisë së ligjit. Rreziku më i madh janë praktikat korruptive të qeverise me oligarkinë vendase në kurriz të shtresave të mesme dhe të varfëra.

Nga të gjitha sa thamë më lart, mund të themi që Shqiperia e ka kaluar periudhën e tranzicionit, ose është në prag të kalimit te tij, por kuptohet që ne kemi disa probleme serioze per tu bërë demokraci liberale të standarteve europiane. Kuptohet ne shqiptarët në vecanti dhe ballkanasit në përgjithesi, kemi trashëguar një kulturë bizantino otomane që ka një bazë 500 vjecare të pushtimit otoman dhe përkatësisë bizantine të vendit tonë para pushtimit otoman. Por mund te themi se kjo nuk na ka penguar ne shqipëtarëve të jemi të suksesshëm kudo në bote përvec se në Shqiperi, pra është detyrë e qeverisë dhe politikanëve tanë të krijojnë ambient të favorshëm për lulëzimin e individit .Aktualisht ne në Shqiperi kemi një kapitalizëm te sponsorizuar nga shteti. Oligarkët tanë janë në aleancë të hapur apo të fshehtë me qeverinë, politikanët, sistemin e drejtësisë dhe të fortët e vendit si në nivel rajonal ashtu edhe në nivel kombëtar. Në të gjitha bashkitë e vendit oligarkët , në bashkepunim me pushtetin dhe drejtësinë, drejtojnë gjithë jetën politike dhe ekonomike të vendit. Afera e inceneratorëve e tregoi këtë në mënyrë fare të qartë. Sic ka thënë James Madison: “Akumulimi i të gjitha pushteteve, legjislativit, ekzekutivit dhe gjyqësorit, në të njëjtat duar, qofshin të njërit, të disave apo të shumë, qoftë të trashëguar, të vetëemëruar apo të zgjedhur, me të drejtë mund të quhet vetë përkufizimi i tiranisë”. Pikërisht kjo është situata qe ne jetojmë sot ne Shqiperi. Sidoqoftë nuk mund të themi se situata është e pashpresë, thjesht duhet të kuptojmë se përse ndodhemi në këtë gjendje dhe c’duhet të bëjmë të dalim nga kjo situatë.

Sipas James Bryce, “Nuk ka provë më të mirë të përsosmërisë së një qeverie sesa efikasiteti i sistemit të saj gjyqësor”. Mendoj se ky eshte kyci i suksesit apo dështimit të kalimit nga demokracia joliberale në demokraci liberale të vendosur në europë dhe shtetet e bashkuara.

Kuptohet mënyra si funksionon demokracia në Shqipëri dhe sistemi oligarkik kapitalist që mbizotëron në vend, nuk janë aspak të favorshëm dhe premtues për ndërtimin e një sistemi të pavarur drejtesie në vend. Sigurisht, ne jemi nisur dhe po shkojmë drejt këtij destinacioni, por mund të marri nje kohë te gjatë. Aktualisht, duket sikur yjet janë rreshtuar në favorin tonë, me përjashtim të politikanëve dhe oligarkëve vendas si dhe mediave të zotëruara prej tyre.

Si rrallë në historinë e vendit tonë, ne kemi përkrahë dy faktorët më të fuqishëm në botë, SHBA dhe Komunitetin Europian. Dhe jo rastësisht, SHBA kanë kembëngulur dhe investuar për ndërtimin e sistemit të drejtësisë të pavarur sipas sistemit amerikan. Investimi amerikan tek SPAK dhe BKH tregon qartë seriozitetin e tyre per ta kthyer Shqiperinë në një demokraci liberale. Fatkeqësisht dëgjojmë nga politikanët tanë dhe mediat për dështim të sistemit të drejtësisë të investuar nga komuniteti nderkombetar, për dështim të implementimit të sistemit demokratik në Shqipëri. Kuptohet ata janë në hall të madh por ashtu sic thotë Jim Hightower : “Demokracia nuk është diçka që ndodh, e dini, vetëm në kohë zgjedhjesh, dhe nuk është diçka që ndodh vetëm me një ngjarje. Ai është një proces ndërtimi i vazhdueshëm, por duhet të jetë gjithashtu pjesë e kulturës sonë, pjesë e jetës sonë”. Demokracia nuk është një destinacion por një proces dhe ky proces tashmë është i pandalshëm.

NJË URIM DHE NJË RIKUJTIM

by

Asllan Bushati/

Në mesditën e 14 janarit 2023, ish Zëvëndës Ministri i Mbrojtjes dhe ish  Kryetari i parë i Shoqatës “Skënderbej”, Zoti Bashkim Shehu më ftoi për të marrë pjesë  më 15 Janar, në një përurimtë familjar të një antari të nderuar të shoqatës mësipërme. Por emrin qëllimisht nuk ma bëri me dije. Edhe unë pa hezitim (duke i njohur raportet midis nesh), i thashë PO. Në mëngjezin e 15 janarit i zgjedhuri i dytë si Kryetar i Shoqatës “Skënderbej” dhe ish ushtarak i lartë në Ushtrinë Shqiptare, Zoti Mark Qehaja  më dërgoi adresën e vendit të përurimit. Ajo ishte 643 McLean avenue Yonkers NY. Kur arrita atje me disa miq të mijët dhe antarë të kësaj shoqate, u ndodhëm përballë një ambienti të zbukuruar si për festë me Flamurin Shqiptar, banderola, tollumbace kuq e zi e në ballinë shkruar me germa të mëdha:”SOFRA TROPOJANE”.  

Tek hyrja buzëgas po na priste valltarja e talentuar tropojane Majlinda Tafaj- Bucpapaj, të cilën e kisha njohur në veprimtaritë e Shoqatës “Skënderbej” dhe në aktivitetet e komunitetit së bashku me djalin e saj po ashtu kërcimtar i talentuar. Në ambientet e brendëshme, plot me ushqime të traditës shqiptare, takuam vajzën dhe disa miq e dashamirë të familjes Tafaj që kishin ardhur ditën e parë të hapjes së lokalit. Po ashtu takuam: Bashkim Shehu, Mark Qehaja, artistin dhe lahutarin e talentuar nga Kosova Hysni Kurtaj, Zef Leshi i ardhur posacërisht nga Florida, Isa Brecani, Drita Gjongecaj, Pashk Maksuti e shumë e shumë të tjerë (ndjesë për mos kujtesën e emrave).  

Plot emocion e ndjesi të thella shpirtërore na uroj mirseardhjen, pronarja e biznesit Majlinda Tafaj, duke na u drejtuar vecmas sejcilit për nderimin që i bëmë biznesit të saj ditën e parë të hapjes. Me shumë mirsjellje e elegancë servirje personeli na ofroi kafe, ëmbëlsira e pije freskuese etj. Pas disa minutash kënaqësie e gëzimi, Majlinda na ftoi për drekë në restaurantin përbri lokalit të saj, në një ambient të rezervuar posacërisht për ne.  

Para se të hynim në restorant, Mark Qehaja kishte blerë nga një qiri për sejcilin pjesmarrës  e ku vecmas më bëri me dije se sot është 24 vjetori i masakrës Recakut nga gjenocidistët serb në Kosovë. I ftuar në krye të tavolinës dhe pasi në emër të të pranishmëve i shprehëm edhe një herë Majlindës ndjesitë tona për drekën, e kalova objektin e bisedës tek masakra e Recakut. Mbajtëm një minut heshtje për të rënët në këtë masakër, u lutëm që shpirtërat e tyre të prehen në paqe e përjetësi, përkujtuam me shumë respekt veprimin burrëror e të paharruar për shqiptarët dhe botën e qytetëruar, të Ambasadorit Uiliam Uoker(William Walker), i cili tha se “kjo është thjeshtë masakër”. Falenderuam Kombin e madh Amerikan, mikun tonë më të shtrejtë, që udhëhoqi NATO-n në luftën për clirimin e Dardanisë tonë të dashur dhe krijimin e shtetit të dytë shqiptar. Në shenjë ndjesie shumë të lartë për të rënët e Recakut, ndezëm sejcili qirinjtë.  

Bashkërisht u rikëthyem edhe një herë në mjediset e biznesit të Majlindës, ku artisti i mirnjohur e lahutari brilant nga Dardania, Hysni Kurtaj, këndoj një këngë trimëri me lahutë duke na lumturuar të gjithëve.  

Kjo ditë na rikujtoi gjithashtu edhe respektin e komunitetit hebre, që kur një pjestar i tij hap një biznes, e përshëndesin dhe e përkrahin të gjithë së bashku. Edhe ne, kemi cfarë të mësojmë nga ky komunitet në SHBA , e nga ky komb që është kaq i pasur i përparuar e i lidhur fort me njeri  tjetrin.  

        ASLLAN  BUSHATI  

A quhet vjedhje, kur hajduti vjedh hajdutin?

by

Koment nga Rafael Floqi/

Një pastruese nxori në shesh të palarat dhe tregoi se reformat në drejtësi janë vetëm një lustër. Ajo është një letër lakmuesi për korrupsionin dominant. Kjo thënie duket shprehja “ fjalë zotëri fjalë”, por ajo skenë krimi, është analiza më e mirë e korrupsionit në çdo qelizë të shoqërisë shqiptare, pavarësisht partive dhe prirjeve politike. Persona me kollare që nuk tregojnë paratë e vjedhura se mund t’u bjerë hetimi mbi ta. Persona që pranojnë unazat e tyre të vjedhura dhe që nuk i dalin zot 400 mijë eurove të fshehura në tubin e ajrimit të pastrueses spastruese. Këta persona që mbajnë pastruese për të pastruar shtëpitë e tyre heshtin për paratë e dinë që ato para nuk janë të tyret.   

Po duket se “djajtë kanë dalë nga shishet”,  një gamë e zyrtarëve të nivelit të dytë duket se nuk kanë frikë nga asgjë dhe fakti që nuk kanë frikë do të thotë se në mendjen e tyre ata kanë një garanci, e cila është se ligji nuk do veprojë mbi ta, pasi nuk vepron mbi shefat e tyre. Megjithatë “Vjedhësit janë një grup paragjykues, frikacak.” -thotë Batman në film. Kjo zonja vjedh-hajdute në banesat ku e kishin marrë për pastrim, prishi një kontratën tonë kombëtare të heshtjes e pajtimit me krimin në planin moral. Ajo veç aktit që është tjetër gjë, na tregoi se mbreti është lakuriq! Mbreti lakuriq na kujton se edhe ata që duken të plotfuqishëm dhe të pagabueshëm mund të ekspozohen si mashtrues dhe sharlatanë

Faktet flasin vetë, një zyrtare e cila u kap duke transportuar drogë pak ditë para Vitit të ri pastaj vjen ish-zyrtarja e Kryeministrisë Alda Klosi, e pushuar nga Rama 10 ditë më parë.  të cilës iu vodhën mbi 120 mijë euro nga banesa, mund të kenë qenë raste aksidentale apo e inskenuar.  Duket sikur ka një garanci, por cila  është garancia? 

Garancia është që ligji nuk do veprojë mbi ta, nëse vazhdon kështu më ngjan që ky vit dhe ata në vazhdim do mbushen me ngjarje të tilla. Këto që kanë dalë kanë qenë raste aksidentale. Nuk mban askush para të pastra 500 mijë euro në shtëpi, në banesë mbahen para për shpenzime të familjes. Kushdo që ka qenë zonja Klosi është normale që tani të thotë, që nuk janë të sajat sepse i ka të humbura gjithsesi. 

Të gjithë e supozojnë se ka para që qarkullon ilegalisht ose informalisht nëpër dyshekë, nën dollape, futur në çizme, nëpër bodrume të thella ndërtesash, në hatulla çatish. Prandaj, kanë një rrugë të vetme të paguajnë që t’i legalizojnë!  Të gjithë supozojnë që ka aq shumë të çara normative dhe institucionale në tenderime, dhënie projektesh publike, etj., sa duhet të ketë jo pak nëpunës që marrin mbrapsht nga firmat përfituese, prej dekadash, parà si shpërblim. Mund të bëhet fjalë për male parash!

Në ligj, vjedhja në përgjithësi përkufizohet si marrja me dashje dhe me vetëdije e diçkaje që nuk ju përket pa pëlqimin e pronarit.  Ashtu si në pothuajse çdo qëllim krimi (mens rea) dhe veprimi (actus reus) do të duhet të provohen në mënyrë që të qëndrojnë. Teorikisht, ju mund t’i merrni sendin ligjërisht hajdutit nëse do të kishit pëlqimin e pronarit (hajduti nuk ka asnjë pretendim të drejtë për të, kështu që ju nuk do të vidhnit prej tij dhe me pëlqimin e pronarit nuk ka asnjë krim) por kjo do të krijonte dy probleme: 1) për ta bërë këtë, ka të ngjarë që ju duhet të kryeni një krim (sulm, thyerje dhe hyrje) dhe 2) është një parim i përgjithshëm i ligjit që qytetarët nuk lejohen të marrin ligjin në duart e tyre dhe duhet të apelojnë në qeveri (polici, gjykata) kur të drejtat e tyre janë shkelur. Në juridiksionet ku mbrojtja e pronës është e ligjshme, ardhja në ndihmë e dikujt, prona e të cilit sapo është vjedhur dhe marrja e saj nga hajduti (me kusht që kalimi i kohës të jetë i arsyeshëm) do të justifikohet pasi ligji në përgjithësi nuk bën dallim midis mbrojtjes së vetes ose të të tjerëve, duke përfshirë në lidhje me pronën. 

Ky është një gabim logjik i njohur si, “Dy gabime nuk bëjnë një të drejtë”. Pra përgjigja është po! Eshtë akoma vjedhje. Edhe pse siç thotë spastruesja vjedhje për inat  ‘E vodha se nuk e duroja dot Aldën? Këtu nuk ka një veprim Robin Hood. Ky akt i marrjes nga të pasurit dhe dhënies së të varfërve shpesh shihet si mënyra e Robin Hood për të korrigjuar gabimet e një shoqërie ku të pasurit kanë shumë dhe të varfrit shumë pak. Por Rozeta nuk ishte Robin, Rozeta vidhte për punët e veta. 

Mos kemi nevojë të vidhte kjo pastruesja për të kuptuar ne si qytetarë që nuk përjashtohet që ka nëpunës dhe fëmijë nëpunësish të lartë që jetojnë krejtësisht jashtë mundësive të rregullta të fuqisë blerëse me rrogat që marrin? Aspak! Por këtu skenari bëhet më i komplikuar 

Kryeministri Edi Rama ka reaguar shpejt lidhur me vjedhjen e kryer nga sanitarja Rozeta Dobi dhe djali i saj, Havier Dobi në shtëpinë e ish-shefes së kabinetit të Arben Ahmetajt.  Rreth 500 mijë euro është shifra e parave dhe sende të tjera me vlerë që u grabitën te shtëpia e Alda Klosit. Në një postim në Facebook, Rama ka deklaruar se duhet t’u shkohet deri në fund hetimeve dhe forca e ligjit duhet të mos ndalojë përpara askujt, kur faktet provojnë se është shkelur ligji për përfitime të paligjshme. Kreu i qeverisë ka shtuar se kjo ka qenë edhe arsyeja e Reformës në Drejtësi dhe se mburoja e vjetër politike për të tilla raste ka rënë”.

 Por shtrohet pyetja kush i mbulonte gjer tani? Pa dashje kryeministri bën një mea culpa.  Pasi këta persona që flitet kanë qenë zyrtarë të tij, deri para 10 ditësh, dhe pastaj ligjërata e tij vazhdon me tymnaja shashkë të parullave te propagandës rilindase për të mbuluar atë që peshku qelbet nga koka.   

“Nuk e di kur do ta kuptojnë disa që Reforma në Drejtësi dhe forcimi i institucioneve ligj- zbatuese bëhen pikërisht për të pastruar llumin! Prandaj kur del llumi falë punës së këtyre institucioneve, s’duhet harruar se këto janë provat e vullnetit tonë kundër korrupsionit! E thënë ndryshe, në një kohë tjetër policia apo drejtësia nuk ia nxirrnin kurrë lakrat në shesh njerëzve të veshur me kostum zyrtar, ndërsa sot kohët ndryshojnë përditë për mirë edhe në këtë drejtim! Sepse sot vullneti politik është i plotë dhe mburoja e vjetër politike ka rënë!”, shtoi ai.

Cila mburojë e vjetër? Kush i ka venë në detyrë këta njerëz? Sa vjet kanë ata në detyrë? Pse vidhet kjo ish punonjëse, një javë pas shkarkimit nga Rama? Vërtet, po të mos ishte kjo pastruesja a do t’i thoshte këto fjalë Rama? Pse ky reagim i shpejtë i kryeministrit? Pse hesht opozita, apo ka një pakt të heshtur me qeverinë pasi të gjithë janë njësoj? Por Rama përse kërceu, për vjedhjen e pastrueses apo të zonjës së saj. Pasi ne të gjithë e pamë reagimin që nuk kapërcehet me elokuencë Një fjalë popullore do të thoshte “ç’pati ky tani, pse i dogji”.

Dhe pastaj seria tjetër. Duket si një serial fiksional “ Unlaë, no order”. Arrestimi i Sekretarit të Përgjithshëm të Ministrisë së Financave, Arlind Gjokutaj është një goditje tjetër në nivelet më të larta të administratës publike për një rast korrupsioni. Së bashku me Drejtorin e Shërbimeve Mbështetëse dhe Çështjeve Ligjore Fatmir Hoxha dhe përmbaruesin Alban Ruli ata akuzohen se i dhanë 1.2 milion euro nga buxheti një person, që i kishte marrë një herë paratë. Nuk dihet se si, por Thana arriti që nëpërmjet zyrës së përmbarimit të marrë përsëri paratë e dëmshpërblimit të së njëjtës magazinë dhe truall. Këtu hynë në lojë të arrestuarit, nëpunësit e shtetit Gjokutaj dhe Hoxha dhe përmbaruesi Ruli. Prokuroria thotë se përmbaruesit e caktuan vlerën e magazinës në kundërshtim me ligjin për 145.000.000 lekë duke e trajtuar si ish pronar Ilir Thanën. 

Mor po këta të arrestuarit, kush i vuri në pozitë të tillë. Arlind Gjokutaj simbolizon një nga historitë e suksesit të nëpunësve të administratës civile gjatë qeverisjes së Rilindjes. Arlind Gjokutaj është emëruar sekretar i Përgjithshëm të Ministrisë së Financave rreth një vit më parë. Gjokutaj së fundmi ka drejtuar Njësinë Speciale Antikorrupsionit dhe Antievazion. Më herët ai ka qenë ka pasur disa detyra të rëndësishme e kryesisht në institucionet si Drejtoria për Parandalimin e Pastrimit të Parave dhe drejtor i Përgjithshëm i Doganave. Ai qëndroi në postin e “kryedoganierit” vetëm për 7 muaj.

Përveç karrierës së suksesshme në administratë, Gjokutaj ka një cv për t’u pasur zili. Ai ka kryer studimet për Administrim Biznesi në Universitetin “Bocconi” në Milano, si dhe ka përfunduar studimet master për Financë dhe Menaxhim Risku në Universitetin “Bicocca” në Milano.

Ai është angazhuar si lektor i jashtëm në Universitetin e Tiranës dhe në disa Universitete private. Është çertifikuar si “Trainer of Trainer në fushën e Antikorrupsionit dhe mirëqeverisjes”, nga OSBE. Si duket edhe ky ka thënë me vete “të gjithë po vjedhin pse të mos ndyhem dhe unë.” Por a nuk mendojnë këta njerëz që e venë kryeministrin në siklet.  Duket se janë duke vjedhur te gjithë dhe s’po i mban dot pleshtat në një grusht, siç thoshte Fishta,  dhe tani duket se janë duke vjedhur jo vetëm me miratim por pa leje. Pasi hajdutët janë si barërat e këqija, ata gjithmonë do të gjejnë një mënyrë për t’u rritur.

Dhe ne si qytetar dhe e pse e dimë heshtim, dhe vetëm në Facebook lëshojmë komente si ky. “Rama e ka lëshuar SKAP-in e partisë, të lehë e t’i frikësoje ca, dhe këtë do me e shit si sukses, ndaj arrestimet e fundit, sikur kërkojnë të mbulojnë korrupsionin galopant. Por problemi më i madh është që këta që Rama i ka fut në administratë i kanë sytë te leku dhe janë grykësa. dhe nuk i mbledh dot më as Rama e as SPAK-u. Eshtë çthurrur administrata s’ka burrë nëne ta përmbajë më, dhe këta që kanë hyrë administratë nga kjo frymë që është aty, janë superhajdutë apo janë bërë. Besoj se ajo pastruesja nuk do vidhte po të mos i shihte paret sheshit. Ajo te AKSHI bënte trafik droge, kjo e këshilltarja Ahmetajt i fuste eurot nën dyshek, ky tjetri i jep lek dëmshpërblim me paret e shtetit.  Kanë dalë të gjithë me kosë në dorë e s’të falin as gramin, ah mos harroj atë pastruesen që ka dalë me fshesë me korrent”.

“Ndërkohë me këtë historinë e kësaj pastrueses mund të bëhet best-seller botëror apo një triller. Se mund të fantazosh për të bërë një roman se ajo vidhte, por jo vetëm, ajo edhe shantazhonte ata që grabiste duke u thënë : Shiko, po më denoncuat, do ta hani keq! Madje fantazia mund të shkojë edhe më shumë. Ajo në roman mund të paraqitet si personazh edhe sikur i vidhte, por pastaj, pasi u gjeti vendin ku i fshihnin lekët, u kërkonte punëdhënësve të saj çdo muaj lekë për të mos folur. Kështu që mund të imagjinojmë që në fakt argate nuk ishte ajo, por argatë ishin ata që fillimisht e kishin marrë si pastruese. Argatja u kthye në zonjë dhe zotërinjtë dhe zonat u kthyen në argatë. Sikurse ndodh zakonisht! Këta të fundit mblidhen, në roman gjithmonë, dhe thonë: Si të bëjmë? Ose ta vrasim, ose njëri prej nesh të tregojë se është vjedhur që të shpëtojnë të tjerët!  Por, Sudja e kohëve të reja i kishte kapur fort ish argatët e vet prej koqesh. Madje aq e sigurt saqë dilte me disa vetura luksoze. Pastruesja shkonte me Benz për të pastruar! – Fantazi! shkruante në një opinion profesori im i filozofisë Artan Fuga. apo realitet?  Fatkeqësisht në Shqipëri realiteti i korrupsionit ia kalon fantazisë, ose një variant tjetër është se paratë prej 500 mijë dollarësh janë të Aldës apo të shefit të saj Ahmetaj, ministrit me shkollë Anglishte të shpallur Ministër Ekonomie, apo dhe dikujt tjetër më lart, janë paratë e atyre djegësve                    ( inceneratorëve), dhe se mos Alda bashkëpunoi me pastruesen për të larë disi ato. Fakti që pastruesja pavarësisht aktit ishte e pa rrahur në këso punësh, foli për para të tjera me të birin në dhomën e përgjimit të policisë. Kështu Rozeta mund të jetë vjedhëse, por mund të jetë edhe viktimë.(sic!)

Ky është sistem i pastër kleptokrat pavarësisht ngjyrimeve politike. siç thoshte një miku i im. “Pozita dhe opozita e kanë mendjen tek depozita”. 

Një sistem “kleptokratik” i referohet një sistemi qeverisjeje ose organizimi në të cilin ata në pushtet përdorin pozicionin e tyre për të vjedhur dhe për të fituar pasuri dhe burime përmes korrupsionit dhe abuzimit të pushtetit. Është një lloj qeverisje që karakterizohet nga korrupsioni i përhapur dhe vjedhja e burimeve shtetërore nga pushtetarët. Kjo mund të çojë në mungesë transparence, qeverisje të dobët dhe mungesë llogaridhënieje. Në një sistem kleptokratik, sundimi i ligjit shpesh shpërfillet dhe të drejtat e qytetarëve shpesh shkelen. Kjo mund të çojë në mungesë besimi te qeveria dhe institucionet dhe mund të shkaktojë paqëndrueshmëri sociale dhe ekonomike. 

A ju ngjan kjo me Shqipërinë, ku e gjithë piramida shtetërore ngrihet mbi vjedhjen dhe blerjen me paratë e vjedhura. Ky është një sistem piramidal, pasi duke dashur të mbajnë dëshpërimisht pushtetin, si garanci për të mos u ndëshkuar, ata kanë nevojë të vazhdueshme të vjedhin. Mirëpo bota është shumë e madhe për t’i kënaqur të gjithë. Këtë e tregoi më së miri çështja e inceneratorëve. Me gjithë dhjetëra milionat e derdhura për t’i mbyllur gojën medias, afera plasi dhe nuk mund të mbyllet. Është fatkeqësi, një nga efektet më të tmerrshme të një diktature është padyshim, shpërfytyrimi i karakterit dhe dinjitetit njerëzor këtë dëshmoi dhe kjo vjedhje. 

Logjika normale nuk e rrok, se përse ai që ka vjedhur miliarda me inceneratorë, me leje ndërtimi e me koncesione gjithfarësh, tani ka nevojë edhe për fondet modeste të një rruge atë të dëmshpërblimit sa herë shitur të binasë, dhe kur kjo pronarët e vërtetë nuk marrin as pronat e gjyshit të vet. 

Grykësia e të pangopurve nuk e justifikon, as edhe atë pastruesen milionere që jo vetëm na prishi kontratën e heshtjes që ne kemi të gjithë me të keqen, si pozita si opozita si Rama si Saliu  por edhe na nxori të palarat si shoqëri. Kjo shpjegon këmbënguljen e kryeministrit për amnisti fiskale… “Problemi nuk janë vjedhësit dhe mashtruesit, problemi është qëndrimi i shoqërisë ndaj tyre”, shkruante një shekull më parë  Fjodor Dostojevski.

Tani pa fantazi. Ka zëra që vjedh-hajdutja dhe mund të bëhet e penduar e policisë, për të shpëtuar veten dhe djalin. Dhe atëherë do të kuptohet, pse duhet që të gjithë nëpunësit e politikanët ta kalojnë vetingun. “Vetingu është baza për marrjen e vendimeve të informuara dhe shmangien e gabimeve të kushtueshme. Vetingu është një proces i vazhdueshëm që kërkon vëmendje dhe vigjilencë të vazhdueshme për të siguruar saktësinë dhe plotësinë”, përsërisin teoricienët e Reformës në Drejtësi.  Epo kush ja ka ngenë! Çfarë thashë, “veting”, mos o zot na duhet të presim 5 vjet!  

Vetingu më i mirë, tani e ka emrin Rozeta Dobi. 

KOSOVA ME AFER BE

by

Komunikatë e përbashkët për media

Komiteti VI i Stabilizim-Asociimit ndërmjet Bashkimit Evropian dhe Kosovës

12 janar 2023

Mbledhje virtuale

Komiteti VI i Stabilizim-Asociimit ndërmjet Bashkimit Evropian dhe Kosovës u mbajt më 12 janar 2023. Fjalën hyrëse e mbajti Sh.T.Z. Besnik Bislimi, Zëvendëskryeministër i Parë për Integrim Evropian, Zhvillim dhe Dialog, Qeveria e Kosovës, dhe znj. Michela Matuella, U.D. Drejtoreshë për Ballkanin Perëndimor në Drejtorinë e Përgjithshme të Komisionit Evropian për Fqinjësi dhe Negociata të Zgjerimit. Mbledhja u kryesua nga z. Artan Çollaku, Drejtor i Zyrës për Koordinimin e Procesit të Stabilizim-Asociimit në Zyrën e Kryeministrit, Qeveria e Kosovës, dhe z. Vassilis Maragos, Shef i Njësisë në Drejtorinë e Përgjithshme të Komisionit Evropian për Fqinjësi dhe Negociata të Zgjerimit.

Komiteti diskutoi zhvillimet kryesore politike dhe vlerësoi gjendjen lidhur me kriteret politike dhe ekonomike, përafrimin me legjislacionin dhe standardet e BE-së, bashkëpunimin financiar, si dhe zbatimin e Marrëveshjes së Stabilizim-Asociimit (MSA). Ai vlerësoi dhe miratoi konkluzionet e dala nga mbledhjet e shtatë nënkomiteteve dhe dy Grupeve të Veçanta tematike të mbajtura gjatë vitit të kaluar nga Komiteti V. Palët gjithashtu vlerësuan përparimet e bëra lidhur me Agjendën për Reforma Evropiane II dhe Programin për Reforma në Ekonomi, të cilët janë ndër kornizat kyçe që shërbejnë si udhërrëfyes të përpjekjeve të Kosovës për reforma në zbatimin e MSA-së.

Në mbledhje u diskutuan prioritetet e reformave në shumë fusha, përfshirë energjinë, sundimin e ligjit dhe të drejtat themelore, reformën e administratës publike, konkurrencën dhe inovacionin, punësimin dhe arsimin.

Komisioni Evropian përshëndeti përkushtimin e vazhdueshëm të Qeverisë dhe përpjekjet e saj për të zbatuar reformat lidhur me BE-në, përfshirë në luftën kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar, si dhe rimëkëmbjen ekonomike pas pandemisë, dhe nënvizoi rëndësinë që këto hapa të çohen deri në fund. 

Gjithashtu është bërë punë për të hedhur themelet për përparim të qëndrueshëm në disa fusha, përfshirë tranzicionin e gjelbër dhe atë energjetik, si dhe inovacionin. Komisioni vlerësoi Kosovën për forcimin e kapaciteteve për të koordinuar zbatimin e MSA-së dhe mekanizmave përkatës të monitorimit dhe raportimit. BE-ja ripërsëriti zotimin dhe gatishmërinë e saj për të vazhduar të ofrojë këshilla për të shmangur mospërputhshmërinë e veprimeve të Qeverisë me zotimet e saj sipas MSA-së.

Kosova përmendi dorëzimin së fundmi nga ana e saj të aplikimit për anëtarësim në Bashkimin Evropian, duke theksuar përkushtimin e saj të fortë për të avancuar më tej në rrugën drejt BE-së përmes zbatimit të reformave të kërkuara.

Komisioni inkurajoi Qeverinë që të angazhohet më ngushtë me të gjitha partitë politike në Kuvend, përfshirë ato nga opozita, për të ruajtur konsensusin politik në rrugën drejt BE-së, si dhe për Dialogun Beograd-Prishtinë. Komisioni i kërkoi Qeverisë që të bëjë përparim të shpejtë drejt një marrëveshjeje gjithëpërfshirëse për normalizimin e marrëdhënieve me Serbinë, të zbatojë plotësisht të gjitha marrëveshjet e kaluara dhe të përmbahet nga çfarëdo veprime apo deklarata përçarëse që nuk kontribuojnë në një mjedis të favorshëm për dialog. 

Komiteti nënvizoi rëndësinë e përafrimit me standardet e mira të BE-së në të gjitha fushat, veçanërisht në sundimin e ligjit, reformën e administratës publike, zhvillimin ekonomik, tregun e brendshëm, arsimin, energjinë dhe mjedisin. Komisioni ripërsëriti rëndësinë e ruajtjes së stabilitetit makro-financiar. Palët presin të diskutojnë më tej përparimin e bërë në këto fusha kyçe në Këshillin e ardhshëm të Stabilizim-Asociimit.