Ilir Ikonomi/

Putini nuk duket të ketë një strategji daljeje dhe është e paqartë se si do ta mbajë të pushtuar një territor kaq të madh me mbi 40 milion banorë. Gjithandej shikon tanke ruse të shkatërruara me armën amerikane antitank Javelin – Shtiza. SHBA dhe Gjermania po sjellin me nxitim shtiza të tjera që shpojnë me sukses koracat ruse. Ukrainasit kanë përdorur po me sukses raketat Stinger – Pickues për të rrëzuar avionë. Ata kanë vite që trajnohen. Sipas burimeve të besueshme, disa tanke ruse kanë mbetur pa karburant dhe flitet për ushtarë që nuk kanë ushqim. Falë mediave sociale, lajmet përhapen shpejt dhe po aq shpejt po rrëzohet reputacioni i makinerisë ruse të luftës, që vetëm pak ditë më parë dukej e pamposhtur. Disa ushtarë pyesin: “përse jemi këtu?” Siç mund të shihet në disa video që vijnë nga terreni, ata janë totalisht të çorientuar, nuk e kanë mendjen për luftë. Dhe të mendosh se ky është vetëm fillimi. Nuk do të kalojë shumë dhe do të shohim dezertime në masë të rusëve. Morali po bie me shpejtësi.

Si komediani ukrainas i kthyer në president, fitoi kontrollin e diçkaje, që asnjë ushtri nuk mund ta pushtojë, rrëfimin.

Nga Michael Idov. *

Përktheu, Rafael Floqi

Ndërsa po shkruaj këto radhë, Volodymyr Zelensky, lideri kombëtar më i pamundshëm në botë, sot mund të jetë thjesht më i popullarizuari në botë. Tashmë të gjithë e dinë skicën surreale të historisë së jetës së tij: që nga një komedian u bë i famshëm me një portret të një presidenti tw vërtetë, pastaj madje qw e kapërcen atë.

Zëri i dikurshëm ukrainas i Paddington Bear, ylli i një dyzine komedish të dobëta dhe një të mire, ai fillimisht ia nguli sytë Trumpit gjatë telefonatës së tyre “perfekte” – nëse ju kujtohet, ai qe 45 vjeçari u përpoq t’ia kushtëzonin ndihmën për Ukrainën me një “favor të vogël, “d.m.th një hetim ndaj Bidenëve, dhe u fajësua për problemet e tij – dhe tani po sheh si Putini i ka rrethuar rrugët e kryeqytetit të tij.

Një pjesë e madhe e rezonancës globale të Zelenskit është se ai duket se po i përshtatet një tipi që të gjithë e njohin në mbarë botën, sepse, falë mijëvjeçarëve të persekutimit, ky lloj ekziston në mbarë botën: një burrë i urtë hebre. Ideja që një prej tyre (prej nesh, duhet të them), të bëhet një ikonë e kohës së luftës është në vetvete një shaka e përsosur çifute. Ai është si Woody Allen në Bananas, është si Dustin Hoffman në Ishtar, apo si Ben Stiller në Tropic Thunder. Por se ndryshe ky është në jetën reale. Dhe rrezikon vdekjen e vërtetë.

Historia e vërtetë e ngritjes së 44-vjeçarit Zelensky është pak më e ndërlikuar dhe flet më shumë për rrëmujën kulturore tepër të çrregullt që ekziston midis Rusisë dhe Ukrainës, sesa për ndonjë stereotip të lehtë. Rrënjët e tij të biznesit dhe komedisë qëndrojnë në KVN, një fenomen i vjetër i showbizit rus, titulli i të cilit është një akronim sovjetik të mykur – “Klubi për të gëzuarit dhe të shkathëtit”. KVN është një koncept i çuditshëm, por pa dyshim origjinal: Imagjinoni sikur komedia e skeçit të funksiononte si një sport profesionist, me ekipet e qytetit që luftojnë njëra-tjetrën për një vend në ligën kryesore dhe ndeshjet kryesore të transmetuara në televizion.

Trupa e Zelensky-t, e quajtur Tremujori 95, interpretoi në Kryvyi Rih-një qytet ukrainas-por performoi në rusisht, gjë që më pas konsiderohej jo vetëm normale, por edhe e pritshme. Ai ishte kapiten i ekipit (me pseudonimin “Vovan”). Pasi Tremujori 95 u shfaq në televizionin rus, Zelensky dhe dy partnerët, Sergei dhe Boris Shefir, formuan një kompani prodhimi me të njëjtin emër. Studioja e tyre prodhoi dhjetëra shfaqje dhe evente për tregjet e të dy vendeve, duke përfshirë “Dancing with the Stars” ukrainas, të cilën vetë Zelensky e fitoi në 2006 (dhe po, kjo do të ishte sikur Simon Cowell të fitonte America’s Got Talent).

Përafërsisht në të njëjtën kohë, Zelensky filloi të prodhonte, bashkë-shkruante dhe ndonjëherë të luante në komedi ruse të lehta, shumica e tyre të drejtuara nga një regjisor i arsimuar në SHBA, i quajtur Marius Vaysberg. E para është përfaqësuese titullohet: “Dashuria në qytet” e vitit 2009, rreth tre miqve që jetojnë në Nju Jork kur një mallkim nga një zanë magjike (e luajtur, në një moment përfshirjeje ose homofobie ose të dyjave, nga ylli fantastik i popit Filipp Kirkorov) që largohet. Por ata ishin të pafuqishëm derisa gjetën dashurinë e vërtetë-politikën.

Edhe kur iu kthye drejt politikës, Zelensky nuk e la saktësisht karrierën e tij të komedisë në prapavijë. Komedia e tij e fundit dhe me gjasë e fundit e Vaysberg, I, You, He, She, doli në kinema në të njëjtin muaj kur ai u bë president – sigurisht një premierë historike. Çuditërisht, në disa prej këtyre filmave rusë, Zelensky punoi me njerëzit që tani de facto uronin vdekjen e tij: si regjisori ashtu edhe bashkë-ylli i tij në “An Office Romance“, Sarik Andreasyan dhe Marat Basharov,të cilët kanë brohoritur publikisht pushtimin e Ukrainës. Shërbëtori I Popullit qe, sitcom-i i 2015-ës që e bëri Zelensky një figurë të vërtetë publike, ishte një përmirësim i madh në krahasim me punët e tij të tjera. Ishte një satirë e filmuar mirë dhe e përzemërt e politikës ukrainase, që guxonte të imagjinonte një njeri thelbësisht të denjë për sallat e pushtetit (mendoni z. Smith shkon në Kiev). Interesante, Zelensky ende luajti rolin e tij në rusisht. Ai u largua nga Tremujori 95 për të kandiduar për postin, por e quajti partinë e tij “Shërbëtor i Popullit” pas serisë, duke siguruar një vazhdimësi jashtëzakonisht të qetë nga KVN në politikë; kjo ishte edhe kur ai më në fund ndërroi edhe gjuhët.

Fitorja dërrmuese e Zelensky në vitin 2019 kundër presidentit Petro Poroshenko dukej si çudia më e egër e komplotit që mund të imagjinohej. Në fakt, gjërat mund të kishin qenë akoma më të çmendura: Krahas tij në të njëjtat zgjedhje kandidoi, një nga këngëtaret më të mira të rock-ut të Ukrainës, Slava Vakarchuk e grupit Okean Elzy, e cila ndryshe nga Zelensky nuk performoi kurrë në rusisht. Vakarchuk nuk ishte thjesht një kandidate e besueshme, por zgjedhja e parë për një pjesë të madhe të të rinjve përparimtarë, të cilët e shihnin centrizmin e Zelenskyt si një Plan B, gati i papranueshëm. Frika ishte – si për ironi – se ai do të ishte shumë komod me Rusinë.

Si president, rekordi i brendshëm i Zelensky në kohë paqeje ishte i tillë. Disa nga kolegët e tij të Tremujorit 95 e ndoqën atë në qeveri, gjë që ngriti vetullat e publikut. Duke premtuar se do të luftonte korrupsionin, ai kishte në vend të kësaj, në gjykimin e Qendrës Wilson shenja dyvjeçare dalluese e presidencës së tij, “ndërtoi një pushtet vertikal informal që ishte larg çdo parimi të qeverisjes së mirë apo sundimit të ligjit”. Ai i kapërceu kufijtë e pushtetit presidencial në demokraci, duke ndaluar drejtpërdrejt tri rrjete televizive jo miqësore. Ndërsa forcat ruse u grumbulluan në kufij, ai luajti një lojë të turbullt në menaxhimit të pritshmërive që dukej se po i frustronte të gjithë. Deri më 21 shkurt 2022, kryeredaktorja e Kyiv Independent e quante Zelenskin “mediokër dëshpërues” në një shkrim të zemëruar: “Gjestet, për të,” shkroi ajo, “janë më të rëndësishme se sa pasojat”.

Dy ditë më vonë, Rusia e pushtoi Ukrainën.

Papritur, gjestet e duhura nuk ishin thjesht të mirëpritura, por thelbësore. Vetëm disa orë pas luftës, ishte krejt e qartë se, ndërsa rusët mund ta mposhtnin Ukrainën ushtarakisht, ukrainasit kishin rrëmbyer kontrollin e fortë mbi një diçka që asnjë ushtri nuk mund t’ja hiqte: narrativën. Me fjalë të tjera, ata arritën epërsi të patejkalueshme me meme. Fraza “Vendosni disa fara luledielli në xhepat tuaj” nuk ka nevojë  më për shpjegim. Djemtë e rastësishëm që ndërpresin transmetimet e drejtpërdrejta u bënë yje viralë. Marka ukrainase e humorit sfidues, fatalist, të ndyrë të shëndetshëm, u kthyer përsëri te shteti dhe te kozakët e që të dyja, kanë pushtuar tani botën. Duket se ka një lidhje të drejtpërdrejtë nga përgjigja mitike e Zaporozhianëve të vitit 1676 që iu drejtuan sulltanit turk (“Nga toka dhe nga deti do të luftojmë me ty. Q… nënën tënde”) ashtu si ata që iu drejtuan “Anijes luftarake ruse, shko q…. veten”. Dhe në krye të të gjithave këtyre qëndron vetë Zelensky. Asnjë burrë nuk ka kaluar dot nga shakatë në legjendë kaq shpejt.

U deshën tri deklarata, secila një pikë kthese. I pari ishte fjalimi në prag të luftës, i mbajtur, edhe një herë, në rusisht dhe që synonte popullin rus. “Ju është thënë se unë do të bombardoj Donbasin”, tha Zelensky, duke kundërshtuar justifikimin zyrtar të Kremlinit për sulmin. “Çfarë të bombardoj? Stadiumin ku unë dhe djemtë vendas bënim tifo për ekipin tonë në Euro 2012? Apo lokalin ku u dehëm  kur humbën? Luhansk-un, ku jeton nëna e mikut tim më të mirë?

Ai kontrolloi me emër arenën, rrugën ku qëndronte lokali, vetë lokalin; ai po sillej si prind i një fëmije të rrëmbyer në një film, duke iu drejtuar rrëmbyesit në lajmet televizive dhe duke thënë vazhdimisht emrin e fëmijës. Ishte një lojë e dyfishtë tepër e zgjuar e Zelenskyt dhe ai e dinte qartë se kjo taktikë ishte një lloj klisheje hollivudiane dhe e përdori atë si për qëllimin e saj të drejtpërdrejtë (humanizimin e ukrainasve) ashtu edhe për qëllimin e tij të quajtjes së (Putinit si një vrasës serial).

Komunikimi i dytë që ndryshoi lojën ishte përgjigja e tij e shkurtër dhe menjëherë legjendare ndaj amerikanëve që u ofruan për ta evakuar nga kryeqyteti: “Kam nevojë për municion, jo për një udhëtim”. E treta ishte edhe më e thjeshtë. Ishte një video modeste e kamerës së përparme e xhiruar në rrugët e natës të Kievit, anëtarët e kabinetit duke e përqafuar si një pozitë sfiduese, me një mesazh për Ukrainën dhe botën: “Ne jemi ende këtu”.

Memifikimi i Zelenskit është dërrmues në të qenët i menjëhershëm. Ka punë të Captain Ukraine me Photoshop që vendosi në kokën e në trupin e Chris Evans. Foto të panumërta në kontrast me të, me një xhaketë zjarrfikseje dhe jelek antiplumb, si Ted Cruz që rrotullon valixhen e tij nëpër aeroport, ose si Trump me veshjen e tij të golfit. Madje edhe vetë Trumpi, me sa duket mik i Putinit, po lavdëron Zelenskin tani, duke bërë që një vëzhgues të vërë në dukje se “tani presidenti i Ukrainës është njeriu më burrëror… ja pra si gjerat e fiksuara ndryshojnë”.

Një nëngrup interesant i këtij miti të menjëhershëm e riformulon Zelenskyn. si gangster: Videoja “Ne jemi akoma këtu” u bë edhe më e popullarizuar me instrumentin e shtuar nga “Shook Ones” nga Mobb Deep bumping në sfond. Portretet e tij me një ngjitëse të shtuar “tekste eksplicite” shtohen. Të shtunën, Jeremy Renner u bë trend në Twitter për të vetmen arsye që njerëzit vendosën se ai dukej mjaftueshëm si njeriu që do ta luante atë në filmin e pashmangshëm. (Unë nuk e shoh atë).

Natyrisht, kjo është mënyra se si ne përballemi me traumën e të paimagjinueshmes. Tifozllëku ndaj Zelenskyt si një hakmarrës është e njëjta taktikë shkëputjeje e shëndetshme që ka bërë, në kulmin e pandemisë COVID-19, që shndërroi në perëndi seksi Fauci dhe (më vjen keq t’jus kujtoj) Cuomo-n. Ne jemi krijesa të thjeshta dhe ku s’shkon mendja.

Por ka edhe një avantazh të sëmurë në të. Kjo është hera e parë në jetën time që po shkruaj për presidentin e një vendi, duke shpresuar se ai nuk do të vritet derisa ta mbaroj shkrimin. Periudha aktuale e adhurimit të Zelenskyt është e ndryshme nga terheqja  jonë normale ndaj një politikani, sepse këtë herë duam që ajo të funksionojë edhe si një magji mbrojtëse. Ne po bëjmë një idhull pop, nga një njeri që mund të sakrifikojë jetën e tij, ndërsa ne flasim, nëse jo live në transmetim, atëherë diçka shumë më afër. Ne po bëjmë nderime shakasë si izolim ndaj një të vërtete më të frikshme: Zelensky nuk është një superhero, as një meme, as një enë për fantazitë tona hakmarrëse kundër Putinit. Ai është një njeri që u ngrit mbi këtë rast. Gjithçka që mund të bëjmë në të vërtetë është ta shikojmë atë dhe të shpresojmë që, nëse jemi thirrur për një detyrë të tillë të paimagjinueshme, dhe që ne brenda vetes ta bëjmë të njëjtën gjë.

• MICHAEL IDOV (@michaelidov në Twitter) është një regjisor dhe skenarist qe jeton ne Los Angeles, ish-kryeredaktor i GQ Rusia

Nga Muç Xhepa/

Fatos Shmili, truplartë, i fortë si vetë karakteri i tij, mendjendritur e vullnethekurt, që mbante fort nën kontroll çdo fjalë e hap: cilësi e çimentuar në rininë e hershme, qëkur syri i partisë e kishte vënë në shënjestër, më thërriti pa u ngjitur mirë te shkallët e hyrjes së hotel “Skampës”. Pasdite. 1992. Fundgushti. Me fllad të ngrohtë. Kraste. Flokët e argjendta, të ndara në mes, rënë mbi veshë, ia kishte trazuar era dhe i jepnin pamjen si të ishte portreti i Turgenjevit i thyer në moshë – ballë rrudhosur, sy mallëngjyes, mbështetur në tryezën e punës duke shkruar veprën “Mbrëmje në Sorrento”.- Xhepë dua ndihmën tënde.Më kërceu zemra. E kisha mik të kohëve të rënda. – Do ta kryej porosinë menjëherë.- Nuk është porosi. Është jetike…- Fatos eja në zyrë. Flasim shtruar.- Na dëgjojnë. Atje…- Ajo kohë ka perënduar. Bishat nuk dinë ku të futen. Kanë marrë arratinë në jug. Çamërinë e pushtuar.- Mbete romantik. Dhe, mirë bën. Por, nuk është ashtu.- Ulemi në verandë.- Edhe atje na dëgjojnë. Jemi të pagojë.- Bëjmë një xhiro në bulevard.- Ashtu po. Në anën e pishave.Nëntor 1978. Xhaketa kadife është rënduar. Çadra e drunjtë njërën telë e ka të përkulur. Futet shiu dhe më qull mëngën e djathtë. Pa arritur kryqëzimin e “1 Majit” më është ngjitur në trup edhe një pjesë e saj në shpinë. Nxitoj. E kam lënë të takohem në ora gjashtë me Shpëtim Karanë, drejtorin e bibliotekës së qytetit. Muzg. Shpëtimi, kushëri i nënës, më jep herë pas here libra në anglisht. Vetë është njohës i thellë i gjuhës frënge.- Pasi të largohet bibliotekarja e paradites eja ta marrësh librin.Më tha një ditë më parë. Bëri shenjë me dorë. Sikur mbante shënim në bllok.- Më kupton!Tunda kokën. I pagojë. Gjuhë shenjash thashë me vete dhe i buzëqesha.Shiu u shtua. Era e Krastës e sjell me forcë. Ai përplaset me zhurmë në xhamin e derës kryesore. Hedh sytë në sallën e leximit. Ka fare pak njerëz. Soba në qendër është ndezur. Kanë ditë që ia kanë ndërruar vendin. Ia kanë zgjatur edhe tubat. Të ngrohë më mirë. Dimri ka ardhur shpejt. Më kap një ndjenjë e fortë. Dëshira të shoh se çfarë ka zgjedhur këtë radhë Shpëtimi. Këmbët më dërgojnë pranë sobës. Ulem në tryezën bosh dhe nga astari i çarë i xhaketës, që ka filluar të ngrohet, nxjerr librin e mbështjellë me faqe gazete të “ZËRIiPOPULLIT”. Kapakët, rrobë ngjyrë tulle të errët, janë ngrënë në anë. “Mumu” by Ivan Turgenev, translated by Constance Garnett. Në krye vula e familjes Nosi. Dallohet emri Lef Nosi. I heq pluhurin me gisht. Më zë trishtimi. Ia grabitën bibliotekën, ia morën shtëpi e pasuri dhe në fund e pushkatuan. Patriotin e madh që shkriu jetën për kombin. Perëndi vër dorë e na ruja them me vete.- Xhepë ç’po lexon?Në karrigen tjetër ulet miku i familjes Fatos Shmili. Edhe ai i lagur qull. Vendos çantën e vjetër, të dalë boje, në tryezë dhe nxjerr një libër në gjuhën ruse. Pranë tij fjalorin rusisht-shqip. Kërkon në çantë dhe nxjerr një laps me gomë dhe një bllok shënimesh pa kapakë.- Libër me tregime. Mumu.E merr në duar.- Aha, anglisht!Mbetet te vula. Tund kokën. Shihemi në sy. Pa folur ma kthen. Jemi të pagojë. Merr lapsin dhe shkruan diçka në bllok.- Sikur ta kishim bërë me fjalë. Sot është data nëntë. Të kujton gjë? Pyet duke vështruar përsëri vulën me bojë blu të thellë. E freskët si të jetë vënë sot. Muaji nëntor ka data që të kallin tmerrin. “Nata e kristaltë”, kaloj shpejt ndër mend.- Kristallnacht.- Pëshpëris.- Ah, jo! Një ditë e shenjtë. Me dritë. Ardhja e një shkrimtari të madh. Fatosi shfleton librin. Fotografija e Turgenjevit ulur në karrige.- Jam duke përkthyer tregimin “Asja”. Përkthyes i talentuar, njohës i thellë i rusishtes. Jeta i shkoi fshatrave. Mësues shkollash mediokre. Them me vete i dëshpëruar.Kemi dy orë: unë duke lexuar, Fatosi duke përkthyer.- Do mbyllet biblioteka. Ka kaluar orari…Zëri i pastrueses thyen qetësinë. Dalim jashtë. Shiu ka pushuar.- Kafeja e shtëpisë së kulturës mbyllet në nëntë. Marrim diçka të ngrohtë dhe të flas për “Mumun”. Është nga perlat e letërsisë botërore. E kam në zemër. Pa ia prishur marrim rrugën për te kafeja. Këmbë njeriu gjëkundi. Njerëzia mbyllen herët brenda. Kohë terrori. Neroni është çmendur. Shikon armiq kudo. Brenda lokalit pak tryeza janë të zëna me njerëz të artit. Piktorë, muzikantë… bisedojnë me zë të ulur, mbuluar me tym duhani.- E ka shkruar bukur, me delikatesë.- Histori prekëse.- Miqësi që ndërpritet mizorisht.- Politike?- Proza e tij flet vetë.- Mumu simbolizon popullin, e shtypur.- Po, të pashpresë. Shihemi në sy. Heshtje. Kalojmë poshtë lëngun e nxehtë. Çaj.- Turgenjevi u dha zë robërve.- Në një vend emri Mumu ishte rrethuar me laps dhe në anë shkruar Krishti. Ndërsa poshtë emrit Gerasim, shkruar Zoti. Të ketë edhe karakter fetar? Biblik?- Ai që i ka bërë shënimet do ta ketë studiuar thellë. Historia e Gerasimit, bujkrobit shurdh-memec, lidhja e tij me qenin që i shpëtoi jetën… shkundi skllavërinë…Bulevardi filloi të mbushej. Shëtitja e mbrëmjes. Pas një pjese rruge pa folur, Fatosi ndaloi. Mori frymë thellë. Sikur të ishte e fundit.- Ti e di sa shumë e kam dashur gjuhën e huaj. Ëndërroja të bëhesha përkthyes. Por,…Më vështroi me sytë që i nxirrnin zjarr.- Por nuk më lanë… donin të përktheja të tyren… Tani vajza do të ndjekë shkollën e mesme. I ka hyrë në zemër gjermanishtja. Ti e njeh shefin e ri të arsimit…I shtrëngova dorën. Fjalët humbën mes emocionesh. Menjëherë renda te shtëpia e njeriut që do t’i jepte krahë ëndrrës…

Poeti i  e piktori  i madh akademik ukrahinas  Taras Shevçenko (1814 – 1861) një pjesë të jetës e kaloi  si  ushtar i thjeshtë  në repartet e ushtarake ruse,  në  stepa e shkretira, i fyer  dhe  i munduar nga oficerët  e kapterët rusë. Me urdhër nga lartë  iu hoqën gradat  oficerit   dhe u ndalua të shkruante e të pikturonte. Por në fshehtësi ai krijoi poezi nga më të dhimbëshmet përmallimi për atdheun  e dashur, Ukrainën.

Shënim:  Taras Shevçenko në disa krijime  poetike, nuk rimon, por ritmi eshte i pranishëm në çdo poezi.

Perktime nga: Agim Xh, Dëshnica

  MENDIMET E MIA

Mendime, mendimet e mia,

Mjerë, me ju! 

Ç’u shtruat nëpër letër

Me radhë të zymtë ashtu?

Pse era s’u shpërndau,

Si pluhur në hapësirë?

Pse, mjerimi s’u shtroi të flinit 

Si fëmij të mirë?

Mos u lindëm  nga mjerimi?

E lotët i derdhëm çurk … Si s’u mbytëm?

Si s’vërshuam si det e nuk gërryem fushat?

Njerëzit s ‘pyetën se ç’më dhimbte në gji,

E përse mallkoj fatin tim të mbrapsht,

Përse mundohem… “S’prish punë, ec!”

As me të qeshur nuk më thanë. 

Lulet e mia, fëmijtë e mi,

Pse ju kam ledhatuar

 e pse ju kam mbrojtur?

A qan një zemër në botë,

Ashtu siç kam qarë unë me ju?

A mud të gjendet një vashë

Zemra e saj e sytë e zi,

Të qajnë me ju mendime?

A lypet më tepër?

Vetëm një lot të binte….

Mendime, mendimet e mia.

Mjerë, me ju!

.

LART NË MAL KUJTOJ  UKRAINËN

Kur vjen e diela, ia mbaj pas shkëmbinjsh 

Në fusha, si kusar në fshehtësirë,

Përmes shkuresh zallit të Uralit*

E dal te stepë e gjerë dhe shfreh i lirë…

Zemra e tronditur, përpëlitet 

Si peshku mbi ujë e sëmurë.

Qesh në heshtje e fluturon

Si pëllumb ashtu si dikur.

Në liri në hapësirën e huaj

Përtërihem, gjaku më gufon, 

Ngjitem e ngjitem  

Malit lart vrapoj,

Të shoh, tej në mjegull Ukrainën,

Tmerr kur e kujtoj!

Stepat këtu- të kuqe e gjembore,

Të kaltra e qiellore atje.

Livadhe të endur me blerim,

Lugina në muzg në perëndim. 

Këtu- gëmusha, driza, rërë e shkretë,

Një kodër-varr,

Për të shkuarën flet.

Ndoshta prej fillimit të jetës 

Frymë njeriu s’ka pasur askund

E kjo shkreti fshihej nga bota.

Gjithsesi mbërritëm këtu

E ngritëm fortesa – qyteza kudo,

Pra edhe varre do të ketë 

E punët do të ecin më shpejt!

O vendi i dashur, fati im,

Kur do të kthehem në Ukrainë?

O Zot, medet, do të kalbem, 

Larg te kjo greminë! 

Fortesa Orska 1847

     *Pranë lumi Ural në stepat përtej Kaspikut, ndodhej 

Fortesa Orska, ku poeti e piktori  i madh ukrainas Taras 

Shevçenko ishte internuar për një kohë të gjatë, si ushtar 

i thjeshtë, me urdhërin e Carit, i ndaluar rreptësisht të 

shkruante apo të pikturonte.

            PA LIRI

Mos  nëm , mos i jep  askujt

Atë që fati i jep plakut.  

I dëbuar larg   e në vetmi

Vitet ikin  kot e  pa liri.

Tej në stepa do të vete

Të harroj çdo trishtim më vete.

Por oh!  ç’ prapësi e sa mëzitje!

Kapterët, të ndalin  në çdo shetitje.

MIRË MBETSH,

O KOS ARAL!

U hapën velat…

Tartana me sandallin

Si rrëshqitën nëpër ujëra,

Mes kallamesh në Sir Dar,

Lundrojnë tashmë në kaltërsi.

Mirë mbetsh, o Kos Aral i mjerë,

Dy vjet trishtimin tim të thellë,

Sadopak, munde ta lehtësoje!

Faleminderit, krenohu, pra,

Se njerëzit, pasi të gjetën,

Se ç’duhej bërë për ty, e dinin!

Mirë mbetsh, o mik!

Jo, atë vend

As e lëvdoj, as e mallkoj!

E ndoshta brenga,

Do t’më trazojë sërish.

Ajo që njoha te ajo tokë!

Veç tashti prej saj jam larg.

Thanas Gjika

(Shënim)

Njerëzit e etur për pushtet verbohen dhe pa llogaritur mirë fundin e sulmeve të tyre hidhen në aksion duke përdorur disa slogane se po sakrifikojnë për të mirën e paqes. Kështu ndodhi dhe në rastin e sotëm kur Vladimir Putini iu turr Ukrahinës, gjoja për të siguruar të drejtat e njeriut në krahinat autonome të Donbasit, të cilat ai kërkon t’i shpallë shtete të pavarur. Me një fjalë do që ato dy krahina autonome të pasura me naftë t’ia shkëpusë Ukrahinës e pastaj t’i marrë nën sqetullën e Rusisë.

Mirëpo kësaj radhe Perëndimi u angazhua seriozisht jo si më 2014 kur po ky Putin pushtoi e anesksoi ishullin e Krimesë. Për të mos e shkallëzuar luftën e armatosur Rusi-Ukrahinë në një luftë ndërkombëtare, Perëndimi nuk dërgoi trupa ushtarake për ta mposhtur ushtrinë ruse ushtarakisht, por shpalli sanksione ekonomike e politike kundër agresorit. Variantin më modern të luftës.

Rezultati i kësaj lufte dihet: shpejt a vonë forcat ruse do të tërhiqen nga territoret e shtetit të Ukrahinës me pasoja shumë të dëmshme për Federatën Ruse e cila do të ndodhet para një kolapsi ekonomik e politik. Një Federatë Ruse shumë më e dobët se më 1991, një shtet që do të ketë humbur prestigjin e botës demokratike. Perëndimi nuk do ta ndihmojë më si më 1991 që të ringrihet në rast se nuk demokratizohet seriozisht.

Kjo luftë e bashkoi më shumë Botën Perëndimore Demokratike duke i shkaktuar vetes vetëm disa dëme ekonomike.

Po Shqipëria? Shqipëria jonë do të fitojë më shumë se kurrë, sepse armiku shekullor Rusia e Carëve, e Vladimir Ilic Leninit, e Stalinit dhe tani e Vladimir Putinit do të raskapitet në atë shkallë që nuk do të ketë më fuqi të nxisë Serbinë, këlyshen e saj në Ballkan që të kërcënojë e pengojë demokratizimin e Shqipërisë, Kosovës, Maqedonisëdhe Malit të Zi. Forcat antidemokratike Ballkanin Perëndimor do të marrin një goditje vdekjeprurëse, kurse forcat demokratike do të marrin fuqi e do të krijojnë shtetin ligjor, do të krijojnë qeveri vërtet demokratike pa oligarkë e milionerrë që shikojnë interesat e tyre mbi interesat e popullit. Populli shqiptar në Bakllanin Perëndomor do të marrë frymë lirisht e do të ecë me shpejtësi drejt Bashkimit Europian…